೧೭. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುವಿಭಙ್ಗೋ
೧. ಏಕಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
೮೪೩-೪. ಅತ್ಥಿಪಟಿಚ್ಚಂ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥಿತಾ ಪಟಿಚ್ಚತ್ಥೋ ನಾಮ, ಅಸತಿಪಿ ಸಹಜಾತಪುರೇಜಾತಾದಿಭಾವೇ ಯಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಯಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಕತ್ವಾ ಯಥಾ ತಥಾ ಅತ್ಥಿತಾಮತ್ತಂ ಇಧ ಪಟಿಚ್ಚತ್ಥೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಂ ಪನ ಪಟಿಚ್ಚತ್ಥಂ ಬ್ಯತಿರೇಕಮುಖೇನ ಪಾಕಟತರಂ ಕಾತುಂ ‘‘ಯಥಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ನಿಸ್ಸಯಾದಿಪಚ್ಚಯಭಾವೇನ ಪಟಿಚ್ಚಾತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ನಿಸ್ಸಯಾದಿಪಚ್ಚಯಭಾವತೋ ಪಚ್ಚಯಭೂತಂ ಚಕ್ಖಾದಿ ‘‘ಪಟಿಚ್ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏಕಿಸ್ಸಾ ಸೇಣಿಯಾತಿ ಅಟ್ಠಾರಸಸು ಸೇಣೀಸು ಮಯಂ ಅಮುಕಾಯ ಸೇಣಿಯಾ ಜಾತಾಮ್ಹ, ನ ಅಞ್ಞೇ ವಿಯ ಅಪ್ಪಞ್ಞಾತಾತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥಂ ವದನ್ತಿ।
ಪುರತೋ ಕರಣಂ ಪಮುಖಭಾವಕರಣಂ। ನಿಧಾನರಾಸೀತಿ ನಿದಹಿತ್ವಾ ಠಪಿತಧನನಿಚಯೋ। ಯಸೋತಿ ಇಸ್ಸರಿಯಂ। ತಂ ಪನ ಯೇಸು ವತ್ತತಿ, ತೇಸು ಪಟ್ಠಾಪಕಆಣಾಕರಣೇಹಿ ಪಾಕಟೋ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಪಟ್ಠಾಪಕಮದೋ, ಆಣಾಕರಣಮದೋ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಂ।
೮೪೫. ವತ್ಥುನಾತಿ ಜಾತಿಆದಿಪವತ್ತಿಹೇತುನಾ।
೮೪೬. ಪತಿಟ್ಠಾಭಾವೋತಿ ಕುಸಲಕಮ್ಮೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾನಾಭಾವೋ, ಸೋ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಕುಸಲಕಿರಿಯಾಯ ಠಾನಂ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಕುಸಲಕರಣೇ ಅಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಪಮಾದಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಏವಮಾದಿಕೋ ಪರಿಯಾಯೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ವಚೀದುಚ್ಚರಿತೇ, ಮನೋದುಚ್ಚರಿತೇ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವೋಸ್ಸಗ್ಗೋ, ಮಕ್ಖೋ, ಪಳಾಸೋ’’ತಿ ಚ ಏವಮಾದಿಕಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ‘‘ಪಮಾದೋ ಪಮಜ್ಜನಾದೀ’’ತಿಆದಿಕೋ ತದತ್ಥಪ್ಪಕಾಸಕೋ, ‘‘ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವೋಸ್ಸಗ್ಗೋ ವೋಸ್ಸಗ್ಗಾನುಪ್ಪಾದನ’’ನ್ತಿಆದಿಕೋ ತಪ್ಪರಿಯಾಯಪ್ಪಕಾಸಕೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಪರಿಯಾಯೋ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಖನ್ಧೇ ದಸ್ಸೇತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸತಿವೋಸ್ಸಗ್ಗಾಕಾರಪ್ಪವತ್ತಾ ಚತ್ತಾರೋ ಅಕುಸಲಕ್ಖನ್ಧಾ ಪಮಾದೋತಿ ವದತಿ।
೮೪೭. ಅನಿವಾತವುತ್ತಿತಾಯ ಹೇತುಭೂತೋ ಚಿತ್ತಸಮ್ಪಗ್ಗಹೋ ಮಾನವಿಸೇಸೋ।
೮೪೮. ಉತ್ತರಭಾವೋ ಉತ್ತರಿಯಂ, ಕರಣೇನ ಉತ್ತರಿಯಂ ಕರಣುತ್ತರಿಯಂ, ಸಾರಮ್ಭೇನ ಪರಸ್ಸ ಕಿರಿಯತೋ ಉತ್ತರಿಕಿರಿಯಾ।
೮೪೯. ನೇರುತ್ತಿಕವಿಧಾನೇನಾತಿ
ಅತ್ತಹಿತಂ ಅತ್ತಾತಿ ಉತ್ತರಪದಲೋಪೇನ ನಿದ್ದೇಸಮಾಹ ಯಥಾ ‘‘ರೂಪಭವೋ ರೂಪಂ, ಭೀಮಸೇನೋ ಭೀಮೋ’’ತಿ ಚ। ಆದಿನ್ನೋ, ಪತ್ತೋ ವಾ ಅತ್ಥೋ ಅತ್ತಾತಿ ನಿರುತ್ತಿನಯೇನ ಪದಸಿದ್ಧಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
ಮುದ್ದಿತಸ್ಸಾತಿ ಅಙ್ಕಿತಸ್ಸ।
೮೫೦. ಜಾನನ್ತಸ್ಸೇವ ಮಹಾಜನಸ್ಸ। ಉಪಾದಾನಾದಿಪಚ್ಚಯೇತಿ ಇನ್ಧನುದಕಚೀವರಾದಿಕೇ ಪಾರಿಪೂರಿಹೇತುಕೇ।
೮೫೧. ಗಣ್ಠಿಕಾ ಸಯಂ ಗಣ್ಠಿಕರಣತೋ। ಪತಿರೂಪವಚನತೋ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಗಣ್ಠಿಭೇದತೋ ಚ ಗಣ್ಠಿಭೂತಾ।
೮೫೨. ಅಭೇಜ್ಜನ್ತರತಾಯ ಸಮಾಸೇವಿತತಾಯ ಸುಟ್ಠು ಆಸೇವಿತತಾಯ।
೮೫೩. ಚಿರಕಾಲಪರಿಭಾವಿತತ್ತೇನ ತೇಮನಕರಣಂ ಅಲ್ಲಭಾವಕರಣಂ, ಲೋಭವಸೇನ ಅವಸ್ಸವನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಕಥಂ ಖೀಯನನ್ತಿ ನಿದ್ದೇಸೋತಿ ಆಹ ‘‘ಖೀಯನನ್ತಿ ಚಾ’’ತಿಆದಿ।
೮೫೪. ಚೀವರಮಣ್ಡನಾದೀನನ್ತಿ ‘‘ಚೀವರೇನ ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
೮೫೫. ಸಭಾಗರಹಿತೋ, ಸಭಾಗಪಟಿಪಕ್ಖೋ ವಾ ಅಸಭಾಗೋ, ಅನನುಕೂಲಾನಂ ಪಟಿಕ್ಕೂಲತಾ ವಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಮಾನಥದ್ಧತಾ, ವಿರೋಧೋ ವಾ’’ತಿ।
೮೫೬. ಸಙ್ಕಮ್ಪನಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠನಾವಸೇನ ಅನವಟ್ಠಾನಂ, ಅನವಧಾನಂ ವಾ। ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಆರಮ್ಮಣಸ್ಸ ತಣ್ಹಾಯನಾ।
೮೫೭. ಕಾಯಸ್ಸಾತಿ ನಾಮಕಾಯಸ್ಸ। ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಅವಿಪ್ಫಾರಿಕೇ ರೂಪಕಾಯೋಪಿ ಅವಿಪ್ಫಾರಿಕೋ ಹೋತಿ।
೮೬೦. ರಾಗಾದೀನನ್ತಿ
೮೬೧. ತಿವಿಧಮ್ಪಿ ಕುಹನವತ್ಥುಂ ದಸ್ಸೇತುನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತತ್ಥಾತಿ ಮಹಾನಿದ್ದೇಸೇ। ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಾ ಕುಹನಾ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ವಿಭ॰ ೮೬೧) ಇಧ ಖುದ್ದಕವಿಭಙ್ಗೇ ಆಗತಂ ದೇಸನಾನಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಹಾನಿದ್ದೇಸದೇಸನಾ ಪವತ್ತಾತಿ ಆಹ ‘‘ನಿಸ್ಸಯಭೂತಾಯ ಇಮಾಯ ಪಾಳಿಯಾ’’ತಿ।
ಅನ್ತರಹಿತಾನೀತಿ ಅನ್ತವಿಕಲಾನಿ ಛಿನ್ದನ್ತಾನಿ।
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಹೇತು ಸಮ್ಭಾವನಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಸಂಯತಾಕಾರದಸ್ಸನಂ ಕೋಹಞ್ಞನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಪಾಪಿಚ್ಛತಾಯ ನಿರತ್ಥಕಕಾಯವಚೀವಿಪ್ಫನ್ದನಿಗ್ಗಹಣಂ ಕೋರಜ’’ನ್ತಿ। ಯೋ ಸಂವೇಗಬಹುಲೋ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕೋ ಪುಬ್ಬೇನಾಪರಂ ಅತ್ತನೋಪಿ ಕಿರಿಯಂ ಪರಿಸಙ್ಕನ್ತೋ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ತಾದಿಸಂ ವಿಯ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅತಿಪರಿಸಙ್ಕಿತೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ।
೮೬೪. ಪಸಂಸಾಮುಖೇನ ನಿನ್ದನನ್ತಿ ಪಸಂಸಾವತ್ಥುತೋ ಖಿಪನಂ ಬಹಿ ಛಡ್ಡನಂ ಯಥಾ ‘‘ಅದಾಯಕಂ ಅಹೋ ದಾನಪತೀ’’ತಿ।
೮೬೫. ಗವೇಸನಕಮ್ಮನ್ತಿ
೮೬೬. ಪೋಕ್ಖರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಸುನ್ದರಂ, ವಣ್ಣಸ್ಸ ಸುನ್ದರಭಾವೋ ವಣ್ಣಪಾರಿಪೂರೀ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ವಣ್ಣಪಾರಿಪೂರೀ ವಾ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾ’’ತಿ।
೮೭೯. ಸೇಯ್ಯಮಾನಾದಿನಿದ್ದೇಸೇಸೂತಿ ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಸೇಯ್ಯಸ್ಸ ‘ಸೇಯ್ಯೋಹಮಸ್ಮೀ’ತಿ ಮಾನೋ’’ತಿಆದಿನಾ (ವಿಭ॰ ೮೬೯) ನಿದ್ದಿಟ್ಠೇಸು ನವಸು ಮಾನನಿದ್ದೇಸೇಸು। ‘‘ಸೇಯ್ಯಾದಿಪುಗ್ಗಲೋ’’ತಿ ಇದಂ ತತ್ಥ ಪಾಳಿಯಂ ಸೇಯ್ಯಾದೀನಂ ನವನ್ನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಆಮಟ್ಠತ್ತಾ ವುತ್ತಂ। ಇಧ ಪನ ಪುಗ್ಗಲಾಮಸನೇ ಸತಿ ಸೇಯ್ಯಪುಗ್ಗಲೋ ಚ ಆಮಸಿತಬ್ಬೋ ಸಿಯಾ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಸೇಯ್ಯಮಾನಭಾವೇಪೀ’’ತಿ। ಸೇಯ್ಯಮಾನಭಾವೇಪೀತಿ ಪಿ-ಸದ್ದೋ ಆಕಡ್ಢಕೋ ಅಸೇಯ್ಯಮಾನನಿದ್ದೇಸೇಪಿ ಪುಗ್ಗಲಾಮಸನಸ್ಸ ಕತತ್ತಾ। ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚೀತಿ ಸೇಯ್ಯಾದೀಸು ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ।
೮೮೦. ಪುರಿಮಮಾನಸ್ಸಾತಿ
೮೮೧. ‘‘ಮಿಗಾನಂ ಕೋತ್ಥುಕೋ ಅನ್ತೋ, ಪಕ್ಖೀನಂ ಪನ ವಾಯಸೋ’’ತಿ (ಜಾ॰ ೧.೩.೧೩೫) ವಚನತೋ ಆಹ ‘‘ಪಕ್ಖಿಜಾತೀಸು ವಾಯಸೋ ಅನ್ತೋ ಲಾಮಕೋ’’ತಿ।
೮೮೨. ವಿರಾಗನ್ತಿ ಅರಹತ್ತಂ।
೮೮೩. ಮಾನಸಮ್ಪಯುತ್ತಚ್ಛನ್ದೋ ತಣ್ಹಾಛನ್ದೋ। ಮಾನಸಭಾವಂ ಅನುಗತೋ ಸೇಯ್ಯಾದಿತೋ ಸಮ್ಪಗ್ಗಣ್ಹನವಸೇನ ಪವತ್ತೋ ಮಾನಸಮ್ಪಯುತ್ತಕತ್ತುಕಮ್ಯತಾಛನ್ದೋ ವಾ ಮಾನಚ್ಛನ್ದೋ।
೮೮೪. ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಲಮ್ಬನೇ ನಿಪ್ಫಾದೇತಬ್ಬೇ। ಯುತ್ತಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ। ಮುತ್ತಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಂ। ಸಿಲಿಟ್ಠಂ ಸಹಿತಂ, ಅತ್ಥದ್ವಯವಿಭಾವಕಂ ವಾ।
೮೮೮. ಅನುದ್ದಯಸ್ಸೇವಾತಿ ಮೇತ್ತಾಯನ್ತಸ್ಸ ವಿಯ ಅನುಕಮ್ಪನ್ತಸ್ಸ ವಿಯ ವಿಕಪ್ಪನಾತಿ ಆಹ ‘‘ಸಹನನ್ದಿತಾದಿಕಸ್ಸಾ’’ತಿ, ಮೇತ್ತಾದಿಪತಿರೂಪೇನ ಪವತ್ತಗೇಹಸಿತಸಿನೇಹಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ತಾದಿಸೋ ರಾಗೋ’’ತಿ। ಅತ್ಥೋ ಯುಜ್ಜತೀತಿ ಏವಮ್ಪಿ ‘‘ತತ್ಥಾ’’ತಿ ಪಾಳಿಪದಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ಯುಜ್ಜತಿ। ಪರಾನುದ್ದಯತಾಹೇತುಕೋ ಹಿ ಪರಾನುದ್ದಯತಾಸಹಿತೋ ಸೋ ವಿತಕ್ಕೋತಿ।
೮೯೦. ಕಾಮಗುಣಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಲೋಕೋ ಸಮ್ಭಾವೇತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಅನವಞ್ಞತ್ತತ್ಥಮೇವ ಕಾಮಗುಣೇ ಚ ಪತ್ಥೇತೀ’’ತಿ।
ಏಕಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೨. ದುಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
೮೯೧. ಬನ್ಧತೀತಿ ಕುಜ್ಝನಾಕಾರಂ ಬನ್ಧತಿ ಘಟೇತಿ। ಉಪನಾಹೋ ಹಿ ಆಘಾತವತ್ಥುನಾ ಚಿತ್ತಂ ಬನ್ಧನ್ತೋ ವಿಯ ಹೋತಿ, ಯತೋ ಅಞ್ಞಥಾ ಪವತ್ತಿತ್ವಾಪಿ ಅವಿದಿತೇ ಉಪನಾಹೇ ಆಘಾತವತ್ಥುಸನ್ನಿಸ್ಸಿತೋವ ಹೋತಿ।
೮೯೨. ದನ್ತೇಹಿ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ದನ್ತೇಹಿ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಿಯ ಏಕದೇಸಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಏಕದೇಸಂ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
೮೯೪. ಅಚ್ಚಯಂ ಕತ್ವಾತಿ ವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಕತ್ವಾ। ಪಟಿಚ್ಛಾದನೇತಿ ಅತ್ತನಾ ಕತಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯಸ್ಸ ಪಟಿಚ್ಛಾದನೇ। ವೋಚ್ಛಿನ್ದನಂ ವೀತಿಕ್ಕಮಕಿರಿಯಾಯ ಅಪ್ಪಟಿಜಾನವಸೇನ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದನಂ, ವೋಚ್ಛಿನ್ದನೇನ ಛಾದನಾ ವೋಚ್ಛಿನ್ದನಛಾದನಾ।
ಅಸಮ್ಮಾಭಾಸನೇ ಸಠ-ಸದ್ದೋ ಲೋಕೇ ನಿರುಳ್ಹೋತಿ ಆಹ ‘‘ಯೋ ನ ಸಮ್ಮಾ ಭಾಸತಿ, ಸೋ ಸಠೋ’’ತಿ। ಸಠಸ್ಸ ಯಕ್ಖಸೂಕರಸದಿಸತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಕುಚ್ಛಿ ವಾ ಪಿಠಿ ವಾ ಜಾನಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ’’ತಿ ಆಹ, ಇನ್ದಜಾಲಸದಿಸೋ ವಾ ಏಸೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
ಯೋ ಸಬ್ಬಥಾ ವಿಪನ್ನಜ್ಝಾಸಯೋಪಿ ಸಮಾನೋ ಕಾಯವಚೀಭೇದಮತ್ತೇನ ಅತ್ತಾನಂ ಸಮ್ಪನ್ನಂ ವಿಯ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ತೇನೇತಂ ಸಾಠೇಯ್ಯಂ ಮಾಯಾತೋ ಬಲವತರಾ ವಞ್ಚನಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ಸನ್ತದೋಸಪಟಿಚ್ಛಾದನಮೇವ ಹಿ ಮಾಯಾ। ತೇನೇವಾತಿ ಬಲವತರವಞ್ಚನಾಭಾವೇನೇವ। ದಳ್ಹಕೇರಾಟಿಯಞ್ಹಿ ‘‘ಪರಿಕ್ಖತತಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
೯೦೮. ಅಭಾವೇಪೀತಿ ಪಿ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ಭಾವೇ’’ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಯದಿಪಿ ಹಿ ಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ, ಏಕಚ್ಚಾನಞ್ಚ ಸೇಕ್ಖಾನಂ ಯಥಾರಹಂ ಅತ್ತಾಭಿನಿವೇಸಾದೀಹಿ ಕತೂಪಕಾರಂ ರೂಪರಾಗಾದಿಸಂಯೋಜನಕಿಚ್ಚಂ ಸಾಧೇತಿ, ಏಕಚ್ಚಾನಂ ಪನ ವಿನಾ ಏವ ತೇಹೀತಿ ಕಸ್ಸಚಿಪಿ ಕಿಲೇಸಸ್ಸ ಅವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತತ್ತಾ ಕಥಞ್ಚಿಪಿ ಅವಿಮುತ್ತೋ ಕಾಮಭವೋ ಅಜ್ಝತ್ತಗ್ಗಹಣಸ್ಸ ವಿಸೇಸಪಚ್ಚಯೋತಿ ‘‘ಅಜ್ಝತ್ತ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತದಭಾವತೋ ‘‘ಬಹಿದ್ಧಾ’’ತಿ ಲದ್ಧವೋಹಾರೇ ರೂಪಾರೂಪಭವೇ ಕೇವಲಮ್ಪಿ ಸಂಯೋಜನಕಿಚ್ಚಂ ಸಾಧೇನ್ತಂ ಪವತ್ತತೀತಿ, ತತೋ ಏವ ರೂಪಾರೂಪಾವಚರಸತ್ತಾನಂ ಬಹಿದ್ಧಾಸಂಯೋಜನಭಾವಹೇತಜಾತನ್ತಿ ಚ ‘‘ಬಹಿದ್ಧಾಸಂಯೋಜನ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಇಮಮತ್ಥಮಾಹ ‘‘ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಾದೀನಂ…ಪೇ॰… ಯೋಜನಂ ನಾಮಾ’’ತಿ।
ದುಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೩. ತಿಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
೯೦೯. ಅವಿಜ್ಜಾಭವತಣ್ಹಾಹಿ ‘‘ಅಕುಸಲಮೂಲಾನೇವ ವಟ್ಟಮೂಲಾನೀ’’ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ತೀಹಿ…ಪೇ॰… ಕಥಿತೋ’’ತಿ।
೯೧೯. ರೂಪಾರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಾನಂ ಸನ್ತಪಣೀತಭಾವೇನ ಉಳಾರತಮತ್ತಾ ತತ್ಥ ಸಾತಿಸಯೋ ಭವರಾಗೋ ವುತ್ತೋ।
೯೨೦. ಮಾನೇನ ಠಪನಾತಿ ಮಾನೇನ ಸೇಯ್ಯಾದಿವಸೇನ ಅತ್ತನೋ ಠಪನಾ। ಠಪನಾತಿ ಚ ದಹನಾ, ಪಗ್ಗಣ್ಹನಾ ವಾ।
೯೨೧. ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಾತಿ
೯೨೨. ತೇಸಂ ವಣ್ಣಭೇದನ್ತಿ ತೇಸಂ ಜೀವಾನಂ ವಣ್ಣವಿಸೇಸಂ, ತೇಸಂ ವಾ ತಥಾ ಕಥೇನ್ತಾನಂ ಸುತ್ವಾ। ಬ್ಯಾಪೀತಿ ಸಕಲಲೋಕಬ್ಯಾಪೀ, ಸಕಲಸರೀರಬ್ಯಾಪೀ ವಾ। ಪರಿಮಣ್ಡಲೋತಿ ಪರಮಾಣುಪ್ಪಮಾಣೋ ಹುತ್ವಾ ಪರಿಮಣ್ಡಲೋ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಅಙ್ಗುಟ್ಠಪ್ಪಮಾಣೋ ವಯಪ್ಪಮಾಣೋತಿಆದಿಕಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ।
೯೨೩. ಉತುವಿಪರಿಣಾಮಜೋ ಸೀತಾದಿಉತುವಿಪರಿವತ್ತಜಾತೋ। ಓಪಕ್ಕಮಿಕೋ ಅತ್ತನೋ, ಪರಸ್ಸ ವಾ ತಾದಿಸಉಪಕ್ಕಮನಿಬ್ಬತ್ತೋ। ವಿಸಮಪರಿಹಾರಜೋ ಚಿರಾಸನಚಿರಟ್ಠಾನಾದಿನಾ ಕಾಯಸ್ಸ ವಿಸಮಪರಿಹರಣತೋ ಜಾತೋ। ಸನ್ನಿಪಾತಜೋ ಸಞ್ಚಯತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಚ್ಚೇಕಂ ವಿಸಮಾಕಾರತೋ ದೋಸತ್ತಯಸಮೋಧಾನತೋ ಜಾತೋ। ಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನೋ ಉತುವಿಪರಿಣಾಮಾದೀಹಿ ವಿನಾ ಕಮ್ಮತೋ ಸಮುಟ್ಠಿತೋ। ಪಿತ್ತಸೇಮ್ಹವಾತಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಪನ ಪಿತ್ತಾದೀನಂ ಅಧಿಕಭಾವೇನೇವ ವುತ್ತಾ। ಸಬ್ಬಸ್ಸಾಪಿ ಹಿ ರೋಗಸ್ಸ ದೋಸತ್ತಯಂ ಆಸನ್ನಕಾರಣಂ ದೋಸಪ್ಪಕೋಪೇನ ವಿನಾ ಅಭಾವತೋ। ಕಮ್ಮಂ ಪಧಾನಕಾರಣಂ ಕತೋಕಾಸೇ ಏವ ತಸ್ಮಿಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನತೋ, ಇತರಂ ಪನ ತಸ್ಸ ಸಹಕಾರಿಕಾರಣಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತಯಿದಂ ಪುಬ್ಬೇಕತಹೇತುವಾದಿನೋ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ। ಉಪಪಜ್ಜವೇದನೀಯಫಲಮ್ಪಿ ಪುಬ್ಬೇಕತಹೇತುಕಪಕ್ಖಿಕಮೇವ ಅತೀತದ್ಧಿಕತ್ತಾ ಕಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ಅರುಚಿಸೂಚನತ್ಥಂ ಕಿರ-ಸದ್ದಗ್ಗಹಣಂ ಕರೋತಿ ‘‘ಉಪಪಜ್ಜವೇದನೀಯಞ್ಚ ಕಿರ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತೀ’’ತಿ।
೯೨೪. ದಾಹಕಾರಣತಾಯಾತಿ ರಾಗಾದಿದಸವಿಧಗ್ಗಿದಾಹಸ್ಸ, ನರಕಗ್ಗಿದಾಹಸ್ಸ ಚ ಕಾರಣತಾಯ।
೯೨೬. ಪುಥುನಿಮಿತ್ತಸಭಾವೇಸೂತಿ
೯೩೧. ಅದ್ದನಂ ಅದ್ದಾ ಮದ್ದವೋ, ಅನೇಕತ್ಥತ್ತಾ ಧಾತೂನಂ ತಪ್ಪಟಿಕ್ಖೇಪೇನ ಅನದ್ದಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅಮುದುತಾ ವಾ ಅನದ್ದಾ’’ತಿ।
೯೩೬. ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಹೇತುಕತ್ತಾ ಆವಜ್ಜನಾಯ ಅಕುಸಲಾನುಕೂಲಕಿಚ್ಚತಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ।
ತಿಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೪. ಚತುಕ್ಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
೯೩೯. ಏವಂ-ಸದ್ದೇನಾತಿ ಅಭವೋ ಯಥಾ ‘‘ಅಸೇಕ್ಖಾ ಧಮ್ಮಾ’’ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ತಿಕಮಾತಿಕಾ ೧೧)। ದುತಿಯಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ಭವಾಭವಸದ್ದೇನ ಸಮ್ಪತ್ತಿವಿಪತ್ತಿಯೋ, ವುದ್ಧಿಹಾನಿಯೋ ವಾ ವುತ್ತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
ಅಗತಿಯಾತಿ ಅಯುತ್ತಗತಿಯಾ, ಅಪ್ಪತಿರೂಪಕಿರಿಯಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
ಕೋಧೂಪಾಯಾಸ…ಪೇ॰… ಮಾತುಗಾಮಾ ವಾ ಊಮಿಆದಿಭಯನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಮಾತುಗಾಮಗ್ಗಹಣೇತಿ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಗ್ಗಹಣೇ, ಮಾತುಗಾಮಗ್ಗಹಣೇ ಚ।
‘‘ಸಯಂಕತಂ ಸುಖದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿಆದಿಕಾ ದಿಟ್ಠಿ ಯದಿಪಿ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಾನಂ ಅತ್ಥೇವ, ತಿಮ್ಬರುಕೋ ಪನ ತಥಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛೀತಿ ಸಾ ದಿಟ್ಠಿ ‘‘ತಿಮ್ಬರುಕದಿಟ್ಠೀ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೧೮) ವುತ್ತಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ತಿಮ್ಬರುಕೋ…ಪೇ॰… ಆಗತತ್ತಾ’’ತಿ।
ಚತುಕ್ಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೫. ಪಞ್ಚಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
೯೪೦. ಆಗಮನಸ್ಸ
೯೪೧. ಉಪಚಯನತೋತಿ ವಡ್ಢನತೋ। ಅಞ್ಞಥಾತಿ ಲಾಭತೋ ತಕ್ಕನತೋ ಚ ಅಞ್ಞಪ್ಪಕಾರೋ ಗಹಿತೋತಿ ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸದ್ಧಾರುಚಿಆದೀಹೀ’’ತಿ ಆಹ। ಅನುಸ್ಸವತೋ ಹಿ ಸದ್ದಹನಂ, ರುಚ್ಚನಂ ಪನ ಜಾತಿಸ್ಸರಞಾಣತೋಪಿ ಹೋತಿ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಖನ್ತಿಆದೀನಂ ಸಙ್ಗಹೋ।
೯೪೨. ಅಕ್ಖನ್ತಿ ಅಕ್ಖನ್ತಿಮೂಲಕಾ। ದುಕ್ಕಟದುಬ್ಭಾಸಿತತಾದಿದೋಸಾ ತಾದಿಸಾನಿ ಕಾಯವಚೀಮನೋದುಚ್ಚರಿತಾನಿ।
೯೪೩. ಉದಗ್ಗತಾಸಙ್ಖಾತೋ ಅವೂಪಸಮೋ ನ ಉದ್ಧಚ್ಚಸಙ್ಖಾತೋತಿ ಪೀತಿಯಾ ಏವ ಸವಿಪ್ಫಾರಿಕತಾಸಙ್ಖಾತಂ ಅಸನ್ತಸಭಾವಂ ಆಹ। ಅವೂಪಸಮಹೇತುಭೂತೋತಿ ವಿಕ್ಖೇಪಹೇತುಭೂತೋ। ಪೀತಿಯಾ ಆಕಾರೋತಿ ಪೀತಿಯಾ ಪವತ್ತಿಆಕಾರೋ।
ಪಞ್ಚಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೬. ಛಕ್ಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
೯೪೪. ತೇನಾತಿ ಕೋಧಾದೀನಂಯೇವ ವಿವಾದಮೂಲತ್ತಾ।
೯೪೫. ಕುಸಲಾನುಯೋಗೇ ಸಾತಚ್ಚಂ ಕುಸಲಾನುಯೋಗಸಾತಚ್ಚಂ।
ಗಣೇನ ಸತ್ತಸಮೂಹೇನ ಸಙ್ಗಣಿ ಸನ್ನಿಪತನಂ ಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ, ತೇನ ಸಙ್ಗತಿ ಗಣಸಙ್ಗಣಿಕಾ। ಕಸ್ಸಚಿ ಘಾಸಚ್ಛಾದನಾದಿಕಸ್ಸ।
೯೪೬. ಉಪವಿತಕ್ಕೇತೀತಿ ಆರಮ್ಮಣಂ ಉಪೇಚ್ಚ ತಕ್ಕೇತಿ।
೯೪೮. ಅಧಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಿಕೋತಿ ‘‘ಅಧಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚಾ’’ತಿ ಏವಂವಾದೀ।
ಛಕ್ಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೮. ಅಟ್ಠಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
೯೫೨. ಓಸೀದನಾಕಾರೇನಾತಿ
೯೫೮. ತೇ ಅಭಿನಿವೇಸಾ ಅಸಞ್ಞೀವಾದಾ ವದನ್ತಿ ಏತೇಹೀತಿ।
ಅಟ್ಠಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೯. ನವಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
೯೬೦-೯೬೩. ದಸಮಸ್ಸಾತಿ ಅಟ್ಠಾನಘಾತಸ್ಸ।
ಅಜ್ಝತ್ತನ್ತಿ ಗೋಚರಜ್ಝತ್ತಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಏತಸ್ಸ ಗಾಥಾವಚನಸ್ಸ। ನಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಅಭಿನಿವಿಸ್ಸ।
೯೬೪. ಅಞ್ಞೇಸಂ ಫಸ್ಸಾದೀನಂ ಸಙ್ಖತಭಾವೇ ಯಥಾಸಕಂಪಚ್ಚಯೇಹಿ। ಯೇನಾಕಾರೇನ ಮಾನಸ್ಸ ಸಾತಿಸಯಾ ಪವತ್ತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಹನ್ತಿ, ಅಸ್ಮೀತಿ ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅತ್ತನೋತಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಪರಿಕಪ್ಪಿತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ। ಯಥಾ ಮಾನಸ್ಸ ಸಮ್ಪಗ್ಗಹವಸೇನ, ಏವಂ ತಣ್ಹಾಯ ಮಮತ್ತವಸೇನ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಪವತ್ತಿ ವಿಸೇಸವತೀ ಸಮಾನೇಪಿ ಅನಾಗತಕಾಲಾಮಸನೇತಿ ಆಹ ‘‘ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ…ಪೇ॰… ವುತ್ತೋ’’ತಿ। ‘‘ಅಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ ಪನ ಪವತ್ತಮಾನಸ್ಸೇವ ಭವತೀತಿ ಸಬ್ಬಪದಸಾಧಾರಣಸ್ಸ ಮಾನಸ್ಸೇವ ವಸೇನ ಇಞ್ಜಿತಾದಿತಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಾ।
ನವಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೧೦. ದಸಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
೯೭೦. ಸಙ್ಕಪ್ಪನನ್ತಿ ತಸ್ಸಾ ಉಪಾಯಚಿನ್ತಾಯ। ಮಿಚ್ಛಾಭಾವೋ ಸಾವಜ್ಜಭಾವೋ। ತದಾಕಾರೋ ಮೋಹೋತಿ ಯಥಾವುತ್ತಾಕಾರೇನ ಪವತ್ತೇ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇ ಮೋಹೋ। ತಸ್ಸಾಪಿ ಯಥಾವುತ್ತಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಯಪಿ ಯಥಾಕತಪಾಪೇಪಿ। ಅಧಿಮಾನಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಸಞ್ಜಾನನಂ ಪಕತಿಪುರಿಸನ್ತರದಸ್ಸನಾದಿವಸೇನ ಪವತ್ತಂ ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪಯುತ್ತಚಿತ್ತಂ ಫಲಂ ವಿಯ ವಿಮುತ್ತನ್ತಿ ಗಹಿತಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
ದಸಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ತಣ್ಹಾವಿಚರಿತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
೯೭೩. ವಿಸೇಸಂ ಅಕತ್ವಾತಿ ಅನುಪನಿಧಾನಂ, ಸಮತೋ ಚ ಅಸಮತೋ ಚ ಉಪನಿಧಾನನ್ತಿ ಇಮಂ ವಿಭಾಗಂ ಅಕತ್ವಾ, ಯೋ ‘‘ಇತ್ಥಂ, ಏವಂ, ಅಞ್ಞಥಾ’’ತಿ ಪದೇಹಿ ಪಕಾಸಿತೋ।
ವಿಸೇಸಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಇತ್ಥಂ, ಏವಂ, ಅಞ್ಞಥಾ’’ತಿ ಯಥಾವುತ್ತಸ್ಸೇವ ವಿಸೇಸಸ್ಸ। ದಿಟ್ಠಿಯಾತಿ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಗಹಿತಾಯ ತದವಿನಾಭಾವಿನೀ ತಣ್ಹಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ಸೀಸಸೀಸಮೂಲಕೇಹೀತಿ ಚತೂಹಿ ಸೀಸೇಹಿ, ದ್ವಾದಸಹಿ ಚ ಸೀಸಮೂಲಕೇಹಿ। ಸಯಮೇವ ಚ ತಣ್ಹಾ ದಸ್ಸಿತಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಯದಿ ದಿಟ್ಠಿಮಾನಗಾಹೋಪಿ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತೋ, ಯತೋ ‘‘ತಣ್ಹಾಮಾನದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಸಮೂಹಗಾಹತೋ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೯೭೩) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ, ಕಥಂ ‘‘ತಣ್ಹಾವಿಚರಿತಾನೀ’’ತಿ ವಚನನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ದಿಟ್ಠಿಮಾನೇಸೂ’’ತಿಆದಿ। ತಂಮೂಲಕತ್ತಾತಿ ತಣ್ಹಾಮೂಲಕತ್ತಾ।
೯೭೪. ನ ಅವಕ್ಕರೀಯತೀತಿ ಅನವಕಾರೀ, ತಂ ಅನವಕಾರಿಂ ಕತ್ವಾ, ತಂ ಪದನ್ತರೇನ ವಿಭಾವೇನ್ತೋ ‘‘ಅನವಕ್ಕರಿ, ತಂ ಕತ್ವಾ’’ತಿ ಆಹ। ವಿಕ್ಖೇಪನಂ ಅವಯವತೋ ವಿಭಾಗೋ। ಅತ್ತತೋ ಅವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾತಿ ಯ್ವಾಯಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಪರಿಕಪ್ಪಿತೋ ಅತ್ತಾ, ತತೋ ಅವಿಸುಂ ಕತ್ವಾ।
೯೭೬. ಬಹಿಕತಾನಿ ರೂಪಾದೀನಿ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಪವತ್ತಾ ತಣ್ಹಾ ಉಪಾದಾಯಾತಿ ವುತ್ತಾತಿ ಯೋಜನಾ।
ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ‘‘ಕಸ್ಸಚಿ ಸಮ್ಭವದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ।
ತಣ್ಹಾವಿಚರಿತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಖುದ್ದಕವತ್ಥುವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।