೬. ಆಖ್ಯಾತಕಣ್ಡ
ಭೂವಾದಿಗಣ
ವಿಭತ್ತಿವಿಧಾನ
ಅಥ
ತತ್ಥ ಕ್ರಿಯಂ ಆಚಿಕ್ಖತೀತಿ ಆಖ್ಯಾತಂ, ಕ್ರಿಯಾಪದಂ। ವುತ್ತಞ್ಹಿ ‘‘ಕಾಲಕಾರಕಪುರಿಸಪರಿದೀಪಕಂ ಕ್ರಿಯಾಲಕ್ಖಣಮಾಖ್ಯಾತಿಕ’’ನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಕಾಲೋತಿ ಅತೀತಾದಯೋ, ಕಾರಕಮಿತಿ ಕಮ್ಮಕತ್ತುಭಾವಾ, ಪುರಿಸಾತಿ ಪಠಮಮಜ್ಝಿಮುತ್ತಮಾ, ಕ್ರಿಯಾತಿ ಗಮನಪಚನಾದಿಕೋ ಧಾತ್ವತ್ಥೋ, ಕ್ರಿಯಾಲಕ್ಖಣಂ ಸಞ್ಞಾಣಂ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಕ್ರಿಯಾಲಕ್ಖಣಂ, ಅತಿಲಿಙ್ಗಞ್ಚ।
ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ –
‘‘ಯಂ ತಿಕಾಲಂ ತಿಪುರಿಸಂ, ಕ್ರಿಯಾವಾಚಿ ತಿಕಾರಕಂ।
ಅತಿಲಿಙ್ಗಂ ದ್ವಿವಚನಂ, ತದಾಖ್ಯಾತನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ॥
ಕಾಲಾದಿವಸೇನ ಧಾತ್ವತ್ಥಂ ವಿಭಜನ್ತೀತಿ ವಿಭತ್ತಿಯೋ, ತ್ಯಾದಯೋ, ತಾ ಪನ ವತ್ತಮಾನಾ ಪಞ್ಚಮೀ ಸತ್ತಮೀ ಪರೋಕ್ಖಾಹಿಯ್ಯತ್ತನೀ ಅಜ್ಜತನೀ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ ಕಾಲಾತಿಪತ್ತಿ ಚಾತಿ ಅಟ್ಠವಿಧಾ ಭವನ್ತಿ।
ಕ್ರಿಯಂ ಧಾರೇನ್ತೀತಿ ಧಾತವೋ, ಭೂವಾದಯೋ, ಖಾದಿಧಾತುಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ಚ, ತೇ ಪನ ಅತ್ಥವಸಾ ದ್ವಿಧಾ ಭವನ್ತಿ ಸಕಮ್ಮಕಾ, ಅಕಮ್ಮಕಾ ಚಾತಿ। ತತ್ರ ಸಕಮ್ಮಕಾ ಯೇ ಧಾತವೋಕಮ್ಮಾಪೇಕ್ಖಂ ಕ್ರಿಯಂ ವದನ್ತಿ, ಯಥಾ – ಕಟಂ ಕರೋತಿ, ಗಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಓದನಂ ಪಚತೀತಿಆದಯೋ, ಅಕಮ್ಮಕಾ ಯೇ ಕಮ್ಮನಿರಪೇಕ್ಖಂ ಕ್ರಿಯಂ ವದನ್ತಿ, ಯಥಾ – ಅಚ್ಛತಿ, ಸೇತಿ, ತಿಟ್ಠತೀತಿಆದಯೋ।
ತೇ ಅವಿಕರಣಾ ಭೂವಾದಯೋ। ನಿಗ್ಗಹೀತಪುಬ್ಬಕಅವಿಕರಣಾ ರುಧಾದಯೋ, ಯವಿಕರಣಾ ದಿವಾದಯೋ, ಣುಣಾ ಉಣಾವಿಕರಣಾ ಸ್ವಾದಯೋ, ನಾಪ್ಪಣ್ಹಾವಿಕರಣಾ ಕಿಯಾದಯೋ, ಓಯಿರವಿಕರಣಾ ತನಾದಯೋ, ಸಕತ್ಥೇ ಣೇ ಣಯನ್ತಾ ಚುರಾದಯೋತಿ।
ತತ್ಥ ಪಠಮಂ ಅವಿಕರಣೇಸು ಭೂವಾದೀಸು ಧಾತೂಸು ಪಠಮಭೂತಾ ಅಕಮ್ಮಕಾ ಭೂಇಚ್ಚೇತಸ್ಮಾ ಧಾತುತೋ ತ್ಯಾದಯೋ ಪರಾ ಯೋಜೀಯನ್ತೇ।
ಭೂಸತ್ತಾಯಂ, ‘‘ಭೂ’’ಇಚ್ಚಯಂ ಧಾತು ಸತ್ತಾಯಮತ್ಥೇ ವತ್ತತೇ, ಕ್ರಿಯಾಸಾಮಞ್ಞಭೂತೇ ಭವನೇ ವತ್ತತೇತಿ ಅತ್ಥೋ।
‘‘ಭೂ’’ಇತಿ ಠಿತೇ –
೪೨೪. ಭೂವಾದಯೋ ಧಾತವೋ।
ಭೂಇಚ್ಚೇವಮಾದಯೋ ಯೇ ಕ್ರಿಯಾವಾಚಿನೋ ಸದ್ದಗಣಾ, ತೇ ಧಾತುಸಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತಿ। ಭೂ ಆದಿ ಯೇಸಂ ತೇ ಭೂವಾದಯೋ, ಅಥ ವಾ ಭೂವಾ ಆದೀ ಪಕಾರಾ ಯೇಸಂ ತೇ ಭೂವಾದಯೋ।
ಭೂವಾದೀಸು ವಕಾರೋಯಂ, ಞೇಯ್ಯೋ ಆಗಮಸನ್ಧಿಜೋ।
ಭೂವಾಪ್ಪಕಾರಾ ವಾ ಧಾತೂ, ಸಕಮ್ಮಾಕಮ್ಮಕತ್ಥತೋ॥
‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿತೋ ‘‘ಕ್ವಚೀ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೨೫. ಧಾತುಸ್ಸನ್ತೋ ಲೋಪೋನೇಕಸ್ಸರಸ್ಸ।
ಅನೇಕಸ್ಸರಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಕ್ವಚಿ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ।
ಕ್ವಚಿಗ್ಗಹಣಂ ‘‘ಮಹೀಯತಿ ಸಮಥೋ’’ತಿಆದೀಸು ನಿವತ್ತನತ್ಥಂ, ಇತಿ ಅನೇಕಸ್ಸರತ್ತಾಭಾವಾ ಇಧ ಧಾತ್ವನ್ತಲೋಪೋ ನ ಹೋತಿ।
ತತೋ
೪೨೬. ವತ್ತಮಾನಾ ತಿಅನ್ತಿ, ಸಿಥ, ಮಿಮ, ತೇಅನ್ತೇ, ಸೇವ್ಹೇ, ಏಮ್ಹೇ।
ತ್ಯಾದಯೋ ದ್ವಾದಸ ವತ್ತಮಾನಾಸಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ತ್ಯಾದೀನಂ ವತ್ತಮಾನತ್ಥವಿಸಯತ್ತಾ ವತ್ತಮಾನಾಸಞ್ಞಾ।
೪೨೭. ಕಾಲೇ।
ಅಯಮಧಿಕಾರೋ।
ಇತೋ ಪರಂ ತ್ಯಾದಿವಿಭತ್ತಿವಿಧಾನೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವತ್ತತೇ।
೪೨೮. ವತ್ತಮಾನಾ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ।
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ಕಾಲೇ ಗಮ್ಯಮಾನೇ ವತ್ತಮಾನಾವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಕಾಲೋತಿ ಚೇತ್ಥ ಕ್ರಿಯಾ, ಕರಣಂ ಕಾರೋ, ರಕಾರಸ್ಸ ಲಕಾರೋ, ಕಾಲೋ।
ತಸ್ಮಾ –
ಕ್ರಿಯಾಯ ಗಮ್ಯಮಾನಾಯ, ವಿಭತ್ತೀನಂ ವಿಧಾನತೋ।
ಧಾತೂಹೇವ ಭವನ್ತೀತಿ, ಸಿದ್ಧಂ ತ್ಯಾದಿವಿಭತ್ತಿಯೋ॥
ಇಧ ಪನ ಕಾಲಸ್ಸ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾಣತ್ತಿಪರಿಕಪ್ಪಕಾಲಾಭಿಪತ್ತಿವಸೇನ ಛಧಾ ಭಿನ್ನತ್ತಾ ‘‘ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ’’ತಿ ವಿಸೇಸೇತಿ। ತಂ ತಂ ಕಾರಣಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೋ, ಪಟಿಲದ್ಧಸಭಾವೋ, ನ ತಾವ ಅತೀತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸಮೀಪೇಪಿ, ತಬ್ಬೋಹಾರೂಪಚಾರತೋ।
ವತ್ತಮಾನಾ ಅತೀತೇಪಿ, ತಂಕಾಲವಚನಿಚ್ಛಯಾತಿ॥
ತಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ವತ್ತಮಾನಾವಿಭತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ, ತಸ್ಸಾ ಠಾನಾನಿಯಮೇ ‘‘ಧಾತುಲಿಙ್ಗೇಹಿ ಪರಾ ಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ ಪರಿಭಾಸತೋ ಧಾತುತೋ
೪೨೯. ಅಥ ಪುಬ್ಬಾನಿ ವಿಭತ್ತೀನಂ ಛ ಪರಸ್ಸಪದಾನಿ।
ಅಥ ತದ್ಧಿತಾನನ್ತರಂ ವುಚ್ಚಮಾನಾನಂ ಸಬ್ಬಾಸಂ ವತ್ತಮಾನಾದೀನಂ ಅಟ್ಠವಿಧಾನಂ ವಿಭತ್ತೀನಂ ಯಾನಿ ಯಾನಿ ಪುಬ್ಬಕಾನಿ ಛ ಪದಾನಿ, ತಾನಿ ತಾನಿ ಅತ್ಥತೋ ಅಟ್ಠಚತ್ತಾಲೀಸಮತ್ತಾನಿ ಪರಸ್ಸಪದಸಞ್ಞಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿಆದಿಮ್ಹಿ ಛನ್ನಂ ಪರಸ್ಸಪದಸಞ್ಞಾ, ಪರಸ್ಸತ್ಥಾನಿ ಪದಾನಿ ಪರಸ್ಸಪದಾನಿ, ತಬ್ಬಾಹುಲ್ಲತೋ ತಬ್ಬೋಹಾರೋ।
‘‘ಧಾತೂಹಿ ಣೇ ಣಯ’’ಇಚ್ಚಾದಿತೋ ‘‘ಧಾತೂಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಮಾನೇ –
೪೩೦. ಕತ್ತರಿ ಪರಸ್ಸಪದಂ।
ಕತ್ತರಿಕಾರಕೇ ಅಭಿಧೇಯ್ಯೇ ಸಬ್ಬಧಾತೂಹಿ ಪರಸ್ಸಪದಂ ಹೋತೀತಿ ಪರಸ್ಸಪದಂ ಕತ್ವಾ, ತಸ್ಸಾಪ್ಯನಿಯಮಪ್ಪಸಙ್ಗೇ ವತ್ತಿಚ್ಛಾವಸಾ –
ವಿಪರಿಣಾಮೇನ ‘‘ಪರಸ್ಸಪದಾನಂ, ಅತ್ತನೋಪದಾನ’’ನ್ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೩೧. ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಪಠಮಮಜ್ಝಿಮುತ್ತಮಪುರಿಸಾ।
ತಾಸಂ ವಿಭತ್ತೀನಂ ಪರಸ್ಸಪದಾನ’ಮತ್ತನೋಪದಾನಞ್ಚ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ವಚನಾನಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಪಠಮಮಜ್ಝಿಮುತ್ತಮಪುರಿಸಸಞ್ಞಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ತಂ ಯಥಾ? ತಿ ಅನ್ತಿಇತಿ ಪಠಮಪುರಿಸಾ, ಸಿ ಥಇತಿ ಮಜ್ಝಿಮಪುರಿಸಾ, ಮಿ ಮಇತಿ ಉತ್ತಮಪುರಿಸಾ। ಅತ್ತನೋಪದೇಸುಪಿ ತೇ ಅನ್ತೇಇತಿ ಪಠಮಪುರಿಸಾ, ಸೇ ವ್ಹೇಇತಿ ಮಜ್ಝಿಮಪುರಿಸಾ, ಏ ಮ್ಹೇಇತಿ ಉತ್ತಮಪುರಿಸಾ। ಏವಂ ಸೇಸಾಸು ಸತ್ತಸು ವಿಭತ್ತೀಸುಪಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬನ್ತಿ
೪೩೨. ನಾಮಮ್ಹಿ ಪಯುಜ್ಜಮಾನೇಪಿತುಲ್ಯಾಧಿಕರಣೇ ಪಠಮೋ।
ತುಮ್ಹಾಮ್ಹಸದ್ದವಜ್ಜಿತೇ ತುಲ್ಯಾಧಿಕರಣಭೂತೇ ಸಾಧಕವಾಚಕೇ ನಾಮಮ್ಹಿ ಪಯುಜ್ಜಮಾನೇಪಿ ಅಪ್ಪಯುಜ್ಜಮಾನೇಪಿ ಧಾತೂಹಿ ಪಠಮಪುರಿಸೋ ಹೋತೀತಿ ಪಠಮಪುರಿಸಂ ಕತ್ವಾ, ತಸ್ಸಾಪ್ಯನಿಯಮಪ್ಪಸಙ್ಗೇ ಕ್ರಿಯಾಸಾಧಕಸ್ಸ ಕತ್ತುನೋ ಏಕತ್ತೇ ವತ್ತುಮಿಚ್ಛಿತೇ ‘‘ಏಕಮ್ಹಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಏಕವಚನ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಮಾನಪರಸ್ಸಪದಪಠಮಪುರಿಸೇಕವಚನಂ ತಿ।
‘‘ಪರೋ, ಪಚ್ಚಯೋ, ಧಾತೂ’’ತಿ ಚ ಅಧಿಕಾರೋ, ‘‘ಯಥಾ ಕತ್ತರಿ ಚಾ’’ತಿ ಇತೋ ‘‘ಕತ್ತರೀ’’ತಿ ವಿಕರಣಪ್ಪಚ್ಚಯವಿಧಾನೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವತ್ತತೇ।
೪೩೩. ಭೂವಾದಿತೋ ಅ।
ಭೂಇಚ್ಚೇವಮಾದಿತೋ ಧಾತುಗಣತೋ ಪರೋ ಅಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಕತ್ತರಿ ವಿಹಿತೇಸು ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು ಪರೇಸು। ಸಬ್ಬಧಾತುಕಮ್ಹಿಯೇವಾಯಮಿಸ್ಸತೇ।
‘‘ಅಸಂಯೋಗನ್ತಸ್ಸ, ವುದ್ಧೀ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೩೪. ಅಞ್ಞೇಸು ಚ।
ಕಾರಿತತೋ ಅಞ್ಞೇಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಅಸಂಯೋಗನ್ತಾನಂ ಧಾತೂನಂ ವುದ್ಧಿ ಹೋತಿ। ಚಗ್ಗಹಣೇನ ಣುಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸಾಪಿ ವುದ್ಧಿ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಘಟಾದೀನಂ ವಾ’’ತಿ ಇತೋ ವಾಸದ್ದೋ ಅನುವತ್ತೇತಬ್ಬೋ, ಸೋ ಚ ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋ। ತೇನ –
ಇವಣ್ಣುವಣ್ಣನ್ತಾನಞ್ಚ, ಲಹೂಪನ್ತಾನ ಧಾತುನಂ।
ಇವಣ್ಣುವಣ್ಣಾನಮೇವ, ವುದ್ಧಿ ಹೋತಿ ಪರಸ್ಸ ನ॥
ಯುವಣ್ಣಾನಮ್ಪಿ
ತುದಾದಿಸ್ಸಾವಿಕರಣೇ, ನ ಛೇತ್ವಾದೀಸು ವಾ ಸಿಯಾ॥
ತಸ್ಸಾಪ್ಯನಿಯಮಪ್ಪಸಙ್ಗೇ – ‘‘ಅಯುವಣ್ಣಾನಞ್ಚಾಯೋ ವುದ್ಧೀ’’ತಿ ಪರಿಭಾಸತೋ ಊಕಾರಸ್ಸೋಕಾರೋ ವುದ್ಧಿ।
ವಿಪರಿಣಾಮೇನ ‘‘ಧಾತೂನ’’ನ್ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೩೫. ಓ ಅವ ಸರೇ।
ಓಕಾರಸ್ಸ ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಸರೇ ಪರೇ ಅವಾದೇಸೋ ಹೋತಿ। ‘‘ಸರಲೋಪೋ ಮಾದೇಸ’’ಇಚ್ಚಾದಿನಾ ಸರಲೋಪಾದಿಮ್ಹಿ ಕತೇ ‘‘ನಯೇ ಪರಂ ಯುತ್ತೇ’’ತಿ ಪರನಯನಂ ಕಾತಬ್ಬಂ।
ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಸಾಧು ಭವತಿ, ಸಾ ಕಞ್ಞಾ ಸಾಧು ಭವತಿ, ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಾಧು ಭವತಿ।
ಏತ್ಥ ಹಿ –
ಕತ್ತುನೋಭಿಹಿತತ್ತಾವ, ಆಖ್ಯಾತೇನ ನ ಕತ್ತರಿ।
ತತಿಯಾ ಪಠಮಾ ಹೋತಿ, ಲಿಙ್ಗತ್ಥಂ ಪನಪೇಕ್ಖಿಯ॥
ಸತಿಪಿ ಕ್ರಿಯಾಯೇಕತ್ತೇ ಕತ್ತೂನಂ ಬಹುತ್ತಾ ‘‘ಬಹುಮ್ಹಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಬಹುವಚನ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಮಾನಪರಸ್ಸಪದಪಠಮಪುರಿಸಬಹುವಚನಂ ಅನ್ತಿ, ಪುರೇ ವಿಯ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯವುದ್ಧಿಅವಾದೇಸಾ, ಸರಲೋಪಾದಿ। ತೇ ಪುರಿಸಾ ಭವನ್ತಿ, ಅಪ್ಪಯುಜ್ಜಮಾನೇಪಿ ಭವತಿ, ಭವನ್ತಿ।
‘‘ಪಯುಜ್ಜಮಾನೇಪಿ, ತುಲ್ಯಾಧಿಕರಣೇ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೩೬. ತುಮ್ಹೇ ಮಜ್ಝಿಮೋ।
ತುಲ್ಯಾಧಿಕರಣಭೂತೇ ತುಮ್ಹಸದ್ದೇ ಪಯುಜ್ಜಮಾನೇಪಿ ಅಪ್ಪಯುಜ್ಜಮಾನೇಪಿ ಧಾತೂಹಿ ಮಜ್ಝಿಮಪುರಿಸೋ ಹೋತೀತಿ ವತ್ತಮಾನಪರಸ್ಸಪದಮಜ್ಝಿಮಪುರಿಸೇಕವಚನಂಸಿ, ಸೇಸಂ ಪುರಿಮಸಮಂ। ತ್ವಂ ಭವಸಿ, ತುಮ್ಹೇ ಭವಥ, ಅಪ್ಪಯುಜ್ಜಮಾನೇಪಿ ಭವಸಿ, ಭವಥ।
ತುಲ್ಯಾಧಿಕರಣೇತಿ
ತಸ್ಮಿಂಯೇವಾಧಿಕಾರೇ –
೪೩೭. ಅಮ್ಹೇ ಉತ್ತಮೋ।
ತುಲ್ಯಾಧಿಕರಣಭೂತೇ ಅಮ್ಹಸದ್ದೇ ಪಯುಜ್ಜಮಾನೇಪಿ ಅಪ್ಪಯುಜ್ಜಮಾನೇಪಿ ಧಾತೂಹಿ ಉತ್ತಮಪುರಿಸೋ ಹೋತೀತಿ ವತ್ತಮಾನಪರಸ್ಸಪದಉತ್ತಮಪುರಿಸೇಕವಚನಂ ಮಿ, ಅಪ್ಪಚ್ಚಯವುದ್ಧಿಅವಾದೇಸಾ।
೪೩೮. ಅಕಾರೋ ದೀಘಂ ಹಿಮಿಮೇಸು।
ಅಕಾರೋ ದೀಘಮಾಪಜ್ಜತೇ ಹಿಮಿಮಇಚ್ಚೇತಾಸು ವಿಭತ್ತೀಸು। ಅಹಂ ಭವಾಮಿ, ಮಯಂ ಭವಾಮ। ಭವಾಮಿ, ಭವಾಮ।
‘‘ವಿಭತ್ತೀನಂ, ಛಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೩೯. ಪರಾಣ್ಯತ್ತನೋಪದಾನಿ।
ಸಬ್ಬಾಸಂ ವತ್ತಮಾನಾನಂ ಅಟ್ಠವಿಧಾನಂ ವಿಭತ್ತೀನಂ ಯಾನಿ ಯಾನಿ ಪರಾನಿ ಛ ಪದಾನಿ, ತಾನಿ ತಾನಿ ಅತ್ತನೋಪದಸಞ್ಞಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ತೇಆದೀನಂ ಅತ್ತನೋಪದಸಞ್ಞಾ।
‘‘ಧಾತೂಹಿ, ಅತ್ತನೋಪದಾನೀ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೪೦. ಕತ್ತರಿ ಚ।
ಕತ್ತರಿ ಚ ಕಾರಕೇ ಅಭಿಧೇಯ್ಯೇ ಧಾತೂಹಿ ಅತ್ತನೋಪದಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಚಗ್ಗಹಣಂ ಕತ್ಥಚಿ ನಿವತ್ತನತ್ಥಂ, ಸೇಸಂ ಪರಸ್ಸಪದೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಭವತೇ, ಭವನ್ತೇ, ಭವಸೇ, ಭವವ್ಹೇ, ಭವೇ, ಭವಾಮ್ಹೇ।
ಪಚ ಪಾಕೇ, ಧಾತುಸಞ್ಞಾಯಂ ಧಾತ್ವನ್ತಲೋಪೋ, ವುತ್ತನಯೇನೇವ ತ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ, ಇವಣ್ಣುವಣ್ಣಾನಮಭಾವಾ ವುದ್ಧಿಅಭಾವೋವೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ। ಸೋ ದೇವದತ್ತೋ ಓದನಂ ಪಚತಿ, ಪಚನ್ತಿ, ಪಚಸಿ
ಪಠಮಪುರಿಸಾದೀನಮೇಕಜ್ಝಪ್ಪವತ್ತಿಪ್ಪಸಙ್ಗೇ ಪರಿಭಾಸಮಾಹ –
೪೪೧. ಸಬ್ಬೇಸಮೇಕಾಭಿಧಾನೇ ಪರೋ ಪುರಿಸೋ।
ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಠಮಮಜ್ಝಿಮಾನಂ, ಪಠಮುತ್ತಮಾನಂ, ಮಜ್ಝಿಮುತ್ತಮಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ವಾ ಪುರಿಸಾನಂ ಏಕತೋಭಿಧಾನೇ ಕಾತಬ್ಬೇ ಪರೋ ಪುರಿಸೋ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ಏಕಕಾಲಾನಮೇವಾಭಿಧಾನೇ ಚಾಯಂ। ಸೋ ಚ ಪಚತಿ, ತ್ವಞ್ಚ ಪಚಸೀತಿ ಪರಿಯಾಯಪ್ಪಸಙ್ಗೇ ತುಮ್ಹೇ ಪಚಥಾತಿ ಭವತಿ। ಏವಂ ಸೋ ಚ ಪಚತಿ, ಅಹಞ್ಚ ಪಚಾಮೀತಿ ಮಯಂ ಪಚಾಮ, ತಥಾ ತ್ವಞ್ಚ ಪಚಸಿ, ಅಹಞ್ಚ ಪಚಾಮಿ, ಮಯಂ ಪಚಾಮ, ಸೋ ಚ ಪಚತಿ, ತ್ವಞ್ಚ ಪಚಸಿ, ಅಹಞ್ಚ ಪಚಾಮಿ, ಮಯಂ ಪಚಾಮ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ।
ಏಕಾಭಿಧಾನೇತಿ ಕಿಮತ್ಥಂ? ‘‘ಸೋ ಚ ಪಚತಿ, ತ್ವಞ್ಚ ಪಚಿಸ್ಸಸಿ, ಅಹಂ ಪಚಿಂ’’ ಏತ್ಥ ಭಿನ್ನಕಾಲತ್ತಾ ‘‘ಮಯಂ ಪಚಿಮ್ಹಾ’’ತಿ ನ ಭವತಿ।
ಗಮು ಸಪ್ಪ ಗತಿಮ್ಹಿ, ಪುರೇ ವಿಯ ಧಾತುಸಞ್ಞಾಯಂ ಧಾತ್ವನ್ತಲೋಪೋ।
ಕತ್ತರಿ ತ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ।
೪೪೨. ಗಮಿಸ್ಸನ್ತೋ ಚ್ಛೋ ವಾ ಸಬ್ಬಾಸು।
ಗಮುಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸನ್ತೋ ಮಕಾರೋ ಚ್ಛೋ ಹೋತಿ ವಾ ಸಬ್ಬಾಸು ವಿಭತ್ತೀಸು, ಸಬ್ಬಗ್ಗಹಣೇನ ಮಾನನ್ತ ಯ ಕಾರಿತಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು ಚ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ। ತೇನಾಯಂ –
ವಿಧಿಂ ನಿಚ್ಚಞ್ಚ ವಾಸದ್ದೋ, ಮಾನ’ನ್ತೇಸು ತು ಕತ್ತರಿ।
ದೀಪೇತಾನಿಚ್ಚಮಞ್ಞತ್ಥ, ಪರೋಕ್ಖಾಯಮಸನ್ತಕಂ॥
ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಪರನಯನಾನಿ ರೇ ವಾ ಹೋತಿ, ಗಚ್ಛರೇ। ತ್ವಂ ಗಚ್ಛಸಿ, ತುಮ್ಹೇ ಗಚ್ಛಥ। ಅಹಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಮಯಂ ಗಚ್ಛಾಮ।
ಚ್ಛಾದೇಸಾಭಾವೇ ‘‘ಲೋಪಞ್ಚೇತ್ತಮಕಾರೋ’’ತಿ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಏಕಾರೋ। ಗಮೇತಿ, ಗಮೇನ್ತಿ, ಸರಲೋಪೋ। ಗಮೇಸಿ, ಗಮೇಥ। ಗಮೇಮಿ, ಗಮೇಮ।
ಅತ್ತನೋಪದೇಪಿ ಸೋ ಗಾಮಂ ಗಚ್ಛತೇ, ಗಚ್ಛನ್ತೇ, ಗಚ್ಛರೇ। ಗಚ್ಛಸೇ, ಗಚ್ಛವ್ಹೇ। ಗಚ್ಛೇ, ಗಚ್ಛಾಮ್ಹೇ।
‘‘ಕುತೋ ನು ತ್ವಂ ಆಗಚ್ಛಸಿ, ರಾಜಗಹತೋ ಆಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿಆದೀಸು ಪನ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸಮೀಪೇ ವತ್ತಮಾನವಚನಂ।
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೪೩. ಗಮಿಸ್ಸ ಘಮ್ಮಂ।
ಗಮುಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಘಮ್ಮಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ। ಘಮ್ಮತಿ, ಘಮ್ಮನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಭಾವಕಮ್ಮೇಸು ಪನ –
೪೪೪. ಅತ್ತನೋಪದಾನಿ ಭಾವೇ ಚ ಕಮ್ಮನಿ।
ಭಾವೇ ಚ ಕಮ್ಮನಿ ಚ ಕಾರಕೇ ಅಭಿಧೇಯ್ಯೇ ಅತ್ತನೋಪದಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಚಸದ್ದೇನ ಕಮ್ಮಕತ್ತರಿಪಿ। ಭವನಂ ಭಾವೋ, ಸೋ ಚ ಕಾರಕನ್ತರೇನ ಅಸಂಸಟ್ಠೋ ಕೇವಲೋ ಭವನಲವನಾದಿಕೋ ಧಾತ್ವತ್ಥೋ। ಕರೀಯತೀತಿ ಕಮ್ಮಂ। ಅಕಮ್ಮಕಾಪಿ ಧಾತವೋ ಸೋಪಸಗ್ಗಾ ಸಕಮ್ಮಕಾಪಿ ಭವನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಮ್ಮನಿ ಅನುಪುಬ್ಬಾ ಭೂಧಾತುತೋ ವತ್ತಮಾನತ್ತನೋಪದಪಠಮಪುರಿಸೇಕವಚನಂ ತೇ।
‘‘ಧಾತೂಹಿ
೪೪೫. ಭಾವಕಮ್ಮೇಸು ಯೋ।
ಸಬ್ಬಧಾತೂಹಿ ಪರೋ ಭಾವಕಮ್ಮೇಸು ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ಅತ್ತನೋಪದವಿಸಯೇವಾಯಮಿಸ್ಸತೇ, ‘‘ಅಞ್ಞೇಸು ಚಾ’’ತಿ ಸುತ್ತೇ ಅನುವತ್ತಿತವಾಗ್ಗಹಣೇನ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ವುದ್ಧಿ ನ ಭವತಿ, ಅನುಭೂಯತೇ ಸುಖಂ ದೇವದತ್ತೇನ।
ಆಖ್ಯಾತೇನ ಅವುತ್ತತ್ತಾ, ತತಿಯಾ ಹೋತಿ ಕತ್ತರಿ।
ಕಮ್ಮಸ್ಸಾಭಿಹಿತತ್ತಾ ನ, ದುತಿಯಾ ಪಠಮಾವಿಧ॥
ಅನುಭೂಯನ್ತೇ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ತಯಾ। ಅನುಭೂಯಸೇ ತ್ವಂ ದೇವದತ್ತೇನ, ಅನುಭೂಯವ್ಹೇ ತುಮ್ಹೇ। ಅಹಂ ಅನುಭೂಯೇ ತಯಾ, ಮಯಂ ಅನುಭೂಯಾಮ್ಹೇ।
‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತು’’ಇಚ್ಚಾದಿತೋ ‘‘ಕ್ವಚೀ’’ತಿ ವತ್ತಮಾನೇ –
೪೪೬. ಅತ್ತನೋಪದಾನಿ ಪರಸ್ಸಪದತ್ತಂ।
ಅತ್ತನೋಪದಾನಿ ಕ್ವಚಿ ಪರಸ್ಸಪದತ್ತಮಾಪಜ್ಜನ್ತೇ, ಅಕತ್ತರಿಯೇವೇತಂ। ಯಕಾರಸ್ಸ ದ್ವಿತ್ತಂ, ಅನುಭೂಯ್ಯತಿ ಮಯಾ ಸುಖಂ, ಅನುಭೂಯ್ಯತೇ ವಾ, ಅನುಭೂಯ್ಯನ್ತಿ। ಅನುಭೂಯ್ಯಸಿ, ಅನುಭೂಯ್ಯಥ। ಅನುಭೂಯ್ಯಾಮಿ, ಅನುಭೂಯ್ಯಾಮ। ದ್ವಿತ್ತಾಭಾವೇ – ಅನುಭೂಯತಿ, ಅನುಭೂಯನ್ತಿ।
ಕ್ವಚೀತಿ ಕಿಂ? ಅನುಭೂಯತೇ।
ಭಾವೇ ಅದಬ್ಬವುತ್ತಿನೋ ಭಾವಸ್ಸೇಕತ್ತಾ ಏಕವಚನಮೇವ, ತಞ್ಚ ಪಠಮಪುರಿಸಸ್ಸೇವ, ಭೂಯತೇ ದೇವದತ್ತೇನ, ದೇವದತ್ತೇನ ಸಮ್ಪತಿ ಭವನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
ಪಚಧಾತುತೋ
ವಿಪರಿಣಾಮೇನ ‘‘ಯಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತಮಾನೇ –
೪೪೭. ತಸ್ಸ ಚವಗ್ಗಯಕಾರವಕಾರತ್ತಂ ಸಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ।
ತಸ್ಸ ಭಾವಕಮ್ಮವಿಸಯಸ್ಸ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಚವಗ್ಗಯಕಾರವಕಾರತ್ತಂ ಹೋತಿ ಧಾತ್ವನ್ತೇನ ಸಹ ಯಥಾಸಮ್ಭವಂ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಇವಣ್ಣಾಗಮೋ ವಾ’’ತಿ ಇತೋ ಸೀಹಗತಿಯಾ ವಾಸದ್ದೋ ಅನುವತ್ತೇತಬ್ಬೋ, ಸೋ ಚ ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋ। ತೇನ –
ಚವಗ್ಗೋ ಚ ತ ವಗ್ಗಾನಂ, ಧಾತ್ವನ್ತಾನಂ ಯವತ್ತನಂ।
ರವಾನಞ್ಚ ಸಯಪ್ಪಚ್ಚ-ಯಾನಂ ಹೋತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮನ್ತಿ॥
ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಚವಗ್ಗಾದಿತ್ತಾ ಚಕಾರೇ ಕತೇ ‘‘ಪರದ್ವೇಭಾವೋ ಠಾನೇ’’ತಿ ಚಕಾರಸ್ಸ ದ್ವಿತ್ತಂ। ಪಚ್ಚತೇ ಓದನೋ ದೇವದತ್ತೇನ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಗರುಪುಬ್ಬರಸ್ಸತೋ ಪರಸ್ಸ ಪಠಮಪುರಿಸಬಹುವಚನಸ್ಸ ಕ್ವಚಿ ರೇ ಹೋತಿ। ಪಚ್ಚರೇ, ಪಚ್ಚನ್ತೇ। ಪಚ್ಚಸೇ, ಪಚ್ಚವ್ಹೇ। ಪಚ್ಚೇ, ಪಚ್ಚಾಮ್ಹೇ।
ಪರಸ್ಸಪದಾದೇಸೇ ಪಚ್ಚತಿ, ಪಚ್ಚನ್ತಿ। ಪಚ್ಚಸಿ, ಪಚ್ಚಥ। ಪಚ್ಚಾಮಿ, ಪಚ್ಚಾಮ। ತಥಾ ಕಮ್ಮಕತ್ತರಿ ಪಚ್ಚತೇ ಓದನೋ ಸಯಮೇವ, ಪಚ್ಚನ್ತೇ। ಪಚ್ಚತಿ, ಪಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಗಮಿತೋ ಕಮ್ಮನಿ ಅತ್ತನೋಪದೇ, ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಚ ಕತೇ –
‘‘ಧಾತೂಹಿ, ತಸ್ಮಿಂ, ಯೇ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೪೮. ಇವಣ್ಣಾಗಮೋ ವಾ।
ಸಬ್ಬೇಹಿ ಧಾತೂಹಿ ತಸ್ಮಿಂ ಭಾವಕಮ್ಮವಿಸಯೇ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ ಇವಣ್ಣಾಗಮೋ ಹೋತಿ ವಾತಿ ಈಕಾರಾಗಮೋ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ। ಚ್ಛಾದೇಸೋ, ಗಚ್ಛೀಯತೇ ಗಾಮೋ ದೇವದತ್ತೇನ
ಚ್ಛಾದೇಸಾಭಾವೇ –
‘‘ಧಾತೂಹಿ, ಯೋ, ವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೪೯. ಪುಬ್ಬರೂಪಞ್ಚ।
ಹೇಟ್ಠಾನುತ್ತೇಹಿ ಪರಸ್ಸೇವೇದಂ, ತೇನ ಕಟಪವಗ್ಗಯಕಾರಲಸನ್ತೇಹೇವ ಧಾತೂಹಿ ಪರೋ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಪುಬ್ಬರೂಪಮಾಪಜ್ಜತೇ ವಾತಿ ಮಕಾರಾ ಪರಸ್ಸ ಯಕಾರಸ್ಸ ಮಕಾರೋ। ಗಮ್ಮತೇ, ಗಮೀಯತೇ, ಗಮ್ಮನ್ತೇ, ಗಮೀಯನ್ತೇ। ಗಮ್ಮಸೇ, ಗಮೀಯಸೇ, ಗಮ್ಮವ್ಹೇ, ಗಮೀಯವ್ಹೇ। ಗಮ್ಮೇ, ಗಮೀಯೇ, ಗಮ್ಮಾಮ್ಹೇ, ಗಮೀಯಾಮ್ಹೇ।
ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ – ಗಚ್ಛೀಯ್ಯತಿ, ಗಚ್ಛೀಯ್ಯನ್ತಿ। ಗಚ್ಛೀಯತಿ, ಗಚ್ಛೀಯನ್ತಿ ವಾ। ಗಮ್ಮತಿ, ಗಮ್ಮನ್ತಿ। ಗಮೀಯತಿ, ಗಮೀಯನ್ತಿ। ಇಕಾರಾಗಮೇ ಗಮಿಯ್ಯತಿ, ಗಮಿಯ್ಯನ್ತಿ। ತಥಾ ಘಮ್ಮೀಯತಿ, ಘಮ್ಮೀಯನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ವತ್ತಮಾನಾವಿಭತ್ತಿ।
೪೫೦. ಪಞ್ಚಮೀ ತು ಅನ್ತು, ಹಿ ಥ, ಮಿ ಮ, ತಂ ಅನ್ತಂ, ಸ್ಸುವ್ಹೋ, ಏ ಆಮಸೇ।
ತ್ವಾದಯೋ ದ್ವಾದಸ ಪಞ್ಚಮೀಸಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತಿ।
೪೫೧. ಆಣತ್ಯಾಸಿಟ್ಠೇನುತ್ತಕಾಲೇ ಪಞ್ಚಮೀ।
ಆಣತ್ಯತ್ಥೇ ಚ ಆಸೀಸತ್ಥೇ ಅನುತ್ತಕಾಲೇ ಪಞ್ಚಮೀವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ।
ಸತಿಪಿ ಕಾಲಾಧಿಕಾರೇ ಪುನ ಕಾಲಗ್ಗಹಣೇನ ವಿಧಿನಿಮನ್ತನಾಜ್ಝೇಸನಾನುಮತಿಪತ್ಥನಾಪತ್ತಕಾಲಾದೀಸು ಚ ಪಞ್ಚಮೀ। ಆಣಾಪನಮಾಣತ್ತಿ, ಆಸೀಸನಮಾಸಿಟ್ಠೋ, ಸೋ ಚ ಇಟ್ಠಸ್ಸ ಅಸಮ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಆಣತ್ಯಾಸಿಟ್ಠೇ। ಅನು ಸಮೀಪೇ ಉತ್ತಕಾಲೋ ಅನುತ್ತಕಾಲೋ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಕಾಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ, ನ ಉತ್ತಕಾಲೋತಿ ವಾ ಅನುತ್ತಕಾಲೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಅನುತ್ತಕಾಲೇ, ಕಾಲಮನಾಮಸಿತ್ವಾ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
ತತ್ಥ ಆಸೀಸನತ್ಥೇ ಭೂಧಾತುತೋ ಪಞ್ಚಮೀಪರಸ್ಸಪದಪಠಮಪುರಿಸೇಕವಚನಂ ತು, ಅಪ್ಪಚ್ಚಯವುದ್ಧಿಅವಾದೇಸಾ। ಸೋ ಸುಖೀ ಭವತು, ತೇ ಸುಖಿತಾ ಭವನ್ತು।
ವಿಪರಿಣಾಮೇನ ‘‘ಅಕಾರತೋ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೫೨. ಹಿಲೋಪಂ ವಾ।
ಅಕಾರತೋ ಪರೋ ಹಿವಿಭತ್ತಿ ಲೋಪಮಾಪಜ್ಜತೇ ವಾ। ತ್ವಂ ಸುಖೀ ಭವ, ಭವಾಹಿ ವಾ, ಹಿಮ್ಹಿ ದೀಘೋ। ತುಮ್ಹೇ ಸುಖಿತಾ ಭವಥ। ಅಹಂ ಸುಖೀ ಭವಾಮಿ, ಮಯಂ ಸುಖಿನೋ ಭವಾಮ।
ಅತ್ತನೋಪದೇ ಸೋ ಸುಖೀ ಭವತಂ, ತೇ ಸುಖಿತಾ ಭವನ್ತಂ। ತ್ವಂ ಸುಖೀ ಭವಸ್ಸು, ತುಮ್ಹೇ ಸುಖಿತಾ ಭವವ್ಹೋ। ಅಹಂ ಸುಖೀ ಭವೇ, ಮಯಂ ಸುಖಿತಾ ಭವಾಮಸೇ।
ಕಮ್ಮನಿ ಅನುಭೂಯತಂ ತಯಾ, ಅನುಭೂಯನ್ತಂ। ಅನುಭೂಯಸ್ಸು, ಅನುಭೂಯವ್ಹೋ। ಅನುಭೂಯೇ, ಅನುಭೂಯಾಮಸೇ। ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ಅನುಭೂಯ್ಯತು, ಅನುಭೂಯ್ಯನ್ತು। ಅನುಭೂಯತು, ಅನುಭೂಯನ್ತು ವಾ, ಅನುಭೂಯ್ಯಾಹಿ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಭಾವೇ ಭೂಯತಂ।
ಆಣತ್ತಿಯಂ ಕತ್ತರಿ ದೇವದತ್ತೋ ದಾನಿ ಓದನಂ ಪಚತು, ಪಚನ್ತು। ಪಚ, ಪಚಾಹಿ, ಪಚಥ। ಪಚಾಮಿ, ಪಚಾಮ। ಪಚತಂ, ಪಚನ್ತಂ। ಪಚಸ್ಸು, ಪಚವ್ಹೋ। ಪಚೇ, ಪಚಾಮಸೇ।
ಕಮ್ಮನಿ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಚವಗ್ಗಾದಿ, ಪಚ್ಚತಂ ಓದನೋ ದೇವದತ್ತೇನ, ಪಚ್ಚನ್ತಂ। ಪಚ್ಚಸ್ಸು, ಪಚ್ಚವ್ಹೋ। ಪಚ್ಚೇ, ಪಚ್ಚಾಮಸೇ। ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ಪಚ್ಚತು, ಪಚ್ಚನ್ತು। ಪಚ್ಚ, ಪಚ್ಚಾಹಿ, ಪಚ್ಚಥ। ಪಚ್ಚಾಮಿ, ಪಚ್ಚಾಮ।
ತಥಾ ಘಮ್ಮಾದೇಸೇ ಘಮ್ಮತು, ಘಮ್ಮನ್ತು ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಕಮ್ಮನಿ ಗಚ್ಛೀಯತಂ, ಗಚ್ಛೀಯತು, ಗಮೀಯತಂ, ಗಮೀಯತು, ಗಮ್ಮತಂ, ಗಮ್ಮತು ಇಚ್ಚಾದಿ।
ವಿಧಿಮ್ಹಿ ಇಧ ಪಬ್ಬತೋ ಹೋತು, ಅಯಂ ಪಾಸಾದೋ ಸುವಣ್ಣಮಯೋ ಹೋತೂತಿಆದಿ।
ನಿಮನ್ತನೇ ಅಧಿವಾಸೇತು ಮೇ ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ ಭೋಜನಂ, ಇಧ ನಿಸೀದತು ಭವಂ।
ಅಜ್ಝೇಸನೇ ದೇಸೇತು ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ।
ಅನುಮತಿಯಂ ಪುಚ್ಛತು ಭವಂ ಪಞ್ಹಂ, ಪವಿಸತು ಭವಂ, ಏತ್ಥ ನಿಸೀದತು।
ಪತ್ಥನಾ ಯಾಚನಾ, ದದಾಹಿ ಮೇ ಗಾಮವರಾನಿ ಪಞ್ಚ, ಏಕಂ ಮೇ ನಯನಂ ದೇಹಿ।
ಪತ್ತಕಾಲೇ ಸಮ್ಪತ್ತೋ ತೇ ಕಾಲೋ ಕಟಕರಣೇ, ಕಟಂ ಕರೋತು ಭವಂ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಪಞ್ಚಮೀವಿಭತ್ತಿ।
೪೫೩. ಸತ್ತಮೀ ಏಯ್ಯ ಏಯ್ಯುಂ, ಏಯ್ಯಾಸಿ ಏಯ್ಯಾಥ, ಏಯ್ಯಾಮಿಏಯ್ಯಾಮ, ಏಥ ಏರಂ, ಏಥೋ ಏಯ್ಯಾವ್ಹೋ, ಏಯ್ಯಂಏಯ್ಯಾಮ್ಹೇ।
ಏಯ್ಯಾದಯೋ ದ್ವಾದಸ ಸತ್ತಮೀಸಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತಿ।
‘‘ಅನುತ್ತಕಾಲೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೫೪. ಅನುಮತಿಪರಿಕಪ್ಪತ್ಥೇಸು ಸತ್ತಮೀ।
ಅನುಮತ್ಯತ್ಥೇ ಚ ಪರಿಕಪ್ಪತ್ಥೇ ಚ ಅನುತ್ತಕಾಲೇ ಸತ್ತಮೀವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ।
ಅತ್ಥಗ್ಗಹಣೇನ ವಿಧಿನಿಮನ್ತನಾದೀಸು ಚ ಸತ್ತಮೀ। ಕತ್ತುಮಿಚ್ಛತೋ ಪರಸ್ಸ ಅನುಜಾನನಂ ಅನುಮತಿ, ಪರಿಕಪ್ಪನಂ ಪರಿಕಪ್ಪೋ, ‘‘ಯದಿ ನಾಮ ಭವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖಣಂ ನಿರೂಪನಂ, ಹೇತುಕ್ರಿಯಾಯ ಸಮ್ಭವೇ ಫಲಕ್ರಿಯಾಯ ಸಮ್ಭವಪರಿಕಪ್ಪೋ ಚ।
ತತ್ಥ ಪರಿಕಪ್ಪೇ ಸತ್ತಮೀಪರಸ್ಸಪದಪಠಮಪುರಿಸೇಕವಚನಂ ಏಯ್ಯ, ಅಪ್ಪಚ್ಚಯವುದ್ಧಾದಿ ಪುರಿಮಸಮಂ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತು ವಿಭತ್ತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಏಯ್ಯ ಏಯ್ಯಾಸಿ ಏಯ್ಯಾಮಿ ಏಯ್ಯಂಇಚ್ಚೇತೇಸಂ ವಿಕಪ್ಪೇನ ಏಕಾರಾದೇಸೋ। ಸೋ ದಾನಿ ಕಿಂ ನು ಖೋ ಭವೇ, ಯದಿ ಸೋ ಪಠಮವಯೇ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯ, ಅರಹಾ ಭವೇಯ್ಯ, ಸಚೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ನಿಚ್ಚಾ ಭವೇಯ್ಯುಂ, ನ ನಿರುಜ್ಝೇಯ್ಯುಂ। ಯದಿ ತ್ವಂ ಭವೇಯ್ಯಾಸಿ, ತುಮ್ಹೇ ಭವೇಯ್ಯಾಥ। ಕಥಮಹಂ ದೇವೋ ಭವೇಯ್ಯಾಮಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಮಯಂ ಭವೇಯ್ಯಾಮ। ತಥಾ ಭವೇಥ, ಭವೇರಂ। ಭವೇಥೋ, ಭವೇಯ್ಯಾವ್ಹೋ।
ಪತ್ಥನೇ ತು ಅಹಂ ಸುಖೀ ಭವೇ, ಬುದ್ಧೋ ಭವೇಯ್ಯಂ, ಭವೇಯ್ಯಾಮ್ಹೇ।
ಕಮ್ಮನಿ ಸುಖಂ ತಯಾ ಅನುಭೂಯೇಥ, ಅನುಭೂಯೇರಂ। ಅನುಭೂಯೇಥೋ, ಅನುಭೂಯೇಯ್ಯಾವ್ಹೋ। ಅನುಭೂಯೇ, ಅನುಭೂಯೇಯ್ಯಂ, ಅನುಭೂಯೇಯ್ಯಾಮ್ಹೇ। ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ಅನುಭೂಯೇಯ್ಯ, ಅನುಭೂಯೇಯ್ಯುಂ। ಅನುಭೂಯೇಯ್ಯಾಸಿ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಭಾವೇ ಭೂಯೇಥ।
ವಿಧಿಮ್ಹಿ ಸೋ ಓದನಂ ಪಚೇ, ಪಚೇಯ್ಯ, ಪಚೇಯ್ಯುಂ। ತ್ವಂ ಪಚೇ, ಪಚೇಯ್ಯಾಸಿ, ತುಮ್ಹೇ ಪಚೇಯ್ಯಾಥ। ಅಹಂ ಪಚೇ, ಪಚೇಯ್ಯಾಮಿ, ಮಯಂ ಪಚೇಯ್ಯಾಮ। ಪಚೇಥ, ಪಚೇರಂ। ಪಚೇಥೋ, ಪಚೇಯ್ಯಾವ್ಹೋ। ಪಚೇ, ಪಚೇಯ್ಯಂ, ಪಚೇಯ್ಯಾಮ್ಹೇ।
ಕಮ್ಮನಿ ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ಪಚ್ಚೇ, ಪಚ್ಚೇಯ್ಯ, ಪಚ್ಚೇಯ್ಯುಂ। ಪಚ್ಚೇಯ್ಯಾಸಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಅನುಮತಿಯಂ ಸೋ ಗಾಮಂ ಗಚ್ಛೇ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಏಯ್ಯುಸ್ಸ ಉಂ ವಾ, ಗಚ್ಛುಂ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ। ತ್ವಂ ಗಚ್ಛೇ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥ। ಗಚ್ಛೇ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮಿ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮ। ಗಮೇ, ಗಮೇಯ್ಯ, ಗಮುಂ, ಗಮೇಯ್ಯುಂ। ಗಮೇ, ಗಮೇಯ್ಯಾಸಿ, ಗಮೇಯ್ಯಾಥ। ಗಮೇ, ಗಮೇಯ್ಯಾಮಿ, ಗಮೇಯ್ಯಾಮ। ಗಚ್ಛೇಥ, ಗಚ್ಛೇರಂ। ಗಚ್ಛೇಥೋ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾವ್ಹೋ। ಗಚ್ಛೇ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮ್ಹೇ। ಗಮೇಥ, ಗಮೇರಂ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಕಮ್ಮನಿ ಗಚ್ಛೀಯೇಥ, ಗಮೀಯೇಥ, ಗಚ್ಛೀಯೇರಂ, ಗಮೀಯೇರಂ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ಗಚ್ಛೀಯೇಯ್ಯ, ಗಮೀಯೇಯ್ಯ, ಗಮ್ಮೇಯ್ಯ, ಗಮ್ಮೇಯ್ಯುಂ ಇಚ್ಚಾದಿ। ತಥಾ ಘಮ್ಮೇ, ಘಮ್ಮೇಯ್ಯ, ಘಮ್ಮೇಯ್ಯುಂ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಸತ್ತಮೀವಿಭತ್ತಿ।
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾಣತ್ತಿಪರಿಕಪ್ಪಕಾಲಿಕವಿಭತ್ತಿನಯೋ।
೪೫೫. ಹಿಯ್ಯತ್ತನೀ ಆಊ, ಓತ್ಥ, ಅಂಮ್ಹಾ, ತ್ಥತ್ಥುಂ, ಸೇವ್ಹಂ, ಇಂಮ್ಹಸೇ।
ಆಆದಯೋ ದ್ವಾದಸ ಹಿಯ್ಯತ್ತನೀಸಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತಿ।
‘‘ಅಪ್ಪಚ್ಚಕ್ಖೇ, ಅತೀತೇ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೫೬. ಹಿಯ್ಯೋಪಭುತಿ ಪಚ್ಚಕ್ಖೇ ಹಿಯ್ಯತ್ತನೀ।
ಹಿಯ್ಯೋಪಭುತಿ ಅತೀತೇ ಕಾಲೇ ಪಚ್ಚಕ್ಖೇ ವಾ ಅಪ್ಪಚ್ಚಕ್ಖೇ ವಾ ಹಿಯ್ಯತ್ತನೀವಿಭತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಹಿಯ್ಯತ್ತನೀಪರಸ್ಸಪದಪಠಮಪುರಿಸೇಕವಚನಂ ಆ।
‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತು’’ಇಚ್ಚಾದಿತೋ ‘‘ಕ್ವಚಿ, ಧಾತೂನ’’ನ್ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೫೭. ಅಕಾರಾಗಮೋ ಹಿಯ್ಯತ್ತನೀ ಅಜ್ಜತನೀಕಾಲಾತಿಪತ್ತೀಸು।
ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂನಮಾದಿಮ್ಹಿ ಅಕಾರಾಗಮೋ ಹೋತಿ ಹಿಯ್ಯತ್ತನೀಅಜ್ಜತನೀಕಾಲಾತಿಪತ್ತಿಇಚ್ಚೇತಾಸು ತೀಸು ವಿಭತ್ತೀಸು। ಕಥಮಯಮಕಾರಾಗಮೋ ಧಾತ್ವಾದಿಮ್ಹೀತಿ ಚೇ?
ಸತಿಸ್ಸರೇಪಿ ಧಾತ್ವನ್ತೇ, ಪುನಕಾರಾಗಮಸ್ಸಿಧ।
ನಿರತ್ಥತ್ತಾ ಪಯೋಗಾನು ರೋಧಾ ಧಾತ್ವಾದಿತೋ ಅಯಂ॥
ಅಪ್ಪಚ್ಚಯವುದ್ಧಿಅವಾದೇಸಸರಲೋಪಾದಿ ವುತ್ತನಯಮೇವ।
ಅಭವಾ, ಅಭವೂ। ಅಭವೋ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಓಕಾರಸ್ಸ ಅಆದೇಸೋ ವಾ, ಅಭವ, ಅಭವತ್ಥ। ಅಭವಂ, ಅಭವಮ್ಹಾ। ಅಭವತ್ಥ, ಅಭವತ್ಥುಂ। ಅಭವಸೇ, ಅಭವವ್ಹಂ। ಅಭವಿಂ, ಅಭವಮ್ಹಸೇ।
ಕಮ್ಮನಿ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೋ, ತಯಾ ಸುಖಮನ್ವಭೂಯತ್ಥ, ಅಕಾರಾಗಮಾಭಾವೇ ಅನುಭೂಯತ್ಥ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ತ್ಥಸ್ಸ ಥಾದೇಸೋ, ಅನ್ವಭೂಯಥ, ಅನುಭೂಯಥ, ಅನ್ವಭೂಯತ್ಥುಂ, ಅನುಭೂಯತ್ಥುಂ। ಅನ್ವಭೂಯಸೇ, ಅನುಭೂಯಸೇ, ಅನ್ವಭೂಯವ್ಹಂ, ಅನುಭೂಯವ್ಹಂ। ಅನ್ವಭೂಯಿಂ, ಅನುಭೂಯಿಂ, ಅನ್ವಭೂಯಮ್ಹಸೇ, ಅನುಭೂಯಮ್ಹಸೇ। ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ಅನ್ವಭೂಯಾ, ಅನುಭೂಯಾ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಭಾವೇ ಅನ್ವಭೂಯತ್ಥ।
ತಥಾ ಸೋ ಓದನಂ ಅಪಚಾ, ಪಚಾ, ಅಪಚೂ, ಪಚೂ। ಅಪಚೋ, ಪಚೋ, ಅಪಚತ್ಥ, ಪಚತ್ಥ। ಅಪಚಂ, ಪಚಂ, ಅಪಚಮ್ಹಾ, ಪಚಮ್ಹಾ। ಅಪಚತ್ಥ, ಪಚತ್ಥ, ಅಪಚತ್ಥು, ಪಚತ್ಥುಂ। ಅಪಚಸೇ, ಪಚಸೇ, ಅಪಚವ್ಹಂ, ಪಚವ್ಹಂ। ಅಪಚಿಂ, ಪಚಿಂ, ಅಪಚಮ್ಹಸೇ, ಪಚಮ್ಹಸೇ।
ಕಮ್ಮನಿ
ತಥಾ ಅಗಚ್ಛಾ, ಅಗಚ್ಛೂ। ಅಗಚ್ಛೋ, ಅಗಚ್ಛ, ಅಗಚ್ಛತ್ಥ। ಅಗಚ್ಛಂ, ಅಗಚ್ಛಮ್ಹಾ। ಅಗಚ್ಛತ್ಥ, ಅಗಚ್ಛತ್ಥುಂ। ಅಗಚ್ಛಸೇ, ಅಗಚ್ಛವ್ಹಂ। ಅಗಚ್ಛಿಂ, ಅಗಚ್ಛಮ್ಹಸೇ। ಅಗಮಾ, ಅಗಮೂ। ಅಗಮೋ, ಅಗಮ, ಅಗಮತ್ಥ। ಅಗಮಂ, ಅಗಮಮ್ಹಾ। ಅಗಮತ್ಥ, ಅಗಮತ್ಥುಂ। ಅಗಮಸೇ, ಅಗಮವ್ಹಂ। ಅಗಮಿಂ, ಅಗಮಮ್ಹಸೇ।
ಕಮ್ಮನಿ ಅಗಚ್ಛೀಯತ್ಥ, ಗಚ್ಛೀಯತ್ಥ, ಅಗಮೀಯತ್ಥ, ಗಮೀಯತ್ಥ, ಅಗಚ್ಛೀಯತ್ಥುಂ, ಗಚ್ಛೀಯತ್ಥುಂ, ಅಗಮೀಯತ್ಥುಂ, ಗಮೀಯತ್ಥುಂ ಇಚ್ಚಾದಿ। ತಥಾ ಅಘಮ್ಮಾ, ಅಘಮ್ಮೂ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಹಿಯ್ಯತ್ತನೀವಿಭತ್ತಿ।
೪೫೮. ಹಿಯ್ಯತ್ತನೀ ಸತ್ತಮೀ ಪಞ್ಚಮೀ ವತ್ತಮಾನಾ ಸಬ್ಬಧಾತುಕಂ।
ಹಿಯ್ಯತ್ತನಾದಯೋ ಚತಸ್ಸೋ ವಿಭತ್ತಿಯೋ ಸಬ್ಬಧಾತುಕಸಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಹಿಯ್ಯತ್ತನಾದೀನಂ ಸಬ್ಬಧಾತುಕಸಞ್ಞತ್ತಾ ‘‘ಇಕಾರಾಗಮೋ ಅಸಬ್ಬಧಾತುಕಮ್ಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಇಕಾರಾಗಮೋ ನ ಭವತಿ।
ಸಬ್ಬಧಾತುಕಂ।
೪೫೯. ಪರೋಕ್ಖಾ ಅ ಉ, ಏ ತ್ಥ, ಅಂ ಮ್ಹ, ತ್ಥ ರೇ, ಥೋ ವ್ಹೋ, ಇಂಮ್ಹೇ।
ಅಆದಯೋ ದ್ವಾದಸ ಪರೋಕ್ಖಾಸಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಕ್ಖಾನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪರಂ ಪರೋಕ್ಖಾ, ತದ್ದೀಪಕತ್ತಾ ಅಯಂ ವಿಭತ್ತಿ ಪರೋಕ್ಖಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
೪೬೦. ಅಪಚ್ಚಕ್ಖೇ ಪರೋಕ್ಖಾತೀತೇ।
ಅಪಚ್ಚಕ್ಖೇ ವತ್ತುನೋ ಇನ್ದ್ರಿಯಾವಿಸಯಭೂತೇ ಅತೀತೇ ಕಾಲೇ ಪರೋಕ್ಖಾವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ। ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಇತೋತಿ ಅತೀತೋ, ಹುತ್ವಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನ ಪರೋಕ್ಖಾಪರಸ್ಸಪದಪಠಮಪುರಿಸೇಕವಚನಂ ಅ। ‘‘ಭೂ ಅ’’ಇತೀಧ –
ವಿಪರಿಣಾಮೇನ ‘‘ಧಾತೂನ’’ನ್ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೬೧. ಕ್ವಚಾದಿವಣ್ಣಾನಮೇಕಸ್ಸರಾನಂ ದ್ವೇಭಾವೋ।
ಧಾತೂನಮಾದಿಭೂತಾನಂ ವಣ್ಣಾನಮೇಕಸ್ಸರಾನಂ ಕ್ವಚಿ ದ್ವೇಭಾವೋ ಹೋತಿ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ಕ್ವಚಿಸದ್ದೋ, ತೇನ –
ಖ ಛ ಸೇಸು ಪರೋಕ್ಖಾಯಂ, ದ್ವೇಭಾವೋ ಸಬ್ಬಧಾತುನಂ।
ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಜುಹೋತ್ಯಾದಿ-ಸ್ಸಪಿ ಕಿಚ್ಚಾದಿಕೇ ಕ್ವಚಿ॥
‘‘ಭೂ ಭೂ ಅ’’ಇತೀಧ –
೪೬೨. ಪುಬ್ಬೋಬ್ಭಾಸೋ।
ದ್ವೇಭೂತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಯೋ ಪುಬ್ಬೋ ಅವಯವೋ, ಸೋ ಅಬ್ಭಾಸಸಞ್ಞೋ ಹೋತೀತಿ ಅಬ್ಭಾಸಸಞ್ಞಾ।
ಅಬ್ಭಾಸಗ್ಗಹಣಮನುವತ್ತತೇ।
೪೬೩. ಅನ್ತಸ್ಸಿವಣ್ಣಾಕಾರೋ ವಾ।
ಅಬ್ಭಾಸಸ್ಸ ಅನ್ತಸ್ಸ ಇವಣ್ಣೋ ಹೋತಿ ವಾ, ಅಕಾರೋ ಚ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ। ತೇನ –
ಖ
ಇಕಾರೋ ಸಗುಪುಸ್ಸ ಈ।
ವಾಸ್ಸ ಭೂಸ್ಸ ಪರೋಕ್ಖಾಯಂ,
ಅಕಾರೋ ನಾಪರಸ್ಸಿಮೇತಿ॥
ಊಕಾರಸ್ಸ ಅಕಾರೋ।
೪೬೪. ದುತಿಯಚತುತ್ಥಾನಂ ಪಠಮತತಿಯಾ।
ಅಬ್ಭಾಸಗತಾನಂ ದುತಿಯಚತುತ್ಥಾನಂ ವಗ್ಗಬ್ಯಞ್ಜನಾನಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಪಠಮತತಿಯಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಭಕಾರಸ್ಸ ಬಕಾರೋ।
೪೬೫. ಬ್ರೂಭೂನಮಾಹಭೂವಾ ಪರೋಕ್ಖಾಯಂ।
ಬ್ರೂಭೂಇಚ್ಚೇತೇಸಂ ಧಾತೂನಂ ಆಹಭೂವಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಪರೋಕ್ಖಾವಿಭತ್ತಿಯನ್ತಿ ಭೂಸದ್ದಸ್ಸ ಭೂವಆದೇಸೋ, ‘‘ಸರಲೋಪೋ ಮಾದೇಸಪ್ಪಚ್ಚಯಾದಿಮ್ಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಸರಲೋಪಾದಿ, ಸೋ ಕಿರ ರಾಜಾ ಬಭೂವ, ತೇ ಕಿರ ಬಭೂವು। ತ್ವಂ ಕಿರ ಬಭೂವೇ।
‘‘ಧಾತೂಹೀ’’ತಿ ವತ್ತತೇ, ಸೀಹಗತಿಯಾ ಕ್ವಚಿಗ್ಗಹಣಞ್ಚ।
೪೬೬. ಇಕಾರಾಗಮೋ ಅಸಬ್ಬಧಾತುಕಮ್ಹಿ।
ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಅಸಬ್ಬಧಾತುಕಮ್ಹಿ ಪರೇ ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂಹಿ ಪರೋ ಇಕಾರಾಗಮೋ ಹೋತಿ।
ಅಸಬ್ಬಧಾತುಕೇ ಬ್ಯಞ್ಜ-ನಾದಿಮ್ಹೇ ವಾಯಮಾಗಮೋ।
ಕ್ವಚಾಧಿಕಾರತೋ ಬ್ಯಞ್ಜ-ನಾದೋಪಿ ಕ್ವಚಿ ನೋ ಸಿಯಾ॥
ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ನ ಸಬ್ಬಧಾತುಕಂ ಅಸಬ್ಬಧಾತುಕ’’ಮಿತಿ ಕತ್ವಾ ‘‘ಹಿಯ್ಯತ್ತನೀ ಸತ್ತಮೀ ಪಞ್ಚಮೀ ವತ್ತಮಾನಾ ಸಬ್ಬಧಾತುಕ’’ನ್ತಿ ಹಿಯ್ಯತ್ತನೀಆದೀನಂ ಸಬ್ಬಧಾತುಕಸಞ್ಞಾಯ ವುತ್ತತ್ತಾ ತದಞ್ಞಾ ಚತಸ್ಸೋ ವಿಭತ್ತಿಯೋ ಅಸಬ್ಬಧಾತುಕನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
ತುಮ್ಹೇ ಅತ್ತನೋಪದೇ ಸೋ ಬಭೂವಿತ್ಥ, ಬಭೂವಿರೇ। ಬಭೂವಿತ್ಥೋ, ಬಭೂವಿವ್ಹೋ। ಬಭೂವಿಂ, ಬಭೂವಿಮ್ಹೇ।
ಕಮ್ಮನಿ ಅತ್ತನೋಪದೇ ಈಕಾರಾಗಮಯಪ್ಪಚ್ಚಯಿಕಾರಾಗಮಾ, ಅನುಬಭೂವೀಯಿತ್ಥ, ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಅಸಬ್ಬಧಾತುಕಮ್ಹಿ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಲೋಪೇ ಕತೇ ಇವಣ್ಣಾಗಮೋ ನ ಭವತಿ, ತಯಾ ಕಿರ ಅನುಬಭೂವಿತ್ಥ, ಅನುಬಭೂವಿರೇ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಭಾವೇ ಬಭೂವೀಯಿತ್ಥ, ಬಭೂವಿತ್ಥ ವಾ।
ತಥಾ ಪಪಚ, ಪಪಚೂ। ಪಪಚೇ, ಪಪಚಿತ್ಥ। ಪಪಚಂ, ಪಪಚಿಮ್ಹ। ಪಪಚಿತ್ಥ, ಪಪಚಿರೇ। ಪಪಚಿತ್ಥೋ, ಪಪಚಿವ್ಹೋ। ಪಪಚಿಂ, ಪಪಚಿಮ್ಹೇ।
ಕಮ್ಮನಿ ಪಪಚ್ಚಿತ್ಥ, ಪಪಚ್ಚಿರೇ ಇಚ್ಚಾದಿ। ತಥಾ ಅಪಚ್ಚ, ಅಪಚ್ಚೂ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಗಮಿಮ್ಹಿ ‘‘ಕ್ವಚಾದಿವಣ್ಣಾನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ದ್ವೇಭಾವೋ, ‘‘ಪುಬ್ಬೋಬ್ಭಾಸೋ’’ತಿ ಅಬ್ಭಾಸಸಞ್ಞಾ।
‘‘ಅಬ್ಭಾಸೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೬೭. ಕವಗ್ಗಸ್ಸ ಚವಗ್ಗೋ।
ಅಬ್ಭಾಸೇ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ಕವಗ್ಗಸ್ಸ ಚವಗ್ಗೋ ಹೋತೀತಿ ವಕಾರಸ್ಸ ಜಕಾರೋ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಅನಬ್ಭಾಸಸ್ಸ ಪಠಮಪುರಿಸೇಕವಚನಮ್ಹಿ ದೀಘೋ। ಸೋ ಗಾಮಂ ಜಗಾಮ ಕಿರ, ಜಗಮ ವಾ, ಜಗಮು। ಜಗಮೇ, ಜಗಮಿತ್ಥ। ಜಗಮಂ, ಜಗಮಿಮ್ಹ। ಜಗಮಿತ್ಥ, ಜಗಮಿರೇ। ಜಗಮಿತ್ಥೋ, ಜಗಮಿವ್ಹೋ। ಜಗಮಿಂ, ಜಗಮಿಮ್ಹೇ।
ಕಮ್ಮನಿ ಜಗಮೀಯಿತ್ಥ, ಜಗಮಿತ್ಥ ವಾ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಪರೋಕ್ಖಾವಿಭತ್ತಿ।
೪೬೮. ಅಜ್ಜತನೀ ಓ ತ್ಥ, ಇಂ ಮ್ಹಾ, ಆ ಊ, ಸೇ ವ್ಹಂ, ಅಮ್ಹೇ।
ಈಆದಯೋ ದ್ವಾದಸ ಅಜ್ಜತನೀಸಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಜ್ಜ ಭವೋ ಅಜ್ಜತನೋ, ತದ್ದೀಪಕತ್ತಾ ಅಯಂ ವಿಭತ್ತಿ ಅಜ್ಜತನೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
‘‘ಅಪಚ್ಚಕ್ಖೇ, ಅತೀತೇ, ಪಚ್ಚಕ್ಖೇ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೬೯. ಸಮೀಪೇಜ್ಜತನೀ।
ಸಮೀಪೇ ಸಮೀಪತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಜ್ಜಪ್ಪಭುತಿ ಅತೀತೇ ಕಾಲೇ ಪಚ್ಚಕ್ಖೇ ಚ ಅಪಚ್ಚಕ್ಖೇ ಚ ಅಜ್ಜತನೀವಿಭತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಅಜ್ಜತನೀಪರಸ್ಸಪದಪಠಮಪುರಿಸೇಕವಚನಂ ಈ।
ಪುರೇ ವಿಯ ಅಕಾರಾಗಮೋ, ವುದ್ಧಾದಿ ಚ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತುವಿಭತ್ತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಈಮ್ಹಾದಿವಿಭತ್ತೀನಂ ಕ್ವಚಿ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಓಆಅವಚನಾನಂ ಇತ್ಥಅಮಾದೇಸಾ ಚ, ಸರಲೋಪಾದಿ, ಸೋ ಅಭವಿ, ಅಭವೀ ವಾ, ಅಕಾರಾಗಮಾಭಾವೇ ಭವಿ।
ಮಣ್ಡೂಕಗತಿಯಾ ‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೭೦. ಸಬ್ಬತೋ ಉಂ ಇಂ ಸು।
ಸಬ್ಬೇಹಿ ಧಾತೂಹಿ ಉಂವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಇಂಸ್ವಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ।
ತೇ ಅಭವಿಂಸು, ಭವಿಂಸು ವಾ, ಅಭವುಂ, ಭವುಂ ವಾ। ತ್ವಂ ಅಭವಿ, ಭವಿ ವಾ, ಅಭವೋ, ಭವೋ ವಾ, ತುಮ್ಹೇ ಅಭವಿತ್ಥ, ಭವಿತ್ಥ ವಾ, ಇಕಾರಾಗಮೋ। ಅಹಂ ಅಭವಿಂ, ಭವಿಂ ವಾ, ಮಯಂ ಅಭವಿಮ್ಹ, ಭವಿಮ್ಹ ವಾ, ಅಭವಿಮ್ಹಾ, ಭವಿಮ್ಹಾ ವಾ। ಸೋ ಅಭವಿತ್ಥ, ಭವಿತ್ಥ ವಾ, ಅಭವಾ, ಭವಾ ವಾ, ಅಭವೂ, ಭವೂ ವಾ। ಅಭವಿಸೇ, ಭವಿಸೇ ವಾ, ಅಭವಿವ್ಹಂ, ಭವಿವ್ಹಂ ವಾ। ಅಭವಂ
ಕಮ್ಮನಿ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪೇ ವುದ್ಧಿಅವಾದೇಸಾದಿ, ಸುಖಂ ತಯಾ ಅನುಭವಿತ್ಥ, ಅನ್ವಭೂಯಿತ್ಥ, ಅನುಭೂಯಿತ್ಥ ವಾ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ತಯಾ ಅನ್ವಭೂಯಿ, ಅನುಭೂಯಿ, ಅನ್ವಭೂಯೀ, ಅನುಭೂಯೀ ವಾ, ಅನ್ವಭೂಯಿಂಸು, ಅನುಭೂಯಿಂಸು, ಅನ್ವಭೂಯುಂ, ಅನುಭೂಯುಂ। ತ್ವಂ ಅನ್ವಭೂಯಿ, ಅನುಭೂಯಿ, ತುಮ್ಹೇ ಅನ್ವಭೂಯಿತ್ಥ, ಅನುಭೂಯಿತ್ಥ। ಅಹಂ ಅನ್ವಭೂಯಿಂ, ಅನುಭೂಯಿಂ, ಮಯಂ ಅನ್ವಭೂಯಿಮ್ಹ, ಅನುಭೂಯಿಮ್ಹ, ಅನ್ವಭೂಯಿಮ್ಹಾ, ಅನುಭೂಯಿಮ್ಹಾ ವಾ। ಭಾವೇ ಅಭವಿತ್ಥ, ಅಭೂಯಿತ್ಥ ತಯಾ।
ಸೋ ಅಪಚಿ, ಪಚಿ, ಅಪಚೀ, ಪಚೀ ವಾ, ತೇ ಅಪಚಿಂಸು, ಪಚಿಂಸು, ಅಪಚುಂ, ಪಚುಂ। ತ್ವಂ ಅಪಚಿ, ಪಚಿ, ಅಪಚೋ, ಪಚೋ ವಾ, ತುಮ್ಹೇ ಅಪಚಿತ್ಥ, ಪಚಿತ್ಥ। ಅಹಂ ಅಪಚಿಂ, ಪಚಿಂ, ಮಯಂ ಅಪಚಿಮ್ಹ, ಪಚಿಮ್ಹ, ಅಪಚಿಮ್ಹಾ, ಪಚಿಮ್ಹಾ ವಾ। ಸೋ ಅಪಚಿತ್ಥ, ಪಚಿತ್ಥ, ಅಪಚಾ, ಪಚಾ ವಾ, ಅಪಚೂ, ಪಚೂ। ಅಪಚಿಸೇ, ಅಪಚಿವ್ಹಂ। ಅಪಚಂ, ಪಚಂ, ಅಪಚ, ಪಚ ವಾ, ಅಪಚಿಮ್ಹೇ, ಪಚಿಮ್ಹೇ।
ಕಮ್ಮನಿ ಅಪಚ್ಚಿತ್ಥ, ಪಚ್ಚಿತ್ಥ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ಅಪಚ್ಚಿ, ಪಚ್ಚಿ, ಅಪಚ್ಚೀ, ಪಚ್ಚೀ ವಾ, ಅಪಚ್ಚಿಂಸು, ಪಚ್ಚಿಂಸು, ಅಪಚ್ಚುಂ, ಪಚ್ಚುಂ। ಅಪಚ್ಚಿ, ಪಚ್ಚಿ, ಅಪಚ್ಚೋ, ಪಚ್ಚೋ ವಾ, ಅಪಚ್ಚಿತ್ಥ, ಪಚ್ಚಿತ್ಥ। ಅಪಚ್ಚಿಂ, ಪಚ್ಚಿಂ, ಅಪಚ್ಚಿಮ್ಹ, ಪಚ್ಚಿಮ್ಹ, ಅಪಚ್ಚಿಮ್ಹಾ, ಪಚ್ಚಿಮ್ಹಾ ವಾ।
ಸೋ ಗಾಮಂ ಅಗಚ್ಛೀ, ಗಚ್ಛೀ, ಅಗಚ್ಛಿ, ಗಚ್ಛಿ ವಾ, ತೇ ಅಗಚ್ಛಿಂಸು, ಗಚ್ಛಿಂಸು, ಅಗಚ್ಛುಂ, ಗಚ್ಛುಂ। ತ್ವಂ ಅಗಚ್ಛಿ, ಗಚ್ಛಿ, ಅಗಚ್ಛೋ, ಗಚ್ಛೋ ವಾ, ತುಮ್ಹೇ ಅಗಚ್ಛಿತ್ಥ, ಗಚ್ಛಿತ್ಥ। ಅಹಂ ಅಗಚ್ಛಿಂ, ಗಚ್ಛಿಂ, ಮಯಂ ಅಗಚ್ಛಿಮ್ಹ, ಗಚ್ಛಿಮ್ಹ, ಅಗಚ್ಛಿಮ್ಹಾ, ಗಚ್ಛಿಮ್ಹಾ ವಾ।
‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಅಜ್ಜತನಿಮ್ಹಿ ಗಮಿಸ್ಸ ಚ್ಛಸ್ಸ ಕ್ವಚಿ ಞ್ಛಾದೇಸೋ, ಅಗಞ್ಛಿ, ಗಞ್ಛಿ, ಅಗಞ್ಛೀ, ಗಞ್ಛೀ ವಾ, ತೇ ಅಗಞ್ಛಿಂಸು
ಚ್ಛಾದೇಸಾಭಾವೇ ಸೋ ಅಗಮಿ, ಗಮಿ, ಅಗಮೀ, ಗಮೀ ವಾ, ‘‘ಕರಸ್ಸ ಕಾಸತ್ತಮಜ್ಜತನಿಮ್ಹೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಭಾವನಿದ್ದೇಸೇನ, ‘‘ಸತ್ತಮಜ್ಜತನಿಮ್ಹೀ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ವಾ ಸಾಗಮೇ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಬ್ಯಞ್ಜನತೋ ಆಕಾರಾಗಮೋ, ಅಗಮಾಸಿ, ಉಂವಚನಸ್ಸ ಕ್ವಚಿ ಅಂಸ್ವಾದೇಸೋ, ಉಚಾಗಮೋ ತ್ಥಮ್ಹೇಸು ಕ್ವಚಿ, ಅಗಮಿಂಸು, ಗಮಿಂಸು, ಅಗಮಂಸು, ಗಮಂಸು, ಅಗಮುಂ, ಗಮುಂ, ತ್ವಂ ಅಗಮಿ, ಗಮಿ, ಅಗಮೋ, ಗಮೋ ವಾ, ಅಗಮಿತ್ಥ, ಗಮಿತ್ಥ, ಅಗಮುತ್ಥ, ಗಮುತ್ಥ। ಅಹಂ ಅಗಮಿಂ, ಗಮಿಂ, ಅಗಮಿಮ್ಹ, ಗಮಿಮ್ಹ, ಅಗಮುಮ್ಹ, ಗಮುಮ್ಹ, ಅಗಮಿಮ್ಹಾ, ಗಮಿಮ್ಹಾ ವಾ।
‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಗಮಿಸ್ಸ ಅಜ್ಜತನಿಮ್ಹಿ ಗಾದೇಸೋ ಚ, ಸೋ ಅಜ್ಝಗಾ, ಪರಲೋಪೋ, ತೇ ಅಜ್ಝಗುಂ। ತ್ವಂ ಅಜ್ಝಗೋ, ತುಮ್ಹೇ ಅಜ್ಝಗುತ್ಥ। ಅಹಂ ಅಜ್ಝಗಿಂ, ಮಯಂ ಅಜ್ಝಗುಮ್ಹ।
ಅತ್ತನೋಪದೇ ಸೋ ಅಗಚ್ಛಿತ್ಥ, ಗಚ್ಛಿತ್ಥ, ಅಗಞ್ಛಿತ್ಥ, ಗಞ್ಛಿತ್ಥ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಚ್ಛಾದೇಸಾಭಾವೇ ಸೋ ಅಗಮಿತ್ಥ, ಗಮಿತ್ಥ, ಅಗಮಾ, ಗಮಾ, ತೇ ಅಗಮೂ, ಗಮೂ, ಅಜ್ಝಗೂ, ಅಗೂ। ತ್ವಂ ಅಗಮಿಸೇ, ಗಮಿಸೇ, ಅಗಮಿವ್ಹಂ, ಗಮಿವ್ಹಂ। ಅಹಂ ಅಗಮಂ, ಗಮಂ, ಅಗಮ, ಗಮ, ಅಜ್ಝಗಂ ವಾ, ಅಗಮಿಮ್ಹೇ, ಗಮಿಮ್ಹೇ।
ಕಮ್ಮೇ ಗಾಮೋ ಅಗಚ್ಛೀಯಿತ್ಥ ತೇನ, ಗಚ್ಛೀಯಿತ್ಥ, ಅಗಞ್ಛಿಯಿತ್ಥ, ಗಞ್ಛಿಯಿತ್ಥ, ಅಗಮೀಯಿತ್ಥ, ಗಮೀಯಿತ್ಥ, ಅಗಮಿತ್ಥ, ಗಮಿತ್ಥ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ಅಗಚ್ಛೀಯಿ, ಗಚ್ಛೀಯಿ ವಾ, ಅಗಮೀಯಿ, ಗಮೀಯಿ
‘‘ಹಿಯ್ಯತ್ತನೀ, ಅಜ್ಜತನೀ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೭೧. ಮಾಯೋಗೇ ಸಬ್ಬಕಾಲೇ ಚ।
ಯದಾಮಾಯೋಗೋ, ತದಾ ಹಿಯ್ಯತ್ತನಜ್ಜತನೀವಿಭತ್ತಿಯೋ ಸಬ್ಬಕಾಲೇಪಿ ಹೋನ್ತಿ, ಚಸದ್ದೇನ ಪಞ್ಚಮೀ ಚ। ಮಾ ಭವತಿ, ಮಾ ಭವಾ, ಮಾ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ವಾ ಅತ್ಥೇ ಹಿಯ್ಯತ್ತನಜ್ಜತನೀಪಞ್ಚಮೀ ವಿಭತ್ತಿಯೋ, ಸೇಸಂ ನೇಯ್ಯಂ, ಸೋ ಮಾ ಭವಾ, ಮಾ ಭವೀ, ಮಾ ತೇ ಭವನ್ತ್ವನ್ತರಾಯಾ। ಮಾ ಪಚಾ, ಮಾ ಪಚೀ, ಮಾ ಪಚತು। ಮಾ ಗಚ್ಛಾ, ಮಾ ಗಚ್ಛೀ, ಮಾ ಗಚ್ಛತು। ಮಾ ಕಞ್ಚಿ ಪಾಪಮಾಗಮಾ, ಮಾ ಅಗಮಿ, ಮಾ ಗಮಾ, ಮಾ ಗಮೀ, ಮಾ ಗಮೇತು। ತ್ವಂ ಮಾ ಗಚ್ಛೋ, ಮಾ ಗಚ್ಛಿ, ಮಾ ಗಚ್ಛಾಹಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಅತೀತಕಾಲಿಕವಿಭತ್ತಿ।
೪೭೨. ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ ಸ್ಸತಿ ಸ್ಸನ್ತಿ, ಸ್ಸಸಿ ಸ್ಸಥ, ಸ್ಸಾಮಿಸ್ಸಾಮ, ಸ್ಸತೇ ಸ್ಸನ್ತೇ, ಸ್ಸಸೇ ಸ್ಸವ್ಹೇ, ಸ್ಸಂಸ್ಸಾಮ್ಹೇ।
ಸ್ಸತ್ಯಾದೀನಂ ದ್ವಾದಸನ್ನಂ ವಚನಾನಂ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀಸಞ್ಞಾ ಹೋತಿ। ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೋ, ತಂಕಾಲದೀಪಕತ್ತಾ ಅಯಂ ವಿಭತ್ತಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
೪೭೩. ಅನಾಗತೇ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ।
ಅನಾಗತೇ ಕಾಲೇ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ।
ಅತೀತೇಪಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ, ತಂಕಾಲವಚನಿಚ್ಛಯಾ।
‘‘ಅನೇಕಜಾತಿಸಂಸಾರಂ, ಸನ್ಧಾವಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿಆದಿಸು॥
ನ ಅನಾಗತೋ, ಪಚ್ಚಯಸಾಮಗ್ಗಿಯಂ ಸತಿ ಆಯತಿಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಾರಹೋತಿ ಅತ್ಥೋ, ಇಕಾರಾಗಮೋ, ವುದ್ಧಿಅವಾದೇಸಾ, ಸರಲೋಪಾದಿ ಚ।
ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಭವಿಸ್ಸಸಿ, ಭವಿಸ್ಸಥ। ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಭವಿಸ್ಸಾಮ। ಭವಿಸ್ಸತೇ, ಭವಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಭವಿಸ್ಸಸೇ, ಭವಿಸ್ಸವ್ಹೇ। ಭವಿಸ್ಸಂ, ಭವಿಸ್ಸಾಮ್ಹೇ।
ಕಮ್ಮೇ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪೋ, ಸುಖಂ ತಯಾ ಅನುಭವಿಸ್ಸತೇ, ಅನುಭವಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಅನುಭವಿಸ್ಸಸೇ, ಅನುಭವಿಸ್ಸವ್ಹೇ। ಅನುಭವಿಸ್ಸಂ, ಅನುಭವಿಸ್ಸಾಮ್ಹೇ। ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ಅನುಭವಿಸ್ಸತಿ ದೇವದತ್ತೇನ, ಅನುಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಭಾವೇ ಭವಿಸ್ಸತೇ ತೇನ, ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪಾಭಾವೇ ಅನುಭೂಯಿಸ್ಸತೇ, ಅನುಭೂಯಿಸ್ಸನ್ತೇ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಭಾವೇ ಭೂಯಿಸ್ಸತೇ।
ತಥಾ ಪಚಿಸ್ಸತಿ, ಪಚಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಪಚಿಸ್ಸಸಿ, ಪಚಿಸ್ಸಥ। ಪಚಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪಚಿಸ್ಸಾಮ। ಪಚಿಸ್ಸತೇ, ಪಚಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಪಚಿಸ್ಸಸೇ, ಪಚಿಸ್ಸವ್ಹೇ। ಪಚಿಸ್ಸಂ, ಪಚಿಸ್ಸಾಮ್ಹೇ।
ಕಮ್ಮೇ ಪಚ್ಚಿಸ್ಸತೇ ಓದನೋ ದೇವದತ್ತೇನ, ಪಚ್ಚಿಸ್ಸನ್ತೇ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ಪಚ್ಚಿಸ್ಸತಿ, ಪಚ್ಚಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಪಚ್ಚಿಸ್ಸಸಿ, ಪಚ್ಚಿಸ್ಸಥ। ಪಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮ।
ಗಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಸಿ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಥ। ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ। ಗಚ್ಛಿಸ್ಸತೇ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಸೇ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸವ್ಹೇ। ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಂ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ್ಹೇ। ಸೋ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಗಮಿಸ್ಸಸಿ, ಗಮಿಸ್ಸಥ। ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಗಮಿಸ್ಸಾಮ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಕಮ್ಮೇ ಗಚ್ಛೀಯಿಸ್ಸತೇ, ಗಚ್ಛೀಯಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಗಚ್ಛೀಯಿಸ್ಸತಿ, ಗಚ್ಛೀಯಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಾ, ಗಮೀಯಿಸ್ಸತೇ, ಗಮೀಯಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಗಮೀಯಿಸ್ಸತಿ, ಗಮೀಯಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಾ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪೇ ಗಮಿಸ್ಸತೇ
ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀವಿಭತ್ತಿ।
೪೮೪. ಕಾಲಾತಿಪತ್ತಿ ಸ್ಸಾ ಸ್ಸಂಸು, ಸ್ಸೇ ಸ್ಸಥ, ಸ್ಸಂಸ್ಸಾಮ್ಹಾ, ಸ್ಸಥ ಸ್ಸಿಸು, ಸ್ಸಸೇ ಸ್ಸವ್ಹೇ, ಸ್ಸಿಂಸ್ಸಾಮ್ಹಸೇ।
ಸ್ಸಾದೀನಂ ದ್ವಾದಸನ್ನಂ ಕಾಲಾತಿಪತ್ತಿಸಞ್ಞಾ ಹೋತಿ। ಕಾಲಸ್ಸ ಅತಿಪತನಂ ಕಾಲಾತಿಪತ್ತಿ, ಸಾ ಪನ ವಿರುದ್ಧಪಚ್ಚಯೂಪನಿಪಾತತೋ, ಕಾರಣವೇಕಲ್ಲತೋ ವಾ ಕ್ರಿಯಾಯ ಅನಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತದ್ದೀಪಕತ್ತಾ ಅಯಂ ವಿಭತ್ತಿ ಕಾಲಾತಿಪತ್ತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
೪೭೫. ಕ್ರಿಯಾತಿಪನ್ನೇತೀತೇ ಕಾಲಾತಿಪತ್ತಿ।
ಕ್ರಿಯಾತಿಪನ್ನಮತ್ತೇ ಅತೀತೇ ಕಾಲೇ ಕಾಲಾತಿಪತ್ತಿವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ। ಕ್ರಿಯಾಯ ಅತಿಪತನಂ ಕ್ರಿಯಾತಿಪನ್ನಂ, ತಂ ಪನ ಸಾಧಕಸತ್ತಿವಿರಹೇನ ಕ್ರಿಯಾಯ ಅಚ್ಚನ್ತಾನುಪ್ಪತ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ನ ಕ್ರಿಯಾ ಅತೀತಸದ್ದೇನ ವೋಹರಿತಬ್ಬಾ, ತಥಾಪಿ ತಕ್ಕಿರಿಯುಪ್ಪತ್ತಿಪ್ಪಟಿಬನ್ಧಕರಕ್ರಿಯಾಯ ಕಾಲಭೇದೇನ ಅತೀತವೋಹಾರೋ ಲಬ್ಭತೇವಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
ಕಾಲಾತಿಪತ್ತಿಪರಸ್ಸಪದಪಠಮಪುರಿಸೇಕವಚನಂ ಸ್ಸಾ, ಅಕಾರಿಕಾರಾಗಮಾ, ವುದ್ಧಿಅವಾದೇಸಾ ಚ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಸ್ಸಾ ಸ್ಸಾಮ್ಹಾವಿಭತ್ತೀನಂ ಕ್ವಚಿ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಸ್ಸೇವಚನಸ್ಸ ಚ ಅತ್ತಂ।
ಸೋ ಚೇ ಪಠಮವಯೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅಲಭಿಸ್ಸ, ಅರಹಾ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಭವಿಸ್ಸ, ಅಭವಿಸ್ಸಾ, ಭವಿಸ್ಸಾವಾ, ತೇ ಚೇ ತಂ ಅಲಭಿಸ್ಸಂಸು, ಅರಹನ್ತೋ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ಭವಿಸ್ಸಂಸು। ಏವಂ ತ್ವಂ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಭವಿಸ್ಸ, ಅಭವಿಸ್ಸೇ ವಾ, ತುಮ್ಹೇ ಅಭವಿಸ್ಸಥ, ಭವಿಸ್ಸಥ। ಅಹಂ ಅಭವಿಸ್ಸಂ, ಭವಿಸ್ಸಂ, ಮಯಂ
ಕಮ್ಮೇ ಅನ್ವಭವಿಸ್ಸಥ, ಅನ್ವಭವಿಸ್ಸಿಸು। ಅನ್ವಭೂಯಿಸ್ಸಥ ವಾ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ಅನ್ವಭವಿಸ್ಸ, ಅನ್ವಭವಿಸ್ಸಂಸು। ಅನ್ವಭೂಯಿಸ್ಸ ವಾ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಭಾವೇ ಅಭವಿಸ್ಸಥ ದೇವದತ್ತೇನ, ಅಭೂಯಿಸ್ಸಥ।
ತಥಾ ಸೋ ಚೇ ತಂ ಧನಂ ಅಲಭಿಸ್ಸ, ಓದನಂ ಅಪಚಿಸ್ಸ, ಪಚಿಸ್ಸ, ಅಪಚಿಸ್ಸಾ, ಪಚಿಸ್ಸಾ ವಾ, ಅಪಚಿಸ್ಸಂಸು, ಪಚಿಸ್ಸಂಸು। ಅಪಚಿಸ್ಸ, ಪಚಿಸ್ಸ, ಅಪಚಿಸ್ಸೇ, ಪಚಿಸ್ಸೇ ವಾ, ಅಪಚಿಸ್ಸಥ, ಪಚಿಸ್ಸಥ। ಅಪಚಿಸ್ಸಂ, ಪಚಿಸ್ಸಂ, ಅಪಚಿಸ್ಸಮ್ಹ, ಪಚಿಸ್ಸಮ್ಹ, ಅಪಚಿಸ್ಸಾಮ್ಹಾ, ಪಚಿಸ್ಸಾಮ್ಹಾ ವಾ। ಅಪಚಿಸ್ಸಥ, ಪಚಿಸ್ಸಥ, ಅಪಚಿಸ್ಸಿಸು, ಪಚಿಸ್ಸಿಸು। ಅಪಚಿಸ್ಸಸೇ, ಪಚಿಸ್ಸಸೇ, ಅಪಚಿಸ್ಸವ್ಹೇ, ಪಚಿಸ್ಸವ್ಹೇ। ಅಪಚಿಸ್ಸಿಂ, ಪಚಿಸ್ಸಿಂ, ಅಪಚಿಸ್ಸಾಮ್ಹಸೇ, ಪಚಿಸ್ಸಾಮ್ಹಸೇ।
ಕಮ್ಮೇ ಅಪಚಿಸ್ಸಥ ಓದನೋ ದೇವದತ್ತೇನ, ಅಪಚಿಸ್ಸಿಸು। ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪಾಭಾವೇ ಅಪಚೀಯಿಸ್ಸಥ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ಅಪಚ್ಚಿಸ್ಸ ತೇನ, ಪಚ್ಚಿಸ್ಸ, ಅಪಚ್ಚಿಸ್ಸಾ, ಪಚ್ಚಿಸ್ಸಾ ವಾ, ಅಪಚ್ಚಿಸ್ಸಂಸು, ಪಚ್ಚಿಸ್ಸಂಸು ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಸೋ ಅಗಚ್ಛಿಸ್ಸ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸ, ಅಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾವಾ, ಅಗಚ್ಛಿಸ್ಸಂಸು, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಂಸು। ತ್ವಂ ಅಗಚ್ಛಿಸ್ಸ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸ, ಅಗಚ್ಛಿಸ್ಸೇ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸೇ ವಾ, ಅಗಚ್ಛಿಸ್ಸಥ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಥ। ಅಗಚ್ಛಿಸ್ಸಂ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಂ, ಅಗಚ್ಛಿಸ್ಸಮ್ಹ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಮ್ಹ, ಅಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ್ಹಾ, ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ್ಹಾ ವಾ। ಅಗಮಿಸ್ಸ, ಗಮಿಸ್ಸ, ಅಗಮಿಸ್ಸಾ, ಗಮಿಸ್ಸಾ ವಾ, ಅಗಮಿಸ್ಸಂಸು, ಗಮಿಸ್ಸಂಸು। ಅಗಮಿಸ್ಸ, ಗಮಿಸ್ಸ, ಅಗಮಿಸ್ಸೇ ವಾ, ಅಗಮಿಸ್ಸಥ, ಗಮಿಸ್ಸಥ। ಅಗಮಿಸ್ಸಂ
ಕಮ್ಮೇ ಅಗಚ್ಛೀಯಿಸ್ಸಥ, ಅಗಮೀಯಿಸ್ಸಥ, ಅಗಚ್ಛೀಯಿಸ್ಸ, ಅಗಮೀಯಿಸ್ಸಇಚ್ಚಾದಿ। ತಥಾ ಅಘಮ್ಮಿಸ್ಸಾ, ಅಘಮ್ಮಿಸ್ಸಂಸು ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಕಾಲಾತಿಪತ್ತಿವಿಭತ್ತಿ।
ಪಞ್ಚಮೀ ಸತ್ತಮೀ ವತ್ತ-ಮಾನಾ ಸಮ್ಪತಿನಾಗತೇ।
ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ ಪರೋಕ್ಖಾದೀ, ಚತಸ್ಸೋತೀತಕಾಲಿಕಾ॥
ಛಕಾಲಿಕವಿಭತ್ತಿವಿಧಾನಂ।
ವಿಕರಣವಿಧಾನ
ಇಸು ಇಚ್ಛಾಕನ್ತೀಸು, ಪುರೇ ವಿಯ ಧಾತ್ವನ್ತಲೋಪೋ, ತ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ, ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಚ।
‘‘ಧಾತೂನ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಮಾನೇ –
೪೭೬. ಇಸುಯಮೂನಮನ್ತೋ ಚ್ಛೋ ವಾ।
ಇಸುಯಮುಇಚ್ಚೇತೇಸಂ ಧಾತೂನಂ ಅನ್ತೋ ಚ್ಛೋ ಹೋತಿ ವಾ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ, ‘‘ಅನ್ತೋ ಚ್ಛೋ ವಾ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಆಸಸ್ಸಪಿ। ಸೋ ಸಗ್ಗಂ ಇಚ್ಛತಿ, ಇಚ್ಛನ್ತಿ। ಇಚ್ಛಸಿ, ಇಚ್ಛಥ। ಇಚ್ಛಾಮಿ, ಇಚ್ಛಾಮ। ಚ್ಛಾದೇಸಾಭಾವೇ ಅಸಂಯೋಗನ್ತತ್ತಾ ‘‘ಅಞ್ಞೇಸು ಚಾ’’ತಿ ವುದ್ಧಿ, ಏಸತಿ, ಏಸನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಕಮ್ಮೇ ಅತ್ತನೋಪದಸ್ಸ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಪರಸ್ಸಪದತ್ತಮೇವ ಪಯೋಜೀಯತಿ, ತೇನ ಚೇತ್ಥ ಅತ್ತನೋಪದೇ ರೂಪಾನಿ ಸಙ್ಖಿಪಿಸ್ಸಾಮ। ಸೋ ಇಚ್ಛೀಯತಿ, ಏಸೀಯತಿ, ಇಸ್ಸತೇ, ಇಸ್ಸತಿ, ಯಕಾರಸ್ಸ
ಯಮು ಉಪರಮೇ, ನಿಪುಬ್ಬೋ, ಚ್ಛಾದೇಸೋ ಚ। ನಿಯಚ್ಛತಿ, ನಿಯಚ್ಛನ್ತಿ। ನಿಯಮತಿ, ನಿಯಮನ್ತಿ। ಸಂಪುಬ್ಬೋ ‘‘ಸಯೇ ಚಾ’’ತಿ ಞತ್ತಂ, ದ್ವಿತ್ತಞ್ಚ। ಸಞ್ಞಮತಿ, ಸಞ್ಞಮನ್ತಿ।
ಕಮ್ಮೇ ನಿಯಚ್ಛೀಯತಿ, ನಿಯಮೀಯತಿ, ನಿಯಮ್ಮತಿ, ಸಞ್ಞಮೀಯತಿ ವಾ। ತಥಾ ನಿಯಚ್ಛತು, ಸಞ್ಞಮತು। ನಿಯಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಸಞ್ಞಮೇಯ್ಯ। ನಿಯಚ್ಛೀ, ಸಞ್ಞಮೀ। ನಿಯಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ಸಞ್ಞಮಿಸ್ಸತಿ। ನಿಯಚ್ಛಿಸ್ಸ, ಸಞ್ಞಮಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಆಸ ಉಪವೇಸನೇ, ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಚ್ಛಾದೇಸೋ, ರಸ್ಸತ್ತಂ। ಅಚ್ಛತಿ, ಅಚ್ಛನ್ತಿ। ಅಚ್ಛಸಿ, ಅಚ್ಛಥ। ಅಚ್ಛಾಮಿ, ಅಚ್ಛಾಮ। ಅಞ್ಞತ್ರ ಉಪಪುಬ್ಬೋ ಉಪಾಸತಿ, ಉಪಾಸನ್ತಿ। ಅಚ್ಛೀಯತಿ, ಉಪಾಸೀಯತಿ। ಅಚ್ಛತು, ಉಪಾಸತು। ಅಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಉಪಾಸೇಯ್ಯ। ಅಚ್ಛೀ, ಉಪಾಸೀ। ಅಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ಉಪಾಸಿಸ್ಸತಿ। ಅಚ್ಛಿಸ್ಸ, ಉಪಾಸಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಲಭ ಲಾಭೇ, ಲಭತಿ, ಲಭನ್ತಿ। ಲಭಸಿ, ಲಭಥ। ಲಭಾಮಿ, ಲಭಾಮ। ಲಭತೇ, ಲಭನ್ತೇ। ಲಭಸೇ, ಲಭವ್ಹೇ। ಲಭೇ, ಲಭಾಮ್ಹೇ।
ಕಮ್ಮೇ ಯಕಾರಸ್ಸ ಪುಬ್ಬರೂಪತ್ತೇ ಕತೇ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಪುರಿಮಭಕಾರಸ್ಸ ಬಕಾರೋ, ಲಬ್ಭತೇ, ಲಬ್ಭನ್ತೇ। ಲಬ್ಭತಿ, ಲಬ್ಭನ್ತಿ। ಲಬ್ಭತಂ, ಲಬ್ಭತು। ಲಬ್ಭೇ, ಲಬ್ಭೇಯ್ಯ।
ಅಜ್ಜತನಿಮ್ಹಿ ‘‘ವಾ, ಅನ್ತಲೋಪೋ’’ತಿ ಚ ವತ್ತಮಾನೇ –
೪೭೭. ಲಭಸ್ಮಾ ಈ ಇಂನಂ ತ್ಥತ್ಥಂ।
ಲಭಇಚ್ಚೇತಸ್ಮಾ ಧಾತುತೋ ಪರೇಸಂ ಈಇಂನಂ ವಿಭತ್ತೀನಂ ತ್ಥ ತ್ಥಂಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ, ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಲೋಪೋ
ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿಮ್ಹಿ ‘‘ಕರಸ್ಸ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಕಾಹೋ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಗ್ಗಹಣೇನ ವಚ ಮುಚ ಭುಜಾದಿತೋ ಸ್ಸಸ್ಸಖಾದೇಸೋ, ವಸ ಛಿದ ಲಭಾದಿತೋ ಛಾದೇಸೋ ಚ ವಾ ಹೋತೀತಿ ಸ್ಸಸ್ಸ ಛಾದೇಸೋ, ‘‘ಬ್ಯಞ್ಜನನ್ತಸ್ಸ ಚೋ ಛಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು ಚಾ’’ತಿ ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಚಕಾರೋ, ಲಚ್ಛತಿ, ಲಚ್ಛನ್ತಿ। ಲಚ್ಛಸಿ, ಲಚ್ಛಥ। ಲಚ್ಛಾಮಿ, ಲಚ್ಛಾಮ। ಛಾದೇಸಾಭಾವೇ ಲಭಿಸ್ಸತಿ, ಲಭಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಲಭಿಸ್ಸಸಿ, ಲಭಿಸ್ಸಥ। ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ಲಭಿಸ್ಸಾಮ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಅಲಭಿಸ್ಸ, ಅಲಭಿಸ್ಸಂಸು ಇಚ್ಚಾದಿ।
ವಚ ವಿಯತ್ತಿಯಂ ವಾಚಾಯಂ, ವಚತಿ, ವಚನ್ತಿ। ವಚಸಿ, ವಚಥ। ವಚಾಮಿ, ವಚಾಮ।
ಕಮ್ಮೇ ಅತ್ತನೋಪದೇ, ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಚ ಕತೇ –
೪೭೮. ವಚ ವಸ ವಹಾದೀನಮುಕಾರೋ ವಸ್ಸ ಯೇ।
ವಚ ವಸ ವಹಇಚ್ಚೇವಮಾದೀನಂ ಧಾತೂನಂ ವಕಾರಸ್ಸ ಉಕಾರೋ ಹೋತಿ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ, ಆದಿಸದ್ದೇನ ವಡ್ಢಸ್ಸ ಚ। ‘‘ವಸ್ಸ ಅ ವ’’ಇತಿ ಸಮಾಸೇನ ದುತಿಯಞ್ಚೇತ್ಥ ವಗ್ಗಹಣಂ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ತೇನ ಅಕಾರಸ್ಸಪಿ ಉಕಾರೋ ಹೋತಿ, ಪುರಿಮಪಕ್ಖೇ ಪರಲೋಪೋ। ‘‘ತಸ್ಸ ಚವಗ್ಗ’’ಇಚ್ಚಾದಿನಾ ಸಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಯಕಾರಸ್ಸ ಚಕಾರೋ, ದ್ವಿತ್ತಂ। ಉಚ್ಚತೇ, ಉಚ್ಚನ್ತೇ। ವುಚ್ಚತೇ, ವುಚ್ಚನ್ತೇ। ವುಚ್ಚತಿ, ವುಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ಇಚ್ಚಾದಿ। ತಥಾ ವಚತು, ವುಚ್ಚತು। ವಚೇಯ್ಯ, ವುಚ್ಚೇಯ್ಯ। ಅವಚಾ, ಅವಚ್ಚಾ, ಅವಚೂ, ಅವಚ್ಚೂ। ಅವಚ, ಅವಚೋ, ಅವಚುತ್ಥ। ಅವಚ, ಅವಚಂ, ಅವಚಮ್ಹಾ। ಅವಚುತ್ಥ ಇಚ್ಚಾದಿ।
೪೭೯. ವಚಸ್ಸಜ್ಜತನಿಮ್ಹಿ ಮಕಾರೋ ಓ।
ವಚಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಅಕಾರೋ ಓತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ ಅಜ್ಜತನಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಅವೋಚಿ, ಅವೋಚುಂ। ಅವೋಚೋ, ಅವೋಚುತ್ಥ। ಅವೋಚಿಂ, ಅವೋಚುಮ್ಹ, ಉಕಾರಾಗಮೋ। ಅವೋಚ, ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಅವೋಚು ಇಚ್ಚಾದಿ। ಅವುಚ್ಚಿತ್ಥ।
ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿಮ್ಹಿ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಗ್ಗಹಣೇನ ಸ್ಸಸ್ಸ ಖಾದೇಸೋ, ‘‘ಬ್ಯಞ್ಜನನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತಮಾನೇ ‘‘ಕೋ ಖೇ ಚಾ’’ತಿ ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಕಾದೇಸೋ, ವಕ್ಖತಿ, ವಕ್ಖನ್ತಿ। ವಕ್ಖಸಿ, ವಕ್ಖಥ। ವಕ್ಖಾಮಿ, ವಕ್ಖಾಮ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ವಸ ನಿವಾಸೇ, ವಸತಿ, ವಸನ್ತಿ।
ಕಮ್ಮೇ ಉತ್ತಂ, ಪುಬ್ಬರೂಪತ್ತಞ್ಚ ವುಸ್ಸತಿ, ವುಸ್ಸನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ। ವಸತು। ವಸೇಯ್ಯ। ಅವಸಿ, ವಸಿ।
ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿಯಂ ಸ್ಸಸ್ಸ ಛಾದೇಸೋ, ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಚಕಾರೋ ಚ, ವಚ್ಛತಿ, ವಚ್ಛನ್ತಿ। ವಚ್ಛಸಿ, ವಚ್ಛಥ। ವಚ್ಛಾಮಿ, ವಚ್ಛಾಮ। ವಸಿಸ್ಸತಿ, ವಸಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅವಸಿಸ್ಸ, ಅವಸಿಸ್ಸಂಸು।
ತಥಾ ರುದ ಅಸ್ಸುವಿಮೋಚನೇ, ರೋದತಿ, ರುಚ್ಛತಿ। ರೋದಿಸ್ಸತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಕುಸ ಅಕ್ಕೋಸೇ, ಆಪುಬ್ಬೋ ದ್ವಿತ್ತರಸ್ಸತ್ತಾನಿ, ಅಪ್ಪಚ್ಚಯವುದ್ಧಿಯೋ ಚ। ಅಕ್ಕೋಸತಿ। ಅಕ್ಕೋಸತು। ಅಕ್ಕೋಸೇಯ್ಯ।
‘‘ಅನ್ತಲೋಪೋ’’ತಿ ವತ್ತತೇ, ಮಣ್ಡೂಕಗತಿಯಾ ‘‘ವಾ’’ತಿ ಚ।
೪೮೦. ಕುಸಸ್ಮಾ ದೀ ಚ್ಛಿ।
ಕುಸ ಇಚ್ಚೇತಸ್ಮಾ ಧಾತುತೋ ಈವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಚ್ಛಿಆದೇಸೋ ಹೋತಿ, ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಚ। ಅಕ್ಕೋಚ್ಛಿ ಮಂ, ಅಕ್ಕೋಸಿ ವಾ। ಅಕ್ಕೋಸಿಸ್ಸತಿ। ಅಕ್ಕೋಸಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ವಹ
ಕಮ್ಮೇ ಅತ್ತನೋಪದೇ, ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಚ ಕತೇ –
‘‘ಯೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೮೧. ಹ ವಿಪರಿಯಯೋ ಲೋ ವಾ।
ಹಕಾರಸ್ಸ ವಿಪರಿಯಯೋ ಹೋತಿ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ, ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಚ ಲಕಾರೋ ಹೋತಿ ವಾ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ, ತೇನ ‘‘ಗಯ್ಹತೀ’’ತಿಆದೀಸು ಲತ್ತಂ ನ ಹೋತಿ, ನಿಮಿತ್ತಭೂತಸ್ಸ ಯಕಾರಸ್ಸೇವೇತಂ ಲತ್ತಂ, ‘‘ವಚವಸ’’ಇಚ್ಚಾದಿನಾ ಉತ್ತಂ। ವುಯ್ಹತಿ, ವುಲ್ಹತಿ, ವುಯ್ಹನ್ತಿ। ವಹತು, ವುಯ್ಹತು। ವಹೇಯ್ಯ, ವುಯ್ಹೇಯ್ಯ। ಅವಹೀ, ಅವುಯ್ಹಿತ್ಥ, ಅವಹಿತ್ಥ। ಅವಹಿಸ್ಸತಿ, ವುಯ್ಹಿಸ್ಸತಿ। ಅವಹಿಸ್ಸ, ಅವುಯ್ಹಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಜರ ವಯೋಹಾನಿಮ್ಹಿ।
೪೮೨. ಜರಮರಾನಂ ಜೀರಜೀಯ್ಯಮೀಯ್ಯಾ ವಾ।
ಜರಮರ ಇಚ್ಚೇತೇಸಂ ಧಾತೂನಂ ಜೀರಜೀಯ್ಯಮೀಯ್ಯಾದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ, ಸರಲೋಪಾದಿ। ಜೀರತಿ, ಜೀರನ್ತಿ। ಜೀಯ್ಯತಿ, ಜೀಯ್ಯನ್ತಿ। ‘‘ಕ್ವಚಾ’’ದಿಸುತ್ತೇನ ಏಕಯಕಾರಸ್ಸ ಕ್ವಚಿ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ। ಜೀಯತಿ, ಜೀಯನ್ತಿ।
ಕಮ್ಮೇ ಜೀರೀಯತಿ, ಜೀರೀಯನ್ತಿ। ಜೀಯಿಯ್ಯತಿ, ಜೀಯಿಯ್ಯನ್ತಿ। ಜೀರತು, ಜೀಯ್ಯತು। ಜೀರೇಯ್ಯ, ಜೀಯ್ಯೇಯ್ಯ। ಅಜೀರೀ, ಜೀರೀ, ಜೀಯ್ಯೀ। ಜೀರಿಸ್ಸತಿ, ಜೀಯ್ಯಿಸ್ಸತಿ। ಅಜೀರಿಸ್ಸ, ಅಜೀಯ್ಯಿಸ್ಸ।
ಮರ ಪಾಣಚಾಗೇ, ಮೀಯ್ಯಾದೇಸೋ, ಮೀಯ್ಯತಿ, ಮೀಯ್ಯನ್ತಿ। ಮೀಯತಿ, ಮೀಯನ್ತಿ ವಾ। ಮರತಿ, ಮರನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ದಿಸ ಪೇಕ್ಖಣೇ।
೪೮೩. ದಿಸಸ್ಸ ಪಸ್ಸ ದಿಸ್ಸ ದಕ್ಖಾ ವಾ।
ದಿಸಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಪಸ್ಸ ದಿಸ್ಸ ದಕ್ಖಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ, ತೇನ ದಿಸ್ಸಾದೇಸೋ ಕಮ್ಮನಿ ಸಬ್ಬಧಾತುಕೇ ಏವ। ಪಸ್ಸತಿ, ಪಸ್ಸನ್ತಿ। ದಕ್ಖತಿ, ದಕ್ಖನ್ತಿ।
ಕಮ್ಮನಿ ಯಕಾರಲೋಪೋ, ದಿಸ್ಸತೇ, ದಿಸ್ಸನ್ತೇ। ದಿಸ್ಸತಿ, ದಿಸ್ಸನ್ತಿ। ವಿಪಸ್ಸೀಯತಿ, ದಕ್ಖೀಯತಿ। ಪಸ್ಸತು, ದಕ್ಖತು, ದಿಸ್ಸತು। ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ದಕ್ಖೇಯ್ಯ, ದಿಸ್ಸೇಯ್ಯ।
ಹಿಯ್ಯತ್ತನಿಯಂ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಧಾತುಇಕಾರಸ್ಸ ಅತ್ತಂ, ಅದ್ದಸಾ, ಅದ್ದಸ। ಕಮ್ಮನಿ ಅದಿಸ್ಸ।
ತಥಾ ಅಪಸ್ಸಿ, ಪಸ್ಸಿ, ಅಪಸ್ಸಿಂಸು, ಪಸ್ಸಿಂಸು। ಅಪಸ್ಸಿ, ಪಸ್ಸಿ, ಅಪಸ್ಸಿತ್ಥ, ಪಸ್ಸಿತ್ಥ। ಅಪಸ್ಸಿಂ, ಪಸ್ಸಿಂ, ಅಪಸ್ಸಿಮ್ಹ, ಪಸ್ಸಿಮ್ಹ। ಅದ್ದಸಿ, ದಸಿ, ಅದ್ದಸಂಸು, ದಸಂಸು। ಕಮ್ಮನಿ ಅದಿಸ್ಸಂಸು। ಅದ್ದಕ್ಖಿ, ಅದ್ದಕ್ಖಿಂಸು।
ಪಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ, ಪಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ। ‘‘ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿಮ್ಹಿ ಸ್ಸಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಸ್ಸಸ್ಸ ಲೋಪೋ, ಇಕಾರಾಗಮೋ ಚ, ದಕ್ಖಿತಿ, ದಕ್ಖಿನ್ತಿ। ಲೋಪಾಭಾವೇ ದಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ದಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅಪಸ್ಸಿಸ್ಸ, ಅದಕ್ಖಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಸದ ವಿಸರಣಗತ್ಯಾವಸಾನೇಸು।
‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ, ಮಣ್ಡೂಕಗತಿಯಾ ‘‘ಕ್ವಚೀ’’ತಿ ಚ।
೪೮೪. ಸದಸ್ಸ ಸೀದತ್ತಂ।
ಸದಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಸೀದಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು ಕ್ವಚಿ। ಸೇಸಂ ನೇಯ್ಯಂ। ನಿಸೀದತಿ, ನಿಸೀದನ್ತಿ। ಭಾವೇ ನಿಸಜ್ಜತೇ, ಇಧ ಕ್ವಚಾಧಿಕಾರೇನ ಸೀದಾ-ದೇಸೋ
ಯಜ ದೇವಪೂಜಾಸಙ್ಗತಿಕರಣದಾನೇಸು। ಯಜತಿ, ಯಜನ್ತಿ।
ಕಮ್ಮನಿ ‘‘ಯಮ್ಹೀ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೮೫. ಯಜಸ್ಸಾದಿಸ್ಸಿ।
ಯಜಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಆದಿಸ್ಸ ಯಕಾರಸ್ಸ ಇಕಾರಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ, ಸರಲೋಪೋ। ಇಜ್ಜತೇ ಮಯಾ ಬುದ್ಧೋ। ತಥಾ ಯಜತು, ಇಜ್ಜತಂ। ಯಜೇ, ಇಜ್ಜೇಥ। ಯಜಿ, ಇಜ್ಜಿತ್ಥ। ಯಜಿಸ್ಸತಿ, ಇಜ್ಜಿಸ್ಸತೇ। ಯಜಿಸ್ಸ, ಇಜ್ಜಿಸ್ಸಥ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ವದ ವಿಯತ್ತಿಯಂ ವಾಚಾಯಂ, ತ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ, ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಚ।
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೮೬. ವದಸ್ಸ ವಜ್ಜಂ।
ವದಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ವಜ್ಜಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ಸಬ್ಬಾಸು ವಿಭತ್ತೀಸು। ವಿಭತ್ಯಾಧಿಕಾರತ್ತಾ ಚೇತ್ಥ ಸಬ್ಬಾಸೂತಿ ಅತ್ಥತೋ ಸಿದ್ಧಂ।
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೮೭. ಲೋಪಞ್ಚೇತ್ತಮಕಾರೋ।
ಭೂವಾದಿತೋ ಪರೋ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಏತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ, ಲೋಪಞ್ಚ ವಾ। ವಿಕರಣಕಾರಿಯವಿಧಿಪ್ಪಕರಣತೋ ಚೇತ್ಥ ಅಕಾರೋತಿ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಗಯ್ಹತಿ।
ಭೂವಾದಿತೋ ಜುಹೋತ್ಯಾದಿ-ತೋ ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಪರೋ।
ಲೋಪಮಾಪಜ್ಜತೇ ನಾಞ್ಞೋ, ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತೋತಿ॥
ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಏಕಾರೋ, ಸರಲೋಪಾದಿ, ವಜ್ಜೇತಿ, ವದೇತಿ, ವದತಿ, ಅನ್ತಿಮ್ಹಿ –
೪೮೮. ಕ್ವಚಿ ಧಾತುವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯಾನಂ ದೀಘವಿಪರೀತಾದೇಸಲೋಪಾಗಮಾ ಚ।
ಇಧ ಧಾತ್ವಾಧಿಕಾರೇ ಆಖ್ಯಾತೇ, ಕಿತಕೇ ಚ ಅವಿಹಿತಲಕ್ಖಣೇಸು ಪಯೋಗೇಸು ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂನಂ, ತ್ಯಾದಿವಿಭತ್ತೀನಂ, ಧಾತುವಿಹಿತಪ್ಪಚ್ಚಯಾನಞ್ಚ ದೀಘತಬ್ಬಿಪರೀತಆದೇಸಲೋಪಾಗಮಇಚ್ಚೇತಾನಿ ಕಾರಿಯಾನಿ ಜಿನವಚನಾನುರೂಪತೋ ಭವನ್ತಿ। ತತ್ಥ –
ನಾಮ್ಹಿ ರಸ್ಸೋ ಕಿಯಾದೀನಂ, ಸಂಯೋಗೇ ಚಞ್ಞಧಾತುನಂ।
ಆಯೂನಂ ವಾ ವಿಭತ್ತೀನಂ, ಮ್ಹಾ, ಸ್ಸಾನ್ತಸ್ಸ ಚ ರಸ್ಸತಾ॥
ಗಮಿತೋ ಚ್ಛಸ್ಸ ಞ್ಛೋ ವಾಸ್ಸ, ಗಮಿಸ್ಸಜ್ಜತನಿಮ್ಹಿ ಗಾ।
ಉಚಾಗಮೋ ವಾ ತ್ಥಮ್ಹೇಸು, ಧಾತೂನಂ ಯಮ್ಹಿ ದೀಘತಾ॥
ಏಯ್ಯೇಯ್ಯಾಸೇಯ್ಯಾಮೇತ್ತಞ್ಚ, ವಾ ಸ್ಸೇಸ್ಸೇತ್ತಞ್ಚ ಪಾಪುಣೇ।
ಓಕಾರಾ ಅತ್ತಮಿತ್ತಞ್ಚ, ಆತ್ಥಾ ಪಪ್ಪೋನ್ತಿ ವಾ ತ್ಥಥೇ॥
ತಥಾ ಬ್ರೂತೋತಿ ಅನ್ತೀನಂ, ಅಉ ವಾಹ ಚ ಧಾತುಯಾ।
ಪರೋಕ್ಖಾಯ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ, ಅನಬ್ಭಾಸಸ್ಸ ದೀಘತಾ॥
ಸಂಯೋಗನ್ತೋ ಅಕಾರೇತ್ಥ, ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯಾದಿ ತು।
ಲೋಪ ಮಾಪಜ್ಜತೇ ನಿಚ್ಚ-ಮೇಕಾರೋಕಾರತೋ ಪರೋತಿ॥
ಏಕಾರತೋ ಪರಸ್ಸ ಅನ್ತಿಅಕಾರಸ್ಸ ಲೋಪೋ, ವಜ್ಜೇನ್ತಿ, ವದೇನ್ತಿ, ವದನ್ತಿ। ವಜ್ಜೇಸಿ, ವದೇಸಿ, ವದಸಿ, ವಜ್ಜೇಥ, ವದೇಥ, ವದಥ। ವಜ್ಜೇಮಿ, ವಜ್ಜಾಮಿ, ವದೇಮಿ, ವದಾಮಿ, ವಜ್ಜೇಮ, ವದೇಮ, ವಜ್ಜಾಮ, ವದಾಮ।
ಕಮ್ಮನಿ ವಜ್ಜೀಯತಿ, ವಜ್ಜೀಯನ್ತಿ। ವಜ್ಜತಿ, ವಜ್ಜನ್ತಿ। ವದೀಯತಿ ವಾ। ವಜ್ಜೇತು, ವದೇತು, ವದತು। ವಜ್ಜೇ, ವಜ್ಜೇಯ್ಯ, ವದೇ, ವದೇಯ್ಯ, ವಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ, ವದೇಯ್ಯುಂ। ವಜ್ಜೇಯ್ಯಾಸಿ, ವಜ್ಜೇಸಿ, ವದೇಯ್ಯಾಸಿ। ಅವದಿ, ವದಿ, ವದಿಂಸು। ವದಿಸ್ಸತಿ, ವದಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅವದಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಕಮು ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಕತೇ ‘‘ಕ್ವಚಾದಿವಣ್ಣಾನಮೇಕಸ್ಸರಾನಂ ದ್ವೇಭಾವೋ’’ತಿ ದ್ವಿತ್ತಂ, ಕವಗ್ಗಸ್ಸ ಚವಗ್ಗೋ।
ಅಬ್ಭಾಸಗ್ಗಹಣಮನ್ತಗ್ಗಹಣಂ, ವಾಗ್ಗಹಣಞ್ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೮೯. ನಿಗ್ಗಹೀತಞ್ಚ।
ಅಬ್ಭಾಸನ್ತೇ ನಿಗ್ಗಹೀತಞ್ಚಾಗಮೋ ಹೋತಿ ವಾ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ, ತೇನ ಕಮಾದೀನಮೇವೇತಂ। ಚಙ್ಕಮತಿ, ಚಙ್ಕಮನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಕಮತಿ, ಕಮನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಚಲ ಕಮ್ಪನೇ, ಚಞ್ಚಲತಿ, ಚಲತಿ।
ಚಲ ದಲನೇ, ದದ್ದಲ್ಲತಿ।
ಝೇಚಿನ್ತಾಯಂ, ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ‘‘ಓ, ಸರೇ, ಏ’’ತಿ ಚ ಅಧಿಕಿಚ್ಚ ‘‘ತೇ ಆವಾಯಾ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಅಕಾರಿತೇಪಿ ಏಕಾರಸ್ಸ ಆಯಾದೇಸೋ, ಝಾಯತಿ, ಝಾಯನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ, ವಿಸೇಸವಿಧಾನಂ।
ಅವುದ್ಧಿಕಭೂವಾದಿನಯೋ।
ತುದ ಬ್ಯಥನೇ, ತ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೋ, ‘‘ಅಞ್ಞೇಸು ಚಾ’’ತಿ ಏತ್ಥಾನುವತ್ತಿತ ವಾಗ್ಗಹಣೇನ ತುದಾದೀನಂ ವುದ್ಧಿಅಭಾವೋವ ವಿಸೇಸೋ, ತುದತಿ, ತುದನ್ತಿ। ತುದಸಿ, ತುದಥ। ತುದಾಮಿ, ತುದಾಮ।
ಕಮ್ಮೇ ‘‘ತಸ್ಸ ಚವಗ್ಗ’’ಇಚ್ಚಾದಿನಾ ಸದಕಾರಸ್ಸ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಜಕಾರೋ ದ್ವಿತ್ತಂ, ತುಜ್ಜತೇ, ತುಜ್ಜನ್ತೇ। ತುಜ್ಜತಿ, ತುಜ್ಜನ್ತಿ, ತುಜ್ಜರೇ ವಾ। ತಥಾ ತುದತು, ತುದನ್ತು। ತುದೇ, ತುದೇಯ್ಯ, ತುದೇಯ್ಯುಂ। ಅತುದಿ, ತುದಿಂಸು। ಅತುದಿ, ಅತುದಿತ್ಥ। ಅತುದಿಂ, ಅತುದಿಮ್ಹ। ಅತುಜ್ಜಿತ್ಥ, ಅತುಜ್ಜಿ। ತುದಿಸ್ಸತಿ। ಅತುದಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ವಿಸ ಪವೇಸನೇ ಪಪುಬ್ಬೋ, ಸೋ ಗಾಮಂ ಪವಿಸತಿ, ಪವಿಸನ್ತಿ। ಪವಿಸಸಿ, ಪವಿಸಥ। ಪವಿಸಾಮಿ, ಪವಿಸಾಮ।
ಕಮ್ಮೇ ವಿಸಸ್ಸ ವೇಕ್ಖಾದೇಸೋ ಚ। ಪಾವಿಸಿಂಸು, ಪವಿಸಿಂಸು।
ಕಮ್ಮೇ ಪಾವಿಸೀಯಿತ್ಥ, ಪವಿಸೀಯಿತ್ಥ, ಪಾವಿಸೀಯಿ, ಪವಿಸೀಯಿ। ಪವಿಸಿಸ್ಸತಿ, ಪವಿಸಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಪವಿಸೀಯಿಸ್ಸತೇ, ಪವಿಸಿಸ್ಸತೇ। ಪಾವಿಸಿಸ್ಸ। ಪಾವಿಸೀಯಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ನುದ ಖೇಪೇ, ನುದತಿ, ನುದನ್ತಿ।
ದಿಸ ಅತಿಸಜ್ಜನೇ, ಉದ್ದಿಸತಿ, ಉದ್ದಿಸನ್ತಿ।
ಲಿಖ ಲೇಖನೇ, ಲಿಖತಿ, ಲಿಖನ್ತಿ।
ಫುಸ ಸಮ್ಫಸ್ಸೇ, ಫುಸತಿ, ಫುಸನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತುದಾದಿನಯೋ।
ಹೂ, ಭೂ ಸತ್ತಾಯಂ, ತ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ ‘‘ಭೂವಾದಿತೋ ಅ’’ಇತಿ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೋ, ‘‘ವಾ’’ತಿ ಅಧಿಕಿಚ್ಚ ‘‘ಲೋಪಞ್ಚೇತ್ತಮಕಾರೋ’’ತಿ ಭೂವಾದಿತೋ ಪರಸ್ಸ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಲೋಪೋ, ‘‘ಅಞ್ಞೇಸು ಚಾ’’ತಿ ವುದ್ಧಿ। ಸೋ ಹೋತಿ, ತೇ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಪರಸರಸ್ಸ ಲೋಪೋ। ಹೋಸಿ, ಹೋಥ। ಹೋಮಿ, ಹೋಮ। ಭಾವೇ ಹೂಯತೇ।
ತಥಾ ಹೋತು, ಹೋನ್ತು। ಹೋಹಿ, ಅನಕಾರಪರತ್ತಾ ಹಿಲೋಪೋ ನ ಭವತಿ, ಹೋಥ। ಹೋಮಿ, ಹೋಮ। ಭಾವೇ ಹೂಯತಂ।
ಸತ್ತಮಿಯಂ ಸರಲೋಪಾದಿ, ಹೇಯ್ಯ, ಹೇಯ್ಯುಂ। ಹೇಯ್ಯಾಸಿ, ಹೇಯ್ಯಾಥ। ಹೇಯ್ಯಾಮಿ, ಹೇಯ್ಯಾಮ। ಹೇಯ್ಯಂ ವಾ। ಭಾವೇ ಹೂಯೇಥ।
ಹಿಯ್ಯತ್ತನಿಯಂ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪೇ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಹೂಧಾತುಸ್ಸ ಊಕಾರಸ್ಸ ಉವಾದೇಸೋ। ಅಹುವಾ, ಅಹುವು, ಅಹುವೂ। ಅಹುವ, ಅಹುವೋ, ಅಹುವತ್ಥ। ಅಹುವಂ, ಅಹುವಮ್ಹ। ಅಹುವತ್ಥ, ಅಹುವತ್ಥುಂ। ಅಹುವಸೇ, ಅಹುವವ್ಹಂ। ಅಹುವಿಂ, ಅಹುವಮ್ಹಸೇ। ಭಾವೇ ಅಹೂಯತ್ಥ।
ಅಜ್ಜತನಿಮ್ಹಿ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಹೂತೋ ಈವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಲೋಪೋ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಸೋ ಅಹು, ಲೋಪಾಭಾವೇ ‘‘ಕರಸ್ಸ ಕಾಸತ್ತಮಜ್ಜತನಿಮ್ಹೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸತ್ತಮಜ್ಜತನಿಮ್ಹೀ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಸಾಗಮೋ, ವುದ್ಧಿ, ಅಹೋಸಿ, ಅಹೇಸುಂ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಓಕಾರಸ್ಸೇಕಾರೋ। ಅಹವುಂ ವಾ। ಅಹೋಸಿ, ಅಹೋಸಿತ್ಥ। ಅಹೋಸಿಂ, ಅಹುಂ, ಪರಸರಸ್ಸ ಲೋಪೋ, ರಸ್ಸತ್ತಞ್ಚ, ಅಹೋಸಿಮ್ಹ, ಅಹುಮ್ಹ, ರಸ್ಸತ್ತಂ। ಭಾವೇ ಅಹೂಯಿತ್ಥ।
‘‘ಹಿ ಲೋಪಂ ವಾ’’ತಿ ಇತೋ ‘‘ಲೋಪೋ, ವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೯೦. ಹೋತಿಸ್ಸರೇ’ಹೋಹೇ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿಮ್ಹಿ ಸ್ಸಸ್ಸ ಚ।
ಹೂಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಸರೋ ಏಹ ಓಹ ಏತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ, ಸ್ಸಸ್ಸ ಚ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ವಾ। ಇಕಾರಾಗಮೋ, ಸರಲೋಪಾದಿ।
ಹೇಹಿತಿ, ಹೇಹಿನ್ತಿ। ಹೇಹಿಸಿ, ಹೇಹಿಥ। ಹೇಹಾಮಿ, ಹೇಹಾಮ। ಲೋಪಾಭಾವೇ – ಹೇಹಿಸ್ಸತಿ, ಹೇಹಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಹೇಹಿಸ್ಸಸಿ, ಹೇಹಿಸ್ಸಥ। ಹೇಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಹೇಹಿಸ್ಸಾಮ। ಓಹಾದೇಸೇ – ಹೋಹಿತಿ, ಹೋಹಿನ್ತಿ। ಹೋಹಿಸಿ, ಹೋಹಿಥ। ಹೋಹಾಮಿ, ಹೋಹಾಮ। ತಥಾ ಹೋಹಿಸ್ಸತಿ, ಹೋಹಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಹೋಹಿಸ್ಸಸಿ, ಹೋಹಿಸ್ಸಥ। ಹೋಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಹೋಹಿಸ್ಸಾಮ। ಏಕಾರಾದೇಸೇ – ಹೇತಿ, ಹೇನ್ತಿ। ಹೇಸಿ, ಹೇಥ। ಹೇಮಿ ಭಾವೇ ಹೂಯಿಸ್ಸತೇ।
ಕಾಲಾತಿಪತ್ತಿಯಂ ಅಹವಿಸ್ಸ, ಅಹವಿಸ್ಸಂಸು। ಅಹುಯಿಸ್ಸಥ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಹೂ, ಭೂ ಸತ್ತಾಯಂ, ಭೂ ಇತೀಧ ಅನುಪುಬ್ಬೋ, ತ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಲೋಪವುದ್ಧಿಯೋ, ಅನುಭೋತಿ, ಅನುಭೋನ್ತಿ। ಅನುಭೋಸಿ, ಅನುಭೋಥ। ಅನುಭೋಮಿ, ಅನುಭೋಮ।
ಕಮ್ಮೇ ಅನುಭೂಯತಿ, ಅನುಭೂಯನ್ತಿ। ತಥಾ ಅನುಭೋತು, ಅನುಭೋನ್ತು। ಅನುಭೋಹಿ, ಅನುಭೋಥ। ಅನುಭೋಮಿ, ಅನುಭೋಮ। ಅನುಭೂಯತು, ಅನುಭೂಯನ್ತು। ಅನುಭವೇ, ಅನುಭವೇಯ್ಯ। ಅನುಭೂಯೇಯ್ಯ। ಅನುಭೋಸಿ, ಅನುಭವಿ। ಅನುಭೋಸ್ಸತಿ, ಅನುಭೋಸ್ಸನ್ತಿ। ಅನುಭೋಸ್ಸಸಿ, ಅನುಭೋಸ್ಸಥ। ಅನುಭೋಸ್ಸಾಮಿ, ಅನುಭೋಸ್ಸಾಮ। ಅನುಭವಿಸ್ಸತಿ ವಾ। ಅನುಭೋಸ್ಸ, ಅನುಭವಿಸ್ಸ ವಾ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಸೀ ಸಯೇ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪೋ, ವುದ್ಧಿ ಚ, ಸೇತಿ, ಸೇನ್ತಿ। ಸೇಸಿ, ಸೇಥ। ಸೇಮಿ, ಸೇಮ। ಸೇತೇ, ಸೇನ್ತೇ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪಾಭಾವೇ –
‘‘ಸರೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ, ಧಾತುಗ್ಗಹಣಞ್ಚ।
೪೯೧. ಏ ಅಯ।
ಏಕಾರಸ್ಸ ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಸರೇ ಪರೇ ಅಯಾದೇಸೋ ಹೋತಿ, ಸರಲೋಪಾದಿ। ಸಯತಿ, ಸಯನ್ತಿ। ಸಯಸಿ, ಸಯಥ। ಸಯಾಮಿ, ಸಯಾಮ।
ಕಮ್ಮೇ ಅತಿಪುಬ್ಬೋ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತ್ವಾ’’ದಿನಾ ಯಮ್ಹಿ ರಸ್ಸಸರಸ್ಸ ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ದೀಘೋ, ಅತಿಸೀಯತೇ, ಅತಿಸೀಯನ್ತೇ। ಅತಿಸೀಯತಿ, ಅತಿಸೀಯನ್ತಿ। ಭಾವೇ ಸೀಯತೇ।
ತಥಾ ಸೇತು, ಸೇನ್ತು। ಸೇಹಿ, ಸೇಥ। ಸೇಮಿ, ಸೇಮ। ಸಯತು, ಸಯನ್ತು। ಸಯ, ಸಯಾಹಿ, ಸಯಥ। ಸಯಾಮಿ, ಸಯಾಮ। ಸಯತಂ, ಸಯನ್ತಂ। ಸಯಸ್ಸು, ಸಯವ್ಹೋ। ಸಯೇ, ಸಯಾಮಸೇ। ಅತಿಸೀಯತಂ, ಅತಿಸೀಯನ್ತಂ। ಅತಿಸೀಯತು, ಅತಿಸೀಯನ್ತು। ಭಾವೇ ಸೀಯತಂ।
ಸಯೇ, ಸಯೇಯ್ಯ, ಸಯೇಯ್ಯುಂ। ಅತಿಸೀಯೇಯ್ಯ। ಭಾವೇ ಸೀಯೇಥ।
ಅಸಯಿ, ಸಯಿ, ಅಸಯಿಂಸು, ಸಯಿಂಸು, ಅಸಯುಂ। ಸಾಗಮೇ ಅತಿಸೇಸಿ, ಅತಿಸೇಸುಂ। ಕಮ್ಮೇ ಅಚ್ಚಸೀಯಿತ್ಥ, ಅಚ್ಚಸೀಯಿ, ಅತಿಸೀಯಿ। ಭಾವೇ ಸೀಯಿತ್ಥ।
ಸಯಿಸ್ಸತಿ, ಸಯಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಇಕಾರಾಗಮಾಭಾವೇ ಸೇಸ್ಸತಿ, ಸೇಸ್ಸನ್ತಿ। ಕಮ್ಮೇ ಅತಿಸೀಯಿಸ್ಸಥ, ಅತಿಸೀಯಿಸ್ಸತಿ। ಭಾವೇ ಸೀಯಿಸ್ಸತೇ।
ಅಸಯಿಸ್ಸಾ, ಅಸಯಿಸ್ಸಂಸು। ಕಮ್ಮೇ ಅಚ್ಚಸೀಯಿಸ್ಸಥ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ನೀ ಪಾಪುಣನೇ, ದ್ವಿಕಮ್ಮಕೋಯಂ, ಅಜಂ ಗಾಮಂ ನೇತಿ, ನೇನ್ತಿ। ನೇಸಿ, ನೇಥ। ನೇಮಿ, ನೇಮ। ಲೋಪಾಭಾವೇ ನಯತಿ, ನಯನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಕಮ್ಮೇ ನೀಯತೇ ಗಾಮಂ ಅಜೋ ದೇವದತ್ತೇನ, ನೀಯರೇ, ನೀಯನ್ತೇ। ನೀಯತಿ, ನೀಯನ್ತಿ।
ತಥಾ ನೇತು, ನಯತು। ನೀಯತಂ, ನೀಯನ್ತಂ। ನಯೇ, ನಯೇಯ್ಯ। ನೀಯೇಥ, ನೀಯೇಯ್ಯ। ಅನಯಿ, ನಯಿ, ಅನಯಿಂಸು, ನಯಿಂಸು। ವಿನೇಸಿ, ವಿನೇಸುಂ। ಅನೀಯಿತ್ಥ, ನೀಯಿತ್ಥ। ನಯಿಸ್ಸತಿ
ಠಾ ಗತಿನಿವತ್ತಿಮ್ಹಿ, ‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೯೨. ಠಾ ತಿಟ್ಠೋ।
ಠಾಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ತಿಟ್ಠಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ, ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪೋ। ತಿಟ್ಠತಿ, ತಿಟ್ಠನ್ತಿ। ಠಾತಿ, ಠನ್ತಿ। ಲೋಪಾಭಾವೇ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಠಾತೋ ಹಕಾರಾಗಮೋ ಚ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಸಂಪುಬ್ಬೋ ಸಣ್ಠಹತಿ, ಸಣ್ಠಹನ್ತಿ। ಏತ್ತೇ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ, ಅಧಿಟ್ಠೇನ್ತಿ।
ಕಮ್ಮೇ –
೪೯೩. ಯಮ್ಹಿ ದಾಧಾ ಮಾ ಠಾ ಹಾ ಪಾ ಮಹ ಮಥಾದೀನಮೀ।
ಭಾವಕಮ್ಮವಿಸಯೇ ಯಮ್ಹಿ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ ದಾ ಧಾ ಮಾ ಠಾ ಹಾಪಾ ಮಹ ಮಥ ಇಚ್ಚೇವಮಾದೀನಂ ಧಾತೂನಂ ಅನ್ತೋ ಈಕಾರಮಾಪಜ್ಜತೇ, ನಿಚ್ಚತ್ಥೋಯಮಾರಮ್ಭೋ। ಉಪಟ್ಠೀಯತಿ, ಉಪಟ್ಠೀಯನ್ತಿ। ಹಕಾರಾಗಮೇ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಈಕಾರಾಗಮೋ ಚ, ಪತಿಟ್ಠಹೀಯತಿ, ಪತಿಟ್ಠಹೀಯನ್ತಿ। ಭಾವೇ ಠೀಯತೇ।
ತಥಾ ತಿಟ್ಠತು, ತಿಟ್ಠನ್ತು। ಠಾತು, ಠನ್ತು। ಸಣ್ಠಹತು, ಸಣ್ಠಹನ್ತು। ತಿಟ್ಠೇ, ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ। ಸಣ್ಠೇ, ಸಣ್ಠೇಯ್ಯ, ಸಣ್ಠೇಯ್ಯುಂ। ಸಣ್ಠಹೇ, ಸಣ್ಠಹೇಯ್ಯುಂ। ಅಟ್ಠಾಸಿ, ಅಟ್ಠಂಸು। ಸಣ್ಠಹಿ, ಸಣ್ಠಹಿಂಸು। ಪಕಿಟ್ಠಿಸ್ಸತಿ, ಪತಿಟ್ಠಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಠಸ್ಸತಿ, ಠಸ್ಸನ್ತಿ। ಪತಿಟ್ಠಹಿಸ್ಸತಿ, ಪತಿಟ್ಠಹಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಪತಿಟ್ಠಿಸ್ಸ, ಪತಿಟ್ಠಿಸ್ಸಂಸು। ಪತಿಟ್ಠಹಿಸ್ಸ, ಪತಿಟ್ಠಹಿಸ್ಸಂಸು ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಪಾ ಪಾನೇ, ‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೯೪. ಪಾ ಪಿಬೋ।
ಪಾಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಪಿಬಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ।
ಪಿಬತಿ। ಪಿಬತು। ಪಿಬೇಯ್ಯ। ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತ್ವಾ’’ದಿನಾ ಬಕಾರಸ್ಸ ವಕಾರೋ, ಪಿವತಿ, ಪಿವನ್ತಿ। ಪಾತಿ, ಪಾನ್ತಿ, ಪನ್ತಿ ವಾ। ಪೀಯತೇ, ಪೀಯನ್ತೇ। ಪೀಯತಿ, ಪೀಯನ್ತಿ। ಪಿವತು। ಪಿವೇಯ್ಯ। ಅಪಾಯಿ, ಪಿವಿ। ಪಿವಿಸ್ಸತಿ। ಅಪಿವಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಅಸ ಭುವಿ, ವಿಭತ್ತುಪ್ಪತ್ತಿ, ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪೋ, ಅಸ ಇತೀಧ –
‘‘ಅಸಸ್ಮಾ, ಅನ್ತಲೋಪೋ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೪೯೫. ತಿಸ್ಸ ತ್ಥಿತ್ತಂ।
ಅಸಇಚ್ಚೇತಸ್ಮಾ ಧಾತುಮ್ಹಾ ಪರಸ್ಸ ತಿಸ್ಸ ವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ತ್ಥಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಚ। ಅತ್ಥಿ।
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೯೬. ಸಬ್ಬತ್ಥಾಸಸ್ಸಾದಿ ಲೋಪೋ ಚ।
ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು ಚ ಅಸಇಚ್ಚೇತಾಯ ಧಾತುಯಾ ಆದಿಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ವಾ, ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ। ಸನ್ತಿ।
‘‘ಅಸಸ್ಮಾ, ಅನ್ತಲೋಪೋ’’ತಿ ಚ ಅಧಿಕಾರೋ।
೪೯೭. ಸಿಮ್ಹಿ ಚ।
ಅಸಧಾತುಸ್ಸ ಅನ್ತಲೋಪೋ ಹೋತಿ ಸಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ ಚ। ತ್ವಂ ಅಸಿ।
೪೯೮. ಥಸ್ಸ ತ್ಥತ್ತಂ।
ಅಸಇಚ್ಚೇತಾಯ ಧಾತುಯಾ ಪರಸ್ಸ ಥಸ್ಸ ವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ತ್ಥತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಚ। ತುಮ್ಹೇ ಅತ್ಥ।
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೪೯೯. ಅಸಸ್ಮಾ ಮಿಮಾನಂ ಮ್ಹಿಮ್ಹಾನ್ತಲೋಪೋ ಚ।
ಅಸಇಚ್ಚೇತಾಯ ಧಾತುಯಾ ಪರಾಸಂ ಮಿ ಮಇಚ್ಚೇತಾಸಂ ವಿಭತ್ತೀನಂ ಮ್ಹಿಮ್ಹಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ, ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಚ। ಅಮ್ಹಿ, ಅಮ್ಹ। ಅಸ್ಮಿ, ಅಸ್ಮ।
೫೦೦. ತುಸ್ಸ ತ್ಥುತ್ತಂ।
ಅಸಇಚ್ಚೇತಾಯ ಧಾತುಯಾ ಪರಸ್ಸ ತುಸ್ಸ ವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ತ್ಥುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಚ। ಅತ್ಥು। ಅಸಸ್ಸಾದಿಲೋಪೋ ಚ, ಸನ್ತು। ಆಹಿ, ಅತ್ಥ। ಅಸ್ಮಿ, ಅಸ್ಮ।
ಸತ್ತಮಿಯಂ ಅಸಸ್ಸಾದಿಲೋಪೋ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಅಸತೋ ಏಯ್ಯಏಯ್ಯುಂ ವಿಭತ್ತೀನಂ ಇಯಾಇಯುಞ್ಚ ಹೋನ್ತಿ। ಸಿಯಾ, ಸಿಯುಂ।
ಲೋಪಾಭಾವೇ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತ್ವಾ’’ದಿನಾ ಅಸತೋ ಏಯ್ಯಾದೀನಂ ಸಧಾತ್ವನ್ತಾನಂ ಸ್ಸ ಸ್ಸು ಸ್ಸ ಸ್ಸಥ ಸ್ಸಂ ಸ್ಸಾಮಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ।
ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ, ಅಸ್ಸು। ಅಸ್ಸ, ಅಸ್ಸಥ। ಅಸ್ಸಂ, ಅಸ್ಸಾಮ।
ಅಜ್ಜತನಿಯಂ ಅಕಾರಾಗಮೋ, ದೀಘೋ ಚ, ಆಸಿ, ಆಸಿಂಸು, ಆಸುಂ। ಆಸಿ, ಆಸಿತ್ಥ। ಆಸಿಂ, ಆಸಿಮ್ಹ।
‘‘ವಾ
೫೦೧. ಅಸಬ್ಬಧಾತುಕೇ ಭೂ।
ಅಸಸ್ಸೇವ ಧಾತುಸ್ಸ ಭೂಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ಅಸಬ್ಬಧಾತುಕೇ। ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅಭವಿಸ್ಸ, ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು।
ವಾತಿ ಕಿಮತ್ಥಂ? ಆಸುಂ।
ಬ್ರೂ ವಿಯತ್ತಿಯಂ ವಾಚಾಯಂ, ತ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ, ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪೋ ಚ।
‘‘ಕ್ವಚೀ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೦೨. ಬ್ರೂತೋ ಈ ತಿಮ್ಹಿ।
ಬ್ರೂಇಚ್ಚೇತಾಯ ಧಾತುಯಾ ಪರೋ ಈಕಾರಾಗಮೋ ಹೋತಿ ತಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ ಕ್ವಚಿ, ವುದ್ಧಿಅವಾದೇಸಾ, ಸರಲೋಪಾದಿ। ಬ್ರವೀತಿ, ಬ್ರೂತಿ, ‘‘ಅಞ್ಞೇಸು ಚಾ’’ತಿ ಸುತ್ತಾನುವತ್ತಿತವಾಗ್ಗಹಣೇನ ಬ್ರೂಧಾತುಸ್ಸ ಬ್ಯಞ್ಜನೇ ವುದ್ಧಿ ನ ಹೋತಿ, ಬಹುವಚನೇ ‘‘ಝಲಾನಮಿಯುವಾ ಸರೇ ವಾ’’ತಿ ಊಕಾರಸ್ಸ ಸರೇ ಉವಾದೇಸೋ, ಬ್ರುವನ್ತಿ। ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತ್ವಾ’’ದಿನಾ ಬ್ರೂತೋ ತಿಅನ್ತೀನಂ ವಾ ಅ ಉ ಆದೇಸಾ ಬ್ರೂಸ್ಸ ಆಹಾದೇಸೋ ಚ।
ಆಹ, ಆಹು। ಬ್ರೂಸಿ, ಬ್ರೂಥ। ಬ್ರೂಮಿ, ಬ್ರೂಮ। ಬ್ರೂತೇ, ಬ್ರುವನ್ತೇ। ಬ್ರೂಸೇ, ಬ್ರುವವ್ಹೇ। ಬ್ರುವೇ, ಬ್ರೂಮ್ಹೇ। ಬ್ರೂತು, ಬ್ರುವನ್ತು। ಬ್ರೂಹಿ, ಬ್ರೂಥ। ಬ್ರೂಮಿ, ಬ್ರೂಮ। ಬ್ರೂತಂ, ಬ್ರುವನ್ತಂ। ಬ್ರುವೇ, ಬ್ರುವೇಯ್ಯ, ಬ್ರುವೇಯ್ಯುಂ। ಬ್ರುವೇಯ್ಯಾಸಿ, ಬ್ರುವೇಯ್ಯಾಥ। ಬ್ರುವೇಯ್ಯಾಮಿ, ಬ್ರುವೇಯ್ಯಾಮ। ಬ್ರುವೇಥ, ಬ್ರುವೇರಂ। ಅಬ್ರುವಾ, ಅಬ್ರುವೂ।
ಪರೋಕ್ಖಾಯಂ ಬ್ರೂಧಾತುಸ್ಸ ಆಹಆದೇಸೋ, ಸರಲೋಪಾದಿ, ಸುಪಿನೇ ಕಿರ ಮಾಹ, ತೇನಾಹು ಪೋರಾಣಾ, ಆಹಂಸು ವಾ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಅಜ್ಜತನಿಯಂ ಅಬ್ರವಿ, ಅಬ್ರುವಿ, ಅಬ್ರವುಂ। ಬ್ರವಿಸ್ಸತಿ। ಅಬ್ರವಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಹನ ಹಿಂಸಾಗತೀಸು, ತಿಮ್ಹಿ ಕ್ವಚಿ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪೋ, ಹನ್ತಿ, ಹನತಿ, ಹನನ್ತಿ। ಹನಸಿ, ಹನಥ। ಹನಾಮಿ, ಹನಾಮ।
ಕಮ್ಮೇ ‘‘ತಸ್ಸ ಚವಗ್ಗ’’ಇಚ್ಚಾದಿನಾ ಞತ್ತಂ, ದ್ವಿತ್ತಞ್ಚ, ಹಞ್ಞತೇ, ಹಞ್ಞನ್ತೇ, ಹಞ್ಞರೇ। ಹಞ್ಞತಿ, ಹಞ್ಞನ್ತಿ। ಹನತು, ಹನನ್ತು। ಹನೇಯ್ಯ।
‘‘ಹನಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೦೩. ವಧೋ ವಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ।
ಹನಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ವಧಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು, ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ। ವಧೇತಿ। ವಧೀಯತಿ। ವಧೇತು। ವಧೀಯತು। ವಧೇಯ್ಯ। ಅವಧಿ, ಅವಧಿಂಸು। ಅಹನಿ, ಅಹನಿಂಸು। ವಧಿಸ್ಸತಿ, ಹನಿಸ್ಸತಿ। ಖಾದೇಸೇ ಪಟಿಹಙ್ಖಾಮಿ, ಪಟಿಹನಿಸ್ಸಾಮಿ। ಅವಧಿಸ್ಸ, ಅಹನಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಹೂವಾದಿನಯೋ।
ಹು ದಾನಾದನಹಬ್ಯಪ್ಪದಾನೇಸು, ತ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ, ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಚ, ‘‘ಕ್ವಚಾದಿವಣ್ಣಾನಮೇಕಸ್ಸರಾನಂ ದ್ವೇಭಾವೋ’’ತಿ ದ್ವಿತ್ತಂ, ‘‘ಪುಬ್ಬೋಬ್ಭಾಸೋ’’ತಿ ಅಬ್ಭಾಸಸಞ್ಞಾ।
‘‘ಅಬ್ಭಾಸೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೦೪. ಹಸ್ಸ ಜೋ।
ಹಕಾರಸ್ಸ ಅಬ್ಭಾಸೇ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ಜೋ ಹೋತಿ। ‘‘ಲೋಪಞ್ಚೇತ್ತ ಮಕಾರೋ’’ತಿ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪೋ, ವುದ್ಧಿ। ಜುಹೋತಿ।
ಲೋಪಾಭಾವೇ ‘‘ಝಲಾನಂ, ಸರೇ’’ತಿ ಚ ವತ್ತಮಾನೇ –
೫೦೫. ಯವಕಾರಾ ಚ।
ಝಲಸಞ್ಞಾನಂ ಇವಣ್ಣುವಣ್ಣಾನಂ ಯಕಾರವಕಾರಾದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಸರೇ ಪರೇತಿ ಅಪದನ್ತಸ್ಸ ಉಕಾರಸ್ಸ ವಕಾರೋ।
ಜುಹ್ವತಿ, ಜುಹೋತಿ, ಜುಹ್ವನ್ತಿ, ಜುಹೋನ್ತಿ। ಜುಹ್ವಸಿ, ಜುಹೋಸಿ, ಜುಹ್ವಥ, ಜುಹೋಥ। ಜುಹ್ವಾಮಿ, ಜುಹೋಮಿ, ಜುಹ್ವಾಮ, ಜುಹೋಮ।
ಕಮ್ಮೇ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ದೀಘೋ, ಹೂಯತೇ, ಹೂಯನ್ತೇ। ಹೂಯತಿ, ಹೂಯನ್ತಿ।
ತಥಾ ಜುಹೋತು, ಜುಹೋನ್ತು, ಜುಹ್ವನ್ತು ವಾ। ಜುಹೇ, ಜುಹೇಯ್ಯ, ಜುಹೇಯ್ಯುಂ। ಅಜುಹವಿ, ಅಜುಹವುಂ। ಅಜುಹೋಸಿ, ಅಜುಹೋಸುಂ। ಅಹೂಯಿತ್ಥ ಅಗ್ಗಿ। ಜುಹಿಸ್ಸತಿ, ಜುಹಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಜುಹೋಸ್ಸತಿ, ಜುಹೋಸ್ಸನ್ತಿ ವಾ। ಅಜುಹಿಸ್ಸ, ಅಜುಹಿಸ್ಸಂಸು ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಹಾ ಚಾಗೇ, ಪುರೇ ವಿಯ ದ್ವೇಭಾವಜಾದೇಸ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪಾ।
‘‘ಅಬ್ಭಾಸೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೦೬. ರಸ್ಸೋ।
ಅಬ್ಭಾಸೇ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ಸರಸ್ಸ ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ।
ಜಹಾತಿ, ಜಹನ್ತಿ। ಜಹಾಸಿ, ಜಹಾಥ। ಜಹಾಮಿ, ಜಹಾಮ।
ಕಮ್ಮೇ ಈಕಾರೋ। ಹೀಯತೇ, ಹೀಯನ್ತೇ, ಹೀಯರೇ। ಹೀಯತಿ, ಹೀಯನ್ತಿ।
ತಥಾ ಜಹಾತು, ಜಹನ್ತು। ಜಹೇ, ಜಹೇಯ್ಯ, ಜಹೇಯ್ಯುಂ। ಹೀಯೇಥ, ಹೀಯೇಯ್ಯ। ಅಜಹಾಸಿ, ಅಜಹಿಂಸು, ಅಜಹಾಸುಂ। ಪಜಹಿ, ಪಜಹಿಂಸು, ಪಜಹಂಸು, ಪಜಹುಂ। ಕಮ್ಮೇ ಪಜಹೀಯಿತ್ಥ, ಪಜಹೀಯಿ। ಪಜಹಿಸ್ಸತಿ, ಪಜಹಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಹೀಯಿಸ್ಸತಿ, ಹೀಯಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಪಜಹಿಸ್ಸ, ಪಜಹಿಸ್ಸಂಸು ಇಚ್ಚಾದಿ।
ದಾ ದಾನೇ, ತ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ, ದ್ವೇಭಾವರಸ್ಸತ್ತಾನಿ, ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಲೋಪೋ, ದದಾತಿ, ದದನ್ತಿ। ದದಾಸಿ, ದದಾಥ। ದದಾಮಿ, ದದಾಮ।
ದ್ವಿತ್ತಾಭಾವೇ ಮಣ್ಡೂಕಗತಿಯಾ ‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೦೭. ದಾಧಾತುಸ್ಸ ದಜ್ಜಂ।
ದಾಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ದಜ್ಜಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ, ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ, ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪೋ। ದಜ್ಜತಿ, ದಜ್ಜನ್ತಿ। ದಜ್ಜಸಿ, ದಜ್ಜಥ। ದಜ್ಜಾಮಿ, ದಜ್ಜಾಮ। ದಜ್ಜಾದೇಸಾಭಾವೇ ‘‘ಲೋಪಞ್ಚೇತ್ತಮಕಾರೋ’’ತಿ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಏಕಾರೋ, ದಾನಂ ದೇತಿ, ದೇನ್ತಿ। ದೇಸಿ, ದೇಥ।
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೦೮. ದಾದನ್ತಸ್ಸಂ ಮಿಮೇಸು।
ದಾಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಅನ್ತಸ್ಸ ಅಂ ಹೋತಿ ವಾ ಮಿಮಇಚ್ಚೇತೇಸು ಪರೇಸು, ನಿಗ್ಗಹೀತಸ್ಸ ವಗ್ಗನ್ತತ್ತಂ। ದಮ್ಮಿ, ದಮ್ಮ। ದೇಮಿ, ದೇಮ।
ಕಮ್ಮೇ ‘‘ಯಮ್ಹಿ ದಾಧಾ’’ಇಚ್ಚಾದಿನಾ ಈಕಾರೋ, ದೀಯತೇ, ದೀಯನ್ತೇ। ದೀಯತಿ, ದೀಯನ್ತಿ। ದೀಯ್ಯತೇ, ದೀಯ್ಯನ್ತೇ। ದೀಯ್ಯತಿ, ದೀಯ್ಯನ್ತಿ ವಾ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ದದಾತು ಕಮ್ಮೇ ದೀಯತಂ, ದೀಯನ್ತಂ। ದೀಯತು, ದೀಯನ್ತು।
ಸತ್ತಮಿಯಂ ದದೇ, ದದೇಯ್ಯ, ದದೇಯ್ಯುಂ। ದದೇಯ್ಯಾಸಿ, ದದೇಯ್ಯಾಥ। ದದೇಯ್ಯಾಮಿ, ದದೇಯ್ಯಾಮ। ದದೇಥ, ದದೇರಂ। ದದೇಥೋ, ದದೇಯ್ಯಾವ್ಹೋ। ದದೇಯ್ಯಂ, ದದೇಯ್ಯಾಮ್ಹೇ। ದಜ್ಜೇ, ದಜ್ಜೇಯ್ಯ।
‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಏಯ್ಯಸ್ಸಾತ್ತಞ್ಚ, ದಜ್ಜಾ, ದಜ್ಜುಂ, ದಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ। ದಜ್ಜೇಯ್ಯಾಸಿ, ದಜ್ಜೇಯ್ಯಾಥ। ದಜ್ಜಂ, ಏಯ್ಯಾಮಿಸ್ಸ ಅಮಾದೇಸೋ ಚ, ದಜ್ಜೇಯ್ಯಾಮಿ, ದಜ್ಜೇಯ್ಯಾಮ। ದ್ವಿತ್ತಾಭಾವೇ ದೇಯ್ಯ, ದೇಯ್ಯುಂ। ದೇಯ್ಯಾಸಿ, ದೇಯ್ಯಾಥ। ದೀಯೇಥ, ದೀಯೇಯ್ಯ।
ಹಿಯ್ಯತ್ತನಿಯಂ ಅದದಾ, ಅದದೂ। ಅದದೋ, ಅದದತ್ಥ। ಅದದಂ, ಅದದಮ್ಹ। ಅದದತ್ಥ, ಅದದಮ್ಹಸೇ। ಕಮ್ಮೇ ಅದೀಯಿತ್ಥ।
ಅಜ್ಜತನಿಮ್ಹಿ ಅದದಿ, ಅದದಿಂಸು, ಅದದುಂ। ಅದಜ್ಜಿ, ಅದಜ್ಜಿಂಸು। ಅದಾಸಿ, ಅದಂಸು। ಅದಾಸಿ, ಅದೋ, ಅದಿತ್ಥ। ಅದಾಸಿಂ, ಅದಾಸಿಮ್ಹ, ಅದಮ್ಹ। ಅದಾದಾನಂ ಪುರಿನ್ದದೋ। ಕಮ್ಮೇ ಅದೀಯಿತ್ಥ, ಅದೀಯ್ಯಿ।
ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿಯಂ ಇಕಾರಾಗಮೋ, ಸರಲೋಪಾದಿ, ದದಿಸ್ಸತಿ, ದದಿಸ್ಸನ್ತಿ। ದಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ದಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ। ರಸ್ಸತ್ತಂ, ದಸ್ಸತಿ, ದಸ್ಸನ್ತಿ। ದಸ್ಸಸಿ, ದಸ್ಸಥ। ದಸ್ಸಾಮಿ, ದಸ್ಸಾಮ। ದಸ್ಸತೇ। ದೀಯಿಸ್ಸತೇ, ದೀಯಿಸ್ಸತಿ।
ಕಾಲಾತಿಪತ್ತಿಯಂ ಅದದಿಸ್ಸ, ಅದಜ್ಜಿಸ್ಸ, ಅದಜ್ಜಿಸ್ಸಾ, ಅದಸ್ಸ, ಅದಸ್ಸಾ, ಅದಸ್ಸಂಸು। ಅದೀಯಿಸ್ಸಥ, ಅದೀಯಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಧಾ ಧಕಾರಸ್ಸ ದಕಾರೋ, ದಧಾತಿ, ದಧನ್ತಿ। ಅಪಿಪುಬ್ಬೋ ತಸ್ಸ ‘‘ತೇಸು ವುದ್ಧೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಅಕಾರಲೋಪೋ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಧಕಾರಸ್ಸ ಹಕಾರೋ, ರಸ್ಸತ್ತಞ್ಚ, ದ್ವಾರಂ ಪಿದಹತಿ, ಪಿದಹನ್ತಿ। ದ್ವೇಭಾವಾಭಾವೇ ನಿಧಿಂ ನಿಧೇತಿ, ನಿಧೇನ್ತಿ।
ಕಮ್ಮೇ ಧೀಯತೇ, ಧೀಯತಿ, ಪಿಧೀಯತೇ, ಪಿಧೀಯತಿ।
ತಥಾ ದಧಾತು, ಪಿದಹತು, ನಿಧೇತು, ನಿಧೇನ್ತು। ದಧೇ, ದಧೇಯ್ಯ, ಪಿದಹೇ, ಪಿದಹೇಯ್ಯ, ನಿಧೇ, ನಿಧೇಯ್ಯ। ದಧಾಸಿ, ಪಿದಹಿ। ಧಸ್ಸತಿ, ಪಿದಹಿಸ್ಸತಿ, ಪರಿದಹೇಸ್ಸತಿ। ಅಧಸ್ಸ, ಪಿದಹಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಜುಹೋತ್ಯಾದಿನಯೋ।
ಅವುದ್ಧಿಕಾ ತುದಾದೀ ಚ, ಹೂವಾದಿ ಚ ತಥಾಪರೋ।
ಜುಹೋತ್ಯಾದಿ ಚತುದ್ಧೇವಂ, ಞೇಯ್ಯಾ ಭೂವಾದಯೋ ಇಧ॥
ಭೂವಾದಿಗಣೋ।
ರುಧಾದಿಗಣ
ರುಧ ಆವರಣೇ, ಪುರೇ ವಿಯ ಧಾತುಸಞ್ಞಾದಿಮ್ಹಿ ಕತೇ ವಿಭತ್ತುಪ್ಪತ್ತಿ।
‘‘ಅ’’ಇತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೦೯. ರುಧಾದಿತೋ ನಿಗ್ಗಹೀತಪುಬ್ಬಞ್ಚ।
ಚತುಪ್ಪದಮಿದಂ। ರುಧಇಚ್ಚೇವಮಾದಿತೋ ಧಾತುಗಣತೋ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಕತ್ತರಿ ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು, ನಿಗ್ಗಹೀತಞ್ಚ ತತೋ ಪುಬ್ಬಂ ಚಸದ್ದೇನ ಇಈಏಓಪಚ್ಚಯಾ ಚ, ನಿಗ್ಗಹೀತಸ್ಸ ವಗ್ಗನ್ತತ್ತಂ। ಇಧ ಸಂಯೋಗನ್ತತ್ತಾ ನ ವುದ್ಧಿ ಹೋತಿ, ತದಾಗಮಸ್ಸ ತಗ್ಗಹಣೇನ ಗಹಣತೋ।
ಸೋ ಮಗ್ಗಂ ರುನ್ಧತಿ, ರುನ್ಧನ್ತಿ। ರುನ್ಧಸಿ, ರುನ್ಧಥ। ರುನ್ಧಾಮಿ, ರುನ್ಧಾಮ। ರುನ್ಧತೇ, ರುನ್ಧನ್ತೇ ಇಚ್ಚಾದಿ, ಇಕಾರಾದಿಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು ಪನ ರುನ್ಧಿತಿ, ರುನ್ಧೀತಿ, ರುನ್ಧೇತಿ, ರುನ್ಧೋತೀತಿಪಿ ಹೋತಿ।
ಕಮ್ಮೇ ನಿಪುಬ್ಬೋ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ‘‘ತಸ್ಸ ಚವಗ್ಗ’’ಇಚ್ಚಾದಿನಾ ಸಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಝಕಾರೇ ಕತೇ ‘‘ವಗ್ಗೇ ಘೋಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ ದ್ವಿತ್ತಂ, ಮಗ್ಗೋ ನಿರುಜ್ಝತೇ ತೇನ, ನಿರುಜ್ಝನ್ತೇ। ಪರಸ್ಸಪದತ್ತೇ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ। ನಿರುಜ್ಝಸಿ, ನಿರುಜ್ಝಥ। ನಿರುಜ್ಝಾಮಿ, ನಿರುಜ್ಝಾಮ।
ರುನ್ಧತು, ರುನ್ಧನ್ತು। ರುನ್ಧಾಹಿ, ರುನ್ಧಥ। ರುನ್ಧಾಮಿ, ರುನ್ಧಾಮ। ರುನ್ಧತಂ, ರುನ್ಧನ್ತಂ। ರುನ್ಧಸ್ಸು, ರುನ್ಧವ್ಹೋ। ರುನ್ಧೇ, ರುನ್ಧಾಮಸೇ। ನಿರುಜ್ಝತಂ, ನಿರುಜ್ಝನ್ತಂ। ನಿರುಜ್ಝತು, ನಿರುಜ್ಝನ್ತು। ರುನ್ಧೇ, ರುನ್ಧೇಯ್ಯ, ರುನ್ಧೇಯ್ಯುಂ। ರುನ್ಧೇಥ, ರುನ್ಧೇರಂ। ನಿರುಜ್ಝೇಥ, ನಿರುಜ್ಝೇಯ್ಯ ಇಚ್ಚಾದಿ। ರುನ್ಧಿ, ರುನ್ಧಿಂಸು। ಅರುನ್ಧಿ, ನಿರುಜ್ಝಿತ್ಥ। ನಿರುಜ್ಝಿ, ನಿರುಜ್ಝಿಂಸು। ರುನ್ಧಿಸ್ಸತಿ, ರುನ್ಧಿಸ್ಸನ್ತಿ। ನಿರುಜ್ಝಿಸ್ಸತೇ, ನಿರುಜ್ಝಿಸ್ಸನ್ತೇ। ನಿರುಜ್ಝಿಸ್ಸತಿ, ನಿರುಜ್ಝಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅರುನ್ಧಿಸ್ಸ, ಅರುನ್ಧಿಸ್ಸಂಸು। ನಿರುಜ್ಝಿಸ್ಸಥ, ನಿರುಜ್ಝಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಛಿದಿ ದ್ವಿಧಾಕರಣೇ, ಛಿನ್ದತಿ, ಛಿನ್ದನ್ತಿ। ಕಮ್ಮೇ ಛಿಜ್ಜತೇ, ಛಿಜ್ಜನ್ತೇ। ಛಿಜ್ಜತಿ, ಛಿಜ್ಜನ್ತಿ। ತಥಾ ಛಿನ್ದತು, ಛಿನ್ದನ್ತು। ಛಿಜ್ಜತು, ಛಿಜ್ಜನ್ತು। ಛಿನ್ದೇ, ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ। ಛಿಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಅಛಿನ್ದಿ, ಛಿನ್ದಿ, ಛಿನ್ದಿಂಸು। ಅಛಿಜ್ಜಿತ್ಥ, ಛಿಜ್ಜಿ। ಛಿನ್ದಿಸ್ಸತಿ, ಛಿನ್ದಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಸ್ಸಸ್ಸ ಛಾದೇಸೇ – ಛೇಚ್ಛತಿ, ಛೇಚ್ಛನ್ತಿ। ಛೇಚ್ಛಿತಿ ವಾ। ಕಮ್ಮೇ ಛಿಜ್ಜಿಸ್ಸತೇ, ಛಿಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಛಿಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಛಿಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅಛಿನ್ದಿಸ್ಸ। ಅಛಿಜ್ಜಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಭಿದಿ
ಯುಜ ಯೋಗೇ, ಯುಞ್ಜತಿ, ಯುಞ್ಜನ್ತಿ। ಯುಜ್ಜತೇ, ಯುಜ್ಜನ್ತೇ। ಯುಜ್ಜತಿ, ಯುಜ್ಜನ್ತಿ। ಯುಞ್ಜತು। ಯುಜ್ಜತಂ। ಯುಞ್ಜೇ। ಯುಜ್ಜೇಥ। ಅಯುಞ್ಜಿ, ಅಯುಞ್ಜಿಂಸು। ಅಯುಜ್ಜಿತ್ಥ, ಅಯುಜ್ಜಿ। ಯುಞ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಯುಞ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಯುಜ್ಜಿಸ್ಸತೇ, ಯುಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಯುಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಯುಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅಯುಞ್ಜಿಸ್ಸ। ಅಯುಜ್ಜಿಸ್ಸಥ, ಅಯುಜ್ಜಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಭುಜ ಪಾಲನಬ್ಯವಹರಣೇಸು, ಭುಞ್ಜತಿ, ಭುಞ್ಜನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿಯಂ ‘‘ಕರಸ್ಸ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಕಾಹೋ’’ತಿ ಸುತ್ತೇ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಗ್ಗಹಣೇನ ಭುಜತೋ ಸ್ಸಸ್ಸ ಖಾದೇಸೋ, ‘‘ಕೋ ಖೇ ಚಾ’’ತಿ ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಕಕಾರೋ, ವುದ್ಧಿ, ಭೋಕ್ಖತಿ, ಭೋಕ್ಖನ್ತಿ। ಭೋಕ್ಖಸಿ, ಭೋಕ್ಖಥ। ಭೋಕ್ಖಾಮಿ, ಭೋಕ್ಖಾಮ। ಖಾದೇಸಾಭಾವೇ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಮುಚ ಮೋಚನೇ, ಮುಞ್ಚತಿ, ಮುಞ್ಚನ್ತಿ। ಮುಚ್ಚತೇ, ಮುಚ್ಚನ್ತೇ। ಮುಞ್ಚತು, ಮುಞ್ಚನ್ತು। ಮುಚ್ಚತಂ, ಮುಚ್ಚನ್ತಂ। ಮುಞ್ಚೇ, ಮುಞ್ಚೇಯ್ಯ, ಮುಞ್ಚೇಯ್ಯುಂ। ಮುಚ್ಚೇಥ, ಮುಚ್ಚೇರಂ। ಅಮುಞ್ಚಿ, ಅಮುಞ್ಚಿಂಸು। ಅಮುಚ್ಚಿತ್ಥ। ಮೋಕ್ಖತಿ, ಮೋಕ್ಖನ್ತಿ। ಮುಞ್ಚಿಸ್ಸತಿ, ಮುಞ್ಚಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸತೇ, ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಅಮುಞ್ಚಿಸ್ಸ, ಅಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಥ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ರುಧಾದಿಗಣೋ।
ದಿವಾದಿಗಣ
ದಿವು ಕೀಳಾವಿಜಿಗೀಸಾಬ್ಯವಹಾರಜುತಿಥುತಿಕನ್ತಿಗತೀಸು। ಪುರೇ ವಿಯ ಧಾತ್ವನ್ತಲೋಪವಿಭತ್ತುಪ್ಪತ್ತಿಯೋ।
೫೧೦. ದಿವಾದಿತೋ ಯೋ।
ದಿವಾದಿತೋ ಧಾತುಗಣತೋ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಕತ್ತರಿ ವಿಹಿತೇಸು ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು।
‘‘ಯಗ್ಗಹಣಂ, ಚವಗ್ಗ ಯಕಾರ ವಕಾರತ್ತಂ ಸಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ, ಪುಬ್ಬರೂಪ’’ನ್ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೫೧೧. ತಥಾ ಕತ್ತರಿ ಚ।
ಯಥಾ ಭಾವಕಮ್ಮೇಸು ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸಾದೇಸೋ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಕತ್ತರಿಪಿ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಸಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಚವಗ್ಗ ಯಕಾರವಕಾರಾದೇಸೋ, ಪುಬ್ಬರೂಪಞ್ಚ ಕಾತಬ್ಬಾನೀತಿ ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ವಕಾರತ್ತಾ ಸಹ ತೇನ ಯಕಾರಸ್ಸ ವಕಾರೇ ಕತೇ ದ್ವಿಭಾವೋ, ‘‘ದೋ ಧಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಚಗ್ಗಹಣೇನ ‘‘ಬೋ ವಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ವಕಾರದ್ವಯಸ್ಸ ಬಕಾರದ್ವಯಂ, ದಿಬ್ಬತಿ, ದಿಬ್ಬನ್ತಿ। ದಿಬ್ಬಸಿ, ದಿಬ್ಬಥ। ದಿಬ್ಬಾಮಿ, ದಿಬ್ಬಾಮ।
ಕಮ್ಮೇ ದಿಬ್ಬತೇ, ದಿಬ್ಬನ್ತೇ। ದಿಬ್ಬತಿ, ದಿಬ್ಬನ್ತಿ। ದಿಬ್ಬತು। ದಿಬ್ಬತಂ। ದಿಬ್ಬೇ। ದಿಬ್ಬೇಥ। ಅದಿಬ್ಬಿ। ಅದಿಬ್ಬಿತ್ಥ। ದಿಬ್ಬಿಸ್ಸತಿ। ದಿಬ್ಬಿಸ್ಸತೇ। ಅದಿಬ್ಬಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಸಿವು ತನ್ತಸನ್ತಾನೇ, ಸಿಬ್ಬತಿ, ಸಿಬ್ಬನ್ತಿ। ಸಿಬ್ಬತು। ಸಿಬ್ಬೇಯ್ಯ। ಅಸಿಬ್ಬಿ, ಸಿಬ್ಬಿ। ಸಿಬ್ಬಿಸ್ಸತಿ। ಅಸಿಬ್ಬಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಪದ ಗತಿಮ್ಹಿ, ಉಪುಬ್ಬೋ ದ್ವಿತ್ತಂ, ‘‘ತಥಾ ಕತ್ತರಿ ಚಾ’’ತಿ ಸಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಯಕಾರಸ್ಸ ಜಕಾರೋ, ದ್ವಿತ್ತಞ್ಚ।
ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಉಪ್ಪಜ್ಜತೇ, ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೇ, ಉಪ್ಪಜ್ಜರೇ।
ಕಮ್ಮೇ ಪಟಿಪಜ್ಜತೇ, ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತೇ। ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಭಾವೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೇ ತಯಾ।
ತಥಾ
ಬುಧ ಅವಗಮನೇ, ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಪರತ್ತಾ ನ ವುದ್ಧಿ, ಝಕಾರಾದೇಸೋವ ವಿಸೇಸೋ, ಧಮ್ಮಂ ಬುಜ್ಝತಿ, ಬುಜ್ಝನ್ತಿ। ಬುಜ್ಝತೇ, ಬುಜ್ಝನ್ತೇ, ಬುಜ್ಝರೇ ವಾ।
ಕಮ್ಮೇ ಬುಜ್ಝತೇ ಮಯಾ ಧಮ್ಮೋ, ಬುಜ್ಝನ್ತೇ। ಬುಜ್ಝತಿ, ಬುಜ್ಝನ್ತಿ। ಬುಜ್ಝತು। ಬುಜ್ಝೇಯ್ಯ। ಅಬುಜ್ಝಿ। ಅಬುಜ್ಝಿತ್ಥ। ಬುಜ್ಝಿಸ್ಸತಿ। ಅಬುಜ್ಝಿಸ್ಸ।
ಯುಧ ಸಮ್ಪಹಾರೇ, ಯುಜ್ಝತಿ, ಯುಜ್ಝನ್ತಿ।
ಕುಧ ಕೋಪೇ, ಕುಜ್ಝತಿ, ಕುಜ್ಝನ್ತಿ।
ವಿಧ ತಾಳನೇ, ವಿಜ್ಝತಿ, ವಿಜ್ಝನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ನಹ ಬನ್ಧನೇ, ‘‘ಹ ವಿಪರಿಯಯೋ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ವಿಪರಿಯಯೋ। ಸನ್ನಯ್ಹತಿ, ಸನ್ನಯ್ಹನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಮನ ಞಾಣೇ, ಞಾದೇಸೋವ ವಿಸೇಸೋ, ಮಞ್ಞತಿ, ಮಞ್ಞನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ದಾ ಆದಾನೇ, ಸಂಆಪುಬ್ಬೋ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಯಮ್ಹಿ ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಇಕಾರೋ, ಸೀಲಂ ಸಮಾದಿಯತಿ, ಸಮಾದಿಯನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತುಸ ಪೀತಿಮ್ಹಿ, ಯಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಪುಬ್ಬರೂಪತ್ತಂ, ತುಸ್ಸತಿ, ತುಸ್ಸನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತಥಾ ಸಮು ಉಪಸಮೇ, ಸಮ್ಮತಿ, ಸಮ್ಮನ್ತಿ।
ಕುಪ ಕೋಪೇ, ಕುಪ್ಪತಿ, ಕುಪ್ಪನ್ತಿ।
ಜನಜನನೇ, ‘‘ಜನಾದೀನಮಾ ತಿಮ್ಹಿ ಚಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಜನಾದೀನಮಾ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಯಮ್ಹಿ ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಆಕಾರೋ। ಜಾಯತಿ, ಜಾಯನ್ತಿ। ಜಾಯತೇ, ಜಾಯನ್ತೇ।
ಕಮ್ಮೇ
ದಿವಾದಿಗಣೋ।
ಸ್ವಾದಿಗಣ
ಸು ಸವಣೇ, ಪುರೇ ವಿಯ ವಿಭತ್ತುಪ್ಪತ್ತಿ।
೫೧೨. ಸ್ವಾದಿತೋ ಣುಣಾಉಣಾ ಚ।
ಸುಇಚ್ಚೇವಮಾದಿತೋ ಧಾತುಗಣತೋ ಣು ಣಾಉಣಾಇಚ್ಚೇತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಕತ್ತರಿ ವಿಹಿತೇಸು ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು। ‘‘ಅಞ್ಞೇಸು ಚಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಚಗ್ಗಹಣೇನ ಣುಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ವುದ್ಧಿ। ತತ್ಥೇವಾನುವತ್ತಿತವಾಗ್ಗಹಣೇನ ಸ್ವಾದೀನಂ ಣುಣಾದೀಸು ನ ವುದ್ಧಿ।
ಧಮ್ಮಂ ಸುಣೋತಿ, ಸರಲೋಪಾದಿ, ಸುಣನ್ತಿ। ಸುಣೋಸಿ, ಸುಣೋಥ। ಸುಣೋಮಿ, ಸುಣೋಮ। ಣಾಪಚ್ಚಯೇ ಸುಣಾತಿ, ಸುಣನ್ತಿ। ಸುಣಾಸಿ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಸುಣಸಿ, ಸುಣಾಥ, ಸುಣಥ। ಸುಣಾಮಿ, ಸುಣಾಮ।
ಕಮ್ಮೇ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ದೀಘೋ, ಸೂಯತೇ, ಸೂಯನ್ತೇ। ಸೂಯತಿ, ಸೂಯನ್ತಿ। ದ್ವಿತ್ತೇ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಸುಯ್ಯತಿ, ಸುಯ್ಯನ್ತಿ। ಸೂಯ್ಯತಿ, ಸೂಯ್ಯನ್ತಿ ವಾ।
ಸುಣೋತು, ಸುಣನ್ತು। ಸುಣೋಹಿ, ಸುಣೋಥ। ಸುಣೋಮಿ, ಸುಣೋಮ। ಸುಣಾತು, ಸುಣನ್ತು। ಸುಣ, ಸುಣಾಹಿ, ಸುಣಾಥ। ಸುಣಾಮಿ, ಸುಣಾಮ। ಸುಣತಂ, ಸುಣನ್ತಂ ಕಮ್ಮೇ ಸೂಯತಂ, ಸೂಯನ್ತಂ। ಸೂಯತು, ಸೂಯನ್ತು।
ಸುಣೇ, ಸುಣೇಯ್ಯ, ಸುಣೇಯ್ಯುಂ। ಸುಣೇಯ್ಯಾಸಿ, ಸುಣೇಯ್ಯಾಥ। ಸುಣೇಯ್ಯಾಮಿ, ಸುಣೇಯ್ಯಾಮ। ಸುಣೇಥ, ಸುಣೇರಂ। ಸುಣೇಥೋ, ಸುಣೇಯ್ಯಾವ್ಹೋ। ಸುಣೇಯ್ಯಂ, ಸುಣೇಯ್ಯಾಮ್ಹೇ। ಸೂಯೇಥ, ಸೂಯೇಯ್ಯ।
ಅಸುಣಿ, ಸುಣಿ, ಅಸುಣಿಂಸು, ಸುಣಿಂಸು। ಅಸುಣಿ, ಅಸುಣಿತ್ಥ। ಅಸುಣಿಂ, ಸುಣಿಂ, ಅಸುಣಿಮ್ಹ, ಸುಣಿಮ್ಹ। ಅಸುಣಿತ್ಥ, ಸುಣಿತ್ಥ। ಣಾಪಚ್ಚಯಲೋಪೋ, ವುದ್ಧಿ, ಸಸ್ಸ ದ್ವಿಭಾವೋ, ಸಾಗಮೋ, ಅಸ್ಸೋಸಿ, ಅಸ್ಸೋಸಿಂಸು, ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಅಸ್ಸೋಸಿ, ಅಸ್ಸೋಸಿತ್ಥ। ಅಸ್ಸೋಸಿಂ, ಅಸ್ಸೋಸಿಮ್ಹ, ಅಸ್ಸೋಸಿಮ್ಹಾ ವಾ, ಅಸ್ಸೋಸಿತ್ಥ। ಅಸೂಯಿತ್ಥ, ಅಸ್ಸೂಯಿ।
ಸರಲೋಪಾದಿ, ಸುಣಿಸ್ಸತಿ, ಸುಣಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಸುಣಿಸ್ಸಸಿ, ಸುಣಿಸ್ಸಥ। ಸುಣಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸುಣಿಸ್ಸಾಮ। ಸುಣಿಸ್ಸತೇ, ಸುಣಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಸುಣಿಸ್ಸಸೇ, ಸುಣಿಸ್ಸವ್ಹೇ। ಸುಣಿಸ್ಸಂ, ಸುಣಿಸ್ಸಾಮ್ಹೇ। ಣಾಪಚ್ಚಯಲೋಪೋ, ವುದ್ಧಿ, ಸೋಸ್ಸತಿ, ಸೋಸ್ಸನ್ತಿ। ಸೋಸ್ಸಸಿ, ಸೋಸ್ಸಥ। ಸೋಸ್ಸಾಮಿ, ಸೋಸ್ಸಾಮ। ಸೋಸ್ಸತೇ। ಸೂಯಿಸ್ಸತೇ, ಸೂಯಿಸ್ಸತಿ। ಅಸುಣಿಸ್ಸ। ಅಸೂಯಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಹಿ ಗತಿಮ್ಹಿ, ಪಪುಬ್ಬೋ ಣಾಪಚ್ಚಯೋ, ಪಹಿಣಾತಿ, ಪಹಿಣತಿ ವಾ, ಪಹಿಣನ್ತಿ। ಪಹಿಣಾತು, ಪಹಿಣನ್ತು। ಪಹಿಣೇಯ್ಯ। ಪಹಿಣಿ, ದೂತಂ ಪಾಹೇಸಿ। ಪಹಿಣಿಸ್ಸತಿ। ಪಹಿಣಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ವು ಸಂವರಣೇ, ಆವುಣಾತಿ, ಆವುಣನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಮಿ ಪಕ್ಖೇಪೇ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಣಸ್ಸ ನತ್ತಂ, ಮಿನೋತಿ, ಮಿನನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಅಪ ಪಪುಬ್ಬೋ ಸರಲೋಪೇ ‘‘ದೀಘ’’ನ್ತಿ ದೀಘೋ, ಉಣಾಪಚ್ಚಯೋ, ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಪಾಪುಣನ್ತಿ। ಪಾಪುಣಾಸಿ, ಪಾಪುಣಾಥ। ಪಾಪುಣಾಮಿ, ಪಾಪುಣಾಮ।
ಕಮ್ಮೇ ಪಾಪೀಯತಿ, ಪಾಪೀಯನ್ತಿ। ತಥಾ ಪಾಪುಣಾತು। ಪಾಪೀಯತು। ಪಾಪುಣೇ, ಪಾಪುಣೇಯ್ಯ। ಪಾಪೀಯೇಯ್ಯ। ಪಾಪುಣಿ, ಪಾಪುಣಿಂಸು। ಪಾಪೀಯಿ। ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತಿ। ಪಾಪೀಯಿಸ್ಸತಿ। ಪಾಪುಣಿಸ್ಸ। ಪಾಪೀಯಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಸಕ ಸತ್ತಿಮ್ಹಿ, ದ್ವಿಭಾವೋ, ಸಕ್ಕುಣಾತಿ, ಸಕ್ಕುಣನ್ತಿ। ಭಾವೇ ‘‘ಪುಬ್ಬರೂಪಞ್ಚಾ’’ತಿ ಪುಬ್ಬರೂಪತ್ತಂ, ಸಕ್ಕತೇ ತಯಾ, ಸಕ್ಕತಿ ವಾ, ಸಕ್ಕುಣಾತು। ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ। ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಸಕನ್ತಸ್ಸ ಖಾದೇಸೋ ಅಜ್ಜತನಾದಿಮ್ಹಿ, ಅಸಕ್ಖಿ, ಸಕ್ಖಿ, ಅಸಕ್ಖಿಂಸು, ಸಕ್ಖಿಂಸು। ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅಸಕ್ಖಿಸ್ಸ, ಅಸಕ್ಖಿಸ್ಸಂಸು ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಸ್ವಾದಿಗಣೋ।
ಕಿಯಾದಿಗಣ
ಕೀ ದಬ್ಬವಿನಿಮಯೇ, ವಿಪುಬ್ಬೋ ದ್ವಿತ್ತಂ, ಪುರೇ ವಿಯ ವಿಭತ್ತುಪ್ಪತ್ತಿ।
೫೧೩. ಕಿಯಾದಿತೋ ನಾ।
ಕೀಇಚ್ಚೇವ ಮಾದಿತೋ ಧಾತುಗಣತೋ ನಾಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಕತ್ತರಿ। ನಾಪರತ್ತಾ ನ ವುದ್ಧಿ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಕಿಯಾದೀನಂ ನಾಮ್ಹಿ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಕೀತೋ ನಾಪಚ್ಚಯನಕಾರಸ್ಸ ಣತ್ತಞ್ಚ।
ಭಣ್ಡಂ ವಿಕ್ಕಿಣಾತಿ, ವಿಕ್ಕಿಣನ್ತಿ। ವಿಕ್ಕೀಯತಿ, ವಿಕ್ಕೀಯನ್ತಿ। ವಿಕ್ಕಿಣಾತು, ವಿಕ್ಕಿಣನ್ತು। ವಿಕ್ಕೀಯತು, ವಿಕ್ಕೀಯನ್ತು। ವಿಕ್ಕಿಣೇ, ವಿಕ್ಕಿಣೇಯ್ಯ
ಜಿ ಜಯೇ, ಕಿಲೇಸೇ ಜಿನಾತಿ, ಜಿನನ್ತಿ। ಜೀಯತಿ, ಜೀಯನ್ತಿ। ಏವಂ ಜಿನಾತು। ಜೀಯತು। ಜಿನೇಯ್ಯ। ಜೀಯೇಯ್ಯ। ಅಜಿನಿ, ಜಿನಿ, ಅಜಿನಿಂಸು, ಜಿನಿಂಸು। ಅಜೇಸಿ, ಅಜೇಸುಂ। ಅಜಿನಿತ್ಥ। ಅಜೀಯಿತ್ಥ, ಅಜೀಯಿ। ಜಿನಿಸ್ಸತಿ, ಜಿನಿಸ್ಸನ್ತಿ। ವಿಜೇಸ್ಸತಿ, ವಿಜೇಸ್ಸನ್ತಿ। ಜೀಯಿಸ್ಸತಿ, ಜೀಯಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅಜಿನಿಸ್ಸ। ಅಜೀಯಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತಥಾ ಚಿ ಚಯೇ, ಚಿನಾತಿ, ಚಿನನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಞಾ ಅವಬೋಧನೇ ನಾಪಚ್ಚಯೋ।
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೧೪. ಞಾಸ್ಸ ಜಾ ಜಂ ನಾ।
ಞಾಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಜಾ ಜಂ ನಾಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ।
ಜಾದೇಸೋ ನಾಮ್ಹಿ ಜಂ ಞಾಮ್ಹಿ, ನಾಭಾವೋ ತಿಮ್ಹಿ ಏವಿಧ।
ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥ-ವಾಸದ್ದಸ್ಸಾನುವತ್ತನಾ।
ಧಮ್ಮಂ ವಿಜಾನಾತಿ, ವಿನಾಯತಿ ವಾ, ವಿಜಾನನ್ತಿ॥
ಕಮ್ಮೇ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ, ವಿಞ್ಞಾಯನ್ತಿ। ಇವಣ್ಣಾಗಮೇ ಪುಬ್ಬಲೋಪೋ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಏಕಾರೋ, ದ್ವಿತ್ತಞ್ಚ, ಞೇಯ್ಯತಿ, ಞೇಯ್ಯನ್ತಿ। ವಿಜಾನಾತು, ವಿಜಾನನ್ತು, ರಸ್ಸತ್ತಂ। ವಿಜಾನ, ವಿಜಾನಾಹಿ, ವಿಜಾನಾಥ। ವಿಜಾನಾಮಿ, ವಿಜಾನಾಮ। ವಿಜಾನತಂ, ವಿಜಾನನ್ತಂ। ವಿಜಾನಸ್ಸು। ವಿಞ್ಞಾಯತು, ವಿಞ್ಞಾಯನ್ತು।
೫೧೫. ಏಯ್ಯಸ್ಸ ಞಾತೋ ಇಯಾ ಞಾ ವಾ।
ಏಯ್ಯಸ್ಸ ವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಞಾಇಚ್ಚೇತಾಯ ಧಾತುಯಾ ಪರಸ್ಸ ಇಯಾ ಞಾಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ, ಸರಲೋಪಾದಿ। ವಿಜಾನಿಯಾ।
ಞಾದೇಸೇ ಞಾಸ್ಸ ಜಂಆದೇಸೋ।
‘‘ಞಾತೋ, ವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೫೧೬. ನಾಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಯಕಾರತ್ತಂ।
ಞಾಇಚ್ಚೇತಾಯ ಧಾತುಯಾ ಪರಸ್ಸ ನಾಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ವಾ, ಯಕಾರತ್ತಞ್ಚ, ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ। ತೇನ –
ಞಾಮ್ಹಿ ನಿಚ್ಚಞ್ಚ ನಾಲೋಪೋ,
ವಿಭಾಸಾಜ್ಜತನಾದಿಸು।
ಅಞ್ಞತ್ಥ ನ ಚ ಹೋತಾಯಂ,
ನಾತೋ ತಿಮ್ಹಿ ಯಕಾರತಾ॥
ನಿಗ್ಗಹೀತಸ್ಸ ವಗ್ಗನ್ತತ್ತಂ, ವಿಜಞ್ಞಾ, ವಿಜಾನೇಯ್ಯ, ವಿಜಾನೇಯ್ಯುಂ। ವಿಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ವಿಜಾನೇಯ್ಯಾಥ। ವಿಜಾನೇಯ್ಯಾಮಿ, ವಿಜಾನೇಯ್ಯಾಮ, ವಿಜಾನೇಮು ವಾ। ವಿಜಾನೇಥ। ವಿಞ್ಞಾಯೇಯ್ಯ, ವಿಞ್ಞಾಯೇಯ್ಯುಂ।
ಸಮಜಾನಿ, ಸಞ್ಜಾನಿ, ಸಞ್ಜಾನಿಂಸು। ನಾಲೋಪೇ ಅಞ್ಞಾಸಿ, ಅಞ್ಞಾಸುಂ। ವಿಜಾನಿತ್ಥ। ವಿಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ। ಪಞ್ಞಾಯಿ, ಪಞ್ಞಾಯಿಂಸು। ವಿಜಾನಿಸ್ಸತಿ, ವಿಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಞಸ್ಸತಿ, ಞಸ್ಸನ್ತಿ। ವಿಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತೇ, ವಿಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ। ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಸ್ಸಸ್ಸ ಹಿ ಚ, ಪಞ್ಞಾಯಿಹಿತಿ, ಪಞ್ಞಾಯಿಹಿನ್ತಿ। ಅಜಾನಿಸ್ಸ। ಅಜಾನಿಸ್ಸಥ। ಅಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸಥ, ಅಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಮಾ ಮಾನೇ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಮಾನ್ತಸ್ಸ ಇಕಾರೋ, ಮಿನಾತಿ, ಮಿನನ್ತಿ। ಕಮ್ಮೇ ಮೀಯತಿ, ಮೀಯನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಲೂ ಛೇದನೇ, ನಾಮ್ಹಿ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಲುನಾತಿ, ಲುನನ್ತಿ। ಲೂಯತಿ, ಲೂಯನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಧೂ ಕಮ್ಪನೇ, ಧುನಾತಿ, ಧುನನ್ತಿ। ಧೂಯತಿ, ಧೂಯನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಗಹ ಉಪಾದಾನೇ, ನಾಮ್ಹಿ ಸಮ್ಪತ್ತೇ –
೫೧೭. ಗಹಾದಿತೋಪ್ಪಣ್ಹಾ।
ಗಹಇಚ್ಚೇವಮಾದಿತೋ ಧಾತುತೋ ಪ್ಪ ಣ್ಹಾಇಚ್ಚೇತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಕತ್ತರಿ। ಆದಿಸದ್ದೋಯಂ ಪಕಾರೋ।
‘‘ಗಹಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೧೮. ಹಲೋಪೋ ಣ್ಹಾಮ್ಹಿ।
ಗಹಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಹಕಾರಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ಣ್ಹಾಮ್ಹಿ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ। ಸೀಲಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ರಸ್ಸತ್ತೇ ಗಣ್ಹತಿ ವಾ, ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ಗಣ್ಹಾಸಿ, ಗಣ್ಹಾಥ। ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಗಣ್ಹಾಮ।
ಕಮ್ಮೇ ‘‘ಯೇ’’ತಿ ವತ್ತಮಾನೇ ‘‘ಹವಿಪರಿಯಯೋ ಲೋ ವಾ’’ತಿ ಹಕಾರಸ್ಸ ಯಕಾರೇನ ವಿಪರಿಯಯೋ ಹೋತಿ। ಗಯ್ಹತಿ, ಗಯ್ಹನ್ತಿ।
ಗಣ್ಹಾತು, ಗಣ್ಹನ್ತು। ಗಣ್ಹ, ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಗಣ್ಹಾಥ। ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಗಣ್ಹಾಮ। ಗಣ್ಹತಂ, ಗಣ್ಹನ್ತಂ। ಗಯ್ಹತಂ, ಗಯ್ಹನ್ತಂ। ಗಯ್ಹತು, ಗಯ್ಹನ್ತು। ಗಣ್ಹೇ, ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಗಣ್ಹೇಯ್ಯುಂ। ಗಯ್ಹೇಯ್ಯ, ಗಯ್ಹೇಯ್ಯುಂ। ಅಗ್ಗಣ್ಹಿ, ಗಣ್ಹಿ, ಅಗ್ಗಣ್ಹಿಂಸು, ಗಣ್ಹಿಂಸು।
ಯದಾ
ಅಗ್ಗಹೇಸಿ, ಅಗ್ಗಹೇಸುಂ। ಅಗ್ಗಹಿ, ಅಗ್ಗಹಿಂಸು, ಅಗ್ಗಹುಂ। ಅಗ್ಗಯ್ಹಿತ್ಥ, ಅಗ್ಗಯ್ಹಿ। ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತಿ, ಗಣ್ಹಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಗಹೇಸ್ಸತಿ, ಗಹೇಸ್ಸನ್ತಿ। ಗಹೀಯಿಸ್ಸತೇ, ಗಹೀಯಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಗಯ್ಹಿಸ್ಸತಿ, ಗಯ್ಹಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸ, ಅಗ್ಗಹಿಸ್ಸ। ಅಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಥ, ಅಗ್ಗಹಿಸ್ಸಥ। ಅಗ್ಗಯ್ಹಿಸ್ಸಥ, ಅಗ್ಗಯ್ಹಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಪ್ಪಪ್ಪಚ್ಚಯೇ –
೫೧೯. ಗಹಸ್ಸ ಘೇ ಪ್ಪೇ।
ಗಹಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಘೇಆದೇಸೋ ಹೋತಿ ಪ್ಪಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ। ಘೇಪ್ಪತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಕಿಯಾದಿಗಣೋ।
ತನಾದಿಗಣ
ತನು ವಿತ್ಥಾರೇ, ಪುರೇ ವಿಯ ಧಾತ್ವನ್ತಲೋಪವಿಭತ್ತುಪ್ಪತ್ತಿಯೋ।
೫೨೦. ತನಾದಿತೋ ಓಯಿರಾ।
ತನುಇಚ್ಚೇವಮಾದಿತೋ ಧಾತುಗಣತೋ ಓಯಿರಇಚ್ಚೇತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಕತ್ತರಿ। ಕರತೋವಾಯಂ ಯಿರಪ್ಪಚ್ಚಯೋ।
ಧಮ್ಮಂ ತನೋತಿ, ತನೋನ್ತಿ। ತನೋಸಿ, ತನೋಥ। ತನೋಮಿ, ತನೋಮ।
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೨೧. ಉತ್ತಮೋಕಾರೋ
ತನಾದಿತೋ ಓಕಾರಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಉತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ ವಾ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ। ಏತ್ಥ ಚ ವಿಕರಣಕಾರಿಯವಿಧಿಪ್ಪಕರಣತೋ ‘‘ಓಕಾರೋ’’ತಿ ಓವಿಕರಣಂ ಗಯ್ಹತಿ। ತನುತೇ, ಬಹುವಚನೇ ‘‘ಯವಕಾರಾ ಚಾ’’ತಿ ವತ್ತಂ, ತನ್ವನ್ತೇ। ತನುಸೇ, ತನುವ್ಹೇ। ತನ್ವೇ, ತನುಮ್ಹೇ।
ಕಮ್ಮೇ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ತನುಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಯಮ್ಹಿ ಆಕಾರೋ, ಪತಾಯತೇ, ಪತಾಯನ್ತೇ। ಪತಾಯತಿ, ಪತಾಯನ್ತಿ। ಆಕಾರಾಭಾವೇ ಪತಞ್ಞತಿ, ಪತಞ್ಞನ್ತಿ। ತನೋತು, ತನೋನ್ತು। ತನೇಯ್ಯ, ತನೇಯ್ಯುಂ। ಅತನಿ, ಅತನಿಂಸು। ಅತಾಯಿತ್ಥ, ಪತಾಯಿ। ತನಿಸ್ಸತಿ, ತನಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಪತಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಪತಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅತನಿಸ್ಸ। ಪತಾಯಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಕರ ಕರಣೇ, ಪುಞ್ಞಂ ಕರೋತಿ।
ಬಹುವಚನೇ ‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತಮಾನೇ, ‘‘ಉತ್ತಮೋಕಾರೋ’’ತಿ ಉತ್ತೇ ಕತೇ –
‘‘ವಾ, ಉತ್ತ’’ನ್ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೫೨೨. ಕರಸ್ಸಾಕಾರೋ ಚ।
ಕರಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಅಕಾರೋ ಉತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ ವಾ। ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ, ‘‘ಯವಕಾರಾ ಚಾ’’ತಿ ಅಪದನ್ತಸ್ಸ ಪರಉಕಾರಸ್ಸ ವಕಾರೋ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಧಾತುರಕಾರಸ್ಸ ವಕಾರಸ್ಮಿಂ ಲೋಪೋ, ವಕಾರಸ್ಸ ದ್ವಿತ್ತೇ ತಸ್ಸ ‘‘ಬ್ಬೋ ವ್ವಸ್ಸಾ’’ತಿ ಬಕಾರದ್ವಯಂ, ಕುಬ್ಬನ್ತಿ, ಕರೋನ್ತಿ। ಕರೋಸಿ, ಕರೋಥ। ಕರೋಮಿ, ಕರೋಮ। ತಥಾ ಕುರುತೇ, ಕುಬ್ಬನ್ತೇ। ಕುರುಸೇ, ಕುರುವ್ಹೇ। ಕುಬ್ಬೇ, ಕುರುಮ್ಹೇ। ಯಿರಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ರಕಾರಲೋಪೋ, ಕಯಿರತಿ, ಕಯಿರನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಕಮ್ಮೇ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ‘‘ಇವಣ್ಣಾಗಮೋ ವಾ’’ತಿ ಈಕಾರಾಗಮೋ, ಯಕಾರಸ್ಸ ದ್ವಿತ್ತಂ, ಕರೀಯ್ಯತೇ ಕಟೋ ತೇನ, ಕರೀಯ್ಯತಿ, ಕರೀಯ್ಯನ್ತಿ। ಕರೀಯತಿ, ಕರೀಯನ್ತಿ ವಾ। ಈಕಾರಾಭಾವೇ ‘‘ತಸ್ಸ ಚವಗ್ಗ’’ಇಚ್ಚಾದಿನಾ ಸಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಯಕಾರತ್ತಂ, ದ್ವಿತ್ತಞ್ಚ। ಕಯ್ಯತಿ, ಕಯ್ಯನ್ತಿ। ಇಕಾರಾಗಮೇ ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತು’’ಇಚ್ಚಾದಿಸುತ್ತೇ ಚಗ್ಗಹಣೇನ ರಯಾನಂ ವಿಪರಿಯಯೋ, ಕಯಿರತಿ ಕಟೋ ತೇನ, ಕಯಿರನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತಥಾ ಕುಸಲಂ ಕರೋತು, ಕುರುತು ವಾ, ಕುಬ್ಬನ್ತು, ಕರೋನ್ತು। ಕರೋಹಿ, ಕರೋಥ। ಕರೋಮಿ, ಕರೋಮ। ಕುರುತಂ, ಕುಬ್ಬನ್ತಂ। ಕುರುಸ್ಸು, ಕುರಸ್ಸು ವಾ, ಕುರುವ್ಹೋ। ಕುಬ್ಬೇ, ಕುಬ್ಬಾಮಸೇ।
ಕಮ್ಮೇ ಕರೀಯತು, ಕರೀಯನ್ತು, ಕಯ್ಯತಂ, ಕಯಿರತಂ, ಕಯಿರತು।
ಸತ್ತಮಿಯಂ ಕರೇ, ಕರೇಯ್ಯ, ಕರೇಯ್ಯುಂ। ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ, ಕರೇಯ್ಯಾಥ। ಕರೇಯ್ಯಾಮಿ, ಕರೇಯ್ಯಾಮ। ಉತ್ತೇ ಕುಬ್ಬೇ, ಕುಬ್ಬೇಯ್ಯ।
ಯಿರಪ್ಪಚ್ಚಯೇ –
ಯಿರತೋ ಆತ್ತಮೇಯ್ಯಸ್ಸ, ಏಥಾದಿಸ್ಸೇಯ್ಯುಮಾದಿಸು।
ಏಯ್ಯಸದ್ದಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಚ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ॥
ಸರಲೋಪಾದಿ, ಕಯಿರಾ, ಕಯಿರುಂ। ಕಯಿರಾಸಿ, ಕಯಿರಾಥ। ಕಯಿರಾಮಿ, ಕಯಿರಾಮ। ಅತ್ತನೋಪದೇ ಕಯಿರಾಥ ಧೀರೋ, ಕುಬ್ಬೇಥ, ಕರೇಥ ವಾ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಕುಸ್ಸ ಕ್ರು ಚ, ಕ್ರುಬ್ಬೇಥ, ಕ್ರುಬ್ಬೇರಂ। ಕ್ರುಬ್ಬೇಥೋ, ಕ್ರುಬ್ಬೇಯ್ಯಾವ್ಹೋ। ಕ್ರುಬ್ಬೇಯ್ಯಂ, ಕ್ರುಬ್ಬೇಯ್ಯಾಮ್ಹೇ। ಕಮ್ಮೇ ಕರೀಯೇಯ್ಯ, ಕರೀಯೇಯ್ಯುಂ।
ಹಿಯ್ಯತ್ತನಿಯಂ ಕಾ ಹೋತಿ, ಸರಲೋಪಾದಿ।
ಅಕಾ, ಅಕರಾ, ಅಕರೂ। ಅಕರೋ, ಅಕತ್ಥ, ಅಕರೋತ್ಥ। ಅಕಂ, ಅಕರಂ, ಅಕಮ್ಹ, ಅಕರಮ್ಹ। ಅಕತ್ಥ। ಅಕರಿಂ, ಅಕರಮ್ಹಸೇ।
‘‘ವಾ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೨೩. ಕರಸ್ಸ ಕಾಸತ್ತಮಜ್ಜತನಿಮ್ಹಿ।
ಕರ ಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಕಾಸತ್ತಂ ಹೋತಿ ವಾ ಅಜ್ಜತನಿಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಿಮ್ಹಿ ಪರೇ। ‘‘ಕಾಸತ್ತ’’ಮಿತಿ ಭಾವನಿದ್ದೇಸೇನ ಅಞ್ಞಸ್ಮಾಪಿ ಧಾತುತೋ ಸಾಗಮೋ। ಅಥ ವಾ ಯದಾ ಕರಸ್ಸ ಕಾ ಹೋತಿ, ಸತ್ತಞ್ಚಾಗಮೋ ಅಜ್ಜತನಿಮ್ಹಿ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ತದಾ ‘‘ಸತ್ತಮಜ್ಜತನಿಮ್ಹೀ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಅಞ್ಞಸ್ಮಾಪಿ ಧಾತುತೋ ಸಾಗಮೋಪಿ ಸಿಜ್ಝತಿ, ‘‘ಯೋಗವಿಭಾಗತೋ ಇಟ್ಠಪ್ಪಸಿದ್ಧೀ’’ತಿ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ದೀಘತೋವ ಹೋತಿ, ‘‘ಕರಸ್ಸ ಕಾ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಕಾಭಾವೋ ಚ ಹಿಯ್ಯತ್ತನಿಯಂ ಸಿದ್ಧೋ ಹೋತಿ।
ಅಕಾಸಿ, ಅಕಾಸುಂ। ಅಕಾಸಿ, ಅಕಾಸಿತ್ಥ। ಅಕಾಸಿಂ, ಅಕಾಸಿಮ್ಹ। ಅಕಾಸಿತ್ಥ। ಕಾಸತ್ತಾಭಾವೇ ಅಕರಿ, ಕರಿ, ಅಕರಿಂಸು, ಕರಿಂಸು, ಅಕಂಸು, ಅಕರುಂ। ಅಕರಿ, ಅಕರಿತ್ಥ। ಅಕರಿಂ, ಕರಿಂ, ಅಕರಿಮ್ಹ, ಕರಿಮ್ಹ। ಅಕರಿತ್ಥ। ಅಕರೀಯಿತ್ಥ, ಅಕರೀಯಿ ವಾ।
‘‘ವಾ, ಲೋಪೋ, ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿಮ್ಹಿ ಸ್ಸಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೫೨೪. ಕರಸ್ಸ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಕಾಹೋ।
ಕರಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಕಾಹಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿಮ್ಹಿ, ಸ್ಸಸ್ಸ ಚ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ। ಅಧಿಕಭೂತಸಪ್ಪಚ್ಚಯಗ್ಗಹಣೇನ ವಚಮುಚಭುಜಾದಿತೋ ಸ್ಸಸ್ಸ ಖಾದೇಸೋ, ವಸ ಛಿದಿ ಲಭಾದಿತೋ ಛಾದೇಸೋ ಚ ಹೋತಿ।
ಕಾಹತಿ, ಕಾಹನ್ತಿ। ಕಾಹಸಿ, ಕಾಹಥ। ಕಾಹಾಮಿ, ಕಾಹಾಮ। ಇಕಾರಾಗಮೇ ಕಾಹಿತಿ, ಕಾಹಿನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ। ಕಾಹಾಭಾವೇ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಕರಿಸ್ಸಸಿ, ಕರಿಸ್ಸಥ। ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕರಿಸ್ಸಾಮ। ಕರಿಸ್ಸತೇ, ಕರಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಕರಿಸ್ಸಸೇ, ಕರಿಸ್ಸವ್ಹೇ। ಕರಿಸ್ಸಂ, ಕರಿಸ್ಸಾಮ್ಹೇ। ಕರೀಯಿಸ್ಸತಿ, ಕರೀಯಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅಕರಿಸ್ಸ। ಅಕರೀಯಿಸ್ಸಾ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಯದಾ ಸಂಪುಬ್ಬೋ, ತದಾ ‘‘ಪುರಸಮುಪಪರೀಹಿ ಕರೋತಿಸ್ಸ ಖ ಖರಾ ವಾ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ತ್ಯಾದಿವಿಭತ್ತೀಸುಪಿ ಸಂಪುಬ್ಬಕರೋತಿಸ್ಸ ಖರಾದೇಸೋ।
ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತಿ, ಅಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತಿ। ಅಭಿಸಙ್ಖರೀಯತಿ, ಅಭಿಸಙ್ಖರೀಯನ್ತಿ। ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತು। ಅಭಿಸಙ್ಖರೇಯ್ಯ। ಅಭಿಸಙ್ಖರಿ, ಖಾದೇಸೇ ಅಭಿಸಙ್ಖಾಸಿ ವಾ। ಅಭಿಸಙ್ಖರಿಸ್ಸತಿ। ಅಭಿಸಙ್ಖರಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಸಕ ಸತ್ತಿಮ್ಹಿ, ಓಪಚ್ಚಯೋ, ಸಕ್ಕೋತಿ, ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ಸಕ್ಕೋಸಿ, ಸಕ್ಕೋಥ। ಸಕ್ಕೋಮಿ, ಸಕ್ಕೋಮ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಅಪ ಪಾಪುಣನೇ, ಪಪುಬ್ಬೋ, ಪಪ್ಪೋತಿ, ಪಪ್ಪೋನ್ತಿ। ಪಪ್ಪೋಸಿ, ಪಪ್ಪೋಥ। ಪಪ್ಪೋಮಿ, ಪಪ್ಪೋಮ। ಪಪ್ಪೋತು, ಪಪ್ಪೋನ್ತು ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತನಾದಿಗಣೋ।
ಚುರಾದಿಗಣ
ಧುರ
‘‘ತಥಾ ಕತ್ತರಿ ಚಾ’’ತಿ ಇತೋ ‘‘ಕತ್ತರೀ’’ತಿ ಚ ಸೀಹವಿಲೋಕನೇನ ಭಾವಕಮ್ಮಗ್ಗಹಣಾನಿ ಚ ವತ್ತನ್ತೇ, ಮಣ್ಡೂಕಗತಿಯಾ ಕಾರಿತಗ್ಗಹಣಞ್ಚ।
೫೨೫. ಚುರಾದಿತೋ ಣೇಣಯಾ।
ಚುರಇಚ್ಚೇವಮಾದಿತೋ ಧಾತುಗಣತೋ ಣೇ ಣಯಇಚ್ಚೇತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಕತ್ತರಿ, ಭಾವೇ ಚ ಕಮ್ಮನಿ, ವಿಭತ್ತಿಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು। ‘‘ಕಾರಿತಂ ವಿಯ ಣಾನುಬನ್ಧೋ’’ತಿ ಣೇ ಣಯಾನಂ ಕಾರಿತಬ್ಯಪದೇಸೋ।
೫೨೬. ಕಾರಿತಾನಂ ಣೋ ಲೋಪಂ।
ಕಾರಿತಪ್ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಣಕಾರೋ ಲೋಪಮಾಪಜ್ಜತೇ।
೫೨೭. ಅಸಂಯೋಗನ್ತಸ್ಸ ವುದ್ಧಿ ಕಾರಿತೇ।
ಅಸಂಯೋಗನ್ತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಕಾರಿತೇ ಪರೇ ವುದ್ಧಿ ಹೋತೀತಿ ಉಕಾರಸ್ಸೋಕಾರೋ ವುದ್ಧಿ।
ಧನಂ ಚೋರೇತಿ, ಚೋರೇನ್ತಿ। ಚೋರೇಸಿ, ಚೋರೇಥ। ಚೋರೇಮಿ, ಚೋರೇಮ। ಣಯಪ್ಪಚ್ಚಯೇ – ಚೋರಯತಿ, ಚೋರಯನ್ತಿ। ಚೋರಯಸಿ, ಚೋರಯಥ। ಚೋರಯಾಮಿ, ಚೋರಯಾಮ। ಚೋರಯತೇ, ಚೋರಯನ್ತೇ। ಚೋರಯಸೇ, ಚೋರಯವ್ಹೇ। ಚೋರಯೇ, ಚೋರಯಾಮ್ಹೇ।
ಕಮ್ಮೇ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಈಕಾರಾಗಮೋ, ಸರಲೋಪಾದಿ ಚ, ಚೋರೀಯತೇ ದೇವದತ್ತೇನ, ಚೋರೀಯತಿ, ಚೋರೀಯನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಚೋರೇತು
ಚೋರೇಯ್ಯ, ಚೋರೇಯ್ಯುಂ। ಚೋರಯೇ, ಚೋರಯೇಯ್ಯುಂ। ಅಚೋರೇಸಿ, ಚೋರೇಸಿ, ಅಚೋರೇಸುಂ, ಚೋರೇಸುಂ। ಅಚೋರಯಿ, ಚೋರಯಿ, ಅಚೋರಯಿಂಸು, ಚೋರಯಿಂಸು, ಅಚೋರಯುಂ, ಚೋರಯುಂ। ಅಚೋರೇಸಿ, ಅಚೋರೇಸಿತ್ಥ। ತ್ವಂ ಅಚೋರಯಿ, ಅಚೋರಯಿತ್ಥ। ಅಚೋರೇಸಿಂ, ಅಚೋರೇಸಿಮ್ಹ। ಅಚೋರಯಿಂ, ಅಚೋರಯಿಮ್ಹ। ಅಚೋರಯಿತ್ಥ। ಅಚೋರೀಯಿತ್ಥ, ಅಚೋರೀಯಿ।
ಚೋರಿಸ್ಸತಿ, ಚೋರಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಚೋರಯಿಸ್ಸತಿ, ಚೋರಯಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಚೋರೀಯಿಸ್ಸತೇ, ಚೋರೀಯಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಚೋರೀಯಿಸ್ಸತಿ, ಚೋರೀಯಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅಚೋರಿಸ್ಸ, ಅಚೋರಯಿಸ್ಸ। ಅಚೋರೀಯಿಸ್ಸಥ, ಅಚೋರೀಯಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತಥಾ ಚಿನ್ತ ಚಿನ್ತಾಯಂ, ಸಂಯೋಗನ್ತತ್ತಾ ವುದ್ಧಿಅಭಾವೋವ ವಿಸೇಸೋ।
ಚಿನ್ತೇತಿ, ಚಿನ್ತಯತಿ, ಚಿನ್ತೇನ್ತಿ, ಚಿನ್ತಯನ್ತಿ। ಚಿನ್ತೇತು, ಚಿನ್ತಯತು। ಚಿನ್ತೇಯ್ಯ, ಚಿನ್ತಯೇಯ್ಯ। ಅಚಿನ್ತೇಸಿ, ಚಿನ್ತೇಸಿ, ಅಚಿನ್ತಯಿ, ಚಿನ್ತಯಿ। ಚಿನ್ತೇಸ್ಸತಿ, ಚಿನ್ತಯಿಸ್ಸತಿ। ಅಚಿನ್ತಿಸ್ಸ, ಅಚಿನ್ತಯಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಮನ್ತ ಗುತ್ತಭಾಸನೇ, ಮನ್ತೇತಿ, ಮನ್ತಯತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ ಪುರಿಮಸಮಂ।
ಪಾಲ ರಕ್ಖಣೇ, ಧಮ್ಮಂ ಪಾಲೇತಿ, ಪಾಲಯತಿ। ಪಾಲೀಯತಿ। ಪಾಲೇತು, ಪಾಲಯತು ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಘಟ ಘಟನೇ, ಘಾಟೇತಿ, ಘಾಟಯತಿ, ಘಟೇತಿ, ಘಟಯತಿ, ಘಟಾದಿತ್ತಾ ವಿಕಪ್ಪೇನ ವುದ್ಧಿ।
ವಿದ ಞಾಣೇ, ವೇದೇತಿ, ವೇದಯತಿ।
ಗಣ
ಚುರಾದಿಗಣೋ।
ಭೂವಾದೀ ಚ ರುಧಾದೀ ಚ, ದಿವಾದೀ ಸ್ವಾದಯೋ ಗಣಾ।
ಕಿಯಾದೀ ಚ ತನಾದೀ ಚ, ಚುರಾದೀ ಚಿಧ ಸತ್ತಧಾ॥
ವಿಕರಣವಿಧಾನಂ ಸಮತ್ತಂ।
ಧಾತುಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತನಯ
ಅಥ ಧಾತುಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ವುಚ್ಚನ್ತೇ।
ತತ್ಥ ಧಾತ್ವತ್ಥೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ ಖಾದಿಕಾರಿತನ್ತಾ ಪಚ್ಚಯಾ ಧಾತುಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ನಾಮ।
ತಿಜ ನಿಸಾನ ಬನ್ಧನಖಮಾಸು, ಧಾತುಸಞ್ಞಾದಿ।
‘‘ಧಾತುಲಿಙ್ಗೇಹಿ ಪರಾ ಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ ಇತೋ ಧಾತುಗ್ಗಹಣಂ ಅನುವತ್ತತೇ, ‘‘ಪರಾ, ಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ ಚ ಅಧಿಕಾರೋ।
೫೨೮. ತಿಜ ಗುಪ ಕಿತ ಮಾನೇಹಿ ಖ ಛ ಸಾ ವಾ।
ತಿಜ ಗುಪ ಕಿತ ಮಾನ ಇಚ್ಚೇತೇಹಿ ಧಾತೂಹಿ ಖ ಛ ಸ ಇಚ್ಚೇತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಪರಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ।
ತಿಜತೋ ಖನ್ತಿಯಂ ಖೋವ, ನಿನ್ದಾಯಂ ಗುಪತೋ ತು ಛೋ।
ಕಿತಾ ಛೋ ಸೋವ ಮಾನಮ್ಹಾ, ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತೋ॥
‘‘ಕ್ವಚಾದಿವಣ್ಣಾನಮೇಕಸ್ಸರಾನಂ ದ್ವೇಭಾವೋ’’ತಿ ಧಾತ್ವಾದಿಸ್ಸ ದ್ವಿಭಾವೋ।
‘‘ಬ್ಯಞ್ಜನನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತಮಾನೇ –
೫೨೯. ಕೋ ಖೇ ಚ।
ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಕಕಾರಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ಖಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ।
ತಿತಿಕ್ಖ ಇತಿ ಠಿತೇ –
ಧಾತುವಿಹಿತಾನಂ ತ್ಯಾದಿವಿಭತ್ತೀನಂ ಅಧಾತುತೋ ಅಪ್ಪವತ್ತಿಯಮಾಹ।
೫೩೦. ಧಾತುಪ್ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ವಿಭತ್ತಿಯೋ।
ಧಾತ್ವತ್ಥೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೇಹಿ ಖಾದಿಕಾರಿತನ್ತೇಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ತ್ಯಾದಯೋ ವಿಭತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತೀತಿ ಪುರೇ ವಿಯ ವತ್ತಮಾನಾದಯೋ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾ।
ಅತಿವಾಕ್ಯಂ ತಿತಿಕ್ಖತಿ, ತಿತಿಕ್ಖನ್ತಿ। ಕಮ್ಮೇ ತಿತಿಕ್ಖೀಯತಿ। ತಥಾ ತಿತಿಕ್ಖತು, ತಿತಿಕ್ಖನ್ತು। ತಿತಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ತಿತಿಕ್ಖೇಯ್ಯುಂ। ಅತಿತಿಕ್ಖಿ, ಅತಿತಿಕ್ಖಿಂಸು। ತಿತಿಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ। ಅತಿತಿಕ್ಖಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಖಪ್ಪಚ್ಚಯಾಭಾವೇ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಏಕಾರೋ, ತೇಜೇತಿ, ತೇಜತಿ ವಾ, ತೇಜನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಗುಪ ಗೋಪನೇ, ಛಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ದ್ವಿಭಾವೋ, ‘‘ಪುಬ್ಬೋಬ್ಭಾಸೋ’’ತಿ ಅಬ್ಭಾಸಸಞ್ಞಾ, ‘‘ಅಬ್ಭಾಸಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತಮಾನೇ ‘‘ಅನ್ತಸ್ಸಿವಣ್ಣಾಕಾರೋ ವಾ’’ತಿ ಅಬ್ಭಾಸನ್ತಸ್ಸಿಕಾರೋ, ‘‘ಕವಗ್ಗಸ್ಸ ಚವಗ್ಗೋ’’ತಿ ಅಬ್ಭಾಸಗಕಾರಸ್ಸ ಜಕಾರೋ ಚ।
೫೩೧. ಬ್ಯಞ್ಜನನ್ತಸ್ಸ ಚೋ ಛಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು ಚ।
ಧಾತ್ವನ್ಥಸ್ಸ ಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸ ಚಕಾರಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ಛಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸು ಪರೇಸು। ತತೋ ವಿಭತ್ತಿಯೋ, ಕಾಯಂ ಜಿಗುಚ್ಛತಿ, ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತಿ। ಸೇಸಂ ಪುರಿಮಸಮಂ। ಛಾಭಾವೇ ಗೋಪೇತಿ, ಗೋಪೇನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಕಿತ ರೋಗಾಪನಯನೇ, ಛಪ್ಪಚ್ಚಯೋ, ದ್ವಿತ್ತಞ್ಚ।
ಅಬ್ಭಾಸಗ್ಗಹಣಮನುವತ್ತತೇ
೫೩೨. ಮಾನಕಿತಾನಂ ವತತ್ತಂ ವಾ।
ಅಬ್ಭಾಸಗತಾನಂ ಮಾನ ಕಿತಇಚ್ಚೇತೇಸಂ ಧಾತೂನಂ ವಕಾರತಕಾರತ್ತಂ ಹೋತಿ ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮನ್ತಿ ತಕಾರೋ, ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಚಕಾರೋ, ಸೇಸಂ ಸಮಂ। ರೋಗಂ ತಿಕಿಚ್ಛತಿ, ತಿಕಿಚ್ಛನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ। ತಕಾರಾಭಾವೇ ‘‘ಕವಗ್ಗಸ್ಸ ಚವಗ್ಗೋ’’ತಿ ಚಕಾರೋ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛತಿ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಮಾನ ವೀಮಂಸಪೂಜಾಸು, ಸಪ್ಪಚ್ಚಯದ್ವಿಭಾವಈಕಾರವಕಾರಾ।
೫೩೩. ತತೋ ಪಾಮಾನಾನಂ ವಾ ಮಂ ಸೇಸು।
ತತೋ ಅಬ್ಭಾಸತೋ ಪರಾಸಂ ಪಾಮಾನಾನಂ ಧಾತೂನಂ ವಾಮಂಇಚ್ಚೇತೇ ಆದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ। ಸೇಸೂತಿ ಬಹುವಚನನಿದ್ದೇಸೋ ಪಯೋಗೇಪಿ ವಚನವಿಪಲ್ಲಾಸಞಾಪನತ್ಥಂ। ಅತ್ಥಂ ವೀಮಂಸತಿ, ವೀಮಂಸನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಅಞ್ಞತ್ಥ ‘‘ಲೋಪಞ್ಚೇತ್ತಮಕಾರೋ’’ತಿ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸೇಕಾರೋ, ಮಾನೇತಿ, ಮಾನೇನ್ತಿ।
ಭುಜ ಪಾಲನಬ್ಯವಹರಣೇಸು, ಭೋತ್ತುಮಿಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೇ –
‘‘ಖ ಛ ಸಾ, ವಾ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೫೩೪. ಭುಜ ಘಸ ಹರ ಸು ಪಾದೀಹಿ ತುಮಿಚ್ಛತ್ಥೇಸು।
ಭುಜ ಘಸ ಹರ ಸು ಪಾ ಇಚ್ಚೇವಮಾದೀಹಿ ಧಾತೂಹಿ ತುಮಿಚ್ಛತ್ಥೇಸು ಚ ಖ ಛ ಸಇಚ್ಚೇತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ। ತುಮಿಚ್ಛಾನಂ, ತುಮನ್ತಯುತ್ತಇಚ್ಛಾಯ ವಾ ಅತ್ಥಾ ತುಮಿಚ್ಛತ್ಥಾ, ತೇನ ತುಮನ್ತರಹಿತೇಸು ‘‘ಭೋಜನಮಿಚ್ಛತೀ’’ತಿಆದೀಸು ನ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ವುತ್ತತ್ಥಾನಮಪ್ಪಯೋಗೋ’’ತಿ ವಾಕ್ಯಸ್ಸ ಅಪ್ಪಯೋಗೋ, ಧಾತ್ವಾದಿಸ್ಸ ದ್ವೇಭಾವೇ ಕತೇ ಭಕಾರಸ್ಸ ಬಕಾರೋ, ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ‘‘ಕೋ ಖೇ ಚಾ’’ತಿ ಕಕಾರೋ, ಬುಭುಕ್ಖತಿ, ಬುಭುಕ್ಖನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ವಾತಿ ಕಿಮತ್ಥಂ? ಭೋತ್ತುಮಿಚ್ಛತಿ, ಇಚ್ಛತ್ಥೇಸೂತಿ ಕಿಮತ್ಥಂ? ಭೋತ್ತುಂ ಗಚ್ಛತಿ।
ಘಸ ಅದನೇ, ಘಸಿತುಮಿಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೇ ಛಪ್ಪಚ್ಚಯೋ, ದ್ವಿತ್ತಂ, ತತಿಯ ಚವಗ್ಗ ಇಕಾರ ಚಕಾರಾದೇಸಾ, ಜಿಘಚ್ಛತಿ, ಜಿಘಚ್ಛನ್ತಿ।
ಹರ ಹರಣೇ, ಹರಿತುಮಿಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೇ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯೋ।
೫೩೫. ಹರಸ್ಸ ಗೀ ಸೇ।
ಹರಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಗೀ ಹೋತಿ ಸೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ। ‘‘ಗೀಸೇ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಜಿಸ್ಸಪಿ, ಠಾನೂಪಚಾರೇನಾದೇಸಸ್ಸಾಪಿ ಧಾತುವೋಹಾರತ್ತಾ ದ್ವಿತ್ತಂ, ಭಿಕ್ಖಂ ಜಿಗೀಸತಿ, ಜಿಗೀಸನ್ತಿ।
ಸು ಸವಣೇ, ಸೋತುಮಿಚ್ಛತಿ ಸುಸ್ಸೂಸತಿ, ಸುಸ್ಸೂಸನ್ತಿ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ದೀಘೋ।
ಪಾ ಪಾನೇ, ಪಾತುಮಿಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೇ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯದ್ವಿತ್ತರಸ್ಸತ್ತಇಕಾರಾದೇಸಾ, ‘‘ತತೋ ಪಾಮಾನಾನಂ ವಾಮಂ ಸೇಸೂ’’ತಿ ವಾದೇಸೋ, ಪಿವಾಸತಿ, ಪಿವಾಸನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಜಿ ಜಯೇ, ವಿಜೇತುಮಿಚ್ಛತಿ ವಿಜಿಗೀಸತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಸಙ್ಘೋ ಪಬ್ಬತಮಿವ ಅತ್ತಾನಮಾಚರತಿ, ಪಬ್ಬತೋ ಇವ ಆಚರತೀತಿ ವಾ ಅತ್ಥೇ –
೫೩೬. ಆಯ ನಾಮತೋ ಕತ್ತುಪಮಾನಾದಾಚಾರೇ।
ಆಚರಣಕ್ರಿಯಾಯ ಕತ್ತುನೋ ಉಪಮಾನಭೂತಮ್ಹಾ ನಾಮತೋ ಆಯಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಆಚಾರತ್ಥೇ। ಉಪಮೀಯತಿ ಏತೇನಾತಿ ಕತ್ತುಪಮಾನಂ, ‘‘ವುತ್ತತ್ಥಾನಮಪ್ಪಯೋಗೋ’’ತಿ ಇವಸದ್ದನಿವತ್ತಿ, ಧಾತುಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತತ್ತಾ ‘‘ತೇಸಂ ವಿಭತ್ತಿಯೋ ಲೋಪಾ ಚಾ’’ತಿ ಸುತ್ತೇ ತೇಸಂಗಹಣೇನ ವಿಭತ್ತಿಲೋಪೋ, ‘‘ಪಕತಿ ಚಸ್ಸ ಸರನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪಕತಿಭಾವೋ, ಸರಲೋಪಾದಿ, ‘‘ಧಾತುಪ್ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ವಿಭತ್ತಿಯೋ’’ತಿ ವಿಭತ್ತುಪ್ಪತ್ತಿ, ಪಬ್ಬತಾಯತಿ ಸಙ್ಘೋ, ಏವಂ ಸಮುದ್ದಮಿವ ಅತ್ತಾನಮಾಚರತಿ ಸಮುದ್ದಾಯತಿ, ಚಿಚ್ಚಿಟಮಿವ ಅತ್ತಾನಮಾಚರತಿ ಚಿಚ್ಚಿಟಾಯತಿ ಸದ್ದೋ। ಏವಂ ಧೂಮಾಯತಿ।
‘‘ನಾಮತೋ, ಆಚಾರೇ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ।
೫೩೭. ಈಯೂಪಮಾನಾ ಚ।
ಉಪಮಾನಭೂತಾ ನಾಮತೋ ಈಯಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಆಚಾರತ್ಥೇ। ಪುನ ಉಪಮಾನಗ್ಗಹಣಂ ಕತ್ತುಗ್ಗಹಣನಿವತ್ತನತ್ಥಂ, ತೇನ ಕಮ್ಮತೋಪಿ ಸಿಜ್ಝತಿ, ಸೇಸಂ ಸಮಂ। ಅಛತ್ತಂ ಛತ್ತಮಿವಾಚರತಿ ಛತ್ತೀಯತಿ, ಅಪುತ್ತಂ ಪುತ್ತಮಿವಾಚರತಿ ಪುತ್ತೀಯತಿ ಸಿಸ್ಸಮಾಚರಿಯೋ।
ಉಪಮಾನಾತಿ ಕಿಂ? ಧಮ್ಮಮಾಚರತಿ, ಆಚಾರೇತಿ ಕಿಂ? ಅಛತ್ತಂ ಛತ್ತಮಿವ ರಕ್ಖತಿ।
‘‘ಈಯೋ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೩೮. ನಾಮಮ್ಹಾತ್ತಿಚ್ಛತ್ಥೇ।
ನಾಮಮ್ಹಾ ಅತ್ತನೋ ಇಚ್ಛತ್ಥೇ ಈಯಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಮಿಚ್ಛತಿ ಪತ್ತೀಯತಿ, ಏವಂ ವತ್ಥೀಯತಿ, ಪರಿಕ್ಖಾರೀಯತಿ, ಚೀವರೀಯತಿ, ಪಟೀಯತಿ, ಧನೀಯತಿ, ಪುತ್ತೀಯತಿ।
ಅತ್ತಿಚ್ಛತ್ಥೇತಿ ಕಿಮತ್ಥಂ? ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪತ್ತಮಿಚ್ಛತಿ।
ದಳ್ಹಂ ಕರೋತಿ ವೀರಿಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೇ –
ಕಾರಿತಗ್ಗಹಣಮನುವತ್ತತೇ।
೫೩೯. ಧಾತುರೂಪೇ ನಾಮಸ್ಮಾ ಣಯೋಚ।
ಧಾತುಯಾ ರೂಪೇ ನಿಪ್ಫಾದೇತಬ್ಬೇ, ‘‘ತಂ ಕರೋತಿ, ತೇನ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ’’ಇಚ್ಚಾದಿಕೇ ಪಯುಜ್ಜಿತಬ್ಬೇ ವಾ ಸತಿ ನಾಮಮ್ಹಾ ಣಯಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ಕಾರಿತಸಞ್ಞಾ ಚ। ಣಲೋಪೇ, ವಿಭತ್ತಿಲೋಪಸರಲೋಪಾದೀಸು ಕತೇಸು ವಿಭತ್ತುಪ್ಪತ್ತಿ, ದಳ್ಹಯತಿ ವೀರಿಯಂ, ಏವಂ ಪಮಾಣಯತಿ, ಅಮಿಸ್ಸಯತಿ, ತಥಾ ಹತ್ಥಿನಾ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ ಅತಿಹತ್ಥಯತಿ, ವೀಣಾಯ ಉಪಗಾಯತಿ ಉಪವೀಣಯತಿ, ವಿಸುದ್ಧಾ ಹೋತಿ ರತ್ತಿ ವಿಸುದ್ಧಯತಿ, ಕುಸಲಂ ಪುಚ್ಛತಿ ಕುಸಲಯತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
೫೪೦. ಧಾತೂಹಿ ಣೇ ಣಯ ಣಾಪೇ ಣಾಪಯಾ ಕಾರಿತಾನಿ ಹೇತ್ವತ್ಥೇ।
ಸಬ್ಬೇಹಿ ಧಾತೂಹಿ ಹೇತ್ವತ್ಥೇ ಅಭಿಧೇಯ್ಯೇ ಣೇ ಣಯಣಾಪೇ ಣಾಪಯ ಇಚ್ಚೇತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಪರಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಕಾರಿತಸಞ್ಞಾ ಚ ಹೋನ್ತಿ। ಹೇತುಯೇವ ಅತ್ಥೋ ಹೇತ್ವತ್ಥೋ, ಸೋ ಚ ‘‘ಯೋ ಕಾರೇತಿ ಸ ಹೇತೂ’’ತಿ ಲದ್ಧಹೇತುಸಞ್ಞೋ ಸುದ್ಧಕತ್ತುನೋ ಪಯೋಜಕೋ ಹೇತುಕತ್ತಾ, ಅತ್ಥತೋ ಪೇಸನಜ್ಝೇಸನಾದಿಕೋ ಪಯೋಜಕಬ್ಯಾಪಾರೋ ಇಧ ಹೇತು ನಾಮ।
ಏತ್ಥ ಚ –
ಣೇ ಣಯಾವ ಉವಣ್ಣನ್ತಾ, ಆತೋ ದ್ವೇ ಪಚ್ಛಿಮಾ ಸಿಯುಂ।
ಸೇಸತೋ ಚತುರೋ ದ್ವೇ ವಾ, ವಾಸದ್ದಸ್ಸಾನುವತ್ತಿತೋ॥
ಅಕಮ್ಮಾ ಧಾತವೋ ಹೋನ್ತಿ, ಕಾರಿತೇ ತು ಸಕಮ್ಮಕಾ।
ಸಕಮ್ಮಕಾ ದ್ವಿಕಮ್ಮಾಸ್ಸು, ದ್ವಿಕಮ್ಮಾ ತು ತಿಕಮ್ಮಕಾ॥
ತಸ್ಮಾ ಕತ್ತರಿ ಕಮ್ಮೇ ಚ, ಕಾರಿತಾಖ್ಯಾತಸಮ್ಭವೋ।
ನ ಭಾವೇ ಸುದ್ಧಕತ್ತಾ ಚ, ಕಾರಿತೇ ಕಮ್ಮಸಞ್ಞಿತೋ॥
ನಿಯಾದೀನಂ
ಕಾರಿತೇ ಸುದ್ಧಕತ್ತಾ ಚ, ಕಮ್ಮಮಾಖ್ಯಾತಗೋಚರನ್ತಿ॥
ತತ್ಥ ಯೋ ಕೋಚಿ ಭವತಿ, ತಮಞ್ಞೋ ‘‘ಭವಾಹಿ ಭವಾಹಿ’’ ಇಚ್ಚೇವಂ ಬ್ರವೀತಿ, ಅಥ ವಾ ಭವನ್ತಂ ಭವಿತುಂ ಸಮತ್ಥಂ ಪಯೋಜಯತಿ, ಭವಿತುಂ ಪಯೋಜೇತೀತಿ ವಾ ಅತ್ಥೇ ಇಮಿನಾ ಣೇಣಯಪ್ಪಚ್ಚಯಾ, ಕಾರಿತಸಞ್ಞಾ ಚ, ‘‘ವುತ್ತತ್ಥಾನಮಪ್ಪಯೋಗೋ’’ತಿ ವಾಕ್ಯಸ್ಸ ಅಪ್ಪಯೋಗೋ, ‘‘ಕಾರಿತಾನಂ ಣೋ ಲೋಪ’’ನ್ತಿ ಣಲೋಪೋ, ‘‘ಅಸಂಯೋಗನ್ತಸ್ಸ ವುದ್ಧಿ ಕಾರಿತೇ’’ತಿ ಊಕಾರಸ್ಸೋಕಾರೋ ವುದ್ಧಿ।
‘‘ಓ, ಏ’’ತಿ ಚ ವತ್ತತೇ, ಧಾತುಗ್ಗಹಣಞ್ಚ।
೫೪೧. ತೇ ಆವಾಯಾ ಕಾರಿತೇ।
ತೇ ಧಾತ್ವನ್ತಭೂತಾ ಓಕಾರೇಕಾರಾ ಆವಆಯಾದೇಸೇ ಪಾಪುಣನ್ತಿ ಕಾರಿತೇ ಪರೇ। ‘‘ತೇ ಆವಾಯಾ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಝೇಆದೀನಂ ಅಕಾರಿತೇಪಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಓಕಾರಸ್ಸ ಆವಾದೇಸೋ, ಸರಲೋಪಾದಿ, ‘‘ಧಾತುಪ್ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ವಿಭತ್ತಿಯೋ’’ತಿ ತ್ಯಾದಯೋ।
ಸೋ ಸಮಾಧಿಂ ಭಾವೇತಿ, ಭಾವಯತಿ, ಭಾವೇನ್ತಿ, ಭಾವಯನ್ತಿ। ಭಾವೇಸಿ, ಭಾವಯಸಿ, ಭಾವೇಥ, ಭಾವಯಥ। ಭಾವೇಮಿ, ಭಾವಯಾಮಿ, ಭಾವೇಮ, ಭಾವಯಾಮ। ಭಾವಯತೇ, ಭಾವಯನ್ತೇ।
ಕಮ್ಮೇ ಅತ್ತನೋಪದಯಪ್ಪಚ್ಚಯಈಕಾರಾಗಮಾ, ಸರಲೋಪಾದಿ ಚ, ತೇನ ಭಾವೀಯತೇ ಸಮಾಧಿ, ಭಾವೀಯನ್ತೇ। ಭಾವೀಯತಿ, ಭಾವೀಯನ್ತಿ।
ತಥಾ ಭಾವೇತು, ಭಾವಯತು, ಭಾವೇನ್ತು, ಭಾವಯನ್ತು। ಭಾವೇಹಿ, ಭಾವಯ, ಭಾವಯಾಹಿ, ಭಾವೇಥ, ಭಾವಯಥ
ಕಮ್ಮೇ ಭಾವೀಯತಂ, ಭಾವೀಯತು, ಭಾವೀಯನ್ತು।
ಭಾವೇಯ್ಯ, ಭಾವಯೇ, ಭಾವಯೇಯ್ಯ, ಭಾವೇಯ್ಯುಂ, ಭಾವಯೇಯ್ಯುಂ। ಭಾವೇಯ್ಯಾಸಿ, ಭಾವಯೇಯ್ಯಾಸಿ, ಭಾವೇಯ್ಯಾಥ, ಭಾವಯೇಯ್ಯಾಥ। ಭಾವೇಯ್ಯಾಮಿ, ಭಾವಯೇಯ್ಯಾಮಿ, ಭಾವೇಯ್ಯಾಮ, ಭಾವಯೇಯ್ಯಾಮ। ಭಾವೇಥ, ಭಾವಯೇಥ, ಭಾವೇರಂ, ಭಾವಯೇರಂ।
ಕಮ್ಮೇ ಭಾವೀಯೇಯ್ಯ, ಭಾವೀಯೇಯ್ಯುಂ।
ಅಜ್ಜತನಿಯಂ ‘‘ಸತ್ತಮಜ್ಜತನಿಮ್ಹೀ’’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗೇನ ಕಾರಿತನ್ತಾಪಿ ದೀಘತೋ ಸಕಾರಾಗಮೋ।
ಅಭಾವೇಸಿ, ಭಾವೇಸಿ, ಅಭಾವಯಿ, ಭಾವಯಿ, ಅಭಾವೇಸುಂ, ಭಾವೇಸುಂ, ಅಭಾವಯಿಂಸು, ಭಾವಯಿಂಸು, ಅಭಾವಯುಂ, ಭಾವಯುಂ। ಅಭಾವೇಸಿ, ಅಭಾವಯಸಿ, ಅಭಾವಿತ್ಥ, ಅಭಾವಯಿತ್ಥ। ಅಭಾವೇಸಿಂ, ಭಾವೇಸಿಂ, ಅಭಾವಯಿಂ, ಭಾವಯಿಂ, ಅಭಾವಿಮ್ಹ, ಅಭಾವಯಿಮ್ಹ।
ಕಮ್ಮೇ ಅಭಾವೀಯಿತ್ಥ, ಅಭಾವೀಯಿ।
ಭಾವೇಸ್ಸತಿ, ಭಾವಯಿಸ್ಸತಿ, ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಭಾವಯಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಭಾವೇಸ್ಸಸಿ, ಭಾವಯಿಸ್ಸಸಿ, ಭಾವಿಸ್ಸಥ, ಭಾವಯಿಸ್ಸಥ। ಭಾವೇಸ್ಸಾಮಿ, ಭಾವಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಭಾವೇಸ್ಸಾಮ, ಭಾವಯಿಸ್ಸಾಮ।
ಕಮ್ಮೇ ಭಾವೀಯಿಸ್ಸತೇ, ಭಾವೀಯಿಸ್ಸನ್ತೇ। ಭಾವೀಯಿಸ್ಸತಿ, ಭಾವೀಯಿಸ್ಸನ್ತಿ।
ಅಭಾವಿಸ್ಸ, ಅಭಾವಯಿಸ್ಸ, ಅಭಾವಿಸ್ಸಂಸು, ಅಭಾವಯಿಸ್ಸಂಸು। ಕಮ್ಮೇ ಅಭಾವೀಯಿಸ್ಸಥ, ಅಭಾವೀಯಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತಥಾ ಣೇ ಣಯಾದಯೋ, ಅಕಾರಸ್ಸಾಕಾರೋ ವುದ್ಧಿ, ಸೇಸಂ ನೇಯ್ಯಂ।
ಸೋ ದೇವದತ್ತಂ ಓದನಂ ಪಾಚೇತಿ, ಪಾಚೇನ್ತಿ। ಪಾಚೇಸಿ, ಪಾಚೇಥ। ಪಾಚೇಮಿ, ಪಾಚೇಮ। ಪಾಚಯತಿ, ಪಾಚಯನ್ತಿ। ಪಾಚಯಸಿ, ಪಾಚಯಥ। ಪಾಚಯಾಮಿ, ಪಾಚಯಾಮ। ಣಾಪೇಣಾಪಯೇಸು ಪನ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಓದನಂ ಪಾಚಾಪೇತಿ, ಪಾಚಾಪೇನ್ತಿ। ಪಾಚಾಪಯತಿ, ಪಾಚಾಪಯನ್ತಿ।
ಕಮ್ಮೇ ಸೋ ಓದನಂ ಪಾಚೀಯತಿ ತೇನ, ಪಾಚಯೀಯತಿ, ಪಾಚಾಪೀಯತಿ, ಪಾಚಾಪಯೀಯತಿ।
ತಥಾ ಪಾಚೇತು, ಪಾಚಯತು, ಪಾಚಾಪೇತು, ಪಾಚಾಪಯತು। ಪಾಚೀಯತಂ, ಪಾಚೀಯತು, ಪಾಚಯೀಯತಂ, ಪಾಚಯೀಯತು, ಪಾಚಾಪೀಯತಂ, ಪಾಚಾಪೀಯತು, ಪಾಚಾಪಯೀಯತಂ, ಪಾಚಾಪಯೀಯತು। ಪಾಚೇಯ್ಯ, ಪಾಚಯೇಯ್ಯ, ಪಾಚಾಪೇಯ್ಯ, ಪಾಚಾಪಯೇಯ್ಯ। ಪಾಚೀಯೇಯ್ಯ, ಪಾಚೀಯೇಯ್ಯುಂ। ಅಪಾಚೇಸಿ, ಅಪಾಚಯಿ, ಅಪಾಚಾಪೇಸಿ, ಅಪಾಚಾಪಯಿ। ಪಾಚೇಸ್ಸತಿ, ಪಾಚಯಿಸ್ಸತಿ, ಪಾಚಾಪೇಸ್ಸತಿ, ಪಾಚಾಪಯಿಸ್ಸತಿ। ಅಪಾಚಿಸ್ಸ, ಅಪಾಚಯಿಸ್ಸ, ಅಪಾಚಾಪಿಸ್ಸ, ಅಪಾಚಾಪಯಿಸ್ಸ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಗಚ್ಛನ್ತಂ, ಗನ್ತುಂ ವಾ ಪಯೋಜೇತೀತಿ ಅತ್ಥೇ ಣೇ ಣಯಾದಯೋ, ವುದ್ಧಿಯಂ ಸಮ್ಪತ್ತಾಯಂ –
‘‘ಅಸಂಯೋಗನ್ತಸ್ಸ ವುದ್ಧಿ ಕಾರಿತೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೪೨. ಘಟಾದೀನಂ ವಾ।
ಘಟಾದೀನಂ ಧಾತೂನಂ ಅಸಂಯೋಗನ್ತಾನಂ ವುದ್ಧಿ ಹೋತಿ ವಾ ಕಾರಿತೇತಿ ಏತ್ಥ ವಾಗ್ಗಹಣೇನ ವುದ್ಧಿ ನ ಹೋತಿ, ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋಯಂ ವಾಸದ್ದೋ।
ಸೋ
ಘಟ ಈಹಾಯಂ, ಘಟನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ, ಘಟೇತಿ, ಘಟಾದೀನಂ ವಾತಿ ನ ವುದ್ಧಿ, ಘಟಯತಿ, ಘಟಾಪೇತಿ, ಘಟಾಪಯತಿ।
‘‘ಕಾರಿತೇ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೪೩. ಗುಹ ದುಸಾನಂ ದೀಘಂ।
ಗುಹದುಸಇಚ್ಚೇತೇಸಂ ಧಾತೂನಂ ಸರೋ ದೀಘಮಾಪಜ್ಜತೇ ಕಾರಿತೇ ಪರೇ, ವುದ್ಧಾಪವಾದೋಯಂ।
ಗುಹ ಸಂವರಣೇ, ಗುಹಿತುಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಗೂಹಯತಿ, ಗೂಹಯನ್ತಿ। ದುಸ ಅಪ್ಪೀತಿಮ್ಹಿ, ದುಸ್ಸನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ದೂಸಯತಿ, ದೂಸಯನ್ತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತಥಾ ಇಚ್ಛನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಇಚ್ಛಾಪೇತಿ, ಇಚ್ಛಾಪಯತಿ, ಏಸೇತಿ, ಏಸಯತಿ। ನಿಯಚ್ಛನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ನಿಯಾಮೇತಿ, ನಿಯಾಮಯತಿ। ಆಸನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಆಸೇತಿ, ಆಸಯತಿ, ಅಚ್ಛಾಪೇತಿ, ಅಚ್ಛಾಪಯತಿ। ಲಭನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಲಾಭೇತಿ, ಲಾಭಯತಿ। ವಚನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ವಾಚೇತಿ, ವಾಚಯತಿ, ವಾಚಾಪೇತಿ, ವಾಚಾಪಯತಿ। ಏವಂ ವಾಸೇತಿ, ವಾಸಯತಿ, ವಾಸಾಪೇತಿ, ವಾಸಾಪಯತಿ। ವಾಹೇತಿ, ವಾಹಯತಿ, ವಾಹಾಪೇತಿ, ವಾಹಾಪಯತಿ। ಜೀರೇತಿ, ಜೀರಯತಿ, ಜೀರಾಪೇತಿ, ಜೀರಾಪಯತಿ। ಮಾರೇತಿ, ಮಾರಯತಿ, ಮಾರಾಪೇತಿ, ಮಾರಾಪಯತಿ। ದಸ್ಸೇತಿ, ದಸ್ಸಯತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ತಥಾ ತುದನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ತೋದೇತಿ, ತೋದಯತಿ, ತೋದಾಪೇತಿ, ತೋದಾಪಯತಿ। ಪವಿಸನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ, ಪವಿಸಿತುಂ ವಾ ಪವೇಸೇತಿ, ಪವೇಸಯತಿ, ಪವೇಸಾಪೇತಿ ಏಕಾರಸ್ಸ ಆಯಾದೇಸೋ, ಸಯಾಪೇತಿ, ಸಯಾಪಯತಿ, ‘‘ಕ್ವಚಿ ಧಾತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಣಾಪೇಣಾಪಯೇಸು ಆಯಾದೇಸಸ್ಸ ರಸ್ಸತ್ತಂ। ನಯನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ನಯಾಪೇತಿ, ನಯಾಪಯತಿ। ಪತಿಟ್ಠನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಪತಿಟ್ಠಾಪಯತಿ, ಪತಿಟ್ಠಪೇತಿ ವಾ।
ಹನನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತೀತಿ ಅತ್ಥೇ ಣೇಣಯಾದಯೋ।
‘‘ಣಮ್ಹೀ’’ತಿ ವತ್ತತೇ।
೫೪೪. ಹನಸ್ಸ ಘಾತೋ।
ಹನಇಚ್ಚೇತಸ್ಸ ಧಾತುಸ್ಸ ಘಾತಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ಣಕಾರವತಿ ಕಾರಿತಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ। ಘಾತೇತಿ, ಘಾತಯತಿ, ಘಾತಾಪೇತಿ, ಘಾತಾಪಯತಿ, ‘‘ವಧೋ ವಾ ಸಬ್ಬತ್ಥಾ’’ತಿ ವಧಾದೇಸೇ ವಧೇತಿ, ವಧಾಪೇತಿ।
ಜುಹೋನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಜುಹಾವೇತಿ, ಜುಹಾವಯತಿ। ಜಹನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಜಹಾಪೇತಿ, ಜಹಾಪಯತಿ, ಹಾಪೇತಿ, ಹಾಪಯತಿ। ದದನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ದಾಪೇತಿ, ದಾಪಯತಿ। ಪಿದಹನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಪಿಧಾಪೇತಿ, ಪಿಧಾಪಯತಿ, ಪಿದಹಾಪೇತಿ, ಪಿದಹಾಪಯತಿ।
ರುನ್ಧನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ರೋಧೇತಿ, ರೋಧಯತಿ, ರೋಧಾಪೇತಿ, ರೋಧಾಪಯತಿ। ಛಿನ್ದನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಛೇದೇತಿ, ಛೇದಯತಿ, ಛೇದಾಪೇತಿ, ಛೇದಾಪಯತಿ। ಯುಞ್ಜನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ
ದಿಬ್ಬನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ದೇವೇತಿ, ದೇವಯತಿ। ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ, ಉಪ್ಪಾದಯತಿ। ಬುಜ್ಝನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಬೋಧೇತಿ, ಬೋಧಯತಿ। ‘‘ದಾಧಾನ್ತತೋ ಯೋ ಕ್ವಚೀ’’ತಿ ಯಕಾರಾಗಮೋ, ಬುಜ್ಝಾಪೇತಿ, ಬುಜ್ಝಾಪಯತಿ। ತುಸ್ಸನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ತೋಸೇತಿ, ತೋಸಯತಿ, ತೋಸಾಪೇತಿ, ತೋಸಾಪಯತಿ। ಸಮ್ಮನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಸಮೇತಿ, ಸಮಯತಿ, ಘಟಾದಿತ್ತಾ ನ ವುದ್ಧಿ। ಕುಪ್ಪನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಕೋಪೇತಿ, ಕೋಪಯತಿ। ಜಾಯನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಜನೇತಿ, ಜನಯತಿ, ಘಟಾದಿತ್ತಾ ನ ವುದ್ಧಿ।
ಸುಣನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಧಮ್ಮಂ ಸಾವೇತಿ, ಸಾವಯತಿ। ಪಾಪುಣನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಪಾಪೇತಿ, ಪಾಪಯತಿ।
ವಿಕ್ಕಿಣನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ವಿಕ್ಕಾಯಾಪೇತಿ, ವಿಕ್ಕಾಯಾಪಯತಿ। ಜಿನನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಜಯಾಪೇತಿ, ಜಯಾಪಯತಿ। ಜಾನನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಞಾಪೇತಿ, ಞಾಪಯತಿ। ಗಣ್ಹನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಗಾಹೇತಿ, ಗಾಹಯತಿ, ಗಾಹಾಪೇತಿ, ಗಾಹಾಪಯತಿ, ಗಣ್ಹಾಪೇತಿ, ಗಣ್ಹಾಪಯತಿ।
ವಿತನನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ವಿತಾನೇತಿ, ವಿತಾನಯತಿ। ಯೋ ಕೋಚಿ ಕರೋತಿ, ತಮಞ್ಞೋ ‘‘ಕರೋಹಿ ಕರೋಹಿ’’ಇಚ್ಚೇವಂ ಬ್ರವೀತಿ, ಕರೋನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ, ಕಾತುಂ ವಾ ಕಾರೇತಿ, ಕಾರಯತಿ, ಕಾರಾಪೇತಿ, ಕಾರಾಪಯತಿ ಇಚ್ಚಾದಿ।
ಚೋರೇನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಚೋರಾಪೇತಿ, ಚೋರಾಪಯತಿ। ಚಿನ್ತೇನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಚಿನ್ತಾಪೇತಿ, ಚಿನ್ತಾಪಯತಿ
ಧಾತುಪ್ಪಚ್ಚಯತೋ ಚಾಪಿ, ಕಾರಿತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಸಿಯುಂ।
ಸಕಾರಿತೇಹಿ ಯುಣ್ವೂನಂ, ದಸ್ಸನಞ್ಚೇತ್ಥ ಞಾಪಕಂ॥
ತೇನ ತಿತಿಕ್ಖನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ತಿತಿಕ್ಖೇತಿ, ತಿತಿಕ್ಖಾಪೇತಿ। ತಿಕಿಚ್ಛನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ತಿಕಿಚ್ಛೇತಿ, ತಿಕಿಚ್ಛಯತಿ, ತಿಕಿಚ್ಛಾಪೇತಿ, ತಿಕಿಚ್ಛಾಪಯತಿ। ಏವಂ ಬುಭುಕ್ಖೇತಿ, ಬುಭುಕ್ಖಯತಿ, ಬುಭುಕ್ಖಾಪೇತಿ, ಬುಭುಕ್ಖಾಪಯತಿ, ಪಬ್ಬತಾಯನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಪಬ್ಬತಾಯಯತಿ। ಪುತ್ತೀಯಯತಿ ಇಚ್ಚಾದಿಪಿ ಸಿದ್ಧಂ ಭವತಿ।
ಧಾತುಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತನಯೋ।
ಸಾಸನತ್ಥಂ ಸಮುದ್ದಿಟ್ಠಂ, ಆಖ್ಯಾತಂ ಸಕಬುದ್ಧಿಯಾ।
ಬಾಹುಸಚ್ಚಬಲೇನೀದಂ, ಚಿನ್ತಯನ್ತು ವಿಚಕ್ಖಣಾ॥
ಭವತಿ ತಿಟ್ಠತಿ ಸೇತಿ, ಅಹೋಸಿ ಏವಮಾದಯೋ।
ಅಕಮ್ಮಕಾತಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣವಿಞ್ಞುನಾ॥
ಅಕಮ್ಮಕಾಪಿ ಹೇತ್ವತ್ಥ-ಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ಸಕಮ್ಮಕಾ।
ತಂ ಯಥಾ ಭಿಕ್ಖು ಭಾವೇತಿ, ಮಗ್ಗಂ ರಾಗಾದಿದೂಸಕನ್ತಿ॥
ಇತಿ ಪದರೂಪಸಿದ್ಧಿಯಂ ಆಖ್ಯಾತಕಣ್ಡೋ
ಛಟ್ಠೋ।