೧೩. ತೇರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಕಾರಕಪಟಿವೇಧವಣ್ಣನಾ
ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾತಿ ಕುಸಲಾದಯೋತಿ ಕುಸಲಾಕುಸಲಾ। ಏತೇಸಂ ಪನ ನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ತೇಸಂ ಕುಸಲಾಕುಸಲಾನಂ ಆಯತ್ತಾ ವುತ್ತಿ ಏತೇಸನ್ತಿ ತದಾಯತ್ತವುತ್ತಿನೋ। ತೇಸನ್ತಿ ಕುಸಲಾಕುಸಲಾದೀನಂ। ತಸ್ಮಾತಿ ಕಾರಕಾಭಾವೇ ಕುಸಲಾಕುಸಲಾನಂ, ತಬ್ಬಿಪಾಕಾನಞ್ಚ ಅಭಾವತೋ। ನಿರತ್ಥಿಕಾತಿ ದೇಸೇತ್ವಾಪಿ ಬೋಧೇತಬ್ಬಾಭಾವತೋ ನಿರತ್ಥಿಕಾ। ‘‘ನಾಯಂ ನಿರತ್ಥಿಕಾ’’ತಿ ವತ್ವಾಪಿ ‘‘ಸಾತ್ಥಿಕಾ’’ತಿ ವಚನಂ ಪನ ಪರಸ್ಸ ದಳ್ಹಗ್ಗಾಹತ್ಥಂ। ಲೋಕೇಪಿ ಹಿ ಏವಂ ವೋಹಾರಂ ವೋಹರನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ಭವತಿ, ನಾಞ್ಞಥಾತಿಆದಿ। ತತ್ಥಾತಿ ಕಾರಕಾಭಾವೇಪಿ ಅತ್ತಾ ಅತ್ಥೀತಿ ಗಹಣೇ। ಅನುರೋಧೋತಿ ಅನುಕೂಲಪಕ್ಖಪಾತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಧಾತಿ ಕಾರಕಾಭಾವೇಪಿ ಕುಸಲಾದಯೋ ಅತ್ಥೀತಿ ಗಹಣೇ। ವಿರೋಧೋತಿ ಪಟಿಘೋ।
ಏವಂ ಕಾರಕಾಭಾವೇಪಿ ಕುಸಲಾದೀನಂ ಸಬ್ಭಾವಂ ಯುತ್ತಿತೋ ಸಾಧೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಲೋಕಸಿದ್ಧೇನ ನಿದಸ್ಸನೇನ ಸಾಧೇತುಂ ‘‘ಅಥಾಪೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಅಥಾಪೀತಿ ಕಾರಕಾಭಾವೇಪಿ। ಪಥವಿ-ಗ್ಗಹಣೇನ ಪಥವೋಜಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಥಾ ಆಪ-ಗ್ಗಹಣೇನ ಆಪೋಜಂ। ತೇಜೋತಿ ಸೀತುಣ್ಹವಸೇನ ದುವಿಧಾ ತೇಜೋಧಾತು। ಉತೂತಿ ಹೇಮನ್ತಾದಿಉತು। ಆದಿ-ಗ್ಗಹಣೇನ ಬೀಜಾದಿಕೇ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಜನಕಪಚ್ಚಯೋ ಹೇತು, ಅನುಪಾಲನಕಪಚ್ಚಯೋ ಪಚ್ಚಯೋ ನಾಮಾತಿ ಆಹ ‘‘ಹೇತುಪಚ್ಚಯಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಫಲನಿಬ್ಬತ್ತಕೋ ಹೇತು, ಪಚ್ಚಯೋ ಅನುಪಾಲನಕೋ’’ತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ।
ಏವಂ ಕಾರಕಾಭಾವೇಪಿ ಕುಸಲಾಕುಸಲಪ್ಪವತ್ತಿಂ ಸಾಧೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪರಪರಿಕಪ್ಪಿತಂ ಅತ್ತಾನಮೇವ ತಾವ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ‘‘ಅಥಾಪಿ ಚೇತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ಕಾಮಂ ಪಞ್ಞಾಪರಿಬಾಹಿರದಿಟ್ಠಿಯಾ ಏವ ಅತ್ತಾ ಪರಿಕಪ್ಪೀಯತಿ, ಪರೋ ಪನ ‘‘ಪಞ್ಞಾಯ ಪರಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞತೀತಿ ‘‘ಪಞ್ಞಾಯ ಪರಿಕಪ್ಪಿತೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮ ತಾವಾತಿ ತಿಟ್ಠತು ತಾವ ಚೇಸಾ ಕಾರಕಾಭಾವೇಪಿ ಕುಸಲಾದೀನಂ ‘‘ಕಿಞ್ಚೇತ್ಥಾ’’ತಿ। ಸಚೇತನೋ ವಾ ಉದಾಹು ಅಚೇತನೋ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಕೋ ದೋಸೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇತರೋ ಉಭಯಥಾಪಿ ದೋಸೋಯೇವ। ಯಞ್ಹಿ ಅಚೇತನಂ ಅತ್ತಾನಂ, ನ ತಂ ಕಾರಕಂ, ವೇದಕಞ್ಚ, ಯಥಾ ತಂ ಪಾಕಾರತರುಆದಯೋ। ‘‘ಅಚೇತನೋವಾಯಂ ಅತ್ತಾ’’ತಿ ಅನುಮಾನೇನ ಕಾರಕವೇದಕತ್ತಾಭಾವಸಿದ್ಧಿತೋತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಯದಿ ಅಚೇತನೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಅನಞ್ಞೋತಿ ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗವಸೇನ ಅನಞ್ಞೋ। ಇತರಥಾ ‘‘ಸಚೇತನೋ’’ತಿ ವಚನಮೇವ ನ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಸಹಭಾವೀ ನಾಮ ಅಞ್ಞೋ ನ ಹೋತೀತಿ। ಅತ್ತನೋಪಿ ನಾಸೋ ಸಿಯಾತಿ ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗವುತ್ತಿರೂಪೇಸು ಏಕಸ್ಸ ನಾಸೇ ಇತರಸ್ಸಾಪಿ ವಿನಾಸೋ ವಿಯ। ಚೇತನಾಯಪಿ ನಾಸೋ ನ ಭವತಿ ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗರೂಪೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಅವಿನಾಸೇ ಇತರಸ್ಸಾಪಿ ಅವಿನಾಸೋ ವಿಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
‘‘ಚೇತನಾಯ ಅನಞ್ಞತ್ತಾ’’ತಿ ಕಾರಣಂ ವತ್ವಾ ತಮೇವ ಸಮತ್ಥೇತುಂ ‘‘ಚೇತನತ್ತಾನ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಅತ್ತನೋ ಅನಾಸೇ ಸತಿ ಚೇತನಾಯಪಿ ವಿನಾಸೋ ನ ಭವತೀ’’ತಿ ಸುತ್ವಾಪಿ ಪರಸ್ಸ ನಿರುತ್ತರಭಾವೋ, ಚೇತನಾಯ ನಾಸೇ ವಿಸೇಸಕಾರಣಾಭಾವತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನಾಹ ‘‘ಅಥ ಚೇತನಾಯಯೇವಾ’’ತಿಆದಿ। ಅತ್ತಾವ ನಸ್ಸತು, ತಿಟ್ಠತು ಚೇತನಾ। ಕೋ ಹಿ ವಿಸೇಸಕಾರಣಾಭಾವೇ ಅತ್ತನಿ ಅನುರೋಧೋ, ಚೇತನಾಯ ವಿರೋಧೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಪಟಿಞ್ಞಾ ಹೀನಾತಿ ಪುಬ್ಬೇ ದಿನ್ನಪಟಿಞ್ಞಾ ಪರಿಹೀನಾ। ಅಥ ನ ಭವತಿ, ‘‘ಪಟಿಞ್ಞಾ ಹೀನಾ’’ತಿ ಯದಿ ಅತ್ತನೋ ವಿನಾಸೇ ಚೇತನಾಯ ಅವಿನಾಸೋ ನ ಭವತಿ। ಚೇತನತ್ತಾನಂ ಅನಞ್ಞಭಾವೇನ ಚೇತನಾಯ ನಾಸೇ ಅತ್ತನೋಪಿ ವಿನಾಸಪ್ಪಸಙ್ಗತೋ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರತೋ ವಿಪರೀತಂ ವಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಪ್ಪಕಾರತೋ ವಿಪರೀತಂ। ಚೇತನಾಯ ವಿನಾಸೇಪಿ ಅತ್ತಾ ನ ನಸ್ಸತಿ, ಅತ್ತನೋ ಪನ ಅವಿನಾಸೇಪಿ ಚೇತನಾ ನಸ್ಸತೀತಿ ಏವಂ ವಾ ತವ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಸಿಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅತ್ತಾ ನಸ್ಸತು, ಚೇತನಾ ತಿಟ್ಠತು ಅಞ್ಞಭಾವೇ ಉಭಿನ್ನಂ ಸಮಾನಯೋಗಕ್ಖಮತಾಯ ಭವಿತಬ್ಬತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಪಟಿಞ್ಞಾಹೀನೋ ಭವಸೀತಿ ಚೇತನಾಯೇವ ನಸ್ಸತಿ, ಅತ್ತಾ ನ ನಸ್ಸತಿ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಹೀನೋ ಭವಸಿ।
ಇಧಾತಿ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪಕ್ಖೇ। ಲಕ್ಖಣಕತನ್ತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞವಿಸದಿಸೇಹಿ ಭಿನ್ನಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಕತಂ। ದೇಸನ್ತರಕತನ್ತಿ ಭಿನ್ನದೇಸಕತಂ। ಜಾತೋ ವೇದೀಯತಿ ಞಾಯತೀತಿ ಜಾತವೇದೋ, ಅಗ್ಗಿಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಡಯ್ಹಮಾನೇತಿ ಉದ್ಧನೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚಮಾನೇ। ಏಕೋ ಪವತ್ತಿಪದೇಸೋ ಇಮೇಸನ್ತಿ ಏಕದೇಸಾ, ತೇಸಂ ಭಾವೋತಿ ಏಕದೇಸತ್ತಂ।
ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗತೋತಿ ಲಕ್ಖಣತೋ ಭೇದೇಪಿ ಠಾನವಸೇನ ಅವಿನಿಬ್ಭುಜ್ಜನತೋ ಅವಿಸಂಸಟ್ಠತ್ತಾ ‘‘ಏಕದೇಸತ್ತೇ’’ತಿಇಮಸ್ಸೇವ ‘‘ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗಭಾವೇಪೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಂ ಅಯುತ್ತನ್ತಿ ತಂ ‘‘ಉಭಿನ್ನಂ ಏಕದೇಸತಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಹ ನ ಯುಜ್ಜತಿ। ಪಟಿಞ್ಞಾ ಹೀನಾತಿ ಯದಿ ಪುಬ್ಬಪಟಿಞ್ಞಾ ಪಮಾಣಂ, ಅಯಂ ಪಟಿಞ್ಞಾ ಹೀನಾ। ಯದಿ ವಾ ಪನ ಅಯಂ ಪಮಾಣಂ, ಇತರಾ ಹೀನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ಚೇತನಾಯ ಅತ್ತನೋ ಪದೇಸವಸೇನ ನಾನತ್ತೇ ಅತ್ತನೋ ಅಚೇತನತ್ತಭಾವಪ್ಪತ್ತಿತೋ ‘‘ಸಚೇತನೋ ಅತ್ತಾ’’ತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ತಯಾ ದಿನ್ನಪಟಿಞ್ಞಾ ಪರಿಹೀನಾತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
ಅಚೇತನೋ ಅತ್ತಾತಿ ಅತ್ತಾ ಅಚೇತನೋತಿ ಕತ್ವಾ। ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತದೋಸತೋತಿ ‘‘ಯದಿ ಅಚೇತನೋ ಸಿಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಆದಿತೋ ವುತ್ತದೋಸತೋ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಏವಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿಯಮಾನೇ ವಿಮದ್ದನಸಹೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ।
೭೭೯. ಯದಿ ಏವನ್ತಿ ಯದಿ ಪರಮತ್ಥತೋ ಕುಸಲಾಕುಸಲಾನಂ ಕಾರಕೋ, ತಬ್ಬಿಪಾಕಾನಞ್ಚ ವೇದಕೋ ನತ್ಥಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಭಗವತಾ ವುತ್ತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
ಸನ್ಧಾವತೀತಿ ಸಂಸರತಿ। ಅತ್ತನಾ ಕತಕುಸಲಾಕುಸಲಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯತ್ತಾ ವಿಪಾಕಭೂತಂ ಸುಖದುಕ್ಖಮ್ಪಿ ಅತ್ತನಾ ಕತಮೇವ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸುಖದುಕ್ಖಂ ಸಯಂಕತ’’ನ್ತಿ।
೭೮೦. ಸಂಸಾರಮಾಪನ್ನೋತಿ –
‘‘ಖನ್ಧಾನಞ್ಚ ಪಟಿಪಾಟಿ, ಧಾತುಆಯತನಾನ ಚ।
ಅಬ್ಬೋಚ್ಛಿನ್ನಂ ವತ್ತಮಾನಾ, ‘ಸಂಸಾರೋ’ತಿ ಪವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ॥ (ಧ॰ ಸ॰ ಅಟ್ಠ॰ ನಿದಾನಕಥಾ; ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ೨.೬೧೯) –
ಏವಂ ವುತ್ತಖನ್ಧಪಟಿಪಾಟಿಆದಿವಸಪ್ಪವತ್ತಂ ಸಂಸಾರಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪವತ್ತಿವಸೇನ ಪಟಿಪನ್ನೋ। ದುಕ್ಖಮಸ್ಸ ಮಹಬ್ಭಯನ್ತಿ ಅಸ್ಸ ಸಂಸಾರಾಪನ್ನಸ್ಸ ಸತ್ತಸ್ಸ ಜಾತಿಆದಿದುಕ್ಖಂ ಮಹಬ್ಭಯಂ ಮಹಾಭಯಸಂವತ್ತನಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಓಪಪಾತಿಕೋತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ।
೭೮೧. ಭಾರಾ ಹವೇ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾತಿ ರೂಪಾದಯೋ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಭಾರಭೂತಾ, ಸೀಸೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಭಾರಸದಿಸಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಭಾರಹಾರೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ತಸ್ಸ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಭಾರಸ್ಸ ಹಾರಕೋ। ಭಾರಾದಾನನ್ತಿ ಭಾರನಿಕ್ಖೇಪನನ್ತಿ ಪುನ ಅಗ್ಗಹೇತಬ್ಬತಾಪಾದನೇನ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನವಸೇನ ಭಾರಸ್ಸ ನಿಕ್ಖಿಪನಂ।
೭೮೨. ಯನ್ತಿ ಕುಸಲಾಕುಸಲಕಮ್ಮಂ। ಸಕನ್ತಿ ಆಯತ್ತಂ।
೭೮೩. ಏಕಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏಕೇನ ಕಪ್ಪೇನಾತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಪ್ಪೇ।
೭೮೪. ಅಸ್ಸದ್ಧೋತಿಆದಿ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಂ।
‘‘ತಞ್ಚ ‘‘ನನು ಭಗವತಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಕಿಂ ನು ಸತ್ತೋ’’ತಿ ಗಾಥಾ ವಜಿರಾಯ ಥೇರಿಯಾ ವುತ್ತಾಪಿ ಭಗವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯವಸೇನೇವ ವುತ್ತತ್ತಾ ಭಗವತಾ ವುತ್ತಾ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಭಗವತಾ ಇದಮ್ಪಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ।
೭೮೫. ಕಿಂ ನು ಸತ್ತೋತಿ ಪಚ್ಚೇಸೀತಿ ರೂಪವೇದನಾದೀಸು ಕಿಂ ನಾಮ ಸತ್ತೋ ಪುಗ್ಗಲೋತಿ ಗಣ್ಹಾಸಿ।
೭೮೬. ಅಙ್ಗಸಮ್ಭಾರಾತಿ ಚಕ್ಕಾದಿಅವಯವಸಮ್ಭಾರೇಸು, ಚಕ್ಕಾದಿಅವಯವಾನಂ ಸಮೋಧಾನೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸದ್ದೋತಿ ವೋಹಾರೋ।
ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಏವಂ ಪರಮತ್ಥತೋ ಸತ್ತಸ್ಸ ಅಭಾವೋ ಭಗವತಾ ವುತ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ। ನ ವಚನಮತ್ತಮೇವ ಆಲಮ್ಬಿತಬ್ಬಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಪಹಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ದಳ್ಹಮೂಳ್ಹೋವ ಹುತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ದಳ್ಹಮೂಳ್ಹಗ್ಗಾಹೀ, ಕಾರಣೇ ದಸ್ಸಿತೇಪಿ ಅಪರಿಚ್ಚಜನವಸೇನ ಗಹಣಂ ದಳ್ಹಗ್ಗಹಣಂ। ಕಾರಣಸ್ಸೇವ ದಟ್ಠುಮಸಮತ್ಥತಾವಸೇನ ಗಹಣಂ ಮೂಳ್ಹಗ್ಗಹಣಂ। ತಾದಿಸೇನ ನ ಭವಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ನ ಚ…ಪೇ॰… ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ಸುತ್ತಪದಾನನ್ತಿ ನೇಯ್ಯತ್ಥನೀತತ್ಥವಸೇನ ಉಭಯಥಾ ಠಿತಾನಂ ಸುತ್ತನ್ತಾನಂ।
ದ್ವೇ ಸಚ್ಚಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ ತಥಾ ತಥಾ ವಿನೇತಬ್ಬಾನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ವಸೇನಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಯೇಸಞ್ಹಿ ಸಮ್ಮುತಿದೇಸನಾಯ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮೋ ಹೋತಿ, ತೇಸಂ ಸಮ್ಮುತಿಸಚ್ಚವಸೇನ ದೇಸೇತಿ। ಯೇಸಞ್ಚ ಪರಮತ್ಥದೇಸನಾಯ, ತೇಸಂ ಪರಮತ್ಥವಸೇನ ದೇಸೇತಿ। ದೇಸಭಾಸಾಕುಸಲೋ ವಿಯ ಆಚರಿಯೋ ತಂತಂದೇಸವಾಸಿಮಾಣವಾನಂ ತಾಯ ತಾಯ ಭಾಸಾಯ। ಸಮ್ಮುತಿಸಚ್ಚಂ ಪರಮತ್ಥಸಚ್ಚಞ್ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪುಗ್ಗಲೋ ಸತ್ತೋ
‘‘ಸಙ್ಕೇತವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ಲೋಕಸಮ್ಮುತಿಕಾರಣಂ।
ಪರಮತ್ಥವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ಧಮ್ಮಾನಂ ಭೂತಕಾರಣಂ॥ (ದೀ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೪೩೯-೪೪೩)।
‘‘ತಸ್ಮಾ ವೋಹಾರಕುಸಲಸ್ಸ, ಲೋಕನಾಥಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ।
ಸಮ್ಮುತಿಂ ವೋಹರನ್ತಸ್ಸ, ಮುಸಾವಾದೋ ನ ಜಾಯತೀ’’ತಿ॥
೭೮೭-೮. ಯೋ ಸೋ ಇಮಂ ಗನ್ಥಂ ಅಚ್ಚನ್ತಂ ಸತತಮ್ಪಿ ಚಿನ್ತೇತಿ, ತಸ್ಸ ತತೋ ಸಿದ್ಧಾ ಪರಮಾ ಪಞ್ಞಾ ವೇಪುಲ್ಲಭಾವಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಅಧಿಂ ಚಿತ್ತಸನ್ತಾಪಂ ನೀಹರತಿ ಅಪನೇತೀತಿ ಅಧಿನೀಹರಂ। ವಿಮತಿಯಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ, ಮೋಹಸ್ಸ ವಾ ವಿನಾಸಂ ಕರೋತಿ ಉಪನಿಸ್ಸಯಭಾವತೋತಿ ವಿಮತಿವಿನಾಸಕರಂ। ಅತ್ಥಬ್ಯಞ್ಜನಸಮ್ಪದಾಯ ಮನವಡ್ಢನತೋ ಪಿಯಕರಂ। ವಿಕಸತೀತಿ ದಿಬ್ಬತಿ। ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ, ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ವಾ।
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮತ್ಥವಿಕಾಸಿನಿಯಾ ನಾಮ
ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರಸಂವಣ್ಣನಾಯ
ಕಾರಕಪಟಿವೇಧವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।