೨೨. ಬಾವೀಸತಿಮವಗ್ಗೋ
(೨೦೮) ೧. ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಥಾ
೮೯೨. ಅತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಂಯೋಜನಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಅತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ…ಪೇ॰… ಅನೋತ್ತಪ್ಪಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ…ಪೇ॰…।
ಅತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಂಯೋಜನಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಅರಹಾ ಸರಾಗೋ…ಪೇ॰… ಸಕಿಲೇಸೋತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ…ಪೇ॰… ನನು ಅರಹಾ ನಿರಾಗೋ…ಪೇ॰… ನಿಕ್ಕಿಲೇಸೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ಅರಹಾ ನಿರಾಗೋ…ಪೇ॰… ನಿಕ್ಕಿಲೇಸೋ, ನೋ ಚ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಂಯೋಜನಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ।
೮೯೩. ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಂಯೋಜನಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ? ಆಮನ್ತಾ । ಅರಹಾ ಸಬ್ಬಂ ಬುದ್ಧವಿಸಯಂ ಜಾನಾತೀತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ। ತೇನ ಹಿ ಅತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಂಯೋಜನಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ।
ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೨೨. ಬಾವೀಸತಿಮವಗ್ಗೋ
(೨೦೯) ೨. ಕುಸಲಚಿತ್ತಕಥಾ
೮೯೪. ಅರಹಾ ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಅರಹಾ ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತೋ… ಆನೇಞ್ಜಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತೋ… ಗತಿಸಂವತ್ತನಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ… ಭವಸಂವತ್ತನಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ… ಇಸ್ಸರಿಯಸಂವತ್ತನಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ… ಅಧಿಪಚ್ಚಸಂವತ್ತನಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ… ಮಹಾಭೋಗಸಂವತ್ತನಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ… ಮಹಾಪರಿವಾರಸಂವತ್ತನಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ… ದೇವಸೋಭಗ್ಯಸಂವತ್ತನಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ… ಮನುಸ್ಸಸೋಭಗ್ಯಸಂವತ್ತನಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ…ಪೇ॰…।
ಅರಹಾ ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಅರಹಾ ಆಚಿನನ್ತೋ ಅಪಚಿನನ್ತೋ ಪಜಹನ್ತೋ ಉಪಾದಿಯನ್ತೋ ವಿಸಿನೇನ್ತೋ ಉಸ್ಸಿನೇನ್ತೋ ವಿಧೂಪೇನ್ತೋ ಸನ್ಧೂಪೇನ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ …ಪೇ॰… ನನು ಅರಹಾ ನೇವಾಚಿನಾತಿ ನ ಅಪಚಿನಾತಿ ಅಪಚಿನಿತ್ವಾ ಠಿತೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ಅರಹಾ ನೇವಾಚಿನಾತಿ ನ ಅಪಚಿನಾತಿ ಅಪಚಿನಿತ್ವಾ ಠಿತೋ, ನೋ ಚ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಅರಹಾ ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀ’’ತಿ। ನನು ಅರಹಾ ನೇವ ಪಜಹತಿ ನ ಉಪಾದಿಯತಿ ಪಜಹಿತ್ವಾ ಠಿತೋ, ನೇವ ವಿಸಿನೇತಿ ನ ಉಸ್ಸಿನೇತಿ ವಿಸಿನೇತ್ವಾ ಠಿತೋ; ನನು ಅರಹಾ ನೇವ ವಿಧೂಪೇತಿ ನ ಸನ್ಧೂಪೇತಿ ವಿಧೂಪೇತ್ವಾ ಠಿತೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ಅರಹಾ ನೇವ ವಿಧೂಪೇತಿ ನ ಸನ್ಧೂಪೇತಿ ವಿಧೂಪೇತ್ವಾ ಠಿತೋ, ನೋ ಚ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಅರಹಾ ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀ’’ತಿ।
೮೯೫. ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ – ‘‘ಅರಹಾ ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀ’’ತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ಅರಹಾ ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ಅರಹಾ ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ತೇನ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಅರಹಾ ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀ’’ತಿ।
ಕುಸಲಚಿತ್ತಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೨೨. ಬಾವೀಸತಿಮವಗ್ಗೋ
(೨೧೦) ೩. ಆನೇಞ್ಜಕಥಾ
೮೯೬. ಅರಹಾ ಆನೇಞ್ಜೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ಅರಹಾ ಪಕತಿಚಿತ್ತೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ಅರಹಾ ಪಕತಿಚಿತ್ತೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ನೋ ಚ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಅರಹಾ ಆನೇಞ್ಜೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀ’’ತಿ।
ಅರಹಾ ಆನೇಞ್ಜೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಅರಹಾ ಕಿರಿಯಮಯೇ ಚಿತ್ತೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ…ಪೇ॰… ನನು ಅರಹಾ ವಿಪಾಕಚಿತ್ತೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ಅರಹಾ ವಿಪಾಕಚಿತ್ತೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ನೋ ಚ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಅರಹಾ ಆನೇಞ್ಜೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀ’’ತಿ।
ಅರಹಾ ಆನೇಞ್ಜೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಅರಹಾ ಕಿರಿಯಾಬ್ಯಾಕತೇ ಚಿತ್ತೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ…ಪೇ॰… ನನು ಅರಹಾ ವಿಪಾಕಾಬ್ಯಾಕತೇ ಚಿತ್ತೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ಅರಹಾ ವಿಪಾಕಾಬ್ಯಾಕತೇ ಚಿತ್ತೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ನೋ ಚ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಅರಹಾ ಆನೇಞ್ಜೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀ’’ತಿ।
ಅರಹಾ ಆನೇಞ್ಜೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ಭಗವಾ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸಮನನ್ತರಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋತಿ ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೨೧೯? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ಭಗವಾ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸಮನನ್ತರಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ನೋ ಚ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಅರಹಾ ಆನೇಞ್ಜೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀ’’ತಿ।
ಆನೇಞ್ಜಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೨೨. ಬಾವೀಸತಿಮವಗ್ಗೋ
(೨೧೧) ೪. ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯಕಥಾ
೮೯೭. ಅತ್ಥಿ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾಯ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಅತ್ಥಿ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾಯ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ, ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ, ಧಮ್ಮಸಾಕಚ್ಛಾ, ಪರಿಪುಚ್ಛಾ, ಸೀಲಸಮಾದಾನಂ , ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರತಾ, ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞುತಾ, ಪುಬ್ಬರತ್ತಾಪರರತ್ತಂ ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗೋತಿ ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ…ಪೇ॰… ನತ್ಥಿ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾಯ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ, ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ…ಪೇ॰… ಪುಬ್ಬರತ್ತಾಪರರತ್ತಂ ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ನತ್ಥಿ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾಯ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ, ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ…ಪೇ॰… ಪುಬ್ಬರತ್ತಾಪರರತ್ತಂ ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗೋ, ನೋ ಚ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾಯ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ’’ತಿ।
ಅತ್ಥಿ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾಯ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ದ್ವೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಉಪ್ಪಾದಾಯ – ಪರತೋ ಚ ಘೋಸೋ, ಯೋನಿಸೋ ಚ ಮನಸಿಕಾರೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ದ್ವೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಉಪ್ಪಾದಾಯ – ಪರತೋ ಚ ಘೋಸೋ, ಯೋನಿಸೋ ಚ ಮನಸಿಕಾರೋ, ನೋ ಚ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾಯ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ’’ತಿ।
ಅತ್ಥಿ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾಯ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಸುತ್ತಸ್ಸ ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಸ್ಸ ಅಸಮ್ಪಜಾನಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ…ಪೇ॰…।
ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೨೨. ಬಾವೀಸತಿಮವಗ್ಗೋ
(೨೧೨-೪) ೫-೭. ತಿಸ್ಸೋಪಿಕಥಾ
೮೯೮. ಅತ್ಥಿ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾಯ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತೀತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಸುತ್ತಸ್ಸ ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಸ್ಸ ಅಸಮ್ಪಜಾನಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತೀತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ…ಪೇ॰…।
೮೯೯. ಅತ್ಥಿ ಸುಪಿನಗತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಸುತ್ತಸ್ಸ ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಸ್ಸ ಅಸಮ್ಪಜಾನಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ…ಪೇ॰…।
೯೦೦. ಅತ್ಥಿ ಸುಪಿನಗತಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತೀತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಸುತ್ತಸ್ಸ ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಸ್ಸ ಅಸಮ್ಪಜಾನಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತೀತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ…ಪೇ॰…।
ತಿಸ್ಸೋಪಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೨೨. ಬಾವೀಸತಿಮವಗ್ಗೋ
(೨೧೫) ೮. ಅಬ್ಯಾಕತಕಥಾ
೯೦೧. ಸಬ್ಬಂ ಸುಪಿನಗತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಅಬ್ಯಾಕತನ್ತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಸುಪಿನನ್ತೇನ ಪಾಣಂ ಹನೇಯ್ಯಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ಸುಪಿನನ್ತೇನ ಪಾಣಂ ಹನೇಯ್ಯ, ನೋ ಚ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಸಬ್ಬಂ ಸುಪಿನಗತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಅಬ್ಯಾಕತ’’ನ್ತಿ।
ಸುಪಿನನ್ತೇನ ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯೇಯ್ಯ…ಪೇ॰… ಮುಸಾ ಭಣೇಯ್ಯ, ಪಿಸುಣಂ ಭಣೇಯ್ಯ, ಫರುಸಂ ಭಣೇಯ್ಯ, ಸಮ್ಫಂ ಪಲಪೇಯ್ಯ, ಸನ್ಧಿಂ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ನಿಲ್ಲೋಪಂ ಹರೇಯ್ಯ, ಏಕಾಗಾರಿಕಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಪರಿಪನ್ಥೇ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ, ಪರದಾರಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಗಾಮಘಾತಕಂ ಕರೇಯ್ಯ, ನಿಗಮಘಾತಕಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಸುಪಿನನ್ತೇನ ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವೇಯ್ಯ , ಸುಪಿನಗತಸ್ಸ ಅಸುಚಿ ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ, ಸುಪಿನನ್ತೇನ ದಾನಂ ದದೇಯ್ಯ, ಚೀವರಂ ದದೇಯ್ಯ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದದೇಯ್ಯ, ಸೇನಾಸನಂ ದದೇಯ್ಯ, ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ ದದೇಯ್ಯ, ಖಾದನೀಯಂ ದದೇಯ್ಯ, ಭೋಜನೀಯಂ ದದೇಯ್ಯ, ಪಾನೀಯಂ ದದೇಯ್ಯ, ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದೇಯ್ಯ, ಚೇತಿಯೇ ಮಾಲಂ ಆರೋಪೇಯ್ಯ, ಗನ್ಧಂ ಆರೋಪೇಯ್ಯ , ವಿಲೇಪನಂ ಆರೋಪೇಯ್ಯ…ಪೇ॰… ಚೇತಿಯಂ ಅಭಿದಕ್ಖಿಣಂ ಕರೇಯ್ಯಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ । ಹಞ್ಚಿ ಸುಪಿನನ್ತೇನ ಚೇತಿಯಂ ಅಭಿದಕ್ಖಿಣಂ ಕರೇಯ್ಯ, ನೋ ಚ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಸಬ್ಬಂ ಸುಪಿನಗತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಅಬ್ಯಾಕತ’’ನ್ತಿ।
೯೦೨. ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ – ‘‘ಸಬ್ಬಂ ಸುಪಿನಗತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಅಬ್ಯಾಕತ’’ನ್ತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ಸುಪಿನಗತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಯಂ ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ಸುಪಿನಗತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಯಂ ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾ, ತೇನ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಸಬ್ಬಂ ಸುಪಿನಗತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಅಬ್ಯಾಕತ’’ನ್ತಿ।
ಅಬ್ಯಾಕತಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೨೨. ಬಾವೀಸತಿಮವಗ್ಗೋ
(೨೧೬) ೯. ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯಕಥಾ
೯೦೩. ನತ್ಥಿ ಕಾಚಿ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯತಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಸೇವಿತೋ ಭಾವಿತೋ ಬಹುಲೀಕತೋ ನಿರಯಸಂವತ್ತನಿಕೋ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಸಂವತ್ತನಿಕೋ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಸಂವತ್ತನಿಕೋ, ಯೋ ಸಬ್ಬಲಹುಸೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಸ್ಸ ವಿಪಾಕೋ ಮನುಸ್ಸಭೂತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಾಯುಕಸಂವತ್ತನಿಕೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ಅ॰ ನಿ॰ ೮.೪೦। ಅತ್ಥೇವ ಸುತ್ತನ್ತೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ತೇನ ಹಿ ಅತ್ಥಿ ಕಾಚಿ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯತಾತಿ।
ನತ್ಥಿ ಕಾಚಿ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯತಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಸೇವಿತಂ ಭಾವಿತಂ ಬಹುಲೀಕತಂ ನಿರಯಸಂವತ್ತನಿಕಂ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಸಂವತ್ತನಿಕಂ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಸಂವತ್ತನಿಕಂ, ಯೋ ಸಬ್ಬಲಹುಸೋ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸ್ಸ ವಿಪಾಕೋ ಮನುಸ್ಸಭೂತಸ್ಸ ಭೋಗಬ್ಯಸನಸಂವತ್ತನಿಕೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಯೋ ಸಬ್ಬಲಹುಸೋ ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಸ್ಸ ವಿಪಾಕೋ ಮನುಸ್ಸಭೂತಸ್ಸ ಸಪತ್ತವೇರಸಂವತ್ತನಿಕೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಯೋ ಸಬ್ಬಲಹುಸೋ ಮುಸಾವಾದಸ್ಸ ವಿಪಾಕೋ ಮನುಸ್ಸಭೂತಸ್ಸ ಅಬ್ಭೂತಬ್ಭಕ್ಖಾನಸಂವತ್ತನಿಕೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಯೋ ಸಬ್ಬಲಹುಸೋ ಪಿಸುಣಾಯ ವಾಚಾಯ ವಿಪಾಕೋ ಮನುಸ್ಸಭೂತಸ್ಸ ಮಿತ್ತೇಹಿ ಭೇದನಸಂವತ್ತನಿಕೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಯೋ ಸಬ್ಬಲಹುಸೋ ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ ವಿಪಾಕೋ ಮನುಸ್ಸಭೂತಸ್ಸ ಅಮನಾಪಸದ್ದಸಂವತ್ತನಿಕೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಯೋ ಸಬ್ಬಲಹುಸೋ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಸ್ಸ ವಿಪಾಕೋ ಮನುಸ್ಸಭೂತಸ್ಸ ಅನಾದೇಯ್ಯವಾಚಾಸಂವತ್ತನಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸುರಾಮೇರಯಪಾನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಸೇವಿತಂ…ಪೇ॰… ಯೋ ಸಬ್ಬಲಹುಸೋ ಸುರಾಮೇರಯಪಾನಸ್ಸ ವಿಪಾಕೋ ಮನುಸ್ಸಭೂತಸ್ಸ ಉಮ್ಮತ್ತಕಸಂವತ್ತನಿಕೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ಅ॰ ನಿ॰ ೮.೪೦! ಅತ್ಥೇವ ಸುತ್ತನ್ತೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ತೇನ ಹಿ ಅತ್ಥಿ ಕಾಚಿ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯತಾತಿ।
೯೦೪. ನತ್ಥಿ ಕಾಚಿ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯತಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಸೇವಿತಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ನಿರಯಸಂವತ್ತನಿಕಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಸಂವತ್ತನಿಕಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಸಂವತ್ತನಿಕಾ’’ತಿ। ಅತ್ಥೇವ ಸುತ್ತನ್ತೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ತೇನ ಹಿ ಅತ್ಥಿ ಕಾಚಿ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯತಾತಿ।
ನತ್ಥಿ ಕಾಚಿ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯತಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ…ಪೇ॰… ಮಿಚ್ಛಾಸಮಾಧಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಸೇವಿತೋ ಭಾವಿತೋ…ಪೇ॰… ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಸಂವತ್ತನಿಕೋ’’ತಿ! ಅತ್ಥೇವ ಸುತ್ತನ್ತೋತಿ ? ಆಮನ್ತಾ। ತೇನ ಹಿ ಅತ್ಥಿ ಕಾಚಿ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯತಾತಿ।
೯೦೫. ನತ್ಥಿ ಕಾಚಿ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯತಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಸೇವಿತಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಅಮತೋಗಧಾ ಹೋತಿ ಅಮತಪರಾಯನಾ ಅಮತಪರಿಯೋಸಾನಾ’’ತಿ! ಅತ್ಥೇವ ಸುತ್ತನ್ತೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ತೇನ ಹಿ ಅತ್ಥಿ ಕಾಚಿ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯತಾತಿ।
ನತ್ಥಿ ಕಾಚಿ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯತಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಸೇವಿತೋ ಭಾವಿತೋ ಬಹುಲೀಕತೋ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಸೇವಿತೋ ಭಾವಿತೋ ಬಹುಲೀಕತೋ ಅಮತೋಗಧೋ ಹೋತಿ ಅಮತಪರಾಯನೋ ಅಮತಪರಿಯೋಸಾನೋ’’ತಿ ಅತ್ಥೇವ ಸುತ್ತನ್ತೋತಿ, ಆಮನ್ತಾ। ತೇನ ಹಿ ಅತ್ಥಿ ಕಾಚಿ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯತಾತಿ।
ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೨೨. ಬಾವೀಸತಿಮವಗ್ಗೋ
(೨೧೭) ೧೦. ಖಣಿಕಕಥಾ
೯೦೬. ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಿಕಾ ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಚಿತ್ತೇ ಮಹಾಪಥವೀ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಮಹಾಸಮುದ್ದೋ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಸಿನೇರುಪಬ್ಬತರಾಜಾ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಆಪೋ ಸಣ್ಠಾತಿ, ತೇಜೋ ಸಣ್ಠಾತಿ, ವಾಯೋ ಸಣ್ಠಾತಿ, ತಿಣಕಟ್ಠವನಪ್ಪತಯೋ ಸಣ್ಠಹನ್ತೀತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ…ಪೇ॰…।
ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಿಕಾ ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಚಕ್ಖಾಯತನಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಸಹಜಾತನ್ತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ…ಪೇ॰… ಚಕ್ಖಾಯತನಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಸಹಜಾತನ್ತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಞ್ಚೇವ, ಆವುಸೋ, ಚಕ್ಖುಂ ಅಪರಿಭಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹಿರಾ ಚ ರೂಪಾ ನ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೋ ಚ ತಜ್ಜೋ ಸಮನ್ನಾಹಾರೋ ಹೋತಿ, ನೇವ ತಾವ ತಜ್ಜಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಭಾಗಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಭಾವಸ್ಸ (ಬಹೂಸು) ಪಾತುಭಾವೋ ಹೋತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಞ್ಚೇವ, ಆವುಸೋ, ಚಕ್ಖುಂ ಅಪರಿಭಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹಿರಾ ಚ ರೂಪಾ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೋ ಚ ತಜ್ಜೋ ಸಮನ್ನಾಹಾರೋ ಹೋತಿ, ನೇವ ತಾವ ತಜ್ಜಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಭಾಗಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವೋ ಹೋತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಞ್ಚೇವ ಚಕ್ಖುಂ ಅಪರಿಭಿನ್ನಂ ಹೋತಿ , ಬಾಹಿರಾ ಚ ರೂಪಾ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಜ್ಜೋ ಚ ಸಮನ್ನಾಹಾರೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ತಜ್ಜಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಭಾಗಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೩೦೬! ಅತ್ಥೇವ ಸುತ್ತನ್ತೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ತೇನ ಹಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ – ‘‘ಚಕ್ಖಾಯತನಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಸಹಜಾತ’’ನ್ತಿ।
ಸೋತಾಯತನಂ…ಪೇ॰… ಘಾನಾಯತನಂ…ಪೇ॰… ಜಿವ್ಹಾಯತನಂ…ಪೇ॰… ಕಾಯಾಯತನಂ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಸಹಜಾತನ್ತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ…ಪೇ॰… ಕಾಯಾಯತನಂ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಸಹಜಾತನ್ತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಿಕೋ ಚೇವ, ಆವುಸೋ, ಕಾಯೋ ಅಪರಿಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಬಾಹಿರಾ ಚ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ನ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಜ್ಝತ್ತಿಕೋ ಚೇವ, ಆವುಸೋ, ಕಾಯೋ ಅಪರಿಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಬಾಹಿರಾ ಚ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೋ ಚ…ಪೇ॰… ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕೋ ಚೇವ ಕಾಯೋ ಅಪರಿಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಬಾಹಿರಾ ಚ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಜ್ಜೋ ಚ ಸಮನ್ನಾಹಾರೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ತಜ್ಜಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಭಾಗಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೩೦೬! ಅತ್ಥೇವ ಸುತ್ತನ್ತೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ತೇನ ಹಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ – ‘‘ಕಾಯಾಯತನಂ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಸಹಜಾತ’’ನ್ತಿ।
೯೦೭. ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ – ‘‘ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಿಕಾ ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾ’’ತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾ ನಿಚ್ಚಾ ಧುವಾ ಸಸ್ಸತಾ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ। ತೇನ ಹಿ ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಿಕಾ ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾತಿ।
ಖಣಿಕಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಬಾವೀಸತಿಮವಗ್ಗೋ।
ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –
ಅತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಂಯೋಜನಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ, ಅರಹಾ ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ಅರಹಾ ಆನೇಞ್ಜೇ ಠಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ಅತ್ಥಿ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾಯ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ, ಅತ್ಥಿ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾಯ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಿ, ಅತ್ಥಿ ಸುಪಿನಗತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ, ಅತ್ಥಿ ಸುಪಿನಗತಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಸುಪಿನಗತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಅಬ್ಯಾಕತಂ, ನತ್ಥಿ ಕಾಚಿ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯತಾ, ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಿಕಾ ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾತಿ।