២. ឧព្ពរិវគ្គោ
១. សំសារមោចកបេតិវត្ថុ
៩៥.
‘‘នគ្គា
ឧប្ផាសុលិកេ
៩៦.
‘‘អហំ ភទន្តេ បេតីម្ហិ, ទុគ្គតា យមលោកិកា;
បាបកម្មំ ករិត្វាន, បេតលោកំ ឥតោ គតា’’តិ។
៩៧.
‘‘កិំ នុ កាយេន វាចាយ, មនសា ទុក្កដំ កតំ;
កិស្ស កម្មវិបាកេន, បេតលោកំ ឥតោ គតា’’តិ។
៩៨.
‘‘អនុកម្បកា មយ្ហំ នាហេសុំ ភន្តេ, បិតា ច មាតា អថវាបិ ញាតកា;
យេ មំ និយោជេយ្យុំ ទទាហិ ទានំ, បសន្នចិត្តា សមណព្រាហ្មណានំ។
៩៩.
‘‘ឥតោ អហំ វស្សសតានិ បញ្ច, យំ ឯវរូបា វិចរាមិ នគ្គា;
ខុទាយ
១០០.
‘‘វន្ទាមិ តំ អយ្យ បសន្នចិត្តា, អនុកម្ប មំ វីរ មហានុភាវ;
ទត្វា ច មេ អាទិស យំ ហិ កិញ្ចិ, មោចេហិ មំ ទុគ្គតិយា ភទន្តេ’’តិ។
១០១.
សាធូតិ សោ បដិស្សុត្វា, សារិបុត្តោនុកម្បកោ;
ភិក្ខូនំ អាលោបំ ទត្វា, បាណិមត្តញ្ច ចោឡកំ;
ថាលកស្ស ច បានីយំ, តស្សា ទក្ខិណមាទិសិ។
១០២.
សមនន្តរានុទ្ទិដ្ឋេ, វិបាកោ ឧទបជ្ជថ;
ភោជនច្ឆាទនបានីយំ, ទក្ខិណាយ ឥទំ ផលំ។
១០៣.
តតោ
វិចិត្តវត្ថាភរណា, សារិបុត្តំ ឧបសង្កមិ។
១០៤.
‘‘អភិក្កន្តេន វណ្ណេន, យា ត្វំ តិដ្ឋសិ ទេវតេ;
ឱភាសេន្តី ទិសា សព្ពា, ឱសធី វិយ តារកា។
១០៥.
‘‘កេន តេតាទិសោ វណ្ណោ, កេន តេ ឥធ មិជ្ឈតិ;
ឧប្បជ្ជន្តិ ច តេ ភោគា, យេ កេចិ មនសោ បិយា។
១០៦.
‘‘បុច្ឆាមិ
កេនាសិ ឯវំ ជលិតានុភាវា, វណ្ណោ
១០៧.
‘‘ឧប្បណ្ឌុកិំ កិសំ ឆាតំ, នគ្គំ សម្បតិតច្ឆវិំ
មុនិ ការុណិកោ លោកេ, តំ មំ អទ្ទក្ខិ ទុគ្គតំ។
១០៨.
‘‘ភិក្ខូនំ អាលោបំ ទត្វា, បាណិមត្តញ្ច ចោឡកំ;
ថាលកស្ស ច បានីយំ, មម ទក្ខិណមាទិសិ។
១០៩.
‘‘អាលោបស្ស ផលំ បស្ស, ភត្តំ វស្សសតំ ទស;
ភុញ្ជាមិ កាមកាមិនី, អនេករសព្យញ្ជនំ។
១១០.
‘‘បាណិមត្តស្ស ចោឡស្ស, វិបាកំ បស្ស យាទិសំ;
យាវតា នន្ទរាជស្ស, វិជិតស្មិំ បដិច្ឆទា។
១១១.
‘‘តតោ ពហុតរា ភន្តេ, វត្ថានច្ឆាទនានិ មេ;
កោសេយ្យកម្ពលីយានិ, ខោមកប្បាសិកានិ ច។
១១២.
‘‘វិបុលា ច មហគ្ឃា ច, តេបាកាសេវលម្ពរេ;
សាហំ តំ បរិទហាមិ, យំ យំ ហិ មនសោ បិយំ។
១១៣.
‘‘ថាលកស្ស ច បានីយំ, វិបាកំ បស្ស យាទិសំ;
គម្ភីរា ចតុរស្សា ច, បោក្ខរញ្ញោ សុនិម្មិតា។
១១៤.
‘‘សេតោទកា សុប្បតិត្ថា, សីតា អប្បដិគន្ធិយា;
បទុមុប្បលសញ្ឆន្នា, វារិកិញ្ជក្ខបូរិតា។
១១៥.
‘‘សាហំ
មុនិំ ការុណិកំ លោកេ, ភន្តេ វន្ទិតុមាគតា’’តិ។
សំសារមោចកបេតិវត្ថុ បឋមំ។
២. សារិបុត្តត្ថេរមាតុបេតិវត្ថុ
១១៦.
‘‘នគ្គា
ឧប្ផាសុលិកេ កិសិកេ, កា នុ ត្វំ ឥធ តិដ្ឋសិ’’។
១១៧.
‘‘អហំ
ឧបបន្នា បេត្តិវិសយំ, ខុប្បិបាសសមប្បិតា។
១១៨.
‘‘ឆឌ្ឌិតំ
វសញ្ច ឌយ្ហមានានំ, វិជាតានញ្ច លោហិតំ។
១១៩.
‘‘វណិកានញ្ច យំ ឃាន-សីសច្ឆិន្នាន លោហិតំ;
ខុទាបរេតា ភុញ្ជាមិ, ឥត្ថិបុរិសនិស្សិតំ។
១២០.
‘‘បុព្ពលោហិតំ ភក្ខាមិ
អលេណា អនគារា ច, នីលមញ្ចបរាយណា។
១២១.
‘‘ទេហិ បុត្តក មេ ទានំ, ទត្វា អន្វាទិសាហិ មេ;
អប្បេវ នាម មុច្ចេយ្យំ, បុព្ពលោហិតភោជនា’’តិ។
១២២.
មាតុយា វចនំ សុត្វា, ឧបតិស្សោនុកម្បកោ;
អាមន្តយិ មោគ្គល្លានំ, អនុរុទ្ធញ្ច កប្បិនំ។
១២៣.
ចតស្សោ កុដិយោ កត្វា, សង្ឃេ ចាតុទ្ទិសេ អទា;
កុដិយោ អន្នបានញ្ច, មាតុ ទក្ខិណមាទិសី។
១២៤.
សមនន្តរានុទ្ទិដ្ឋេ, វិបាកោ ឧទបជ្ជថ;
ភោជនំ បានីយំ វត្ថំ, ទក្ខិណាយ ឥទំ ផលំ។
១២៥.
តតោ សុទ្ធា សុចិវសនា, កាសិកុត្តមធារិនី;
វិចិត្តវត្ថាភរណា, កោលិតំ ឧបសង្កមិ។
១២៦.
‘‘អភិក្កន្តេន
ឱភាសេន្តី ទិសា សព្ពា, ឱសធី វិយ តារកា។
១២៧.
‘‘កេន តេតាទិសោ វណ្ណោ, កេន តេ ឥធ មិជ្ឈតិ;
ឧប្បជ្ជន្តិ ច តេ ភោគា, យេ កេចិ មនសោ បិយា។
១២៨.
‘‘បុច្ឆាមិ តំ ទេវិ មហានុភាវេ, មនុស្សភូតា កិមកាសិ បុញ្ញំ;
កេនាសិ ឯវំ ជលិតានុភាវា, វណ្ណោ ច តេ សព្ពទិសា បភាសតី’’តិ។
១២៩.
‘‘សារិបុត្តស្សាហំ មាតា, បុព្ពេ អញ្ញាសុ ជាតីសុ;
ឧបបន្នា បេត្តិវិសយំ, ខុប្បិបាសសមប្បិតា។
១៣០.
‘‘ឆឌ្ឌិតំ ខិបិតំ ខេឡំ, សិង្ឃាណិកំ សិលេសុមំ;
វសញ្ច ឌយ្ហមានានំ, វិជាតានញ្ច លោហិតំ។
១៣១.
‘‘វណិកានញ្ច យំ ឃាន-សីសច្ឆិន្នាន លោហិតំ;
ខុទាបរេតា ភុញ្ជាមិ, ឥត្ថិបុរិសនិស្សិតំ។
១៣២.
‘‘បុព្ពលោហិតំ ភក្ខិស្សំ, បសូនំ មានុសាន ច;
អលេណា អនគារា ច, នីលមញ្ចបរាយណា។
១៣៣.
‘‘សារិបុត្តស្ស
មុនិំ ការុណិកំ លោកេ, ភន្តេ វន្ទិតុមាគតា’’តិ។
សារិបុត្តត្ថេរស្ស មាតុបេតិវត្ថុ ទុតិយំ។
៣. មត្តាបេតិវត្ថុ
១៣៤.
‘‘នគ្គា ទុព្ពណ្ណរូបាសិ, កិសា ធមនិសន្ថតា;
ឧប្ផាសុលិកេ
១៣៥.
‘‘អហំ មត្តា តុវំ តិស្សា, សបត្តី តេ បុរេ អហុំ;
បាបកម្មំ ករិត្វាន, បេតលោកំ ឥតោ គតា’’តិ។
១៣៦.
‘‘កិំ នុ កាយេន វាចាយ, មនសា ទុក្កដំ កតំ;
កិស្ស កម្មវិបាកេន, បេតលោកំ ឥតោ គតា’’តិ។
១៣៧.
‘‘ចណ្ឌី
តាហំ ទុរុត្តំ វត្វាន, បេតលោកំ ឥតោ គតា’’តិ។
១៣៨.
សព្ពំ
អញ្ញញ្ច ខោ តំ បុច្ឆាមិ, កេនាសិ បំសុកុន្ថិតា’’តិ។
១៣៩.
‘‘សីសំន្ហាតា តុវំ អាសិ, សុចិវត្ថា អលង្កតា;
អហញ្ច ខោ
១៤០.
‘‘តស្សា មេ បេក្ខមានាយ, សាមិកេន សមន្តយិ;
តតោ មេ ឥស្សា វិបុលា, កោធោ មេ សមជាយថ។
១៤១.
‘‘តតោ បំសុំ គហេត្វាន, បំសុនា តំ ហិ ឱកិរិំ
តស្ស
១៤២.
‘‘សច្ចំ អហម្បិ ជានាមិ, បំសុនា មំ ត្វមោកិរិ;
អញ្ញញ្ច ខោ តំ បុច្ឆាមិ, កេន ខជ្ជសិ កច្ឆុយា’’តិ។
១៤៣.
‘‘ភេសជ្ជហារី ឧភយោ, វនន្តំ អគមិម្ហសេ;
ត្វញ្ច ភេសជ្ជមាហរិ, អហញ្ច កបិកច្ឆុនោ។
១៤៤.
‘‘តស្សា ត្យាជានមានាយ, សេយ្យំ ត្យាហំ សមោកិរិំ;
តស្ស កម្មវិបាកេន, តេន ខជ្ជាមិ កច្ឆុយា’’តិ។
១៤៥.
‘‘សច្ចំ
អញ្ញញ្ច ខោ តំ បុច្ឆាមិ, កេនាសិ នគ្គិយា តុវ’’ន្តិ។
១៤៦.
‘‘សហាយានំ សមយោ អាសិ, ញាតីនំ សមិតី អហុ;
ត្វញ្ច អាមន្តិតា អាសិ, សសាមិនី នោ ច ខោ អហំ។
១៤៧.
‘‘តស្សា ត្យាជានមានាយ, ទុស្សំ ត្យាហំ អបានុទិំ;
តស្ស កម្មវិបាកេន, តេនម្ហិ នគ្គិយា អហ’’ន្តិ។
១៤៨.
‘‘សច្ចំ អហម្បិ ជានាមិ, ទុស្សំ មេ ត្វំ អបានុទិ;
អញ្ញញ្ច ខោ តំ បុច្ឆាមិ, កេនាសិ គូថគន្ធិនី’’តិ។
១៤៩.
‘‘តវ
គូថកូបេ អធារេសិំ
តស្ស កម្មវិបាកេន, តេនម្ហិ គូថគន្ធិនី’’តិ។
១៥០.
‘‘សច្ចំ អហម្បិ ជានាមិ, តំ បាបំ បកតំ តយា;
អញ្ញញ្ច ខោ តំ បុច្ឆាមិ, កេនាសិ ទុគ្គតា តុវ’’ន្តិ។
១៥១.
‘‘ឧភិន្នំ សមកំ អាសិ, យំ គេហេ វិជ្ជតេ ធនំ;
សន្តេសុ ទេយ្យធម្មេសុ, ទីបំ នាកាសិមត្តនោ;
តស្ស កម្មវិបាកេន, តេនម្ហិ ទុគ្គតា អហំ។
១៥២.
‘‘តទេវ
ន ហិ បាបេហិ កម្មេហិ, សុលភា ហោតិ សុគ្គតី’’’តិ។
១៥៣.
‘‘វាមតោ មំ ត្វំ បច្ចេសិ, អថោបិ មំ ឧសូយសិ;
បស្ស
១៥៤.
‘‘តេ ឃរា តា ច ទាសិយោ
តេ អញ្ញេ បរិចារេន្តិ, ន ភោគា ហោន្តិ សស្សតា។
១៥៥.
‘‘ឥទានិ ភូតស្ស បិតា, អាបណា គេហមេហិតិ;
អប្បេវ តេ ទទេ កិញ្ចិ, មា សុ តាវ ឥតោ អគា’’តិ។
១៥៦.
‘‘នគ្គា ទុព្ពណ្ណរូបាម្ហិ, កិសា ធមនិសន្ថតា;
កោបីនមេតំ ឥត្ថីនំ, មា មំ ភូតបិតាទ្ទសា’’តិ។
១៥៧.
‘‘ហន្ទ កិំ វា ត្យាហំ
យេន ត្វំ សុខិតា អស្ស, សព្ពកាមសមិទ្ធិនី’’តិ។
១៥៨.
‘‘ចត្តារោ
អដ្ឋ ភិក្ខូ ភោជយិត្វា, មម ទក្ខិណមាទិស;
តទាហំ សុខិតា ហេស្សំ, សព្ពកាមសមិទ្ធិនី’’តិ។
១៥៩.
សាធូតិ សា បដិស្សុត្វា, ភោជយិត្វាដ្ឋ ភិក្ខវោ;
វត្ថេហច្ឆាទយិត្វាន, តស្សា ទក្ខិណមាទិសី។
១៦០.
សមនន្តរានុទ្ទិដ្ឋេ
ភោជនច្ឆាទនបានីយំ, ទក្ខិណាយ ឥទំ ផលំ។
១៦១.
តតោ សុទ្ធា សុចិវសនា, កាសិកុត្តមធារិនី;
វិចិត្តវត្ថាភរណា, សបត្តិំ ឧបសង្កមិ។
១៦២.
‘‘អភិក្កន្តេន វណ្ណេន, យា ត្វំ តិដ្ឋសិ ទេវតេ;
ឱភាសេន្តី
១៦៣.
‘‘កេន តេតាទិសោ វណ្ណោ, កេន តេ ឥធ មិជ្ឈតិ;
ឧប្បជ្ជន្តិ ច តេ ភោគា, យេ កេចិ មនសោ បិយា។
១៦៤.
‘‘បុច្ឆាមិ តំ ទេវិ មហានុភាវេ, មនុស្សភូតា កិមកាសិ បុញ្ញំ;
កេនាសិ ឯវំ ជលិតានុភាវា, វណ្ណោ ច តេ សព្ពទិសា បភាសតី’’តិ។
១៦៥.
‘‘អហំ មត្តា តុវំ តិស្សា, សបត្តី តេ បុរេ អហុំ;
បាបកម្មំ ករិត្វាន, បេតលោកំ ឥតោ គតា។
១៦៦.
‘‘តវ ទិន្នេន ទានេន, មោទាមិ អកុតោភយា;
ចីរំ ជីវាហិ ភគិនិ, សហ សព្ពេហិ ញាតិភិ;
អសោកំ វិរជំ ឋានំ, អាវាសំ វសវត្តិនំ។
១៦៧.
‘‘ឥធ
វិនេយ្យ មច្ឆេរមលំ សមូលំ, អនិន្ទិតា សគ្គមុបេហិ ឋាន’’ន្តិ។
មត្តាបេតិវត្ថុ តតិយំ។
៤. នន្ទាបេតិវត្ថុ
១៦៨.
‘‘កាឡី
បិង្គលាសិ កឡារាសិ, ន តំ មញ្ញាមិ មានុសិ’’ន្តិ។
១៦៩.
‘‘អហំ
បាបកម្មំ ករិត្វាន, បេតលោកំ ឥតោ គតា’’តិ។
១៧០.
‘‘កិំ
កិស្ស កម្មវិបាកេន, បេតលោកំ ឥតោ គតា’’តិ។
១៧១.
‘‘ចណ្ឌី ច ផរុសា ចាសិំ
តាហំ ទុរុត្តំ វត្វាន, បេតលោកំ ឥតោ គតា’’តិ។
១៧២.
‘‘ហន្ទុត្តរីយំ ទទាមិ តេ, ឥមំ
ឥមំ ទុស្សំ និវាសេត្វា, ឯហិ នេស្សាមិ តំ ឃរំ។
១៧៣.
‘‘វត្ថញ្ច អន្នបានញ្ច, លច្ឆសិ ត្វំ ឃរំ គតា;
បុត្តេ ច តេ បស្សិស្សសិ, សុណិសាយោ ច ទក្ខសី’’តិ។
១៧៤.
‘‘ហត្ថេន ហត្ថេ តេ ទិន្នំ, ន មយ្ហំ ឧបកប្បតិ;
ភិក្ខូ ច សីលសម្បន្នេ, វីតរាគេ ពហុស្សុតេ។
១៧៥.
‘‘តប្បេហិ អន្នបានេន, មម ទក្ខិណមាទិស;
តទាហំ សុខិតា ហេស្សំ, សព្ពកាមសមិទ្ធិនី’’តិ។
១៧៦.
សាធូតិ សោ បដិស្សុត្វា, ទានំ វិបុលមាកិរិ;
អន្នំ បានំ ខាទនីយំ, វត្ថសេនាសនានិ ច;
ឆត្តំ គន្ធញ្ច មាលញ្ច, វិវិធា ច ឧបាហនា។
១៧៧.
ភិក្ខូ ច សីលសម្បន្នេ, វីតរាគេ ពហុស្សុតេ;
តប្បេត្វា អន្នបានេន, តស្សា ទក្ខិណមាទិសី។
១៧៨.
សមនន្តរានុទ្ទិដ្ឋេ
ភោជនច្ឆាទនបានីយំ, ទក្ខិណាយ ឥទំ ផលំ។
១៧៩.
តតោ
វិចិត្តវត្ថាភរណា, សាមិកំ ឧបសង្កមិ។
១៨០.
‘‘អភិក្កន្តេន វណ្ណេន, យា ត្វំ តិដ្ឋសិ ទេវតេ;
ឱភាសេន្តី ទិសា សព្ពា, ឱសធី វិយ តារកា។
១៨១.
‘‘កេន តេតាទិសោ វណ្ណោ, កេន តេ ឥធ មិជ្ឈតិ;
ឧប្បជ្ជន្តិ ច តេ ភោគា, យេ កេចិ មនសោ បិយា។
១៨២.
‘‘បុច្ឆាមិ
កេនាសិ ឯវំ ជលិតានុភាវា, វណ្ណោ ច តេ សព្ពទិសា បភាសតី’’តិ។
១៨៣.
‘‘អហំ
បាបកម្មំ ករិត្វាន, បេតលោកំ ឥតោ គតា។
១៨៤.
‘‘តវ ទិន្នេន ទានេន, មោទាមិ អកុតោភយា;
ចិរំ ជីវ គហបតិ, សហ សព្ពេហិ ញាតិភិ;
អសោកំ វិរជំ ខេមំ, អាវាសំ វសវត្តិនំ។
១៨៥.
‘‘ឥធ ធម្មំ ចរិត្វាន, ទានំ ទត្វា គហបតិ;
វិនេយ្យ មច្ឆេរមលំ សមូលំ, អនិន្ទិតោ សគ្គមុបេហិ ឋាន’’ន្តិ។
នន្ទាបេតិវត្ថុ ចតុត្ថំ។
៥. មដ្ឋកុណ្ឌលីបេតវត្ថុ
១៨៦.
ពាហា បគ្គយ្ហ កន្ទសិ, វនមជ្ឈេ កិំ ទុក្ខិតោ តុវ’’ន្តិ។
១៨៧.
‘‘សោវណ្ណមយោ បភស្សរោ, ឧប្បន្នោ រថបញ្ជរោ មម;
តស្ស ចក្កយុគំ ន វិន្ទាមិ, តេន ទុក្ខេន ជហាមិ ជីវិត’’ន្តិ។
១៨៨.
‘‘សោវណ្ណមយំ មណិមយំ, លោហិតកមយំ
អាចិក្ខ មេ ភទ្ទមាណវ, ចក្កយុគំ បដិបាទយាមិ តេ’’តិ។
១៨៩.
សោ
សោវណ្ណមយោ រថោ មម, តេន ចក្កយុគេន សោភតី’’តិ។
១៩០.
‘‘ពាលោ ខោ ត្វំ អសិ មាណវ, យោ ត្វំ បត្ថយសេ អបត្ថិយំ;
មញ្ញាមិ តុវំ មរិស្សសិ, ន ហិ ត្វំ លច្ឆសិ ចន្ទសូរិយេ’’តិ។
១៩១.
‘‘គមនាគមនម្បិ ទិស្សតិ, វណ្ណធាតុ ឧភយត្ថ វីថិយា;
បេតោ កាលកតោ ន ទិស្សតិ, កោ និធ កន្ទតំ ពាល្យតរោ’’តិ។
១៩២.
‘‘សច្ចំ ខោ វទេសិ មាណវ, អហមេវ កន្ទតំ ពាល្យតរោ;
ចន្ទំ វិយ ទារកោ រុទំ, បេតំ កាលកតាភិបត្ថយិ’’ន្តិ។
១៩៣.
‘‘អាទិត្តំ វត មំ សន្តំ, ឃតសិត្តំវ បាវកំ;
វារិនា វិយ ឱសិញ្ចំ, សព្ពំ និព្ពាបយេ ទរំ។
១៩៤.
‘‘អព្ពហី
យោ មេ សោកបរេតស្ស, បុត្តសោកំ អបានុទិ។
១៩៥.
‘‘ស្វាហំ អព្ពូឡ្ហសល្លោស្មិ, សីតិភូតោស្មិ និព្ពុតោ;
ន សោចាមិ ន រោទាមិ, តវ សុត្វាន មាណវា’’តិ។
១៩៦.
‘‘ទេវតា
កោ វា ត្វំ កស្ស វា បុត្តោ, កថំ ជានេមុ តំ មយ’’ន្តិ។
១៩៧.
‘‘យញ្ច កន្ទសិ យញ្ច រោទសិ, បុត្តំ អាឡាហនេ សយំ ទហិត្វា;
ស្វាហំ កុសលំ ករិត្វា កម្មំ, តិទសានំ សហព្យតំ គតោ’’តិ។
១៩៨.
‘‘អប្បំ
ឧបោសថកម្មំ វា តាទិសំ, កេន កម្មេន គតោសិ ទេវលោក’’ន្តិ។
១៩៩.
‘‘អាពាធិកោហំ ទុក្ខិតោ គិលានោ, អាតុររូបោម្ហិ សកេ និវេសនេ;
ពុទ្ធំ វិគតរជំ វិតិណ្ណកង្ខំ, អទ្ទក្ខិំ សុគតំ អនោមបញ្ញំ។
២០០.
‘‘ស្វាហំ មុទិតមនោ បសន្នចិត្តោ, អញ្ជលិំ អករិំ តថាគតស្ស;
តាហំ កុសលំ ករិត្វាន កម្មំ, តិទសានំ សហព្យតំ គតោ’’តិ។
២០១.
‘‘អច្ឆរិយំ វត អព្ភុតំ វត, អញ្ជលិកម្មស្ស អយមីទិសោ វិបាកោ;
អហម្បិ មុទិតមនោ បសន្នចិត្តោ, អជ្ជេវ ពុទ្ធំ សរណំ វជាមី’’តិ។
២០២.
‘‘អជ្ជេវ ពុទ្ធំ សរណំ វជាហិ, ធម្មញ្ច សង្ឃញ្ច បសន្នចិត្តោ;
តថេវ សិក្ខាយ បទានិ បញ្ច, អខណ្ឌផុល្លានិ សមាទិយស្សុ។
២០៣.
‘‘បាណាតិបាតា វិរមស្សុ ខិប្បំ, លោកេ អទិន្នំ បរិវជ្ជយស្សុ;
អមជ្ជបោ មា ច មុសា ភណាហិ, សកេន ទារេន ច ហោហិ តុដ្ឋោ’’តិ។
២០៤.
‘‘អត្ថកាមោសិ មេ យក្ខ, ហិតកាមោសិ ទេវតេ;
ករោមិ តុយ្ហំ វចនំ, ត្វំសិ អាចរិយោ មមាតិ។
២០៥.
‘‘ឧបេមិ សរណំ ពុទ្ធំ, ធម្មញ្ចាបិ អនុត្តរំ;
សង្ឃញ្ច នរទេវស្ស, គច្ឆាមិ សរណំ អហំ។
២០៦.
‘‘បាណាតិបាតា
អមជ្ជបោ នោ ច មុសា ភណាមិ; សកេន ទារេន ច ហោមិ តុដ្ឋោ’’តិ។
មដ្ឋកុណ្ឌលីបេតវត្ថុ បញ្ចមំ។
៦. កណ្ហបេតវត្ថុ
២០៧.
‘‘ឧដ្ឋេហិ
យោ ច តុយ្ហំ សកោ ភាតា, ហទយំ ចក្ខុ ច
តស្ស វាតា ពលីយន្តិ, សសំ ជប្បតិ
២០៨.
‘‘តស្ស
តរមានរូបោ វុដ្ឋាសិ, ភាតុសោកេន អដ្ដិតោ។
២០៩.
‘‘កិំ នុ ឧម្មត្តរូបោវ, កេវលំ ទ្វារកំ ឥមំ;
សសោ សសោតិ លបសិ, កីទិសំ សសមិច្ឆសិ។
២១០.
‘‘សោវណ្ណមយំ មណិមយំ, លោហមយំ អថ រូបិយមយំ;
សង្ខសិលាបវាឡមយំ, ការយិស្សាមិ តេ សសំ។
២១១.
‘‘សន្តិ អញ្ញេបិ សសកា, អរញ្ញវនគោចរា;
តេបិ តេ អានយិស្សាមិ, កីទិសំ សសមិច្ឆសី’’តិ។
២១២.
‘‘នាហមេតេ សសេ ឥច្ឆេ, យេ សសា បថវិស្សិតា;
ចន្ទតោ សសមិច្ឆាមិ, តំ មេ ឱហរ កេសវា’’តិ។
២១៣.
‘‘សោ នូន មធុរំ ញាតិ, ជីវិតំ វិជហិស្សសិ;
អបត្ថិយំ បត្ថយសិ, ចន្ទតោ សសមិច្ឆសី’’តិ។
២១៤.
‘‘ឯវំ ចេ កណ្ហ ជានាសិ, យថញ្ញមនុសាសសិ;
កស្មា
២១៥.
‘‘ន យំ លព្ភា មនុស្សេន, អមនុស្សេន វា បន;
ជាតោ មេ មា មរិ បុត្តោ, កុតោ លព្ភា អលព្ភិយំ។
២១៦.
‘‘ន
សក្កា អានយិតុំ កណ្ហ, យំ បេតមនុសោចសិ។
២១៧.
‘‘មហទ្ធនា
បហូតធនធញ្ញាសេ, តេបិ នោ
២១៨.
‘‘ខត្តិយា ព្រាហ្មណា វេស្សា, សុទ្ទា ចណ្ឌាលបុក្កុសា;
ឯតេ ចញ្ញេ ច ជាតិយា, តេបិ នោ អជរាមរា។
២១៩.
‘‘យេ មន្តំ បរិវត្តេន្តិ, ឆឡង្គំ ព្រហ្មចិន្តិតំ;
ឯតេ ចញ្ញេ ច វិជ្ជាយ, តេបិ នោ អជរាមរា។
២២០.
‘‘ឥសយោ វាបិ
សរីរំ តេបិ កាលេន, វិជហន្តិ តបស្សិនោ។
២២១.
‘‘ភាវិតត្តា អរហន្តោ, កតកិច្ចា អនាសវា;
និក្ខិបន្តិ ឥមំ ទេហំ, បុញ្ញបាបបរិក្ខយា’’តិ។
២២២.
‘‘អាទិត្តំ វត មំ សន្តំ, ឃតសិត្តំវ បាវកំ;
វារិនា វិយ ឱសិញ្ចំ, សព្ពំ និព្ពាបយេ ទរំ។
២២៣.
‘‘អព្ពហី
យោ មេ សោកបរេតស្ស, បុត្តសោកំ អបានុទិ។
២២៤.
‘‘ស្វាហំ
ន សោចាមិ ន រោទាមិ, តវ សុត្វាន ភាតិក’’
២២៥.
ឯវំ ករោន្តិ សប្បញ្ញា, យេ ហោន្តិ អនុកម្បកា;
និវត្តយន្តិ សោកម្ហា, ឃដោ ជេដ្ឋំវ ភាតរំ។
២២៦.
យស្ស ឯតាទិសា ហោន្តិ, អមច្ចា បរិចារកា;
សុភាសិតេន អន្វេន្តិ, ឃដោ ជេដ្ឋំវ ភាតរន្តិ។
កណ្ហបេតវត្ថុ ឆដ្ឋំ។
៧. ធនបាលសេដ្ឋិបេតវត្ថុ
២២៧.
‘‘នគ្គោ
ឧប្ផាសុលិកោ កិសិកោ, កោ នុ ត្វមសិ មារិស’’។
២២៨.
‘‘អហំ ភទន្តេ បេតោម្ហិ, ទុគ្គតោ យមលោកិកោ;
បាបកម្មំ ករិត្វាន, បេតលោកំ ឥតោ គតោ’’។
២២៩.
‘‘កិំ នុ កាយេន វាចាយ, មនសា ទុក្កដំ កតំ;
កិស្ស កម្មវិបាកេន, បេតលោកំ ឥតោ គតោ’’។
២៣០.
‘‘នគរំ អត្ថិ បណ្ណានំ
តត្ថ សេដ្ឋិ បុរេ អាសិំ, ធនបាលោតិ មំ វិទូ។
២៣១.
‘‘អសីតិ សកដវាហានំ, ហិរញ្ញស្ស អហោសិ មេ;
បហូតំ មេ ជាតរូបំ, មុត្តា វេឡុរិយា ពហូ។
២៣២.
‘‘តាវ មហទ្ធនស្សាបិ, ន មេ ទាតុំ បិយំ អហុ;
បិទហិត្វា
២៣៣.
‘‘អស្សទ្ធោ មច្ឆរី ចាសិំ, កទរិយោ បរិភាសកោ;
ទទន្តានំ ករោន្តានំ, វារយិស្សំ ពហុ ជនេ
២៣៤.
‘‘វិបាកោ
បោក្ខរញ្ញោទបានានិ, អារាមានិ ច រោបិតេ;
បបាយោ ច វិនាសេសិំ, ទុគ្គេ សង្កមនានិ ច។
២៣៥.
‘‘ស្វាហំ
ឧបបន្នោ បេត្តិវិសយំ, ខុប្បិបាសសមប្បិតោ។
២៣៦.
‘‘បញ្ចបណ្ណាសវស្សានិ, យតោ កាលង្កតោ អហំ;
នាភិជានាមិ ភុត្តំ វា, បីតំ វា បន បានិយំ។
២៣៧.
‘‘យោ សំយមោ សោ វិនាសោ,យោ វិនាសោ សោ សំយមោ;
បេតា ហិ កិរ ជានន្តិ, យោ សំយមោ សោ វិនាសោ។
២៣៨.
‘‘អហំ
សន្តេសុ ទេយ្យធម្មេសុ, ទីបំ នាកាសិមត្តនោ;
ស្វាហំ បច្ឆានុតប្បាមិ, អត្តកម្មផលូបគោ។
២៣៩.
ឯកន្តកដុកំ ឃោរំ, និរយំ បបតិស្សហំ។
២៤០.
អយោបាការបរិយន្តំ, អយសា បដិកុជ្ជិតំ។
២៤១.
សមន្តា យោជនសតំ, ផរិត្វា តិដ្ឋតិ សព្ពទា។
២៤២.
ផលំ បាបស្ស កម្មស្ស, តស្មា សោចាមហំ ភុសំ។
២៤៣.
‘‘តំ វោ វទាមិ ភទ្ទំ វោ, យាវន្តេត្ថ សមាគតា;
មាកត្ថ បាបកំ កម្មំ, អាវិ វា យទិ វា រហោ។
២៤៤.
‘‘សចេ តំ បាបកំ កម្មំ, ករិស្សថ ករោថ វា;
ន វោ ទុក្ខា បមុត្យត្ថិ
២៤៥.
‘‘មត្តេយ្យា ហោថ បេត្តេយ្យា, កុលេ ជេដ្ឋាបចាយិកា;
សាមញ្ញា ហោថ ព្រហ្មញ្ញា, ឯវំ សគ្គំ គមិស្សថា’’តិ។
ធនបាលសេដ្ឋិបេតវត្ថុ សត្តមំ។
៨. ចូឡសេដ្ឋិបេតវត្ថុ
២៤៦.
‘‘នគ្គោ
អាចិក្ខ មេ តំ អបិ សក្កុណេមុ, សព្ពេន វិត្តំ បដិបាទយេ តុវ’’ន្តិ។
២៤៧.
‘‘ពារាណសី
អទាតា គេធិតមនោ អាមិសស្មិំ, ទុស្សីល្យេន យមវិសយម្ហិ បត្តោ។
២៤៨.
‘‘សោ សូចិកាយ កិលមិតោ តេហិ,
តេនេវ ញាតីសុ យាមិ អាមិសកិញ្ចិក្ខហេតុ;
អទានសីលា ន ច សទ្ទហន្តិ,
ទានផលំ ហោតិ បរម្ហិ លោកេ។
២៤៩.
‘‘ធីតា
តមុបក្ខដំ បរិវិសយន្តិ ព្រាហ្មណា
២៥០.
តមវោច រាជា ‘‘អនុភវិយាន តម្បិ,
ឯយ្យាសិ ខិប្បំ អហមបិ កស្សំ បូជំ;
អាចិក្ខ មេ តំ យទិ អត្ថិ ហេតុ,
សទ្ធាយិតំ ហេតុវចោ សុណោមា’’តិ។
២៥១.
‘តថា’តិ វត្វា អគមាសិ តត្ថ, ភុញ្ជិំសុ ភត្តំ ន ច ទក្ខិណារហា;
បច្ចាគមិ
២៥២.
ទិស្វាន បេតំ បុនទេវ អាគតំ, រាជា អវោច ‘‘អហមបិ កិំ ទទាមិ;
អាចិក្ខ មេ តំ យទិ អត្ថិ ហេតុ, យេន តុវំ ចិរតរំ បីណិតោ សិយា’’តិ។
២៥៣.
‘‘ពុទ្ធញ្ច សង្ឃំ បរិវិសិយាន រាជ, អន្នេន បានេន ច ចីវរេន;
តំ ទក្ខិណំ អាទិស មេ ហិតាយ, ឯវំ អហំ ចិរតរំ បីណិតោ សិយា’’តិ។
២៥៤.
តតោ
អារោចេសិ បកតំ
២៥៥.
សោ បូជិតោ អតិវិយ សោភមានោ, បាតុរហោសិ បុរតោ ជនាធិបស្ស;
‘‘យក្ខោហមស្មិ បរមិទ្ធិបត្តោ, ន មយ្ហមត្ថិ សមា សទិសា
២៥៦.
‘‘បស្សានុភាវំ អបរិមិតំ មមយិទំ, តយានុទិដ្ឋំ
សន្តប្បិតោ សតតំ សទា ពហូហិ, យាមិ អហំ សុខិតោ មនុស្សទេវា’’តិ។
ចូឡសេដ្ឋិបេតវត្ថុ អដ្ឋមំ និដ្ឋិតំ។
ភាណវារំ បឋមំ និដ្ឋិតំ។
៩. អង្កុរបេតវត្ថុ
២៥៧.
‘‘យស្ស
អយំ កាមទទោ យក្ខោ, ឥមំ យក្ខំ នយាមសេ។
២៥៨.
‘‘ឥមំ យក្ខំ គហេត្វាន, សាធុកេន បសយ្ហ វា;
យានំ អារោបយិត្វាន, ខិប្បំ គច្ឆាម ទ្វារក’’ន្តិ។
២៥៩.
ន តស្ស សាខំ ភញ្ជេយ្យ, មិត្តទុព្ភោ ហិ បាបកោ’’តិ។
២៦០.
‘‘យស្ស រុក្ខស្ស ឆាយាយ, និសីទេយ្យ សយេយ្យ វា;
ខន្ធម្បិ តស្ស ឆិន្ទេយ្យ, អត្ថោ ចេ តាទិសោ សិយា’’តិ។
២៦១.
‘‘យស្ស
ន តស្ស បត្តំ ភិន្ទេយ្យ
២៦២.
‘‘យស្ស រុក្ខស្ស ឆាយាយ, និសីទេយ្យ សយេយ្យ វា;
សមូលម្បិ តំ អព្ពុហេ
២៦៣.
‘‘យស្សេករត្តិម្បិ ឃរេ វសេយ្យ, យត្ថន្នបានំ បុរិសោ លភេថ;
ន តស្ស បាបំ មនសាបិ ចិន្តយេ, កតញ្ញុតា
២៦៤.
‘‘យស្សេករត្តិម្បិ ឃរេ វសេយ្យ, អន្នេន បានេន ឧបដ្ឋិតោ សិយា;
ន តស្ស បាបំ មនសាបិ ចិន្តយេ, អទុព្ភបាណី ទហតេ មិត្តទុព្ភិំ។
២៦៥.
‘‘យោ បុព្ពេ កតកល្យាណោ, បច្ឆា បាបេន ហិំសតិ;
អល្លបាណិហតោ
២៦៦.
‘‘នាហំ ទេវេន វា មនុស្សេន វា, ឥស្សរិយេន វាហំ សុប្បសយ្ហោ;
យក្ខោហមស្មិ បរមិទ្ធិបត្តោ, ទូរង្គមោ វណ្ណពលូបបន្នោ’’តិ។
២៦៧.
‘‘បាណិ តេ សព្ពសោ វណ្ណោ, បញ្ចធារោ មធុស្សវោ;
នានារសា បគ្ឃរន្តិ, មញ្ញេហំ តំ បុរិន្ទទ’’ន្តិ។
២៦៨.
‘‘នាម្ហិ ទេវោ ន គន្ធព្ពោ, នាបិ សក្កោ បុរិន្ទទោ;
បេតំ មំ អង្កុរ ជានាហិ, រោរុវម្ហា
២៦៩.
‘‘កិំសីលោ
កេន តេ ព្រហ្មចរិយេន, បុញ្ញំ បាណិម្ហិ ឥជ្ឈតី’’តិ។
២៧០.
‘‘តុន្នវាយោ បុរេ អាសិំ, រោរុវស្មិំ តទា អហំ;
សុកិច្ឆវុត្តិ កបណោ, ន មេ វិជ្ជតិ ទាតវេ។
២៧១.
‘‘និវេសនញ្ច
សទ្ធស្ស ទានបតិនោ, កតបុញ្ញស្ស លជ្ជិនោ។
២៧២.
‘‘តត្ថ យាចនកា យន្តិ, នានាគោត្តា វនិព្ពកា;
តេ ច មំ តត្ថ បុច្ឆន្តិ, អសយ្ហស្ស និវេសនំ។
២៧៣.
‘‘កត្ថ គច្ឆាម ភទ្ទំ វោ, កត្ថ ទានំ បទីយតិ;
តេសាហំ បុដ្ឋោ អក្ខាមិ, អសយ្ហស្ស និវេសនំ។
២៧៤.
‘‘បគ្គយ្ហ ទក្ខិណំ ពាហុំ, ឯត្ថ គច្ឆថ ភទ្ទំ វោ;
ឯត្ថ ទានំ បទីយតិ, អសយ្ហស្ស និវេសនេ។
២៧៥.
‘‘តេន បាណិ កាមទទោ, តេន បាណិ មធុស្សវោ;
តេន មេ ព្រហ្មចរិយេន, បុញ្ញំ បាណិម្ហិ ឥជ្ឈតី’’តិ។
២៧៦.
‘‘ន កិរ ត្វំ អទា ទានំ, សកបាណីហិ កស្សចិ;
បរស្ស ទានំ អនុមោទមានោ, បាណិំ បគ្គយ្ហ បាវទិ។
២៧៧.
‘‘តេន បាណិ កាមទទោ, តេន បាណិ មធុស្សវោ;
តេន តេ ព្រហ្មចរិយេន, បុញ្ញំ បាណិម្ហិ ឥជ្ឈតិ។
២៧៨.
‘‘យោ
សោ ហិត្វា មានុសំ ទេហំ, កិំ នុ សោ ទិសតំ គតោ’’តិ។
២៧៩.
‘‘នាហំ បជានាមិ អសយ្ហសាហិនោ, អង្គីរសស្ស គតិំ អាគតិំ វា;
សុតញ្ច មេ វេស្សវណស្ស សន្តិកេ, សក្កស្ស សហព្យតំ គតោ អសយ្ហោ’’តិ។
២៨០.
‘‘អលមេវ កាតុំ កល្យាណំ, ទានំ ទាតុំ យថារហំ;
បាណិំ កាមទទំ ទិស្វា, កោ បុញ្ញំ ន ករិស្សតិ។
២៨១.
‘‘សោ ហិ នូន ឥតោ គន្ត្វា, អនុប្បត្វាន ទ្វារកំ;
ទានំ បដ្ឋបយិស្សាមិ, យំ មមស្ស សុខាវហំ។
២៨២.
‘‘ទស្សាមន្នញ្ច បានញ្ច, វត្ថសេនាសនានិ ច;
បបញ្ច ឧទបានញ្ច, ទុគ្គេ សង្កមនានិ ចា’’តិ។
២៨៣.
‘‘កេន
អក្ខីនិ ច បគ្ឃរន្តិ, កិំ បាបំ បកតំ តយា’’តិ។
២៨៤.
‘‘អង្គីរសស្ស
តស្សាហំ ទានវិស្សគ្គេ, ទានេ អធិកតោ អហុំ។
២៨៥.
‘‘តត្ថ យាចនកេ ទិស្វា, អាគតេ ភោជនត្ថិកេ;
ឯកមន្តំ អបក្កម្ម, អកាសិំ កុណលិំ មុខំ។
២៨៦.
‘‘តេន
អក្ខីនិ មេ បគ្ឃរន្តិ, តំ បាបំ បកតំ មយា’’តិ។
២៨៧.
‘‘ធម្មេន
អក្ខីនិ ច បគ្ឃរន្តិ, យំ តំ បរស្ស ទានស្ស;
អកាសិ កុណលិំ មុខំ។
២៨៨.
‘‘កថំ ហិ ទានំ ទទមានោ, ករេយ្យ បរបត្តិយំ;
អន្នំ បានំ ខាទនីយំ, វត្ថសេនាសនានិ ច។
២៨៩.
‘‘សោ ហិ នូន ឥតោ គន្ត្វា, អនុប្បត្វាន ទ្វារកំ;
ទានំ បដ្ឋបយិស្សាមិ, យំ មមស្ស សុខាវហំ។
២៩០.
‘‘ទស្សាមន្នញ្ច បានញ្ច, វត្ថសេនាសនានិ ច;
បបញ្ច ឧទបានញ្ច, ទុគ្គេ សង្កមនានិ ចា’’តិ។
២៩១.
តតោ ហិ សោ និវត្តិត្វា, អនុប្បត្វាន ទ្វារកំ;
ទានំ បដ្ឋបយិ អង្កុរោ, យំតុមស្ស
២៩២.
អទា អន្នញ្ច បានញ្ច, វត្ថសេនាសនានិ ច;
បបញ្ច ឧទបានញ្ច, វិប្បសន្នេន ចេតសា។
២៩៣.
‘‘កោ ឆាតោ កោ ច តសិតោ, កោ វត្ថំ បរិទហិស្សតិ;
កស្ស សន្តានិ យោគ្គានិ, ឥតោ យោជេន្តុ វាហនំ។
២៩៤.
‘‘កោ ឆត្តិច្ឆតិ គន្ធញ្ច, កោ មាលំ កោ ឧបាហនំ;
ឥតិស្សុ តត្ថ ឃោសេន្តិ, កប្បកា សូទមាគធា
សទា សាយញ្ច បាតោ ច, អង្កុរស្ស និវេសនេ។
២៩៥.
‘‘‘សុខំ
ទុក្ខំ
២៩៦.
‘‘‘សុខំ សុបតិ អង្កុរោ’, ឥតិ ជានាតិ មំ ជនោ;
ទុក្ខំ សិន្ធក សុបាមិ, អប្បកេ សុ វនិព្ពកេ’’តិ។
២៩៧.
‘‘សក្កោ ចេ តេ វរំ ទជ្ជា, តាវតិំសានមិស្សរោ;
កិស្ស សព្ពស្ស លោកស្ស, វរមានោ វរំ វរេ’’តិ។
២៩៨.
‘‘សក្កោ ចេ មេ វរំ ទជ្ជា, តាវតិំសានមិស្សរោ;
កាលុដ្ឋិតស្ស មេ សតោ, សុរិយុគ្គមនំ បតិ;
ទិព្ពា ភក្ខា បាតុភវេយ្យុំ, សីលវន្តោ ច យាចកា។
២៩៩.
‘‘ទទតោ
ទទំ ចិត្តំ បសាទេយ្យំ, ឯតំ សក្កំ វរំ វរេ’’តិ។
៣០០.
‘‘ន សព្ពវិត្តានិ បរេ បវេច្ឆេ, ទទេយ្យ ទានញ្ច ធនញ្ច រក្ខេ;
តស្មា ហិ ទានា ធនមេវ សេយ្យោ, អតិប្បទានេន កុលា ន ហោន្តិ។
៣០១.
‘‘អទានមតិទានញ្ច, នប្បសំសន្តិ បណ្ឌិតា;
តស្មា ហិ ទានា ធនមេវ សេយ្យោ, សមេន វត្តេយ្យ ស ធីរធម្មោ’’តិ។
៣០២.
‘‘អហោ វត រេ អហមេវ ទជ្ជំ, សន្តោ ច មំ សប្បុរិសា ភជេយ្យុំ;
មេឃោវ
៣០៣.
‘‘យស្ស យាចនកេ ទិស្វា, មុខវណ្ណោ បសីទតិ;
ទត្វា អត្តមនោ ហោតិ, តំ ឃរំ វសតោ សុខំ។
៣០៤.
‘‘យស្ស យាចនកេ ទិស្វា, មុខវណ្ណោ បសីទតិ;
ទត្វា អត្តមនោ ហោតិ, ឯសា យញ្ញស្ស
៣០៥.
ទត្វា អត្តមនោ ហោតិ, ឯសា យញ្ញស្ស
៣០៦.
សដ្ឋិ វាហសហស្សានិ, អង្កុរស្ស និវេសនេ;
ភោជនំ ទីយតេ និច្ចំ, បុញ្ញបេក្ខស្ស ជន្តុនោ។
៣០៧.
តិសហស្សានិ សូទានិ ហិ
អង្កុរំ ឧបជីវន្តិ, ទានេ យញ្ញស្ស វាវដា
៣០៨.
សដ្ឋិ បុរិសសហស្សានិ, អាមុត្តមណិកុណ្ឌលា;
អង្កុរស្ស មហាទានេ, កដ្ឋំ ផាលេន្តិ មាណវា។
៣០៩.
សោឡសិត្ថិសហស្សានិ, សព្ពាលង្ការភូសិតា;
អង្កុរស្ស មហាទានេ, វិធា បិណ្ឌេន្តិ នារិយោ។
៣១០.
សោឡសិត្ថិសហស្សានិ, សព្ពាលង្ការភូសិតា;
អង្កុរស្ស មហាទានេ, ទព្ពិគាហា ឧបដ្ឋិតា។
៣១១.
ពហុំ
សក្កច្ចញ្ច សហត្ថា ច, ចិត្តីកត្វា បុនប្បុនំ។
៣១២.
ពហូ មាសេ ច បក្ខេ ច, ឧតុសំវច្ឆរានិ ច;
មហាទានំ បវត្តេសិ, អង្កុរោ ទីឃមន្តរំ។
៣១៣.
ឯវំ
សោ ហិត្វា មានុសំ ទេហំ, តាវតិំសូបគោ អហុ។
៣១៤.
កដច្ឆុភិក្ខំ ទត្វាន, អនុរុទ្ធស្ស ឥន្ទកោ;
សោ ហិត្វា មានុសំ ទេហំ, តាវតិំសូបគោ អហុ។
៣១៥.
ទសហិ ឋានេហិ អង្កុរំ, ឥន្ទកោ អតិរោចតិ;
រូបេ សទ្ទេ រសេ គន្ធេ, ផោដ្ឋព្ពេ ច មនោរមេ។
៣១៦.
អាយុនា យសសា ចេវ, វណ្ណេន ច សុខេន ច;
អាធិបច្ចេន អង្កុរំ, ឥន្ទកោ អតិរោចតិ។
៣១៧.
តាវតិំសេ យទា ពុទ្ធោ, សិលាយំ បណ្ឌុកម្ពលេ;
បារិច្ឆត្តកមូលម្ហិ, វិហាសិ បុរិសុត្តមោ។
៣១៨.
ទសសុ
បយិរុបាសន្តិ សម្ពុទ្ធំ, វសន្តំ នគមុទ្ធនិ។
៣១៩.
ន កោចិ ទេវោ វណ្ណេន, សម្ពុទ្ធំ អតិរោចតិ;
សព្ពេ ទេវេ អតិក្កម្ម
៣២០.
យោជនានិ
អវិទូរេវ ពុទ្ធស្ស
៣២១.
ឱលោកេត្វាន សម្ពុទ្ធោ, អង្កុរញ្ចាបិ ឥន្ទកំ;
ទក្ខិណេយ្យំ សម្ភាវេន្តោ
៣២២.
‘‘មហាទានំ តយា ទិន្នំ, អង្កុរ ទីឃមន្តរំ;
អតិទូរេ
៣២៣.
ចោទិតោ ភាវិតត្តេន, អង្កុរោ ឥទមព្រវិ;
‘‘កិំ មយ្ហំ តេន ទានេន, ទក្ខិណេយ្យេន សុញ្ញតំ។
៣២៤.
‘‘អយំ សោ ឥន្ទកោ យក្ខោ, ទជ្ជា ទានំ បរិត្តកំ;
អតិរោចតិ អម្ហេហិ, ចន្ទោ តារគណេ យថា’’តិ។
៣២៥.
‘‘ឧជ្ជង្គលេ យថា ខេត្តេ, ពីជំ ពហុម្បិ រោបិតំ;
ន វិបុលផលំ ហោតិ, នបិ តោសេតិ កស្សកំ។
៣២៦.
‘‘តថេវ ទានំ ពហុកំ, ទុស្សីលេសុ បតិដ្ឋិតំ;
ន វិបុលផលំ ហោតិ, នបិ តោសេតិ ទាយកំ។
៣២៧.
‘‘យថាបិ
សម្មា ធារំ បវេច្ឆន្តេ, ផលំ តោសេតិ កស្សកំ។
៣២៨.
‘‘តថេវ សីលវន្តេសុ, គុណវន្តេសុ តាទិសុ;
អប្បកម្បិ កតំ ការំ, បុញ្ញំ ហោតិ មហប្ផល’’ន្តិ។
៣២៩.
វិចេយ្យ
វិចេយ្យ ទានំ ទត្វាន, សគ្គំ គច្ឆន្តិ ទាយកា។
៣៣០.
វិចេយ្យ
ឯតេសុ ទិន្នានិ មហប្ផលានិ, ពីជានិ វុត្តានិ យថា សុខេត្តេតិ។
អង្កុរបេតវត្ថុ នវមំ។
១០. ឧត្តរមាតុបេតិវត្ថុ
៣៣១.
ទិវាវិហារគតំ
តំ បេតី ឧបសង្កម្ម, ទុព្ពណ្ណា ភីរុទស្សនា។
៣៣២.
កេសា ចស្សា អតិទីឃា
កេសេហិ សា បដិច្ឆន្នា, សមណំ ឯតទព្រវិ។
៣៣៣.
‘‘បញ្ចបណ្ណាសវស្សានិ, យតោ កាលង្កតា អហំ;
នាភិជានាមិ ភុត្តំ វា, បីតំ វា បន បានិយំ;
ទេហិ ត្វំ បានិយំ ភន្តេ, តសិតា បានិយាយ មេ’’តិ។
៣៣៤.
‘‘អយំ សីតោទិកា គង្គា, ហិមវន្តតោ
បិវ ឯត្តោ គហេត្វាន, កិំ មំ យាចសិ បានិយ’’ន្តិ។
៣៣៥.
‘‘សចាហំ ភន្តេ គង្គាយ, សយំ គណ្ហាមិ បានិយំ;
លោហិតំ មេ បរិវត្តតិ, តស្មា យាចាមិ បានិយ’’ន្តិ។
៣៣៦.
‘‘កិំ នុ កាយេន វាចាយ, មនសា ទុក្កដំ កតំ;
កិស្ស កម្មវិបាកេន, គង្គា តេ ហោតិ លោហិត’’ន្តិ។
៣៣៧.
‘‘បុត្តោ មេ ឧត្តរោ នាម
សោ
៣៣៨.
‘‘ចីវរំ
តមហំ បរិភាសាមិ, មច្ឆេរេន ឧបទ្ទុតា។
៣៣៩.
‘‘យំ ត្វំ មយ្ហំ អកាមាយ, សមណានំ បវេច្ឆសិ;
ចីវរំ បិណ្ឌបាតញ្ច, បច្ចយំ សយនាសនំ។
៣៤០.
‘‘ឯតំ
តស្ស កម្មស្ស វិបាកេន, គង្គា មេ ហោតិ លោហិត’’ន្តិ។
ឧត្តរមាតុបេតិវត្ថុ ទសមំ។
១១. សុត្តបេតវត្ថុ
៣៤១.
‘‘អហំ
តស្ស វិបាកោ វិបុលផលូបលព្ភតិ, ពហុកា ច មេ ឧប្បជ្ជរេ
៣៤២.
‘‘បុប្ផាភិកិណ្ណំ រមិតំ
សាហំ ភុញ្ជាមិ ច បារុបាមិ ច, បហូតវិត្តា ន ច តាវ ខីយតិ។
៣៤៣.
‘‘តស្សេវ កម្មស្ស វិបាកមន្វយា, សុខញ្ច សាតញ្ច ឥធូបលព្ភតិ;
សាហំ គន្ត្វា បុនទេវ មានុសំ, កាហាមិ
៣៤៤.
‘‘សត្ត តុវំ វស្សសតា ឥធាគតា,
ជិណ្ណា ច វុឌ្ឍា ច តហិំ ភវិស្សសិ;
សព្ពេវ តេ កាលកតា ច ញាតកា,
កិំ តត្ថ គន្ត្វាន ឥតោ ករិស្សសី’’តិ។
៣៤៥.
‘‘សត្តេវ វស្សានិ ឥធាគតាយ មេ, ទិព្ពញ្ច សុខញ្ច សមប្បិតាយ;
សាហំ គន្ត្វាន បុនទេវ មានុសំ, កាហាមិ បុញ្ញានិ នយយ្យបុត្ត ម’’ន្តិ។
៣៤៦.
សោ
‘‘វជ្ជេសិ អញ្ញម្បិ ជនំ ឥធាគតំ, ‘ករោថ បុញ្ញានិ សុខូបលព្ភតិ’’។
៣៤៧.
‘‘ទិដ្ឋា
កម្មញ្ច កត្វា សុខវេទនីយំ, ទេវា មនុស្សា ច សុខេ ឋិតា បជា’’តិ។
សុត្តបេតវត្ថុ ឯកាទសមំ។
១២. កណ្ណមុណ្ឌបេតិវត្ថុ
៣៤៨.
‘‘សោណ្ណសោបានផលកា
តត្ថ សោគន្ធិយា វគ្គូ, សុចិគន្ធា មនោរមា។
៣៤៩.
‘‘នានារុក្ខេហិ សញ្ឆន្នា, នានាគន្ធសមេរិតា;
នានាបទុមសញ្ឆន្នា, បុណ្ឌរីកសមោតតា
៣៥០.
‘‘សុរភិំ សម្បវាយន្តិ, មនុញ្ញា មាលុតេរិតា;
ហំសកោញ្ចាភិរុទា ច, ចក្កវក្កាភិកូជិតា។
៣៥១.
‘‘នានាទិជគណាកិណ្ណា
នានាផលធរា រុក្ខា, នានាបុប្ផធរា វនា។
៣៥២.
‘‘ន មនុស្សេសុ ឦទិសំ, នគរំ យាទិសំ ឥទំ;
បាសាទា ពហុកា តុយ្ហំ, សោវណ្ណរូបិយាមយា;
ទទ្ទល្លមានា អាភេន្តិ
៣៥៣.
‘‘បញ្ច ទាសិសតា តុយ្ហំ, យា តេមា បរិចារិកា;
តា
៣៥៤.
‘‘បល្លង្កា ពហុកា តុយ្ហំ, សោវណ្ណរូបិយាមយា;
កទលិមិគសញ្ឆន្នា
៣៥៥.
‘‘យត្ថ ត្វំ វាសូបគតា, សព្ពកាមសមិទ្ធិនី;
សម្បត្តាយឌ្ឍរត្តាយ
៣៥៦.
‘‘ឧយ្យានភូមិំ
តស្សា
៣៥៧.
‘‘តតោ តេ កណ្ណមុណ្ឌោ សុនខោ, អង្គមង្គានិ ខាទតិ;
យទា ច ខាយិតា អាសិ, អដ្ឋិសង្ខលិកា កតា;
ឱគាហសិ បោក្ខរណិំ, ហោតិ កាយោ យថា បុរេ។
៣៥៨.
‘‘តតោ ត្វំ អង្គបច្ចង្គី
វត្ថេន បារុបិត្វាន, អាយាសិ មម សន្តិកំ។
៣៥៩.
‘‘កិំ នុ កាយេន វាចាយ, មនសា ទុក្កដំ កតំ;
កិស្ស កម្មវិបាកេន, កណ្ណមុណ្ឌោ សុនខោ តវអង្គមង្គានិ ខាទតី’’តិ។
៣៦០.
‘‘កិមិលាយំ
តស្សាហំ ភរិយា អាសិំ, ទុស្សីលា អតិចារិនី។
៣៦១.
‘‘សោ
‘នេតំ ឆន្នំ
៣៦២.
‘‘សាហំ ឃោរញ្ច សបថំ, មុសាវាទញ្ច ភាសិសំ;
‘នាហំ តំ អតិចរាមិ, កាយេន ឧទ ចេតសា។
៣៦៣.
‘‘‘សចាហំ តំ អតិចរាមិ, កាយេន ឧទ ចេតសា;
កណ្ណមុណ្ឌោ យំ សុនខោ, អង្គមង្គានិ ខាទតុ’។
៣៦៤.
‘‘តស្ស កម្មស្ស វិបាកំ, មុសាវាទស្ស ចូភយំ;
សត្តេវ វស្សសតានិ, អនុភូតំ យតោ ហិ មេ;
កណ្ណមុណ្ឌោ
៣៦៥.
‘‘ត្វញ្ច ទេវ ពហុការោ, អត្ថាយ មេ ឥធាគតោ;
សុមុត្តាហំ កណ្ណមុណ្ឌស្ស, អសោកា អកុតោភយា។
៣៦៦.
‘‘តាហំ
ភុញ្ជ អមានុសេ កាមេ, រម ទេវ មយា សហា’’តិ។
៣៦៧.
‘‘ភុត្តា
តាហំ សុភគេ យាចាមិ, ខិប្បំ បដិនយាហិ ម’’ន្តិ។
កណ្ណមុណ្ឌបេតិវត្ថុ ទ្វាទសមំ។
១៣. ឧព្ពរិបេតវត្ថុ
៣៦៨.
អហុ
អហោរត្តានមច្ចយា, រាជា កាលមក្រុព្ពថ
៣៦៩.
តស្ស អាឡាហនំ គន្ត្វា, ភរិយា កន្ទតិ ឧព្ពរី
ព្រហ្មទត្តំ អបស្សន្តី, ព្រហ្មទត្តាតិ កន្ទតិ។
៣៧០.
ឥសិ ច តត្ថ អាគច្ឆិ, សម្បន្នចរណោ មុនិ;
សោ ច តត្ថ អបុច្ឆិត្ថ, យេ តត្ថ សុសមាគតា។
៣៧១.
‘‘កស្ស ឥទំ អាឡាហនំ, នានាគន្ធសមេរិតំ;
កស្សាយំ កន្ទតិ ភរិយា, ឥតោ ទូរគតំ បតិំ;
ព្រហ្មទត្តំ អបស្សន្តី, ‘ព្រហ្មទត្តា’តិ កន្ទតិ’’។
៣៧២.
តេ
‘‘ព្រហ្មទត្តស្ស ភទន្តេ
៣៧៣.
‘‘តស្ស
តស្សាយំ កន្ទតិ ភរិយា, ឥតោ ទូរគតំ បតិំ;
ព្រហ្មទត្តំ អបស្សន្តី, ‘ព្រហ្មទត្តា’តិ កន្ទតិ’’។
៣៧៤.
‘‘ឆឡាសីតិសហស្សានិ, ព្រហ្មទត្តស្សនាមកា;
ឥមស្មិំ អាឡាហនេ ទឌ្ឍា, តេសំ កមនុសោចសី’’តិ។
៣៧៥.
‘‘យោ រាជា ចូឡនីបុត្តោ, បញ្ចាលានំ រថេសភោ;
តំ ភន្តេ អនុសោចាមិ, ភត្តារំ សព្ពកាមទ’’ន្តិ។
៣៧៦.
‘‘សព្ពេ វាហេសុំ រាជានោ, ព្រហ្មទត្តស្សនាមកា;
សព្ពេវចូឡនីបុត្តា, បញ្ចាលានំ រថេសភា។
៣៧៧.
‘‘សព្ពេសំ
កស្មា បុរិមកេ ហិត្វា, បច្ឆិមំ អនុសោចសី’’តិ។
៣៧៨.
‘‘អាតុមេ
យស្សា មេ ឥត្ថិភូតាយ, សំសារេ ពហុភាសសី’’តិ។
៣៧៩.
‘‘អហុ ឥត្ថី អហុ បុរិសោ, បសុយោនិម្បិ អាគមា;
ឯវមេតំ អតីតានំ, បរិយន្តោ ន ទិស្សតី’’តិ។
៣៨០.
‘‘អាទិត្តំ វត មំ សន្តំ, ឃតសិត្តំវ បាវកំ;
វារិនា វិយ ឱសិញ្ចំ, សព្ពំ និព្ពាបយេ ទរំ។
៣៨១.
‘‘អព្ពហី វត មេ សល្លំ, សោកំ ហទយនិស្សិតំ;
យោ មេ សោកបរេតាយ, បតិសោកំ អបានុទិ។
៣៨២.
‘‘សាហំ
ន សោចាមិ ន រោទាមិ, តវ សុត្វា មហាមុនី’’តិ។
៣៨៣.
តស្ស តំ វចនំ សុត្វា, សមណស្ស សុភាសិតំ;
បត្តចីវរមាទាយ, បព្ពជិ អនគារិយំ។
៣៨៤.
សា ច បព្ពជិតា សន្តា, អគារស្មា អនគារិយំ;
មេត្តាចិត្តំ អភាវេសិ, ព្រហ្មលោកូបបត្តិយា។
៣៨៥.
គាមា គាមំ វិចរន្តី, និគមេ រាជធានិយោ;
ឧរុវេលា នាម សោ គាមោ, យត្ថ កាលមក្រុព្ពថ។
៣៨៦.
មេត្តាចិត្តំ
ឥត្ថិចិត្តំ វិរាជេត្វា, ព្រហ្មលោកូបគា អហូតិ។
ឧព្ពរិបេតវត្ថុ តេរសមំ។
ឧព្ពរិវគ្គោ ទុតិយោ និដ្ឋិតោ។
តស្សុទ្ទានំ –
មោចកំ
ទ្វេ សេដ្ឋី តុន្នវាយោ ច, ឧត្តរ