(೧೬) ೬. ಅಚೇಲಕವಗ್ಗೋ
೧೫೭-೧೬೩. ‘‘ತಿಸ್ಸೋ ಇಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಟಿಪದಾ। ಕತಮಾ ತಿಸ್ಸೋ? ಆಗಾಳ್ಹಾ ಪಟಿಪದಾ, ನಿಜ್ಝಾಮಾ ಪಟಿಪದಾ, ಮಜ್ಝಿಮಾ ಪಟಿಪದಾ। ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಗಾಳ್ಹಾ ಪಟಿಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಏವಂವಾದೀ ಹೋತಿ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ನತ್ಥಿ ಕಾಮೇಸು ದೋಸೋ’ತಿ। ಸೋ ಕಾಮೇಸು ಪಾತಬ್ಯತಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಗಾಳ್ಹಾ ಪಟಿಪದಾ।
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿಜ್ಝಾಮಾ ಪಟಿಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಅಚೇಲಕೋ ಹೋತಿ ಮುತ್ತಾಚಾರೋ, ಹತ್ಥಾಪಲೇಖನೋ ಹತ್ಥಾವಲೇಖನೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰) ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೩೯೪; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೫೫ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಂ, ನ ಏಹಿಭದನ್ತಿಕೋ, ನ ತಿಟ್ಠಭದನ್ತಿಕೋ, ನಾಭಿಹಟಂ ನ ಉದ್ದಿಸ್ಸಕತಂ ನ ನಿಮನ್ತನಂ ಸಾದಿಯತಿ। ಸೋ ನ ಕುಮ್ಭಿಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ನ ಕಳೋಪಿಮುಖಾ ಖಳೋಪಿಮುಖಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰) ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ನ ಏಳಕಮನ್ತರಂ ನ ದಣ್ಡಮನ್ತರಂ ನ ಮುಸಲಮನ್ತರಂ ನ ದ್ವಿನ್ನಂ ಭುಞ್ಜಮಾನಾನಂ ನ ಗಬ್ಭಿನಿಯಾ ನ ಪಾಯಮಾನಾಯ ನ ಪುರಿಸನ್ತರಗತಾಯ ನ ಸಙ್ಕಿತ್ತೀಸು ನ ಯತ್ಥ ಸಾ ಉಪಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ ನ ಯತ್ಥ ಮಕ್ಖಿಕಾ ಸಣ್ಡಸಣ್ಡಚಾರಿನೀ ನ ಮಚ್ಛಂ ನ ಮಂಸಂ ನ ಸುರಂ ನ ಮೇರಯಂ, ನ ಥುಸೋದಕಂ ಪಿವತಿ। ಸೋ ಏಕಾಗಾರಿಕೋ ವಾ ಹೋತಿ ಏಕಾಲೋಪಿಕೋ, ದ್ವಾಗಾರಿಕೋ ವಾ ಹೋತಿ ದ್ವಾಲೋಪಿಕೋ… ಸತ್ತಾಗಾರಿಕೋ ವಾ ಹೋತಿ ಸತ್ತಾಲೋಪಿಕೋ; ಏಕಿಸ್ಸಾಪಿ ದತ್ತಿಯಾ ಯಾಪೇತಿ, ದ್ವೀಹಿಪಿ ದತ್ತೀಹಿ ಯಾಪೇತಿ… ಸತ್ತಹಿಪಿ ದತ್ತೀಹಿ ಯಾಪೇತಿ; ಏಕಾಹಿಕಮ್ಪಿ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತಿ, ದ್ವಾಹಿಕಮ್ಪಿ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತಿ… ಸತ್ತಾಹಿಕಮ್ಪಿ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತಿ – ಇತಿ ಏವರೂಪಂ ಅದ್ಧಮಾಸಿಕಮ್ಪಿ ಪರಿಯಾಯಭತ್ತಭೋಜನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ।
ಸೋ ಸಾಕಭಕ್ಖೋಪಿ ಹೋತಿ, ಸಾಮಾಕಭಕ್ಖೋಪಿ ಹೋತಿ, ನೀವಾರಭಕ್ಖೋಪಿ ಹೋತಿ, ದದ್ದುಲಭಕ್ಖೋಪಿ ಹೋತಿ, ಹಟಭಕ್ಖೋಪಿ ಹೋತಿ , ಕಣ್ಹಭಕ್ಖೋಪಿ ಹೋತಿ, ಆಚಾಮಭಕ್ಖೋಪಿ ಹೋತಿ, ಪಿಞ್ಞಾಕಭಕ್ಖೋಪಿ ಹೋತಿ, ತಿಣಭಕ್ಖೋಪಿ ಹೋತಿ, ಗೋಮಯಭಕ್ಖೋಪಿ ಹೋತಿ, ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರೋ ಯಾಪೇತಿ ಪವತ್ತಫಲಭೋಜೀ।
ಸೋ ಸಾಣಾನಿಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಮಸಾಣಾನಿಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಛವದುಸ್ಸಾನಿಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಪಂಸುಕೂಲಾನಿಪಿ ಧಾರೇತಿ, ತಿರೀಟಾನಿಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಅಜಿನಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಅಜಿನಕ್ಖಿಪಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಕುಸಚೀರಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ , ವಾಕಚೀರಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಫಲಕಚೀರಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಕೇಸಕಮ್ಬಲಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ, ವಾಳಕಮ್ಬಲಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಉಲೂಕಪಕ್ಖಿಕಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಕೇಸಮಸ್ಸುಲೋಚಕೋಪಿ ಹೋತಿ ಕೇಸಮಸ್ಸುಲೋಚನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ, ಉಬ್ಭಟ್ಠಕೋಪಿ ಹೋತಿ ಆಸನಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ, ಉಕ್ಕುಟಿಕೋಪಿ ಹೋತಿ ಉಕ್ಕುಟಿಕಪ್ಪಧಾನಮನುಯುತ್ತೋ, ಕಣ್ಟಕಾಪಸ್ಸಯಿಕೋಪಿ ಹೋತಿ ಕಣ್ಟಕಾಪಸ್ಸಯೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ಸಾಯತತಿಯಕಮ್ಪಿ ಉದಕೋರೋಹನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ – ಇತಿ ಏವರೂಪಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಕಾಯಸ್ಸ ಆತಾಪನಪರಿತಾಪನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿಜ್ಝಾಮಾ ಪಟಿಪದಾ।
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಜ್ಝಿಮಾ ಪಟಿಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ; ವೇದನಾಸು…ಪೇ॰… ಚಿತ್ತೇ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಜ್ಝಿಮಾ ಪಟಿಪದಾ। ಇಮಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಸ್ಸೋ ಪಟಿಪದಾ’’ತಿ।
‘‘ತಿಸ್ಸೋ ಇಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಟಿಪದಾ। ಕತಮಾ ತಿಸ್ಸೋ? ಆಗಾಳ್ಹಾ ಪಟಿಪದಾ, ನಿಜ್ಝಾಮಾ ಪಟಿಪದಾ, ಮಜ್ಝಿಮಾ ಪಟಿಪದಾ। ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಗಾಳ್ಹಾ ಪಟಿಪದಾ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಗಾಳ್ಹಾ ಪಟಿಪದಾ।
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿಜ್ಝಾಮಾ ಪಟಿಪದಾ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿಜ್ಝಾಮಾ ಪಟಿಪದಾ।
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಜ್ಝಿಮಾ ಪಟಿಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅನುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಾಪಕಾನಂ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅನುಪ್ಪಾದಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ ವಾಯಮತಿ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ; ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಾಪಕಾನಂ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ ವಾಯಮತಿ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ; ಅನುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪ್ಪಾದಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ ವಾಯಮತಿ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ; ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಠಿತಿಯಾ ಅಸಮ್ಮೋಸಾಯ ಭಿಯ್ಯೋಭಾವಾಯ ವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಭಾವನಾಯ ಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ ವಾಯಮತಿ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ…।
‘‘ಛನ್ದಸಮಾಧಿಪಧಾನಸಙ್ಖಾರಸಮನ್ನಾಗತಂ ಇದ್ಧಿಪಾದಂ ಭಾವೇತಿ ವೀರಿಯಸಮಾಧಿ…ಪೇ॰… ಚಿತ್ತಸಮಾಧಿ…ಪೇ॰… ವೀಮಂಸಾಸಮಾಧಿಪಧಾನಸಙ್ಖಾರಸಮನ್ನಾಗತಂ ಇದ್ಧಿಪಾದಂ ಭಾವೇತಿ…ಪೇ॰…।
‘‘ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಭಾವೇತಿ… ವೀರಿಯಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಭಾವೇತಿ… ಸತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಭಾವೇತಿ… ಸಮಾಧಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಭಾವೇತಿ… ಪಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಭಾವೇತಿ…।
‘‘ಸದ್ಧಾಬಲಂ ಭಾವೇತಿ… ವೀರಿಯಬಲಂ ಭಾವೇತಿ… ಸತಿಬಲಂ ಭಾವೇತಿ… ಸಮಾಧಿಬಲಂ ಭಾವೇತಿ… ಪಞ್ಞಾಬಲಂ ಭಾವೇತಿ…।
‘‘ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಧಮ್ಮವಿಚಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ವೀರಿಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಪೀತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಪಸ್ಸದ್ಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಸಮಾಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ…।
‘‘ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಭಾವೇತಿ… ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪಂ ಭಾವೇತಿ… ಸಮ್ಮಾವಾಚಂ ಭಾವೇತಿ… ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತಂ ಭಾವೇತಿ … ಸಮ್ಮಾಆಜೀವಂ ಭಾವೇತಿ… ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮಂ ಭಾವೇತಿ… ಸಮ್ಮಾಸತಿಂ ಭಾವೇತಿ… ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿಂ ಭಾವೇತಿ…। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಜ್ಝಿಮಾ ಪಟಿಪದಾ। ಇಮಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಸ್ಸೋ ಪಟಿಪದಾ’’ತಿ।
ಅಚೇಲಕವಗ್ಗೋ ಛಟ್ಠೋ।
ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –
ಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಂ, ಇದ್ಧಿಪಾದಿನ್ದ್ರಿಯೇನ ಚ।
ಬಲಂ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ಮಗ್ಗೋ ಚ, ಪಟಿಪದಾಯ ಯೋಜಯೇತಿ॥