២០. សត្តតិនិបាតោ
៥៣១. កុសជាតកំ (១)
១.
‘‘ឥទំ
ឥទំ តេ រជ្ជំ
២.
‘‘អនុជ្ជុភូតេន ហរំ មហន្តំ, ទិវា ច រត្តោ ច និសីថកាលេ
បដិគច្ឆ ត្វំ ខិប្បំ កុសាវតិំ កុស
៣.
‘‘នាហំ គមិស្សាមិ ឥតោ កុសាវតិំ, បភាវតី វណ្ណបលោភិតោ តវ;
រមាមិ មទ្ទស្ស និកេតរម្មេ, ហិត្វាន រដ្ឋំ តវ ទស្សនេ រតោ។
៤.
‘‘បភាវតី វណ្ណបលោភិតោ តវ, សម្មូឡ្ហរូបោ វិចរាមិ មេទិនិំ
ទិសំ ន ជានាមិ កុតោម្ហិ អាគតោ, តយម្ហិ មត្តោ មិគមន្ទលោចនេ។
៥.
‘‘សុវណ្ណចីរវសនេ, ជាតរូបសុមេខលេ;
សុស្សោណិ
៦.
‘‘អព្ភូតិ
អកាមំ រាជ កាមេសិ
៧.
‘‘អកាមំ វា សកាមំ វា, យោ នរោ លភតេ បិយំ;
លាភមេត្ថ បសំសាម, អលាភោ តត្ថ បាបកោ’’។
៨.
‘‘បាសាណសារំ
វាតំ ជាលេន ពាធេសិ, យោ អនិច្ឆន្តមិច្ឆសិ’’។
៩.
‘‘បាសាណោ នូន តេ ហទយេ, ឱហិតោ មុទុលក្ខណេ;
យោ តេ សាតំ ន វិន្ទាមិ, តិរោជនបទាគតោ។
១០.
‘‘យទា មំ ភកុដិំ
អាឡារិកោ តទា ហោមិ, រញ្ញោ មទ្ទស្សន្តេបុរេ
១១.
‘‘យទា ឧម្ហយមានា មំ, រាជបុត្តី ឧទិក្ខតិ
នាឡារិកោ តទា ហោមិ, រាជា ហោមិ តទា កុសោ’’។
១២.
‘‘សចេ
នេវ មេ ត្វំ បតី អស្ស, កាមំ ឆិន្ទន្តុ សត្តធា’’។
១៣.
‘‘សចេ ហិ វចនំ សច្ចំ, អញ្ញេសំ យទិ វា មមំ;
នេវ តុយ្ហំ បតី អត្ថិ, អញ្ញោ សីហស្សរា កុសា’’។
១៤.
‘‘នេក្ខំ គីវំ តេ ការេស្សំ, បត្វា ខុជ្ជេ កុសាវតិំ;
សចេ មំ នាគនាសូរូ, ឱលោកេយ្យ បភាវតី។
១៥.
‘‘នេក្ខំ
សចេ មំ នាគនាសូរូ, អាលបេយ្យ បភាវតី។
១៦.
‘‘នេក្ខំ គីវំ តេ ការេស្សំ, បត្វា ខុជ្ជេ កុសាវតិំ;
សចេ មំ នាគនាសូរូ, ឧម្ហាយេយ្យ បភាវតី។
១៧.
‘‘នេក្ខំ គីវំ តេ ការេស្សំ, បត្វា ខុជ្ជេ កុសាវតិំ;
សចេ មំ នាគនាសូរូ, បម្ហាយេយ្យ បភាវតី។
១៨.
‘‘នេក្ខំ គីវំ តេ ការេស្សំ, បត្វា ខុជ្ជេ កុសាវតិំ;
សចេ មេ នាគនាសូរូ, បាណីហិ ឧបសម្ផុសេ’’។
១៩.
‘‘ន ហិ នូនាយំ រាជបុត្តី, កុសេ សាតម្បិ វិន្ទតិ;
អាឡារិកេ ភតេ បោសេ, វេតនេន អនត្ថិកេ’’។
២០.
‘‘ន ហិ នូនាយំ សា
សុនិសិតេន សត្ថេន, ឯវំ ទុព្ភាសិតំ ភណំ’’។
២១.
‘‘មា
មហាយសោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។
២២.
‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;
មហទ្ធនោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។
២៣.
‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;
មហព្ពលោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។
២៤.
‘‘មា
មហារដ្ឋោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។
២៥.
‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;
មហារាជាតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។
២៦.
‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;
សីហស្សរោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។
២៧.
‘‘មា
វគ្គុស្សរោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។
២៨.
‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;
ពិន្ទុស្សរោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។
២៩.
‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;
មញ្ជុស្សរោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។
៣០.
‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;
មធុស្សរោតិ
៣១.
‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;
សតសិប្បោតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ។
៣២.
‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;
ខត្តិយោតិបិ កត្វាន
៣៣.
‘‘មា នំ រូបេន បាមេសិ, អារោហេន បភាវតិ;
កុសរាជាតិ កត្វាន, ករស្សុ រុចិរេ បិយំ’’។
៣៤.
‘‘ឯតេ
បុរា មទ្ទន្តិ បាការំ, អានេន្តេតំ បភាវតិំ’’។
៣៥.
‘‘សត្ត
ខត្តិយានំ បទស្សាមិ, យេ មំ ហន្តុំ ឥធាគតា’’។
៣៦.
‘‘អវុដ្ឋហិ រាជបុត្តី, សាមា កោសេយ្យវាសិនី;
អស្សុបុណ្ណេហិ នេត្តេហិ, ទាសីគណបុរក្ខតា’’។
៣៧.
‘‘តំ នូន កក្កូបនិសេវិតំ មុខំ, អាទាសទន្តាថរុបច្ចវេក្ខិតំ;
សុភំ សុនេត្តំ វិរជំ អនង្គណំ, ឆុទ្ធំ វនេ ឋស្សតិ ខត្តិយេហិ។
៣៨.
‘‘តេ នូន មេ អសិតេ វេល្លិតគ្គេ, កេសេ មុទូ ចន្ទនសារលិត្តេ;
សមាកុលេ សីវថិកាយ មជ្ឈេ, បាទេហិ គិជ្ឈា បរិកឌ្ឍិស្សន្តិ
៣៩.
‘‘តា នូន មេ តម្ពនខា សុលោមា, ពាហា មុទូ ចន្ទនសារលិត្តា;
ឆិន្នា វនេ ឧជ្ឈិតា ខត្តិយេហិ, គយ្ហ ធង្កោ
៤០.
‘‘តេ នូន តាលូបនិភេ អលម្ពេ, និសេវិតេ កាសិកចន្ទនេន;
ថនេសុ មេ លម្ពិស្សតិ
៤១.
‘‘តំ
ឆិន្នំ វនេ ខត្តិយេហី អវត្ថំ, សិង្គាលសង្ឃា បរិកឌ្ឍិស្សន្តិ
៤២.
‘‘សោណា
អជរា នូន ហេស្សន្តិ, ភក្ខយិត្វា បភាវតិំ។
៤៣.
‘‘សចេ មំសានិ ហរិំសុ, ខត្តិយា ទូរគាមិនោ;
អដ្ឋីនិ អម្ម យាចិត្វា, អនុបថេ ទហាថ នំ។
៤៤.
‘‘ខេត្តានិ អម្ម ការេត្វា, កណិការេត្ថ រោបយ
យទា តេ បុប្ផិតា អស្សុ, ហេមន្តានំ ហិមច្ចយេ;
សរេយ្យាថ មមំ
៤៥.
‘‘តស្សា មាតា ឧទដ្ឋាសិ, ខត្តិយា ទេវវណ្ណិនី;
ទិស្វា អសិញ្ច សូនញ្ច, រញ្ញោ មទ្ទស្សន្តេបុរេ’’។
៤៦.
‘‘ឥមិនា នូន អសិនា, សុសញ្ញំ តនុមជ្ឈិមំ;
ធីតរំ មទ្ទ
៤៧.
‘‘ន មេ អកាសិ វចនំ, អត្ថកាមាយ បុត្តិកេ;
សាជ្ជ លោហិតសញ្ឆន្នា, គច្ឆសិ
៤៨.
‘‘ឯវមាបជ្ជតី បោសោ, បាបិយញ្ច និគច្ឆតិ;
យោ វេ ហិតានំ វចនំ, ន ករោតិ
៤៩.
‘‘សចេ ច អជ្ជ
កុសេន
បូជិតំ
៥០.
‘‘យត្ថស្សុ ភេរី នទតិ, កុញ្ជរោ ច និកូជតិ
ខត្តិយានំ កុលេ ភទ្ទេ, កិំ នុ សុខតរំ តតោ។
៥១.
‘‘អស្សោ ច សិសតិ
ខត្តិយានំ កុលេ ភទ្ទេ, កិំ នុ សុខតរំ តតោ។
៥២.
‘‘មយូរកោញ្ចាភិរុទេ, កោកិលាភិនិកូជិតេ;
ខត្តិយានំ កុលេ ភទ្ទេ, កិំ នុ សុខតរំ តតោ’’។
៥៣.
‘‘កហំ
កុសោ សោឡារបញ្ញាណោ, យោ នោ ទុក្ខា បមោចយេ’’។
៥៤.
‘‘ឥធេវ សោ សត្តុមទ្ទនោ, បររដ្ឋប្បមទ្ទនោ;
កុសោ សោឡារបញ្ញាណោ, យោ តេ សព្ពេ វធិស្សតិ’’
៥៥.
‘‘ឧម្មត្តិកា នុ ភណសិ, អន្ធពាលា បភាសសិ
កុសោ ចេ អាគតោ អស្ស, កិំ ន
៥៦.
‘‘ឯសោ
ទឡ្ហំ កត្វាន សំវេល្លិំ, កុម្ភិំ ធោវតិ ឱណតោ’’។
៥៧.
‘‘វេណី ត្វមសិ ចណ្ឌាលី, អទូសិ កុលគន្ធិនី;
កថំ មទ្ទកុលេ ជាតា, ទាសំ កយិរាសិ កាមុកំ’’។
៥៨.
‘‘នម្ហិ វេណី ន ចណ្ឌាលី, ន ចម្ហិ កុលគន្ធិនី;
ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ’’។
៥៩.
‘‘យោ
ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ’’។
៦០.
‘‘យស្ស នាគសហស្សានិ, សទា យោជេន្តិ វីសតិំ;
ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ។
៦១.
‘‘យស្ស អស្សសហស្សានិ, សទា យោជេន្តិ វីសតិំ;
ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ។
៦២.
‘‘យស្ស រថសហស្សានិ, សទា យោជេន្តិ វីសតិំ;
ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ។
ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ)
៦៣.
‘‘យស្ស ធេនុសហស្សានិ, សទា ទុហន្តិ វីសតិំ
ឱក្កាកបុត្តោ ភទ្ទន្តេ, ត្វំ នុ ទាសោតិ មញ្ញសិ’’។
៦៤.
‘‘តគ្ឃ
នាគំ មណ្ឌូកវណ្ណេន, ន នំ
៦៥.
‘‘អបរាធំ មហារាជ, ត្វំ នោ ខម រថេសភ;
យំ តំ អញ្ញាតវេសេន, នាញ្ញាសិម្ហា ឥធាគតំ’’។
៦៦.
‘‘មាទិសស្ស ន តំ ឆន្នំ, យោហំ អាឡារិកោ ភវេ;
ត្វញ្ញេវ មេ បសីទស្សុ, នត្ថិ តេ ទេវ ទុក្កដំ’’។
៦៧.
‘‘គច្ឆ ពាលេ ខមាបេហិ, កុសរាជំ មហព្ពលំ;
ខមាបិតោ កុសោ រាជា
៦៨.
‘‘បិតុស្ស វចនំ សុត្វា, ទេវវណ្ណី បភាវតី;
សិរសា អគ្គហី បាទេ, កុសរាជំ មហព្ពលំ’’។
៦៩.
‘‘យាមា
វន្ទេ តេ សិរសា បាទេ, មា មេ កុជ្ឈំ រថេសភ។
៧០.
‘‘សព្ពំ
ន ចាបិ អប្បិយំ តុយ្ហំ, ករេយ្យាមិ អហំ បុន។
៧១.
‘‘ឯវំ ចេ យាចមានាយ, វចនំ មេ ន កាហសិ;
ឥទានិ មំ តាតោ ហន្ត្វា, ខត្តិយានំ បទស្សតិ’’។
៧២.
‘‘ឯវំ តេ យាចមានាយ, កិំ ន កាហាមិ តេ វចោ;
វិកុទ្ធោ ត្យស្មិ កល្យាណិ, មា ត្វំ ភាយិ បភាវតិ។
៧៣.
‘‘សព្ពំ តេ បដិជានាមិ, រាជបុត្តិ សុណោហិ មេ;
ន ចាបិ អប្បិយំ តុយ្ហំ, ករេយ្យាមិ អហំ បុន។
៧៤.
‘‘តវ កាមា ហិ សុស្សោណិ, បហុ
ពហុំ មទ្ទកុលំ ហន្ត្វា, នយិតុំ តំ បភាវតិ’’។
៧៥.
‘‘យោជយន្តុ រថេ អស្សេ, នានាចិត្តេ សមាហិតេ;
អថ ទក្ខថ មេ វេគំ, វិធមន្តស្ស
៧៦.
‘‘តញ្ច តត្ថ ឧទិក្ខិំសុ, រញ្ញោ មទ្ទស្សន្តេបុរេ;
វិជម្ភមានំ សីហំវ, ផោដេន្តំ ទិគុណំ ភុជំ។
៧៧.
‘‘ហត្ថិក្ខន្ធញ្ច
សង្គាមំ ឱតរិត្វាន, សីហនាទំ នទី កុសោ។
៧៨.
‘‘តស្ស តំ នទតោ សុត្វា, សីហស្សេវិតរេ មិគា;
ខត្តិយា
៧៩.
‘‘ហត្ថារោហា អនីកដ្ឋា, រថិកា បត្តិការកា;
អញ្ញមញ្ញស្ស ឆិន្ទន្តិ, កុសសទ្ទភយដ្ដិតា។
៨០.
‘‘តស្មិំ សង្គាមសីសស្មិំ, បស្សិត្វា ហដ្ឋ
កុសស្ស រញ្ញោ ទេវិន្ទោ, អទា វេរោចនំ មណិំ។
៨១.
‘‘សោ តំ វិជិត្វា សង្គាមំ, លទ្ធា វេរោចនំ មណិំ;
ហត្ថិក្ខន្ធគតោ រាជា, បាវេក្ខិ នគរំ បុរំ។
៨២.
‘‘ជីវគ្គាហំ
សសុរស្សុបនាមេសិ, ឥមេ តេ ទេវ សត្តវោ។
៨៣.
‘‘សព្ពេវ តេ វសំ គតា, អមិត្តា វិហតា តវ;
កាមំ ករោហិ តេ តយា, មុញ្ច វា តេ ហនស្សុ វា’’។
៨៤.
‘‘តុយ្ហេវ សត្តវោ ឯតេ, ន ហិ តេ មយ្ហ សត្តវោ;
ត្វញ្ញេវ នោ មហារាជ, មុញ្ច វា តេ ហនស្សុ វា’’។
៨៥.
‘‘ឥមា
ទទាហិ នេសំ ឯកេកំ, ហោន្តុ ជាមាតរោ តវ’’។
៨៦.
‘‘អម្ហាកញ្ចេវ តាសញ្ច, ត្វំ នោ សព្ពេសមិស្សរោ;
ត្វញ្ញេវ នោ មហារាជ, ទេហិ នេសំ យទិច្ឆសិ’’។
៨៧.
‘‘ឯកមេកស្ស ឯកេកំ, អទា សីហស្សរោ កុសោ;
ខត្តិយានំ តទា តេសំ, រញ្ញោ មទ្ទស្ស ធីតរោ។
៨៨.
‘‘បីណិតា តេន លាភេន, តុដ្ឋា សីហស្សរេ កុសេ;
សករដ្ឋានិ
៨៩.
‘‘បភាវតិញ្ច អាទាយ, មណិំ វេរោចនំ សុភំ
កុសាវតិំ កុសោ រាជា, អគមាសិ មហព្ពលោ។
៩០.
‘‘ត្យស្សុ
សមានា វណ្ណរូបេន, នាញ្ញមញ្ញាតិរោចិសុំ
៩១.
‘‘មាតា បុត្តេន សង្គច្ឆិ
សមគ្គា តេ តទា អាសុំ, ផីតំ ធរណិមាវសុ’’ន្តិ។
កុសជាតកំ បឋមំ។
៥៣២. សោណនន្ទជាតកំ (២)
៩២.
‘‘ទេវតា នុសិ គន្ធព្ពោ, អទុ
មនុស្សភូតោ ឥទ្ធិមា, កថំ ជានេមុ តំ មយំ’’។
៩៣.
‘‘នាបិ ទេវោ ន គន្ធព្ពោ, នាបិ សក្កោ បុរិន្ទទោ;
មនុស្សភូតោ ឥទ្ធិមា, ឯវំ ជានាហិ ភារធ’’
៩៤.
‘‘កតរូបមិទំ ភោតោ
ទេវម្ហិ វស្សមានម្ហិ, អនោវស្សំ ភវំ អកា។
៩៥.
‘‘តតោ វាតាតបេ ឃោរេ, សីតច្ឆាយំ ភវំ អកា;
តតោ អមិត្តមជ្ឈេសុ
៩៦.
‘‘តតោ ផីតានិ រដ្ឋានិ, វសិនោ តេ ភវំ អកា;
តតោ ឯកសតំ ខត្យេ, អនុយន្តេ
៩៧.
‘‘បតីតាស្សុ
ហត្ថិយានំ អស្សរថំ, នារិយោ ច អលង្កតា;
និវេសនានិ រម្មានិ, មយំ ភោតោ ទទាមសេ។
៩៨.
‘‘អថ វង្គេ
អថ វា អស្សកាវន្តី
៩៩.
‘‘ឧបឌ្ឍំ វាបិ រជ្ជស្ស, មយំ ភោតោ ទទាមសេ;
សចេ តេ អត្ថោ រជ្ជេន, អនុសាស យទិច្ឆសិ’’។
១០០.
‘‘ន
អថោបិ ជនបទេន, អត្ថោ មយ្ហំ ន វិជ្ជតិ។
១០១.
‘‘ភោតោវ រដ្ឋេ វិជិតេ, អរញ្ញេ អត្ថិ អស្សមោ;
បិតា មយ្ហំ ជនេត្តី ច, ឧភោ សម្មន្តិ អស្សមេ។
១០២.
‘‘តេសាហំ
ភវន្តំ អជ្ឈាវរំ កត្វា, សោណំ
១០៣.
‘‘ករោមិ តេ តំ វចនំ, យំ មំ ភណសិ ព្រាហ្មណ;
ឯតញ្ច ខោ នោ អក្ខាហិ, កីវន្តោ ហោន្តុ យាចកា’’។
១០៤.
‘‘បរោសតំ ជានបទា, មហាសាលា ច ព្រាហ្មណា;
ឥមេ ច ខត្តិយា សព្ពេ, អភិជាតា យសស្សិនោ;
ភវញ្ច រាជា មនោជោ, អលំ ហេស្សន្តិ យាចកា’’។
១០៥.
‘‘ហត្ថី អស្សេ ច យោជេន្តុ, រថំ សន្នយ្ហ សារថិ
អាពន្ធនានិ គណ្ហាថ, បាទាសុស្សារយទ្ធជេ
អស្សមំ
១០៦.
‘‘តតោ ច រាជា បាយាសិ, សេនាយ ចតុរង្គិនី;
អគមា អស្សមំ រម្មំ, យត្ថ សម្មតិ កោសិយោ’’។
១០៧.
‘‘កស្ស កាទម្ពយោ
អំសំ អសម្ផុសំ ឯតិ, ឧទហារាយ
១០៨.
‘‘អហំ សោណោ មហារាជ, តាបសោ សហិតព្ពតោ
ភរាមិ មាតាបិតរោ, រត្តិន្ទិវមតន្ទិតោ។
១០៩.
‘‘វនេ ផលញ្ច មូលញ្ច, អាហរិត្វា ទិសម្បតិ;
បោសេមិ មាតាបិតរោ, បុព្ពេ កតមនុស្សរំ’’។
១១០.
‘‘ឥច្ឆាម
មគ្គំ នោ សោណ អក្ខាហិ, យេន គច្ឆេមុ
១១១.
‘‘អយំ
កោវិឡារេហិ សញ្ឆន្នំ, ឯត្ថ សម្មតិ កោសិយោ’’។
១១២.
‘‘ឥទំ វត្វាន បក្កាមិ, តរមានោ មហាឥសិ;
វេហាសេ អន្តលិក្ខស្មិំ, អនុសាសិត្វាន ខត្តិយេ។
១១៣.
‘‘អស្សមំ បរិមជ្ជិត្វា, បញ្ញបេត្វាន
បណ្ណសាលំ បវិសិត្វា, បិតរំ បដិពោធយិ។
១១៤.
‘‘ឥមេ អាយន្តិ រាជានោ, អភិជាតា យសស្សិនោ;
អស្សមា និក្ខមិត្វាន, និសីទ ត្វំ
១១៥.
‘‘តស្ស តំ វចនំ សុត្វា, តរមានោ មហាឥសិ;
អស្សមា
១១៦.
‘‘តញ្ច ទិស្វាន អាយន្តំ, ជលន្តំរិវ តេជសា;
ខត្យសង្ឃបរិព្យូឡ្ហំ, កោសិយោ ឯតទព្រវិ។
១១៧.
‘‘កស្ស ភេរី មុទិង្គា ច
បុរតោ បដិបន្នានិ, ហាសយន្តា រថេសភំ។
១១៨.
‘‘កស្ស កញ្ចនបដ្ដេន, បុថុនា វិជ្ជុវណ្ណិនា;
យុវា កលាបសន្នទ្ធោ, កោ ឯតិ សិរិយា ជលំ។
១១៩.
‘‘ឧក្កាមុខបហដ្ឋំវ, ខទិរង្គារសន្និភំ;
មុខញ្ច រុចិរា ភាតិ, កោ ឯតិ សិរិយា ជលំ។
១២០.
‘‘កស្ស បគ្គហិតំ ឆត្តំ, សសលាកំ មនោរមំ;
អាទិច្ចរំសាវរណំ, កោ ឯតិ សិរិយា ជលំ។
១២១.
‘‘កស្ស អង្គំ បរិគ្គយ្ហ, វាឡពីជនិមុត្តមំ;
ចរន្តិ វរបុញ្ញស្ស
១២២.
‘‘កស្ស សេតានិ ឆត្តានិ, អាជានីយា ច វម្មិតា;
សមន្តា បរិកិរេន្តិ
១២៣.
‘‘កស្ស
សមន្តានុបរិយន្តិ, កោ ឯតិ សិរិយា ជលំ។
១២៤.
‘‘ហត្ថិ អស្សរថ បត្តិ
សមន្តានុបរិយន្តិ
១២៥.
‘‘កស្សេសា
អក្ខោភណី
១២៦.
‘‘រាជាភិរាជា
នន្ទស្សជ្ឈាវរំ ឯតិ, អស្សមំ ព្រហ្មចារិនំ។
១២៧.
‘‘តស្សេសា មហតី សេនា, បិដ្ឋិតោ អនុវត្តតិ;
អក្ខោភណី អបរិយន្តា, សាគរស្សេវ ឩមិយោ’’។
១២៨.
‘‘អនុលិត្តា ចន្ទនេន, កាសិកុត្តមធារិនោ
សព្ពេ បញ្ជលិកា ហុត្វា, ឥសីនំ អជ្ឈុបាគមុំ’’។
១២៩.
‘‘កច្ចិ នុ ភោតោ កុសលំ, កច្ចិ ភោតោ អនាមយំ;
កច្ចិ ឧញ្ឆេន យាបេថ, កច្ចិ មូលផលា ពហូ។
១៣០.
‘‘កច្ចិ ឌំសា មកសា ច, អប្បមេវ សរីសបា
វនេ វាឡមិគាកិណ្ណេ, កច្ចិ ហិំសា ន វិជ្ជតិ’’។
១៣១.
‘‘កុសលញ្ចេវ នោ រាជ, អថោ រាជ អនាមយំ;
អថោ ឧញ្ឆេន យាបេម, អថោ មូលផលា ពហូ។
១៣២.
‘‘អថោ ឌំសា មកសា ច
វនេ វាឡមិគាកិណ្ណេ, ហិំសា មយ្ហំ
១៣៣.
‘‘ពហូនិ វស្សបូគានិ, អស្សមេ សម្មតំ
នាភិជានាមិ ឧប្បន្នំ, អាពាធំ អមនោរមំ។
១៣៤.
‘‘ស្វាគតំ តេ មហារាជ, អថោ តេ អទុរាគតំ;
ឥស្សរោសិ អនុប្បត្តោ, យំ ឥធត្ថិ បវេទយ។
១៣៥.
‘‘តិន្ទុកានិ
ផលានិ
១៣៦.
‘‘ឥទម្បិ បានីយំ សីតំ, អាភតំ គិរិគព្ភរា;
តតោ បិវ មហារាជ, សចេ ត្វំ អភិកង្ខសិ’’។
១៣៧.
‘‘បដិគ្គហិតំ យំ ទិន្នំ, សព្ពស្ស អគ្ឃិយំ កតំ;
នន្ទស្សាបិ និសាមេថ, វចនំ សោ
១៣៨.
‘‘អជ្ឈាវរម្ហា នន្ទស្ស, ភោតោ សន្តិកមាគតា;
សុណាតុ
១៣៩.
‘‘បរោសតំ
ឥមេ ច ខត្តិយា សព្ពេ, អភិជាតា យសស្សិនោ;
ភវញ្ច រាជា មនោជោ, អនុមញ្ញន្តុ មេ វចោ។
១៤០.
‘‘យេ ច សន្តិ
អរញ្ញេ ភូតភព្យានិ, សុណន្តុ វចនំ មម។
១៤១.
‘‘នមោ កត្វាន ភូតានំ, ឥសិំ វក្ខាមិ សុព្ពតំ;
សោ ត្យាហំ ទក្ខិណា ពាហុ, តវ កោសិយ សម្មតោ។
១៤២.
‘‘បិតរំ មេ ជនេត្តិញ្ច, ភត្តុកាមស្ស មេ សតោ;
វីរ បុញ្ញមិទំ ឋានំ, មា មំ កោសិយ វារយ។
១៤៣.
‘‘សព្ភិ ហេតំ ឧបញ្ញាតំ, មមេតំ ឧបនិស្សជ;
ឧដ្ឋានបារិចរិយាយ, ទីឃរត្តំ តយា កតំ;
មាតាបិតូសុ បុញ្ញានិ, មម លោកទទោ ភវ។
១៤៤.
‘‘តថេវ សន្តិ មនុជា, ធម្មេ ធម្មបទំ វិទូ;
មគ្គោ
១៤៥.
‘‘ឧដ្ឋានបារិចរិយាយ, មាតាបិតុសុខាវហំ;
តំ មំ បុញ្ញា និវារេតិ, អរិយមគ្គាវរោ នរោ’’។
១៤៦.
‘‘សុណន្តុ
កុលវំសំ មហារាជ, បោរាណំ បរិហាបយំ;
អធម្មចារី ជេដ្ឋេសុ
១៤៧.
‘‘យេ ច ធម្មស្ស កុសលា, បោរាណស្ស ទិសម្បតិ;
ចារិត្តេន ច សម្បន្នា, ន តេ គច្ឆន្តិ ទុគ្គតិំ។
១៤៨.
‘‘មាតាបិតា ច ភាតា ច, ភគិនី ញាតិពន្ធវា;
សព្ពេ ជេដ្ឋស្ស តេ ភារា, ឯវំ ជានាហិ ភារធ
១៤៩.
‘‘អាទិយិត្វា គរុំ ភារំ, នាវិកោ វិយ ឧស្សហេ;
ធម្មញ្ច នប្បមជ្ជាមិ, ជេដ្ឋោ ចស្មិ រថេសភ’’។
១៥០.
‘‘អធិគមា
ឯវមេវ នោ ភវំ ធម្មំ, កោសិយោ បវិទំសយិ។
១៥១.
‘‘យថា ឧទយមាទិច្ចោ, វាសុទេវោ បភង្ករោ;
បាណីនំ បវិទំសេតិ, រូបំ កល្យាណបាបកំ;
ឯវមេវ នោ ភវំ ធម្មំ, កោសិយោ បវិទំសយិ’’។
១៥២.
‘‘ឯវំ
តវ បទ្ធចរោ
១៥៣.
‘‘អទ្ធា នន្ទ វិជានាសិ
អរិយោ
១៥៤.
‘‘ភវន្តំ វទាមិ ភោតិញ្ច, សុណាថ វចនំ មម;
នាយំ ភារោ ភារមតោ
១៥៥.
‘‘តំ មំ ឧបដ្ឋិតំ សន្តំ, មាតាបិតុសុខាវហំ;
នន្ទោ អជ្ឈាវរំ កត្វា, ឧបដ្ឋានាយ យាចតិ។
១៥៦.
‘‘យោ វេ ឥច្ឆតិ កាមេន, សន្តានំ ព្រហ្មចារិនំ;
នន្ទំ វោ វរថ ឯកោ
១៥៧.
‘‘តយា
ឧបឃាតុំ
១៥៨.
‘‘អស្សត្ថស្សេវ តរុណំ, បវាឡំ មាលុតេរិតំ;
ចិរស្សំ នន្ទំ ទិស្វាន, ហទយំ មេ បវេធតិ។
១៥៩.
‘‘យទា សុត្តាបិ សុបិនេ
ឧទគ្គា សុមនា ហោមិ, នន្ទោ នោ អាគតោ អយំ។
១៦០.
‘‘យទា ច បដិពុជ្ឈិត្វា, នន្ទំ បស្សាមិ នាគតំ;
ភិយ្យោ អាវិសតី សោកោ, ទោមនស្សញ្ចនប្បកំ។
១៦១.
‘‘សាហំ អជ្ជ ចិរស្សម្បិ, នន្ទំ បស្សាមិ អាគតំ;
ភត្តុច្ច
១៦២.
‘‘បិតុបិ នន្ទោ សុប្បិយោ, យំ នន្ទោ នប្បវសេ
លភតូ តាត នន្ទោ តំ, មំ នន្ទោ ឧបតិដ្ឋតុ’’។
១៦៣.
‘‘អនុកម្បិកា
មគ្គោ សគ្គស្ស លោកស្ស, មាតា តំ វរតេ ឥសេ។
១៦៤.
‘‘បុព្ពេ រសទទី គោត្តី, មាតា បុញ្ញូបសំហិតា;
មគ្គោ សគ្គស្ស លោកស្ស, មាតា តំ វរតេ ឥសេ’’។
១៦៥.
‘‘អាកង្ខមានា បុត្តផលំ, ទេវតាយ នមស្សតិ;
នក្ខត្តានិ ច បុច្ឆតិ, ឧតុសំវច្ឆរានិ ច។
១៦៦.
‘‘តស្សា ឧតុម្ហិ ន្ហាតាយ
តេន ទោហឡិនី ហោតិ, សុហទា តេន វុច្ចតិ។
១៦៧.
‘‘សំវច្ឆរំ
តេន សា ជនយន្តីតិ, ជនេត្តិ
១៦៨.
‘‘ថនខីរេន
រោទន្តំ បុត្តំ
១៦៩.
‘‘តតោ
ទារកំ អប្បជានន្តំ, បោសេន្តី តេន វុច្ចតិ។
១៧០.
‘‘យញ្ច មាតុធនំ ហោតិ, យញ្ច ហោតិ បិតុទ្ធនំ;
ឧភយម្បេតស្ស គោបេតិ, អបិ បុត្តស្ស នោ សិយា។
១៧១.
‘‘ឯវំ បុត្ត អទុំ បុត្ត, ឥតិ មាតា វិហញ្ញតិ;
បមត្តំ បរទារេសុ, និសីថេ បត្តយោព្ពនេ;
សាយំ បុត្តំ អនាយន្តំ, ឥតិ មាតា វិហញ្ញតិ។
១៧២.
‘‘ឯវំ កិច្ឆា ភតោ បោសោ, មាតុ អបរិចារកោ;
មាតរិ មិច្ឆា ចរិត្វាន, និរយំ សោបបជ្ជតិ។
១៧៣.
‘‘ឯវំ
បិតរិ មិច្ឆា ចរិត្វាន, និរយំ សោបបជ្ជតិ។
១៧៤.
‘‘ធនាបិ ធនកាមានំ, នស្សតិ ឥតិ មេ សុតំ;
មាតរំ អបរិចរិត្វាន, កិច្ឆំ វា សោ និគច្ឆតិ។
១៧៥.
‘‘ធនាបិ ធនកាមានំ, នស្សតិ ឥតិ មេ សុតំ;
បិតរំ អបរិចរិត្វាន, កិច្ឆំ វា សោ និគច្ឆតិ។
១៧៦.
‘‘អានន្ទោ ច បមោទោ ច, សទា ហសិតកីឡិតំ;
មាតរំ បរិចរិត្វាន, លព្ភមេតំ វិជានតោ។
១៧៧.
‘‘អានន្ទោ ច បមោទោ ច, សទា ហសិតកីឡិតំ;
បិតរំ បរិចរិត្វាន, លព្ភមេតំ វិជានតោ។
១៧៨.
‘‘ទានញ្ច បេយ្យវជ្ជញ្ច
សមានត្តតា
ឯតេ ខោ សង្គហា លោកេ, រថស្សាណីវ យាយតោ។
១៧៩.
ឯតេ ច សង្គហា នាស្សុ, ន មាតា បុត្តការណា;
លភេថ មានំ បូជំ វា
១៨០.
‘‘យស្មា ច សង្គហា
តស្មា មហត្តំ បប្បោន្តិ, បាសំសា ច ភវន្តិ តេ។
១៨១.
‘‘ព្រហ្មាតិ
អាហុនេយ្យា
១៨២.
‘‘តស្មា ហិ នេ នមស្សេយ្យ, សក្ករេយ្យ ច បណ្ឌិតោ;
អន្នេន អថោ
ឧច្ឆាទនេន ន្ហាបនេន
១៨៣.
‘‘តាយ នំ បារិចរិយាយ
ឥធេវ នំ បសំសន្តិ, បេច្ច សគ្គេ បមោទតី’’តិ។
សោណនន្ទជាតកំ ទុតិយំ។
សត្តតិនិបាតំ និដ្ឋិតំ។
តស្សុទ្ទានំ –
អថ សត្តតិមម្ហិ និបាតវរេ, សភាវន្តុ កុសាវតិរាជវរោ;
អថ សោណសុនន្ទវរោ ច បុន, អភិវាសិតសត្តតិមម្ហិ សុតេតិ។