១៣. សេរេយ្យវគ្គោ
១. សេរេយ្យកត្ថេរអបទានំ
១.
‘‘អជ្ឈាយកោ
អព្ភោកាសេ ឋិតោ សន្តោ, អទ្ទសំ លោកនាយកំ។
២.
‘‘សីហំ យថា វនចរំ, ព្យគ្ឃរាជំវ និត្តសំ;
តិធាបភិន្នមាតង្គំ, កុញ្ជរំវ មហេសិនំ។
៣.
‘‘សេរេយ្យកំ គហេត្វាន, អាកាសេ ឧក្ខិបិំ
ពុទ្ធស្ស អានុភាវេន, បរិវារេន្តិ សព្ពសោ
៤.
‘‘អធិដ្ឋហិ មហាវីរោ, សព្ពញ្ញូ លោកនាយកោ;
សមន្តា បុប្ផច្ឆទនា, ឱកិរិំសុ នរាសភំ។
៥.
‘‘តតោ សា បុប្ផកញ្ចុកា, អន្តោវណ្ដា ពហិមុខា;
សត្តាហំ ឆទនំ កត្វា, តតោ អន្តរធាយថ។
៦.
‘‘តញ្ច អច្ឆរិយំ ទិស្វា, អព្ភុតំ លោមហំសនំ;
ពុទ្ធេ ចិត្តំ បសាទេសិំ, សុគតេ លោកនាយកេ។
៧.
‘‘តេន ចិត្តប្បសាទេន, សុក្កមូលេន ចោទិតោ;
កប្បានំ សតសហស្សំ, ទុគ្គតិំ នុបបជ្ជហំ។
៨.
‘‘បន្នរសសហស្សម្ហិ
វីតមលា
៩.
‘‘បដិសម្ភិទា ចតស្សោ, វិមោក្ខាបិ ច អដ្ឋិមេ;
ឆឡភិញ្ញា សច្ឆិកតា, កតំ ពុទ្ធស្ស សាសនំ’’។
ឥត្ថំ សុទំ អាយស្មា សេរេយ្យកោ ថេរោ ឥមា គាថាយោ អភាសិត្ថាតិ។
សេរេយ្យកត្ថេរស្សាបទានំ បឋមំ។
២. បុប្ផថូបិយត្ថេរអបទានំ
១០.
‘‘ហិមវន្តស្សាវិទូរេ
វេមជ្ឈេ តស្ស វសតិ, ព្រាហ្មណោ មន្តបារគូ។
១១.
‘‘បញ្ច សិស្សសហស្សានិ, បរិវារេន្តិ មំ សទា;
បុព្ពុដ្ឋាយី ច តេ អាសុំ, មន្តេសុ ច វិសារទា។
១២.
‘‘ពុទ្ធោ
អសីតិព្យញ្ជនានស្ស, ពាត្តិំសវរលក្ខណា។
១៣.
‘‘ព្យាមប្បភោ ជិនវរោ, អាទិច្ចោវ វិរោចតិ;
សិស្សានំ វចនំ សុត្វា, ព្រាហ្មណោ មន្តបារគូ។
១៤.
‘‘អស្សមា អភិនិក្ខម្ម, ទិសំ បុច្ឆតិ សិស្សកេ
យម្ហិ ទេសេ មហាវីរោ, វសតិ លោកនាយកោ។
១៥.
‘‘តាហំ ទិសំ នមស្សិស្សំ, ជិនំ អប្បដិបុគ្គលំ;
ឧទគ្គចិត្តោ សុមនោ, បូជេសិំ តំ តថាគតំ។
១៦.
‘‘ឯថ
វន្ទិត្វា សត្ថុនោ បាទេ, សោស្សាម ជិនសាសនំ។
១៧.
‘‘ឯកាហំ អភិនិក្ខម្ម, ព្យាធិំ បដិលភិំ អហំ;
ព្យាធិនា បីឡិតោ សន្តោ, សាលំ វាសយិតុំ គមិំ។
១៨.
‘‘សព្ពេ សិស្សេ សមានេត្វា, អបុច្ឆិំ តេ តថាគតំ;
កីទិសំ លោកនាថស្ស, គុណំ បរមពុទ្ធិនោ។
១៩.
‘‘តេ មេ បុដ្ឋា វិយាកំសុ, យថា ទស្សាវិនោ តថា;
សក្កច្ចំ ពុទ្ធសេដ្ឋំ តំ, ទេសេសុំ
២០.
‘‘តេសាហំ វចនំ សុត្វា, សកំ ចិត្តំ បសាទយិំ;
បុប្ផេហិ ថូបំ កត្វាន, តត្ថ កាលង្កតោ អហំ។
២១.
‘‘តេ មេ សរីរំ ឈាបេត្វា, អគមុំ ពុទ្ធសន្តិកំ;
អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វាន, សត្ថារមភិវាទយុំ។
២២.
‘‘បុប្ផេហិ ថូបំ កត្វាន, សុគតស្ស មហេសិនោ;
កប្បានំ សតសហស្សំ, ទុគ្គតិំ នុបបជ្ជហំ។
២៣.
‘‘ចត្តាលីសសហស្សម្ហិ
នាមេនគ្គិសមា នាម, ចក្កវត្តី មហព្ពលា។
២៤.
‘‘វីសកប្បសហស្សម្ហិ, រាជានោ ចក្កវត្តិនោ;
ឃតាសនសនាមាវ, អដ្ឋត្តិំស មហីបតី។
២៥.
‘‘បដិសម្ភិទា ចតស្សោ…បេ.… កតំ ពុទ្ធស្ស សាសនំ’’។
ឥត្ថំ
បុប្ផថូបិយត្ថេរស្សាបទានំ ទុតិយំ។
៣. បាយសទាយកត្ថេរអបទានំ
២៦.
‘‘សុវណ្ណវណ្ណោ
បវនា
២៧.
‘‘មហច្ចា
អាហុតិំ យិដ្ឋុកាមោ សោ, ឧបនេសិំ ពលិំ អហំ។
២៨.
‘‘ភគវា តម្ហិ សមយេ, លោកជេដ្ឋោ នរាសភោ;
ចង្កមំ សុសមារូឡ្ហោ, អម្ពរេ អនិលាយនេ។
២៩.
‘‘តញ្ច អច្ឆរិយំ ទិស្វា, អព្ភុតំ លោមហំសនំ;
ឋបយិត្វា កំសបាតិំ, វិបស្សិំ អភិវាទយិំ។
៣០.
‘‘តុវំ ទេវោសិ
អនុកម្បំ ឧបាទាយ, បដិគណ្ហ មហាមុនិ។
៣១.
‘‘បដិគ្គហេសិ ភគវា, សព្ពញ្ញូ លោកនាយកោ;
មម សង្កប្បមញ្ញាយ, សត្ថា លោកេ មហាមុនិ
៣២.
‘‘ឯកនវុតិតោ កប្បេ, យំ ទានមទទិំ តទា;
ទុគ្គតិំ នាភិជានាមិ, បាយសស្ស
៣៣.
‘‘ឯកតាលីសិតោ
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៣៤.
‘‘បដិសម្ភិទា
ឥត្ថំ សុទំ អាយស្មា បាយសទាយកោ
បាយសទាយកត្ថេរស្សាបទានំ តតិយំ។
៤. គន្ធោទកិយត្ថេរអបទានំ
៣៥.
‘‘និសជ្ជ
កកុធំ វិលសន្តំវ, សព្ពញ្ញុំ តមនាសកំ
៣៦.
‘‘បាសាទស្សាវិទូរេ ច, គច្ឆតិ លោកនាយកោ;
បភា និទ្ធាវតេ តស្ស, យថា ច សតរំសិនោ។
៣៧.
‘‘គន្ធោទកញ្ច
តេន ចិត្តប្បសាទេន, តត្ថ កាលង្កតោ អហំ។
៣៨.
‘‘ឯកនវុតិតោ កប្បេ, យំ គន្ធោទកមាកិរិំ;
ទុគ្គតិំ នាភិជានាមិ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ។
៣៩.
‘‘ឯកត្តិំសេ ឥតោ កប្បេ, សុគន្ធោ នាម ខត្តិយោ;
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៤០.
‘‘បដិសម្ភិទា ចតស្សោ…បេ.… កតំ ពុទ្ធស្ស សាសនំ’’។
ឥត្ថំ
គន្ធោទកិយត្ថេរស្សាបទានំ ចតុត្ថំ។
៥. សម្មុខាថវិកត្ថេរអបទានំ
៤១.
‘‘ជាយមានេ វិបស្សិម្ហិ, និមិត្តំ ព្យាករិំ អហំ;
‘និព្ពាបយិញ្ច
៤២.
‘‘‘យស្មិញ្ច
សោ ទានិ ភគវា សត្ថា, ធម្មំ ទេសេតិ ចក្ខុមា។
៤៣.
‘‘‘យស្មិញ្ច ជាយមានស្មិំ, អាលោកោ វិបុលោ អហុ;
សោ ទានិ ភគវា សត្ថា, ធម្មំ ទេសេតិ ចក្ខុមា។
៤៤.
‘‘‘យស្មិញ្ច ជាយមានស្មិំ, សរិតាយោ ន សន្ទយុំ
សោ ទានិ ភគវា សត្ថា, ធម្មំ ទេសេតិ ចក្ខុមា។
៤៥.
‘‘‘យស្មិញ្ច ជាយមានស្មិំ, អវីចគ្គិ ន បជ្ជលិ;
សោ ទានិ ភគវា សត្ថា, ធម្មំ ទេសេតិ ចក្ខុមា។
៤៦.
‘‘‘យស្មិញ្ច
សោ ទានិ ភគវា សត្ថា, ធម្មំ ទេសេតិ ចក្ខុមា។
៤៧.
‘‘‘យស្មិញ្ច ជាយមានស្មិំ, វាតក្ខន្ធោ ន វាយតិ;
សោ ទានិ ភគវា សត្ថា, ធម្មំ ទេសេតិ ចក្ខុមា។
៤៨.
‘‘‘យស្មិញ្ច
សោ ទានិ ភគវា សត្ថា, ធម្មំ ទេសេតិ ចក្ខុមា។
៤៩.
‘‘‘យស្មិញ្ច ជាយមានស្មិំ, សត្តាសុំ បទវិក្កមា;
សោ ទានិ ភគវា សត្ថា, ធម្មំ ទេសេតិ ចក្ខុមា។
៥០.
‘‘‘ជាតមត្តោ
វាចាសភិមុទីរេសិ, ឯសា ពុទ្ធាន ធម្មតា’។
៥១.
‘‘សំវេជយិត្វា ជនតំ, ថវិត្វា លោកនាយកំ;
សម្ពុទ្ធំ អភិវាទេត្វា, បក្កាមិំ បាចិនាមុខោ។
៥២.
‘‘ឯកនវុតិតោ កប្បេ, យំ ពុទ្ធមភិថោមយិំ;
ទុគ្គតិំ នាភិជានាមិ, ថោមនាយ ឥទំ ផលំ។
៥៣.
‘‘ឥតោ នវុតិកប្បម្ហិ, សម្មុខាថវិកវ្ហយោ;
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៥៤.
‘‘បថវីទុន្ទុភិ នាម
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៥៥.
‘‘អដ្ឋាសីតិម្ហិតោ
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៥៦.
‘‘សត្តាសីតិម្ហិតោ កប្បេ, សរិតច្ឆេទនវ្ហយោ;
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៥៧.
‘‘អគ្គិនិព្ពាបនោ នាម, កប្បានំ ឆឡសីតិយា;
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៥៨.
‘‘គតិបច្ឆេទនោ នាម, កប្បានំ បញ្ចសីតិយា;
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៥៩.
‘‘រាជា
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៦០.
‘‘រតនបជ្ជលោ
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៦១.
‘‘បទវិក្កមនោ នាម, កប្បានំ ទ្វេអសីតិយា;
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៦២.
‘‘រាជា វិលោកនោ នាម, កប្បានំ ឯកសីតិយា;
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៦៣.
‘‘គិរសារោតិ នាមេន, កប្បេសីតិម្ហិ ខត្តិយោ;
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៦៤.
‘‘បដិសម្ភិទា ចតស្សោ…បេ.… កតំ ពុទ្ធស្ស សាសនំ’’។
ឥត្ថំ សុទំ អាយស្មា សម្មុខាថវិកោ ថេរោ ឥមា គាថាយោ អភាសិត្ថាតិ។
សម្មុខាថវិកត្ថេរស្សាបទានំ បញ្ចមំ។
៦. កុសុមាសនិយត្ថេរអបទានំ
៦៥.
‘‘នគរេ
លក្ខណេ ឥតិហាសេ ច, សនិឃណ្ឌុសកេដុភេ។
៦៦.
‘‘បទកោ
មន្តេ ច សិស្សេ វាចេសិំ, តិណ្ណំ វេទាន បារគូ។
៦៧.
‘‘បញ្ច ឧប្បលហត្ថានិ, បិដ្ឋិយំ ឋបិតានិ មេ;
អាហុតិំ យិដ្ឋុកាមោហំ, បិតុមាតុសមាគមេ។
៦៨.
‘‘តទា វិបស្សី ភគវា, ភិក្ខុសង្ឃបុរក្ខតោ;
ឱភាសេន្តោ ទិសា សព្ពា, អាគច្ឆតិ នរាសភោ។
៦៩.
‘‘អាសនំ បញ្ញបេត្វាន, និមន្តេត្វា មហាមុនិំ;
សន្ថរិត្វាន តំ បុប្ផំ, អភិនេសិំ សកំ ឃរំ។
៧០.
‘‘យំ មេ អត្ថិ សកេ គេហេ, អាមិសំ បច្ចុបដ្ឋិតំ;
តាហំ ពុទ្ធស្ស បាទាសិំ, បសន្នោ សេហិ បាណិភិ។
៧១.
‘‘ភុត្តាវិំ កាលមញ្ញាយ, បុប្ផហត្ថមទាសហំ;
អនុមោទិត្វាន សព្ពញ្ញូ, បក្កាមិ ឧត្តរាមុខោ។
៧២.
‘‘ឯកនវុតិតោ
ទុគ្គតិំ នាភិជានាមិ, បុប្ផទានស្សិទំ ផលំ។
៧៣.
‘‘អនន្តរំ ឥតោ កប្បេ, រាជាហុំ វរទស្សនោ;
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៧៤.
‘‘បដិសម្ភិទា
ឥត្ថំ សុទំ អាយស្មា កុសុមាសនិយោ ថេរោ ឥមា គាថាយោ អភាសិត្ថាតិ។
កុសុមាសនិយត្ថេរស្សាបទានំ ឆដ្ឋំ។
៧. ផលទាយកត្ថេរអបទានំ
៧៥.
‘‘អជ្ឈាយកោ មន្តធរោ, តិណ្ណំ វេទាន បារគូ;
ហិមវន្តស្សាវិទូរេ, វសាមិ អស្សមេ អហំ។
៧៦.
‘‘អគ្គិហុត្តញ្ច មេ អត្ថិ, បុណ្ឌរីកផលានិ ច;
បុដកេ និក្ខិបិត្វាន, ទុមគ្គេ លគ្គិតំ មយា។
៧៧.
‘‘បទុមុត្តរោ
មមុទ្ធរិតុកាមោ សោ, ភិក្ខន្តោ មមុបាគមិ។
៧៨.
‘‘បសន្នចិត្តោ សុមនោ, ផលំ ពុទ្ធស្សទាសហំ;
វិត្តិសញ្ជននោ មយ្ហំ, ទិដ្ឋធម្មសុខាវហោ។
៧៩.
‘‘សុវណ្ណវណ្ណោ សម្ពុទ្ធោ, អាហុតីនំ បដិគ្គហោ;
អន្តលិក្ខេ ឋិតោ សត្ថា, ឥមំ គាថំ អភាសថ។
៨០.
‘‘‘ឥមិនា ផលទានេន, ចេតនាបណិធីហិ ច;
កប្បានំ សតសហស្សំ, ទុគ្គតិំ នុបបជ្ជសិ’។
៨១.
‘‘តេនេវ
បត្តោម្ហិ អចលំ ឋានំ, ហិត្វា ជយបរាជយំ។
៨២.
‘‘ឥតោ សត្តសតេ កប្បេ, រាជា អាសិំ សុមង្គលោ;
សត្តរតនសម្បន្នោ ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៨៣.
‘‘បដិសម្ភិទា
ឥត្ថំ សុទំ អាយស្មា ផលទាយកោ ថេរោ ឥមា គាថាយោ អភាសិត្ថាតិ។
ផលទាយកត្ថេរស្សាបទានំ សត្តមំ។
៨. ញាណសញ្ញិកត្ថេរអបទានំ
៨៤.
‘‘បព្ពតេ ហិមវន្តម្ហិ, វសាមិ បព្ពតន្តរេ;
បុលិនំ សោភនំ ទិស្វា, ពុទ្ធសេដ្ឋំ អនុស្សរិំ។
៨៥.
‘‘ញាណេ ឧបនិធា នត្ថិ, សង្ខារំ
សព្ពធម្មំ អភិញ្ញាយ, ញាណេន អធិមុច្ចតិ។
៨៦.
‘‘នមោ តេ បុរិសាជញ្ញ, នមោ តេ បុរិសុត្តម;
ញាណេន តេ សមោ នត្ថិ, យាវតា ញាណមុត្តមំ។
៨៧.
‘‘ញាណេ ចិត្តំ បសាទេត្វា, កប្បំ សគ្គម្ហិ មោទហំ;
អវសេសេសុ កប្បេសុ, កុសលំ ចរិតំ
៨៨.
‘‘ឯកនវុតិតោ
ទុគ្គតិំ នាភិជានាមិ, ញាណសញ្ញាយិទំ ផលំ។
៨៩.
‘‘ឥតោ សត្តតិកប្បម្ហិ
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៩០.
‘‘បដិសម្ភិទា ចតស្សោ…បេ.… កតំ ពុទ្ធស្ស សាសនំ’’។
ឥត្ថំ សុទំ អាយស្មា ញាណសញ្ញិកោ ថេរោ ឥមា គាថាយោ អភាសិត្ថាតិ។
ញាណសញ្ញិកត្ថេរស្សាបទានំ អដ្ឋមំ។
៩. គណ្ឋិបុប្ផិយត្ថេរអបទានំ
៩១.
‘‘សុវណ្ណវណ្ណោ សម្ពុទ្ធោ, វិបស្សី ទក្ខិណារហោ;
បុរក្ខតោ សាវកេហិ, អារាមា អភិនិក្ខមិ។
៩២.
‘‘ទិស្វានហំ ពុទ្ធសេដ្ឋំ, សព្ពញ្ញុំ តមនាសកំ;
បសន្នចិត្តោ សុមនោ, គណ្ឋិបុប្ផំ
៩៣.
‘‘តេន
ហដ្ឋោ ហដ្ឋេន ចិត្តេន, បុន វន្ទិំ តថាគតំ។
៩៤.
‘‘ឯកនវុតិតោ កប្បេ, យំ បុប្ផមភិរោបយិំ;
ទុគ្គតិំ នាភិជានាមិ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ។
៩៥.
‘‘ឯកតាលីសិតោ
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
៩៦.
‘‘បដិសម្ភិទា ចតស្សោ…បេ.… កតំ ពុទ្ធស្ស សាសនំ’’។
ឥត្ថំ សុទំ អាយស្មា គណ្ឋិបុប្ផិយោ
គណ្ឋិបុប្ផិយត្ថេរស្សាបទានំ នវមំ។
១០. បទុមបូជកត្ថេរអបទានំ
៩៧.
‘‘ហិមវន្តស្សាវិទូរេ
នានារុក្ខេហិ សញ្ឆន្នោ, មហាភូតគណាលយោ។
៩៨.
‘‘វេមជ្ឈម្ហិ ច តស្សាសិ, អស្សមោ អភិនិម្មិតោ;
បុរក្ខតោ សសិស្សេហិ, វសាមិ អស្សមេ អហំ។
៩៩.
‘‘អាយន្តុ
ពុទ្ធបូជំ ករិស្សាមិ, ទ្វិបទិន្ទស្ស តាទិនោ។
១០០.
‘‘ឯវន្តិ តេ បដិស្សុត្វា, បទុមំ អាហរិំសុ មេ;
តថា និមិត្តំ កត្វាហំ, ពុទ្ធស្ស អភិរោបយិំ។
១០១.
‘‘សិស្សេ តទា សមានេត្វា, សាធុកំ អនុសាសហំ;
មា ខោ តុម្ហេ បមជ្ជិត្ថ, អប្បមាទោ សុខាវហោ។
១០២.
‘‘ឯវំ
អប្បមាទគុណេ យុត្តោ, តទា កាលង្កតោ អហំ។
១០៣.
‘‘ឯកនវុតិតោ កប្បេ, យំ បុប្ផមភិរោបយិំ;
ទុគ្គតិំ នាភិជានាមិ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ។
១០៤.
‘‘ឯកបញ្ញាសកប្បម្ហិ, រាជា អាសិំ ជលុត្តមោ;
សត្តរតនសម្បន្នោ, ចក្កវត្តី មហព្ពលោ។
១០៥.
‘‘បដិសម្ភិទា
ឥត្ថំ សុទំ អាយស្មា បទុមបូជកោ ថេរោ ឥមា គាថាយោ អភាសិត្ថាតិ;
បទុមបូជកត្ថេរស្សាបទានំ ទសមំ។
សេរេយ្យវគ្គោ តេរសមោ។
តស្សុទ្ទានំ –
សេរេយ្យកោ បុប្ផថូបិ, បាយសោ គន្ធថោមកោ;
អាសនិ ផលសញ្ញី ច, គណ្ឋិបទុមបុប្ផិយោ;
បញ្ចុត្តរសតា គាថា, គណិតា អត្ថទស្សិភិ។