១៤. សោភិតវគ្គោ
១. សោភិតត្ថេរអបទានវណ្ណនា
បទុមុត្តរោ នាម ជិនោតិអាទិកំ អាយស្មតោ សោភិតត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ បទុមុត្តរស្ស ភគវតោ កាលេ ឯកស្មិំ កុលគេហេ និព្ពត្តោ វិញ្ញុតំ បត្តោ ឃរាវាសំ សណ្ឋបេត្វា ឯកទិវសំ
១. សោ អបរភាគេ អត្តនោ បុព្ពកម្មំ សរិត្វា សោមនស្សជាតោ បុព្ពចរិតាបទានំ បកាសេន្តោ បទុមុត្តរោ នាម ជិនោតិអាទិមាហ។ តំ សព្ពំ ហេដ្ឋា វុត្តនយត្តា សុវិញ្ញេយ្យមេវាតិ។
សោភិតត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
២. សុទស្សនត្ថេរអបទានវណ្ណនា
វិត្ថតាយ នទីតីរេតិអាទិកំ អាយស្មតោ សុទស្សនត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមជិនវរេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ កតបុញ្ញូបចយោ សិខិស្ស ភគវតោ កាលេ កុលគេហេ និព្ពត្តោ វុទ្ធិប្បត្តោ ឃរាវាសំ សណ្ឋបេត្វា វសន្តោ វិត្ថតាយ នាម គង្គាយ សមីបេ បិលក្ខុផលិតំ បរិយេសន្តោ តស្សា តីរេ និសិន្នំ ជលមានអគ្គិសិខំ ឥវ សិខិំ សម្មាសម្ពុទ្ធំ ទិស្វា បសន្នមានសោ កេតកីបុប្ផំ វណ្ដេនេវ ឆិន្ទិត្វា បូជេន្តោ ឯវមាហ – ‘‘ភន្តេ, យេន ញាណេន ត្វំ ឯវំ មហានុភាវោ សព្ពញ្ញុពុទ្ធោ ជាតោ, តំ ញាណំ អហំ បូជេមី’’តិ។ អថ ភគវា អនុមោទនមកាសិ។ សោ តេន បុញ្ញេន ទេវមនុស្សេសុ ជាតោ ឧភយសម្បត្តិយោ អនុភវិត្វា ឥមស្មិំ ពុទ្ធុប្បាទេ ឯកស្មិំ កុលគេហេ និព្ពត្តោ សត្ថរិ បសន្នោ បព្ពជិត្វា នចិរស្សេវ អរហា អហោសិ។
១០. វិត្ថតាយ នទីតីរេតិអាទិមាហ។ តត្ថ វិត្ថតាយាតិ វិត្ថរតិ បត្ថរតិ វិត្ថិណ្ណា ហោតីតិ វិត្ថតា, នទន្តិ សទ្ទំ ករោន្តិ ឥតា គតា បវត្តាតិ នទី, នទិំ តរន្តា ឯតំ បត្វា តិណ្ណា នាម ហោន្តីតិ តីរំ, តស្សា វិត្ថតាយ នទិយា តីរេ តីរសមីបេតិ អត្ថោ។ កេតកិំ បុប្ផិតំ ទិស្វាតិ កុច្ឆិតាការេន គណ្ហន្តានំ ហត្ថំ កណ្ឌកោ ឆិន្ទតិ វិជ្ឈតីតិ កេតំ, កេតស្ស ឯសា កេតកីបុប្ផំ, តំ ទិស្វា វណ្ដំ ឆិន្ទិត្វាតិ សម្ពន្ធោ។
១១. សិខិនោ លោកពន្ធុនោតិ សិខី វុច្ចតិ អគ្គិ, សិខីសទិសា នីលបីតាទិភេទា ជលមានា ឆព្ពណ្ណឃនរំសិយោ យស្ស សោ សិខី, លោកស្ស សកលលោកត្តយស្ស ពន្ធុ ញាតកោតិ លោកពន្ធុ, តស្ស សិខិនោ លោកពន្ធុនោ កេតកីបុប្ផំ
សុទស្សនត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
៣. ចន្ទនបូជនកត្ថេរអបទានវណ្ណនា
ចន្ទភាគានទីតីរេតិអាទិកំ អាយស្មតោ ចន្ទនបូជនកត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ អត្ថទស្សិស្ស ភគវតោ កាលេ ហិមវន្តេ ចន្ទភាគានទិយា សមីបេ កិន្នរយោនិយំ និព្ពត្តោ បុប្ផភក្ខោ បុប្ផនិវសនោ ចន្ទនអគរុអាទីសុ គន្ធវិភូសិតោ ហិមវន្តេ ភុម្មទេវតា វិយ ឧយ្យានកីឡជលកីឡាទិអនេកសុខំ អនុភវន្តោ វាសំ កប្បេសិ។ តទា អត្ថទស្សី ភគវា តស្សានុកម្បាយ ហិមវន្តំ គន្ត្វា អាកាសតោ ឱរុយ្ហ សង្ឃាដិំ បញ្ញាបេត្វា និសីទិ។ សោ កិន្នរោ តំ ភគវន្តំ វិជ្ជោតមានំ តត្ថ និសិន្នំ ទិស្វា បសន្នមានសោ សុគន្ធចន្ទនេន បូជេសិ។ តស្ស ភគវា អនុមោទនំ អកាសិ។
១៧. សោ តេន បុញ្ញេន តេន សោមនស្សេន យាវតាយុកំ ឋត្វា តតោ ចុតោ ទេវលោកេ និព្ពត្តោ អបរាបរំ ឆ កាមាវចរសម្បត្តិយោ អនុភវិត្វា មនុស្សេសុ ចក្កវត្តិរជ្ជបទេសរជ្ជសម្បត្តិយោ អនុភវិត្វា ចន្ទភាគានទីតីរេតិអាទិមាហ។ តត្ថ ចន្ទំ មនំ រុចិំ អជ្ឈាសយំ ញត្វា វិយ ជាតោតិ ចន្ទោ។ ចន្ទមណ្ឌលេន បសន្ននិម្មលោទកេន ឧភោសុ បស្សេសុ មុត្តាទលសទិសសន្ថរធវលបុលិនតលេន
ចន្ទនបូជនកត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
អដ្ឋមភាណវារវណ្ណនា សមត្តា។
៤. បុប្ផច្ឆទនិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា
សុនន្ទោ នាម នាមេនាតិអាទិកំ អាយស្មតោ បុប្ផច្ឆទនិយត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ អនេកេសុ ភវេសុ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ បទុមុត្តរស្ស ភគវតោ កាលេ ព្រាហ្មណកុលេ និព្ពត្តោ វិញ្ញុតំ បត្វា សកសិប្បេសុ និប្ផត្តិំ បត្តោ មហាភោគោ មហាយសោ ទានាភិរតោ អហោសិ។ ឯកទិវសំ សោ ‘‘សកលជម្ពុទីបេ ឥមេ យាចកា នាម ‘អហំ ទានំ ន លទ្ធោស្មី’តិ
២៦. សោ តេន បុញ្ញកម្មេន ទេវមនុស្សេសុ សុខំ អនុភវិត្វា ឥមស្មិំ ពុទ្ធុប្បាទេ សាវត្ថិយំ ឯកស្មិំ កុលគេហេ និព្ពត្តោ សទ្ធាជាតោ បព្ពជិត្វា ខុរគ្គេយេវ អរហត្តំ បត្វា អត្តនោ បុព្ពកម្មំ សរិត្វា សោមនស្សជាតោ បុព្ពចរិតាបទានំ បកាសេន្តោ សុនន្ទោ នាម នាមេនាតិអាទិមាហ។ តំ ហេដ្ឋា វុត្តនយត្តា សុវិញ្ញេយ្យមេវាតិ។
បុប្ផច្ឆទនិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
៥. រហោសញ្ញកត្ថេរអបទានវណ្ណនា
ហិមវន្តស្សាវិទូរេតិអាទិកំ
៣៤. សោ តត្ថ ឈានសុខេន ចិរំ វសិត្វា ឥមស្មិំ ពុទ្ធុប្បាទេ កុលគេហេ និព្ពត្តោ កាមេសុ អនល្លីនោ សត្តវស្សិកោ បព្ពជិត្វា ខុរគ្គេយេវ អរហត្តំ បត្វា ឆឡភិញ្ញោ ហុត្វា បុព្ពេនិវាសញាណេន អត្តនោ បុព្ពកម្មំ សរិត្វា សញ្ជាតសោមនស្សោ បុព្ពចរិតាបទានំ បកាសេន្តោ ហិមវន្តស្សាវិទូរេតិអាទិមាហ។ វសភោ នាម បព្ពតោតិ ហិមវន្តបព្ពតំ វិនា សេសបព្ពតានំ ឧច្ចតរភាវេន សេដ្ឋតរភាវេន វសភោតិ សង្ខំ គតោ បព្ពតោតិ អត្ថោ។ សេសំ សព្ពត្ថ ឧត្តានត្ថមេវាតិ។
រហោសញ្ញកត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
៦. ចម្បកបុប្ផិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា
កណិការំវ ជោតន្តន្តិអាទិកំ អាយស្មតោ ចម្បកបុប្ផិយត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ វេស្សភុស្ស ភគវតោ កាលេ ព្រាហ្មណកុលេ
៤១. សោ អបរភាគេ អត្តនោ បុព្ពបុញ្ញកម្មំ សរិត្វា សោមនស្សជាតោ បុព្ពចរិតាបទានំ បកាសេន្តោ កណិការំវ ជោតន្តន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ កណិការន្តិ សកលបត្តបលាសានិ បរិភជ្ជ បាតេត្វា បុប្ផគហណសមយេ កណ្ណិកាពទ្ធោ ហុត្វា បុប្ផមកុឡានំ គហណតោ កណ្ណិកាការេន បកតោតិ កណិការោ, ‘‘កណ្ណិការោ’’តិ វត្តព្ពេ និរុត្តិនយេន ឯកស្ស បុព្ព ណ-ការស្ស លោបំ កត្វា ‘‘កណិការ’’ន្តិ
ចម្បកបុប្ផិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
៧. អត្ថសន្ទស្សកត្ថេរអបទានវណ្ណនា
វិសាលមាឡេ អាសីនោតិអាទិកំ អាយស្មតោ អត្ថសន្ទស្សកត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ អនេកេសុ អត្តភាវេសុ កតបុញ្ញូបចយោ បទុមុត្តរស្ស ភគវតោ កាលេ ព្រាហ្មណកុលេ និព្ពត្តោ វុទ្ធិមន្វាយ សកសិប្បេសុ និប្ផត្តិំ បត្តោ តត្ថ សារំ អបស្សន្តោ គេហំ បហាយ ហិមវន្តំ គន្ត្វា រមណីយេ ឋានេ បណ្ណសាលំ កត្វា បដិវសតិ, តទា សត្តានុកម្បាយ ហិមវន្តមាគតំ បទុមុត្តរភគវន្តំ ទិស្វា បសន្នមានសោ បញ្ចង្គសមន្នាគតោ វន្ទិត្វា ថុតិវចនេហិ ថោមេសិ។ សោ តេន បុញ្ញេន យាវតាយុកំ កត្វា កាលង្កត្វា ព្រហ្មលោកូបគោ អហោសិ។ សោ អបរភាគេ ឥមស្មិំ ពុទ្ធុប្បាទេ កុលគេហេ និព្ពត្តោ វិញ្ញុតំ បត្តោ សត្ថុ ធម្មទេសនំ សុត្វា បដិលទ្ធសទ្ធោ បព្ពជិត្វា អរហត្តំ បាបុណិ។
៤៧. សោ វិសាលមាឡេ អាសីនោតិអាទិមាហ។ តត្ថ វិសាលមាឡេតិ វិសាលំ បត្ថដំ វិត្ថិណ្ណំ មហន្តំ មាឡំ វិសាលមាឡំ, តស្មិំ វិសាលមាឡេ អាសីនោ និសិន្នោ អហំ លោកនាយកំ អទ្ទសន្តិ សម្ពន្ធោ។ តេសំ សុវិញ្ញេយ្យមេវាតិ។
អត្ថសន្ទស្សកត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
៨. ឯកបសាទនិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា
នារទោ ឥតិ មេ នាមន្តិអាទិកំ អាយស្មតោ ឯកបសាទនិយត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ អនេកាសុ ជាតីសុ កតកុសលោ អត្ថទស្សិស្ស ភគវតោ កាលេ ព្រាហ្មណកុលេ និព្ពត្តោ កេសវោតិ បាកដោ ហុត្វា វិញ្ញុតំ បត្វា ឃរាវាសំ បហាយ បព្ពជិត្វា វសន្តោ ឯកទិវសំ សត្ថុ ធម្មទេសនំ សុត្វា បសន្នមានសោ អញ្ជលិំ បគ្គយ្ហ អតិវិយ បីតិសោមនស្សជាតោ បក្កាមិ។ សោ យាវតាយុកំ ឋត្វា តេនេវ សោមនស្សេន កាលំ កត្វា ទេវេសុ និព្ពត្តោ តត្ថ ទិព្ពសម្បត្តិំ អនុភវិត្វា មនុស្សេសុ ឧប្បន្នោ តត្ថ សម្បត្តិយោ អនុភវិត្វា ឥមស្មិំ ពុទ្ធុប្បាទេ អញ្ញតរស្មិំ កុលគេហេ និព្ពត្តោ វុទ្ធិប្បត្តោ សត្ថរិ បសីទិត្វា បព្ពជិតោ នចិរស្សេវ អរហា អហោសិ។
៥៥. សោ នារទោ ឥតិ មេ នាមន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ នារទោតិ ជាតិវសេន សុទ្ធសរីរត្តា នត្ថិ រជោ ធូលិ មលំ ឯតស្សាតិ នារទោ, ជ-ការស្ស ទ-ការំ កត្វា នារទោតិ កុលទត្តិកំ នាមំ។ កេសវោតិ កិសវច្ឆគោត្តេ ជាតត្តា កេសវោ នារទកេសវោ ឥតិ មំ ជនា វិទូ ជានន្តីតិ អត្ថោ។ សេសំ បាកដមេវាតិ។
ឯកបសាទនិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
៩. សាលបុប្ផទាយកត្ថេរអបទានវណ្ណនា
មិគរាជា តទា អាសិន្តិអាទិកំ អាយស្មតោ សាលបុប្ផទាយកត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ កតកុសលសញ្ចយោ កេនចិ កម្មច្ឆិទ្ទេន ហិមវន្តេ សីហយោនិយំ និព្ពត្តោ អនេកសីហបរិវារោ វិហាសិ។ តទា សិខី ភគវា តស្សានុកម្បាយ ហិមវន្តំ អគមាសិ។ សីហោ តំ ឧបគតំ ទិស្វា បសន្នមានសោ សាខាភង្គេន សកណ្ណិកសាលបុប្ផំ គហេត្វា បូជេសិ។ ភគវា តស្ស អនុមោទនំ អកាសិ។
៦០. សោ តេន បុញ្ញេន ទេវមនុស្សេសុ សំសរន្តោ ឧភយសម្បត្តិយោ អនុភវិត្វា ឥមស្មិំ ពុទ្ធុប្បាទេ ឯកស្មិំ កុលគេហេ និព្ពត្តោ វិញ្ញុតំ បត្វា សត្ថរិ បសន្នោ បព្ពជិត្វា អរហត្តំ បត្តោ អត្តនោ បុព្ពកម្មំ មិគរាជា តទា អាសិន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ មរណំ គច្ឆន្តីតិ មិគា, អថ វា ឃាសំ មគ្គន្តិ គវេសន្តីតិ មិគា, មិគានំ រាជា មិគរាជា។ សកលចតុប្បទានំ រាជភាវេ សតិបិ គាថាពន្ធសុខត្ថំ មិគេ អាទិំ កត្វា មិគរាជាតិ វុត្តំ។ យទា ភគវន្តំ ទិស្វា សបុប្ផំ សាលសាខំ ភញ្ជិត្វា បូជេសិំ, តទា អហំ មិគរាជា អហោសិន្តិ អត្ថោ។
៦២. សកោសំ បុប្ផមាហរិន្តិ សកណ្ណិកំ សាលបុប្ផំ អាហរិំ បូជេសិន្តិ អត្ថោ។ សេសំ ឧត្តានត្ថមេវាតិ។
សាលបុប្ផទាយកត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
១០. បិយាលផលទាយកត្ថេរអបទានវណ្ណនា
បរោធកោ តទា អាសិន្តិអាទិកំ អាយស្មតោ បិយាលផលទាយកត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ សិខិស្ស ភគវតោ កាលេ នេសាទកុលេ និព្ពត្តោ ហិមវន្តេ ឯកស្មិំ បព្ភារេ មិគេ វធិត្វា ជីវិកំ កប្បេត្វា វសតិ។ តស្មិំ កាលេ តត្ថ គតំ សិខិំ ភគវន្តំ ទិស្វា បសន្នមានសោ សាយំ បាតំ នមស្សមានោ កញ្ចិ ទេយ្យធម្មំ អបស្សន្តោ មធុរានិ
៦៦. សោ តត្ថ ទិព្ពសម្បត្តិយោ អនុភវិត្វា មនុស្សេសុ ច អនេកវិធសម្បត្តិយោ អនុភវិត្វា ឥមស្មិំ ពុទ្ធុប្បាទេ គហបតិកុលេ និព្ពត្តោ វិញ្ញុតំ បត្តោ ឃរាវាសំ សណ្ឋបេត្វា តត្ថ អនភិរតោ គេហំ បហាយ សត្ថុ សន្តិកេ បព្ពជិត្វា វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា នចិរស្សេវ អរហត្តំ បត្តោ អត្តនោ កតផលទានកម្មំ សរិត្វា សោមនស្សជាតោ បុព្ពចរិតាបទានំ បកាសេន្តោ បរោធកោ តទា អាសិន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ យទា អហំ បិយាលផលំ ទត្វា ចិត្តំ បសាទេសិំ, តទា អហំ បរោធកោ អាសិន្តិ សម្ពន្ធោ។ បរោធកោតិ បរសត្តរោធកោ វិហេសកោ។ ‘‘បររោធកោ’’តិ វត្តព្ពេ បុព្ពស្ស រ-ការស្ស លោបំ កត្វា ‘‘បរោធកោ’’តិ វុត្តំ។
៦៩. បរិចារិំ វិនាយកន្តិ តំ និព្ពានបាបកំ សត្ថារំ, ‘‘ភន្តេ
បិយាលផលទាយកត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
ចុទ្ទសមវគ្គវណ្ណនា សមត្តា។