៧. សកចិន្តនិយវគ្គោ
១. សកចិន្តនិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា
បវនំ កាននំ ទិស្វាតិអាទិកំ អាយស្មតោ សកចិន្តនិយត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ វិបស្សិស្ស ភគវតោ កាលេ ឯកស្មិំ កុលគេហេ និព្ពត្តោ វុទ្ធិមន្វាយ តស្ស ភគវតោ អាយុបរិយោសានេ ឧប្បន្នោ
១. សោ អត្តនោ បុព្ពកម្មំ សរិត្វា សោមនស្សជាតោ បុព្ពចរិតាបទានំ បកាសេន្តោ បវនំ កាននំ ទិស្វាតិអាទិមាហ។ តត្ថ បវនន្តិ បការេន វនំ បត្ថដំ វិត្ថិណ្ណំ គហនភូតន្តិ បវនំ។ កាននំ អវកុច្ឆិតំ អាននំ អវហនំ សតតំ សីហព្យគ្ឃយក្ខរក្ខសមទ្ទហត្ថិអស្សសុបណ្ណឧរគេហិ វិហង្គគណសទ្ទកុក្កុដកោកិលេហិ វា ពហលន្តិ កាននំ, តំ កាននសង្ខាតំ បវនំ មនុស្សសទ្ទវិរហិតត្តា អប្បសទ្ទំ និស្សទ្ទន្តិ អត្ថោ។ អនាវិលន្តិ ន អាវិលំ ឧបទ្ទវរហិតន្តិ អត្ថោ។ ឥសីនំ អនុចិណ្ណន្តិ ពុទ្ធបច្ចេកពុទ្ធអរហន្តខីណាសវសង្ខាតានំ ឥសីនំ អនុចិណ្ណំ និសេវិតន្តិ អត្ថោ។ អាហុតីនំ បដិគ្គហន្តិ អាហុនំ វុច្ចតិ បូជាសក្ការំ បដិគ្គហំ គេហសទិសន្តិ អត្ថោ។
២. ថូបំ កត្វាន វេឡុនាតិ វេឡុបេសិកាហិ ចេតិយំ កត្វាតិ អត្ថោ។ នានាបុប្ផំ សមោកិរិន្តិ ចម្បកាទីហិ អនេកេហិ បុប្ផេហិ សមោកិរិំ បូជេសិន្តិ អត្ថោ។ សម្មុខា វិយ សម្ពុទ្ធន្តិ និម្មិតំ ឧប្បាទិតំ ចេតិយំ អហំ អភិ វិសេសេន វន្ទិំ បណាមមកាសិន្តិ អត្ថោ។ សេសំ សុវិញ្ញេយ្យមេវាតិ។
សកចិន្តនិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
២. អវោបុប្ផិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា
វិហារា អភិនិក្ខម្មាតិអាទិកំ អាយស្មតោ អវោបុប្ផិយត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ សិខិស្ស ភគវតោ កាលេ កុលគេហេ និព្ពត្តោ វិញ្ញុតំ បត្តោ សទ្ធាសម្បន្នោ ធម្មំ សុត្វា សោមនស្សប្បត្តោ នានាបុប្ផានិ ឧភោហិ ហត្ថេហិ គហេត្វា ពុទ្ធស្ស ឧបរិ អព្ភុក្កិរិ។ សោ តេន បុញ្ញេន ទេវមនុស្សេសុ សំសរន្តោ អា សមន្តតោ កាសតិ ទិប្បតីតិ អាកាសោ, តស្មិំ អាកាសេ បុប្ផានំ អវកិរិតត្តា អវោបុប្ផិយត្ថេរោតិ បាកដោ។
៧. ឯវំ បត្តសន្តិបទោ អត្តនោ បុព្ពកម្មំ សរិត្វា សោមនស្សជាតោ បុព្ពចរិតាបទានំ បកាសេន្តោ វិហារា អភិនិក្ខម្មាតិអាទិមាហ។ តត្ថ វិហារាតិ វិសេសេន ហរតិ ចតូហិ ឥរិយាបថេហិ អបតន្តំ អត្តភាវំ អាហរតិ បវត្តេតិ ឯត្ថាតិ វិហារោ, តស្មា វិហារា អភិ វិសេសេន និក្ខម្ម និក្ខមិត្វា។ អព្ភុដ្ឋាសិ ច ចង្កមេតិ ចង្កមនត្ថាយ សដ្ឋិរតនេ ចង្កមេ អភិវិសេសេន ឧដ្ឋាសិ, អភិរុហីតិ អត្ថោ។ ចតុសច្ចំ បកាសេន្តោតិ តស្មិំ ចង្កមេ ចង្កមន្តោ ទុក្ខសមុទយនិរោធមគ្គសច្ចសង្ខាតំ ចតុសច្ចំ បកាសេន្តោ បាកដំ ករោន្តោ អមតំ បទំ និព្ពានំ ទេសេន្តោ វិភជន្តោ ឧត្តានីករោន្តោ តស្មិំ ចង្កមេតិ សម្ពន្ធោ។
៨. សិខិស្ស គិរមញ្ញាយ, ពុទ្ធសេដ្ឋស្ស តាទិនោតិ សេដ្ឋស្ស តាទិគុណសមង្គិស្ស សិខិស្ស ពុទ្ធស្ស គិរំ សទ្ទំ ឃោសំ អញ្ញាយ ជានិត្វា។ នានាបុប្ផំ គហេត្វានាតិ នាគបុន្នាគាទិអនេកានិ បុប្ផានិ គហេត្វា អាហរិត្វា។ អាកាសម្ហិ សមោកិរិន្តិ ចង្កមន្តស្ស ភគវតោ មុទ្ធនិ អាកាសេ ឱកិរិំ បូជេសិំ។
៩. តេន កម្មេន ទ្វិបទិន្ទាតិ ទ្វិបទានំ ទេវព្រហ្មមនុស្សានំ ឥន្ទ បធានភូត។ នរាសភ នរានំ បត្តោម្ហិ អចលំ ឋានន្តិ តុម្ហាកំ សន្តិកេ បព្ពជិត្វា អចលំ ឋានំ និព្ពានំ បត្តោ អម្ហិ ភវាមិ។ ហិត្វា ជយបរាជយន្តិ ទិព្ពមនុស្សសម្បត្តិសង្ខាតំ ជយញ្ច ចតុរាបាយទុក្ខសង្ខាតំ បរាជយញ្ច ហិត្វា ឆឌ្ឌេត្វា និព្ពានំ បត្តោស្មីតិ អត្ថោ។ សេសំ សុវិញ្ញេយ្យមេវាតិ។
អវោបុប្ផិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តោ។
៣. បច្ចាគមនិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា
សិន្ធុយា នទិយា តីរេតិអាទិកំ អាយស្មតោ បច្ចាគមនិយត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ វិបស្សិស្ស ភគវតោ កាលេ សិន្ធុយា គង្គាយ សមីបេ ចក្កវាកយោនិយំ និព្ពត្តោ បុព្ពសម្ភារយុត្តត្តា បាណិនោ អខាទន្តោ សេវាលមេវ ភក្ខយន្តោ ចរតិ។ តស្មិំ សមយេ វិបស្សិភគវា សត្តានុគ្គហំ ករោន្តោ តត្ថ អគមាសិ។ តស្មិំ ខណេ សោ ចក្កវាកោ វិជ្ជោតមានំ បច្ចាគមនិយត្ថេរោតិ បាកដោ។
១៣. អត្តនោ បុព្ពកម្មំ សរិត្វា សោមនស្សជាតោ បុព្ពចរិតាបទានំ បកាសេន្តោ សិន្ធុយា នទិយា តីរេតិអាទិមាហ។ សីតិ សទ្ទំ កុរុមានា ធុនាតិ កម្បតីតិ សិន្ធុ, នទតិ សទ្ទំ ករោន្តោ គច្ឆតីតិ នទិ។ ចក្កវាកោ អហំ តទាតិ ចក្កំ សីឃំ គច្ឆន្តំ ឥវ ឧទកេ វា ថលេ វា អាកាសេ វា សីឃំ វាតិ គច្ឆតីតិ ចក្កវាកោ។ តទា វិបស្សិំ ភគវន្តំ ទស្សនកាលេ អហំ ចក្កវាកោ អហោសិន្តិ អត្ថោ។ សុទ្ធសេវាលភក្ខោហន្តិ អញ្ញគោចរអមិស្សត្តា សុទ្ធសេវាលមេវ ខាទន្តោ អហំ វសាមិ។ បាបេសុ ច សុសញ្ញតោតិ បុព្ពវាសនាវសេន បាបករណេ សុដ្ឋុ សញ្ញតោ តីហិ ទ្វារេហិ សញ្ញតោ សុសិក្ខិតោ។
១៤. អទ្ទសំ វិរជំ ពុទ្ធន្តិ រាគទោសមោហវិរហិតត្តា វិរជំ និក្កិលេសំ ពុទ្ធំ អទ្ទសំ អទ្ទក្ខិំ។ គច្ឆន្តំ អនិលញ្ជសេតិ អនិលញ្ជសេ អាកាសបថេ គច្ឆន្តំ ពុទ្ធំ។ តុណ្ឌេន មយ្ហំ មុខតុណ្ឌេន តាលំ សាលបុប្ផំ បគ្គយ្ហ បគ្គហេត្វា វិបស្សិស្សាភិរោបយិំ វិបស្សិស្ស ភគវតោ បូជេសិន្តិ អត្ថោ។ សេសំ សុវិញ្ញេយ្យមេវាតិ។
បច្ចាគមនិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
៤. បរប្បសាទកត្ថេរអបទានវណ្ណនា
ឧសភំ បវរំ វីរន្តិអាទិកំ អាយស្មតោ បរប្បសាទកត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ សិទ្ធត្ថស្ស ភគវតោ កាលេ ព្រាហ្មណកុលេ និព្ពត្តោ តិណ្ណំ វេទានំ បារគូ ឥតិហាសបញ្ចមានំ បទកោ វេយ្យាករណោ សនិឃណ្ឌុកេដុភានំ សាក្ខរប្បភេទានំ លោកាយតមហាបុរិសលក្ខណេសុ អនវយោ នាមេន សេលព្រាហ្មណោតិ បាកដោ សិទ្ធត្ថំ ភគវន្តំ ទិស្វា ទ្វត្តិំសមហាបុរិសលក្ខណេហិ អសីតិអនុព្យញ្ជនេហិ ចាតិ សយំ សោភមានំ ទិស្វា បសន្នមានសោ អនេកេហិ ការណេហិ បរប្បសាទកត្ថេរោតិ បាកដោ។
២០. ឯកទិវសំ អត្តនោ បុព្ពកម្មំ សរិត្វា សោមនស្សជាតោ បុព្ពចរិតាបទានំ បកាសេន្តោ ឧសភំ បវរំ វីរន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ ឧសភន្តិ វសភោ និសភោ វិសភោ អាសភោតិ ចត្តារោ ជេដ្ឋបុង្គវា។ តត្ថ គវសតជេដ្ឋកោ វសភោ, គវសហស្សជេដ្ឋកោ និសភោ, គវសតសហស្សជេដ្ឋកោ វិសភោ, គវកោដិសតសហស្សជេដ្ឋកោ អាសភោតិ ច យស្ស កស្សចិ ថុតិំ ករោន្តា ព្រាហ្មណបណ្ឌិតា ពហុស្សុតា អត្តនោ អត្តនោ បញ្ញាវសេន ថុតិំ ករោន្តិ, ពុទ្ធានំ បន សព្ពាការេន ថុតិំ កាតុំ សមត្ថោ ឯកោបិ នត្ថិ។ អប្បមេយ្យោ ហិ ពុទ្ធោ។ វុត្តញ្ហេតំ –
‘‘ពុទ្ធោបិ
ខីយេថ កប្បោ ចិរទីឃមន្តរេ, វណ្ណោ ន ខីយេថ តថាគតស្សា’’តិ។ (ទី. និ. អដ្ឋ. ១.៣០៤; ៣.១៤១; ម. និ. អដ្ឋ. ២.៤២៥; ឧទា. អដ្ឋ. ៥៣) –
អាទិកំ។ អយម្បិ ព្រាហ្មណោ មុខារូឡ្ហវសេន ឯកបសីទនវសេន ‘‘អាសភ’’ន្តិ វត្តព្ពេ ‘‘ឧសភ’’ន្តិអាទិមាហ។ វរិតព្ពោ បត្ថេតព្ពោតិ វរោ។ អនេកេសុ កប្បសតសហស្សេសុ កតវីរិយត្តា វីរោ។ មហន្តំ សីលក្ខន្ធាទិកំ ឯសតិ គវេសតីតិ មហេសី, តំ មហេសិំ ពុទ្ធំ។ វិសេសេន កិលេសខន្ធមារាទយោ មារេ ជិតវាតិ វិជិតាវី, តំ វិជិតាវិនំ សម្ពុទ្ធំ។ សុវណ្ណស្ស វណ្ណោ ឥវ វណ្ណោ យស្ស សម្ពុទ្ធស្ស សោ សុវណ្ណវណ្ណោ, តំ សុវណ្ណវណ្ណំ សម្ពុទ្ធំ ទិស្វា កោ នាម សត្តោ នប្បសីទតីតិ។
បរប្បសាទកត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
៥. ភិសទាយកត្ថេរអបទានវណ្ណនា
វេស្សភូ នាម នាមេនាតិអាទិកំ អាយស្មតោ ភិសទាយកត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ វេស្សភុស្ស ភគវតោ កាលេ ហិមវន្តស្មិំ ហត្ថិយោនិយំ និព្ពត្តោ តស្មិំ បដិវសតិ។ តស្មិំ សមយេ វេស្សភូ ភគវា វិវេកកាមោ ហិមវន្តមគមាសិ។ តំ ទិស្វា សោ ហត្ថិនាគោ បសន្នមានសោ ភិសមុឡាលំ ភិសទាយកត្ថេរោតិ បាកដោ។
២៩. សោ អត្តនោ បុព្ពកម្មំ សរិត្វា បុព្ពចរិតាបទានំ ទស្សេន្តោ វេស្សភូ នាម នាមេនាតិអាទិមាហ។ តត្ថ វេស្សភូតិ វេស្សំ ភុនាតិ អតិក្កមតីតិ វេស្សភូ។ អថ វា វេស្សេ វាណិជកម្មេ វា កាមរាគាទិកេ វា កុសលាទិកម្មេ វា វត្ថុកាមកិលេសកាមេ វា ភុនាតិ អភិភវតីតិ ឥសីនំ តតិយោ អហូតិ កុសលធម្មេ ឯសតិ គវេសតីតិ ឥសិ, ‘‘វិបស្សី, សិខី, វេស្សភូ’’តិ វុត្តត្តា តតិយោ ឥសិ តតិយោ ភគវា អហុ អហោសីតិ អត្ថោ។ កាននំ វនមោគ្គយ្ហាតិ កាននសង្ខាតំ វនំ ឱគយ្ហ ឱគហេត្វា បាវិសីតិ អត្ថោ។
៣០. ភិសមុឡាលំ គណ្ហិត្វាតិ ទ្វិបទចតុប្បទានំ ឆាតកំ ភិសតិ ហិំសតិ វិនាសេតីតិ ភិសំ, កោ សោ? បទុមកន្ទោ, ភិសញ្ច មុឡាលញ្ច ភិសមុឡាលំ, តំ ភិសមុឡាលំ គហេត្វាតិ អត្ថោ។
៣១. ករេន ច បរាមដ្ឋោតិ តំ មយា ទិន្នទានំ, វេស្សភូវរពុទ្ធិនា ឧត្តមពុទ្ធិនា វេស្សភុនា ករេន ហត្ថតលេន បរាមដ្ឋោ កតសម្ផស្សោ អហោសិ។ សុខាហំ នាភិជានាមិ, សមំ តេន កុតោត្តរិន្តិ តេន សុខេន
ភិសទាយកត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
៦. សុចិន្តិតត្ថេរអបទានវណ្ណនា
គិរិទុគ្គចរោ អាសិន្តិអាទិកំ អាយស្មតោ សុចិន្តិតត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ អត្ថទស្សិស្ស ភគវតោ កាលេ ហិមវន្តប្បទេសេ នេសាទកុលេ ឧប្បន្នោ មិគសូករាទយោ វធិត្វា ខាទន្តោ វិហរតិ។ តទា លោកនាថោ លោកានុគ្គហំ សត្តានុទ្ទយតញ្ច បដិច្ច ហិមវន្តមគមាសិ។ តទា សោ នេសាទោ ភគវន្តំ ទិស្វា បសន្នមានសោ អត្តនោ ខាទនត្ថាយ អានីតំ វរមធុរមំសំ អទាសិ។ បដិគ្គហេសិ ភគវា តស្សានុកម្បាយ, តំ ភុញ្ជិត្វា អនុមោទនំ វត្វា បក្កាមិ។ សោ តេនេវ បុញ្ញេន
៣៦. ចតុបដិសម្ភិទាបញ្ចាភិញ្ញាទិភេទំ បត្វា អត្តនោ បុព្ពកម្មំ សរិត្វា សោមនស្សជាតោ គិរិទុគ្គចរោ អាសិន្តិអាទិមាហ។ គិរតិ សទ្ទំ ករោតីតិ គិរិ, កោ សោ? សិលាបំសុមយបព្ពតោ, ទុដ្ឋុ ទុក្ខេន គមនីយំ ទុគ្គំ, គិរីហិ ទុគ្គំ គិរិទុគ្គំ, ទុគ្គមោតិ អត្ថោ។ តស្មិំ គិរិទុគ្គេ បព្ពតន្តរេ ចរោ ចរណសីលោ អាសិំ អហោសិំ។ អភិជាតោវ កេសរីតិ អភិ វិសេសេន ជាតោ និព្ពត្តោ កេសរីវ កេសរសីហោ ឥវ គិរិទុគ្គស្មិំ ចរាមីតិ អត្ថោ។
៤០. គិរិទុគ្គំ បវិសិំ អហន្តិ អហំ តទា តេន មំសទានេន បីតិសោមនស្សជាតោ បព្ពតន្តរំ បាវិសិំ។ សេសំ ឧត្តានត្ថមេវាតិ។
សុចិន្តិតត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
៧. វត្ថទាយកត្ថេរអបទានវណ្ណនា
បក្ខិជាតោ តទា អាសិន្តិអាទិកំ អាយស្មតោ វត្ថទាយកត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ អត្ថទស្សិស្ស ភគវតោ កាលេ សុបណ្ណយោនិយំ និព្ពត្តោ គន្ធមាទនបព្ពតំ គច្ឆន្តំ អត្ថទស្សិំ ភគវន្តំ ទិស្វា បសន្នមានសោ សុបណ្ណវណ្ណំ វិជហិត្វា មាណវកវណ្ណំ និម្មិនិត្វា មហគ្ឃំ ទិព្ពវត្ថំ អាទាយ ភគវន្តំ បូជេសិ។ សោបិ ភគវា បដិគ្គហេត្វា អនុមោទនំ វត្វា បក្កាមិ។ សោ តេនេវ សោមនស្សេន វីតិនាមេត្វា យាវតាយុកំ ឋត្វា តតោ ចុតោ ទេវលោកេ និព្ពត្តោ តត្ថ អបរាបរំ សំសរន្តោ បុញ្ញានិ អនុភវិត្វា តតោ មនុស្សេសុ មនុស្សសម្បត្តិន្តិ សព្ពត្ថ មហគ្ឃំ វត្ថាភរណំ លទ្ធំ, តតោ ឧប្បន្នុប្បន្នភវេ វត្ថច្ឆាយាយ គតគតដ្ឋានេ វសន្តោ ឥមស្មិំ ពុទ្ធុប្បាទេ ឯកស្មិំ កុលគេហេ និព្ពត្តោ វិញ្ញុតំ បត្តោ សត្ថរិ បសីទិត្វា បព្ពជិតោ នចិរស្សេវ ឆឡភិញ្ញប្បត្តខីណាសវោ អហោសិ, បុព្ពេ កតបុញ្ញនាមេន វត្ថទាយកត្ថេរោតិ បាកដោ។
៤៥. សោ អត្តនោ បុព្ពកម្មំ សរិត្វា សោមនស្សជាតោ បុព្ពចរិតាបទានំ បកាសេន្តោ បក្ខិជាតោ តទា អាសិន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ បក្ខិជាតោតិ បក្ខន្ទតិ ឧបលវតិ សកុណោ ឯតេនាតិ បក្ខំ, បក្ខមស្ស អត្ថីតិ បក្ខី, បក្ខិយោនិយំ ជាតោ និព្ពត្តោតិ អត្ថោ។ សុបណ្ណោតិ សុន្ទរំ បណ្ណំ បត្តំ យស្ស សោ សុបណ្ណោ, វាតគ្គាហសុវណ្ណវណ្ណជលមានបត្តមហាភារោតិ គរុឡាធិបោតិ នាគេ គណ្ហនត្ថាយ គរុំ ភារំ បាសាណំ គិឡន្តីតិ គរុឡា, គរុឡានំ អធិបោ រាជាតិ គរុឡាធិបោ, វិរជំ ពុទ្ធំ អទ្ទសាហន្តិ សម្ពន្ធោ។
វត្ថទាយកត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
៨. អម្ពទាយកត្ថេរអបទានវណ្ណនា
អនោមទស្សី ភគវាតិអាទិកំ អាយស្មតោ អម្ពទាយកត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ អនោមទស្សិស្ស ភគវតោ កាលេ វានរយោនិយំ អម្ពទាយកត្ថេរោតិ បាកដោ។
៥៣. សោ អបរភាគេ អត្តនា កតកុសលពីជំ ទិស្វា សោមនស្សជាតោ អត្តនោ បុព្ពចរិតាបទានំ បកាសេន្តោ អនោមទស្សី ភគវាតិអាទិមាហ។ មេត្តាយ អផរិ លោកេ, អប្បមាណេ និរូបធីតិ សោ ភគវា សព្ពលោកេ អប្បមាណេ សត្តេ ‘‘សុខី ហោន្តូ’’តិអាទិនា និរុបធិ ឧបធិវិរហិតំ កត្វា មេត្តាយ មេត្តចិត្តេន អផរិ បត្ថរិ វឌ្ឍេសីតិ អត្ថោ។
៥៤. កបិ អហំ តទា អាសិន្តិ តទា តស្សាគមនកាលេ កបិរាជា អហោសិន្តិ អត្ថោ។
អម្ពទាយកត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
៩. សុមនត្ថេរអបទានវណ្ណនា
សុមនោ នាម នាមេនាតិអាទិកំ អាយស្មតោ សុមនត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ សិខិស្ស ភគវតោ កាលេ មាលាការស្ស កុលគេហេ និព្ពត្តោ វុទ្ធិមន្វាយ សទ្ធាជាតោ ភគវតិ បសន្នមានសោ សុមនមាលាមុដ្ឋិយោ គហេត្វា ឧភោហិ
៦២. សោ អរហា ហុត្វា អត្តនោ បុព្ពកម្មំ សរិត្វា សោមនស្សជាតោ អត្តនោ បុព្ពចរិតាបទានំ បកាសេន្តោ សុមនោ នាម នាមេនាតិអាទិមាហ។ សុន្ទរំ មនំ ចិត្តំ យស្ស សោ សុមនោ។ សទ្ធាបសាទពហុមានេន យុត្តោ នាមេន សុមនោ នាម មាលាការោ តទា អហំ អហោសិំ។
៦៣. សិខិនោ លោកពន្ធុនោតិ សិខា មុទ្ធា កាសតីតិ សិខី។ អថ វា សម្បយុត្តសម្បយោគេ ខាទតិ វិទ្ធំសេតីតិ សិខី, កា សា? អគ្គិសិខា, អគ្គិសិខា វិយ សិខាយ ទិប្បនតោ សិខី។ យថា អគ្គិសិខា ជោតតិ បាកដា ហោតិ, សិខី បត្តតិណកដ្ឋបលាសាទិកេ ទហតិ, ឯវមយម្បិ ភគវា នីលបីតាទិរំសីហិ ជោតតិ សកលលោកសន្និវាសេ បាកដោ ហោតិ។ សកសន្តានគតសព្ពកិលេសេ សោសេតិ វិទ្ធំសេតិ ឈាបេតីតិ វោហារនាមំ នាមកម្មំ នាមធេយ្យំ, តស្ស សិខិនោ។ សកលលោកស្ស ពន្ធុញាតកោតិ លោកពន្ធុ, តស្ស សិខិនោ លោកពន្ធុនោ ភគវតោ សុមនបុប្ផំ អភិរោបយិំ បូជេសិន្តិ អត្ថោ។
សុមនត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
១០. បុប្ផចង្កោដិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា
អភីតរូបំ សីហំ វាតិអាទិកំ អាយស្មតោ បុប្ផចង្កោដិយត្ថេរស្ស អបទានំ។ អយម្បិ បុរិមពុទ្ធេសុ កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ សិខិស្ស ភគវតោ កាលេ ឯកស្មិំ កុលគេហេ និព្ពត្តោ វិញ្ញុតំ បត្តោ មហាវិភវសម្បន្នោ សត្ថរិ បសីទិត្វា បសន្នាការំ ទស្សេន្តោ សុវណ្ណវណ្ណំ អនោជបុប្ផមោចិនិត្វា ចង្កោដកំ បូរេត្វា ភគវន្តំ បូជេត្វា ‘‘ភគវា
៦៨-៩. សោ អភីតរូបំ សីហំ វាតិអាទិមាហ។ តត្ថ សីហន្តិ ទ្វិបទចតុប្បទាទយោ សត្តេ អភិភវតិ អជ្ឈោត្ថរតីតិ សីហោ, អភីតរូបោ អភីតសភាវោ, តំ អភីតរូបំ សីហំ ឥវ និសិន្នំ បូជេសិន្តិ សម្ពន្ធោ។ បក្ខីនំ អគ្គំ គរុឡរាជំ ឥវ បវរំ ឧត្តមំ ព្យគ្ឃរាជំ ឥវ អភិ វិសេសេន ជាតំ សព្ពសីហានំ វិសេសំ កេសរសីហំ ឥវ តិលោកស្ស សរណំ សិខិំ សម្មាសម្ពុទ្ធំ។ កិំ ភូតំ? អនេជំ និក្កិលេសំ ខន្ធមារាទីហិ អបរាជិតំ និសិន្នំ សិខិន្តិ សម្ពន្ធោ។ មារណានគ្គន្តិ សព្ពកិលេសានំ មារណេ សោសនេ វិទ្ធំសនេ អគ្គំ សេដ្ឋំ កិលេសេ មារេន្តានំ បច្ចេកពុទ្ធពុទ្ធសាវកានំ វិជ្ជមានានម្បិ តេសំ អគ្គន្តិ អត្ថោ។ ភិក្ខុសង្ឃបុរក្ខតំ បរិវារិតំ បរិវារេត្វា និសិន្នំ សិខិន្តិ សម្ពន្ធោ។
៧០. ចង្កោដកេ ឋបេត្វានាតិ ឧត្តមំ អនោជបុប្ផំ ករណ្ឌកេ បូរេត្វា សិខីសម្ពុទ្ធំ សេដ្ឋំ សមោកិរិំ បូជេសិន្តិ អត្ថោ។
បុប្ផចង្កោដិយត្ថេរអបទានវណ្ណនា សមត្តា។
សត្តមវគ្គវណ្ណនា សមត្តា។