១០. ភិក្ខុនិក្ខន្ធកំ
១. បឋមភាណវារោ
មហាបជាបតិគោតមីវត្ថុ
៤០២. អ. និ. ៨.៥១ ឥទំ វត្ថុ អាគតំ តេន សមយេន ពុទ្ធោ ភគវា សក្កេសុ វិហរតិ កបិលវត្ថុស្មិំ និគ្រោធារាមេ។ អថ ខោ មហាបជាបតិ មហាបជាបតី (សី. ស្យា.) គោតមី យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ ឯកមន្តំ ឋិតា ខោ មហាបជាបតិ គោតមី ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘សាធុ, ភន្តេ, លភេយ្យ មាតុគាមោ តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជ’’ន្តិ។ ‘‘អលំ, គោតមិ, មា តេ រុច្ចិ មាតុគាមស្ស តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជា’’តិ។ ទុតិយម្បិ ខោ…បេ.… តតិយម្បិ ខោ មហបជាបតិ គោតមី ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘សាធុ, ភន្តេ, លភេយ្យ មាតុគាមោ តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជ’’ន្តិ។ ‘‘អលំ, គោតមិ, មា តេ រុច្ចិ មាតុគាមស្ស តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជា’’តិ។ អថ ខោ មហាបជាបតិ គោតមី – ន ភគវា អនុជានាតិ មាតុគាមស្ស តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជន្តិ – ទុក្ខី ទុម្មនា អស្សុមុខី រុទមានា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា បក្កាមិ។
អថ ខោ ភគវា កបិលវត្ថុស្មិំ យថាភិរន្តំ វិហរិត្វា យេន វេសាលី តេន ចារិកំ បក្កាមិ។ អនុបុព្ពេន ចារិកំ ចរមានោ យេន វេសាលី តទវសរិ។ តត្រ សុទំ ភគវា វេសាលិយំ វិហរតិ មហាវនេ កូដាគារសាលាយំ។ អថ ខោ មហាបជាបតិ គោតមី កេសេ ឆេទាបេត្វា កាសាយានិ វត្ថានិ អច្ឆាទេត្វា សម្ពហុលាហិ សាកិយានីហិ សទ្ធិំ យេន វេសាលី តេន បក្កាមិ។ អនុបុព្ពេន យេន វេសាលី មហាវនំ កូដាគារសាលា តេនុបសង្កមិ។ អថ ខោ មហាបជាបតិ គោតមី សូនេហិ បាទេហិ រជោកិណ្ណេន គត្តេន ទុក្ខី ទុម្មនា អស្សុមុខី រុទមានា ពហិទ្វារកោដ្ឋកេ អដ្ឋាសិ។ អទ្ទសា ខោ អាយស្មា អានន្ទោ មហាបជាបតិំ គោតមិំ សូនេហិ បាទេហិ រជោកិណ្ណេន គត្តេន ទុក្ខិំ ទុម្មនំ អស្សុមុខិំ រុទមានំ ពហិទ្វារកោដ្ឋកេ ឋិតំ។ ទិស្វាន មហាបជាបតិំ គោតមិំ ឯតទវោច – ‘‘កិស្ស ត្វំ, គោតមិ, សូនេហិ បាទេហិ រជោកិណ្ណេន គត្តេន ទុក្ខី ទុម្មនា អស្សុមុខី រុទមានា ពហិទ្វារកោដ្ឋកេ ឋិតា’’តិ? ‘‘តថា ហិ បន, ភន្តេ អានន្ទ, ន ភគវា អនុជានាតិ មាតុគាមស្ស តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជ’’ន្តិ។ ‘‘តេន ហិ ត្វំ, គោតមិ, មុហុត្តំ ឥធេវ តាវ ហោហិ, យាវាហំ ភគវន្តំ យាចាមិ មាតុគាមស្ស តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជ’’ន្តិ។
អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘ឯសា, ភន្តេ, មហាបជាបតិ គោតមី សូនេហិ បាទេហិ រជោកិណ្ណេន គត្តេន ទុក្ខី ទុម្មនា អស្សុមុខី រុទមានា ពហិទ្វារកោដ្ឋកេ ឋិតា – ន ភគវា អនុជានាតិ មាតុគាមស្ស តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជន្តិ។ សាធុ, ភន្តេ, លភេយ្យ មាតុគាមោ តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជ’’ន្តិ។ ‘‘អលំ, អានន្ទ, មា តេ រុច្ចិ មាតុគាមស្ស តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជា’’តិ។ ទុតិយម្បិ ខោ…បេ.… តតិយម្បិ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘សាធុ, ភន្តេ, លភេយ្យ មាតុគាមោ តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជ’’ន្តិ។ ‘‘អលំ, អានន្ទ, មា តេ រុច្ចិ មាតុគាមស្ស តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជា’’តិ។
អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ អ. និ. ៨.៥១ ‘‘អថ ខោ អាយស្មតោ អានន្ទស្ស ឯតទហោសី’’តិ អាគតំ – ‘‘ន ភគវា អនុជានាតិ មាតុគាមស្ស តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជំ; យំនូនាហំ អញ្ញេនបិ បរិយាយេន ភគវន្តំ យាចេយ្យំ មាតុគាមស្ស តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជ’’ន្តិ។ អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘ភព្ពោ នុ ខោ, ភន្តេ, មាតុគាមោ តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិត្វា សោតាបត្តិផលំ វា សកទាគាមិផលំ សកិទាគាមិផលំ (ស្យា.) វា អនាគាមិផលំ វា អរហត្តផលំ វា សច្ឆិកាតុ’’ន្តិ? ‘‘ភព្ពោ, អានន្ទ, មាតុគាមោ តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិត្វា សោតាបត្តិផលម្បិ សកទាគាមិផលម្បិ អនាគាមិផលម្បិ អរហត្តផលម្បិ សច្ឆិកាតុ’’ន្តិ។ ‘‘សចេ, ភន្តេ, ភព្ពោ មាតុគាមោ តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិត្វា សោតាបត្តិផលម្បិ សកទាគាមិផលម្បិ អនាគាមិផលម្បិ អរហត្តផលម្បិ សច្ឆិកាតុំ; ពហូបការា, ភន្តេ, មហាបជាបតិ គោតមី ភគវតោ មាតុច្ឆា អាបាទិកា , បោសិកា, ខីរស្ស ទាយិកា, ភគវន្តំ ជនេត្តិយា កាលង្កតាយ ថញ្ញំ បាយេសិ; សាធុ, ភន្តេ, លភេយ្យ មាតុគាមោ តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជ’’ន្តិ។
អដ្ឋគរុធម្មា
៤០៣. ‘‘សចេ, អានន្ទ, មហាបជាបតី គោតមី អដ្ឋ គរុធម្មេ បដិគ្គណ្ហាតិ, សាវស្សា។ ហោតុ ឧបសម្បទា។
បាចិ. ១៤៩ ‘‘វស្សសតូបសម្បន្នាយ ភិក្ខុនិយា តទហុបសម្បន្នស្ស ភិក្ខុនោ អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ អញ្ជលិកម្មំ សាមីចិកម្មំ កាតព្ពំ។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា គរុំកត្វា (ក.) មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘ន ភិក្ខុនិយា អភិក្ខុកេ អាវាសេ វស្សំ វសិតព្ពំ។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘អន្វទ្ធមាសំ ភិក្ខុនិយា ភិក្ខុសង្ឃតោ ទ្វេ ធម្មា បច្ចាសីសិតព្ពា – ឧបោសថបុច្ឆកញ្ច, ឱវាទូបសង្កមនញ្ច។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘វស្សំវុដ្ឋាយ ភិក្ខុនិយា ឧភតោសង្ឃេ តីហិ ឋានេហិ បវារេតព្ពំ – ទិដ្ឋេន វា, សុតេន វា, បរិសង្កាយ វា។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘គរុធម្មំ អជ្ឈាបន្នាយ ភិក្ខុនិយា ឧភតោសង្ឃេ បក្ខមានត្តំ ចរិតព្ពំ។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ សិក្ខិតសិក្ខាយ សិក្ខមានាយ ឧភតោសង្ឃេ ឧបសម្បទា បរិយេសិតព្ពា។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘ន ភិក្ខុនិយា កេនចិ បរិយាយេន ភិក្ខុ អក្កោសិតព្ពោ បរិភាសិតព្ពោ។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘អជ្ជតគ្គេ ឱវដោ ភិក្ខុនីនំ ភិក្ខូសុ វចនបថោ, អនោវដោ ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីសុ វចនបថោ។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘សចេ, អានន្ទ, មហាបជាបតិ គោតមី ឥមេ អដ្ឋ គរុធម្មេ បដិគ្គណ្ហាតិ, សាវស្សា ហោតុ ឧបសម្បទា’’តិ។
អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវតោ សន្តិកេ អដ្ឋ គរុធម្មេ ឧគ្គហេត្វា យេន មហាបជាបតិ គោតមី តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា មហាបជាបតិំ គោតមិំ ឯតទវោច – ‘‘សចេ ខោ ត្វំ, គោតមិ, អដ្ឋ គរុធម្មេ បដិគ្គណ្ហេយ្យាសិ, សាវ តេ ភវិស្សតិ ឧបសម្បទា។
‘‘វស្សសតូបសម្បន្នាយ ភិក្ខុនិយា តទហុបសម្បន្នស្ស ភិក្ខុនោ អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ អញ្ជលិកម្មំ សាមីចិកម្មំ កាតព្ពំ។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘ន ភិក្ខុនិយា អភិក្ខុកេ អាវាសេ វស្សំ វសិតព្ពំ។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘អន្វទ្ធមាសំ ភិក្ខុនិយា ភិក្ខុសង្ឃតោ ទ្វេ ធម្មា បច្ចាសីសិតព្ពា – ឧបោសថបុច្ឆកញ្ច, ឱវាទូបសង្កមនញ្ច។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘វស្សំវុដ្ឋាយ ភិក្ខុនិយា ឧភតោសង្ឃេ តីហិ ឋានេហិ បវារេតព្ពំ – ទិដ្ឋេន វា, សុតេន វា, បរិសង្កាយ វា។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘គរុធម្មំ អជ្ឈាបន្នាយ ភិក្ខុនិយា ឧភតោសង្ឃេ បក្ខមានត្តំ ចរិតព្ពំ។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ សិក្ខិតសិក្ខាយ សិក្ខមានាយ ឧភតោសង្ឃេ ឧបសម្បទា បរិយេសិតព្ពា។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘ន ភិក្ខុនិយា កេនចិ បរិយាយេន ភិក្ខុ អក្កោសិតព្ពោ បរិភាសិតព្ពោ។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘អជ្ជតគ្គេ ឱវដោ ភិក្ខុនីនំ ភិក្ខូសុ វចនបថោ, អនោវដោ ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីសុ វចនបថោ។ អយម្បិ ធម្មោ សក្កត្វា គរុកត្វា មានេត្វា បូជេត្វា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយោ។
‘‘សចេ ខោ ត្វំ, គោតមិ, ឥមេ អដ្ឋ គរុធម្មេ បដិគ្គណ្ហេយ្យាសិ, សាវ តេ ភវិស្សតិ ឧបសម្បទា’’តិ។
‘‘សេយ្យថាបិ, ភន្តេ អានន្ទ, ឥត្ថី វា បុរិសោ វា ទហរោ, យុវា, មណ្ឌនកជាតិកោ សីសំនហាតោ ឧប្បលមាលំ វា វស្សិកមាលំ វា អតិមុត្តកមាលំ អធិមត្តកមាលំ (ស្យា.) វា លភិត្វា ឧភោហិ ហត្ថេហិ បដិគ្គហេត្វា ឧត្តមង្គេ សិរស្មិំ បតិដ្ឋាបេយ្យ; ឯវមេវ ខោ អហំ, ភន្តេ, អានន្ទ ឥមេ អដ្ឋ គរុធម្មេ បដិគ្គណ្ហាមិ យាវជីវំ អនតិក្កមនីយេ’’តិ។
អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘បដិគ្គហិតា, ភន្តេ, មហាបជាបតិយា គោតមិយា អដ្ឋ គរុធម្មា, ឧបសម្បន្នា ភគវតោ មាតុច្ឆា’’តិ។
‘‘សចេ, អានន្ទ, នាលភិស្ស មាតុគាមោ តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជំ, ចិរដ្ឋិតិកំ, អានន្ទ, ព្រហ្មចរិយំ អភវិស្ស, វស្សសហស្សំ សទ្ធម្មោ តិដ្ឋេយ្យ។ យតោ ច ខោ, អានន្ទ, មាតុគាមោ តថាគតប្បវេទិតេ ធម្មវិនយេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិតោ, ន ទានិ, អានន្ទ, ព្រហ្មចរិយំ ចិរដ្ឋិតិកំ ភវិស្សតិ។ បញ្ចេវ ទានិ, អានន្ទ, វស្សសតានិ សទ្ធម្មោ ឋស្សតិ។
‘‘សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, យានិ កានិចិ កុលានិ ពហុត្ថិកានិ ពហុឥត្ថិកានិ (សី. ស្យា.) អប្បបុរិសកានិ, តានិ សុប្បធំសិយានិ ហោន្តិ ចោរេហិ កុម្ភថេនកេហិ; ឯវមេវ ខោ, អានន្ទ, យស្មិំ ធម្មវិនយេ លភតិ មាតុគាមោ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជំ, ន តំ ព្រហ្មចរិយំ ចិរដ្ឋិតិកំ ហោតិ។
‘‘សេយ្យថាបិ , អានន្ទ, សម្បន្នេ សាលិក្ខេត្តេ សេតដ្ដិកា នាម រោគជាតិ និបតតិ, ឯវំ តំ សាលិក្ខេត្តំ ន ចិរដ្ឋិតិកំ ហោតិ; ឯវមេវ ខោ, អានន្ទ, យស្មិំ ធម្មវិនយេ លភតិ មាតុគាមោ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជំ, ន តំ ព្រហ្មចរិយំ ចិរដ្ឋិតិកំ ហោតិ។
‘‘សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, សម្បន្នេ ឧច្ឆុក្ខេត្តេ មញ្ជិដ្ឋិកា មញ្ជេដ្ឋិកា (សី. ស្យា.) នាម រោគជាតិ និបតតិ, ឯវំ តំ ឧច្ឆុក្ខេត្តំ ន ចិរដ្ឋិតិកំ ហោតិ; ឯវមេវ ខោ, អានន្ទ, យស្មិំ ធម្មវិនយេ លភតិ មាតុគាមោ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជ្ជំ, ន តំ ព្រហ្មចរិយំ ចិរដ្ឋិតិកំ ហោតិ។
‘‘សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, បុរិសោ មហតោ តឡាកស្ស បដិកច្ចេវ អាឡិំ ពន្ធេយ្យ យាវទេវ ឧទកស្ស អនតិក្កមនាយ; ឯវមេវ ខោ, អានន្ទ, មយា បដិកច្ចេវ ភិក្ខុនីនំ អដ្ឋ គរុធម្មា បញ្ញត្តា យាវជីវំ អនតិក្កមនីយា’’តិ។
ភិក្ខុនីនំ អដ្ឋ គរុធម្មា និដ្ឋិតា។
ភិក្ខុនីឧបសម្បទានុជាននំ
៤០៤. អថ ខោ មហាបជាបតិ គោតមី យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ ឯកមន្តំ ឋិតា ខោ មហាបជាបតី គោតមី ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘កថាហំ, ភន្តេ, ឥមាសុ សាកិយានីសុ បដិបជ្ជាមី’’តិ? អថ ខោ ភគវា មហាបជាបតិំ គោតមិំ ធម្មិយា កថាយ សន្ទស្សេសិ សមាទបេសិ សមុត្តេជេសិ សម្បហំសេសិ។ អថ ខោ មហាបជាបតិ គោតមី ភគវតា ធម្មិយា កថាយ សន្ទស្សិតា សមាទបិតា សមុត្តេជិតា សម្បហំសិតា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា បក្កាមិ។ អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនិយោ ឧបសម្បាទេតុ’’ន្តិ។
អថ ខោ តា ភិក្ខុនិយោ មហាបជាបតិំ គោតមិំ ឯតទវោចុំ – ‘‘អយ្យា អនុបសម្បន្នា, មយញ្ចម្ហា ឧបសម្បន្នា; ឯវញ្ហិ ភគវតា បញ្ញត្តំ ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនិយោ ឧបសម្បាទេតព្ពា’’តិ។ អថ ខោ មហាបជាបតិ គោតមី យេនាយស្មា អានន្ទោ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា អាយស្មន្តំ អានន្ទំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ ឯកមន្តំ ឋិតា ខោ មហាបជាបតិ គោតមី អាយស្មន្តំ អានន្ទំ ឯតទវោច – ‘‘ឥមា មំ, ភន្តេ អានន្ទ, ភិក្ខុនិយោ ឯវមាហំសុ – ‘អយ្យា អនុបសម្បន្នា, មយញ្ចម្ហា ឧបសម្បន្នា; ឯវញ្ហិ ភគវតា បញ្ញត្តំ ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនិយោ ឧបសម្បាទេតព្ពា’’’តិ។
អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘មហាបជាបតិ, ភន្តេ, គោតមី ឯវមាហ – ‘ឥមា មំ, ភន្តេ អានន្ទ, ភិក្ខុនិយោ ឯវមាហំសុ – អយ្យា អនុបសម្បន្នា, មយញ្ចម្ហា ឧបសម្បន្នា; ឯវញ្ហិ ភគវតា បញ្ញត្តំ ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនិយោ ឧបសម្បាទេតព្ពា’’’តិ។
‘‘យទគ្គេន, អានន្ទ, មហាបជាបតិយា គោតមិយា អដ្ឋ គរុធម្មា បដិគ្គហិតា, តទេវ សា តទេវស្សា (ក.) ឧបសម្បន្នា’’តិ។
៤០៥. អថ ខោ មហាបជាបតិ គោតមី យេនាយស្មា អានន្ទោ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា អាយស្មន្តំ អានន្ទំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ ឯកមន្តំ ឋិតា ខោ មហាបជាបតិ គោតមី អាយស្មន្តំ អានន្ទំ ឯតទវោច – ‘‘ឯកាហំ, ភន្តេ អានន្ទ, ភគវន្តំ វរំ យាចាមិ។ សាធុ, ភន្តេ, ភគវា អនុជានេយ្យ ភិក្ខូនញ្ច ភិក្ខុនីនញ្ច យថាវុឌ្ឍំ អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ អញ្ជលិកម្មំ សាមីចិកម្ម’’ន្តិ។
អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘មហាបជាបតិ, ភន្តេ, គោតមី ឯវមាហ – ‘ឯកាហំ, ភន្តេ អានន្ទ, ភគវន្តំ វរំ យាចាមិ។ សាធុ, ភន្តេ, ភគវា អនុជានេយ្យ ភិក្ខូនញ្ច ភិក្ខុនីនញ្ច យថាវុឌ្ឍំ អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ អញ្ជលិកម្មំ សាមីចិកម្ម’’’ន្តិ។
‘‘អដ្ឋានមេតំ, អានន្ទ, អនវកាសោ , យំ តថាគតោ អនុជានេយ្យ មាតុគាមស្ស អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ អញ្ជលិកម្មំ សាមីចិកម្មំ។ ឥមេហិ នាម, អានន្ទ, អញ្ញតិត្ថិយា ទុរក្ខាតធម្មា មាតុគាមស្ស អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ អញ្ជលិកម្មំ សាមីចិកម្មំ ន ករិស្សន្តិ ; កិមង្គំ បន តថាគតោ អនុជានិស្សតិ មាតុគាមស្ស អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ អញ្ជលិកម្មំ សាមីចិកម្ម’’ន្តិ?
អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ន, ភិក្ខវេ, មាតុគាមស្ស អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ អញ្ជលិកម្មំ សាមីចិកម្មំ កាតព្ពំ។ យោ ករេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
អថ ខោ មហាបជាបតិ គោតមី យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ ឯកមន្តំ ឋិតា ខោ មហាបជាបតិ គោតមី ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘យានិ តានិ, ភន្តេ, ភិក្ខុនីនំ សិក្ខាបទានិ ភិក្ខូហិ សាធារណានិ, កថំ មយំ, ភន្តេ, តេសុ សិក្ខាបទេសុ បដិបជ្ជាមា’’តិ? ‘‘យានិ តានិ, គោតមិ, ភិក្ខុនីនំ សិក្ខាបទានិ ភិក្ខូហិ សាធារណានិ, យថា ភិក្ខូ សិក្ខន្តិ តថា តេសុ សិក្ខាបទេសុ សិក្ខថា’’តិ។ ‘‘យានិ បន តានិ, ភន្តេ, ភិក្ខុនីនំ សិក្ខាបទានិ ភិក្ខូហិ អសាធារណានិ, កថំ មយំ, ភន្តេ, តេសុ សិក្ខាបទេសុ បដិបជ្ជាមា’’តិ? ‘‘យានិ តានិ, គោតមិ, ភិក្ខុនីនំ សិក្ខាបទានិ ភិក្ខូហិ អសាធារណានិ, យថាបញ្ញត្តេសុ សិក្ខាបទេសុ សិក្ខថា’’តិ។
៤០៦. អ. និ. ៨.៥៣ អថ ខោ មហាបជាបតិ គោតមី យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ ឯកមន្តំ ឋិតា ខោ មហាបជាបតិ គោតមី ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘សាធុ មេ, ភន្តេ, ភគវា សំខិត្តេន ធម្មំ ទេសេតុ, យមហំ ភគវតោ ធម្មំ សុត្វា ឯកា វូបកដ្ឋា អប្បមត្តា អាតាបិនី បហិតត្តា វិហរេយ្យ’’ន្តិ។ ‘‘យេ ខោ ត្វំ, គោតមិ, ធម្មេ ជានេយ្យាសិ – ឥមេ ធម្មា សរាគាយ សំវត្តន្តិ នោ វិរាគាយ, សញ្ញោគាយ សំវត្តន្តិ នោ វិសញ្ញោគាយ, អាចយាយ សំវត្តន្តិ នោ អបចយាយ, មហិច្ឆតាយ សំវត្តន្តិ នោ អប្បិច្ឆតាយ, អសន្តុដ្ឋិយា សំវត្តន្តិ នោ សន្តុដ្ឋិយា, សង្គណិកាយ សំវត្តន្តិ នោ បវិវេកាយ, កោសជ្ជាយ សំវត្តន្តិ នោ វីរិយារម្ភាយ, ទុព្ភរតាយ សំវត្តន្តិ នោ សុភរតាយ; ឯកំសេន, គោតមិ, ធារេយ្យាសិ – នេសោ ធម្មោ, នេសោ វិនយោ, នេតំ សត្ថុសាសនន្តិ។ យេ ច ខោ ត្វំ, គោតមិ, ធម្មេ ជានេយ្យាសិ – ឥមេ ធម្មា វិរាគាយ សំវត្តន្តិ នោ សរាគាយ, វិសញ្ញោគាយ សំវត្តន្តិ នោ សញ្ញោគាយ, អបចយាយ សំវត្តន្តិ នោ អាចយាយ, អប្បិច្ឆតាយ សំវត្តន្តិ នោ មហិច្ឆតាយ, សន្តុដ្ឋិយា សំវត្តន្តិ នោ អសន្តុដ្ឋិយា, បវិវេកាយ សំវត្តន្តិ នោ សង្គណិកាយ, វីរិយារម្ភាយ សំវត្តន្តិ នោ កោសជ្ជាយ, សុភរតាយ សំវត្តន្តិ នោ ទុព្ភរតាយ; ឯកំសេន, គោតមិ, ធារេយ្យាសិ – ឯសោ ធម្មោ, ឯសោ វិនយោ, ឯតំ សត្ថុសាសន’’ន្តិ។
៤០៧. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនីនំ បាតិមោក្ខំ ន ឧទ្ទិសីយតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ.… ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនីនំ បាតិមោក្ខំ ឧទ្ទិសិតុ’’ន្តិ។ អថ ខោ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘កេន នុ ខោ ភិក្ខុនីនំ បាតិមោក្ខំ ឧទ្ទិសិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ បាតិមោក្ខំ ឧទ្ទិសិតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូ ភិក្ខុនុបស្សយំ ឧបសង្កមិត្វា ភិក្ខុនីនំ បាតិមោក្ខំ ឧទ្ទិសន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘ជាយាយោ ឥមា ឥមេសំ, ជារិយោ ឥមា ឥមេសំ, ឥទានិ ឥមេ ឥមាហិ សទ្ធិំ អភិរមិស្សន្តី’’តិ! ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ បាតិមោក្ខំ ឧទ្ទិសិតព្ពំ។ យោ ឧទ្ទិសេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនីហិ ភិក្ខុនីនំ បាតិមោក្ខំ ឧទ្ទិសិតុ’’ន្តិ។ ភិក្ខុនិយោ ន ជានន្តិ – ‘‘ឯវំ បាតិមោក្ខំ ឧទ្ទិសិតព្ព’’ន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ អាចិក្ខិតុំ – ‘ឯវំ បាតិមោក្ខំ ឧទ្ទិសេយ្យាថា’’’តិ។
៤០៨. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ អាបត្តិំ ន បដិករោន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា អាបត្តិ ន បដិកាតព្ពា។ យា ន បដិករេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។ ភិក្ខុនិយោ ន ជានន្តិ – ‘‘ឯវំ អាបត្តិ បដិកាតព្ពា’’តិ ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ អាចិក្ខិតុំ – ‘ឯវំ អាបត្តិំ បដិករេយ្យាថា’’’តិ។ អថ ខោ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘កេន នុ ខោ ភិក្ខុនីនំ អាបត្តិ បដិគ្គហេតព្ពា’’តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ អាបត្តិំ បដិគ្គហេតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ រថិកាយបិ ព្យូហេបិ សិង្ឃាដកេបិ ភិក្ខុំ បស្សិត្វា បត្តំ ភូមិយំ និក្ខិបិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា អាបត្តិំ បដិករោន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘ជាយាយោ ឥមា ឥមេសំ, ជារិយោ ឥមា ឥមេសំ, រត្តិំ វិមានេត្វា ឥទានិ ខមាបេន្តី’’តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ អាបត្តិ បដិគ្គហេតព្ពា។ យោ បដិគ្គណ្ហេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនីហិ ភិក្ខុនីនំ អាបត្តិំ បដិគ្គហេតុ’’ន្តិ។ ភិក្ខុនិយោ ន ជានន្តិ – ‘‘ឯវំ អាបត្តិ បដិគ្គហេតព្ពា’’តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ អាចិក្ខិតុំ – ‘ឯវំ អាបត្តិំ បដិគ្គណ្ហេយ្យាថា’’’តិ។
៤០៩. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនីនំ កម្មំ ន ករិយតិ ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនីនំ កម្មំ កាតុ’’ន្តិ។ អថ ខោ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘កេន នុ ខោ ភិក្ខុនីនំ កម្មំ កាតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ កម្មំ កាតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន កតកម្មា ភិក្ខុនិយោ រថិកាយបិ ព្យូហេបិ សិង្ឃាដកេបិ ភិក្ខុំ បស្សិត្វា បត្តំ ភូមិយំ និក្ខិបិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ខមាបេន្តិ ‘ឯវំ នូន កាតព្ព’ន្តិ មញ្ញមានា។ មនុស្សា តថេវ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘ជាយាយោ ឥមា ឥមេសំ, ជារិយោ ឥមា ឥមេសំ, រត្តិំ វិមានេត្វា ឥទានិ ខមាបេន្តី’’តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ កម្មំ កាតព្ពំ។ យោ ករេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនីហិ ភិក្ខុនីនំ កម្មំ កាតុ’’ន្តិ។ ភិក្ខុនិយោ ន ជានន្តិ – ‘‘ឯវំ កម្មំ កាតព្ព’’ន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ អាចិក្ខិតុំ – ‘ឯវំ កម្មំ ករេយ្យាថា’’’តិ។
៤១០. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ សង្ឃមជ្ឈេ ភណ្ឌនជាតា កលហជាតា វិវាទាបន្នា អញ្ញមញ្ញំ មុខសត្តីហិ វិតុទន្តា វិហរន្តិ។ ន សក្កោន្តិ តំ អធិករណំ វូបសមេតុំ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ អធិករណំ វូបសមេតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូ ភិក្ខុនីនំ អធិករណំ វូបសមេន្តិ។ តស្មិំ ខោ បន អធិករណេ វិនិច្ឆិយមានេ ទិស្សន្តិ ភិក្ខុនិយោ កម្មប្បត្តាយោបិ អាបត្តិគាមិនិយោបិ។ ភិក្ខុនិយោ ឯវមាហំសុ – ‘‘សាធុ, ភន្តេ, អយ្យាវ ភិក្ខុនីនំ កម្មំ ករោន្តុ, អយ្យាវ ភិក្ខុនីនំ អាបត្តិំ បដិគ្គណ្ហន្តុ; ឯវញ្ហិ ភគវតា បញ្ញត្តំ ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ អធិករណំ វូបសមេតព្ព’’ន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ កម្មំ អារោបេត្វា ភិក្ខុនីនំ និយ្យាទេតុំ – ភិក្ខុនីហិ ភិក្ខុនីនំ កម្មំ កាតុំ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ អាបត្តិំ អារោបេត្វា ភិក្ខុនីនំ និយ្យាទេតុំ, ភិក្ខុនីហិ ភិក្ខុនីនំ អាបត្តិំ បដិគ្គហេតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ឧប្បលវណ្ណាយ ភិក្ខុនិយា អន្តេវាសិនី ភិក្ខុនី សត្ត វស្សានិ ភគវន្តំ អនុពន្ធា ហោតិ វិនយំ បរិយាបុណន្តី។ តស្សា មុដ្ឋស្សតិនិយា គហិតោ គហិតោ មុស្សតិ។ អស្សោសិ ខោ សា ភិក្ខុនី – ‘‘ភគវា កិរ សាវត្ថិំ គន្តុកាមោ’’តិ។ អថ ខោ តស្សា ភិក្ខុនិយា ឯតទហោសិ – ‘‘អហំ ខោ សត្ត វស្សានិ ភគវន្តំ អនុពន្ធិំ វិនយំ បរិយាបុណន្តី។ តស្សា មេ មុដ្ឋស្សតិនិយា គហិតោ គហិតោ មុស្សតិ។ ទុក្ករំ ខោ បន មាតុគាមេន យាវជីវំ សត្ថារំ អនុពន្ធិតុំ។ កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? អថ ខោ សា ភិក្ខុនី ភិក្ខុនីនំ ឯតមត្ថំ អារោចេសិ។ ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខូនំ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ វិនយំ វាចេតុ’’ន្តិ។
បឋមភាណវារោ និដ្ឋិតោ។
២. ទុតិយភាណវារោ
៤១១. អថ ខោ ភគវា វេសាលិយំ យថាភិរន្តំ វិហរិត្វា យេន សាវត្ថិ តេន ចារិកំ បក្កាមិ។ អនុបុព្ពេន ចារិកំ ចរមានោ យេន សាវត្ថិ តទវសរិ។ តត្រ សុទំ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ ។ តេន ខោ បន សមយេន ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ភិក្ខុនិយោ កទ្ទមោទកេន ឱសិញ្ចន្តិ – អប្បេវ នាម អម្ហេសុ សារជ្ជេយ្យុន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា ភិក្ខុនិយោ កទ្ទមោទកេន ឱសិញ្ចិតព្ពា។ យោ ឱសិញ្ចេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, តស្ស ភិក្ខុនោ ទណ្ឌកម្មំ កាតុ’’ន្តិ។ អថ ខោ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘កិំ នុ ខោ ទណ្ឌកម្មំ កាតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អវន្ទិយោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ភិក្ខុនិសង្ឃេន កាតព្ពោ’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ កាយំ វិវរិត្វា ភិក្ខុនីនំ ទស្សេន្តិ …បេ.… ឩរុំ វិវរិត្វា ភិក្ខុនីនំ ទស្សេន្តិ, អង្គជាតំ វិវរិត្វា ភិក្ខុនីនំ ទស្សេន្តិ, ភិក្ខុនិយោ ឱភាសេន្តិ, ភិក្ខុនីហិ សទ្ធិំ សម្បយោជេន្តិ – អប្បេវ នាម អម្ហេសុ សារជ្ជេយ្យុន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា កាយោ វិវរិត្វា ភិក្ខុនីនំ ទស្សេតព្ពោ, ន ឩរុ វិវរិត្វា ភិក្ខុនីនំ ទស្សេតព្ពោ, ន អង្គជាតំ វិវរិត្វា ភិក្ខុនីនំ ទស្សេតព្ពំ, ន ភិក្ខុនិយោ ឱភាសិតព្ពា, ន ភិក្ខុនីហិ សទ្ធិំ សម្បយោជេតព្ពំ។ យោ សម្បយោជេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, តស្ស ភិក្ខុនោ ទណ្ឌកម្មំ កាតុ’’ន្តិ។ អថ ខោ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘កិំ នុ ខោ ទណ្ឌកម្មំ កាតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អវន្ទិយោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ភិក្ខុនិសង្ឃេន កាតព្ពោ’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខុំ កទ្ទមោទកេន ឱសិញ្ចន្តិ – អប្បេវ នាម អម្ហេសុ សារជ្ជេយ្យុន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ភិក្ខុ កទ្ទមោទកេន ឱសិញ្ចិតព្ពោ។ យា ឱសិញ្ចេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, តស្សា ភិក្ខុនិយា ទណ្ឌកម្មំ កាតុ’’ន្តិ។ អថ ខោ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘កិំ នុ ខោ ទណ្ឌកម្មំ កាតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ ភិក្ខវេ, អាវរណំ កាតុ’’ន្តិ។ អាវរណេ កតេ ន អាទិយន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឱវាទំ ឋបេតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ កាយំ វិវរិត្វា ភិក្ខូនំ ទស្សេន្តិ, ថនំ វិវរិត្វា ភិក្ខូនំ ទស្សេន្តិ, ឩរុំ វិវរិត្វា ភិក្ខូនំ ទស្សេន្តិ, អង្គជាតំ វិវរិត្វា ភិក្ខូនំ ទស្សេន្តិ, ភិក្ខូ ឱភាសេន្តិ, ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ សម្បយោជេន្តិ – អប្បេវ នាម អម្ហេសុ សារជ្ជេយ្យុន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា កាយោ វិវរិត្វា ភិក្ខូនំ ទស្សេតព្ពោ…បេ.… ន ថនោ វិវរិត្វា ភិក្ខូនំ ទស្សេតព្ពោ, ន ឩរុ វិវរិត្វា ភិក្ខូនំ ទស្សេតព្ពោ, ន អង្គជាតំ វិវរិត្វា ភិក្ខូនំ ទស្សេតព្ពំ, ន ភិក្ខូ ឱភាសិតព្ពា, ន ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ សម្បយោជេតព្ពំ។ យា សម្បយោជេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, តស្សា ភិក្ខុនិយា ទណ្ឌកម្មំ កាតុ’’ន្តិ។ អថ ខោ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘កិំ នុ ខោ ទណ្ឌកម្មំ កាតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, អាវរណំ កាតុ’’ន្តិ។ អាវរណេ កតេ ន អាទិយន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឱវាទំ ឋបេតុ’’ន្តិ។ អថ ខោ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘កប្បតិ នុ ខោ ឱវាទដ្ឋបិតាយ ឱវាទណ្ឋបិតាយ (ស្យា.), ឱវាទំឋបិតាយ (ក.) ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ ឧបោសថំ កាតុំ, ន នុ ខោ កប្បតី’’តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ឱវាទដ្ឋបិតាយ ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ ឧបោសថោ កាតព្ពោ, យាវ ន តំ អធិករណំ វូបសន្តំ ហោតី’’តិ។
៤១២. តេន ខោ បន សមយេន អាយស្មា ឧទាយី ឱវាទំ ឋបេត្វា ចារិកំ បក្កាមិ។ ភិក្ខុនិយោ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម អយ្យោ ឧទាយី ឱវាទំ ឋបេត្វា ចារិកំ បក្កមិស្សតី’’តិ! ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ឱវាទំ ឋបេត្វា ចារិកា បក្កមិតព្ពា។ យោ បក្កមេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូ (ស្យា. កំ.) ពាលា អព្យត្តា ឱវាទំ ឋបេន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ពាលេន អព្យត្តេន ឱវាទោ ឋបេតព្ពោ។ យោ ឋបេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូ អវត្ថុស្មិំ អការណេ ឱវាទំ ឋបេន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, អវត្ថុស្មិំ អការណេ ឱវាទោ ឋបេតព្ពោ។ យោ ឋបេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូ ឱវាទំ ឋបេត្វា វិនិច្ឆយំ ន ទេន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ឱវាទំ ឋបេត្វា វិនិច្ឆយោ ន ទាតព្ពោ។ យោ ន ទទេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
៤១៣. បាចិ. ១០៥៤ តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ ឱវាទំ ន គច្ឆន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ឱវាទោ ន គន្តព្ពោ។ យា ន គច្ឆេយ្យ, យថាធម្មោ ការេតព្ពោ’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន សព្ពោ ភិក្ខុនិសង្ឃោ ឱវាទំ គច្ឆតិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘ជាយាយោ ឥមា ឥមេសំ, ជារិយោ ឥមា ឥមេសំ, ឥទានិ ឥមេ ឥមាហិ សទ្ធិំ អភិរមិស្សន្តី’’តិ! ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, សព្ពេន ភិក្ខុនិសង្ឃេន ឱវាទោ គន្តព្ពោ។ គច្ឆេយ្យ ចេ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ចតូហិ បញ្ចហិ ភិក្ខុនីហិ ឱវាទំ គន្តុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ចតស្សោ បញ្ច ភិក្ខុនិយោ ឱវាទំ គច្ឆន្តិ។ មនុស្សា តថេវ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘ជាយាយោ ឥមា ឥមេសំ, ជារិយោ ឥមា ឥមេសំ, ឥទានិ ឥមេ ឥមាហិ សទ្ធិំ អភិរមិស្សន្តី’’តិ! ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ចតូហិ បញ្ចហិ ភិក្ខុនីហិ ឱវាទោ គន្តព្ពោ។ គច្ឆេយ្យុំ ចេ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ តិស្សោ ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខុនីហិ (ក.) ឱវាទំ គន្តុំ។ ឯកំ ភិក្ខុំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘ភិក្ខុនិសង្ឃោ, អយ្យ, ភិក្ខុសង្ឃស្ស បាទេ វន្ទតិ, ឱវាទូបសង្កមនញ្ច យាចតិ; លភតុ កិរ, អយ្យ, ភិក្ខុនិសង្ឃោ ឱវាទូបសង្កមន’ន្តិ។ តេន ភិក្ខុនា បាតិមោក្ខុទ្ទេសកោ ឧបសង្កមិត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘ភិក្ខុនីសង្ឃោ, ភន្តេ, ភិក្ខុសង្ឃស្ស បាទេ វន្ទតិ, ឱវាទូបសង្កមនញ្ច យាចតិ; លភតុ កិរ, ភន្តេ, ភិក្ខុនិសង្ឃោ ឱវាទូបសង្កមន’ន្តិ។ បាតិមោក្ខុទ្ទេសកេន វត្តព្ពោ – ‘អត្ថិ កោចិ ភិក្ខុ ភិក្ខុនោវាទកោ សម្មតោ’តិ? សចេ ហោតិ កោចិ ភិក្ខុ ភិក្ខុនោវាទកោ សម្មតោ, បាតិមោក្ខុទ្ទេសកេន វត្តព្ពោ – ‘ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ ភិក្ខុនោវាទកោ សម្មតោ, តំ ភិក្ខុនិសង្ឃោ ឧបសង្កមតូ’តិ។ សចេ ន ហោតិ កោចិ ភិក្ខុ ភិក្ខុនោវាទកោ សម្មតោ, បាតិមោក្ខុទ្ទេសកេន វត្តព្ពោ – ‘កោ អាយស្មា ឧស្សហតិ ភិក្ខុនិយោ ឱវទិតុ’ន្តិ? សចេ កោចិ ឧស្សហតិ ភិក្ខុនិយោ ឱវទិតុំ, សោ ច ហោតិ អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតោ, សម្មន្និត្វា វត្តព្ពោ – ‘ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ ភិក្ខុនោវាទកោ សម្មតោ, តំ ភិក្ខុនិសង្ឃោ ឧបសង្កមតូ’តិ។ សចេ ន កោចិ ឧស្សហតិ ភិក្ខុនិយោ ឱវទិតុំ, បាតិមោក្ខុទ្ទេសកេន វត្តព្ពោ – ‘នត្ថិ កោចិ ភិក្ខុ ភិក្ខុនោវាទកោ សម្មតោ, បាសាទិកេន ភិក្ខុនិសង្ឃោ សម្បាទេតូ’’តិ។
៤១៤. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូ ឱវាទំ ន គណ្ហន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ឱវាទោ ន គហេតព្ពោ។ យោ ន គណ្ហេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ពាលោ ហោតិ។ តំ ភិក្ខុនិយោ ឧបសង្កមិត្វា ឯតទវោចុំ – ‘‘ឱវាទំ, អយ្យ, គណ្ហាហី’’តិ ។ ‘‘អហញ្ហិ, ភគិនី, ពាលោ; កថាហំ ឱវាទំ គណ្ហាមី’’តិ? ‘‘គណ្ហាហយ្យ , ឱវាទំ; ឯវញ្ហិ ភគវតា បញ្ញត្តំ – ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនំ ឱវាទោ គហេតព្ពោ’’តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឋបេត្វា ពាលំ, អវសេសេហិ ឱវាទំ គហេតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរោ ភិក្ខុ គិលានោ ហោតិ។ តំ ភិក្ខុនិយោ ឧបសង្កមិត្វា ឯតទវោចុំ – ‘‘ឱវាទំ, អយ្យ គណ្ហាហី’’តិ។ ‘‘អហញ្ហិ, ភគិនី, គិលានោ; កថាហំ ឱវាទំ គណ្ហាមី’’តិ? ‘‘គណ្ហាហយ្យ, ឱវាទំ; ឯវញ្ហិ ភគវតា បញ្ញត្តំ – ឋបេត្វា ពាលំ, អវសេសេហិ ឱវាទោ គហេតព្ពោ’’តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឋបេត្វា ពាលំ, ឋបេត្វា គិលានំ, អវសេសេហិ ឱវាទំ គហេតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរោ ភិក្ខុ គមិកោ ហោតិ។ តំ ភិក្ខុនិយោ ឧបសង្កមិត្វា ឯតទវោចុំ – ‘‘ឱវាទំ, អយ្យ, គណ្ហាហី’’តិ។ ‘‘អហញ្ហិ, ភគិនី, គមិកោ; កថាហំ ឱវាទំ គណ្ហាមី’’តិ? ‘‘គណ្ហាហយ្យ, ឱវាទំ; ឯវញ្ហិ ភគវតា បញ្ញត្តំ – ឋបេត្វា ពាលំ, ឋបេត្វា គិលានំ, អវសេសេហិ ឱវាទោ គហេតព្ពោ’’តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឋបេត្វា ពាលំ, ឋបេត្វា គិលានំ, ឋបេត្វា គមិកំ, អវសេសេហិ ឱវាទំ គហេតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរោ ភិក្ខុ អរញ្ញេ វិហរតិ។ តំ ភិក្ខុនិយោ ឧបសង្កមិត្វា ឯតទវោចុំ – ‘‘ឱវាទំ, អយ្យ, គណ្ហាហី’’តិ។ ‘‘អហញ្ហិ, ភគិនី, អរញ្ញេ វិហរាមិ; កថាហំ ឱវាទំ គណ្ហាមី’’តិ? ‘‘គណ្ហាហយ្យ , ឱវាទំ; ឯវញ្ហិ ភគវតា បញ្ញត្តំ – ឋបេត្វា ពាលំ, ឋបេត្វា គិលានំ, ឋបេត្វា គមិកំ, អវសេសេហិ ឱវាទោ គហេតព្ពោ’’តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, អារញ្ញិកេន ភិក្ខុនា ឱវាទំ គហេតុំ, សង្កេតញ្ច កាតុំ – អត្រ បតិហរិស្សាមី’’តិ។
៤១៥. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូ ឱវាទំ គហេត្វា ន អារោចេន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ឱវាទោ ន អារោចេតព្ពោ។ យោ ន អារោចេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូ ឱវាទំ គហេត្វា ន បច្ចាហរន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ឱវាទោ ន បច្ចាហរិតព្ពោ។ យោ ន បច្ចាហរេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ សង្កេតំ ន គច្ឆន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា សង្កេតំ ន គន្តព្ពំ។ យា ន គច្ឆេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
៤១៦. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ ទីឃានិ កាយពន្ធនានិ ធារេន្តិ, តេហេវ ផាសុកា នាមេន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ…បេ.… សេយ្យថាបិ គិហិនី កាមភោគិនិយោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ទីឃំ កាយពន្ធនំ ធារេតព្ពំ។ យា ធារេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ឯកបរិយាកតំ ឯកបរិយាយកតំ (ស្យា.) កាយពន្ធនំ, ន ច តេន ផាសុកា នាមេតព្ពា។ យា នាមេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ វិលីវេន វិលិវេន (ក.) បដ្ដេន ផាសុកា នាមេន្តិ…បេ.… ចម្មបដ្ដេន ផាសុកា នាមេន្តិ។ ទុស្សបដ្ដេន ផាសុកា នាមេន្តិ។ ទុស្សវេណិយា ផាសុកា នាមេន្តិ។ ទុស្សវដ្ដិយា ផាសុកា នាមេន្តិ។ ចោឡបដ្ដេន ផាសុកា នាមេន្តិ។ ចោឡវេណិយា ផាសុកា នាមេន្តិ។ ចោឡវដ្ដិយា ផាសុកា នាមេន្តិ។ សុត្តវេណិយា ផាសុកា នាមេន្តិ។ សុត្តវដ្ដិយា ផាសុកា នាមេន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – សេយ្យថាបិ គិហិនី កាមភោគិនិយោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា វិលីវេន បដ្ដេន ផាសុកា នាមេតព្ពា…បេ.… ន សុត្តវដ្ដិយា ផាសុកា នាមេតព្ពា។ យា នាមេយ្យ អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ អដ្ឋិល្លេន ជឃនំ ឃំសាបេន្តិ…បេ.… គោហនុកេន ជឃនំ កោដ្ដាបេន្តិ, ហត្ថំ កោដ្ដាបេន្តិ, ហត្ថកោច្ឆំ កោដ្ដាបេន្តិ, បាទំ កោដ្ដាបេន្តិ, បាទកោច្ឆំ កោដ្ដាបេន្តិ, ឩរុំ កោដ្ដាបេន្តិ, មុខំ កោដ្ដាបេន្តិ, ទន្តមំសំ កោដ្ដាបេន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ…បេ.… សេយ្យថាបិ គិហិនី កាមភោគិនិយោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា អដ្ឋិល្លេន ជឃនំ ឃំសាបេតព្ពំ…បេ.… ន ទន្តមំសំ កោដ្ដាបេតព្ពំ។ យា កោដ្ដាបេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
៤១៧. តេន ខោ បន សមយេន ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ មុខំ អាលិម្បន្តិ…បេ.… មុខំ ឧម្មទ្ទេន្តិ, មុខំ ចុណ្ណេន្តិ, មនោសិលិកាយ មុខំ លញ្ឆេន្តិ, អង្គរាគំ ករោន្តិ, មុខរាគំ ករោន្តិ, អង្គរាគមុខរាគំ ករោន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ…បេ.… សេយ្យថាបិ គិហិនី កាមភោគិនិយោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ , ភិក្ខុនិយា មុខំ អាលិម្បិតព្ពំ…បេ.… ន មុខំ ឧម្មទ្ទិតព្ពំ, ន មុខំ ចុណ្ណេតព្ពំ, ន មនោសិលិកាយ មុខំ លញ្ឆិតព្ពំ, ន អង្គរាគោ កាតព្ពោ, ន មុខរាគោ កាតព្ពោ, ន អង្គរាគមុខរាគោ កាតព្ពោ។ យា ករេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អវង្គំ អបាង្គំ (?) ករោន្តិ…បេ.… វិសេសកំ ករោន្តិ, ឱលោកនកេន ឱលោកេន្តិ, សាលោកេ តិដ្ឋន្តិ; នច្ចំ សនច្ចំ (សី. ស្យា.), សមជ្ជំ (ក.) ការាបេន្តិ, វេសិំ វុដ្ឋាបេន្តិ, បានាគារំ ឋបេន្តិ, សូនំ ឋបេន្តិ, អាបណំ បសារេន្តិ, វឌ្ឍិំ បយោជេន្តិ, វណិជ្ជំ បយោជេន្តិ, ទាសំ ឧបដ្ឋាបេន្តិ, ទាសិំ ឧបដ្ឋាបេន្តិ, កម្មការំ ឧបដ្ឋាបេន្តិ, កម្មការិំ ឧបដ្ឋាបេន្តិ, តិរច្ឆានគតំ ឧបដ្ឋាបេន្តិ, ហរីតកបក្កិកំ ហរីតកបណ្ណិកំ (ក.) បកិណន្តិ, នមតកំ ធារេន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ…បេ.… សេយ្យថាបិ គិហិនី កាមភោគិនិយោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា អវង្គំ កាតព្ពំ…បេ.… ន វិសេសកំ កាតព្ពំ, ន ឱលោកនកេន ឱលោកេតព្ពំ, ន សាលោកេ ឋាតព្ពំ, ន នច្ចំ ការាបេតព្ពំ, ន វេសី វុដ្ឋាបេតព្ពា, ន បានាគារំ ឋបេតព្ពំ, ន សូនា ឋបេតព្ពា, ន អាបណោ បសារេតព្ពោ, ន វឌ្ឍិ បយោជេតព្ពា, ន វណិជ្ជា បយោជេតព្ពា, ន ទាសោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន ទាសី ឧបដ្ឋាបេតព្ពា, ន កម្មការោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន កម្មការី ឧបដ្ឋាបេតព្ពា, ន តិរច្ឆានគតោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន ហរីតកបក្កិកំ បកិណិតព្ពំ, ន នមតកំ ធារេតព្ពំ។ យា ធារេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
៤១៨. តេន ខោ បន សមយេន ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ សព្ពនីលកានិ ចីវរានិ ធារេន្តិ…បេ.… សព្ពបីតកានិ ចីវរានិ ធារេន្តិ, សព្ពលោហិតកានិ ចីវរានិ ធារេន្តិ, សព្ពមញ្ជិដ្ឋិកានិ ចីវរានិ ធារេន្តិ, សព្ពកណ្ហានិ ចីវរានិ ធារេន្តិ, សព្ពមហារង្គរត្តានិ ចីវរានិ ធារេន្តិ, សព្ពមហានាមរត្តានិ ចីវរានិ ធារេន្តិ, អច្ឆិន្នទសានិ ចីវរានិ ធារេន្តិ, ទីឃទសានិ ចីវរានិ ធារេន្តិ, បុប្ផទសានិ ចីវរានិ ធារេន្តិ, ផលទសានិ ចីវរានិ ធារេន្តិ, កញ្ចុកំ ធារេន្តិ, តិរីដកំ ធារេន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ…បេ.… សេយ្យថាបិ គិហិនី កាមភោគិនិយោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា សព្ពនីលកានិ ចីវរានិ ធារេតព្ពានិ…បេ.… ន តិរីដកំ ធារេតព្ពំ។ យា ធារេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
៤១៩. តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរា ភិក្ខុនី កាលំ ករោន្តី ឯវមាហ – ‘‘មមច្ចយេន មយ្ហំ បរិក្ខារោ សង្ឃស្ស ហោតូ’’តិ។ តត្ថ ភិក្ខូ ច ភិក្ខុនិយោ ច វិវទន្តិ – ‘‘អម្ហាកំ ហោតិ, អម្ហាកំ ហោតី’’តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ភិក្ខុនី ចេ, ភិក្ខវេ , កាលំ ករោន្តី ឯវំ វទេយ្យ – ‘មមច្ចយេន មយ្ហំ បរិក្ខារោ សង្ឃស្ស ហោតូ’តិ, អនិស្សរោ តត្ថ ភិក្ខុសង្ឃោ, ភិក្ខុនិសង្ឃស្សេវេតំ។ សិក្ខមានា ចេ, ភិក្ខវេ…បេ.… សាមណេរី ចេ, ភិក្ខវេ, កាលំ ករោន្តី ឯវំ វទេយ្យ – ‘មមច្ចយេន មយ្ហំ បរិក្ខារោ សង្ឃស្ស ហោតូ’តិ, អនិស្សរោ តត្ថ ភិក្ខុសង្ឃោ, ភិក្ខុនិសង្ឃស្សេវេតំ។ ភិក្ខុ ចេ, ភិក្ខវេ, កាលំ ករោន្តោ ឯវំ វទេយ្យ – ‘មមច្ចយេន មយ្ហំ បរិក្ខារោ សង្ឃស្ស ហោតូ’តិ, អនិស្សរោ តត្ថ ភិក្ខុនិសង្ឃោ, ភិក្ខុសង្ឃស្សេវេតំ។ សាមណេរោ ចេ, ភិក្ខវេ…បេ.… ឧបាសកោ ចេ, ភិក្ខវេ…បេ.… ឧបាសិកា ចេ, ភិក្ខវេ…បេ.… អញ្ញោ ចេ, ភិក្ខវេ, កោចិ កាលំ ករោន្តោ ឯវំ វទេយ្យ – ‘មមច្ចយេន មយ្ហំ បរិក្ខារោ សង្ឃស្ស ហោតូ’តិ, អនិស្សរោ តត្ថ ភិក្ខុនិសង្ឃោ, ភិក្ខុសង្ឃស្សេវេត’’ន្តិ។
៤២០. តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរា ឥត្ថី បុរាណមល្លី ភិក្ខុនីសុ បព្ពជិតា ហោតិ។ សា រថិកាយ ទុព្ពលកំ ភិក្ខុំ បស្សិត្វា អំសកូដេន បហារំ ទត្វា បាតេសិ បវដ្ដេសិ (សី.)។ ភិក្ខូ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម, ភិក្ខុនី, ភិក្ខុស្ស បហារំ ទស្សតី’’តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ភិក្ខុស្ស បហារោ ទាតព្ពោ។ យា ទទេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ភិក្ខុំ បស្សិត្វា ទូរតោវ ឱក្កមិត្វា មគ្គំ ទាតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរា ឥត្ថី បវុត្ថបតិកា ជារេន គព្ភិនី ហោតិ។ សា គព្ភំ បាតេត្វា កុលូបិកំ ភិក្ខុនិំ ឯតទវោច – ‘‘ហន្ទយ្យេ, ឥមំ គព្ភំ បត្តេន នីហរា’’តិ។ អថ ខោ សា ភិក្ខុនី តំ គព្ភំ បត្តេ បក្ខិបិត្វា សង្ឃាដិយា បដិច្ឆាទេត្វា អគមាសិ។ តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរេន បិណ្ឌចារិកេន ភិក្ខុនា សមាទានំ កតំ ហោតិ – ‘យាហំ បឋមំ ភិក្ខំ លភិស្សាមិ, ន តំ អទត្វា ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា បរិភុញ្ជិស្សាមី’តិ។ អថ ខោ សោ ភិក្ខុ តំ ភិក្ខុនិំ បស្សិត្វា ឯតទវោច – ‘‘ហន្ទ, ភគិនិ, ភិក្ខំ បដិគ្គណ្ហា’’តិ។ ‘‘អលំ អយ្យា’’តិ។ ទុតិយម្បិ ខោ…បេ.… តតិយម្បិ ខោ សោ ភិក្ខុ តំ ភិក្ខុនិំ ឯតទវោច – ‘‘ហន្ទ, ភគិនិ, ភិក្ខំ បដិគ្គណ្ហា’’តិ។ ‘‘អលំ អយ្យា’’តិ។ ‘‘មយា ខោ, ភគិនិ, សមាទានំ កតំ – ‘យាហំ បឋមំ ភិក្ខំ លភិស្សាមិ, ន តំ អទត្វា ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា បរិភុញ្ជិស្សាមី’តិ។ ហន្ទ , ភគិនិ, ភិក្ខំ បដិគ្គណ្ហា’’តិ។ អថ ខោ សា ភិក្ខុនី តេន ភិក្ខុនា និប្បីឡិយមានា នីហរិត្វា បត្តំ ទស្សេសិ – ‘‘បស្ស, អយ្យ, បត្តេ គព្ភំ; មា ច កស្សចិ អារោចេសី’’តិ។ អថ ខោ សោ ភិក្ខុ ឧជ្ឈាយតិ ខិយ្យតិ វិបាចេតិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម ភិក្ខុនី បត្តេន គព្ភំ នីហរិស្សតី’’តិ! អថ ខោ សោ ភិក្ខុ ភិក្ខូនំ ឯតមត្ថំ អារោចេសិ។ យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ.… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម ភិក្ខុនី បត្តេន គព្ភំ នីហរិស្សតី’’តិ! ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា បត្តេន គព្ភោ នីហរិតព្ពោ។ យា នីហរេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ភិក្ខុំ បស្សិត្វា នីហរិត្វា បត្តំ ទស្សេតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខុំ បស្សិត្វា បរិវត្តេត្វា បត្តមូលំ ទស្សេន្តិ។ ភិក្ខូ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខុំ បស្សិត្វា បរិវត្តេត្វា បត្តមូលំ ទស្សេស្សន្តី’’តិ! អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ភិក្ខុំ បស្សិត្វា បរិវត្តេត្វា បត្តមូលំ ទស្សេតព្ពំ។ យា ទស្សេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ភិក្ខុំ បស្សិត្វា ឧក្កុជ្ជិត្វា បត្តំ ទស្សេតុំ។ យញ្ច បត្តេ អាមិសំ ហោតិ, តេន ច ភិក្ខុ និមន្តេតព្ពោ’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន សាវត្ថិយំ រថិកាយ បុរិសព្យញ្ជនំ ឆឌ្ឌិតំ ហោតិ។ តំ ភិក្ខុនិយោ សក្កច្ចំ ឧបនិជ្ឈាយិំសុ។ មនុស្សា ឧក្កុដ្ឋិំ អកំសុ។ តា ភិក្ខុនិយោ មង្កូ អហេសុំ។ អថ ខោ តា ភិក្ខុនិយោ ឧបស្សយំ គន្ត្វា ភិក្ខុនីនំ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ យា តា ភិក្ខុនិយោ អប្បិច្ឆា…បេ.… តា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម ភិក្ខុនិយោ បុរិសព្យញ្ជនំ ឧបនិជ្ឈាយិស្សន្តី’’តិ! អថ ខោ តា ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខូនំ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា បុរិសព្យញ្ជនំ ឧបនិជ្ឈាយិតព្ពំ។ យា ឧបនិជ្ឈាយេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
៤២១. តេន ខោ បន សមយេន មនុស្សា ភិក្ខូនំ អាមិសំ ទេន្តិ។ ភិក្ខូ ភិក្ខុនីនំ ទេន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម ភទន្តា អត្តនោ បរិភោគត្ថាយ ទិន្នំ អញ្ញេសំ ទស្សន្តិ! មយម្បិ ន ជានាម ទានំ ទាតុ’’ន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, អត្តនោ បរិភោគត្ថាយ ទិន្នំ អញ្ញេសំ ទាតព្ពំ។ យោ ទទេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូនំ អាមិសំ ឧស្សន្នំ ហោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃស្ស ទាតុ’’ន្តិ។ ពាឡ្ហតរំ ឧស្សន្នំ ហោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលិកម្បិ ទាតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូនំ សន្និធិកតំ អាមិសំ ឧស្សន្នំ ហោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូនំ សន្និធិំ ភិក្ខុនីហិ ភិក្ខុនីហិ ភិក្ខូហិ (សី.) បដិគ្គាហាបេត្វា បដិគ្គហាបេត្វា (ក.) បរិភុញ្ជិតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន មនុស្សា ភិក្ខុនីនំ អាមិសំ ទេន្តិ។ ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខូនំ ទេន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម ភិក្ខុនិយោ អត្តនោ បរិភោគត្ថាយ ទិន្នំ អញ្ញេសំ ទស្សន្តិ! មយម្បិ ន ជានាម ទានំ ទាតុ’’ន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា អត្តនោ បរិភោគត្ថាយ ទិន្នំ អញ្ញេសំ ទាតព្ពំ។ យា ទទេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនីនំ អាមិសំ ឧស្សន្នំ ហោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃស្ស ទាតុ’’ន្តិ។ ពាឡ្ហតរំ ឧស្សន្នំ ហោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលិកម្បិ ទាតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនីនំ សន្និធិកតំ អាមិសំ ឧស្សន្នំ ហោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនីនំ សន្និធិំ ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីហិ ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីហិ (សី.) បដិគ្គាហាបេត្វា បរិភុញ្ជិតុ’’ន្តិ។
៤២២. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូនំ សេនាសនំ ឧស្សន្នំ ហោតិ, ភិក្ខុនីនំ ភិក្ខុនីនំ សេនាសនំ (ស្យា. កំ.) ន ហោតិ។ ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខូនំ សន្តិកេ ទូតំ បាហេសុំ – ‘សាធុ, ភន្តេ, អយ្យា អម្ហាកំ សេនាសនំ ទេន្តុ តាវកាលិក’ន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនីនំ សេនាសនំ ទាតុំ តាវកាលិក’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ឧតុនិយោ ភិក្ខុនិយោ ឱនទ្ធមញ្ចំ ឱនទ្ធបីឋំ អភិនិសីទន្តិបិ អភិនិបជ្ជន្តិបិ។ សេនាសនំ លោហិតេន មក្ខិយ្យតិ ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ឱនទ្ធមញ្ចំ ឱនទ្ធបីឋំ អភិនិសីទិតព្ពំ អភិនិបជ្ជិតព្ពំ។ យា អភិនិសីទេយ្យ វា អភិនិបជ្ជេយ្យ វា អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, អាវសថចីវរ’’ន្តិ។ អាវសថចីវរំ លោហិតេន មក្ខិយ្យតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ , ភិក្ខវេ, អាណិចោឡក’’ន្តិ។ ចោឡកំ និបតតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, សុត្តកេន ពន្ធិត្វា ឩរុយា ពន្ធិតុ’’ន្តិ ។ សុត្តំ ឆិជ្ជតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, សំវេល្លិយំ, កដិសុត្តក’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ សព្ពកាលំ កដិសុត្តកំ ធារេន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – សេយ្យថាបិ គិហិនី កាមភោគិនិយោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា សព្ពកាលំ កដិសុត្តកំ ធារេតព្ពំ។ យា ធារេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឧតុនិយា កដិសុត្តក’’ន្តិ។
ទុតិយភាណវារោ និដ្ឋិតោ។
៣. តតិយភាណវារោ
៤២៣. តេន ខោ បន សមយេន ឧបសម្បន្នាយោ ទិស្សន្តិ – អនិមិត្តាបិ, និមិត្តមត្តាបិ, អលោហិតាបិ, ធុវលោហិតាបិ, ធុវចោឡាបិ, បគ្ឃរន្តីបិ, សិខរិណីបិ, ឥត្ថិបណ្ឌកាបិ, វេបុរិសិកាបិ, សម្ភិន្នាបិ, ឧភតោព្យញ្ជនាបិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឧបសម្បាទេន្តិយា ចតុវីសតិ អន្តរាយិកេ ធម្មេ បុច្ឆិតុំ។ ឯវញ្ច បន , ភិក្ខវេ, បុច្ឆិតព្ពា – ‘នសិ អនិមិត្តា, នសិ និមិត្តមត្តា, នសិ អលោហិតា, នសិ ធុវលោហិតា, នសិ ធុវចោឡា, នសិ បគ្ឃរន្តី, នសិ សិខរណី សិខរិណី (សី. ស្យា.), នសិ ឥត្ថិបណ្ឌកា, នសិ វេបុរិសិកា, នសិ សម្ភិន្នា, នសិ ឧភតោព្យញ្ជនា? សន្តិ តេ ឯវរូបា អាពាធា – កុដ្ឋំ, គណ្ឌោ, កិលាសោ, សោសោ, អបមារោ? មនុស្សាសិ, ឥត្ថីសិ, ភុជិស្សាសិ, អណណាសិ, នសិ រាជភដី? អនុញ្ញាតាសិ មាតាបិតូហិ, សាមិកេន? បរិបុណ្ណវីសតិវស្សាសិ, បរិបុណ្ណំ តេ បត្តចីវរំ, កិន្នាមាសិ, កានាមា តេ បវត្តិនី’’តិ?
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូ ភិក្ខុនីនំ អន្តរាយិកេ ធម្មេ បុច្ឆន្តិ។ ឧបសម្បទាបេក្ខាយោ វិត្ថាយន្តិ, មង្កូ ហោន្តិ, ន សក្កោន្តិ វិស្សជ្ជេតុំ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឯកតោឧបសម្បន្នាយ ភិក្ខុនិសង្ឃេ វិសុទ្ធាយ ភិក្ខុសង្ឃេ ឧបសម្បាទេតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ អននុសិដ្ឋា ឧបសម្បទាបេក្ខាយោ អន្តរាយិកេ ធម្មេ បុច្ឆន្តិ។ ឧបសម្បទាបេក្ខាយោ វិត្ថាយន្តិ, មង្កូ ហោន្តិ, ន សក្កោន្តិ វិស្សជ្ជេតុំ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, បឋមំ អនុសាសិត្វា បច្ឆា អន្តរាយិកេ ធម្មេ បុច្ឆិតុ’’ន្តិ។
តត្ថេវ សង្ឃមជ្ឈេ អនុសាសន្តិ។ ឧបសម្បទាបេក្ខាយោ តថេវ វិត្ថាយន្តិ, មង្កូ ហោន្តិ , ន សក្កោន្តិ វិស្សជ្ជេតុំ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឯកមន្តំ អនុសាសិត្វា សង្ឃមជ្ឈេ អន្តរាយិកេ ធម្មេ បុច្ឆិតុំ។ ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, អនុសាសិតព្ពា។
៤២៤. ‘‘បឋមំ ឧបជ្ឈំ គាហាបេតព្ពា។ ឧបជ្ឈំ គាហាបេត្វា បត្តចីវរំ អាចិក្ខិតព្ពំ – ‘អយំ តេ បត្តោ, អយំ សង្ឃាដិ, អយំ ឧត្តរាសង្គោ, អយំ អន្តរវាសកោ, ឥទំ សំកច្ចិកំ សង្កច្ឆិកំ (ស្យា.), អយំ ឧទកសាដិកា; គច្ឆ អមុម្ហិ ឱកាសេ តិដ្ឋាហី’’តិ។
ពាលា អព្យត្តា អនុសាសន្តិ។ ទុរនុសិដ្ឋា ឧបសម្បទាបេក្ខាយោ វិត្ថាយន្តិ, មង្កូ ហោន្តិ, ន សក្កោន្តិ វិស្សជ្ជេតុំ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ពាលាយ អព្យត្តាយ អនុសាសិតព្ពា។ យា អនុសាសេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ព្យត្តាយ ភិក្ខុនិយា បដិពលាយ អនុសាសិតុ’’ន្តិ។
អសម្មតា អនុសាសន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, អសម្មតាយ អនុសាសិតព្ពា។ យា អនុសាសេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, សម្មតាយ អនុសាសិតុំ។ ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, សម្មន្និតព្ពា – អត្តនា វា អត្តានំ សម្មន្និតព្ពំ, បរាយ វា បរា សម្មន្និតព្ពា។
‘‘កថញ្ច អត្តនាវ អត្តនា វា (ក.) អត្តានំ សម្មន្និតព្ពំ? ព្យត្តាយ ភិក្ខុនិយា បដិពលាយ សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ – ‘សុណាតុ មេ, អយ្យេ, សង្ឃោ។ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, អហំ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមំ អនុសាសេយ្យ’ន្តិ។ ឯវំ អត្តនាវ អត្តានំ សម្មន្និតព្ពំ។
‘‘កថញ្ច បរាយ បរាយ វា (ក.) បរា សម្មន្និតព្ពា? ព្យត្តាយ ភិក្ខុនិយា បដិពលាយ សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ – ‘សុណាតុ មេ, អយ្យេ, សង្ឃោ។ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមំ អនុសាសេយ្យា’តិ។ ឯវំ បរាយ បរា សម្មន្និតព្ពា។
‘‘តាយ សម្មតាយ ភិក្ខុនិយា ឧបសម្បទាបេក្ខំ ឧបសង្កមិត្វា ឯវមស្ស វចនីយា – ‘សុណសិ ឥត្ថន្នាមេ។ អយំ តេ សច្ចកាលោ, ភូតកាលោ។ យំ ជាតំ តំ សង្ឃមជ្ឈេ បុច្ឆន្តេ សន្តំ អត្ថីតិ វត្តព្ពំ, អសន្តំ នត្ថីតិ វត្តព្ពំ។ មា ខោ វិត្ថាយិ វិត្ថាសិ (ក.), មា ខោ មង្កុ អហោសិ។ ឯវំ តំ បុច្ឆិស្សន្តិ – នសិ អនិមិត្តា, នសិ និមិត្តមត្តា, នសិ អលោហិតា, នសិ ធុវលោហិតា, នសិ ធុវចោឡា, នសិ បគ្ឃរន្តី, នសិ សិខរិណី, នសិ ឥត្ថិបណ្ឌកា, នសិ វេបុរិសិកា, នសិ សម្ភិន្នា, នសិ ឧភតោព្យញ្ជនា? សន្តិ តេ ឯវរូបា អាពាធា – កុដ្ឋំ, គណ្ឌោ, កិលាសោ, សោសោ, អបមារោ? មនុស្សាសិ, ឥត្ថីសិ, ភុជិស្សាសិ, អណណាសិ, នសិ រាជភដី? អនុញ្ញាតាសិ មាតាបិតូហិ, សាមិកេន? បរិបុណ្ណវីសតិវស្សាសិ, បរិបុណ្ណំ តេ បត្តចីវរំ, កិន្នាមាសិ, កានាមា តេ បវត្តិនី’តិ ?
‘‘ឯកតោ អាគច្ឆន្តិ។ ន ឯកតោ អាគន្តព្ពំ។ អនុសាសិកាយ បឋមតរំ អាគន្ត្វា សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ – ‘សុណាតុ មេ, អយ្យេ, សង្ឃោ។ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ អនុសិដ្ឋា សា មយា។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, ឥត្ថន្នាមា អាគច្ឆេយ្យា’តិ។ ‘អាគច្ឆាហី’តិ វត្តព្ពា។
‘‘ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ការាបេត្វា ភិក្ខុនីនំ បាទេ វន្ទាបេត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទាបេត្វា អញ្ជលិំ បគ្គណ្ហាបេត្វា ឧបសម្បទំ យាចាបេតព្ពា – ‘សង្ឃំ, អយ្យេ, ឧបសម្បទំ យាចាមិ។ ឧល្លុម្បតុ មំ, អយ្យេ, សង្ឃោ អនុកម្បំ ឧបាទាយ។ ទុតិយម្បិ, អយ្យេ, សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចាមិ។ ឧល្លុម្បតុ មំ, អយ្យេ, សង្ឃោ អនុកម្បំ ឧបាទាយ។ តតិយម្បិ, អយ្យេ, សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចាមិ។ ឧល្លុម្បតុ មំ, អយ្យេ, សង្ឃោ អនុកម្បំ ឧបាទាយា’តិ។ ព្យត្តាយ ភិក្ខុនិយា បដិពលាយ សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, អយ្យេ, សង្ឃោ។ អយំ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, អហំ ឥត្ថន្នាមំ អន្តរាយិកេ ធម្មេ បុច្ឆេយ្យន្តិ។
‘‘សុណសិ ឥត្ថន្នាមេ។ អយំ តេ សច្ចកាលោ, ភូតកាលោ។ យំ ជាតំ តំ បុច្ឆាមិ សន្តំ អត្ថីតិ វត្តព្ពំ, អសន្តំ នត្ថីតិ វត្តព្ពំ។ នសិ អនិមិត្តា…បេ.… កិន្នាមាសិ, កានាមា តេ បវត្តិនីតិ។ ព្យត្តាយ ភិក្ខុនិយា បដិពលាយ សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
៤២៥. ‘‘សុណាតុ មេ, អយ្យេ, សង្ឃោ។ អយំ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ បរិសុទ្ធា អន្តរាយិកេហិ ធម្មេហិ, បរិបុណ្ណស្សា បត្តចីវរំ។ ឥត្ថន្នាមា សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចតិ ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ បវត្តិនិយា។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ឧបសម្បាទេយ្យ ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ បវត្តិនិយា។ ឯសា ញត្តិ។
‘‘សុណាតុ មេ, អយ្យេ, សង្ឃោ។ អយំ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា ។ បរិសុទ្ធា អន្តរាយិកេហិ ធម្មេហិ, បរិបុណ្ណស្សា បត្តចីវរំ។ ឥត្ថន្នាមា សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចតិ ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ បវត្តិនិយា។ សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ឧបសម្បាទេតិ ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ បវត្តិនិយា។ យស្សា អយ្យាយ ខមតិ ឥត្ថន្នាមាយ ឧបសម្បទា ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ បវត្តិនិយា, សា តុណ្ហស្ស; យស្សា នក្ខមតិ, សា ភាសេយ្យ។
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ.… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, អយ្យេ, សង្ឃោ។ អយំ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ បរិសុទ្ធា អន្តរាយិកេហិ ធម្មេហិ, បរិបុណ្ណស្សា បត្តចីវរំ។ ឥត្ថន្នាមា សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចតិ ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ បវត្តិនិយា។ សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ឧបសម្បាទេតិ ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ បវត្តិនិយា។ យស្សា អយ្យាយ ខមតិ ឥត្ថន្នាមាយ ឧបសម្បទា ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ បវត្តិនិយា, សា តុណ្ហស្ស; យស្សា នក្ខមតិ, សា ភាសេយ្យ។
‘‘ឧបសម្បន្នា សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ បវត្តិនិយា។ ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមីតិ។
‘‘តាវទេវ តំ អាទាយ ភិក្ខុសង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ការាបេត្វា ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទាបេត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទាបេត្វា អញ្ជលិំ បគ្គណ្ហាបេត្វា ឧបសម្បទំ យាចាបេតព្ពា – ‘អហំ, អយ្យា, ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា ។ ឯកតោឧបសម្បន្នា ភិក្ខុនិសង្ឃេ, វិសុទ្ធា; សង្ឃំ, អយ្យា, ឧបសម្បទំ យាចាមិ។ ឧល្លុម្បតុ មំ, អយ្យា, សង្ឃោ អនុកម្បំ ឧបាទាយ។ អហំ, អយ្យា, ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ ឯកតោឧបសម្បន្នា ភិក្ខុនិសង្ឃេ, វិសុទ្ធា។ ទុតិយម្បិ, អយ្យា, សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចាមិ។ ឧល្លុម្បតុ មំ, អយ្យា, សង្ឃោ អនុកម្បំ ឧបាទាយ។ អហំ, អយ្យា, ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ ឯកតោឧបសម្បន្នា ភិក្ខុនិសង្ឃេ, វិសុទ្ធា។ តតិយម្បិ, អយ្យា, សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចាមិ។ ឧល្លុម្បតុ មំ, អយ្យា, សង្ឃោ អនុកម្បំ ឧបាទាយា’តិ។ ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ។ អយំ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ ឯកតោឧបសម្បន្នា ភិក្ខុនិសង្ឃេ, វិសុទ្ធា។ ឥត្ថន្នាមា សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចតិ ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ឧបសម្បាទេយ្យ, ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ ឯសា ញត្តិ។
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ។ អយំ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ ឯកតោឧបសម្បន្នា ភិក្ខុនិសង្ឃេ, វិសុទ្ធា។ ឥត្ថន្នាមា សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចតិ ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ឧបសម្បាទេតិ ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមាយ ឧបសម្បទា ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ។
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ.… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ។ អយំ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ ឯកតោឧបសម្បន្នា ភិក្ខុនិសង្ឃេ, វិសុទ្ធា។ ឥត្ថន្នាមា សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចតិ ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ឧបសម្បាទេតិ ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមាយ ឧបសម្បទា ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ។
‘‘ឧបសម្បន្នា សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមីតិ។
‘‘តាវទេវ ឆាយា មេតព្ពា, ឧតុប្បមាណំ អាចិក្ខិតព្ពំ, ទិវសភាគោ អាចិក្ខិតព្ពោ, សង្គីតិ អាចិក្ខិតព្ពា, ភិក្ខុនិយោ វត្តព្ពា – ឥមិស្សា តយោ ច និស្សយេ, អដ្ឋ ច អករណីយានិ អាចិក្ខេយ្យាថា’’តិ។
៤២៦. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ ភត្តគ្គេ អាសនំ សំកសាយន្តិយោ កាលំ វីតិនាមេសុំ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋន្នំ ភិក្ខុនីនំ យថាវុឌ្ឍំ, អវសេសានំ យថាគតិក’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ – ភគវតា អនុញ្ញាតំ អដ្ឋន្នំ ភិក្ខុនីនំ យថាវុឌ្ឍំ, អវសេសានំ យថាគតិកន្តិ – សព្ពត្ថ អដ្ឋេវ ភិក្ខុនិយោ យថាវុឌ្ឍំ បដិពាហន្តិ, អវសេសាយោ យថាគតិកំ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភត្តគ្គេ អដ្ឋន្នំ ភិក្ខុនីនំ យថាវុឌ្ឍំ, អវសេសានំ យថាគតិកំ; អញ្ញត្ថ សព្ពត្ថ យថាវុឌ្ឍំ អញ្ញត្ថ យថាវុឌ្ឍំ (ស្យា.) ន បដិពាហិតព្ពំ។ យា បដិពាហេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
៤២៧. បាចិ. ១០៥០ អាទយោ តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ ន បវារេន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ន បវារេតព្ពំ។ យា ន បវារេយ្យ, យថាធម្មោ ការេតព្ពោ’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ អត្តនា បវារេត្វា ភិក្ខុសង្ឃំ ន បវារេន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា អត្តនា បវារេត្វា ភិក្ខុសង្ឃោ ន បវារេតព្ពោ។ យា ន បវារេយ្យ, យថាធម្មោ ការេតព្ពោ’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ ឯកតោ បវារេន្តិយោ កោលាហលំ អកំសុ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ ឯកតោ បវារេតព្ពំ។ យា បវារេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ បុរេភត្តំ បវារេន្តិយោ កាលំ វីតិនាមេសុំ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, បច្ឆាភត្តំ ភិក្ខវេ ភិក្ខុនិយា បច្ឆាភត្តំ (ស្យា. កំ.) បវារេតុ’’ន្តិ។ បច្ឆាភត្តំ បវារេន្តិយោ វិកាលេ វិកាលំ (ក.) អហេសុំ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, អជ្ជតនា ភិក្ខុនិសង្ឃំ អជ្ជតនា (សី.), អជ្ជតនាយ (ក.) បវារេត្វា អបរជ្ជុ ភិក្ខុសង្ឃំ បវារេតុ’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន សព្ពោ ភិក្ខុនិសង្ឃោ បវារេន្តោ កោលាហលំ អកាសិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឯកំ ភិក្ខុនិំ ព្យត្តំ បដិពលំ សម្មន្និតុំ – ភិក្ខុនិសង្ឃស្ស អត្ថាយ ភិក្ខុសង្ឃំ បវារេតុំ។ ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, សម្មន្និតព្ពា។ បឋមំ ភិក្ខុនី យាចិតព្ពា, យាចិត្វា ព្យត្តាយ ភិក្ខុនិយា បដិពលាយ សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, អយ្យេ, សង្ឃោ។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ភិក្ខុនិំ សម្មន្នេយ្យ ភិក្ខុនិសង្ឃស្ស អត្ថាយ ភិក្ខុសង្ឃំ បវារេតុំ។ ឯសា ញត្តិ។
‘‘សុណាតុ មេ, អយ្យេ, សង្ឃោ។ សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ភិក្ខុនិំ សម្មន្នតិ ភិក្ខុនិសង្ឃស្ស អត្ថាយ ភិក្ខុសង្ឃំ បវារេតុំ។ យស្សា អយ្យាយ ខមតិ ឥត្ថន្នាមាយ ភិក្ខុនិយា សម្មុតិ ភិក្ខុនិសង្ឃស្ស អត្ថាយ ភិក្ខុសង្ឃំ បវារេតុំ, សា តុណ្ហស្ស; យស្សា នក្ខមតិ, សា ភាសេយ្យ។
‘‘សម្មតា សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមា ភិក្ខុនី ភិក្ខុនិសង្ឃស្ស អត្ថាយ ភិក្ខុសង្ឃំ បវារេតុំ។ ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមីតិ។
‘‘តាយ សម្មតាយ ភិក្ខុនិយា ភិក្ខុនិសង្ឃំ អាទាយ ភិក្ខុសង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘ភិក្ខុនីសង្ឃោ , អយ្យា, ភិក្ខុសង្ឃំ បវារេតិ – ទិដ្ឋេន វា, សុតេន វា បរិសង្កាយ វា។ វទតុ វទតុ មំ (ក.), អយ្យា, ភិក្ខុសង្ឃោ ភិក្ខុនិសង្ឃំ អនុកម្បំ ឧបាទាយ, បស្សន្តោ បដិករិស្សតិ។ ទុតិយម្បិ, អយ្យា…បេ.… តតិយម្បិ, អយ្យា, ភិក្ខុនិសង្ឃោ ភិក្ខុសង្ឃំ បវារេតិ – ទិដ្ឋេន វា, សុតេន វា, បរិសង្កាយ វា។ វទតុ, អយ្យា, ភិក្ខុសង្ឃោ ភិក្ខុនិសង្ឃំ អនុកម្បំ ឧបាទាយ, បស្សន្តោ បដិករិស្សតី’’តិ។
៤២៨. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខូនំ ឧបោសថំ ឋបេន្តិ, បវារណំ ឋបេន្តិ, សវចនីយំ ករោន្តិ, អនុវាទំ បដ្ឋបេន្តិ, ឱកាសំ ការេន្តិ, ចោទេន្តិ, សារេន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ភិក្ខុស្ស ឧបោសថោ ឋបេតព្ពោ; ឋបិតោបិ អដ្ឋបិតោ; ឋបេន្តិយា អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ ន បវារណា ឋបេតព្ពា; ឋបិតាបិ អដ្ឋបិតា; ឋបេន្តិយា អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ ន សវចនីយំ កាតព្ពំ; កតម្បិ អកតំ; ករោន្តិយា អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ ន អនុវាទោ បដ្ឋបេតព្ពោ; បដ្ឋបិតោបិ អប្បដ្ឋបិតោ; បដ្ឋបេន្តិយា អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ ន ឱកាសោ ការេតព្ពោ ; ការិតោបិ អការិតោ; ការេន្តិយា អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ ន ចោទេតព្ពោ; ចោទិតោបិ អចោទិតោ; ចោទេន្តិយា អាបត្តិ ទុក្កដស្ស ។ ន សារេតព្ពោ; សារិតោបិ អសារិតោ; សារេន្តិយា អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូ ភិក្ខុនីនំ ឧបោសថំ ឋបេន្តិ, បវារណំ ឋបេន្តិ, សវចនីយំ ករោន្តិ, អនុវាទំ បដ្ឋបេន្តិ, ឱកាសំ ការេន្តិ, ចោទេន្តិ, សារេន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ ភិក្ខុនា ភិក្ខុនិយា ឧបោសថំ ឋបេតុំ; ឋបិតោបិ សុដ្ឋបិតោ; ឋបេន្តស្ស អនាបត្តិ។ បវារណំ ឋបេតុំ; ឋបិតាបិ សុដ្ឋបិតា; ឋបេន្តស្ស អនាបត្តិ។ សវចនីយំ កាតុំ; កតម្បិ សុកតំ; ករោន្តស្ស អនាបត្តិ។ អនុវាទំ បដ្ឋបេតុំ; បដ្ឋបិតោបិ សុប្បដ្ឋបិតោ; បដ្ឋបេន្តស្ស អនាបត្តិ។ ឱកាសំ ការេតុំ; ការិតោបិ សុការិតោ; ការេន្តស្ស អនាបត្តិ។ ចោទេតុំ; ចោទិតាបិ សុចោទិតា; ចោទេន្តស្ស អនាបត្តិ។ សារេតុំ; សារិតាបិ សុសារិតា; សារេន្តស្ស អនាបត្តី’’តិ។
៤២៩. បាចិ. ១១៨៤ តេន ខោ បន សមយេន ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ យានេន យាយន្តិ – ឥត្ថិយុត្តេនបិ បុរិសន្តរេន, បុរិសយុត្តេនបិ ឥត្ថន្តរេន។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ…បេ.… ‘‘សេយ្យថាបិ គង្គាមហិយាយា’’តិ គង្គាមហិយាតិ (សី.)។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា យានេន យាយិតព្ពំ។ យា យាយេយ្យ, យថាធម្មោ ការេតព្ពោ’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរា ភិក្ខុនី គិលានា ហោតិ, ន សក្កោតិ បទសា គន្តុំ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ , ភិក្ខវេ, គិលានាយ យាន’’ន្តិ។ អថ ខោ ភិក្ខុនីនំ ឯតទហោសិ – ‘‘ឥត្ថិយុត្តំ នុ ខោ, បុរិសយុត្តំ នុ ខោ’’តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឥត្ថិយុត្តំ បុរិសយុត្តំ ហត្ថវដ្ដក’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរិស្សា ភិក្ខុនិយា យានុគ្ឃាតេន ពាឡ្ហតរំ អផាសុ អហោសិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, សិវិកំ បាដង្កិ’’ន្តិ។
៤៣០. តេន ខោ បន សមយេន អឌ្ឍកាសី គណិកា ភិក្ខុនីសុ បព្ពជិតា ហោតិ។ សា ច សាវត្ថិំ គន្តុកាមា ហោតិ – ‘ភគវតោ សន្តិកេ ឧបសម្បជ្ជិស្សាមី’តិ។ អស្សោសុំ ខោ ធុត្តា – ‘អឌ្ឍកាសី កិរ គណិកា សាវត្ថិំ គន្តុកាមា’តិ។ តេ មគ្គេ បរិយុដ្ឋិំសុ។ អស្សោសិ ខោ អឌ្ឍកាសី គណិកា – ‘ធុត្តា កិរ មគ្គេ បរិយុដ្ឋិតា’តិ។ ភគវតោ សន្តិកេ ទូតំ បាហេសិ – ‘‘អហញ្ហិ ឧបសម្បជ្ជិតុកាមា; កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ទូតេនបិ ឧបសម្បាទេតុ’’ន្តិ។
ភិក្ខុទូតេន ឧបសម្បាទេន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុទូតេន ឧបសម្បាទេតព្ពា។ យោ ឧបសម្បាទេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។ សិក្ខមានទូតេន ឧបសម្បាទេន្តិ…បេ.… សាមណេរទូតេន ឧបសម្បាទេន្តិ…បេ.… សាមណេរិទូតេន ឧបសម្បាទេន្តិ…បេ.… ពាលាយ អព្យត្តាយ ទូតេន ឧបសម្បាទេន្តិ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ពាលាយ អព្យត្តាយ ទូតេន ឧបសម្បាទេតព្ពា។ យោ ឧបសម្បាទេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ព្យត្តាយ ភិក្ខុនិយា បដិពលាយ ទូតេន ឧបសម្បាទេតុន្តិ។
‘‘តាយ ទូតាយ ភិក្ខុនិយា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘ឥត្ថន្នាមា, អយ្យា, ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ ឯកតោឧបសម្បន្នា ភិក្ខុនិសង្ឃេ, វិសុទ្ធា។ សា កេនចិទេវ អន្តរាយេន ន អាគច្ឆតិ។ ឥត្ថន្នាមា, អយ្យា, សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចតិ។ ឧល្លុម្បតុ តំ, អយ្យា, សង្ឃោ អនុកម្បំ ឧបាទាយ។ ឥត្ថន្នាមា, អយ្យា, ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ ឯកតោឧបសម្បន្នា ភិក្ខុនិសង្ឃេ, វិសុទ្ធា។ សា កេនចិទេវ អន្តរាយេន ន អាគច្ឆតិ។ ទុតិយម្បិ, អយ្យា, ឥត្ថន្នាមា សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចតិ។ ឧល្លុម្បតុ តំ, អយ្យា, សង្ឃោ អនុកម្បំ ឧបាទាយ។ ឥត្ថន្នាមា, អយ្យា, ឥត្ថន្នាមាយ អយ្យាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ ឯកតោឧបសម្បន្នា ភិក្ខុនិសង្ឃេ, វិសុទ្ធា។ សា កេនចិទេវ អន្តរាយេន ន អាគច្ឆតិ។ តតិយម្បិ, អយ្យា, ឥត្ថន្នាមា សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចតិ។ ឧល្លុម្បតុ តំ, អយ្យា, សង្ឃោ អនុកម្បំ ឧបាទាយា’តិ ។ ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ។ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ ឯកតោឧបសម្បន្នា ភិក្ខុនិសង្ឃេ, វិសុទ្ធា។ សា កេនចិទេវ អន្តរាយេន ន អាគច្ឆតិ។ ឥត្ថន្នាមា សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចតិ ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ឧបសម្បាទេយ្យ ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ ឯសា ញត្តិ។
‘‘សុណាតុ មេ , ភន្តេ, សង្ឃោ។ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ ឯកតោឧបសម្បន្នា ភិក្ខុនិសង្ឃេ, វិសុទ្ធា។ សា កេនចិទេវ អន្តរាយេន ន អាគច្ឆតិ។ ឥត្ថន្នាមា សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចតិ ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ឧបសម្បាទេតិ ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមាយ ឧបសម្បទា ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ។
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ.… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ។ សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ។ ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ ឧបសម្បទាបេក្ខា។ ឯកតោឧបសម្បន្នា ភិក្ខុនិសង្ឃេ, វិសុទ្ធា។ សា កេនចិទេវ អន្តរាយេន ន អាគច្ឆតិ។ ឥត្ថន្នាមា សង្ឃំ ឧបសម្បទំ យាចតិ ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ឧបសម្បាទេតិ ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមាយ ឧបសម្បទា ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ។
‘‘ឧបសម្បន្នា សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមា ឥត្ថន្នាមាយ បវត្តិនិយា។ ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមីតិ។
‘‘តាវទេវ ឆាយា មេតព្ពា, ឧតុប្បមាណំ អាចិក្ខិតព្ពំ, ទិវសភាគោ អាចិក្ខិតព្ពោ, សង្គីតិ អាចិក្ខិតព្ពា, ភិក្ខុនិយោ វត្តព្ពា – តស្សា តយោ ច និស្សយេ, អដ្ឋ ច អករណីយានិ អាចិក្ខេយ្យាថា’’តិ។
៤៣១. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ អរញ្ញេ វិហរន្តិ។ ធុត្តា ទូសេន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ, អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា អរញ្ញេ វត្ថព្ពំ។ យា វសេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរេន ឧបាសកេន ភិក្ខុនិសង្ឃស្ស ឧទ្ទោសិតោ ទិន្នោ ហោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឧទ្ទោសិត’’ន្តិ។ ឧទ្ទោសិតោ ន សម្មតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឧបស្សយ’’ន្តិ។ ឧបស្សយោ ន សម្មតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, នវកម្ម’’ន្តិ។ នវកម្មំ ន សម្មតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលិកម្បិ កាតុ’’ន្តិ។
៤៣២. តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរា ឥត្ថី សន្និសិន្នគព្ភា ភិក្ខុនីសុ បព្ពជិតា ហោតិ។ តស្សា បព្ពជិតាយ គព្ភោ វុដ្ឋាតិ។ អថ ខោ តស្សា ភិក្ខុនិយា ឯតទហោសិ – ‘‘កថំ នុ ខោ មយា ឥមស្មិំ ទារកេ បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, បោសេតុំ, យាវ សោ ទារកោ វិញ្ញុតំ បាបុណាតី’’តិ។
អថ ខោ តស្សា ភិក្ខុនិយា ឯតទហោសិ – ‘‘មយា ច ន លព្ភា ឯកិកាយ វត្ថុំ, អញ្ញាយ ច ភិក្ខុនិយា ន លព្ភា ទារកេន សហ វត្ថុំ, កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឯកំ ភិក្ខុនិំ សម្មន្និត្វា តស្សា ភិក្ខុនិយា ទុតិយំ ទាតុំ។ ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, សម្មន្និតព្ពា។ បឋមំ ភិក្ខុនី យាចិតព្ពា, យាចិត្វា ព្យត្តាយ ភិក្ខុនិយា បដិពលាយ សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, អយ្យេ, សង្ឃោ។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ភិក្ខុនិំ សម្មន្នេយ្យ ឥត្ថន្នាមាយ ភិក្ខុនិយា ទុតិយំ។ ឯសា ញត្តិ។
‘‘សុណាតុ មេ, អយ្យេ, សង្ឃោ។ សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ភិក្ខុនិំ សម្មន្នតិ ឥត្ថន្នាមាយ ភិក្ខុនិយា ទុតិយំ។ យស្សា អយ្យាយ ខមតិ ឥត្ថន្នាមាយ ភិក្ខុនិយា សម្មុតិ ឥត្ថន្នាមាយ ភិក្ខុនិយា ទុតិយាយ, សា តុណ្ហស្ស; យស្សា នក្ខមតិ, សា ភាសេយ្យ។
‘‘សម្មតា សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមា ភិក្ខុនី ឥត្ថន្នាមាយ ភិក្ខុនិយា ទុតិយា។ ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ។
អថ ខោ តស្សា ទុតិយិកាយ ភិក្ខុនិយា ឯតទហោសិ – ‘‘កថំ នុ ខោ មយា ឥមស្មិំ ទារកេ បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឋបេត្វា សាគារំ យថា អញ្ញស្មិំ បុរិសេ បដិបជ្ជន្តិ បដិបជ្ជតិ (ស្យា.) ឯវំ តស្មិំ ទារកេ បដិបជ្ជិតុ’’ន្តិ។
៤៣៣. តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរា ភិក្ខុនី គរុធម្មំ អជ្ឈាបន្នា ហោតិ មានត្តចារិនី។ អថ ខោ តស្សា ភិក្ខុនិយា ឯតទហោសិ – ‘‘មយា ច ន លព្ភា ឯកិកាយ វត្ថុំ, អញ្ញាយ ច ភិក្ខុនិយា ន លព្ភា សហ មយា វត្ថុំ, កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឯកំ ភិក្ខុនិំ សម្មន្និត្វា តស្សា ភិក្ខុនិយា ទុតិយំ ទាតុំ។ ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, សម្មន្និតព្ពា។ បឋមំ ភិក្ខុនី យាចិតព្ពា, យាចិត្វា ព្យត្តាយ ភិក្ខុនិយា បដិពលាយ សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, អយ្យេ, សង្ឃោ។ យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ភិក្ខុនិំ សម្មន្នេយ្យ ឥត្ថន្នាមាយ ភិក្ខុនិយា ទុតិយំ។ ឯសា ញត្តិ។
‘‘សុណាតុ មេ, អយ្យេ, សង្ឃោ។ សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ភិក្ខុនិំ សម្មន្នតិ ឥត្ថន្នាមាយ ភិក្ខុនិយា ទុតិយំ។ យស្សា អយ្យាយ ខមតិ ឥត្ថន្នាមាយ ភិក្ខុនិយា សម្មុតិ ឥត្ថន្នាមាយ ភិក្ខុនិយា ទុតិយាយ, សា តុណ្ហស្ស; យស្សា នក្ខមតិ, សា ភាសេយ្យ។
‘‘សម្មតា សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមា ភិក្ខុនី ឥត្ថន្នាមាយ ភិក្ខុនិយា ទុតិយា។ ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ។
៤៣៤. តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរា ភិក្ខុនី សិក្ខំ បច្ចក្ខាយ វិព្ភមិ។ សា បុន បច្ចាគន្ត្វា ភិក្ខុនិយោ ឧបសម្បទំ យាចិ ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា សិក្ខាបច្ចក្ខានំ; យទេវ សា វិព្ភន្តា តទេវ សា អភិក្ខុនី’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរា ភិក្ខុនី សកាវាសា តិត្ថាយតនំ សង្កមិ។ សា បុន បច្ចាគន្ត្វា ភិក្ខុនិយោ ឧបសម្បទំ យាចិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘យា សា, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនី សកាវាសា តិត្ថាយតនំ សង្កន្តា, សា អាគតា ន ឧបសម្បាទេតព្ពា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ បុរិសេហិ អភិវាទនំ , កេសច្ឆេទនំ, នខច្ឆេទនំ, វណប្បដិកម្មំ, កុក្កុច្ចាយន្តា ន សាទិយន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, សាទិតុ’’ន្តិ សាទិយិតុំ (ក.)។
៤៣៥. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ បល្លង្កេន និសីទន្តិ បណ្ហីសម្ផស្សំ សាទិយន្តី សាទិយន្តា (ក.)។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា បល្លង្កេន និសីទិតព្ពំ។ យា និសីទេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរា ភិក្ខុនី គិលានា ហោតិ។ តស្សា វិនា បល្លង្កេន ន ផាសុ ហោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា អឌ្ឍបល្លង្ក’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ វច្ចកុដិយា វច្ចំ ករោន្តិ ។ ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ តត្ថេវ គព្ភំ បាតេន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា វច្ចកុដិយា វច្ចោ កាតព្ពោ។ យា ករេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ហេដ្ឋា វិវដេ ឧបរិបដិច្ឆន្នេ វច្ចំ កាតុ’’ន្តិ។
៤៣៦. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ ចុណ្ណេន នហាយន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ…បេ.… សេយ្យថាបិ គិហិនី កាមភោគិនិយោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ចុណ្ណេន នហាយិតព្ពំ។ យា នហាយេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, កុក្កុសំ មត្តិក’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ វាសិតកាយ មត្តិកាយ នហាយន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ…បេ.… សេយ្យថាបិ គិហិនី កាមភោគិនិយោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា វាសិតកាយ មត្តិកាយ នហាយិតព្ពំ។ យា នហាយេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, បកតិមត្តិក’’ន្តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ ជន្តាឃរេ នហាយន្តិយោ កោលាហលំ អកំសុ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា ជន្តាឃរេ នហាយិតព្ពំ។ យា នហាយេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ បដិសោតេ នហាយន្តិ ធារាសម្ផស្សំ សាទិយន្តី។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ , ភិក្ខុនិយា បដិសោតេ នហាយិតព្ពំ។ យា នហាយេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ អតិត្ថេ នហាយន្តិ។ ធុត្តា ទូសេន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា អតិត្ថេ នហាយិតព្ពំ។ យា នហាយេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខុនិយោ បុរិសតិត្ថេ នហាយន្តិ។ មនុស្សា ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ…បេ.… សេយ្យថាបិ គិហិនី កាមភោគិនិយោតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនិយា បុរិសតិត្ថេ នហាយិតព្ពំ។ យា នហាយេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស។ អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, មហិលាតិត្ថេ នហាយិតុ’’ន្តិ។
តតិយភាណវារោ និដ្ឋិតោ។
ភិក្ខុនិក្ខន្ធកោ ទសមោ។
ឥមស្មិំ ខន្ធកេ វត្ថូ ឯកសតំ។
តស្សុទ្ទានំ –
បព្ពជ្ជំ គោតមី យាចិ, នានុញ្ញាសិ តថាគតោ;
កបិលវត្ថុ វេសាលិំ, អគមាសិ វិនាយកោ។
រជោកិណ្ណេន កោដ្ឋកេ, អានន្ទស្ស បវេទយិ;
ភព្ពោតិ នយតោ យាចិ, មាតាតិ បោសិកាតិ ច។
វស្សសតំ តទហុ ច, អភិក្ខុបច្ចាសីសនា;
បវារណា គរុធម្មា, ទ្វេ វស្សា អនក្កោសនា។
ឱវដោ ច អដ្ឋ ធម្មា, យាវជីវានុវត្តនា;
គរុធម្មបដិគ្គាហោ សាវស្សា ឧបសម្បទា។
វស្សសហស្សំ បញ្ចេវ, កុម្ភថេនកសេតដ្ដិ;
មញ្ជិដ្ឋិកឧបមាហិ, ឯវំ សទ្ធម្មហិំសនា។
អាឡិំ ពន្ធេយ្យ បាឯវ, បុន សទ្ធម្មសណ្ឋិតិ;
ឧបសម្បាទេតុំ អយ្យា, យថាវុឌ្ឍាភិវាទនា។
ន ករិស្សន្តិ កិមេវ, សាធារណាសាធារណំ;
ឱវាទំ បាតិមោក្ខញ្ច, កេន នុ ខោ ឧបស្សយំ។
ន ជានន្តិ ច អាចិក្ខិ, ន ករោន្តិ ច ភិក្ខុហិ;
បដិគ្គហេតុំ ភិក្ខូហិ, ភិក្ខុនីហិ បដិគ្គហោ។
អាចិក្ខិ កម្មំ ភិក្ខូហិ, ឧជ្ឈាយន្តិ ភិក្ខុនីហិ វា;
អាចិក្ខិតុំ ភណ្ឌនញ្ច, រោបេត្វា ឧប្បលាយ ច។
សាវត្ថិយា កទ្ទមោទ, អវន្ទិ កាយ ឩរុ ច;
អង្គជាតញ្ច ឱភាសំ, សម្បយោជេន្តិ វគ្គិកា។
អវន្ទិយោ ទណ្ឌកម្មំ, ភិក្ខុនិយោ តថា បុន;
អាវរណញ្ច ឱវាទំ, កប្បតិ នុ ខោ បក្កមិ។
ពាលា វត្ថុវិនិច្ឆយា, ឱវាទំ សង្ឃោ បញ្ចហិ;
ទុវេ តិស្សោ ន គណ្ហន្តិ, ពាលា គិលានគមិកំ។
អារញ្ញិកោ នារោចេន្តិ, ន បច្ចាគច្ឆន្តិ ច;
ទីឃំ វិលីវចម្មញ្ច, ទុស្សា ច វេណិវដ្ដិ ច;
ចោឡវេណិ ច វដ្ដិ ច, សុត្តវេណិ ច វដ្ដិកា។
អដ្ឋិល្លំ គោហនុកេន, ហត្ថកោច្ឆំ បាទំ តថា;
ឩរុំ មុខំ ទន្តមំសំ, អាលិម្បោមទ្ទចុណ្ណនា។
លញ្ឆេន្តិ អង្គរាគញ្ច, មុខរាគំ តថា ទុវេ;
អវង្គំ វិសេសោលោកោ, សាលោកេន នច្ចេន ច សាលោកេ សនច្ចេន ច (សី.), សាលោកេន សនច្ចនំ (ស្យា.)។
វេសី បានាគារំ សូនំ, អាបណំ វឌ្ឍិ វណិជ្ជា;
ទាសំ ទាសិំ កម្មករំ, កម្មការិំ ឧបដ្ឋយ្យុំ។
តិរច្ឆានហរីតកិ, សន្ធារយន្តិ នមតកំ;
នីលំ បីតំ លោហិតកំ, មញ្ជិដ្ឋកណ្ហចីវរា។
មហារង្គមហានាមអច្ឆិន្នា ទីឃមេវ ច;
បុប្ផផលកញ្ចុកញ្ច, តិរីដកញ្ច ធារយុំ។
ភិក្ខុនី សិក្ខមានាយ, សាមណេរាយ អច្ចយេ;
និយ្យាទិតេ បរិក្ខារេ, ភិក្ខុនិយោវ ឥស្សរា។
ភិក្ខុស្ស សាមណេរស្ស, ឧបាសកស្សុបាសិកា;
អញ្ញេសញ្ច បរិក្ខារេ, និយ្យាតេ ភិក្ខុឥស្សរា។
មល្លី គព្ភំ បត្តមូលំ, ព្យញ្ជនំ អាមិសេន ច;
ឧស្សន្នញ្ច ពាឡ្ហតរំ, សន្និធិកតមាមិសំ។
ភិក្ខូនំ យាទិសំ ភោដ្ឋំ ហេដ្ឋា (សី.), ហេដ្ឋំ (ស្យា.), ភុត្តិ (ក.), ភិក្ខុនីនំ តថា ករេ;
សេនាសនំ ឧតុនិយោ, មក្ខីយតិ បដាណិ ច។
ឆិជ្ជន្តិ សព្ពកាលញ្ច, អនិមិត្តាបិ ទិស្សរេ;
និមិត្តា លោហិតា ចេវ, តថេវ ធុវលោហិតា។
ធុវចោឡបគ្ឃរន្តី, សិខរណិត្ថិបណ្ឌកា;
វេបុរិសី ច សម្ភិន្នា, ឧភតោព្យញ្ជនាបិ ច។
អនិមិត្តាទិតោ កត្វា, យាវ ឧភតោព្យញ្ជនា;
ឯតំ បេយ្យាលតោ ហេដ្ឋា, កុដ្ឋំ គណ្ឌោ កិលាសោ ច។
សោសាបមារោ មានុសី, ឥត្ថីសិ ភុជិស្សាសិ ច;
អណណា ន រាជភដី, អនុញ្ញាតា ច វីសតិ។
បរិបុណ្ណា ច កិន្នាមា, កានាមា តេ បវត្តិនី;
ចតុវីសន្តរាយានំ, បុច្ឆិត្វា ឧបសម្បទា។
វិត្ថាយន្តិ អននុសិដ្ឋា, សង្ឃមជ្ឈេ តថេវ ច;
ឧបជ្ឈាគាហ សង្ឃាដិ, ឧត្តរន្តរវាសកោ។
សង្កច្ចុទកសាដិ ច, អាចិក្ខិត្វាន បេសយេ;
ពាលា អសម្មតេកតោ, យាចេ បុច្ឆន្តរាយិកា។
ឯកតោឧបសម្បន្នា, ភិក្ខុសង្ឃេ តថា បុន;
ឆាយា ឧតុ ទិវសា ច, សង្គីតិ តយោ និស្សយេ។
អដ្ឋ អករណីយានិ, កាលំ សព្ពត្ថ អដ្ឋេវ;
ន បវារេន្តិ ភិក្ខុនី, ភិក្ខុសង្ឃំ តថេវ ច។
កោលាហលំ បុរេភត្តំ, វិកាលេ ច កោលាហលំ;
ឧបោសថំ បវារណំ, សវចនីយានុវាទនំ។
ឱកាសំ ចោទេ សារេន្តិ, បដិក្ខិត្តំ មហេសិនា;
តថេវ ភិក្ខុ ភិក្ខុនី, អនុញ្ញាតំ មហេសិនា។
យានំ គិលានយុត្តញ្ច, យានុគ្ឃាតឌ្ឍកាសិកា;
ភិក្ខុ សិក្ខា សាមណេរ, សាមណេរី ច ពាលាយ។
អរញ្ញេ ឧបាសកេន, ឧទ្ទោសិតោ ឧបស្សយំ;
ន សម្មតិ នវកម្មំ, និសិន្នគព្ភឯកិកា។
សាគារញ្ច គរុធម្មំ, បច្ចក្ខាយ ច សង្កមិ;
អភិវាទនកេសា ច, នខា ច វណកម្មនា។
បល្លង្កេន គិលានា ច, វច្ចំ ចុណ្ណេន វាសិតំ;
ជន្តាឃរេ បដិសោតេ, អតិត្ថេ បុរិសេន ច។
មហាគោតមី អាយាចិ, អានន្ទោ ចាបិ យោនិសោ;
បរិសា ចតស្សោ ហោន្តិ, បព្ពជ្ជា ជិនសាសនេ។
សំវេគជននត្ថាយ , សទ្ធម្មស្ស ច វុទ្ធិយា;
អាតុរស្សាវ ភេសជ្ជំ, ឯវំ ពុទ្ធេន ទេសិតំ។
ឯវំ វិនីតា សទ្ធម្មេ, មាតុគាមាបិ ឥតរា;
យាយន្តិ តាយន្តិ (សី. ស្យា.) អច្ចុតំ ឋានំ, យត្ថ គន្ត្វា ន សោចរេតិ។
ភិក្ខុនិក្ខន្ធកំ និដ្ឋិតំ។