೨. ನಾಮಕಣ್ಡ
ಅಥ
ಅತ್ಥಾಭಿಮುಖಂ ನಮನತೋ, ಅತ್ತನಿ ಚತ್ಥಸ್ಸ ನಾಮನತೋ ನಾಮಂ, ದಬ್ಬಾಭಿಧಾನಂ।
ತಂ ಪನ ದುವಿಧಂ ಅನ್ವತ್ಥರುಳ್ಹೀವಸೇನ, ತಿವಿಧಂ ಪುಮಿತ್ಥಿನಪುಂಸಕಲಿಙ್ಗವಸೇನ। ಯಥಾ – ರುಕ್ಖೋ, ಮಾಲಾ, ಧನಂ।
ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಸಾಮಞ್ಞಗುಣಕ್ರಿಯಾಯದಿಚ್ಛಾವಸೇನ, ಯಥಾ – ರುಕ್ಖೋ, ನೀಲೋ, ಪಾಚಕೋ, ಸಿರಿವಡ್ಢೋತಿಆದಿ।
ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಅವಣ್ಣಿವಣ್ಣುವಣ್ಣೋಕಾರನಿಗ್ಗಹೀತನ್ತಪಕತಿಭೇದೇನ।
ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗ
ತತ್ಥ ಪಠಮಂ ಅಕಾರನ್ತಮ್ಹಾ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗಾ ಜಾತಿನಿಮಿತ್ತಾ ಪುರಿಸಸದ್ದಾ ಸ್ಯಾದಿವಿಭತ್ತಿಯೋ ಪರಾ ಯೋಜೀಯನ್ತೇ।
೬೦. ಜಿನವಚನಯುತ್ತಞ್ಹಿ।
ಅಧಿಕಾರೋಯಂ। ತತ್ಥ ಪಞ್ಚ ಮಾರೇ ಜಿತವಾತಿ ಜಿನೋ, ಬುದ್ಧೋ। ಜಿನಸ್ಸ ವಚನಂ ಜಿನವಚನಂ, ತಸ್ಸ ಜಿನವಚನಸ್ಸ ಯುತ್ತಂ ಜಿನವಚನಯುತ್ತಂ, ತೇಪಿಟಕಸ್ಸ ಬುದ್ಧವಚನಸ್ಸ ಮಾಗಧಿಕಾಯ ಸಭಾವನಿರುತ್ತಿಯಾ ಯುತ್ತಂ ಅನುರೂಪಮೇವಾತಿ ಇದಂ ಅಧಿಕಾರತ್ಥಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
ಸಾ ಮಾಗಧೀ ಮೂಲಭಾಸಾ, ನರಾ ಯಾಯಾದಿಕಪ್ಪಿಕಾ।
ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ ಚ’ಸ್ಸುತಾಲಾಪಾ, ಸಮ್ಬುದ್ಧಾ ಚಾಪಿ ಭಾಸರೇ॥
ಅಧಿಕಾರೋ ಪನ ತಿವಿಧೋ ಸೀಹಗತಿಕಮಣ್ಡೂಕಗತಿಕಯಥಾನುಪುಬ್ಬಿಕವಸೇನ, ಅಯಂ ಪನ ಸೀಹಗತಿಕೋ ಪುಬ್ಬಾಪರವಿಲೋಕನತೋ, ಯಥಾನುಪುಬ್ಬಿಕೋಯೇವ ವಾ।
ಸಕ್ಕತವಿಸದಿಸಂ
೬೧. ಲಿಙ್ಗಞ್ಚ ನಿಪಚ್ಚತೇ।
ಲಿಙ್ಗಂಪಾಟಿಪದಿಕಂ, ಯಥಾ ಯಥಾ ಜಿನವಚನಯುತ್ತಞ್ಹಿ ಲಿಙ್ಗಂ, ತಥಾ ತಥಾ ಇಧ ಲಿಙ್ಗಂ ನಿಪಚ್ಚತೇ ಠಪೀಯತಿ। ಚಸದ್ದೇನ ಧಾತವೋ ಚಾತಿ ಜಿನವಚನಾನುರೂಪತೋ ‘‘ಪುರಿಸ’’ಇತಿ ಲಿಙ್ಗೇ ಠಪಿತೇ ತತೋ ತಸ್ಸ ಧಾತುಪ್ಪಚ್ಚಯವಿಭತ್ತಿವಜ್ಜಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥವತೋ ಸದ್ದಸ್ಸ ‘‘ಪರಸಮಞ್ಞಾ ಪಯೋಗೇ’’ತಿ ಪರಿಭಾಸತೋ ಲಿಙ್ಗಸಞ್ಞಾಯಂ –
ಇತೋ ಪರಂ ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯಾದಿವಿಧಾನೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಲಿಙ್ಗಗ್ಗಹಣಮನುವತ್ತತೇ।
೬೨. ತತೋ ಚ ವಿಭತ್ತಿಯೋ।
ತತೋ ಜಿನವಚನಯುತ್ತೇಹಿ ಲಿಙ್ಗೇಹಿ ಪರಾ ವಿಭತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ। ಚಸದ್ದಗ್ಗಹಣೇನ ತವೇತುನಾದಿಪಚ್ಚಯನ್ತನಿಪಾತತೋಪಿ। ಕಮ್ಮಾದಿವಸೇನ, ಏಕತ್ತಾದಿವಸೇನ ಚ ಲಿಙ್ಗತ್ಥಂ ವಿಭಜನ್ತೀತಿ ವಿಭತ್ತಿಯೋ।
ಕಾ ಚ ಪನ ತಾ ವಿಭತ್ತಿಯೋ? ‘‘ವಿಭತ್ತಿಯೋ’’ತಿ ಅಧಿಕಾರೋ।
೬೩. ಸಿಯೋ, ಅಂಯೋ, ನಾಹಿ, ಸನಂ, ಸ್ಮಾಹಿ, ಸನಂ, ಸ್ಮಿಂಸು।
ಸ್ಯಾದಯೋ ದ್ವಿಸತ್ತ ವಿಭತ್ತಿಯೋ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಸಿ, ಯೋ ಇತಿ ಪಠಮಾ, ಅಂ, ಯೋ ಇತಿ ದುತಿಯಾ, ನಾ, ಹಿ ಇತಿ ತತಿಯಾ, ಸ, ನಂ ಇತಿ ಚತುತ್ಥೀ, ಸ್ಮಾ, ಹಿ ಇತಿ ಪಞ್ಚಮೀ, ಸ, ನಂ ಇತಿ ಛಟ್ಠೀ, ಸ್ಮಿಂ, ಸು ಇತಿ ಸತ್ತಮೀ।
ಇದಂ ಸಞ್ಞಾಸುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ, ವುತ್ತಞ್ಹಿ ವುತ್ತಿಯಂ ‘‘ವಿಭತ್ತಿಇಚ್ಚನೇನ ಕ್ವತ್ಥೋ, ಅಮ್ಹಸ್ಸ ಮಮಂ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಸೇ’’ತಿ, ಇತರಥಾ ಪುರಿಮಸುತ್ತೇನ ಏಕಯೋಗೋ ಕತ್ತಬ್ಬೋತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಪಠಮಾದಿವೋಹಾರೋ, ಏಕವಚನಾದಿವೋಹಾರೋ ಚ ಅನ್ವತ್ಥವಸೇನ, ಪರಸಮಞ್ಞಾವಸೇನ ವಾ ಸಿದ್ಧೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
ಏಕಸ್ಸ ವಚನಂ ಏಕವಚನಂ, ಬಹೂನಂ ವಚನಂ ಬಹುವಚನಂ, ದ್ವಿನ್ನಂ ಪೂರಣೀ ದುತಿಯಾತಿಆದಿ, ಇತರಥಾ ಪುರಿಮಸುತ್ತೇ ಚಸದ್ದೇನ ಸಞ್ಞಾಕರಣೇ ಅಪ್ಪಕತನಿರತ್ಥಕವಿಧಿಪ್ಪಸಙ್ಗೋ ಸಿಯಾ।
‘‘ಜಿನವಚನಯುತ್ತಞ್ಹಿ, ಲಿಙ್ಗಞ್ಚ ನಿಪಚ್ಚತೇ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ। ಇಧ ಪನ ಪದನಿಪ್ಫಾದನಮ್ಪಿ ಜಿನವಚನಸ್ಸಾವಿರೋಧೇನಾತಿ ಞಾಪೇತುಂ ಪರಿಭಾಸನ್ತರಮಾಹ।
೬೪. ತದನುಪರೋಧೇನ।
ಯಥಾ ಯಥಾ ತೇಸಂ ಜಿನವಚನಾನಂ ಉಪರೋಧೋ ನ ಹೋತಿ, ತಥಾ ತಥಾ ಇಧ ಲಿಙ್ಗಂ, ಚಸದ್ದೇನಾಖ್ಯಾತಞ್ಚ ನಿಪಚ್ಚತೇ, ನಿಪ್ಫಾದೀಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನೇವ ಇಧ ಚ ಆಖ್ಯಾತೇ ಚ ದ್ವಿವಚನಾಗ್ಗಹಣಂ, ಸಕ್ಕತವಿಸದಿಸತೋ ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯಾದಿವಿಧಾನಞ್ಚ ಕತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
ತತ್ಥ ಅವಿಸೇಸೇನ ಸಬ್ಬಸ್ಯಾದಿವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಸಙ್ಗೇ ‘‘ವತ್ತಿಚ್ಛಾನುಪುಬ್ಬಿಕಾ ಸದ್ದಪ್ಪವತ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ತಿಚ್ಛಾವಸಾ –
೬೫. ಲಿಙ್ಗತ್ಥೇ ಪಠಮಾ।
ಲಿಙ್ಗತ್ಥಾಭಿಧಾನಮತ್ತೇ ಪಠಮಾವಿಭತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಪಠಮಾ। ತತ್ಥಾಪಿ ಅನಿಯಮೇನೇಕವಚನಬಹುವಚನಪ್ಪಸಙ್ಗೇ ‘‘ಏಕಮ್ಹೀ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಏಕವಚನ’’ನ್ತಿ ಪರಿಭಾಸತೋ ಲಿಙ್ಗತ್ಥಸ್ಸೇಕತ್ತವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ ಪಠಮೇಕವಚನಂ ಸಿ।
‘‘ಅತೋ ನೇನಾ’’ತಿ ಇತೋ ‘‘ಅತೋ’’ತಿ ವತ್ತತೇ, ಲಿಙ್ಗಗ್ಗಹಣಞ್ಚ।
೬೬. ಸೋ
ಸಿ, ಓಇತಿ ದ್ವಿಪದಮಿದಂ। ಲಿಙ್ಗಸ್ಸ ಅಕಾರತೋ ಪರಸ್ಸ ಸಿವಚನಸ್ಸ ಓಕಾರೋ ಹೋತಿ।
ಸುತ್ತೇಸು ಹಿ ಪಠಮಾನಿದ್ದಿಟ್ಠಸ್ಸ ಕಾರಿಯಿನೋ ಛಟ್ಠೀವಿಪರಿಣಾಮೇನ ವಿವರಣಂ ಆದೇಸಾಪೇಕ್ಖನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
ಏತ್ಥ ಚ ಸೀತಿ ವಿಭತ್ತಿ ಗಯ್ಹತೇ ವಿಭತ್ತಿಕಾರಿಯವಿಧಿಪ್ಪಕರಣತೋ, ‘‘ತತೋ ಚ ವಿಭತ್ತಿಯೋ’’ತಿ ಇತೋ ವಿಭತ್ತಿಗ್ಗಹಣಾನುವತ್ತನತೋ ವಾ, ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸ್ಯಾದೀನಂ ಕಾರಿಯವಿಧಾನೇ ವಿಭತ್ತಿಯೇವಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
‘‘ವಾ ಪರೋ ಅಸರೂಪಾ’’ತಿ ಪರಲೋಪೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ತದಪವಾದೇನ ಪುಬ್ಬಲೋಪಮಾಹ।
೬೭. ಸರಲೋಪೋ’ಮಾದೇಸಪ್ಪಚ್ಚಯಾದಿಮ್ಹಿ ಸರಲೋಪೇ ತು ಪಕತಿ।
ಪುಬ್ಬಸ್ಸರಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ಅಂವಚನೇ, ಆದೇಸಪ್ಪಚ್ಚಯಾದಿಭೂತೇ ಚ ಸರೇ ಪರೇ, ಸರಲೋಪೇ ಕತೇ ತು ಪರಸರಸ್ಸ ಪಕತಿಭಾವೋ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಸರಲೋಪೇ’’ತಿ ಪುನಗ್ಗಹಣಂ ಇಮಿನಾವ ಕತಸರಲೋಪನಿಮಿತ್ತೇಯೇವ ಪರಸ್ಸ ವಿಕಾರೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಪಕತಿಭಾವತ್ಥಂ। ಪರಸರಸ್ಸ ಪಕತಿಭಾವವಿಧಾನಸಾಮತ್ಥಿಯತೋ ಅಮಾದೇಸಪ್ಪಚ್ಚಯಾದಿಭೂತೇ ಸರೇ ಪರೇತಿಪಿ ಸಿದ್ಧಂ।
ತ್ಯಾದಿವಿಭತ್ತಿಯೋ ಚೇತ್ಥ, ಪಚ್ಚಯತ್ತೇನ ಗಯ್ಹರೇ।
ಆದಿಗ್ಗಹಣಮಾಖ್ಯಾತ-ಕಿತಕೇಸ್ವಾಗಮತ್ಥಿದಂ॥
ಪಚ್ಚಯಸಾಹಚರಿಯಾ, ಚಾದೇಸೋ ಪಕತೀಪರೋ।
ಪದನ್ತಸ್ಸರಲೋಪೋ ನ, ತೇನ’ಬ್ಭಾಹಾದಿಕೇ ಪರೇ॥
ತುಗ್ಗಹಣಂ ಭಿಕ್ಖುನೀಆದೀಸು ಸರಲೋಪನಿವತ್ತನತ್ಥಂ, ‘‘ನಯೇ ಪರಂ ಯುತ್ತೇ’’ತಿ ಪರಂ ನೇತಬ್ಬಂ। ಪುರಿಸೋ ತಿಟ್ಠತಿ।
ಪುರಿಸೋ ಚ ಪುರಿಸೋ ಚಾತಿ ಪುರಿಸ ಪುರಿಸಇತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ –
೬೮. ಸರೂಪಾನಮೇಕಸೇಸ್ವಸಕಿಂ।
ಸರೂಪಾನಂ ಸಮಾನರೂಪಾನಂ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನಾನಂ ಮಜ್ಝೇ ಏಕೋವ ಸಿಸ್ಸತೇ, ಅಞ್ಞೇ ಲೋಪಮಾಪಜ್ಜನ್ತೇ ಅಸಕಿನ್ತಿ ಏಕಸೇಸೋ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಸರೂಪಾನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾವ ಸಿದ್ಧೇ ಅಸಕಿಮ್ಪಯೋಗೇ ಪುನಾಸಕಿಂಗಹಣಂ ಏಕವಿಭತ್ತಿವಿಸಯಾನಮೇವಾಸಕಿಮ್ಪಯೋಗೇ ಏವಾಯನ್ತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ, ನ ಚ ವಿಚ್ಛಾಪಯೋಗೇ’ತಿಪ್ಪಸಙ್ಗೋ। ‘‘ವಗ್ಗಾ ಪಞ್ಚಪಞ್ಚಸೋ ಮನ್ತಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪಞ್ಚಪಞ್ಚಸೋ’’ತಿ ನಿದ್ದೇಸೇನೇವ ವಿಚ್ಛಾಪಯೋಗಸಿದ್ಧಿಯಾ ಞಾಪಿತತ್ತಾ, ಅಥ ವಾ ಸಹವಚನಿಚ್ಛಾಯ’ಮಯ’ಮೇಕಸೇಸೋ।
ಯೋಗವಿಭಾಗತೋ ಚೇತ್ಥ, ಏಕಸೇಸ್ವಸಕಿಂ ಇತಿ।
ವಿರೂಪೇಕಸೇಸೋ ಹೋತಿ, ವಾ ‘‘ಪಿತೂನ’’ನ್ತಿಆದಿಸು॥
ತತ್ಥೇವ ಲಿಙ್ಗತ್ಥಸ್ಸ ಬಹುತ್ತವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ ‘‘ಬಹುಮ್ಹಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಬಹುವಚನ’’ನ್ತಿ ಪಠಮಾಬಹುವಚನಂ ಯೋ, ಪುರಿಸ ಯೋ ಇತೀಧ ‘‘ಅತೋ, ವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೬೯. ಸಬ್ಬಯೋನೀನಮಾಏ।
ಅಕಾರನ್ತತೋ ಲಿಙ್ಗಮ್ಹಾ ಪರೇಸಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಠಮಾಯೋನೀನಂ, ದುತಿಯಾಯೋನೀನಞ್ಚ ಯಯಾಕ್ಕಮಂ ಆಕಾರೇಕಾರಾದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾತಿ ಆಕಾರೋ, ಸಬ್ಬಗ್ಗಹಣಂ ಸಬ್ಬಾದೇಸತ್ಥಂ, ಸರಲೋಪಾದಿ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ, ಪುರಿಸಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ।
ವಾ ಇಚ್ಚೇವ ರೂಪಾ ರೂಪಾನಿ, ಅಗ್ಗಯೋ, ಮುನಯೋ।
ವಾಸದ್ದೋಯಂ ವವತ್ಥಿತಪಿಭಾಸತ್ಥೋ, ತೇನ ಚೇತ್ಥ –
ನಿಚ್ಚಮೇವ
ಅಸನ್ತಂ ಝೇ ಕತತ್ತೇ ತು, ವಿಧಿಂ ದೀಪೇತಿ ವಾಸುತಿ॥
ತತ್ಥೇವಾಲಪನವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ ‘‘ಲಿಙ್ಗತ್ಥೇ ಪಠಮಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೭೦. ಆಲಪನೇ ಚ।
ಅಭಿಮುಖಂ ಕತ್ವಾ ಲಪನಂ ಆಲಪನಂ, ಸಮ್ಬೋಧನಂ। ತಸ್ಮಿಂ ಆಲಪನತ್ಥಾಧಿಕೇ ಲಿಙ್ಗತ್ಥಾಭಿಧಾನಮತ್ತೇ ಚ ಪಠಮಾವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ। ಪುರೇ ವಿಯ ಏಕವಚನಾದಿ।
ಪುರಿಸ ಸಿ ಇಚ್ಚತ್ರ –
೭೧. ಆಲಪನೇ ಸಿ ಗಸಞ್ಞೋ।
ಆಲಪನತ್ಥೇ ವಿಹಿತೋ ಸಿ ಗಸಞ್ಞೋ ಹೋತೀತಿ ಗಸಞ್ಞಾಯಂ ‘‘ಭೋ ಗೇ ತೂ’’ತಿ ಇತೋ ‘‘ಗೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೭೨. ಅಕಾರಪಿತಾದ್ಯನ್ತಾನಮಾ।
ಲಿಙ್ಗಸ್ಸ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಅಕಾರೋ ಚ ಪಿತುಸತ್ಥುಇಚ್ಚೇವಮಾದೀನಮನ್ತೋ ಚ ಆಕಾರತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ ಗೇ ಪರೇ।
‘‘ಗೇ, ರಸ್ಸ’’ಮಿತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೭೩. ಆಕಾರೋ ವಾ।
ಲಿಙ್ಗಸ್ಸ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಆಕಾರೋ ರಸ್ಸಮಾಪಜ್ಜತೇ ಗೇ ಪರೇ ವಿಕಪ್ಪೇನ, ಅದೂರಟ್ಠಸ್ಸಾಲಪನೇವಾಯಂ।
೭೪. ಸೇಸತೋ ಲೋಪಂ ಗಸಿಪಿ।
‘‘ಸಿಂ, ಸೋ, ಸ್ಯಾ ಚ, ಸಖತೋ ಗಸ್ಸೇ ವಾ, ಘತೇ ಚಾ’’ತಿ ಏವಮಾದೀಹಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೇಹಿ ಅಞ್ಞೋ ಸೇಸೋ ನಾಮ, ತತೋ ಸೇಸತೋ ಲಿಙ್ಗಮ್ಹಾ ಗಸಿಇಚ್ಚೇತೇ ಲೋಪಮಾಪಜ್ಜನ್ತೇ। ಅಪಿಗ್ಗಹಣಂ ಸಿಗ್ಗಹಣೇ ವಇತಿ ವಚನಮೇವ ಞಾಪಕಮಞ್ಞತ್ಥಾಪಿ ಸಿಗ್ಗಹಣೇ ಆಲಪನಾಗ್ಗಹಣಸ್ಸ। ಕೇಚಿ ಆಲಪನಾಭಿಬ್ಯತ್ತಿಯಾ ಭವನ್ತಸದ್ದಂ ವಾ ಹೇಸದ್ದಂ ವಾ ಪಯುಜ್ಜನ್ತೇ। ಭೋ ಪುರಿಸ ತಿಟ್ಠ, ಹೇ ಪುರಿಸಾ ವಾ।
ಬಹುವಚನೇ ನ ವಿಸೇಸೋ, ಭವನ್ತೋ ಪುರಿಸಾ ತಿಟ್ಠಥ।
ತತ್ಥೇವ ಕಮ್ಮತ್ಥವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ ‘‘ವ,’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೭೫. ಯಂ ಕರೋತಿ ತಂ ಕಮ್ಮಂ।
ಯಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಯಂ ವಾ ವಿಕರೋತಿ, ಯಂ ವಾ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಂ ಕಾರಕಂ ಕ್ರಿಯಾನಿಮಿತ್ತಂ ಕಮ್ಮಸಞ್ಞಂ ಹೋತಿ।
೭೬. ಕಮ್ಮತ್ಥೇ ದುತಿಯಾ।
ಕಮ್ಮತ್ಥೇ ದುತಿಯಾವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ। ಪುರೇ ವಿಯ ದುತಿಯೇಕವಚನಂ ಅಂ, ‘‘ಸರಲೋಪೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಸರೇ ಲುತ್ತೇ ‘‘ದೀಘ’’ನ್ತಿ ದೀಘೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಪಕತಿಭಾವೋ ಚ, ಪುರಿಸಂ ಪಸ್ಸ।
ಬಹುವಚನೇ ‘‘ಸಬ್ಬಯೋನೀನಮಾಏ’’ತಿ ಯೋವಚನಸ್ಸೇಕಾರೋ, ಪುರಿಸೇ ಪಸ್ಸ।
ತತ್ಥೇವ ಕತ್ತುವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ –
೭೭. ಯೋ ಕರೋತಿ ಸ ಕತ್ತಾ।
ಯೋ ಅತ್ತಪ್ಪಧಾನೋ ಕ್ರಿಯಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ಕತ್ತುಸಞ್ಞೋ ಹೋತಿ।
‘‘ತತಿಯಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೭೮. ಕತ್ತರಿ ಚ।
ಕತ್ತರಿ ಚ ಕಾರಕೇ ತತಿಯಾವಿಭತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ತತಿಯೇಕವಚನಂ ನಾ।
೭೯. ಅತೋ ನೇನ।
ಏನಾತಿ ಅವಿಭತ್ತಿಕನಿದ್ದೇಸೋ। ಅಕಾರನ್ತತೋ ಲಿಙ್ಗಮ್ಹಾ ಪರಸ್ಸ ನಾವಚನಸ್ಸ ಏನಾದೇಸೋ ಹೋತಿ, ಸರಲೋಪಾದಿ, ಪುರಿಸೇನ ಕತಂ।
ಬಹುವಚನಮ್ಹಿ –
೮೦. ಸುಹಿಸ್ವಕಾರೋ ಏ।
ಸು, ಹಿಇಚ್ಚೇತೇಸು ವಿಭತ್ತಿರೂಪೇಸು ಪರೇಸು ಲಿಙ್ಗಸ್ಸ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಅಕಾರೋ ಏತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ।
೮೧. ಸ್ಮಾಹಿಸ್ಮಿಂನಂ ಮ್ಹಾಭಿಮ್ಹಿ ವಾ।
ಸಬ್ಬತೋ ಲಿಙ್ಗಮ್ಹಾ ಸ್ಮಾ ಹಿ ಸ್ಮಿಂಇಚ್ಚೇತೇಸಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಮ್ಹಾ, ಭಿ, ಮ್ಹಿಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ, ಪುರಿಸೇಹಿ, ಪುರಿಸೇಭಿ ಕತಂ।
ತತ್ಥೇವ ಕರಣವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ –
೮೨. ಯೇನ ವಾ ಕಯಿರತೇ ತಂ ಕರಣಂ।
ಯೇನ ವಾ ಕಯಿರತೇ, ಯೇನ ವಾ ಪಸ್ಸತಿ, ಯೇನ ವಾ ಸುಣಾತಿ, ತಂ ಕಾರಕಂ ಕರಣಸಞ್ಞಂ ಹೋತಿ।
೮೩. ಕರಣೇ ತತಿಯಾ।
ಕರಣಕಾರಕೇ ತತಿಯಾವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಸೇಸಂ ಕತ್ತುಸಮಂ, ಆವಿಟ್ಠೇನ ಪುರಿಸೇನ ಸೋ ಪುಞ್ಞಂ ಕರೋತಿ, ಪುರಿಸೇಹಿ, ಪುರಿಸೇಭಿ।
ತತ್ಥೇವ ಸಮ್ಪದಾನವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ –
೮೪. ಯಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋ ರೋಚತೇ ಧಾರಯತೇ ವಾ ತಂ ಸಮ್ಪದಾನಂ।
ಯಸ್ಸ ವಾ ದಾತುಕಾಮೋ, ಯಸ್ಸ ವಾ ರೋಚತೇ, ಯಸ್ಸ ವಾ ಧಾರಯತೇ, ತಂ ಕಾರಕಂ ಸಮ್ಪದಾನಸಞ್ಞಂ ಹೋತಿ।
೮೫. ಸಮ್ಪದಾನೇ ಚತುತ್ಥೀ।
ಸಮ್ಪದಾನಕಾರಕೇ ಚತುತ್ಥೀವಿಭತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಚತುತ್ಥಿಯಾ ಏಕವಚನಂ ಸ।
೮೬. ಸಾಗಮೋ ಸೇ।
ಸಬ್ಬತೋ ಲಿಙ್ಗಮ್ಹಾ ಸಕಾರಾಗಮೋ ಹೋತಿ ಸೇ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ ಪರೇ। ಪುರಿಸಸ್ಸ ಧನಂ ದದಾತಿ।
ಬಹುವಚನಮ್ಹಿ ‘‘ದೀಘ’’ನ್ತಿ ವತ್ತತೇ।
೮೭. ಸುನಂಹಿಸು ಚ।
ಸು ನಂ ಹಿಇಚ್ಚೇತೇಸು ಪರೇಸು ಲಿಙ್ಗಸ್ಸ ಅನ್ತಭೂತಾ ಸಬ್ಬೇ ರಸ್ಸಸರಾ ದೀಘಮಾಪಜ್ಜನ್ತೇ, ಚಗ್ಗಹಣಮಿಕಾರುಕಾರಾನಂ ಕ್ವಚಿ ನಿವತ್ತನತ್ಥಂ। ಪುರಿಸಾನಂ।
ತತ್ಥೇವಾಪಾದಾನವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ –
೮೮. ಯಸ್ಮಾ ದಪೇತಿ ಭಯಮಾದತ್ತೇ ವಾ ತದಪಾದಾನಂ।
ಯಸ್ಮಾ ವಾ ಅವಧಿಭೂತಾ ಅಪೇತಿ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ ಭಯಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ ಆದತ್ತೇ, ತಂ ಕಾರಕಂ ಅಪಾದಾನಸಞ್ಞಂ ಹೋತಿ।
೮೯. ಅಪಾದಾನೇ ಪಞ್ಚಮೀ।
ಅಪಾದಾನಕಾರಕೇ ಪಞ್ಚಮೀವಿಭತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಪಞ್ಚಮಿಯಾ ಏಕವಚನಂ ಸ್ಮಾ।
‘‘ಅತೋ, ಸಬ್ಬೇಸಂ, ಆ ಏ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೯೦. ಸ್ಮಾಸ್ಮಿಂನ ವಾ।
ಅಕಾರನ್ತತೋ ಲಿಙ್ಗಮ್ಹಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸ್ಮಾ ಸ್ಮಿಂಇಚ್ಚೇತೇಸಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಆಕಾರೇಕಾರಾದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಮ್ಹಾದೇಸೋ। ಪುರಿಸಾ ಅಪೇತಿ, ಪುರಿಸಮ್ಹಾ, ಪುರಿಸಸ್ಮಾ।
ಬಹುವಚನೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ತತಿಯಾಸಮಂ, ಹಿಸ್ಸ ಭಿಆದೇಸೋ ಹೋತಿ। ಪುರಿಸೇಹಿ, ಪುರಿಸೇಭಿ ಅಪೇತಿ।
ತತ್ಥೇವ ಸಾಮಿವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ –
೯೧. ಯಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಗ್ಗಹೋ ತಂ ಸಾಮಿ।
ಯಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ತಂ ಸಾಮಿಸಞ್ಞಂ ಹೋತಿ।
೯೨. ಸಾಮಿಸ್ಮಿಂ ಛಟ್ಠೀ।
ಸಾಮಿಸ್ಮಿಂ ಛಟ್ಠೀವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ। ಠಪೇತ್ವಾ ಆಯಾದೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಚತುತ್ಥೀಛಟ್ಠೀನಂ ಸಮಾನಂ ರೂಪಂ। ಪುರಿಸಸ್ಸ ಏತಂ ಧನಂ, ಪುರಿಸಾನಂ।
ತತ್ಥೇವ ಓಕಾಸವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ –
೯೩. ಯೋಧಾರೋ ತಮೋಕಾಸಂ।
ಯೋ ಕತ್ತುಕಮ್ಮಾನಂ ಕ್ರಿಯಾಯ ಆಧಾರೋ, ತಂ ಕಾರಕಂ ಓಕಾಸಸಞ್ಞಂ ಹೋತಿ।
೯೪. ಓಕಾಸೇ ಸತ್ತಮೀ।
ಓಕಾಸಕಾರಕೇ ಸತ್ತಮೀವಿಭತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಸತ್ತಮಿಯಾ ಏಕವಚನಂ ಸ್ಮಿಂ, ತಸ್ಸ ‘‘ಸ್ಮಾಸ್ಮಿಂನಂ ವಾ’’ತಿ ಏಕಾರೋ, ಮ್ಹಿಆದೇಸೋ ಚ, ಪುರಿಸೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ, ಪುರಿಸಮ್ಹಿ, ಪುರಿಸಸ್ಮಿಂ।
ಬಹುವಚನೇ ‘‘ಸುಹಿಸ್ವಕಾರೋ ಏ’’ತಿ ಏಕಾರೋ, ಪುರಿಸೇಸು।
ಪುರಿಸೋ, ಪುರಿಸಾ, ಭೋ ಪುರಿಸ ಭೋ ಪುರಿಸಾ ವಾ, ಭವನ್ತೋ ಪುರಿಸಾ, ಪುರಿಸಂ, ಪುರಿಸೇ, ಪುರಿಸೇನ, ಪುರಿಸೇಹಿ ಪುರಿಸೇಭಿ, ಪುರಿಸಸ್ಸ, ಪುರಿಸಾನಂ, ಪುರಿಸಾ ಪುರಿಸಸ್ಮಾ ಪುರಿಸಮ್ಹಾ, ಪುರಿಸೇಹಿ ಪುರಿಸೇಭಿ, ಪುರಿಸಸ್ಸ, ಪುರಿಸಾನಂ, ಪುರಿಸೇ ಪುರಿಸಸ್ಮಿಂ ಪುರಿಸಮ್ಹಿ, ಪುರಿಸೇಸು।
ತಥಾ ಸುಗತೋ, ಸುಗತಾ, ಭೋ ಸುಗತ ಭೋ ಸುಗತಾ ವಾ, ಭವನ್ತೋ ಸುಗತಾ, ಸುಗತಂ, ಸುಗತೇ, ಸುಗತೇನ, ಸುಗತೇಹಿ ಸುಗತೇಭಿ, ಸುಗತಸ್ಸ, ಸುಗತಾನಂ, ಸುಗತಾ ಸುಗತಸ್ಮಾ ಸುಗತಮ್ಹಾ, ಸುಗತೇಹಿ ಸುಗತೇಭಿ, ಸುಗತಸ್ಸ, ಸುಗತಾನಂ, ಸುಗತೇ ಸುಗತಸ್ಮಿಂ ಸುಗತಮ್ಹಿ, ಸುಗತೇಸು।
ಏವಂ ಸುರಾ’ಸುರ ನರೋ’ರಗ ನಾಗ ಯಕ್ಖಾ,
ಗನ್ಧಬ್ಬ ಕಿನ್ನರ ಮನುಸ್ಸ ಪಿಸಾಚ ಪೇತಾ।
ಮಾತಙ್ಗ ಜಙ್ಗಮ ತುರಙ್ಗ ವರಾಹ ಸೀಹಾ,
ಬ್ಯಗ್ಘ’ಚ್ಛ ಕಚ್ಛಪ ತರಚ್ಛ ಮಿಗ’ಸ್ಸ ಸೋಣಾ॥
ಆಲೋಕ ಲೋಕ ನಿಲಯಾ’ನಿಲ ಚಾಗ ಯೋಗಾ, ವಾಯಾಮ ಗಾಮ
ನಿಗಮಾ’ಗಮ ಧಮ್ಮ ಕಾಮಾ।
ಸಙ್ಘೋ’ಘ ಘೋಸ ಪಟಿಘಾ’ಸವ ಕೋಧ ಲೋಭಾ,
ಸಾರಮ್ಭ ಥಮ್ಭ ಮದ ಮಾನ ಪಮಾದ ಮಕ್ಖಾ॥
ಪುನ್ನಾಗ
ಹಿನ್ತಾಲ ತಾಲ ಬಕುಲ’ಜ್ಜುನ ಕಿಂಸುಕಾ ಚ।
ಮನ್ದಾರ ಕುನ್ದ ಪುಚಿಮನ್ದ ಕರಞ್ಜ ರುಕ್ಖಾ,
ಞೇಯ್ಯಾ ಮಯೂರ ಸಕುನಣ್ಡಜ ಕೋಞ್ಚ ಹಂಸಾ –
ಇಚ್ಚಾದಯೋಪಿ।
ಮನೋಗಣಾದಿಸ್ಸ ತು ನಾಸಸ್ಮಾಸ್ಮಿಂಸು ವಿಸೇಸೋ। ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪುರಿಸಸಮಂ।
ಮನೋ, ಮನಾ, ಹೇ ಮನ ಹೇ ಮನಾ ವಾ, ಭವನ್ತೋ ಮನಾ, ಮನಂ, ಮನೇ।
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೯೫. ಮನೋಗಣಾದಿತೋ ಸ್ಮಿಂನಾನಮಿಆ।
ಮನೋಪಭುತಿ ಗಣೋ ಮನೋಗಣೋ, ಮನೋಗಣಾದಿತೋ ಸ್ಮಿಂ, ನಾಇಚ್ಚೇತೇಸಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಇಕಾರಾಕಾರಾದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ। ಆದಿಗ್ಗಹಣೇನ ಬಿಲಪದಾದಿತೋಪಿ।
‘‘ಮನೋಗಣಾದಿತೋ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೯೬. ಸ ಸರೇ ವಾಗಮೋ।
ಏತೇಹೇವ ಮನೋಗಣಾದೀಹಿ ಸರೇ ಪರೇ ಸಾಗಮೋ ಹೋತಿ ವಾ। ಮನಸಾ, ಮನೇನ।
ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ, ತೇನ ‘‘ಮನೋ ಮನಾ ಮನಂ ಮನೇ ಮನಆಯತನ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ನ ಹೋತಿ। ‘‘ಮಾನಸಿಕಂ, ಚೇತಸಿಕ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ನಿಚ್ಚಂ। ಮನೇಹಿ, ಮನೇಭಿ।
‘‘ಮನೋಗಣಾದಿತೋ, ವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೯೭. ಸಸ್ಸ ಚೋ।
ಮನೋಗಣಾದಿತೋ ಪರಸ್ಸ ಸಸ್ಸ ವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಓಕಾರೋ ಹೋತಿ ವಾ। ಸಾಗಮೋ।
ಮನಸೋ ಮನಸ್ಸ, ಮನಾನಂ, ಮನಾ ಮನಸ್ಮಾ ಮನಮ್ಹಾ, ಮನೇಹಿ ಮನೇಭಿ, ಮನಸೋ ಮನಸ್ಸ, ಮನಾನಂ, ಮನಸಿ ಮನೇ ಮನಸ್ಮಿಂ ಮನಮ್ಹಿ, ಮನೇಸು।
ಏವಂ ವಚೋ ವಯೋ ತೇಜೋ,
ತಪೋ ಚೇತೋ ತಮೋ ಯಸೋ।
ಅಯೋ ಪಯೋ ಸಿರೋ ಛನ್ದೋ,
ಸರೋ ಉರೋ ರಹೋ ಅಹೋ –
ಇಚ್ಚಾದಿ ಮನೋಗಣೋ।
ಗುಣವನ್ತುಸದ್ದಸ್ಸ ಭೇದೋ। ಗುಣವನ್ತು ಸಿ ಇತೀಧ –
‘‘ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ, ನ್ತುಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ಅಧಿಕಾರೋ।
೯೮. ಆ ಸಿಮ್ಹಿ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ನ್ತುಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಆಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ಸಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಗುಣವಾ।
‘‘ಯೋಮ್ಹಿ, ಪಠಮೇ’’ಸೀಹಗತಿಯಾ ‘‘ವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೯೯. ನ್ತುಸ್ಸ ನ್ತೋ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ನ್ತುಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ನ್ತೋಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ಯೋಮ್ಹಿ ಪಠಮೇ, ಗುಣವನ್ತೋ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ।
‘‘ಸುನಂಹಿಸು, ಅತ್ತ’’ನ್ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೦೦. ನ್ತುಸ್ಸನ್ತೋ ಯೋಸು ಚ।
ನ್ತುಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಉಕಾರೋ ಅತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ ಸುನಂಹಿ ಯೋಇಚ್ಚೇತೇಸು, ಚಗ್ಗಹಣೇನ ಅಞ್ಞೇಸು ಅಂ ನಾ ಸ್ಮಾಸ್ಮಿಂಸು ಚ। ಗುಣವನ್ತಾ, ಛಟ್ಠಿಯಾ ಸಿದ್ಧೇಪಿ ಅನ್ತಾದೇಸೇ ಪುನ ಅನ್ತಗ್ಗಹಣಕರಣತೋ ಯೋನಂ ಇಕಾರೋ ಚ ಕ್ವಚಿ। ಗುಣವನ್ತಿ।
‘‘ಅ’’ಮಿತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೦೧. ಅವಣ್ಣಾ ಚ ಗೇ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ನ್ತುಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಅಂ ಅವಣ್ಣಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಗೇ ಪರೇ।
ಭೋ ಗುಣವಂ ಭೋ ಗುಣವ ಭೋ ಗುಣವಾ, ಭವನ್ತೋ ಗುಣವನ್ತೋ ಗುಣವನ್ತಾ, ಗುಣವನ್ತಂ, ಗುಣವನ್ತೇ।
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೦೨. ತೋತಿತಾ ಸಸ್ಮಿಂನಾಸು।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ನ್ತುಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ತೋತಿ ತಾಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ಸಸ್ಮಿಂನಾಇಚ್ಚೇತೇಸು ಯಥಾಸಙ್ಖ್ಯಂ। ಗುಣವತಾ ಗುಣವನ್ತೇನ, ಗುಣವನ್ತೇಹಿ ಗುಣವನ್ತೇಭಿ।
೧೦೩. ನ್ತಸ್ಸ ಸೇ ವಾ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ನ್ತುಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ನ್ತಸ್ಸಇಚ್ಚಯಮಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ಸೇ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಗುಣವನ್ತಸ್ಸ ಗುಣವತೋ।
೧೦೪. ನಂಮ್ಹಿ ತಂ ವಾ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ನ್ತುಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ತಂಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ನಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಗುಣವತಂ ಗುಣವನ್ತಾನಂ।
‘‘ಅಮ್ಹ ಸ್ಮಾವಚನಸ್ಸ ನಾಬ್ಯಪದೇಸೋ।
ಗುಣವತಾ ಗುಣವನ್ತಾ ಗುಣವನ್ತಸ್ಮಾ ಗುಣವನ್ತಮ್ಹಾ, ಗುಣವನ್ತೇಹಿ ಗುಣವನ್ತೇಭಿ, ಗುಣವನ್ತಸ್ಸ ಗುಣವತೋ, ಗುಣವತಂ ಗುಣವನ್ತಾನಂ, ಗುಣವತಿ ಗುಣವನ್ತೇ ಗುಣವನ್ತಸ್ಮಿಂ ಗುಣವನ್ತಮ್ಹೀ, ಗುಣವನ್ತೇಸು।
ಏವಂ ಗಣವಾ ಕುಲವಾ ಬಲವಾ ಯಸವಾ ಧನವಾ ಸುತವಾ ಭಗವಾ ಹಿಮವಾ ಫಲವಾ ಸೀಲವಾ ಪಞ್ಞವಾ ಇಚ್ಚಾದಯೋ।
ಹಿಮವನ್ತುಸದ್ದತೋ ಸಿಮ್ಹಿ ಕತೇ –
‘‘ಅತ್ತಂ, ನ್ತುಸ್ಸ’ನ್ತೋ’’ತಿ ಚ ವತ್ತಮಾನೇ –
೧೦೫. ಸಿಮ್ಹೀ ವಾ।
ನ್ತುಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಅತ್ತಂ ಹೋತಿ ವಾ ಸಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಹಿಮವನ್ತೋ, ಹಿಮವಾ, ಸೇಸಂ ಸಮಂ।
ಪುನ ವಾಗ್ಗಹಣಕರಣಂ ಹಿಮವನ್ತುಸದ್ದತೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅತ್ತನಿಸೇಧನತ್ಥಂ, ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ। ತೇನ ಗುಣವನ್ತಾದೀಸು ನಾತಿಪ್ಪಸಙ್ಗೋ।
ಏವಂ ಸತಿಮಾ ಧಿತಿಮಾ ಗತಿಮಾ ಮತಿಮಾ ಮುತಿಮಾ ಮುತ್ತಿಮಾ ಜುತಿಮಾ ಸಿರಿಮಾ ಹಿರಿಮಾ ಥುತಿಮಾ ರತಿಮಾ ಯತಿಮಾ ಸುಚಿಮಾ ಕಲಿಮಾ ಬಲಿಮಾ ಕಸಿಮಾ ರುಚಿಮಾ ಬುದ್ಧಿಮಾ ಚಕ್ಖುಮಾ ಬನ್ಧುಮಾ ಹೇತುಮಾ ಸೇತುಮಾ ಕೇತುಮಾ ರಾಹುಮಾ ಭಾಣುಮಾ ಖಾಣುಮಾ ವಿಜ್ಜುಮಾ ಇಚ್ಚಾದಯೋ।
ತತ್ಥ ಸತಿಮನ್ತು ಬನ್ಧುಮನ್ತುಸದ್ದಾನಂ ಅಂಸೇಸು ರೂಪಭೇದೋ। ‘‘ಅತ್ತಂ, ನ್ತುಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೦೬. ಸಬ್ಬಸ್ಸ ವಾ ಅಂಸೇಸು।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ನ್ತುಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಅತ್ತಂ ಹೋತಿ ವಾ ಅಂಸಇಚ್ಚೇತೇಸು। ಇಧಾಪಿ ವಾಸದ್ದಸ್ಸ ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ತಾ ನಾತಿಪ್ಪಸಙ್ಗೋ
ಗಚ್ಛನ್ತಸದ್ದಸ್ಸ ಭೇದೋ, ಗಚ್ಛನ್ತ ಸಿ,
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೦೭. ಸಿಮ್ಹಿ ಗಚ್ಛನ್ತಾದೀನಂ ನ್ತಸದ್ದೋ ಅಂ।
ಗಚ್ಛನ್ತಿಚ್ಚೇವಮಾದೀನಂ ಅನ್ತಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತಾನಂ ನ್ತಸದ್ದೋ ಅಂರೂಪಂ ಆಪಜ್ಜತೇ ವಾ ಸಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಸರಲೋಪಸಿಲೋಪಾ, ಸೋ ಗಚ್ಛಂ, ಗಚ್ಛನ್ತೋ ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ।
‘‘ಗಚ್ಛನ್ತಾದೀನಂ, ನ್ತಸದ್ದೋ’’ತಿ ಚ ವತ್ತಮಾನೇ –
೧೦೮. ಸೇಸೇಸು ನ್ತುವ।
ಗಚ್ಛನ್ತಾದೀನಂ ನ್ತಸದ್ದೋ ನ್ತುಪಚ್ಚಯೋವ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ ಸೇಸೇಸು ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು, ಅಸ್ಮಿಮ್ಹಿ ಕಾರಿಯಾತಿದೇಸೋಯಂ। ಸೇಸಂ ಗುಣವನ್ತುಸಮಂ।
ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಾ, ಭೋ ಗಚ್ಛಂ ಭೋ ಗಚ್ಛ ಭೋ ಗಚ್ಛಾ, ಭವನ್ತೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಾ, [ಗಚ್ಛಂ] ಗಚ್ಛನ್ತಂ, ಗಚ್ಛನ್ತೇ, ಗಚ್ಛತಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ, ಗಚ್ಛನ್ತೇಹಿ ಗಚ್ಛನ್ತೇಭಿ, ಗಚ್ಛತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ, ಗಚ್ಛತಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ, ಗಚ್ಛತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಮಾ ಗಚ್ಛನ್ತಮ್ಹಾ, ಗಚ್ಛನ್ತೇಹಿ ಗಚ್ಛನ್ತೇಭಿ, ಗಚ್ಛತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ, ಗಚ್ಛತಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ, ಗಚ್ಛತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಮಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತಮ್ಹೀ, ಗಚ್ಛನ್ತೇಸು।
ಏವಂ ಮಹಂ ಚರಂ ತಿಟ್ಠಂ, ದದಂ ಭುಞ್ಜಂ ಸುಣಂ ಪಚಂ।
ಜಯಂ ಜೀರಂ ಚವಂ ಮೀಯಂ, ಸರಂ ಕುಬ್ಬಂ ಜಪಂ ವಜಂ –
ಇಚ್ಚಾದಯೋ।
ಭವನ್ತಸದ್ದಸ್ಸ ಗ ಯೋ ನಾ ಸವಚನೇಸು ವಿಸೇಸೋ। ಸೋ ಭವಂ।
‘‘ಭವತೋ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೦೯. ಓಭಾವೋ ಕ್ವಚಿ ಯೋಸು ವಕಾರಸ್ಸ।
ಭವನ್ತಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ವಕಾರಸ್ಸ ಓಭಾವೋ ಹೋತಿ ಕ್ವಚಿ ಯೋಇಚ್ಚೇತೇಸು। ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಭವನ್ತೋ ಭವನ್ತಾ।
‘‘ಭವತೋ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೧೦. ಭೋ ಗೇ ತು।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಭವನ್ತಸದ್ದಸ್ಸ ಭೋ ಹೋತಿ ಗೇ ಪರೇ। ತುಸದ್ದೇನ ಭನ್ತೇ, ಭೋನ್ತಾದಿ ಚ, ಗಲೋಪೋ, ಭೋ ಭನ್ತೇ ಭೋನ್ತ ಭೋನ್ತಾ, ಭೋನ್ತೋ ಭವನ್ತೋ ಭವನ್ತಾ, ಭವನ್ತಂ, ಭೋನ್ತೇ ಭವನ್ತೇ।
ನಾಸೇಸು ‘‘ಓಭಾವೋ ಕ್ವಚೀ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಓಭಾವೋ।
ಭೋತಾ ಭವತಾ ಭವನ್ತೇನ, ಭೋತೋ ಭವತೋ ಭವನ್ತಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
೧೧೧. ಭದನ್ತಸ್ಸ ಭದ್ದನ್ತ ಭನ್ತೇ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಭದನ್ತಸದ್ದಸ್ಸ ಭದ್ದನ್ತ ಭನ್ತೇಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಕ್ವಚಿ ಗೇ ಪರೇ ಯೋಸು ಚ। ಭೋ ಭದ್ದನ್ತ ಭನ್ತೇ, ಭದನ್ತ ಭದನ್ತಾ ವಾ ಇಚ್ಚಾದಿ ಪುರಿಸಸದ್ದಸಮಂ।
೧೧೨. ಸನ್ತಸದ್ದಸ್ಸ ಸೋ ಭೇ ಬೋ ಚನ್ತೇ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಸದ್ದಸ್ಸ ಸಸದ್ದಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ಭಕಾರೇ ಪರೇ, ಅನ್ತೇ ಚ ಬಕಾರಾಗಮೋ ಹೋತಿ।
ಚಸದ್ದಗ್ಗಹಣೇನ ಭಕಾರೇಪಿ ಸಮಾಸೇ ಕ್ವಚಿ ಸಕಾರಾದೇಸೋ। ಸಬ್ಭಿ।
ಭೇತಿ ಕಿಂ? ಸನ್ತೇಹಿ, ಸೇಸಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸದ್ದಸಮಂ।
ಅತ್ಥಿ ರಾಜ ಬ್ರಹ್ಮ ಅತ್ತ ಸಖಸದ್ದಾದೀನಂ ಭೇದೋ, ತಥೇವ ಸ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ, ‘‘ರಾಜ ಸಿ’’ಇತಿ ಠಿತೇ –
‘‘ಬ್ರಹ್ಮತ್ತಸಖರಾಜಾದಿತೋ’’ತಿ ಅಧಿಕಾರೋ।
೧೧೩. ಸ್ಯಾ ಚ।
ಬ್ರಹ್ಮ ಅತ್ತ ಸಖ ರಾಜಇಚ್ಚೇವಮಾದಿತೋ ಸಿವಚನಸ್ಸ ಆಕಾರೋ ಹೋತಿ। ಆದಿಸದ್ದೇನ ಆತುಮಾದಿಸದ್ದತೋ ಚ। ಸರಲೋಪಾದಿ। ರಾಜಾ ತಿಟ್ಠತಿ।
೧೧೪. ಯೋನಮಾನೋ।
ಬ್ರಹ್ಮತ್ತಸಖರಾಜಾದಿತೋ ಯೋನಂ ಆನೋಆದೇಸೋ ಹೋತಿ। ರಾಜಾನೋ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಭೋ ರಾಜ ಭೋ ರಾಜಾ, ಭವನ್ತೋ ರಾಜಾನೋ।
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೧೫. ಬ್ರಹ್ಮತ್ತಸಖರಾಜಾದಿತೋ ಅಮಾನಂ।
ಬ್ರಹ್ಮಾದೀಹಿ ಪರಸ್ಸ ಅಂವಚನಸ್ಸ ಆನಂ ಹೋತಿ ವಾ। ರಾಜಾನಂ ಪಸ್ಸ ರಾಜಂ ವಾ, ರಾಜಾನೋ।
‘‘ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ, ರಾಜಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೧೬. ನಾಮ್ಹಿ ರಞ್ಞಾ ವಾ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ರಾಜಸದ್ದಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ರಞ್ಞಾಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ನಾಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ರಞ್ಞಾ ಕತಂ ರಾಜೇನ ವಾ।
೧೧೭. ರಾಜಸ್ಸ ರಾಜು ಸುನಂಹಿಸು ಚ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸ ರಾಜಸದ್ದಸ್ಸ ರಾಜುಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ಸು ನಂ ಹಿಇಚ್ಚೇತೇಸು ವಚನೇಸು। ಚಸದ್ದೋ ವಿಕಪ್ಪನತ್ಥೋ, ‘‘ಸುನಂಹಿಸು ಚಾ’’ತಿ ದೀಘೋ, ರಾಜೂಹಿ ರಾಜೂಭಿ, ರಾಜೇಹಿ ರಾಜೇಭಿ ವಾ।
‘‘ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸಾ’’ತಿ ಅಧಿಕಾರೋ।
೧೧೮. ರಾಜಸ್ಸ ರಞ್ಞೋರಾಜಿನೋ ಸೇ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ರಾಜಸದ್ದಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ರಾಜಿನೋಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಸೇ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ರಞ್ಞೋ, ರಾಜಿನೋ ದೇತಿ।
‘‘ರಾಜಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೧೯. ರಞ್ಞಂ ನಂ ಮ್ಹೀ ವಾ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ರಾಜಸದ್ದಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ರಞ್ಞಂಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ನಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ರಞ್ಞಂ ರಾಜೂನಂ ರಾಜಾನಂ।
ಪಞ್ಚಮಿಯಂ –
೧೨೦. ಅಮ್ಹತುಮ್ಹನ್ತುರಾಜಬ್ರಹ್ಮತ್ತಸಖಸತ್ಥುಪಿತಾದೀಹಿ ಸ್ಮಾ ನಾವ।
ಅಮ್ಹತುಮ್ಹನ್ತುರಾಜಬ್ರಹ್ಮತ್ತಸಖಸತ್ಥುಪಿತುಇಚ್ಚೇವಮಾದೀಹಿ ಸ್ಮಾವಚನಂ ನಾವ ದಟ್ಠಬ್ಬನ್ತಿ ಸ್ಮಾವಚನಸ್ಸ ನಾಭಾವಾತಿದೇಸೋ। ಅತಿದೇಸೋ ಪನ ಛಬ್ಬಿಧೋ।
ವುತ್ತಞ್ಚ –
‘‘ಬ್ಯಪದೇಸೋ ನಿಮಿತ್ತಞ್ಚ, ತಂರೂಪಂ ತಂಸಭಾವತಾ।
ಸುತ್ತಞ್ಚೇವ ತಥಾ ಕಾರಿ-ಯಾತಿದೇಸೋತಿ ಛಬ್ಬಿಧೋ’’ತಿ॥
ತತ್ರಾಯಂ ಬ್ರಹ್ಮತ್ತಸಖಾದೀಸು ಪಾಠಸಾಮತ್ಥಿಯತೋ ರೂಪಾತಿದೇಸೋ। ಸೇಸಂ ತತಿಯಾಸಮಂ।
ರಞ್ಞಾ ಅಪೇತಿ, ರಾಜೂಹಿ ರಾಜೂಭಿ, ರಾಜೇಹಿ ರಾಜೇಭಿ, ರಞ್ಞೋ, ರಾಜಿನೋ ಸನ್ತಕಂ, ರಞ್ಞಂ ರಾಜೂನಂ ರಾಜಾನಂ।
‘‘ರಾಜಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೨೧. ಸ್ಮಿಂಮ್ಹಿ ರಞ್ಞೇ ರಾಜಿನಿ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ರಾಜಸದ್ದಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೇರಾಜಿನಿಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಸ್ಮಿಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ರಞ್ಞೇ, ರಾಜಿನಿ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ, ರಾಜೂಸು ರಾಜೇಸು।
ಬ್ರಹ್ಮಸದ್ದಸ್ಸ ಚ ಗ ನಾ ಸ ಸ್ಮಿಂಸು ವಿಸೇಸೋ। ಬ್ರಹ್ಮಾ, ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ।
ಆಲಪನೇ ಚ ‘‘ಏ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೨೨. ಬ್ರಹ್ಮತೋ ಗಸ್ಸ ಚ।
ಬ್ರಹ್ಮಸದ್ದತೋ ಗಸ್ಸ ಚ ಏಕಾರೋ ಹೋತಿ, ಚಗ್ಗಹಣಂ ಏಗ್ಗಹಣಾನುಕಡ್ಢನತ್ಥಂ, ಭೋ ಬ್ರಹ್ಮೇ, ಭವನ್ತೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮಂ, ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ।
ವಿಪರಿಣಾಮೇನ ‘‘ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸ, ಅನ್ತೋ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೨೩. ಉತ್ತಂ ಸನಾಸು।
ಬ್ರಹ್ಮಸದ್ದಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಉತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ ಸ ನಾಇಚ್ಚೇತೇಸು ವಚನೇಸು। ಉತ್ತಮಿತಿ ಭಾವನಿದ್ದೇಸೋ ಕತ್ಥಚಿ ಅಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥೋ। ಬ್ರಹ್ಮುನಾ, ಬ್ರಹ್ಮೇಹಿ ಬ್ರಹ್ಮೇಭಿ।
ಸಸ್ಮಿಂ ಉತ್ತೇ ಕತೇ ‘‘ಇವಣ್ಣುವಣ್ಣಾ ಝಲಾ’’ತಿ ಲಸಞ್ಞಾಯಂ –
೧೨೪. ಝಲತೋ ಸಸ್ಸ ನೋ ವಾ।
ಝಲಸಞ್ಞೇಹಿ ಇವಣ್ಣುವಣ್ಣೇಹಿ ಪರಸ್ಸ ಸಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ವಚನಸ್ಸ ನೋಇಚ್ಚಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ। ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮೂನಂ ವಾ, ಉತ್ತಮಿತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಅಞ್ಞತ್ಥಾಪಿ ಉತ್ತಂ।
ಪಞ್ಚಮಿಯಂ ನಾಭಾವಾತಿದೇಸೋ। ಬ್ರಹ್ಮುನಾ, ಬ್ರಹ್ಮೇಹಿ ಬ್ರಹ್ಮೇಭಿ, ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮೂನಂ ವಾ।
೧೨೫. ಬ್ರಹ್ಮತೋ ತು ಸ್ಮಿಂ ನಿ।
ಬ್ರಹ್ಮಸದ್ದತೋ ಸ್ಮಿಂವಚನಸ್ಸ ನಿ ಹೋತಿ। ತುಸದ್ದೇನ ಕಮ್ಮಚಮ್ಮಮುದ್ಧಾದಿತೋ ಚ ಕ್ವಚಿ। ಬ್ರಹ್ಮನಿ, ಬ್ರಹ್ಮೇಸು।
ಅತ್ತಸದ್ದಸ್ಸ ತತಿಯಾದೀಸ್ವೇವ ವಿಸೇಸೋ।
ಅತ್ತಾ, ಅತ್ತಾನೋ, ಭೋ ಅತ್ತ ಭೋ ಅತ್ತಾ, ಭವನ್ತೋ ಅತ್ತಾನೋ, ಅತ್ತಾನಂ ಅತ್ತಂ, ಅತ್ತಾನೋ।
ನಾಮ್ಹಿ ‘‘ಅಕಮ್ಮನ್ತಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಚಸದ್ದೇನ ಅತ್ತನ್ತಸ್ಸ ಅತ್ತಂ ವಾ। ಅತ್ತನಾ ಅತ್ತೇನ ವಾ।
೧೨೬. ಅತ್ತನ್ತೋ ಹಿಸ್ಮಿಮನತ್ತಂ।
ಅತ್ತಸದ್ದಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಅನತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ ಹಿಸ್ಮಿಂ ಪರೇ। ಅತ್ತನೇಹಿ ಅತ್ತನೇಭಿ।
‘‘ತತೋ, ಅತ್ತತೋ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೨೭. ಸಸ್ಸ ನೋ।
ತತೋ ಅತ್ತಸದ್ದತೋ ಸಸ್ಸ ವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ನೋ ಹೋತಿ। ಅತ್ತನೋ, ಅತ್ತಾನಂ।
೧೨೮. ಸ್ಮಾ ನಾ।
ತತೋ ಅತ್ತಸದ್ದತೋ ಸ್ಮಾವಚನಸ್ಸ ನಾ ಹೋತಿ। ಅತ್ತನಾ ಅಪೇತಿ।
ನಾಭಾವಾತಿದೇಸೇನೇವ ಸಿದ್ಧೇಪಿ ಉತ್ತರಸುತ್ತೇನ ಏಕಯೋಗಮಕತ್ವಾ ಭಿನ್ನಯೋಗಕರಣಂ ಅತ್ಥನ್ತರವಿಞ್ಞಾಪನತ್ಥಂ, ತೇನ ಅತ್ತನ್ತತಕಾರಸ್ಸ ರಕಾರೋ ಜಕಾರೇ ಕ್ವಚಿ। ಅತ್ರಜೋ ಅತ್ತಜೋ ವಾ। ಅತ್ತನೇಹಿ ಅತ್ತನೇಭಿ, ಅತ್ತನೋ, ಅತ್ತಾನಂ।
‘‘ಅತ್ತತೋ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೨೯. ತತೋ ಸ್ಮಿಂ ನಿ।
ತತೋ ಅತ್ತಸದ್ದತೋ ಸ್ಮಿಂವಚನಸ್ಸ ನಿ ಹೋತಿ। ಅತ್ತನಿ, ಅತ್ತೇಸು।
ಸಖಸದ್ದಸ್ಸ ಭೇದೋ। ಸಖಾ, ಸಖಾನೋ।
‘‘ಯೋನ’’ಮಿತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೩೦. ಸಖತೋ ಚಾಯೋನೋ।
ಸಖಸದ್ದತೋ ಯೋನಂ ಆಯೋ ನೋಆದೇಸಾ ಚ ಹೋನ್ತಿ। ಸಖಾಯೋ।
೧೩೧. ಸಖನ್ತಸ್ಸಿ ನೋನಾನಂಸೇಸು।
ಸಖಸದ್ದನ್ತಸ್ಸ ಇಕಾರಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ನೋನಾನಂಸಇಚ್ಚೇತೇಸು ಪರೇಸು। ಸಖಿನೋ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ।
ಆಲಪನೇ ಗಸಞ್ಞಾಯಂ –
೧೩೨. ಸಖತೋ ಗಸ್ಸೇ ವಾ।
ಸಖತೋ ಗಸ್ಸ ಅಕಾರ ಆಕಾರ ಇಕಾರ ಈಕಾರಏಕಾರಾದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ। ವಾಸದ್ದೇನ ಅಞ್ಞಸ್ಮಾಪಿ ಕ್ವಚಿ ಏಕಾರೋ। ಯಥಾ – ಭದ್ದನ್ತೇ ಇಸೇ ಇತಿ।
ಅ ಚ ಆ ಚ ಇ ಚ ಈ ಚ ಏ ಚಾತಿಪಿ ಏ, ಪುಬ್ಬಸ್ಸರಾನಂ ಕಮೇನ ಲೋಪೋ।
ಭೋ ಸಖ ಭೋ ಸಖಾ ಭೋ ಸಖಿ ಭೋ ಸಖೀ ಭೋ ಸಖೇ, ಭವನ್ತೋ ಸಖಾನೋ ಸಖಾಯೋ ಸಖಿನೋ।
‘‘ಸಖನ್ತಸ್ಸ, ಆರೋ ಚಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೩೩. ಸುನಮಂಸು ವಾ।
ಸಖನ್ತಸ್ಸ ಆರೋ ಭೋತಿ ವಾ ಸುನಂ ಅಂಇಚ್ಚೇತೇಸು ಪರೇಸು। ಸಖಾರಂ ಸಖಾನಂ ಸಖಂ, ಸಖಾನೋ ಸಖಾಯೋ ಸಖಿನೋ, ಸಖಿನಾ।
‘‘ಸಖನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೩೪. ಆರೋ ಹಿಮ್ಹಿ ವಾ।
ಸಖನ್ತಸ್ಸ ಆರೋ ಹೋತಿ ವಾ ಹಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಸಖಾರೇಹಿ ಸಖಾರೇಭಿ, ಸಖೇಹಿ ಸಖೇಭಿ।
ಇಕಾರಾದೇಸೇ ‘‘ಝಲತೋ ಸಸ್ಸ ನೋ ವಾ’’ತಿ ನೋ। ಸಖಿನೋ ಸಖಿಸ್ಸ, ಸಖಾರಾನಂ ಸಖೀನಂ।
ಸ್ಮಾವಚನಸ್ಸ ನಾಭಾವೋ। ಸಖಿನಾ, ಸಖಾರೇಹಿ ಸಖಾರೇಭಿ ಸಖೇಹಿ ಸಖೇಭಿ, ಸಖಿನೋ ಸಖಿಸ್ಸ, ಸಖಾರಾನಂ ಸಖೀನಂ।
‘‘ಸಖತೋ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೩೫. ಸ್ಮಿಮೇ
ಸಖತೋ ಸ್ಮಿಂವಚನಸ್ಸ ಏಕಾರೋ ಹೋತಿ। ನಿಚ್ಚತ್ಥೋಯಮಾರಮ್ಭೋ। ಸಖೇ, ಸಖಾರೇಸು ಸಖೇಸು।
ಆತುಮಸದ್ದಸ್ಸ ಪಠಮಾದುತಿಯಾಸು ಅತ್ತಸದ್ದಸ್ಸೇವ ರೂಪನಯೋ। ಆತುಮಾ, ಆತುಮಾನೋ, ಭೋ ಆತುಮ ಭೋ ಆತುಮಾ, ಭವನ್ತೋ ಆತುಮಾನೋ, ಆತುಮಾನಂ ಆತುಮಂ, ಆತುಮಾನೋ, ಆತುಮೇನ ಇಚ್ಚಾದಿ ಪುರಿಸಸಮಂ।
ಪುಮಸದ್ದಸ್ಸ ಭೇದೋ। ಪುಮ ಸಿ,
‘‘ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸಾ’’ತಿ ಅಧಿಕಾರೋ।
೧೩೬. ಪುಮನ್ತಸ್ಸಾ ಸಿಮ್ಹಿ।
ಪುಮಸದ್ದಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಆಕಾರಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ಸಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಅನ್ತಗ್ಗಹಣೇನ ಮಘವಯುವಾದೀನಮನ್ತಸ್ಸ ಚ। ಪುಮಾ।
‘‘ಪುಮನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಅಧಿಕಾರೋ।
೧೩೭. ಯೋಸ್ವಾನೋ।
ಪುಮನ್ತಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಆನೋಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ಯೋಸು ವಿಭತ್ತೀಸು। ಪುಮಾನೋ।
೧೩೮. ಅಮಾಲಪನೇಕವಚನೇ।
ಪುಮನ್ತಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಅಂ ಹೋತಿ ಆಲಪನೇಕವಚನೇ ಪರೇ। ಹೇ ಪುಮಂ, ಹೇ ಪುಮಾನೋ, ಪುಮಂ, ಪುಮಾನೋ।
‘‘ಆ, ವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೩೯. ಉ ನಾಮ್ಹಿ ಚ।
ಪುಮನ್ತಸ್ಸ ಆಉಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ನಾಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಚಸದ್ದೇನ ಪುಮಕಮ್ಮಥಾಮನ್ತಸ್ಸ ಚು’ಕಾರೋ ವಾ ಸಸ್ಮಾಸು। ಪುಮಾನಾ ಪುಮುನಾ ಪುಮೇನ ವಾ।
‘‘ಆನೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೪೦. ಹಿವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ ಚ।
ಪುಮನ್ತಸ್ಸ ಹಿವಿಭತ್ತಿಮ್ಹೀ ಚ ಆನೇಆದೇಸೋ ಹೋತಿ। ವಿಭತ್ತಿಗ್ಗಹಣಂ ಸವಿಭತ್ತಿಗ್ಗಹಣನಿವತ್ತನತ್ಥಂ। ಪುಮಾನೇಹಿ ಪುಮಾನೇಭಿ।
ಚಸದ್ದೇನ ಯುವಮಘವಾದೀನಮನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಆನಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ಸಬ್ಬವಿಭತ್ತೀಸು। ‘‘ಉ ನಾಮ್ಹಿ ಚಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಚಸದ್ದೇನ ಪುಮನ್ತಸ್ಸುಕಾರೋ ವಾ ಸಸ್ಮಾಸು ವಿಭತ್ತೀಸು। ‘‘ಝಲತೋ ಸಸ್ಸ ನೋ ವಾ’’ತಿ ನೋ। ಪುಮುನೋ ಪುಮಸ್ಸ, ಪುಮಾನಂ।
‘‘ಸ್ಮಾ, ನಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೪೧. ಝಲತೋ ಚ।
ಝಲಇಚ್ಚೇತೇಹಿ ಸ್ಮಾವಚನಸ್ಸ ನಾ ಹೋತಿ। ಚಗ್ಗಹಣಂ ಕ್ವಚಿ ನಿವತ್ತನತ್ಥಂ। ಪುಮಾನಾ ಪುಮುನಾ ಪುಮಾ ಪುಮಸ್ಮಾ ಪುಮಮ್ಹಾ, ಪುಮಾನೇಹಿ ಪುಮಾನೇಭಿ ಪುಮೇಹಿ ಪುಮೇಭಿ, ಪುಮುನೋ ಪುಮಸ್ಸ, ಪುಮಾನಂ।
೧೪೨. ಆನೇ ಸ್ಮಿಂಮ್ಹಿ ವಾ।
ಪುಮನ್ತಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಆನೇಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ಸ್ಮಿಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಪುಮಾನೇ ಪುಮೇ ಪುಮಸ್ಮಿಂ ಪುಮಮ್ಹಿ।
೧೪೩. ಸುಸ್ಮಿಮಾ ವಾ।
ಪುಮನ್ತಸ್ಸ ಸುಇಚ್ಚೇತಸ್ಮಿಂ ಪರೇ ಆಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ। ಪುಮಾಸು ಪುಮೇಸು।
ಯುವಾದೀಸು ‘‘ಯುವ ಸಿ’’ ಇತೀಧ –
‘‘ಪುಮನ್ತಸ್ಸಾ ಸಿಮ್ಹೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಅನ್ತಗ್ಗಹಣೇನ ಆಕಾರೋ, ‘‘ಹಿವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ ಚಾ’’ತಿ ಸುತ್ತೇ ಚಸದ್ದೇನ ಆನಾದೇಸೋ ಚ।
ಯುವಾ ಯುವಾನೋ, ಯುವಾನಾ ಯುವಾ, ಹೇ ಯುವ ಹೇ ಯುವಾ ಹೇ ಯುವಾನ ಹೇ ಯುವಾನಾ, ಭವನ್ತೋ ಯುವಾನಾ, ಯುವಾನಂ ಯುವಂ, ಯುವಾನೇ ಯುವೇ।
‘‘ಅಕಮ್ಮನ್ತಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಚಸದ್ದೇನ ಯುವಮಘವಾದೀನಮನ್ತಸ್ಸ ಆ ಹೋತಿ ವಾ ನಾಸುಇಚ್ಚೇತೇಸೂತಿ ಆತ್ತಂ।
ಯುವಾನಾ ಯುವೇನ ಯುವಾನೇನ ವಾ, ಯುವಾನೇಹಿ ಯುವಾನೇಭಿ ಯುವೇಹಿ ಯುವೇಭಿ, ಯುವಾನಸ್ಸ ಯುವಸ್ಸ, ಯುವಾನಾನಂ ಯುವಾನಂ, ಯುವಾನಾ ಯುವಾನಸ್ಮಾ ಯುವಾನಮ್ಹಾ, ಯುವಾನೇಹಿ ಯುವಾನೇಭಿ ಯುವೇಹಿ ಯುವೇಭಿ, ಯುವಾನಸ್ಸ ಯುವಸ್ಸ, ಯುವಾನಾನಂ ಯುವಾನಂ, ಯುವಾನೇ ಯುವಾನಸ್ಮಿಂ ಯುವಾನಮ್ಹಿ ಯುವೇ ಯುವಮ್ಹಿ ಯುವಸ್ಮಿಂ, ಯುವಾನೇಸು ಯುವಾಸು ಯುವೇಸು।
ಏವಂ ಮಘವಾ ಮಘವಾನೋ, ಮಘವಾನಾ ಇಚ್ಚಾದಿ ಯುವಸದ್ದಸಮಂ।
ಅಕಾರನ್ತಂ।
ಆಕಾರನ್ತೋ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೋ ಸಾಸದ್ದೋ।
ಸಾ ಸಿ, ಸಿಲೋಪೋ, ಸಾ ಸುನಖೋ।
ಬಹುವಚನೇ –
೧೪೪. ಅಘೋ ರಸ್ಸಮೇಕವಚನಯೋಸ್ವಪಿ ಚ।
ಘಸಞ್ಞಕಆಕಾರವಜ್ಜಿತೋ ಲಿಙ್ಗಸ್ಸನ್ತೋ ಸರೋ ರಸ್ಸಮಾಪಜ್ಜತೇ ಏಕವಚನೇಸು ಯೋಸು ಚ ಪರೇಸೂತಿ ರಸ್ಸತ್ತಂ। ಅಪಿಗ್ಗಹಣಂ ಸಿಮ್ಹಿ ನಿವತ್ತನತ್ಥಂ। ಸೇಸಂ ನೇಯ್ಯಂ।
ಸಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಹೇ ಸ ಹೇ ಸಾ, ಹೇ ಸಾ, ಸಂ, ಸೇ, ಸೇನ, ಸಾಹಿ ಸಾಭಿ, ಸಸ್ಸ ಸಾಯ, ಸಾನಂ, ಸಾ ಸಸ್ಮಾ ಸಮ್ಹಾ, ಸಾಹಿ ಸಾಭಿ, ಸಸ್ಸ, ಸಾನಂ, ಸೇ ಸಸ್ಮಿಂ ಸಮ್ಹಿ, ಸಾಸು।
ಏವಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಧಮ್ಮಾ ಗಾಣ್ಡೀವಧನ್ವಾಪಭುತಯೋ।
ಆಕಾರನ್ತಂ।
ಇಕಾರನ್ತೋ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೋ ಅಗ್ಗಿಸದ್ದೋ। ಸ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ, ಅಗ್ಗಿ ಸಿ,
‘‘ಅನ್ತೋ, ಸಿಮ್ಹಿ, ವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೪೫. ಅಗ್ಗಿಸ್ಸಿನಿ।
ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಇನಿ ಹೋತಿ ವಾ ಸಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ‘‘ಸೇಸತೋ ಲೋಪಂ ಗಸಿಪೀ’’ತಿ ಸಿಲೋಪೋ। ಅಗ್ಗಿನಿ ಅಗ್ಗಿ।
ಬಹುವಚನೇ ‘‘ಇವಣ್ಣುವಣ್ಣಾ ಝಲಾ’’ತಿ ಝಲಸಞ್ಞಾಯಂ –
‘‘ಝಲತೋ, ವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೪೬. ಘಪತೋ ಚ ಯೋನಂ ಲೋಪೋ।
ಘಪಸಞ್ಞೇಹಿ ಇತ್ಥಿವಾಚಕೇಹಿ ಆಕಾರಿವಣ್ಣುವಣ್ಣೇಹಿ, ಝಲಸಞ್ಞೇಹಿ ಚ ಪರೇಸಂ ಯೋವಚನಾನಂ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ವಾ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸಾಯಂ।
೧೪೭. ಯೋಸು ಕತನಿಕಾರಲೋಪೇಸು ದೀಘಂ।
ಲಿಙ್ಗಸ್ಸನ್ತಭೂತಾ ಸಬ್ಬೇ ರಸ್ಸಸರಾ ಯೋಸು ಕತನಿಕಾರಲೋಪೇಸು ದೀಘಮಾಪಜ್ಜನ್ತೇ। ಕತಾ ನಿಕಾರಲೋಪಾ ಯೇಸಂ ತೇ ಕತನಿಕಾರಲೋಪಾ। ಅಗ್ಗೀ।
‘‘ಪಞ್ಚಾದೀನಮತ್ತ’’ನ್ತಿ ಇತೋ ‘‘ಅತ್ತ’’ಮಿತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೪೮. ಯೋಸ್ವಕತರಸ್ಸೋ ಝೋ।
ಯೋಸು ಪರೇಸು ಅಕತರಸ್ಸೋ ಝೋ ಅತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ। ಅಗ್ಗಯೋ।
ಝೋತಿ ಕಿಂ? ರತ್ತಿಯೋ।
ಆಲಪನೇಪೇವಂ। ಹೇ ಅಗ್ಗಿ, ಹೇ ಅಗ್ಗೀ ಹೇ ಅಗ್ಗಯೋ।
ದುತಿಯೇಕವಚನೇ ಪುಬ್ಬಸ್ಸರಲೋಪೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ –
೧೪೯. ಅಂ ಮೋ ನಿಗ್ಗಹೀತಂ ಝಲಪೇಹಿ।
ಝಲಪಇಚ್ಚೇತೇಹಿ ಪರಸ್ಸ ಅಂವಚನಸ್ಸ, ಮಕಾರಸ್ಸ ಚ ನಿಗ್ಗಹೀತಂ ಆದೇಸೋ ಹೋತಿ। ಅಗ್ಗಿಂ।
ಅಗ್ಗೀ ಅಗ್ಗಯೋ, ಅಗ್ಗಿನಾ, ಅಗ್ಗೀಹಿ ಅಗ್ಗೀಭಿ, ‘‘ಸುನಂಹಿಸು ಚಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಚಗ್ಗಹಣೇನ ಕತ್ಥಚಿ ದೀಘಾಭಾವೋ। ಅಗ್ಗಿಹಿ ಅಗ್ಗಿಭಿ।
‘‘ಝಲತೋ ಸಸ್ಸ ನೋ ವಾ’’ತಿ ನೋ। ಅಗ್ಗಿನೋ ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ, ಅಗ್ಗೀನಂ।
‘‘ಸ್ಮಾ ನಾ’’ತಿ ವತ್ತಮಾನೇ ‘‘ಝಲತೋ ಚಾ’’ತಿ ವಿಕಪ್ಪೇನ ನಾ। ಅಗ್ಗಿನಾ ಅಗ್ಗಿಸ್ಮಾ ಅಗ್ಗಿಮ್ಹಾ, ಅಗ್ಗೀಹಿ ಅಗ್ಗೀಭಿ ಅಗ್ಗಿಹಿ ಅಗ್ಗಿಭಿ, ಅಗ್ಗಿನೋ ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ, ಅಗ್ಗೀನಂ ಅಗ್ಗಿನಂ, ಅಗ್ಗಿಮ್ಹಿ ಅಗ್ಗಿಸ್ಮಿಂ, ಅಗ್ಗೀಸು ಅಗ್ಗಿಸು।
ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ –
ಜೋತಿ ಪಾಣಿ ಗಣ್ಠಿ ಮುಟ್ಠಿ, ಕುಚ್ಛಿ ವತ್ಥಿ ಸಾಲಿ ವೀಹಿ।
ಬ್ಯಾಧಿ ಓಧಿ ಬೋಧಿ ಸನ್ಧಿ, ರಾಸಿ ಕೇಸಿ ಸಾತಿ ದೀಪಿ॥
ಇಸಿ
ಕಪಿ ಅಸಿ ಮಸಿ ನಿಧಿ ವಿಧಿ ಅಹಿ ಕಿಮಿ ಪತಿ।
ಹರಿ ಅರಿ ತಿಮಿ ಕಲಿ ಬಲಿ ಜಲಧಿ ಗಹಪತಿ,
ಉರುಧಿತಿ ವರಮತಿ ನಿರುಪಧಿ ಅಧಿಪತಿ॥
ಅಞ್ಜಲಿ ಸಾರಥಿ ಅತಿಥಿ ಸಮಾಧಿ ಉದಧಿಪ್ಪಭುತಯೋ।
ಇಕಾರನ್ತಂ।
ಈಕಾರನ್ತೋ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೋ ದಣ್ಡೀಸದ್ದೋ।
‘‘ದಣ್ಡೀ ಸಿ’’ ಇತೀಧ –
‘‘ಅಘೋ ರಸ್ಸಮೇಕವಚನಯೋಸ್ವಪಿ ಚಾ’’ತಿ ರಸ್ಸತ್ತೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಏತ್ಥೇವಾಪಿಗ್ಗಹಣೇನ ಸಿಸ್ಮಿಂ ತದಭಾವೇ ಸಿದ್ಧೇ ನಿಯಮತ್ಥಮಾಹ।
‘‘ರಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಮಾನೇ –
೧೫೦. ನ ಸಿಸ್ಮಿಮನಪುಂಸಕಾನಿ।
ಸಿಸ್ಮಿಂ ನಪುಂಸಕವಜ್ಜಿತಾನಿ ಲಿಙ್ಗಾನಿ ನ ರಸ್ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತೇತಿ ರಸ್ಸತ್ತಾಭಾವೋ, ಸಿಲೋಪೋ। ದಣ್ಡೀ ತಿಟ್ಠತಿ।
ಅನಪುಂಸಕಾನೀತಿ ಕಿಂ? ಸುಖಕಾರಿ ದಾನಂ।
ಏತ್ಥ ಚ –
ವಿಸದಾವಿಸದಾಕಾರ-ವೋಹಾರೋಭಯಮುತ್ತಕಾ।
ಪುಮಾದಿಜಾನನೇ ಹೇತು-ಭಾವತೋ ಲಿಙ್ಗಮೀರಿತಾ॥
ಯೋಲೋಪೇ ದಣ್ಡೀ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ।
ಇತರತ್ರ ‘‘ಅಘೋ ರಸ್ಸ’’ಮಿಚ್ಚಾದಿನಾ ರಸ್ಸತ್ತೇ ಕತೇ –
‘‘ಝತೋ, ಕತರಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೫೧. ಯೋನಂ ನೋ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ಯೋನಂ ಸಾಲಪನಾನಂ ಝತೋ ಕತರಸ್ಸಾ ಪರೇಸಂ ನೋಇಚ್ಚಾದೇಸೋ ಹೋತಿ। ದಣ್ಡಿನೋ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ।
ಕತರಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ಅಗ್ಗಯೋ।
ಅಧಿಕಾರಂ ವಿನಾ ‘‘ಯೋನಂ,
ನೋ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗತೋ।
ಕ್ವಚಿ ಅಕತರಸ್ಸಾಪಿ,
ನೋ ಸಾರಮತಿನೋ ಯಥಾ॥
ಆಲಪನೇ ‘‘ಗೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೫೨. ಝಲಪಾ ರಸ್ಸಂ।
ಝಲಪಇಚ್ಚೇತೇ ರಸ್ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತೇ ಗೇ ಪರೇ। ಭೋ ದಣ್ಡಿ।
‘‘ಅಘೋ ರಸ್ಸ’’ನ್ತಿಆದಿನಾವ ಸಿದ್ಧೇಪಿ ರಸ್ಸತ್ತೇ ಪುನಾರಮ್ಭೋ ನಿಯಮತ್ಥೋ, ತೇನ ‘‘ಭೋ ಗೋ’’ತಿಆದೀಸು ನ ಭವತಿ। ದಣ್ಡೀ ದಣ್ಡಿನೋ।
ದುತಿಯಾಯಂ ರಸ್ಸತ್ತೇ ಕತೇ ‘‘ಅ’’ಮಿತಿ ವತ್ತತೇ, ‘‘ಘಪತೋ ಸ್ಮಿಂ ಯಂ ವಾ’’ತಿ ಇತೋ ಮಣ್ಡೂಕಗತಿಯಾ ‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೫೩. ನಂ ಝತೋ ಕತರಸ್ಸಾ।
ಝತೋ ಕತರಸ್ಸಾ ಪರಸ್ಸ ಅಂವಚನಸ್ಸ ನಂ ಹೋತಿ ವಾ। ದಣ್ಡಿನಂ ದಣ್ಡಿಂ, ದಣ್ಡೀ ದಣ್ಡಿನೋ, ದಣ್ಡಿನಾ, ದಣ್ಡೀಹಿ ದಣ್ಡೀಭಿ, ದಣ್ಡಿನೋ ದಣ್ಡಿಸ್ಸ, ದಣ್ಡೀನಂ।
‘‘ಝಲತೋ ಚಾ’’ತಿ ನಾ। ದಣ್ಡಿನಾ ದಣ್ಡಿಸ್ಮಾ ದಣ್ಡಿಮ್ಹಾ, ದಣ್ಡೀಹಿ ದಣ್ಡೀಭಿ, ದಣ್ಡಿನೋ ದಣ್ಡಿಸ್ಸ, ದಣ್ಡೀನಂ।
‘‘ಝತೋ, ಕತರಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ, ಪುರೇ ವಿಯ ‘‘ವಾ’’ತಿ ಚ।
೧೫೪. ಸ್ಮಿಂ ನಿ।
ಝತೋ ಕತರಸ್ಸಾ ಪರಸ್ಸ ಸ್ಮಿಂವಚನಸ್ಸ ನಿಇಚ್ಚಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ। ದಣ್ಡಿನಿ ದಣ್ಡಿಸ್ಮಿಂ ದಣ್ಡಿಮ್ಹಿ, ದಣ್ಡೀಸು।
ಏವಮಞ್ಞಾನಿಪಿ –
ಧಮ್ಮೀ ಸಙ್ಘೀ ಞಾಣೀ ಹತ್ಥೀ, ಚಕ್ಕೀ ಪಕ್ಖೀ ದಾಠೀ ರಟ್ಠೀ।
ಛತ್ತೀ ಮಾಲೀ ವಮ್ಮೀ ಯೋಗೀ, ಭಾಗೀ ಭೋಗೀ ಕಾಮೀ ಸಾಮೀ॥
ಧಜೀ ಗಣೀ ಸಸೀ ಕುಟ್ಠೀ, ಜಟೀ ಯಾನೀ ಸುಖೀ ಸಿಖೀ।
ದನ್ತೀ ಮನ್ತೀ ಕರೀ ಚಾಗೀ, ಕುಸಲೀ ಮುಸಲೀ ಬಲೀ॥
ಪಾಪಕಾರೀ ಸತ್ತುಘಾತೀ, ಮಾಲ್ಯಕಾರೀ ದೀಘಜೀವೀ।
ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸೀಘಯಾಯೀ, ಸೀಹನಾದೀ ಭೂಮಿಸಾಯೀ –
ಇಚ್ಚಾದೀನಿ ಈಕಾರನ್ತನಾಮಾನಿ।
ಗಾಮಣೀಸದ್ದಸ್ಸ ತು ಸತ್ತಮಿಯಂ ಭೇದೋ।
ಗಾಮಣೀ, ಗಾಮಣೀ ಗಾಮಣಿನೋ, ಭೋ ಗಾಮಣಿ, ಭೋನ್ತೋ ಗಾಮಣೀ ಭೋನ್ತೋ ಗಾಮಣಿನೋ, ಗಾಮಣಿನಂ ಗಾಮಣಿಂ, ಗಾಮಣೀ ಗಾಮಣಿನೋ।
ಸೇಸಂ ದಣ್ಡೀಸಮಂ। ನಿಆದೇಸಾಭಾವೋವ ವಿಸೇಸೋ। ಏವಂ ಸೇನಾನೀ ಸುಧೀಪ್ಪಭುತಯೋ।
ಈಕಾರನ್ತಂ।
ಉಕಾರನ್ತೋ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೋ ಭಿಕ್ಖುಸದ್ದೋ।
ತಥೇವ ಭಿಕ್ಖುಸದ್ದತೋ ಸಿ, ಸಿಲೋಪೋ। ಸೋ ಭಿಕ್ಖು।
ಬಹುವಚನೇ ‘‘ಘಪತೋ ಚ ಯೋನಂ ಲೋಪೋ’’ತಿ ಯೋಲೋಪೋ, ‘‘ಯೋಸು ಕತ’’ಇಚ್ಚಾದಿನಾ ದೀಘೋ। ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ।
ಲೋಪಾಭಾವೇ ‘‘ವಾ, ಯೋನ’’ನ್ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೫೫. ಲತೋ ವೋಕಾರೋ ಚ।
ಲಸಞ್ಞತೋ ಪರೇಸಂ ಯೋವಚನಾನಂ ವೋಕಾರಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ। ಕಾರಗ್ಗಹಣೇನ ಯೋನಂ ನೋ ಚ ಹೋತಿ। ಚಸದ್ದಗ್ಗಹಣಂ ಕತ್ಥಚಿ ನಿವತ್ತನತ್ಥಂ। ಅಥ ವಾ ಚಗ್ಗಹಣಂ ನೋಗ್ಗಹಣಾನುವತ್ತನತ್ಥಂ, ತೇನ ಜನ್ತುಸಬ್ಬಞ್ಞೂಆದಿತೋ ಯೋನಂ ನೋ ಚ ಹೋತಿ। ವಾಸದ್ದೋ ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋ। ತೇನ –
ಭಿಕ್ಖುಪ್ಪಭುತಿತೋ ನಿಚ್ಚಂ, ವೋ ಯೋನಂ ಹೇತುಆದಿತೋ।
ವಿಭಾಸಾ ನ ಚ ವೋ ನೋ ಚ, ಅಮುಪ್ಪಭುತಿತೋ ಭವೇ॥
‘‘ಅತ್ತಂ, ಅಕತರಸ್ಸೋ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೫೬. ವೇವೋಸು ಲೋ ಚ।
ವೇ ವೋಇಚ್ಚೇತೇಸು ಚ ಪರೇಸು ಅಕತರಸ್ಸೋ ಲೋ ಅತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ। ಭಿಕ್ಖವೋ, ಭೋ ಭಿಕ್ಖು, ಭವನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖೂ।
ಲೋಪಾಭಾವೇ –
೧೫೭. ಅಕತರಸ್ಸಾ ಲತೋ ಯ್ವಾಲಪನಸ್ಸ ವೇವೋ।
ಅಕತರಸ್ಸಾ ಲತೋ ಪರಸ್ಸ ಆಲಪನೇ ವಿಹಿತಸ್ಸ ಯೋಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ವೇ ವೋಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅತ್ತಂ। ಭವನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖವೇ ಭಿಕ್ಖವೋ। ‘‘ಅಂ ಮೋ ನಿಗ್ಗಹೀತಂ ಝಲಪೇಹೀ’’ತಿ ನಿಗ್ಗಹೀತಂ।
ಭಿಕ್ಖುಂ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖವೋ, ಭಿಕ್ಖುನಾ, ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಭಿ ಭಿಕ್ಖುಹಿ ಭಿಕ್ಖುಭಿ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಏವಂ ಸೇತು ಕೇತು ರಾಹು ಭಾನು ಪಙ್ಗು ಉಚ್ಛು ವೇಳು ಮಚ್ಚು ಸಿನ್ಧು ಬನ್ಧು ನೇರು ಮೇರು ಸತ್ತು ಕಾರು ಹೇತು ಜನ್ತು ರುರು ಪಟು ಇಚ್ಚಾದಯೋ।
ಹೇತುಜನ್ತುಸದ್ದಾನಂ ಪಠಮಾದುತಿಯಾಸು ವಿಸೇಸೋ।
ಹೇತು, ಹೇತೂ ಹೇತವೋ ಹೇತುಯೋ, ಭೋ ಹೇತು, ಭೋನ್ತೋ ಹೇತೂ ಹೇತವೇ ಹೇತವೋ, ಹೇತುಂ, ಹೇತೂ ಹೇತವೋ ಹೇತುಯೋ। ಸೇಸಂ ಭಿಕ್ಖುಸಮಂ।
ಜನ್ತು, ಜನ್ತೂ ಜನ್ತವೋ। ಕಾರಗ್ಗಹಣೇನ ಯೋನಂ ನೋ ಚ ಹೋತಿ। ಜನ್ತುನೋ ಜನ್ತುಯೋ, ಭೋ ಜನ್ತು, ಜನ್ತೂ ಜನ್ತವೇ ಜನ್ತವೋ, ಜನ್ತುಂ, ಜನ್ತೂ ಜನ್ತವೋ ಜನ್ತುನೋ ಜನ್ತುಯೋ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಸತ್ಥುಸದ್ದಸ್ಸ ಭೇದೋ। ‘‘ಸತ್ಥು ಸಿ’’ಇತೀಧ –
‘‘ಅನ್ತೋ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೫೮. ಸತ್ಥುಪಿತಾದೀನಮಾ ಸಿಸ್ಮಿಂ ಸಿಲೋಪೋ ಚ।
ಸತ್ಥು ಪಿತು ಮಾತು ಭಾತು ಧೀತು ಕತ್ತುಇಚ್ಚೇವಮಾದೀನಮನ್ತೋ ಆತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ ಸಿಸ್ಮಿಂ, ಸಿಲೋಪೋ ಚ ಹೋತಿ। ಸತ್ಥಾ।
‘‘ಸತ್ಥು ಪಿತಾದೀನ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಕಾರೋ।
೧೫೯. ಅಞ್ಞೇಸ್ವಾರತ್ತಂ
ಸತ್ಥು ಪಿತಾದೀನಮನ್ತೋ ಸಿವಚನತೋ ಅಞ್ಞೇಸು ವಚನೇಸು ಆರತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ। ಆರತ್ತಮಿತಿಭಾವನಿದ್ದೇಸೇನ ಕತ್ಥಚಿ ಅನಿಯಮಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
ಆರಗ್ಗಹಣಮನುವತ್ತತೇ।
೧೬೦. ತತೋ ಯೋನಮೋ ತು।
ತತೋ ಆರಾದೇಸತೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಯೋನಂ ಓಕಾರಾದೇಸೋ ಹೋತಿ।
ತುಗ್ಗಹಣೇನ ಅಞ್ಞೇಹಿಪಿ ಚತುಉಭನದೀಗವಾದೀಹಿ ಯೋನಮೋಕಾರೋ ಹೋತಿ, ಸರಲೋಪಾದಿ। ಸತ್ಥಾರೋ।
ಆಲಪನೇ ‘‘ಅಕಾರಪಿತಾದ್ಯನ್ತಾನಮಾ’’ತಿ ಆತ್ತಂ। ‘‘ಗೇ ರಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಕಿಚ್ಚ ‘‘ಆಕಾರೋ ವಾ’’ತಿ ವಿಕಪ್ಪೇನ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ವಲೋಪೋ। ಭೋ ಸತ್ಥ ಭೋ ಸತ್ಥಾ, ಭವನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರೋ, ಸತ್ಥಾರಂ, ಸತ್ಥಾರೇ ಸತ್ಥಾರೋ।
‘‘ತತೋ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೬೧. ನಾ ಆ।
ತತೋ ಆರಾದೇಸತೋ ನಾವಚನಸ್ಸ ಆಕಾರಾದೇಸೋ ಹೋತಿ। ಸತ್ಥಾರಾ, ಸತ್ಥುನಾತಿ ಆರತ್ತಮಿತಿಭಾವನಿದ್ದೇಸೇನ ಸಿದ್ಧಂ। ಸತ್ಥಾರೇಹಿ ಸತ್ಥಾರೇಭಿ।
‘‘ವಾ ನಂಮ್ಹೀ’’ತಿ ಇತೋ ‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೬೨. ಉ ಸಸ್ಮಿಂ ಸಲೋಪೋ ಚ।
ಸತ್ಥು ಪಿತುಇಚ್ಚೇವಮಾದೀನಮನ್ತಸ್ಸ ಉತ್ತಂ ಹೋತಿ ವಾ ಸಸ್ಮಿಂ, ಸಲೋಪೋ ಚ ಹೋತಿ। ಆರಾದೇಸಾಪವಾದೋಯಂ। ಸತ್ಥು, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಭಾವನಿದ್ದೇಸೇನಾರಾಭಾವೋ। ಸತ್ಥುಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ।
‘‘ಆರತ್ತ’’ನ್ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೬೩. ವಾ ನಂಮ್ಹಿ।
ಸತ್ಥು ಪಿತುಆದೀನಮನ್ತೋ ಆರತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ ವಾ ನಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಸತ್ಥಾರಾನಂ।
ಆರಾಭಾವೇ ‘‘ವಾ ನಂಮ್ಹೀ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೬೪. ಸತ್ಥುನತ್ತಞ್ಚ।
ಸತ್ಥುಸದ್ದನ್ತಸ್ಸ, ಪಿತಾದೀನಮನ್ತಸ್ಸ ಚ ಅತ್ತಂ ಹೋತಿ ವಾ ನಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ, ಪುನ ಸತ್ಥುಗ್ಗಹಣಂ ಸತ್ಥುನೋ ನಿಚ್ಚವಿಧಾನತ್ಥಂ। ಸತ್ಥಾನಂ।
‘‘ಅಮ್ಹತುಮ್ಹನ್ತುರಾಜಬ್ರಹ್ಮತ್ತಸಖಸತ್ಥುಪಿತಾದೀಹಿ ಸ್ಮಾ ನಾವಾ’’ತಿ ಸ್ಮಾವಚನಸ್ಸನಾಭಾವೋ। ಸತ್ಥಾರಾ, ಸತ್ಥಾರೇಹಿ ಸತ್ಥಾರೇಭಿ, ಸತ್ಥು ಸತ್ಥುನೋ ಸತ್ಥುಸ್ಸ, ಸತ್ಥಾರಾನಂ ಸತ್ಥಾನಂ।
‘‘ಆರತೋ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೬೫. ತತೋ ಸ್ಮಿಮಿ।
ತತೋ ಆರಾದೇಸತೋ ಸ್ಮಿಂವಚನಸ್ಸ ಇಕಾರಾದೇಸೋ ಹೋತಿ। ಪುನ ತತೋಗ್ಗಹಣೇನ ಅಞ್ಞಸ್ಮಾಪಿ ಸ್ಮಿಂವಚನಸ್ಸ ಇಕಾರೋ। ಯಥಾ – ಭುವಿ, ದಿವಿ।
೧೬೬. ಆರೋ ರಸ್ಸಮಿಕಾರೇ।
ಆರಾದೇಸೋ ರಸ್ಸಮಾಪಜ್ಜತೇ ಇಕಾರೇ ಪರೇ, ಸತ್ಥರಿ, ಸತ್ಥಾರೇಸು।
ಏವಂ ಕತ್ತಾ, ಕತ್ತಾರೋ, ಭೋ ಕತ್ತ ಭೋ ಕತ್ತಾ, ಭವನ್ತೋ ಕತ್ತಾರೋ, ಕತ್ತಾರಂ, ಕತ್ತಾರೇ ಕತ್ತಾರೋ, ಕತ್ತಾರಾ, ಕತ್ತಾರೇಹಿ ಕತ್ತಾರೇಭಿ। ‘‘ಉ ಸಸ್ಮಿಂ ಸಲೋಪೋ ಚಾ’’ತಿ ಉತ್ತಂ, ಸಲೋಪೋ ಚ। ಕತ್ತು ಕತ್ತುನೋ ಕತ್ತುಸ್ಸ, ಕತ್ತಾರಾನಂ ಕತ್ತಾನಂ ಕತ್ತೂನಂ ಕತ್ತುನಂ, ಕತ್ತಾರಾ, ಕತ್ತಾರೇಹಿ ಕತ್ತಾರೇಭಿ, ಕತ್ತು ಕತ್ತುನೋ ಕತ್ತುಸ್ಸ, ಕತ್ತಾರಾನಂ ಕತ್ತಾನಂ ಕತ್ತೂನಂ ಕತ್ತುನಂ, ಕತ್ತರಿ, ಕತ್ತಾರೇಸು, ಆರಾಭಾವೇ ಕತ್ತೂಸು ಕತ್ತುಸು।
ಏವಂ –
ಭತ್ತು ವತ್ತು ನೇತು ಸೋತು, ಞಾತು ಜೇತು ಛೇತ್ತು ಭೇತ್ತು। ದಾತು ಧಾತು ನತ್ತು ಬೋದ್ಧು, ವಿಞ್ಞಾಪೇತು ಆದಯೋಪಿ।
‘‘ಉ ಸಸ್ಮಿಂ ಸಲೋಪೋ ಚಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೬೭. ಸಕಮನ್ಧಾತಾದೀನಞ್ಚ।
ಸಕಮನ್ಧಾತುಇಚ್ಚೇವಮಾದೀನಮನ್ತೋ ಚ ಉತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ ಸಸ್ಮಿಂ, ಸಲೋಪೋ ಚ, ನಿಚ್ಚಂ ಪುನಬ್ಬಿಧಾನಾ। ಸಕಮನ್ಧಾತು ವಿಯ ಅಸ್ಸ ರಾಜಿನೋ ವಿಭವೋ, ಸೇಸಂ ಸಮಂ। ಏವಂ ಮಹಾಮನ್ಧಾತುಪ್ಪಭುತಯೋ।
ಪಿತುಸದ್ದಸ್ಸ ಭೇದೋ। ಸಿಮ್ಹಿ ಆತ್ತಂ, ಸಿಲೋಪೋ, ಪಿತಾ।
ಯೋಮ್ಹಿ ‘‘ಆರೋ, ರಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೬೮. ಪಿತಾದೀನಮಸಿಮ್ಹಿ
ಪಿತಾದೀನಮಾರಾದೇಸೋ ರಸ್ಸಮಾಪಜ್ಜತೇ ಅಸಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಸಿಸ್ಮಿಂ ಆರಾದೇಸಾಭಾವೇಪಿ ಅಸಿಮ್ಹೀತಿ ಅಧಿಕವಚನಮತ್ಥನ್ತರವಿಞ್ಞಾಪನತ್ಥಂ, ತೇನ ತೋಆದಿಮ್ಹಿ ಪಿತಾದೀನಮಿಕಾರೋ ಚ। ಯಥಾ – ಪಿತಿತೋ, ಮಾತಿತೋ, ಭಾತಿತೋ, ಧೀತಿತೋ, ಪಿತಿಪಕ್ಖೋ, ಮಾತಿಪಕ್ಖೋತಿ।
ಪಿತರೋ, ಸೇಸಂ ಕತ್ತುಸಮಂ। ಭೋ ಪಿತ ಭೋ ಪಿತಾ, ಭವನ್ತೋ ಪಿತರೋ, ಪಿತರಂ, ಪಿತರೇ ಪಿತರೋ, ಪಿತರಾ ಪಿತುನಾ, ಪಿತರೇಹಿ ಪಿತರೇಭಿ। ಭಾವನಿದ್ದೇಸೇನ ಆರಾದೇಸಾಭಾವೇ ಪಿತೂಹಿ ಪಿತೂಭಿ ಪಿತುಹಿ ಪಿತುಭಿ, ಪಿತು ಪಿತುನೋ ಪಿತುಸ್ಸ, ಪಿತರಾನಂ ಪಿತಾನಂ ಪಿತೂನಂ, ದೀಘಾಭಾವೇ ಪಿತುನಂ ವಾ, ಪಿತರಾ, ಪಿತರೇಹಿ ಪಿತರೇಭಿ ಪಿತೂಹಿ ಪಿತೂಭಿ ಪಿತುಹಿ ಪಿತುಭಿ, ಪಿತು ಪಿತುನೋ ಪಿತುಸ್ಸ, ಪಿತರಾನಂ ಪಿತಾನಂ ಪಿತೂನಂ ಪಿತುನಂ, ಪಿತರಿ, ಪಿತರೇಸು ಪಿತೂಸು ಪಿತುಸು।
ಏವಂ ಭಾತಾ, ಭಾತರೋ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಉಕಾರನ್ತಂ।
ಊಕಾರನ್ತೋ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೋ ಅಭಿಭೂಸದ್ದೋ।
ತಥೇವ ಸ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ, ಸಿಲೋಪೋ। ಸೋ ಅಭಿಭೂ, ಯೋಲೋಪೇ ಕತೇ ತೇ ಅಭಿಭೂ।
‘‘ಅಘೋ ರಸ್ಸ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ವೋಕಾರೋ। ಕತರಸ್ಸತ್ತಾ ಅತ್ತಾಭಾವೋ। ಅಭಿಭುವೋ, ಭೋ ಅಭಿಭು, ಭವನ್ತೋ ಅಭಿಭೂ ಅಭಿಭುವೋ।
ಕತರಸ್ಸತ್ತಾ ವೇಆದೇಸೋ ನ ಹೋತಿ। ಸೇಸಂ ಭಿಕ್ಖುಸದ್ದಸಮಂ, ರಸ್ಸತ್ತಮೇವ ವಿಸೇಸೋ। ಅಭಿಭುಂ, ಅಭಿಭೂ ಅಭಿಭುವೋ
ಏವಂ ಸಯಮ್ಭೂ, ವೇಸ್ಸಭೂ, ಪರಾಭಿಭೂ, ಸಹಭೂಆದಯೋ। ಸಹಭೂಸದ್ದಸ್ಸ ಯೋನಂ ನೋಆದೇಸೋವ ವಿಸೇಸೋ। ಸಹಭೂ, ಸಹಭೂ ಸಹಭುವೋ ಸಹಭುನೋ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತಥಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂಸದ್ದಸ್ಸ ಯೋಸ್ವೇವ ವಿಸೇಸೋ। ಸೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ ತೇ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ, ಯೋಲೋಪಾಭಾವೇ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ‘‘ಲತೋ ವೋಕಾರೋ ಚಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಕಾರಗ್ಗಹಣೇನ ಯೋನಂ ನೋಆದೇಸೋ। ವಾಧಿಕಾರಸ್ಸ ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ತಾ ನ ಚ ವೋಕಾರೋ। ಸಬ್ಬಞ್ಞುನೋ, ಭೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞು, ಭೋನ್ತೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ ಸಬ್ಬಞ್ಞುನೋ, ಸಬ್ಬಞ್ಞುಂ, ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ ಸಬ್ಬಞ್ಞುನೋ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಏವಂ ಮಗ್ಗಞ್ಞೂ ಧಮ್ಮಞ್ಞೂ ಅತ್ಥಞ್ಞೂ ಕಾಲಞ್ಞೂ ರತ್ತಞ್ಞೂ ಮತ್ತಞ್ಞೂ ಕತಞ್ಞೂ ತಥಞ್ಞೂ ವಿಞ್ಞೂ ವಿದೂ ವೇದಗೂ ಪಾರಗೂ ಇಚ್ಚಾದಯೋ।
ಊಕಾರನ್ತಂ।
ಏಕಾರನ್ತೋ ಅಪ್ಪಸಿದ್ಧೋ।
ಓಕಾರನ್ತೋ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೋ ಗೋಸದ್ದೋ।
ತತೋ ಸ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ, ಸಿಲೋಪೋ, ಗೋ ಗಚ್ಛತಿ।
‘‘ಗಾವ ಸೇ’’ತಿ ಇತೋ ‘‘ಗೋ’’ತಿ ಅಧಿಕಾರೋ, ‘‘ಆವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೬೯. ಯೋಸು ಚ।
ಗೋಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಓಕಾರಸ್ಸ ಆವಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ಯೋಸು। ಚಸದ್ದೇನ ನಾ ಸ್ಮಾ ಸ್ಮಿಂಸುಇಚ್ಚೇತೇಸು ಚ। ‘‘ತತೋ ಯೋನಮೋ ತೂ’’ತಿ ಏತ್ಥ ತುಗ್ಗಹಣೇನ ಯೋನಮೋಕಾರೋ, ಸರಲೋಪಾದಿ। ಗಾವೋ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ।
೧೭೦. ಅವಂಮ್ಹಿ ಚ।
ಗೋಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಓಕಾರಸ್ಸ ಆವ ಅವಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಅಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಸೇದ್ದೇನ ಯೋ ನಾ ಸ ಸ್ಮಾಸ್ಮಿಂಸುಇಚ್ಚೇತೇಸು ಚ ಅವಾದೇಸೋ ಹೋತಿ। ಗವೋ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಹೇ ಗೋ, ಹೇ ಗಾವೋ ಹೇ ಗವೋ।
ದುತಿಯಾಯಂ ‘‘ಅಂಮ್ಹೀ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೭೧. ಆವಸ್ಸು ವಾ।
ಆವಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಗಾವಾದೇಸಸ್ಸ ಅನ್ತಸರಸ್ಸ ಉಕಾರಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ಅಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಆವಸ್ಸ ಅ ಆವ, ತಸ್ಸ ಆವಸದ್ದನ್ತಸ್ಸ। ‘‘ಅಂಮೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಿಗ್ಗಹೀತಂ। ಗಾವುಂ ಗಾವಂ ಗವಂ, ಗಾವೋ ಗವೋ।
‘‘ಗೋಣ, ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೧೭೨. ಸುಹಿನಾಸು ಚ।
ಸು ಹಿ ನಾಇಚ್ಚೇತೇಸು ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಗೋಸದ್ದಸ್ಸ ಗೋಣಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ। ಚಸದ್ದೇನ ಸೇಸೇಸು ಚ। ಗೋಣೋ, ಗೋಣಾ, ಹೇ ಗೋಣ ಹೇ ಗೋಣಾ, ಗೋಣಂ, ಗೋಣೇ, ಗೋಣೇನ, ಗೋಣೇಹಿ ಗೋಣೇಭಿ, ಗೋಣಸ್ಸ।
೧೭೩. ಗೋಣ ನಂಮ್ಹಿ ವಾ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಗೋಸದ್ದಸ್ಸ ಗೋಣಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ನಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಗೋಣಾನಂ, ಗೋಣಾ ಗೋಣಸ್ಮಾ ಗೋಣಮ್ಹಾ, ಗೋಣೇಹಿ ಗೋಣೇಭಿ, ಗೋಣಸ್ಸ, ಗೋಣಾನಂ, ಗೋಣೇ ಗೋಣಸ್ಮಿಂ ಗೋಣಮ್ಹಿ, ಗೋಣೇಸು।
ಗೋಣಾದೇಸಾಭಾವೇ ಗಾವೇನ ಗವೇನ, ಗೋಹಿ ಗೋಭಿ।
೧೭೪. ಗಾವ ಸೇ।
‘‘ಗೋ ಆವ ಸೇ’’ಇತಿ ತಿಪದಮಿದಂ। ಗೋಸ್ಸ ಓ ಗೋ, ಗೋಸದ್ದೋಕಾರಸ್ಸ ಆವಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ಸೇ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಗಾವಸ್ಸ ಗವಸ್ಸ।
ನಂಮ್ಹಿ ‘‘ಗೋ, ಅವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೧೭೫. ತತೋ ನಮಂ ಪತಿಮ್ಹಾಲುತ್ತೇ ಚ ಸಮಾಸೇ।
ತತೋ ಗೋಸದ್ದತೋ ಪರಸ್ಸ ನಂವಚನಸ್ಸ ಅಂಆದೇಸೋ ಹೋತಿ, ಗೋಸದ್ದೋಕಾರಸ್ಸ ಅವಾದೇಸೋ ಚ ಪತಿಮ್ಹಿ ಪರೇ ಅಲುತ್ತೇ ಚ ಸಮಾಸೇ। ಚಸದ್ದೇನ ಅಸಮಾಸೇಪಿ ಅಂ ಅವಾದೇಸಾ। ಗವಂಪತಿಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ, ಗವಂ।
‘‘ಸುಹಿನಾಸು ಚಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಚಸದ್ದೇನ ನಂಮ್ಹಿ ಗುಆದೇಸೋ। ‘‘ನೋ ಚ ದ್ವಾದಿತೋ ನಂಮ್ಹೀ’’ತಿ ಸುತ್ತೇ ಚಸದ್ದೇನ ನಕಾರಾಗಮೋ ಚ। ಗುನ್ನಂಗೋನಂ ವಾ।
ಗಾವಾ ಗಾವಮ್ಹಾ ಗಾವಸ್ಮಾ ಗವಾ ಗವಮ್ಹಾ ಗವಸ್ಮಾ, ಗೋಹಿ ಗೋಭಿ, ಗಾವಸ್ಸ ಗವಸ್ಸ, ಗವಂ ಗುನ್ನಂ ಗೋನಂ, ಗಾವೇ ಗಾವಮ್ಹಿ ಗಾವಸ್ಮಿಂ ಗವೇ ಗವಮ್ಹಿ ಗವಸ್ಮಿಂ, ಗಾವೇಸು ಗವೇಸು ಗೋಸು।
ಓಕಾರನ್ತಂ।
ಪುರಿಸೋ ಗುಣವಾ ರಾಜಾ, ಸಾ’ಗ್ಗಿ ದಣ್ಡೀ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಚ।
ಸತ್ಥಾ’ಭಿಭೂ ಚ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ, ಗೋತಿ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗಸಙ್ಗಹೋ॥
ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ।
ಅಸ್ಮಾ
ಇತ್ಥಿಯಂ ‘‘ತಾ ಸಿ’’ ಇತೀಧ ಸಾದೇಸಸಿಲೋಪಾ। ಸಾ ಕಞ್ಞಾ, ನತ್ತಂ। ನಾ ತಾ ನಾಯೋ ತಾಯೋ, ನಂ ತಂ, ನಾ ತಾ ನಾಯೋ ತಾಯೋ, ನಾಯ ತಾಯ, ನಾಹಿ ತಾಹಿ ನಾಭಿ ತಾಭಿ।
‘‘ಏತಿಮಾಸಮೀ’’ತಿ ಇತೋ ಏತಿಮಾಗ್ಗಹಣಞ್ಚ ‘‘ತಸ್ಸಾ ವಾ’’ತಿ ಇತೋ ತಗ್ಗಹಣಞ್ಚ ಪಞ್ಚಮಿಯನ್ತವಸೇನ ವತ್ತತೇ ‘‘ವಾ’’ತಿ ಚ।
೨೧೫. ತತೋ ಸಸ್ಸ ಸ್ಸಾಯ।
ತತೋ ತಾ ಏತಾ ಇಮಾತೋ ಪರಸ್ಸ ಸಸ್ಸ ವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಸ್ಸಾಯಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ।
‘‘ಸಂಸಾಸ್ವೇಕವಚನೇಸು ಚ, ಇ’’ಇತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೧೬. ತಸ್ಸಾ ವಾ।
ತಾಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಇತ್ಥಿಯಂ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ಅನ್ತಸ್ಸ ಇಕಾರೋ ಹೋತಿ ವಾ ಸಂ ಸಾಸ್ವೇಕವಚನೇಸು ವಿಭತ್ತಾದೇಸೇಸು। ತಿಸ್ಸಾಯ ತಸ್ಸಾಯ ಅಸ್ಸಾಯ ನಸ್ಸಾಯ ಅಸ್ಸಾ ನಸ್ಸಾ ತಿಸ್ಸಾ ತಸ್ಸಾ ನಾಯ ತಾಯ, ನಾಸಂ ತಾಸಂ।
ಪಞ್ಚಮೀಛಟ್ಠೀಸು ತತಿಯಾಚತುತ್ಥೀಸಮಂ। ಸತ್ತಮಿಯಂ ಅಸ್ಸಂ ನಸ್ಸಂ ತಿಸ್ಸಂ ತಸ್ಸಂ ನಾಯಂ ತಾಯಂ, ನಾಸು ತಾಸು।
ನಪುಂಸಕೇ ಸಿಮ್ಹಿಸಾದೇಸಾಭಾವಾ ನತ್ತಂ। ನಂ ತಂ, ನಾನಿ ತಾನಿ, ನಂ ತಂ, ನಾನಿ ತಾನಿ, ನೇನ ತೇನ ಇಚ್ಚಾದಿ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗಸಮಂ।
ಏತ ಸಿ, ‘‘ಏತತೇಸಂ ತೋ’’ತಿ ಸಕಾರಾದೇಸೋ। ಏಸೋ ಪುರಿಸೋ, ಏತೇ, ಏತಂ, ಏತೇ ಇಚ್ಚಾದಿ ಸಬ್ಬಸದ್ದಸಮಂ।
ಇತ್ಥಿಯಂ ಏತಾ ಸಿ, ಸಾದೇಸೋ। ಏಸಾ ಕಞ್ಞಾ, ಏತಾ ಏತಾಯೋ, ಏತಂ, ಏತಾ ಏತಾಯೋ, ಏತಾಯ, ಏತಾಹಿ ಏತಾಭಿ।
ಸ ಸ್ಮಿಂಸು ಪನ ‘‘ಸಂಸಾಸ್ವೇಕವಚನೇಸು ಚಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೧೭. ಏತಿಮಾಸಮಿ।
ಅನ್ತಾಪೇಕ್ಖಾಯಂ ಛಟ್ಠೀ, ಏತಾ ಇಮಾಇಚ್ಚೇತೇಸಮನ್ತೋ ಸರೋ ಇಕಾರೋ ಹೋತಿ ಸಂಸಾಸ್ವೇಕವಚನೇಸು ವಿಭತ್ತಾದೇಸೇಸು। ಸಾದೇಸಗತಿಕತ್ತಾ ಸ್ಸಾಯಾದೇಸೇಪಿ। ಚಸದ್ದಾಧಿಕಾರತೋ ಅಞ್ಞೇಕಾಸದ್ದಾದೀನಮನ್ತಸ್ಸ ಚ।
ಏತಿಸ್ಸಾಯ ಏತಿಸ್ಸಾ ಏತಾಯ, ಏತಾಸಂ ಏತಾಸಾನಂ, ಏತಾಯ, ಏತಾಹಿ ಏತಾಭಿ, ಏತಿಸ್ಸಾಯ ಏತಿಸ್ಸಾ ಏತಾಯ, ಏತಾಸಂ ಏತಾಸಾನಂ, ಏತಿಸ್ಸಂ ಏತಾಯಂ, ಏತಾಸು।
ಚಸದ್ದತೋ ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಅಞ್ಞಾಯ, ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಂ ಅಞ್ಞಾಯಂ। ಏಕಿಸ್ಸಾ ಏಕಾಯ, ಏಕಿಸ್ಸಂ ಏಕಾಯಂ। ಇತರಿಸ್ಸಾ ಇತರಾಯ, ಇತರಿಸ್ಸಂ ಇತರಾಯಂ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ನಪುಂಸಕೇ ಏತಂ, ಏತಾನಿ, ಏತಂ, ಏತಾನಿ, ಸೇಸಂ ಞೇಯ್ಯಂ।
ಇಮಸದ್ದಸ್ಸ ಭೇದೋ। ಇಮ ಸಿ –
‘‘ಸಬ್ಬಸ್ಸಿಮಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೧೮. ಅನಪುಂಸಕಸ್ಸಾಯಂ ಸಿಮ್ಹಿ।
ಇಮಸದ್ದಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಅನಪುಂಸಕಸ್ಸ ಅಯಂಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ಸಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ, ಸಿಲೋಪೋ। ಅಯಂ ಪುರಿಸೋ, ಇಮೇ, ಇಮಂ, ಇಮೇ।
೨೧೯. ಅನಿಮಿ ನಾಮ್ಹಿ ಚ।
ಇಮಸದ್ದಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಅನ ಇಮಿಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ನಾಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಅನಿತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಸ್ಸೇವೇತಂ ಗಹಣಂ। ಅನೇನ ಇಮಿನಾ।
‘‘ಸುನಂಹಿಸೂ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೨೦. ಸಬ್ಬಸ್ಸಿಮಸ್ಸೇ ವಾ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಇಮಸದ್ದಸ್ಸ ಏಕಾರೋ ಹೋತಿ ವಾ ಸು ನಂ ಹಿಇಚ್ಚೇತೇಸು ವಚನೇಸು।
ಆಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತಾನಿದ್ದೇಸಾ, ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಅವುತ್ತತೋ।
ಅನಿತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಸ್ಸೇವೇತ್ಥ, ಗಹಣಞ್ಹಿ ಇಮಸ್ಸಿತಿ॥
ಏಹಿ ಏಭಿ ಇಮೇಹಿ ಇಮೇಭಿ।
‘‘ಸಬ್ಬಸ್ಸ, ವಾ, ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಸಸ್ಮಾಸ್ಮಿಂಸಂಸಾಸ್ವತ್ತ’’ನ್ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೨೧. ಇಮಸದ್ದಸ್ಸ ಚ।
ಇಮಸದ್ದಸ್ಸ ಚ ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಅತ್ತಂ ಹೋತಿ ವಾ ಸ ಸ್ಮಾ ಸ್ಮಿಂಸಂ ಸಾಇಚ್ಚೇತೇಸು ವಚನೇಸು ಸಬ್ಬತ್ಥ ಲಿಙ್ಗೇಸು।
ಅಸ್ಸ ಇಮಸ್ಸ, ಏಸಂ ಏಸಾನಂ ಇಮೇಸಂ ಇಮೇಸಾನಂ, ಅಸ್ಮಾ ಇಮಸ್ಮಾ ಇಮಮ್ಹಾ, ಏಹಿ ಏಭಿ ಇಮೇಹಿ ಇಮೇಭಿ, ಅಸ್ಸ ಇಮಸ್ಸ, ಏಸಂ ಏಸಾನಂ ಇಮೇಸಂ ಇಮೇಸಾನಂ, ಅಸ್ಮಿಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಇಮಮ್ಹಿ, ಏಸು ಇಮೇಸು।
ಇತ್ಥಿಯಂ ಇಮಾ ಸಿ, ಅಯಮಾದೇಸಸಿಲೋಪಾ।
ಅಯಂ ಕಞ್ಞಾ, ಇಮಾ ಇಮಾಯೋ, ಇಮಂ, ಇಮಾ ಇಮಾಯೋ, ಇಮಾಯ, ಇಮಾಹಿ ಇಮಾಭಿ। ಚತುತ್ಥಿಯಂ ಅತ್ತಂ, ಇಕಾರ- ಸ್ಸಾಯಾದೇಸಾ ಸ್ಮಿಂವಚನಸ್ಸ ವಾ ಸಾದೇಸೋ। ಇಮಾಯಂ, ಇಮಾಸು। ಸೇಸಂ ಞೇಯ್ಯಂ।
ನಪುಂಸಕೇ ಇಮ ಸಿ, ‘‘ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ, ವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೨೨. ಇಮಸ್ಸಿದಮಂಸಿಸು ನ ಪುಂಸಕೇ।
ನಪುಂಸಕೇ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಇಮಸದ್ದಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಇದಂ ಹೋತಿ ವಾ ಅಂ ಸಿಸು ಪರೇಸು।
ಇದಂ ಚಿತ್ತಂ ವಿರೋಚತಿ, ಇಮಂ, ಇಮಾನಿ, ಇದಂ ಪುಪ್ಫಂ ಪಸ್ಸಸಿ, ಇಮಂ, ಇಮಾನಿ, ಅನೇನ ಇಮಿನಾ, ಏಹಿ ಏಭಿ ಇಮೇಹಿ ಇಮೇಭಿ ಇಚ್ಚಾದಿ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇ ವಿಯ ಞೇಯ್ಯಂ।
ಅಮುಸದ್ದಸ್ಸ ಭೇದೋ। ಅಮು ಸಿ –
‘‘ವಾ, ಅನಪುಂಸಕಸ್ಸ, ಸಿಮ್ಹೀ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೨೩. ಅಮುಸ್ಸ ಮೋ ಸಂ।
ಅನಪುಂಸಕಸ್ಸ ಅಮುಸದ್ದಸ್ಸ ಮಕಾರೋ ಸಕಾರಮಾಪಜ್ಜತೇ ವಾ ಸಿಮ್ಹಿ ಪರೇ। ಅಸು ರಾಜಾ।
‘‘ಸಬ್ಬನಾಮತೋ, ವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೨೪. ಸಬ್ಬತೋ ಕೋ।
ಸಬ್ಬತೋ ಸಬ್ಬನಾಮತೋ ಪರೋ ಕಇಚ್ಚಯಮಾಗಮೋ ಹೋತಿ ವಾ। ಪುನ ಸಬ್ಬತೋಗ್ಗಹಣೇನ ಹೀನಾದಿತೋಪಿ ಕೋ। ‘‘ಅಮುಸ್ಸ ಮೋ ಸ’’ನ್ತಿ ವಿನಾಧಿಕಾರೇನ ಯೋಗೇನ ಕಕಾರೇಪಿ ಸಾದೇಸೋ।
ಅಸುಕೋ ಸಾದೇಸಾಭಾವೇ ಅಮುಕೋ, ಅಮುಕಾ, ಅಮುಕಂ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಬಹುವಚನೇ ‘‘ಲತೋ ವೋಕಾರೋ ಚಾ’’ತಿ ಸುತ್ತೇ ಅನುವತ್ತಮಾನವಾಗ್ಗಹಣೇನ ವೋಕಾರೋ ನ ಹೋತಿ, ನಿಚ್ಚಂ ಯೋಲೋಪೋ, ದೀಘೋ ಚ।
ಅಮೂ ಪುರಿಸಾ, ಅಮುಂ, ಅಮೂ, ಅಮುನಾ, ಅಮೂಹಿ ಅಮೂಭಿ ಅಮುಹಿ ಅಮುಭಿ, ಅಮುಸ್ಸ। ‘‘ಅಮುಸ್ಸಾದು’’ನ್ತಿ ವಿನಾಧಿಕಾರೇನ ಯೋಗೇನ ಅದುಂಆದೇಸೋ, ಅದುಸ್ಸ, ಅಮೂಸಂ ಅಮೂಸಾನಂ ಅಮುಸಂ ಅಮುಸಾನಂ, ಅಮುಸ್ಮಾ ಅಮುಮ್ಹಾ, ಅಮೂಹಿ ಅಮೂಭಿ ಅಮುಹಿ ಅಮುಭಿ, ಅಮುಸ್ಸ ಅದುಸ್ಸ, ಅಮೂಸಂ ಅಮೂಸಾನಂ ಅಮುಸಂ ಅಮುಸಾನಂ, ಅಮುಸ್ಮಿಂ ಅಮುಮ್ಹಿ, ಅಮೂಸು ಅಮುಸು।
ಇತ್ಥಿಯಂ ಸಿಮ್ಹಿ ಸಾದೇಸಾದಿ।
ಅಸು ಕಞ್ಞಾ ಅಸುಕಾ ಅಮುಕಾ ವಾ, ಅಮೂ ಅಮುಯೋ, ಅಮುಂ, ಅಮೂ ಅಮುಯೋ, ಅಮುಯಾ, ಅಮೂಹಿ ಅಮೂಭಿ, ಅಮುಸ್ಸಾ ಅಮುಯಾ, ಅಮೂಸಂ ಅಮೂಸಾನಂ, ಅಮುಯಾ, ಅಮೂಹಿ ಅಮೂಭಿ, ಅಮುಸ್ಸಾ ಅಮುಯಾ, ಅಮೂಸಂ ಅಮೂಸಾನಂ, ಅಮುಸ್ಸಂ ಅಮುಯಂ ಅಮುಯಾ, ಅಮೂಸು।
ನಪುಂಸಕೇ ಅಮುಸಿ। ‘‘ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ’’, ಇಮಸ್ಸಿದಮಿಚ್ಚಾದಿತೋ ‘‘ಅಂಸಿಸು ನಪುಂಸಕೇ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೨೫. ಅಮುಸ್ಸಾದುಂ।
ನಪುಂಸಕೇ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಅಮುಸದ್ದಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಅದುಂ ಹೋತಿ ಅಂಸಿಸು ಪರೇಸು। ಅದುಂ ಪುಪ್ಫಂ, ಅಮೂ ಅಮೂನಿ, ಅದುಂ, ಅಮೂ ಅಮೂನಿ, ಅಮುನಾ ಇಚ್ಚಾದಿ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗಸಮಂ।
ಕಿಂಸದ್ದಸ್ಸ ಭೇದೋ। ‘‘ಕಿಂ ಸಿ’’ ಇತೀಧ –
‘‘ಕಿಸ್ಸ
೨೨೬. ಸೇಸೇಸು ಚ।
ಕಿಮಿಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಕಸದ್ದೋ ಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಪ್ಪಚ್ಚಯತೋ ಸೇಸೇಸು ವಿಭತ್ತಿಭೇದೇಸು। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಕಿಸ್ಸ ಕ ವೇ ಚಾ’’ತಿ ಸುತ್ತೇ ಚಸದ್ದೇನ ವಪ್ಪಚ್ಚಯಾವಸಿಟ್ಠ ಥಮಾದಿಪ್ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಗಹಿತತ್ತಾ ಸೇಸಗ್ಗಹಣೇನ ವಿಭತ್ತಿಯೋವ ಗಯ್ಹನ್ತೇ। ಚಗ್ಗಹಣಂ ಕತ್ಥಚಿ ನಿವತ್ತನತ್ಥಂ, ತೇನ ‘‘ಕಿಸ್ಸ, ಕಿಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿಆದಿ ಚ ಸಿಜ್ಝತಿ। ‘‘ಸೋ’’ತಿ ಸಿಸ್ಸ ಓ, ಸರಲೋಪಾದಿ।
ಕೋ ಏಸೋ, ಕೇ, ಕಂ, ಕೇ, ಕೇನ, ಕೇಹಿ ಕೇಭಿ, ಕಸ್ಸ ಕಿಸ್ಸ, ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪಾದಿ, ಕೇಸಂ ಕೇಸಾನಂ, ಕಸ್ಮಾ ಕಮ್ಹಾ, ಕೇಹಿ ಕೇಭಿ, ಕಸ್ಸ ಕಿಸ್ಸ, ಕೇಸಂ ಕೇಸಾನಂ, ಕಸ್ಮಿಂ ಕಿಸ್ಮಿಂ ಕಮ್ಹಿ ಕಿಮ್ಹಿ, ಕೇಸು।
ಇತ್ಥಿಯಂ ‘‘ಕಿಂ ಸಿ’’ಇತೀಧ ‘‘ಸೇಸೇಸು ಚಾ’’ತಿ ವಿಭತ್ತಿಯಂ ಪರಾಯಂ ಕಾದೇಸೇ ಕತೇ ‘‘ಇತ್ಥಿಯಮತೋ ಆಪ್ಪಚ್ಚಯೋ’’ತಿ ಮಜ್ಝೇ ಆಪ್ಪಚ್ಚಯೋ, ಸಿಲೋಪೋ।
ಕಾ ಏಸಾ ಕಞ್ಞಾ, ಕಾ ಕಾಯೋ, ಕಂ, ಕಾ ಕಾಯೋ ಇಚ್ಚಾದಿ ಸಬ್ಬಾಸದ್ದಸಮಂ।
ನಪುಂಸಕೇ ಕಿಂ ಸಿ, ಲೋಪವಿಧಿಸ್ಸ ಬಲವತರತ್ತಾ ಪಠಮಂ ಸಿಲೋಪೇ ಕತೇ ಪುನ ವಿಭತ್ತಿಪರತ್ತಾಭಾವಾ, ‘‘ತದನುಪರೋಧೇನಾ’’ತಿ ಪರಿಭಾಸತೋ ವಾ ಕಾದೇಸಾಭಾವೋ। ಕಿಂ ಏತಂ, ಕಾನಿ।
ದುತಿಯೇಕವಚನೇ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಲೋಪ’’ನ್ತಿ ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೇ ಕತೇ ‘‘ಅಂಮೋ ನಿಗ್ಗಹೀತಂ ಝಲಪೇಹೀ’’ತಿ ನಿಗ್ಗಹೀತಂ। ಕಿಂ, ಕಾನಿ ಇಚ್ಚಾದಿ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗಸಮಂ।
ಏಕಸದ್ದೋ ಸಬ್ಬಸದ್ದಸಮಂ। ಸಂಸಾಸ್ವೇವ ವಿಸೇಸೋ।
ಉಭಸದ್ದೋ ದ್ವಿಸದ್ದಪರಿಯಾಯೋ, ಸದಾ ಬಹುವಚನನ್ತೋವ।
‘‘ಉಭ ಯೋ’’ ಇತೀಧ ‘‘ತತೋ ಯೋನಮೋ ತೂ’’ತಿ ಏತ್ಥ ತುಗ್ಗಹಣೇನ ಕ್ವಚಿ ಯೋನಮೋಕಾರೋ। ಉಭೋ ಪುರಿಸಾಉಭೇ ವಾ, ಉಭೋ ಪುರಿಸೇ ಉಭೇ। ಸು ಹಿಸು ‘‘ತೇಸು ವುದ್ಧೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಕ್ವಚಿ ಏಕಾರಸ್ಸೋಕಾರೋ। ಉಭೋಹಿ ಉಭೋಭಿ ಉಭೇಹಿ ಉಭೇಭಿ।
೨೨೭. ಉಭಾದಿತೋ ನಮಿನ್ನಂ।
ಉಭಇಚ್ಚೇವಮಾದಿತೋ ನಂವಚನಸ್ಸ ಇನ್ನಂ ಹೋತಿ।
ಉಭಿನ್ನಂ, ಉಭೋಹಿ ಉಭೋಭಿ ಉಭೇಹಿ ಉಭೇಭಿ, ಉಭಿನ್ನಂ, ಉಭೋಸು ಉಭೇಸು।
ದ್ವಿಆದಯೋ ಸಙ್ಖ್ಯಾಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯವಚನಾ, ಬಹೂನಂ ವಾಚಿತತ್ತಾ ಸದಾ ಬಹುವಚನನ್ತಾವ।
‘‘ದ್ವಿ ಯೋ’’ಇತೀಧ ‘‘ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ, ಇತ್ಥಿಪುಮನಪುಂಸಕಸಙ್ಖ್ಯ’’ನ್ತಿ ಚ ಅಧಿಕಾರೋ।
೨೨೮. ಯೋಸು ದ್ವಿನ್ನಂ ದ್ವೇ ಚ।
ದ್ವಿಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಸಙ್ಖ್ಯಾಸದ್ದಸ್ಸ ಇತ್ಥಿಪುಮನಪುಂಸಕೇ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ದ್ವೇಇಚ್ಚಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ಯೋಸು ಪರೇಸು। ಚಸದ್ದೇನ ದುವೇ ಚ, ಕ್ವಚಿ ದುವಿ ಚ ನಂಮ್ಹಿ। ಬಹುವಚನುಚ್ಚಾರಣಂ ದ್ವಿಸದ್ದತೋ
ನಂಮ್ಹಿ ದೀಘೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ –
೨೨೯. ನೋ ಚ ದ್ವಾದಿತೋ ನಂಮ್ಹಿ।
ದ್ವಿಇಚ್ಚೇವಮಾದಿತೋ ಸಙ್ಖ್ಯಾತೋ ನಕಾರಾಗಮೋ ಹೋತಿ ನಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಚಸದ್ದಗ್ಗಹಣೇನ ಇತ್ಥಿಯಂ ತಿ ಚ ತುಸದ್ದತೋ ಸ್ಸಞ್ಚಾಗಮೋ ನಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ದ್ವಿನ್ನಂ ದುವಿನ್ನಂ ವಾ, ದ್ವೀಹಿ ದ್ವೀಭಿ, ದ್ವಿನ್ನಂ ದುವಿನ್ನಂ, ದ್ವೀಸು।
ತಿಸದ್ದಸ್ಸ ಭೇದೋ। ‘‘ತಿ ಯೋ’’ಇತೀಧ
ಯೋಲೋಪೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ
‘‘ಯೋಸೂ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೩೦. ತಿ ಚತುನ್ನಂ ತಿಸ್ಸೋ ಚತಸ್ಸೋ ತಯೋಚತ್ತಾರೋತೀಣಿ ಚತ್ತಾರಿ।
ತಿ ಚತುನ್ನಂ ಸಙ್ಖ್ಯಾನಂ ಇತ್ಥಿಪುಮನಪುಂಸಕೇ ವತ್ತಮಾನಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ತಿಸ್ಸೋ ಚತಸ್ಸೋ ತಯೋ ಚತ್ತಾರೋತೀಣಿ ಚತ್ತಾರಿಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಯೋಸು ಪರೇಸು। ತಯೋ ಪುರಿಸಾ, ತಯೋ ಪುರಿಸೇ ಪಸ್ಸ, ತೀಹಿ ತೀಭಿ।
‘‘ನ’’ಮಿತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೩೧. ಇಣ್ಣಮಿಣ್ಣನ್ನಂ ತೀಹಿ ಸಙ್ಖ್ಯಾಹಿ।
ತಿಇಚ್ಚೇತಸ್ಮಾ ಸಙ್ಖ್ಯಾಸದ್ದಾ ಪರಸ್ಸ ನಂವಚನಸ್ಸ ಇಣ್ಣಂ ಇಣ್ಣನ್ನಂಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸರಲೋಪಾದಿ। ತಿಣ್ಣಂ ತಿಣ್ಣನ್ನಂ, ತೀಹಿ ತೀಭಿ, ತಿಣ್ಣಂ ತಿಣ್ಣನ್ನಂ, ತೀಸು।
ಇತ್ಥಿಯಂ ನಂಮ್ಹಿ ಸ್ಸಞ್ಚಾಗಮೋ, ತಿಸ್ಸನ್ನಂ, ಸ್ಸಂಬ್ಯವಧಾನತೋ ಇಣ್ಣಾಭಾವೋ, ಸೇಸಂ ಸಮಂ।
ನಪುಂಸಕೇ ತೀಣಿ, ತೀಣಿ। ಸೇಸಂ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗಸಮಂ।
ತಥಾ ಚತುಸದ್ದಸ್ಸಪಿ ಯೋಸು ‘‘ತಿಚತುನ್ನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಯಥಾವುತ್ತಾದೇಸೋ, ‘‘ತತೋ ಯೋನಮೋ ತೂ’’ತಿ ಏತ್ಥ ತುಸದ್ದೇನ ಕ್ವಚಿ ಓಕಾರೋ ಚ। ಚತ್ತಾರೋ ಚತುರೋ ವಾ, ಚತ್ತಾರೋ ಚತುರೋ, ಚತೂಹಿ ಚತೂಭಿ ಚತುಬ್ಭಿ, ಚತುನ್ನಂ, ನಕಾರಾಗಮೋ। ಚತೂಹಿ ಚತೂಭಿ ಚತುಬ್ಭಿ, ಚತುನ್ನಂ, ಚತೂಸು।
ಇತ್ಥಿಯಂ ಚತಸ್ಸೋ, ಚತಸ್ಸೋ, ನಂಮ್ಹಿ ಸ್ಸಞ್ಚಾಗಮೋ, ‘‘ತೇಸು ವುದ್ಧೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಚತುರುಕಾರಸ್ಸ ಅಕಾರೋ। ಚತಸ್ಸನ್ನಂ। ಸೇಸಂ ಸಮಂ।
ನಪುಂಸಕೇ ಚತ್ತಾರಿ, ಚತ್ತಾರಿ। ಸೇಸಂ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗಸಮಂ।
ತಥಾ –
ನೀಲಾದಿಗುಣನಾಮಞ್ಚ, ಬಹುಬ್ಬೀಹಿ ಚ ತದ್ಧಿತಂ।
ಸಾಮಞ್ಞವುತ್ಯತೀತಾದಿ-ಕಿತನ್ತಂ ವಾಚ್ಚಲಿಙ್ಗಿಕಂ॥
ಏತ್ಥೇದಂ ವುಚ್ಚತೇ –
ಏಸೇ’ಸೋ ಏತಮಿತಿ ಚ,
ಪಸಿದ್ಧಿ ಅತ್ಥೇಸು ಯೇಸು ಲೋಕಸ್ಸ।
ಥೀಪುನ್ನಪುಂಸಕಾನಿತಿ,
ವುಚ್ಚನ್ತೇ ತಾನಿ ನಾಮಾನಿ॥
ತಿಲಿಙ್ಗಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ।
ಅಲಿಙ್ಗನಾಮ
ಅಥಾಲಿಙ್ಗೇಸು ತುಮ್ಹಮ್ಹಸದ್ದಾ ವುಚ್ಚನ್ತೇ।
ತೇಸಂ ಪನಾಲಿಙ್ಗತ್ತಾ ತೀಸು ಲಿಙ್ಗೇಸು ಸಮಾನರೂಪಂ। ‘‘ತುಮ್ಹಮ್ಹ’’ಇತಿ ಠಿತೇ ಸ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ।
‘‘ಸವಿಭತ್ತೀನಂ, ತುಮ್ಹಮ್ಹಾಕ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಕಾರೋ।
೨೩೨. ತ್ವಮಹಂ ಸಿಮ್ಹಿ ಚ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ತುಮ್ಹಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ತ್ವಂಅಹಂಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಚಸದ್ದೇನ ತುಮ್ಹಸ್ಸ ತುವಞ್ಚ ಹೋತಿ। ತ್ವಂ ಪುಮಾ, ತ್ವಂ ಇತ್ಥೀ, ತ್ವಂ ನಪುಂಸಕಂ, ತುವಂ ಸತ್ಥಾ ವಾ। ಅಹಂ ಪುಮಾ, ಅಹಂ ಇತ್ಥೀ, ಅಹಂ ನಪುಂಸಕಂ।
ಬಹುವಚನೇ ‘‘ಸಬ್ಬನಾಮಕಾರತೇ ಪಠಮೋ’’ತಿ ಏಕಾರೋ। ತುಮ್ಹೇ ತಿಟ್ಠಥ, ಭಿಯ್ಯೋ ಅಮ್ಹೇ ಮಹೇಮಸೇ।
‘‘ಅಮ್ಹಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೩೩. ಮಯಂ ಯೋಮ್ಹಿ ಪಠಮೇ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಅಮ್ಹಸದ್ದಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಮಯಂಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ಯೋಮ್ಹಿ ಪಠಮೇ। ಮಯಂ ಗಚ್ಛಾಮ।
ಏತ್ಥ ಚ ಏಕಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಗಾರವಬಹುಮಾನೇನ ಬಹುತ್ತಸಮಾರೋಪಾ ಬಹುವಚನಂ ಹೋತಿ।
‘‘ಅಂಮ್ಹೀ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೩೪. ತವಂ ಮಮಞ್ಚ ನವಾ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ತುಮ್ಹ ಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ತವಂ ಮಮಂಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ನವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಅಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ತವಂ, ಮಮಂ ಪಸ್ಸ।
೨೩೫. ತಂ ಮಮಂಮ್ಹಿ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ತುಮ್ಹ ಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ತಂ ಮಂಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಅಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ತಂ, ಮಂ।
೨೩೬. ತುಮ್ಹಸ್ಸ ತುವಂ ತ್ವಮಂಮ್ಹಿ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸ ತುಮ್ಹಸದ್ದಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ತುವಂತ್ವಂಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಅಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ತುವಂ ತ್ವಂ।
ಬಹುವಚನೇ ‘‘ತುಮ್ಹಮ್ಹೇಹಿ, ಆಕ’’ನ್ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೩೭. ವಾ ಯ್ವಪ್ಪಠಮೋ।
ತುಮ್ಹಮ್ಹೇಹಿ ಪರೋ ಅಪ್ಪಠಮೋ ಯೋ ಆಕಂ ಹೋತಿ ವಾ। ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ತುಮ್ಹೇ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಸ್ಸಸಿ, ಅಮ್ಹೇ ಪಸ್ಸಸಿ।
೨೩೮. ನಾಮ್ಹಿ ತಯಾ ಮಯಾ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ತುಮ್ಹ ಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ತಯಾ ಮಯಾಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ನಾಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ।
೨೩೯. ತಯಾತಯೀನಂ ತಕಾರೋ ತ್ವತ್ತಂ ವಾ।
ತಯಾ ತಯಿಇಚ್ಚೇತೇಸಂ ತಕಾರೋ ತ್ವತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ ವಾ। ತ್ವಯಾ ತಯಾ, ಮಯಾ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ತುಮ್ಹೇಭಿ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ಅಮ್ಹೇಭಿ।
‘‘ಸಸ್ಮಿಂ, ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೪೦. ಸಸ್ಸಂ।
ತುಮ್ಹಮ್ಹೇಹಿ ಸಸ್ಸ ವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಅಮಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ। ತುಮ್ಹಂ, ಅಮ್ಹಂ ದೀಯತೇ।
೨೪೧. ತವ ಮಮ ಸೇ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ತುಮ್ಹ ಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ತವಮಮಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಸೇ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ, ವಿಕಪ್ಪೇನಾಯಂ ವಿಜ್ಝನ್ತರಸ್ಸ ವಿಜ್ಜಮಾನತ್ತಾ।
‘‘ಸೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೪೨. ತುಯ್ಹಂ ಮಯ್ಹಞ್ಚ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ತುಮ್ಹ ಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ತುಯ್ಹಂಮಯ್ಹಂಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಚ ಹೋನ್ತಿ ಸೇ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ತವ, ಮಮ ತುಯ್ಹಂ, ಮಯ್ಹಂ ವಾ ದೀಯತೇ।
೨೪೩. ಅಮ್ಹಸ್ಸ ಮಮಂ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಸೇ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಅಮ್ಹಸದ್ದಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಮಮಂಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ಸೇ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಮಮಂ ದೀಯತೇ।
‘‘ಸಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ಇತೋ ಸೀಹಗತಿಯಾ ‘‘ಅ’’ಮಿತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೪೪. ತುಮ್ಹಮ್ಹೇಹಿ ನಮಾಕಂ।
ತುಮ್ಹಮ್ಹೇಹಿ ಪರಸ್ಸ ನಂವಚನಸ್ಸ ಆಕಮಿಚ್ಚಾದೇಸೋ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಚ। ‘‘ತೇಸು ವುದ್ಧೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಅಮ್ಹಸ್ಸ ಕ್ವಚಿ ಅಸ್ಮಾದೇಸೋ। ತುಮ್ಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಅಮ್ಹಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಸ್ಮಾಕಂ ವಾ।
ಪಞ್ಚಮಿಯಂ ‘‘ಅಮ್ಹತುಮ್ಹನ್ತುರಾಜ’’ಇಚ್ಚಾದಿನಾ ಸ್ಮಾವಚನಸ್ಸ ನಾಭಾವಾತಿದೇಸೋ। ತಯಾ, ಮಯಾ ಅಪೇತಿ, ತುಮ್ಹೇಹಿ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ತುಮ್ಹೇಭಿ ಅಮ್ಹೇಭಿ, ತುಮ್ಹಂ ಅಮ್ಹಂ ತವ ಮಮ, ತುಯ್ಹಂ, ಮಯ್ಹಂ ಮಮಂ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ತುಮ್ಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಅಮ್ಹಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಸ್ಮಾಕಂ ಧಮ್ಮತಾ।
‘‘ಸ್ಮಿಂಮ್ಹೀ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೪೫. ತುಮ್ಹಮ್ಹಾಕಂ ತಯಿ ಮಯಿ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ತುಮ್ಹ ಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ತಯಿ ಮಯಿಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಸ್ಮಿಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ತಕಾರಸ್ಸ ತ್ವತ್ತಂ। ತ್ವಯಿ ತಯಿ ಮಯಿ, ತುಮ್ಹೇಸು ಅಮ್ಹೇಸು।
ತೇಸಂ ಏವ ತುಮ್ಹ ಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಪದತೋ ಪರೇಸಂ ಕ್ವಚಿ ಆದೇಸನ್ತರವಿಧಾನೇ ರೂಪಭೇದೋ।
‘‘ನವಾ’’ತಿ ಅಧಿಕಾರೋ।
೨೪೬. ಪದತೋ ದುತಿಯಾಚತುತ್ಥೀಛಟ್ಠೀಸು ವೋ ನೋ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ತುಮ್ಹ ಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ಪದಸ್ಮಾ ಪರೇಸಂ ವೋ ನೋಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ದುತಿಯಾಚತುತ್ಥೀಛಟ್ಠೀಸು ಬಹುವಚನೇಸು ನವಾ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಏಕವಚನೇಸೂ’’ತಿ ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ ‘‘ಬಹುವಚನೇಸೂ’’ತಿ ಲದ್ಧಂ। ಪಹಾಯ ವೋ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಾ ನೋ ಅಜ್ಜ ವಿಕನ್ತಿಂಸು, ಧಮ್ಮಂ ವೋ ಭಿಕ್ಖವೇ ದೇಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಂವಿಭಜೇಥ ನೋ ರಜ್ಜೇನ, ತುಟ್ಠೋಸ್ಮಿ ವೋ ಪಕತಿಯಾ, ಸತ್ಥಾ ನೋ ಭಗವಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ।
ನವಾತಿ ಕಿಂ? ಭಯಂ ತುಮ್ಹಾಕ ನೋ ಸಿಯಾ, ಏಸೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸತ್ಥಾ।
‘‘ಪದತೋ, ಚತುತ್ಥೀಛಟ್ಠೀಸೂ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೪೭. ತೇಮೇಕವಚನೇಸು ಚ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ತುಮ್ಹ ಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ಪದಸ್ಮಾ ಪರೇಸಂ ತೇ ಮೇಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಚತುತ್ಥೀಛಟ್ಠೀಸು ಏಕವಚನೇಸು
ನವಾತಿ ಕಿಂ? ಇದಂ ಚೀವರಂ ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪನತ್ಥಾಯ ದಮ್ಮಿ, ಸುಣಾಥ ವಚನಂ ಮಮ।
ನವಾಧಿಕಾರತೋ ಚೇತ್ಥ,
ವೋ ನೋ ತೇ ಮೇತಿ ಯೇ ಇಮೇ।
ಪಾದಾದೋ ಚ ಚ ವಾ ಏವಾ-
ದಿಯೋಗೇ ಚ ನ ಹೋನ್ತಿ ತೇ॥
ಯಥಾ –
ನ ಸೋಚಾಮಿ ನ ರೋದಾಮಿ, ತವ ಸುತ್ವಾನ ಮಾಣವ।
ತುಯ್ಹಞ್ಚಾಪಿ ಮಹಾರಾಜ, ಮಯ್ಹಞ್ಚ ರಟ್ಠವಡ್ಢನ॥
ಏವಮಿದಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ಸನ್ಧಾವಿತಂ ಸಂಸರಿತಂ ಮಮಞ್ಚೇವ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚಾತಿ।
ಪದತೋತಿ ಕಿಂ? ತವ ಞಾತಿ, ಮಮ ಞಾತಿ।
‘‘ತೇ ಮೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೪೮. ನ ಅಂಮ್ಹಿ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ತುಮ್ಹ ಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ಪದಸ್ಮಾ ಪರೇಸಂ ತೇ ಮೇಆದೇಸಾ ನ ಹೋನ್ತಿ ಅಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ತಂ ವಸ್ಸಸತಂ ಆರೋಗ್ಯಂ। ಸೋ ಮಮಬ್ರವೀತಿ।
‘‘ತೇಮೇಕವಚನೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೪೯. ವಾ ತತಿಯೇ ಚ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ತುಮ್ಹ ಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ಪದಸ್ಮಾ ಪರೇಸಂ ತೇ ಮೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ತತಿಯೇಕವಚನೇ ಪರೇ
‘‘ವಾ, ತತಿಯೇ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೫೦. ಬಹುವಚನೇಸು ವೋ ನೋ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ತುಮ್ಹ ಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ಪದಸ್ಮಾ ಪರೇಸಂ ವೋ ನೋಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ತತಿಯಾಬಹುವಚನೇ ಪರೇ। ಕತಂ ವೋ ಕಮ್ಮಂ, ಕತಂ ನೋ ಕಮ್ಮಂ।
ಬಹುವಚನನಿದ್ದೇಸೇನ ಕ್ವಚಿ ಯೋಮ್ಹಿ ಪಠಮೇ ಚ ವೋ ನೋ ಹೋನ್ತಿ। ಗಾಮಂ ವೋ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥ, ಗಾಮಂ ನೋ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮ।
ತಥಾ ಪಞ್ಚಾದೀನಮಟ್ಠಾರಸನ್ತಾನಂ, ಕತಿಸದ್ದಸ್ಸ ಚಾಲಿಙ್ಗತ್ತಾ ತಿಲಿಙ್ಗೇಪಿ ಸಮಾನರೂಪಂ, ಅಲಿಙ್ಗತ್ತಾ ಏವ ಪಞ್ಚಾದಿತೋ ಇತ್ಥಿಪ್ಪಚ್ಚಯಾಭಾವೋ।
‘‘ಪಞ್ಚ ಯೋ’’ಇತೀಧ –
‘‘ಯೋಸು ದ್ವಿನ್ನಂ ದ್ವೇ ಚಾ’’ತಿ ಇತೋ ‘‘ಯೋಸೂ’’ತಿ ವತ್ತತೇ, ‘‘ಇತ್ಥಿಪುಮನಪುಂಸಕಸಙ್ಖ್ಯ’’ನ್ತಿ ಚ।
೨೫೧. ಪಞ್ಚಾದೀನಮಕಾರೋ।
ಅನ್ತಾಪೇಕ್ಖಾಯಂ ಛಟ್ಠೀ, ಪಞ್ಚಾದೀನಂ ಅಟ್ಠಾರಸನ್ತಾನಂ ಸಙ್ಖ್ಯಾನಂ ಇತ್ಥಿಪುಮನಪುಂಸಕೇ ವತ್ತಮಾನಾನಮನ್ತಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಅಕಾರೋ ಹೋತಿ ಯೋಸು ಪರೇಸು। ಆ ಏಆದೇಸಾಪವಾದೋಯಂ, ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ, ಪಞ್ಚ ಗತಿಯೋ, ಪಞ್ಚ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ। ಏವಂ ದುತಿಯಾಯಞ್ಚ।
‘‘ಸುನಂಹಿಸೂ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೫೨. ಪಞ್ಚಾದೀನಮತ್ತಂ।
ಪಞ್ಚಾದೀನಮಟ್ಠಾರಸನ್ತಾನಂ ಸಙ್ಖ್ಯಾನಮನ್ತೋ ಅತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ ಸು ನಂ ಹಿಇಚ್ಚೇತೇಸು ಪರೇಸು। ಏತ್ತದೀಘಾಪವಾದೋಯಂ। ಪಞ್ಚಹಿ ಪಞ್ಚಭಿ ಛ ಸ ತ್ತ ಅಟ್ಠನವ ದಸಸದ್ದಾ।
‘‘ಏಕಞ್ಚ ದಸ ಚಾ’’ತಿ ಅತ್ಥೇ ದ್ವನ್ದಸಮಾಸೇ, ‘‘ಏಕೇನ ಅಧಿಕಾ ದಸಾ’’ತಿ ಅತ್ಥೇ ತಪ್ಪುರಿಸೇ ವಾ ಕತೇ
‘‘ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೫೩. ದ್ವೇಕಟ್ಠಾನಮಾಕಾರೋ ವಾ।
ದ್ವಿಏಕಅಟ್ಠಇಚ್ಚೇತೇಸಮನ್ತೋ ಆಕಾರೋ ಹೋತಿ ವಾ ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ ಉತ್ತರಪದೇ ಪರೇ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸಾಯಂ। ಏಕಾದಸ, ದ್ವಾದಸ, ಅಟ್ಠಾರಸ।
ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇತಿ ಕಿಮತ್ಥಂ? ಏಕದನ್ತೋ, ದ್ವಿದನ್ತೋ, ಅಟ್ಠತ್ಥಮ್ಭೋ।
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೫೪. ಏಕಾದಿತೋ ದಸ್ಸ ರ ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ।
ಏಕಾದಿತೋ ಸಙ್ಖ್ಯಾತೋ ಪರಸ್ಸ ದಸಸ್ಸ ಆದಿಸ್ಸ ದಸ್ಸ ರಕಾರೋ ಹೋತಿ ವಾ ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ। ಸೇಸಂ ಸಮಂ। ಏಕಾರಸ, ಏಕಾದಸ।
ದ್ವೇ ಚ ದಸ ಚ, ದ್ವೀಹಿ ವಾ ಅಧಿಕಾ ದಸಾತಿ ದ್ವಿದಸ ಇತೀಧ –
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೫೫. ವೀಸತಿದಸೇಸು ಬಾ ದ್ವಿಸ್ಸ ತು।
ವೀಸತಿ ದಸಇಚ್ಚೇತೇಸು ಪರೇಸು ದ್ವಿಸದ್ದಸ್ಸ ಬಾ ಹೋತಿ ವಾ। ತುಸದ್ದೇನ ತಿಂಸಾಯಮ್ಪಿ। ರಕಾರೋ, ಆತ್ತಞ್ಚ। ಬಾರಸ, ದ್ವಾದಸ।
ತಯೋ ಚ ದಸ ಚ, ತೀಹಿ ವಾ ಅಧಿಕಾ ದಸಾತಿ ತೇರಸ। ಏತ್ಥ ‘‘ತೇಸು ವುದ್ಧೀ’’ತಿಆದಿನಾ ತಿಸದ್ದಸ್ಸ ತೇಆದೇಸೋ ಆನವುತಿಯಾ।
ಚತ್ತಾರೋ
‘‘ಗಣನೇ, ದಸಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೫೬ . ಚತೂಪಪದಸ್ಸ ಲೋಪೋ ತುತ್ತರಪದಾದಿ ಚಸ್ಸ ಚು ಚೋಪಿ ನವಾ।
ಗಣನೇ ದಸಸ್ಸಾದಿಮ್ಹಿ ಠಿತಸ್ಸ ಚತುಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಉಪಪದಸ್ಸ ತುಸದ್ದೋ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ, ಉತ್ತರಪದಾದಿಮ್ಹಿ ಠಿತಸ್ಸ ಚತೂಪಪದಸ್ಸ ಚಕಾರಸ್ಸ ಚು ಚೋಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ನವಾ। ಚುದ್ದಸ, ಚೋದ್ದಸ, ಚತುದ್ದಸ।
ಅಪಿಗ್ಗಹಣೇನ ಅನುಪಪದಸ್ಸಾಪಿ ಗಣನೇ ಪದಾದಿಚಕಾರಸ್ಸ ಲೋಪೋ, ಚು ಚೋ ಹೋನ್ತಿ ನವಾ। ಯಥಾ – ತಾಲೀಸಂ, ಚುತ್ತಾಲೀಸಂ, ಚೋತ್ತಾಲೀಸಂ, ಚತ್ತಾಲೀಸಂ।
ಪಞ್ಚ ಚ ದಸ ಚ, ಪಞ್ಚಹಿ ವಾ ಅಧಿಕಾ ದಸಾತಿ ಅತ್ಥೇ ಪಞ್ಚದಸ। ‘‘ತೇಸು ವುದ್ಧೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಪಞ್ಚಸದ್ದಸ್ಸ ದಸ ವೀಸತೀಸು ಕ್ವಚಿ ಪನ್ನಪಣ್ಣಆದೇಸಾ। ಪನ್ನರಸ, ಪಣ್ಣರಸ।
ಛ ಚ ದಸ ಚ, ಛಹಿ ವಾ ಅಧಿಕಾ ದಸಾತಿ ಅತ್ಥೇ ಛದಸ ಇತೀಧ –
‘‘ಛಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೫೭. ದಸೇ ಸೋ ನಿಚ್ಚಞ್ಚ।
ಛಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಸಙ್ಖ್ಯಾಸದ್ದಸ್ಸ ನಿಚ್ಚಂ ಸೋ ಹೋತಿ ದಸೇ ಪರೇ।
‘‘ಸಙ್ಖ್ಯಾನಂ, ವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೫೮. ಲ ದರಾನಂ।
ಸಙ್ಖ್ಯಾನಂ ದಕಾರರಕಾರಾನಂ ಲಕಾರಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ।
ಲಳಾನಮವಿಸೇಸೋ ವಾಸದ್ದೋ, ತೇನ ‘‘ಸೋಳಸ’’ ಇತಿ ನಿಚ್ಚಂ, ‘‘ತೇಳಸ, ತೇರಸ, ಚತ್ತಾಲೀಸಂ, ಚತ್ತಾರೀಸ’’ಮಿತಿ ವಿಭಾಸಾ, ದಸ ಪನ್ನರಸಾದೀಸು ನ ಚ ಹೋತಿ।
ಸತ್ತ ಚ ದಸ ಚ, ಸತ್ತಹಿ ವಾ ಅಧಿಕಾ ದಸಾತಿ ಅತ್ಥೇ ಸತ್ತರಸ, ಸತ್ತದಸ।
ಅಟ್ಠ ಚ ದಸ ಚ, ಅಟ್ಠಹಿ ವಾ ಅಧಿಕಾ ದಸಾತಿ ಅತ್ಥೇ ಅಟ್ಠದಸ ಇತೀಧ ಆತ್ತೇ ಕತೇ –
‘‘ವಾ, ದಸ್ಸ, ರ, ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೫೯. ಅಟ್ಠಾದಿತೋ ಚ।
ಅಟ್ಠಾದಿತೋ ಚ ದಸಸದ್ದಸ್ಸ ದಕಾರಸ್ಸ ರಕಾರೋ ಹೋತಿ ವಾ ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ। ಅಟ್ಠಾರಸ, ಅಟ್ಠಾದಸ।
ಅಟ್ಠಾದಿತೋತಿ ಕಿಂ? ಚತುದ್ದಸ।
ಕತಿಸದ್ದೋ ಬಹುವಚನನ್ತೋವ, ‘‘ಕತಿ ಯೋ’’ ಇತೀಧ
ನಿಚ್ಚಂ ಯೋಲೋಪಾದಿ, ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಕತಿ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಕತಿ ಪಸ್ಸಸಿ, ಕತಿಹಿ ಕತಿಭಿ, ಕತಿನಂ, ಕತಿಹಿ ಕತಿಭಿ, ಕತಿನಂ, ಕತಿಸು।
ಅಲಿಙ್ಗನಾಮಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ।
ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯವಿಧಾನ
ಅಥ ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ವುಚ್ಚನ್ತೇ।
ತೇಸಂ ಪನಾಲಿಙ್ಗತ್ತಾ, ನಿಪಾತತ್ತಾ ಚ ತಿಲಿಙ್ಗೇ, ವಚನದ್ವಯೇ ಚ ಸಮಾನಂ ರೂಪಂ।
ಪುರಿಸಸ್ಮಾ, ಪುರಿಸೇಹಿ ವಾತಿ ಅತ್ಥೇ –
೨೬೦. ಕ್ವಚಿ ತೋ ಪಞ್ಚಮ್ಯತ್ಥೇ।
ಸಬ್ಬಸ್ಮಾ ಸುದ್ಧನಾಮತೋ, ಸಬ್ಬನಾಮತೋ ಚ ಲಿಙ್ಗಮ್ಹಾ ಕ್ವಚಿ ತೋಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಪಞ್ಚಮ್ಯತ್ಥೇ।
೨೬೧. ತ್ವಾದಯೋ ವಿಭತ್ತಿಸಞ್ಞಾ।
ತೋಆದಿ ಯೇಸಂ ದಾನಿಪರಿಯನ್ತಾನಂ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ತೇ ಹೋನ್ತಿ ಪಚ್ಚಯಾ ತ್ವಾದಯೋ, ತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ವಿಭತ್ತಿಸಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತಿ। ತೇನ ತದನ್ತಾನಮ್ಪಿ ವಿಭತ್ಯನ್ತಪದತ್ತಂ ಸಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ।
ಪುರಿಸತೋ, ಏವಂ ರಾಜತೋ ವಾ, ಚೋರತೋ ವಾ, ಅಗ್ಗಿತೋ ವಾ, ಗಹಪತಿತೋ ವಾ, ಹತ್ಥಿತೋ, ಹೇತುತೋ, ಸಬ್ಬಞ್ಞುತೋ, ಕಞ್ಞತೋ, ಯುತ್ತಿತೋ, ಇತ್ಥಿತೋ, ಭಿಕ್ಖುನಿತೋ, ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಕ್ವಚಾದಿಮಜ್ಝುತ್ತರಾನಂ ದೀಘರಸ್ಸಾಪಚ್ಚಯೇಸು ಚಾ’’ತಿ ತೋಪಚ್ಚಯೇ ರಸ್ಸತ್ತಂ। ಯಾಗುತೋ, ಜಮ್ಬುತೋ, ಚಿತ್ತತೋ, ಆಯುತೋ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಸಬ್ಬನಾಮತೋ ಸಬ್ಬಸ್ಮಾ, ಸಬ್ಬೇಹೀತಿ ವಾ ಅತ್ಥೇ ಸಬ್ಬತೋ, ಏವಂ ಯತೋ, ತತೋ, ಕತರತೋ, ಕತಮತೋ, ಇತರತೋ, ಅಞ್ಞತೋ, ಏಕತೋ, ಉಭಯತೋ, ಪುಬ್ಬತೋ, ಪರತೋ, ಅಪರತೋ, ದಕ್ಖಿಣತೋ, ಉತ್ತರತೋ, ಅಮುತೋ।
‘‘ಕಿಸ್ಸ, ಕು’’ಇತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೬೨. ತ್ರತೋಥೇಸು ಚ।
ಕಿಮಿಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಕು ಹೋತಿ ತ್ರತೋ ಥಇಚ್ಚೇತೇಸು ಚ ಪರೇಸು। ಕಸ್ಮಾ, ಕೇಹೀತಿ ವಾ ಕುತೋ।
‘‘ತೋಥೇಸೂ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೬೩. ಸಬ್ಬಸ್ಸೇತಸ್ಸಾಕಾರೋ ವಾ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಏತಸದ್ದಸ್ಸ ಅಕಾರೋ ಹೋತಿ ವಾ ತೋಥಇಚ್ಚೇತೇಸು। ಏತಸ್ಮಾ, ಏತೇಹೀತಿ ವಾ ಅತೋ।
‘‘ಸಬ್ಬಸ್ಸೇತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೬೪. ಏ ತೋಥೇಸು ಚ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಏತಸದ್ದಸ್ಸ ಏಕಾರೋ ಹೋತಿ ವಾ ತೋಥಇಚ್ಚೇತೇಸು। ದ್ವಿತ್ತಂ, ಏತ್ತೋ।
‘‘ಸಬ್ಬಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೬೫. ಇಮಸ್ಸಿ ಥಂದಾನಿಹತೋಧೇಸು ಚ।
ಇಮಸದ್ದಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಇಕಾರೋ ಹೋತಿ ಥಂದಾನಿಹತೋಧಇಚ್ಚೇತೇಸು ಚ। ಇಮಸ್ಮಾತಿ ಇತೋ।
‘‘ಕ್ವಚಿ ತೋ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಆದಿಪ್ಪಭುತೀಹಿ ತೋ ಸತ್ತಮಿಯತ್ಥೇ। ಅನಿಚ್ಚಾದೀಹಿ ತತಿಯತ್ಥೇ ಚ। ಯಥಾ – ಆದಿಮ್ಹೀಭಿ ಅತ್ಥೇ ಆದಿತೋ। ಏವಂ ಮಜ್ಝತೋ, ಏಕತೋ, ಪುರತೋ, ಪಚ್ಛತೋ, ಪಸ್ಸತೋ, ಪಿಟ್ಠಿತೋ, ಪಾದತೋ, ಸೀಸತೋ, ಅಗ್ಗತೋ, ಮೂಲತೋ, ಪರತೋ ಇಚ್ಚಾದಯೋ।
ತತಿಯತ್ಥೇ ಅನಿಚ್ಚೇನಾತಿ ಅನಿಚ್ಚತೋ, ಅನಿಚ್ಚತೋ ಸಮ್ಮಸತಿ। ಏವಂ ದುಕ್ಖತೋ, ರೋಗತೋ, ಗಣ್ಡತೋ ಇಚ್ಚಾದಯೋ।
‘‘ಅತ್ಥೇ, ಕ್ವಚೀ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೬೬. ತ್ರಥ ಸತ್ತಮಿಯಾ ಸಬ್ಬನಾಮೇಹಿ।
ಸಬ್ಬನಾಮೇಹಿ ಪರಾ ತ್ರ ಥಇಚ್ಚೇತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಕ್ವಚಿ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇ। ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ, ಸಬ್ಬೇಸು ಚಾತಿ ಸಬ್ಬತ್ರ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಏವಂ ಕುತ್ತಂ। ‘‘ಕಿಸ್ಸ ಕ ವೇ ಚಾ’’ತಿ ಸುತ್ತೇ ಚಸದ್ದೇನ ಕಾದೇಸೋ। ಕತ್ಥ, ಅಮುತ್ರ ಅಮುತ್ಥ।
‘‘ಸಬ್ಬಸ್ಸೇತಸ್ಸಾಕಾರೋ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೬೭. ತ್ರೇ ನಿಚ್ಚಂ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಏತಸದ್ದಸ್ಸ ಅಕಾರೋ ಹೋತಿ ನಿಚ್ಚಂ ತ್ರೇ ಪರೇ। ಅತ್ರ। ‘‘ಸಬ್ಬಸ್ಸೇತಸ್ಸಾಕಾರೋ ವಾ’’ತಿ ಅತ್ತಂ, ‘‘ಏ ತೋಥೇಸು ಚಾ’’ತಿ ಏಕಾರೋ, ಅತ್ಥ, ಏತ್ಥ।
‘‘ಕ್ವಚಿ, ಅತ್ಥೇ, ಸತ್ತಮಿಯಾ’’ತಿ ಚ ಅಧಿಕಾರೋ, ಸಬ್ಬಸ್ಮಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೇ –
೨೬೮. ಸಬ್ಬತೋ ಧಿ।
ಸಬ್ಬಇಚ್ಚೇತಸ್ಮಾ ಧಿಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಕ್ವಚಿ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇ। ಸಬ್ಬಧಿ।
೨೬೯. ಕಿಸ್ಮಾ ವೋ।
ಕಿಮಿಚ್ಚೇತಸ್ಮಾ ವಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಕ್ವಚಿ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇ।
೨೭೦. ಕಿಸ್ಸ ಕ ವೇ ಚ।
ಕಿಮಿಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಕಸದ್ದೋ ಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಪ್ಪಚ್ಚಯೇಪರೇ। ಚಗ್ಗಹಣೇನ ಥಹಮಾದಿಅವಪ್ಪಚ್ಚಯೇಪಿ। ‘‘ತೇಸು ವುದ್ಧೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಕಕಾರೇ ಅಕಾರಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಚ ವಮ್ಹಿ। ಕ್ವ ಗತೋಸಿ ತ್ವಂ।
‘‘ಕಿಸ್ಮಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೭೧. ಹಿಂಹಂಹಿಞ್ಚನಂ
ಕಿಮಿಚ್ಚೇತಸ್ಮಾ ಹಿಂ ಹಂ ಹಿಞ್ಚನಂಇಚ್ಚೇತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಕ್ವಚಿ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇ।
‘‘ಕಿಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೭೨. ಕು ಹಿಂಹಂಸು ಚ।
ಕಿಮಿಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಕು ಹೋತಿ ಹಿಂ ಹಂ ಇಚ್ಚೇತೇಸು। ಚಗ್ಗಹಣೇನ ಹಿಞ್ಚನಂದಾಚನಮಿಚ್ಚಾದೀಸುಪಿ। ಕಿಸ್ಮಿನ್ತಿ ಕುಹಿಂ, ಕುಹಂ, ಕುಹಿಞ್ಚನಂ, ಕಹಂ ಕಾದೇಸೋ।
‘‘ಹಿಂ ಹ’’ನ್ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೭೩. ತಮ್ಹಾ ಚ।
ತಇಚ್ಚೇತಸ್ಮಾ ಚ ಸಬ್ಬನಾಮತೋ ಹಿಂಹಂಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಕ್ವಚಿ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇ। ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ತಹಿಂ, ತಹಂ।
೨೭೪. ಇಮಸ್ಮಾ ಹಧಾ ಚ।
ಇಮಸದ್ದತೋ ಹಧಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಕ್ವಚಿ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇ। ‘‘ಇಮಸ್ಸಿ ಥ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಇಕಾರೋ। ಇಮಸ್ಮಿನ್ತಿ ಇಹ, ಇಧ।
೨೭೫. ಯತೋ ಹಿಂ।
ಯಇಚ್ಚೇತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬನಾಮತೋ ಹಿಂಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಕ್ವಚಿ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇ। ಯಸ್ಮಿನ್ತಿ ಯಹಿಂ।
‘‘ಕಾಲೇ’’ತಿ ಅಧಿಕಾರೋಯಂ।
ಕಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇತಿ ಅತ್ಥೇ
೨೭೬. ಕಿಂಸಬ್ಬಞ್ಞೇಕಯಕುಹಿ ದಾ ದಾಚನಂ।
ಕಿಂ ಸಬ್ಬಅಞ್ಞಏಕಯಇಚ್ಚೇತೇಹಿ ಸಬ್ಬನಾಮೇಹಿ ದಾಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ಕುಇಚ್ಚೇತಸ್ಮಾ ದಾಚನಞ್ಚ ಕಾಲೇ ಕ್ವಚಿ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇ।
‘‘ಕಿಸ್ಸ ಕ ವೇ ಚಾ’’ತಿ ಸುತ್ತೇ ಚಸದ್ದೇನ ಕಾದೇಸೋ, ಕದಾ।
೨೭೭. ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಸೋ ದಾಮ್ಹಿ ವಾ।
ಸಬ್ಬಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಸದ್ದಸ್ಸ ಸಸದ್ದಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ದಾಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ। ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇತಿ ಸದಾ, ಸಬ್ಬದಾ।
ಏವಂ ಅಞ್ಞದಾ, ಏಕದಾ, ಯದಾ, ಕಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇತಿ ಕುದಾಚನಂ, ‘‘ಕು ಹಿಂಹಂಸು ಚಾ’’ತಿ ಸುತ್ತೇ ಚಸದ್ದೇನ ಕುತ್ತಂ, ‘‘ಕು’’ಇತಿ ನಿಪಾತನೇನ ವಾ।
‘‘ದಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೨೭೮. ತಮ್ಹಾ ದಾನಿ ಚ।
ತಇಚ್ಚೇತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬನಾಮತೋ ದಾನಿದಾಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಕಾಲೇ ಕ್ವಚಿ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇ। ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇತಿ ತದಾನಿ, ತದಾ।
೨೭೯. ಇಮಸ್ಮಾ ರಹಿಧುನಾದಾನಿ ಚ।
ಇಮಸದ್ದತೋ ರಹಿ ಧುನಾ ದಾನಿಇಚ್ಚೇತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಕಾಲೇ ಕ್ವಚಿ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇ।
‘‘ಸಬ್ಬಸ್ಸ, ಇಮಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೨೮೦. ಏತ ರಹಿಮ್ಹಿ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಇಮಸದ್ದಸ್ಸ ಏತಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ರಹಿಮ್ಹಿ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇತಿ ಏತರಹಿ।
೨೮೧. ಅ ಧುನಾಮ್ಹಿ ಚ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಇಮಸದ್ದಸ್ಸ ಅಕಾರೋ ಹೋತಿ ಧುನಾಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ। ಅಧುನಾ, ಇಮಸದ್ದಸ್ಸ ಇಕಾರೋ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇತಿ ಇದಾನಿ।
ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯವಿಧಾನಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ।
ಓಪಸಗ್ಗಿಕಪದ
ಅಥಾಲಿಙ್ಗಸಙ್ಖ್ಯಾವಿಭತ್ತಿಭೇದಾ ಉಪಸಗ್ಗನಿಪಾತಾ ವುಚ್ಚನ್ತೇ।
ಪ ಪರಾ ನಿ ನೀ ಉ ದು ಸಂ ವಿ ಅವ ಅನು ಪರಿ ಅಧಿ ಅಭಿ ಪತಿ ಸು ಆ ಅತಿ ಅಪಿ ಅಪ ಉಪ ಇತಿ ಪೀಸತಿ ಉಪಸಗ್ಗಾ।
ತತ್ಥ ಪಸದ್ದೋ ಪಕಾರಾ’ದಿಕಮ್ಮ ಪಧಾನಿ’ಸ್ಸರಿಯ’ನ್ತೋಭಾವವಿಯೋಗ ತಪ್ಪರ ಭುಸತ್ಥ ಸಮ್ಭವತಿತ್ತಿ ಅನಾವಿಲ ಪತ್ಥನಾದೀಸು। ಪಇತಿ ಅಯಮುಪಸಗ್ಗೋ ಏತೇಸು ಪಕಾರಾದೀಸು ಅತ್ಥೇಸು ವತ್ತತಿ, ಯಥಾ – ಪಕಾರೇ ಪಞ್ಞಾ, ಆದಿಕಮ್ಮೇ ವಿಪ್ಪಕತಂ, ಪಧಾನೇ ಪಣೀತಂ, ಪಧಾನಂ ಪಧಾನತ್ತಂ, ಇಸ್ಸರಿಯೇ ಪಭೂ ಅಯಂ ದೇಸಸ್ಸ, ಅನ್ತೋಭಾವೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ, ವಿಯೋಗೇ ಪವಾಸೀ, ತಪ್ಪರೇ ಪಾಚರಿಯೋ, ಭುಸತ್ಥೇ ಪವುದ್ಧಕಾಯೋ, ಸಮ್ಭವೇ ಹಿಮವತಾ ಗಙ್ಗಾ ಪಭವತಿ, ತಿತ್ತಿಯಂ ಪಹೂತಮನ್ನಂ, ಅನಾವಿಲೇ ಪಸನ್ನಮುದಕಂ, ಪತ್ಥನೇ ಪಣಿಹಿತಂ।
ಪರಾಇತಿ ಪರಿಹಾನಿಯಂ ಪರಾಭವೋ, ಪರಾಜಯೇ ಪರಾಜಿತೋ, ಗತಿಯಂ ಪರಾಯನಂ। ವಿಕ್ಕಮೇ ಪರಕ್ಕಮತಿ, ಆಮಸನೇ ಅಙ್ಗಸ್ಸ ಪರಾಮಸನಂ।
ನಿಇತಿ ನಿಸ್ಸೇಸ ನಿಗ್ಗತ ನೀಹರಣ’ನ್ತೋಪವೇಸನಾ’ಭಾವನಿಸೇಧ ನಿಕ್ಖನ್ತ ಪಾತುಭಾವಾ’ವಧಾರಣ ವಿಭಜನ ಉಪಮೂ’ಪಧಾರಣಾ’ವಸಾನಛೇಕಾದೀಸು। ನಿಸ್ಸೇಸೇ ನಿರುತ್ತಿ, ನಿರವಸೇಸಂ ದೇತಿ, ನಿಗ್ಗತೇ ನಿಕ್ಕಿಲೇಸೋ, ನಿಯ್ಯಾತಿ, ನೀಹರಣೇ ನಿದ್ಧಾರಣಂ, ಅನ್ತೋಪವೇಸನೇ ನಿಖಾತೋ, ಅಭಾವೇ ನಿಮ್ಮಕ್ಖಿಕಂ, ನಿಸೇಧೇ ನಿವಾರೇತಿ, ನಿಕ್ಖನ್ತೇ ನಿಬ್ಬಾನೋ, ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಪಾತುಭಾವೇ ನಿಮ್ಮಿತಂ, ಅವಧಾರಣೇ ನಿಚ್ಛಯೋ, ವಿಭಜನೇ ನಿದ್ದೇಸೋ, ಉಪಮಾಯಂ ನಿದಸ್ಸನಂ, ಉಪಧಾರಣೇ ನಿಸಾಮನಂ, ಅವಸಾನೇ ನಿಟ್ಠಿತಂ, ಛೇಕೇ ನಿಪುಣೋ।
ನೀಇತಿ ನೀಹರಣಾ’ವರಣಾದೀಸು। ನೀಹರಣೇ ನೀಹರತಿ, ಆವರಣೇ ನೀವರಣಂ।
ಉಇತಿ ಉಗ್ಗತು’ದ್ಧಕಮ್ಮ ಪಧಾನ ವಿಯೋಗ ಸಮ್ಭವ ಅತ್ಥಲಾಭಸತ್ತಿ ಸರೂಪಕಥನಾದೀಸು। ಉಗ್ಗತೇ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ಉದ್ಧಕಮ್ಮೇ ಆಸನಾ ಉಟ್ಠಿತೋ, ಉಕ್ಖೇಪೋ, ಪಧಾನೇ ಉತ್ತಮೋ, ಲೋಕುತ್ತರೋ, ವಿಯೋಗೇ ಉಬ್ಬಾಸಿತೋ, ಸಮ್ಭವೇ ಉಬ್ಭೂತೋ, ಅತ್ಥಲಾಭೇ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಞಾಣಂ, ಸತ್ತಿಯಂ ಉಸ್ಸಹತಿ ಗನ್ತುಂ, ಸರೂಪಕಥನೇ ಉದ್ದಿಸತಿ ಸುತ್ತಂ।
ದುಇತಿ ಅಸೋಭನಾ’ಭಾವಕುಚ್ಛಿತಾ’ಸಮಿದ್ಧಿ ಕಿಚ್ಛ ವಿರೂಪತಾದೀಸು। ಅಸೋಭನೇ ದುಗ್ಗನ್ಧೋ, ಅಭಾವೇ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಂ, ಕುಚ್ಛಿತೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಅಸಮಿದ್ಧಿಯಂ ದುಸ್ಸಸ್ಸಂ, ಕಿಚ್ಛೇ ದುಕ್ಕರಂ, ವಿರೂಪತಾಯಂ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ, ದುಮ್ಮುಖೋ।
ಸಂಇತಿ ಸಮೋಧಾನ ಸಮ್ಮಾಸಮ ಸಮನ್ತಭಾವಸಙ್ಗತ ಸಙ್ಖೇಪಭುಸತ್ಥ ಸಹತ್ಥ ಅಪ್ಪತ್ಥ ಪಭವಾ’ಭಿಮುಖಭಾವ ಸಙ್ಗಹ ಪಿಧಾನ ಪುನಪ್ಪುನಕರಣ ಸಮಿದ್ಧಾದೀಸು। ಸಮೋಧಾನೇ ಸನ್ಧಿ, ಸಮ್ಮಾಸಮೇಸು ಸಮಾಧಿ ಸಮನ್ತಭಾವೇ ಸಂಕಿಣ್ಣಾ ಸಮುಲ್ಲಪನಾ, ಸಙ್ಗತೇ ಸಙ್ಗಮೋ, ಸಙ್ಖೇಪೇ ಸಮಾಸೋ, ಭುಸತ್ಥೇ ಸಾರತ್ತೋ, ಸಹತ್ಥೇ ಸಂವಾಸೋ, ಅಪ್ಪತ್ಥೇ ಸಮಗ್ಘೋ। ಪಭವೇ ಸಮ್ಭವೋ, ಅಭಿಮುಖಭಾವೇ ಸಮ್ಮುಖಂ, ಸಙ್ಗಹೇ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪಿಧಾನೇ ಸಂವುತಂ, ಪುನಪ್ಪುನಕರಣೇ ಸನ್ಧಾವತಿ, ಸಮಿದ್ಧಿಯಂ ಸಮ್ಪನ್ನೋ।
ವಿಇತಿ ವಿಸೇಸ ವಿವಿಧ ವಿರುದ್ಧ ವಿಗತ ವಿಯೋಗ ವಿರೂಪತಾದೀಸು। ವಿಸೇಸೇ ವಿಮುತ್ತಿ ವಿಸಿಟ್ಠೋ, ವಿವಿಧೇ ವಿಮತಿ ವಿಚಿತ್ರಂ, ವಿರುದ್ಧೇ ವಿವಾದೋ, ವಿಗತೇ ವಿಮಲಂ, ವಿಯೋಗೇ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತೋ, ವಿರೂಪತಾಯಂ ವಿರೂಪೋ।
ಅವಇತಿ ಅಧೋಭಾಗ ವಿಯೋಗ ಪರಿಭವ ಜಾನನ ಸುದ್ಧಿ ನಿಚ್ಛಯದೇಸ ಥೇಯ್ಯಾದೀಸು। ಅಧೋಭಾಗೇ ಅವಕ್ಖಿತ್ತಚಕ್ಖು, ವಿಯೋಗೇ ಓಮುಕ್ಕಉಪಾಹನೋ ಅವಕೋಕಿಲಂ ವನಂ, ಪರಿಭವೇ ಅವಜಾನನಂ ಅವಮಞ್ಞತಿ, ಜಾನನೇ ಅವಗಚ್ಛತಿ, ಸುದ್ಧಿಯಂ ವೋದಾನಂ, ನಿಚ್ಛಯೇ ಅವಧಾರಣಂ, ದೇಸೇ ಅವಕಾಸೋ, ಥೇಯ್ಯೇ ಅವಹಾರೋ।
ಅನುಇತಿ ಅನುಗತಾ’ನುಪಚ್ಛಿನ್ನ ಪಚ್ಛತ್ಥ ಭುಸತ್ಥ ಸಾದಿಸ್ಸ ಹೀನತತಿಯತ್ಥ ಲಕ್ಖಣಿ’ತ್ಥಮ್ಭೂತಕ್ಖಾನ ಭಾಗ ವಿಚ್ಛಾದೀಸು। ಅನುಗತೇ ಅನ್ವೇತಿ, ಅನುಪಚ್ಛಿನ್ನೇ ಅನುಸಯೋ, ಪಚ್ಛಾಸದ್ದತ್ಥೇ ಅನುರಥಂ, ಭುಸತ್ಥೇ ಅನುರತ್ತೋ, ಸಾದಿಸ್ಸೇ ಅನುರೂಪಂ। ಹೀನೇ ಅನುಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಪಞ್ಞವನ್ತೋ, ತತಿಯತ್ಥೇ ನದಿಮನ್ವವಸಿತಾ ಸೇನಾ, ಲಕ್ಖಣೇ ರುಕ್ಖಂ ಅನು ವಿಜ್ಜೋತತೇ ವಿಜ್ಜು, ಇತ್ಥಮ್ಭೂತಕ್ಖಾನೇ ಸಾಧು ದೇವದತ್ತೋ ಮಾತರಂ ಅನು, ಭಾಗೇ ಯದೇತ್ಥ ಮಂ ಅನುಸಿಯಾ ತಂ ದೀಯತು, ವಿಚ್ಛಾಯಂ ರುಕ್ಖಂ ರುಕ್ಖಂ ಅನು ವಿಜ್ಜೋತತೇ ಚನ್ದೋ।
ಪರಿಇತಿ ಸಮನ್ತತೋಭಾವ ಪರಿಚ್ಛೇದ ವಜ್ಜನಾ’ಲಿಙ್ಗನ ನಿವಾಸನಪೂಜಾಭೋಜನಾ’ವಜಾನನ ದೋಸಕ್ಖಾನ ಲಕ್ಖಣಾದೀಸು। ಸಮನ್ತತೋಭಾವೇ ಪರಿವುತೋ, ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪರಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ, ವಜ್ಜನೇ ಪರಿಹರತಿ ಆಲಿಙ್ಗನೇ ಪರಿಸ್ಸಜತಿ, ನಿವಾಸನೇ ವತ್ಥಂ ಪರಿಧಸ್ಸತಿ, ಪೂಜಾಯಂ ಪಾರಿಚರಿಯಾ, ಭೋಜನೇ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪರಿವಿಸತಿ। ಅವಜಾನನೇ ಪರಿಭವತಿ, ದೋಸಕ್ಖಾನೇ ಪರಿಭಾಸತಿ, ಲಕ್ಖಣಾದೀಸು ರುಕ್ಖಂ ಪರಿ ವಿಜ್ಜೋತತೇ ವಿಜ್ಜುಇಚ್ಚಾದಿ।
ಅಧಿಇತಿ ಅಧಿಕಿ’ಸ್ಸ’ರೂಪರಿಭಾವಾ’ಧಿಭವನಜ್ಝಾಯನಾ’ಧಿಟ್ಠಾನನಿಚ್ಛಯಪಾಪುಣನಾದೀಸು। ಅಧಿಕೇ ಅಧಿಸೀಲಂ, ಇಸ್ಸರೇ ಅಧಿಪತಿ, ಅಧಿ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೇ ಪಞ್ಚಾಲಾ, ಉಪರಿಭಾವೇ ಅಧಿರೋಹತಿ, ಪಥವಿಂ ಅಧಿಸೇಸ್ಸತಿ, ಅಧಿಭವನೇ ಅಧಿಭವತಿ, ಅಜ್ಝಾಯನೇ ಬ್ಯಾಕರಣಮಧೀತೇ, ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ಭೂಮಿಕಮ್ಪಾದಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ನಿಚ್ಛಯೇ ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ, ಪಾಪುಣನೇ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ।
ಅಭಿಇತಿ ಅಭಿಮುಖಭಾವ ವಿಸಿಟ್ಠಾ’ಧಿ ಕು’ದ್ಧಕಮ್ಮ ಕುಲ ಸಾರುಪ್ಪವನ್ದನ ಲಕ್ಖಣಿ’ತ್ಥಮ್ಭೂತಕ್ಖಾನ ವಿಚ್ಛಾದೀಸು। ಅಭಿಮುಖಭಾವೇ ಅಭಿಮುಖೋ ಅಭಿಕ್ಕಮತಿ, ವಿಸಿಟ್ಠೇ ಅಭಿಧಮ್ಮೋ, ಅಧಿಕೇ ಅಭಿವಸ್ಸತಿ, ಉದ್ಧಕಮ್ಮೇ ಅಭಿರುಹತಿ, ಕುಲೇ ಅಭಿಜಾತೋ, ಸಾರುಪ್ಪೇ ಅಭಿರೂಪೋ, ವನ್ದನೇ ಅಭಿವಾದೇತಿ, ಲಕ್ಖಣಾದೀಸು ಪುರಿಮಸಮಂ।
ಪತಿಇತಿ ಪತಿಗತ ಪಟಿಲೋಮಪತಿನಿಧಿ ಪತಿದಾನ ನಿಸೇಧನಿವತ್ತನ ಸಾದಿಸ್ಸ ಪತಿಕರಣಾ’ದಾನ ಪತಿಬೋಧ ಪಟಿಚ್ಚ ಲಕ್ಖಣಿ’ತ್ಥಮ್ಭೂತಕ್ಖಾನ ಭಾಗವಿಚ್ಛಾದೀಸು। ಪತಿಗತೇ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ, ಪಟಿಲೋಮೇ ಪತಿಸೋತಂ, ಪತಿನಿಧಿಮ್ಹಿ ಆಚರಿಯತೋ ಪತಿ ಸಿಸ್ಸೋ, ಪತಿದಾನೇ ತೇಲತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಘತಂ ಪತಿ ದದಾತಿ, ನಿಸೇಧೇ ಪಟಿಸೇಧನಂ, ನಿವತ್ತನೇ ಪಟಿಕ್ಕಮತಿ, ಸಾದಿಸ್ಸೇ ಪತಿರೂಪಕಂ, ಪತಿಕರಣೇ ಪತಿಕಾರೋ, ಆದಾನೇ ಪತಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪತಿಬೋಧೇ ಪಟಿವೇಧೋ, ಪಟಿಚ್ಚೇ ಪಚ್ಚಯೋ, ಲಕ್ಖಣಾದೀಸು ಪುರಿಮಸಮಂ।
ಸುಇತಿ ಸೋಭನ ಸುಟ್ಠುಸಮ್ಮಾ ಸಮಿದ್ಧಿ ಸುಖತ್ಥಾದೀಸು। ಸೋಭನೇ ಸುಗನ್ಧೋ, ಸುಟ್ಠುಸಮ್ಮಾದತ್ಥೇಸು ಸುಟ್ಠು ಗತೋ ಸುಗತೋ, ಸಮ್ಮಾ ಗತೋತಿಪಿ ಸುಗತೋ, ಸಮಿದ್ಧಿಯಂ ಸುಭಿಕ್ಖಂ, ಸುಖತ್ಥೇ ಸುಕರೋ।
ಆಇತಿ ಅಭಿಮುಖಭಾವೇ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಉದ್ಧಕಮ್ಮೇ ಆರೋಹತಿ, ಮರಿಯಾದಾಯಂ ಆಪಬ್ಬತಾ ಖೇತ್ತಂ, ಅಭಿವಿಧಿಮ್ಹಿ ಆಕುಮಾರಂ ಯಸೋ ಕಚ್ಚಾಯನಸ್ಸ, ಪತ್ತಿಯಂ ಆಪತ್ತಿಮಾಪನ್ನೋ, ಇಚ್ಛಾಯಂ ಆಕಙ್ಖಾ, ಪರಿಸ್ಸಜನೇ ಆಲಿಙ್ಗನಂ, ಆದಿಕಮ್ಮೇ ಆರಮ್ಭೋ, ಗಹಣೇ ಆದೀಯತಿ ಆಲಮ್ಬತಿ, ನಿವಾಸೇ ಆವಸಥೋ, ಸಮೀಪೇ ಆಸನ್ನಂ, ಅವ್ಹಾನೇ ಆಮನ್ತೇಸಿ।
ಅತಿಇತಿ ಅಭಿಕ್ಕಮನಾ’ತಿಕ್ಕನ್ತಾ’ತಿಸಯ ಭುಸತ್ಥಾದೀಸು। ಅತಿಕ್ಕಮನೇ ಅತಿರೋಚತಿ ಅಮ್ಹೇಹಿ, ಅತೀತೋ, ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಅಚ್ಚನ್ತಂ, ಅತಿಸಯೇ ಅತಿಕುಸಲೋ, ಭುಸತ್ಥೇ ಅತಿಕ್ಕೋಧೋ ಅತಿವುದ್ಧಿ।
ಅಪಿಇತಿ ಸಮ್ಭಾವನಾ’ಪೇಕ್ಖಾ ಸಮುಚ್ಚಯ ಗರಹ ಪಞ್ಹಾದೀಸು। ಸಮ್ಭಾವನಾಯಂ ಅಪಿ ದಿಬ್ಬೇಸು ಕಾಮೇಸು, ಮೇರುಮ್ಪಿ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಅಪೇಕ್ಖಾಯಂ ಅಯಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮೋ ಅನಿಯತೋ, ಸಮುಚ್ಚಯೇ ಇತಿಪಿ ಅರಹಂ, ಅನ್ತಮ್ಪಿ ಅನ್ತಗುಣಮ್ಪಿ ಆದಾಯ, ಗರಹೇ ಅಪಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಣ್ಡಿತಕ, ಪಞ್ಹೇ ಅಪಿ ಭನ್ತೇ ಭಿಕ್ಖಂ ಲಭಿತ್ಥ।
ಅಪಇತಿ ಅಪಗತ ಗರಹ ವಜ್ಜನ ಪೂಜಾ ಪದುಸ್ಸನಾದೀಸು। ಅಪಗತೇ ಅಪಮಾನೋ ಅಪೇತೋ, ಗರಹೇ ಅಪಗಬ್ಭೋ, ವಜ್ಜನೇ ಅಪಸಾಲಾಯ ಆಯನ್ತಿ ವಾಣಿಜಾ, ಪೂಜಾಯಂ ವುದ್ಧಾಪಚಾಯೀ, ಪದುಸ್ಸನೇ ಅಪರಜ್ಝತಿ।
ಉಪಇತಿ ಉಪಗಮನ ಸಮೀಪೂ’ಪಪತ್ತಿ ಸಾದಿಸ್ಸಾ’ಧಿಕೂ’ಪರಿಭಾವಾ’ನಸನ ದೋಸಕ್ಖಾನ ಸಞ್ಞಾ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮ ಪೂಜಾ ಗಯ್ಹಾಕಾರ ಭುಸತ್ಥಾದೀಸು। ಉಪಗಮನೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ವಾ ಉಪನಿಸೀದೇಯ್ಯ, ಸಮೀಪೇ ಉಪನಗರಂ, ಉಪಪತ್ತಿಯಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ, ಅಥ ವಾ ಉಪಪತ್ತಿ ಯುತ್ತಿ, ಯಥಾ ಸಾದಿಸ್ಸೇ ಉಪಮಾನಂ ಉಪಮಾ, ಅಧಿಕೇ ಉಪ ಖಾರಿಯಂ ದೋಣೋ, ಉಪರಿಭಾವೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಅನಸನೇ ಉಪವಾಸೋ, ದೋಸಕ್ಖಾನೇ ಪರಂ ಉಪಪದತಿ, ಸಞ್ಞಾಯಂ ಉಪಧಾ ಉಪಸಗ್ಗೋ, ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮೇ ಉಪಕ್ಕಮೋ ಉಪಕಾರೋ, ಪೂಜಾಯಂ ಬುದ್ಧುಪಟ್ಠಾಕೋ, ಮಾತುಪಟ್ಠಾನಂ, ಗಯ್ಹಾಕಾರೇ ಸೋಚೇಯ್ಯಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಭುಸತ್ಥೇ ಉಪಾದಾನಂ, ಉಪಾಯಾಸೋ, ಉಪನಿಸ್ಸಯೋತಿ। ಇತಿ ಅನೇಕತ್ಥಾ ಹಿ ಉಪಸಗ್ಗಾ।
ವುತ್ತಞ್ಚ –
‘‘ಉಪಸಗ್ಗ ನಿಪಾತಾ ಚ, ಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಇಮೇ ತಯೋ।
ನೇಕೇನೇಕತ್ಥವಿಸಯಾ, ಇತಿ ನೇರುತ್ತಿಕಾಬ್ರವು’’ನ್ತಿ॥
ತತ್ಥ ಉಪಸಗ್ಗಾನಂ ನಾಮಾಖ್ಯಾತವಿಸೇಸಕತ್ತಾ ಲಿಙ್ಗಸಞ್ಞಾಯಂ ಅನಿಯಮೇನ ಸ್ಯಾದಿಮ್ಹಿ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ತೇಸಂ ಸಙ್ಖ್ಯಾಕಮ್ಮಾದಿಭೇದಾಭಾವಾ ತೇಹಿ ಪಠಮೇಕವಚನಮೇವ ಭವತಿ।
‘‘ಲೋಪ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಮಾನೇ
೨೮೨. ಸಬ್ಬಾಸಮಾವುಸೋಪಸಗ್ಗನಿಪಾತಾದೀಹಿ ಚ।
ಆವುಸೋಸದ್ದತೋ, ಉಪಸಗ್ಗನಿಪಾತೇಹಿ ಚ ಸಬ್ಬಾಸಂ ಪರಾಸಂ ವಿಭತ್ತೀನಂ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ। ಆದಿಸದ್ದೇನ ಕ್ವಚಿ ಸುತ್ತಪದಾದೀಹಿ ಚ। ಏತ್ಥ ಚ ಆವುಸೋತಿಮಸ್ಸ ವಿಸುಂ ಗಹಣಂ ಸಸಙ್ಖ್ಯತ್ತದೀಪನತ್ಥನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
ಉಪೇಚ್ಚತ್ಥಂ ಸಜ್ಜನ್ತೀತಿ, ಉಪಸಗ್ಗಾ ಹಿ ಪಾದಯೋ।
ಚಾದೀ ಪದಾದಿಮಜ್ಝನ್ತೇ, ನಿಪಾತಾ ನಿಪತನ್ತಿತಿ॥
ಪಹರಣಂ ಪಹಾರೋ, ಏವಂ ಪರಾಭವೋ, ನಿವಾಸೋ, ನೀಹಾರೋ, ಉಹಾರೋ, ದುಹಾರೋ, ಸಂಹಾರೋ, ವಿಹಾರೋ, ಅವಹಾರೋ, ಅನುಹಾರೋ, ಪರಿಹಾರೋ, ಅಧಿಹಾರೋ, ಅಭಿಹಾರೋ, ಪತಿಹಾರೋ, ಸುಹಾರೋ, ಆಹಾರೋ, ಅತಿಹಾರೋ, ಅಪಿಹಾರೋ, ಅಪಹಾರೋ
ಧಾತ್ವತ್ಥಂ ಬಾಧತೇ ಕೋಚಿ, ಕೋಚಿ ತಮನುವತ್ತತೇ।
ತಮೇವಞ್ಞೋ ವಿಸೇಸೇತಿ, ಉಪಸಗ್ಗಗತೀ ತಿಧಾ॥
ಓಪಸಗ್ಗಿಕಪದಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ।
ನೇಪಾತಿಕಪದ
ಸಮುಚ್ಚಯವಿಕಪ್ಪನಪಟಿಸೇಧಪೂರಣಾದಿಅತ್ಥಂ ಅಸತ್ವವಾಚಕಂ ನೇಪಾತಿಕಂ ಪದಂ।
ತತ್ರ ಚಇತಿ ಸಮುಚ್ಚಯಾ’ನ್ವಾಚಯೇ’ತರೀತರಯೋಗಸಮಾಹಾರಾ’ವಧಾರಣಾದೀಸು।
ವಾಇತಿ ವಿಕಪ್ಪನೂ’ಪಮಾನ ಸಮುಚ್ಚಯ ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸಾಸು।
ನ ನೋ ಮಾ ಅ ಅಲಂ ಹಲಂ ಇಚ್ಚೇತೇ ಪಟಿಸೇಧನತ್ಥೇ।
ಅಲಂ ಪರಿಯತ್ತಿ ಭೂಸನೇಸು ಚ।
ಪೂರಣತ್ಥಂ ದುವಿಧಂ ಅತ್ಥಪೂರಣಂ ಪದಪೂರಣಞ್ಚ।
ತತ್ಥ ಅಥ ಖಲು ವತ ವಥ ಅಥೋ ಅಸ್ಸು ಯಗ್ಘೇ ಹಿ ಚರಹಿ ನಂ ತಂ ವಾ ಚ ತುವ ವೋ ಪನ ಹವೇ ಕೀವ ಹ ತತೋ ಯಥಾ ಸುದಂ ಖೋ ವೇ ಹಂ ಏನಂ ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ ಇಚ್ಚೇವಮಾದೀನಿ ಪದಪೂರಣಾನಿ।
ತತ್ಥ – ಅಥಇತಿ ಪಞ್ಹಾ’ನನ್ತರಿಯಾ’ಧಿಕಾರಾದೀಸು ಚ।
ಖಲುಇತಿ ಪಟಿಸೇಧಾ’ವಧಾರಣ ಪಸಿದ್ಧೀಸು ಚ।
ವತಇತಿ ಏಕಂಸ ಖೇದಾ’ನುಕಮ್ಪಸಙ್ಕಪ್ಪೇಸು ಚ।
ಅಥೋಇತಿ ಅನ್ವಾದೇಸೇ ಚ।
ಹಿಇತಿ
ತುಇತಿ ವಿಸೇಸ ಹೇತು ನಿವತ್ತನಾದೀಸು ಚ।
ಪನಇತಿ ವಿಸೇಸೇಪಿ।
ಹವೇ, ವೇಇಚ್ಚೇತೇ ಏಕಂಸತ್ಥೇಪಿ।
ಹಂಇತಿ ವಿಸಾದ ಸಮ್ಭಮೇಸುಪಿ।
ಸೇಯ್ಯಥಿದನ್ತಿ ತಂ ಕತಮನ್ತಿ ಅತ್ಥೇಪಿ।
ಅತ್ಥಪೂರಣಂ ದುವಿಧಂ ವಿಭತ್ತಿಯುತ್ತಂ, ಅವಿಭತ್ತಿಯುತ್ತಞ್ಚ।
ಅತ್ಥಿ ಸಕ್ಕಾ ಲಬ್ಭಾ ಇಚ್ಚೇತೇ ಪಠಮಾಯಂ।
ಆವುಸೋ ಅಮ್ಭೋ ಹಮ್ಭೋ ರೇ ಅರೇ ಹರೇ ಜೇಇಚ್ಚೇತೇ ಆಮನ್ತನೇ।
ದಿವಾ ಭಿಯ್ಯೋ ನಮೋ ಇಚ್ಚೇತೇ ಪಠಮಾಯಂ, ದುತಿಯಾಯಞ್ಚ।
ಸಯಂ ಸಾಮಂ ಸಂ ಸಮ್ಮಾ ಕಿನ್ತಿ ಇಚ್ಚೇತೇ ತತಿಯತ್ಥೇ, ಸೋತೋ ಧಾಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ಚ। ಸುತ್ತಸೋ ಪದಸೋ ಅನಿಚ್ಚತೋ ದುಕ್ಖತೋ ಏಕಧಾ ದ್ವಿಧಾ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತವೇ ತುಂಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ಚತುತ್ಥಿಯಾ, ಕಾತವೇ ದಾತವೇ ಕಾತುಂ ಕಾರೇತುಂ ದಾತುಂ ದಾಪೇತುಂ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಸೋ ತೋಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ಪಞ್ಚಮಿಯತ್ಥೇ, ದೀಘಸೋ ಓರಸೋ ರಾಜತೋ ವಾ ಚೋರತೋ ವಾ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತೋ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇಪಿ, ತ್ರಥಾದಿಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ಚ। ಏಕತೋ ಪುರತೋ ಪಚ್ಛತೋ ಪಸ್ಸತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಾದತೋ ಸೀಸತೋ ಅಗ್ಗತೋ ಮೂಲತೋ ಯತ್ರ ಯತ್ಥ ಯಹಿಂ ತತ್ರ ತತ್ಥ ತಹಿಂ ತಹಂ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಸಮನ್ತಾ ಸಾಮನ್ತಾ ಪರಿತೋ ಅಭಿತೋ ಸಮನ್ತತೋ ಏಕಜ್ಝಂ ಏಕಮನ್ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಉಪರಿ ಉದ್ಧಂ ಅಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಆವಿ ರಹೋ ತಿರೋ ಉಚ್ಚಂ ನೀಚಂ ಅನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಬಹಿದ್ಧಾ ಬಾಹಿರಾ ಬಾಹಿರಂ ಬಹಿ ಓರಂ ಪಾರಂ ಆರಾ ಆರಕಾ ಪಚ್ಛಾ ಪುರೇ ಹುರಂ ಪೇಚ್ಚ ಇಚ್ಚೇತೇ ಸತ್ತಮಿಯಾ।
ಸಮ್ಪತಿ ಆಯತಿ ಅಜ್ಜ ಅಪರಜ್ಜು ಪರಜ್ಜ ಸುವೇ ಸ್ವೇ ಪರಸುವೇ ಹಿಯ್ಯೋ ಪರೇ ಸಜ್ಜು ಸಾಯಂ ಪಾತೋ ಕಾಲಂ ಕಲ್ಲಂ ದಿವಾ ನತ್ತಂ ನಿಚ್ಚಂ ಸತತಂ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ಮುಹುಂ ಮುಹುತ್ತಂ ಭೂತಪುಬ್ಬಂ ಪುರಾ ಯದಾ ತದಾ ಕದಾ ಇಚ್ಚಾದಯೋ ಕಾಲಸತ್ತಮಿಯಾ। ಇತಿ ವಿಭತ್ತಿಯುತ್ತಾನಿ।
ಅವಿಭತ್ತಿಯುತ್ತೇಸು ಚ ಅಪ್ಪೇವ ಅಪ್ಪೇವನಾಮ ನು ಇಚ್ಚೇತೇ ಸಂಸಯತ್ಥೇ।
ಅದ್ಧಾ ಅಞ್ಞದತ್ಥು ತಗ್ಘ ಜಾತು ಕಾಮಂ ಸಸಕ್ಕಂಇಚ್ಚೇತೇ ಏಕಂಸತ್ಥೇ।
ಏವಇತಿ ಅವಧಾರಣೇ।
ಕಚ್ಚಿನು’ಕಿನ್ನುನನುಕಥಂ ಕಿಂಸು ಕಿಂಇಚ್ಚೇತೇ ಪುಚ್ಛನತ್ಥೇ।
ಏವಂ ಇತಿ ಇತ್ಥಂ ಇಚ್ಚೇತೇ ನಿದಸ್ಸನೇ।
ಇತಿ ಹೇತು ವಾಕ್ಯಪರಿಸಮತ್ತೀಸು ಚ।
ಯಾವ ತಾವ ಯಾವತಾ ತಾವತಾ ಕಿತ್ತಾವತಾ ಏತ್ತಾವತಾ ಕೀವ ಇಚ್ಚೇತೇ ಪರಿಚ್ಛೇದನತ್ಥೇ।
ಏವಂ ಸಾಹು ಲಹು ಓಪಾಯಿಕಂ ಪತಿರೂಪಂ ಆಮ ಸಾಧು ಇತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನತ್ಥೇ।
ಯಥಾ ತಥಾ ಯಥೇವ ತಥೇವ ಏವಂ ಏವಮೇವ ಏವಮೇವಂ ಏವಮ್ಪಿ ಯಥಾಪಿ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿನಾಮ ವಿಯ ಇವ ಯಥರಿವ ತಥರಿವ ಯಥಾನಾಮ ತಥಾನಾಮ ಯಥಾಹಿ ತಥಾಹಿ ಯಥಾಚತಥಾಚ ಇಚ್ಚೇತೇ ಪಟಿಭಾಗತ್ಥೇ।
ಯಥಾಇತಿ
ಏವಂಇತಿ ಉಪದೇಸ ಪಞ್ಹಾದೀಸು ಚ।
ಕಿಞ್ಚಾಪಿಇತಿ ಅನುಗ್ಗಹತ್ಥೇ।
ಅಹೋಇತಿ ಗರಹ ಪಸಂಸನ ಪತ್ಥನೇಸು ಚ।
ನಾಮಇತಿ ಗರಹ ಪಸಂಸನ ಸಞ್ಞಾ ಪಞ್ಹೇಸು ಚ।
ಸಾಧುಇತಿ ಪಸಂಸನ ಯಾಚನೇಸು ಚ।
ಇಙ್ಘ ಹನ್ದ ಇಚ್ಚೇತೇ ಚೋದನತ್ಥೇ।
ಸಾಧು ಸುಟ್ಠು ಏವಮೇತನ್ತಿ ಅನುಮೋದನೇ।
ಕಿರಇತಿ ಅನುಸ್ಸವಣ ಅಸ್ಸದ್ಧೇಯ್ಯೇಸು।
ನೂನಇತಿ ಅನುಮಾನಾ’ನುಸ್ಸರಣ ಪರಿವಿತಕ್ಕನೇಸು।
ಕಸ್ಮಾಇತಿ ಕಾರಣಪುಚ್ಛನೇ।
ಯಸ್ಮಾ ತಸ್ಮಾ ತಥಾಹಿ ತೇನ ಇಚ್ಚೇತೇ ಕಾರಣಚ್ಛೇದನತ್ಥೇ।
ಸಹ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಂ ಅಮಾಇತಿ ಸಮಕ್ರಿಯಾಯಂ।
ವಿನಾ ರಿತೇಇತಿ ವಿಪ್ಪಯೋಗೇ।
ನಾನಾ ಪುಥು ಬಹುಪ್ಪಕಾರೇ।
ಪುಥು ವಿಸುಂ ಅಸಙ್ಘಾತೇ ಚ।
ದುಟ್ಠು ಕು ಜಿಗುಚ್ಛಾಯಂ।
ಪುನ ಅಪ್ಪಠಮೇ।
ಕಥಞ್ಚಿ ಕಿಚ್ಛತ್ಥೇ ಚ।
ಧಾ ಕ್ಖತ್ತುಂ ಸಕಿಞ್ಚ ಸಙ್ಖ್ಯಾವಿಭಾಗೇ।
ಈಸಕಂ
ಸಣಿಕಂ ಮನ್ದತ್ಥೇ।
ಖಿಪ್ಪಂ ಅರಂ ಲಹು ಆಸುಂ ತುಣ್ಣಂ ಅಚಿರಂ ಸೀಘತ್ಥೇ।
ಚಿರಂ ಚಿರಸ್ಸಂ ದೀಘಕಾಲೇ।
ಚೇ ಯದಿ ಸಙ್ಕಾವಟ್ಠಾನೇ।
ಧುವಂ ಥಿರಾವಧಾರಣೇಸು।
ಹಾ ವಿಸಾದೇ।
ತುಣ್ಹೀ ಅಭಾಸನೇ।
ಸಚ್ಛಿ ಪಚ್ಚಕ್ಖೇ।
ಮುಸಾ ಮಿಚ್ಛಾ ಅಲಿಕಂ ಅಸಚ್ಚೇ।
ಸುವತ್ಥಿ ಆಸೀಸತ್ಥೇ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತುನ ತ್ವಾನ ತ್ವಾಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ಉಸ್ಸುಕ್ಕನತ್ಥೇ ಭವನ್ತಿ।
ಯಥಾ – ಪಸ್ಸಿತುನ ಪಸ್ಸಿಯ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾನ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ದಿಸ್ವಾ ದಿಸ್ವಾನದಸ್ಸೇತ್ವಾ ದಾತುನ ದತ್ವಾನ ದತ್ವಾ ಉಪಾದಾಯ ದಾಪೇತ್ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ವಿಚೇಯ್ಯ ವಿನೇಯ್ಯ ನಿಹಚ್ಚ ಸಮೇಚ್ಚ ಅಪೇಚ್ಚ ಉಪೇಚ್ಚ ಆರಬ್ಭ ಆಗಮ್ಮ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಏವಂ ನಾಮಾಖ್ಯಾತೋಪಸಗ್ಗವಿನಿಮುತ್ತಂ ಯದಬ್ಯಯಲಕ್ಖಣಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ನಿಪಾತಪದನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
ವುತ್ತಞ್ಚ –
‘‘ಮುತ್ತಂ ಪದತ್ತಯಾ ಯಸ್ಮಾ, ತಸ್ಮಾ ನಿಪತತ್ಯನ್ತರಾ।
ನೇಪಾತಿಕನ್ತಿ ತಂ ವುತ್ತಂ, ಯಂ ಅಬ್ಯಯ ಸಲಕ್ಖಣ’’ನ್ತಿ॥
ನೇಪಾತಿಕಪದಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ।
ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗಂ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಞ್ಚ, ನಪುಂಸಕಮಥಾಪರಂ।
ತಿಲಿಙ್ಗಞ್ಚ ಅಲಿಙ್ಗಞ್ಚ, ನಾಮಿಕಂ ಪಞ್ಚಧಾ ಠಿತಂ॥
ಇತಿ ಪದರೂಪಸಿದ್ಧಿಯಂ ನಾಮಕಣ್ಡೋ ದುತಿಯೋ।