(೮) ೩. ಯಮಕವಗ್ಗೋ
೧. ಪಠಮಸದ್ಧಾಸುತ್ತಂ
೭೧. ‘‘ಸದ್ಧೋ ಚ ಸದ್ಧೋ (ಸ್ಯಾ॰) ಏತ್ಥೇವ। ಅ॰ ನಿ॰ ೯.೪, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ನೋ (ಸ್ಯಾ॰) ಏವಮುಪರಿಪಿ ‘‘ನೋ’’ತ್ವೇವ ದಿಸ್ಸತಿ ಸೀಲವಾ। ಏವಂ ಸೋ ತೇನಙ್ಗೇನ ಅಪರಿಪೂರೋ ಹೋತಿ। ತೇನ ತಂ ಅಙ್ಗಂ ಪರಿಪೂರೇತಬ್ಬಂ – ‘ಕಿನ್ತಾಹಂ ಸದ್ಧೋ ಚ ಅಸ್ಸಂ ಸೀಲವಾ ಚಾ’ತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸದ್ಧೋ ಚ ಹೋತಿ ಸೀಲವಾ ಚ, ಏವಂ ಸೋ ತೇನಙ್ಗೇನ ಪರಿಪೂರೋ ಹೋತಿ।
‘‘ಸದ್ಧೋ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ ಸೀಲವಾ ಚ, ನೋ ಚ ಬಹುಸ್ಸುತೋ। ಏವಂ ಸೋ ತೇನಙ್ಗೇನ ಅಪರಿಪೂರೋ ಹೋತಿ। ತೇನ ತಂ ಅಙ್ಗಂ ಪರಿಪೂರೇತಬ್ಬಂ – ‘ಕಿನ್ತಾಹಂ ಸದ್ಧೋ ಚ ಅಸ್ಸಂ, ಸೀಲವಾ ಚ, ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಚಾ’ತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸದ್ಧೋ ಚ ಹೋತಿ ಸೀಲವಾ ಚ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಚ, ಏವಂ ಸೋ ತೇನಙ್ಗೇನ ಪರಿಪೂರೋ ಹೋತಿ।
‘‘ಸದ್ಧೋ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ ಸೀಲವಾ ಚ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಚ, ನೋ ಚ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ಚ, ನೋ ಚ ಪರಿಸಾವಚರೋ…ಪೇ॰… ಪರಿಸಾವಚರೋ ಚ, ನೋ ಚ ವಿಸಾರದೋ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ…ಪೇ॰… ವಿಸಾರದೋ ಚ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ನೋ ಚ ಚತುನ್ನಂ ಝಾನಾನಂ ಆಭಿಚೇತಸಿಕಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಾನಂ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಹೋತಿ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ…ಪೇ॰… ಚತುನ್ನಂ ಝಾನಾನಂ ಆಭಿಚೇತಸಿಕಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಾನಂ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಹೋತಿ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ, ನೋ ಚ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಏವಂ ಸೋ ತೇನಙ್ಗೇನ ಅಪರಿಪೂರೋ ಹೋತಿ। ತೇನ ತಂ ಅಙ್ಗಂ ಪರಿಪೂರೇತಬ್ಬಂ – ‘ಕಿನ್ತಾಹಂ ಸದ್ಧೋ ಚ ಅಸ್ಸಂ, ಸೀಲವಾ ಚ, ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಚ, ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ಚ, ಪರಿಸಾವಚರೋ ಚ, ವಿಸಾರದೋ ಚ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ಚತುನ್ನಞ್ಚ ಝಾನಾನಂ ಆಭಿಚೇತಸಿಕಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಾನಂ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಅಸ್ಸಂ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ, ಆಸವಾನಞ್ಚ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ’’’ನ್ತಿ।
‘‘ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸದ್ಧೋ ಚ ಹೋತಿ, ಸೀಲವಾ ಚ, ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಚ, ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ಚ, ಪರಿಸಾವಚರೋ ಚ, ವಿಸಾರದೋ ಚ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ಚತುನ್ನಞ್ಚ ಝಾನಾನಂ ಆಭಿಚೇತಸಿಕಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಾನಂ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಹೋತಿ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ, ಆಸವಾನಞ್ಚ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಏವಂ ಸೋ ತೇನಙ್ಗೇನ ಪರಿಪೂರೋ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ, ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಸಬ್ಬಾಕಾರಪರಿಪೂರೋ ಚಾ’’ತಿ। ಪಠಮಂ।
೨. ದುತಿಯಸದ್ಧಾಸುತ್ತಂ
೭೨. ‘‘ಸದ್ಧೋ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಸೀಲವಾ। ಏವಂ ಸೋ ತೇನಙ್ಗೇನ ಅಪರಿಪೂರೋ ಹೋತಿ। ತೇನ ತಂ ಅಙ್ಗಂ ಪರಿಪೂರೇತಬ್ಬಂ – ‘ಕಿನ್ತಾಹಂ ಸದ್ಧೋ ಚ ಅಸ್ಸಂ ಸೀಲವಾ ಚಾ’ತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸದ್ಧೋ ಚ ಹೋತಿ ಸೀಲವಾ ಚ, ಏವಂ ಸೋ ತೇನಙ್ಗೇನ ಪರಿಪೂರೋ ಹೋತಿ।
‘‘ಸದ್ಧೋ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ ಸೀಲವಾ ಚ, ನೋ ಚ ಬಹುಸ್ಸುತೋ…ಪೇ॰… ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಚ, ನೋ ಚ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ಚ, ನೋ ಚ ಪರಿಸಾವಚರೋ…ಪೇ॰… ಪರಿಸಾವಚರೋ ಚ, ನೋ ಚ ವಿಸಾರದೋ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ …ಪೇ॰… ವಿಸಾರದೋ ಚ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ನೋ ಚ ಯೇ ತೇ ಸನ್ತಾ ವಿಮೋಕ್ಖಾ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ರೂಪೇ ಆರುಪ್ಪಾ ತೇ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ…ಪೇ॰… ಯೇ ತೇ ಸನ್ತಾ ವಿಮೋಕ್ಖಾ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ರೂಪೇ ಆರುಪ್ಪಾ ತೇ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ನೋ ಚ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಏವಂ ಸೋ ತೇನಙ್ಗೇನ ಅಪರಿಪೂರೋ ಹೋತಿ। ತೇನ ತಂ ಅಙ್ಗಂ ಪರಿಪೂರೇತಬ್ಬಂ – ‘ಕಿನ್ತಾಹಂ ಸದ್ಧೋ ಚ ಅಸ್ಸಂ, ಸೀಲವಾ ಚ, ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಚ, ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ಚ, ಪರಿಸಾವಚರೋ ಚ, ವಿಸಾರದೋ ಚ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ಯೇ ತೇ ಸನ್ತಾ ವಿಮೋಕ್ಖಾ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ರೂಪೇ ಆರುಪ್ಪಾ ತೇ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ, ಆಸವಾನಞ್ಚ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ’’’ನ್ತಿ।
‘‘ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸದ್ಧೋ ಚ ಹೋತಿ, ಸೀಲವಾ ಚ, ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಚ, ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ಚ, ಪರಿಸಾವಚರೋ ಚ, ವಿಸಾರದೋ ಚ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ಯೇ ತೇ ಸನ್ತಾ ವಿಮೋಕ್ಖಾ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ರೂಪೇ ಆರುಪ್ಪಾ ತೇ ಚ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಆಸವಾನಞ್ಚ ಖಯಾ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಏವಂ ಸೋ ತೇನಙ್ಗೇನ ಪರಿಪೂರೋ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಸಬ್ಬಾಕಾರಪರಿಪೂರೋ ಚಾ’’ತಿ। ದುತಿಯಂ।
೩. ಪಠಮಮರಣಸ್ಸತಿಸುತ್ತಂ
೭೩. ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ನಾತಿಕೇ ನಾದಿಕೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰), ನಾಟಿಕೇ (ಪೀ॰) ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೧೯ ವಿಹರತಿ ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥೇ। ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ । ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮರಣಸ್ಸತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ ಅಮತೋಗಧಾ ಅಮತಪರಿಯೋಸಾನಾ। ಭಾವೇಥ ನೋ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ।
ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಭಾವೇಸಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ , ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ಬಹುಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰) ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ।
ಅಞ್ಞತರೋಪಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಭಾವೇಸಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ದಿವಸಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ।
ಅಞ್ಞತರೋಪಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಭಾವೇಸಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ಉಪಡ್ಢದಿವಸಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ।
ಅಞ್ಞತರೋಪಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ । ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಭಾವೇಸಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ತದನ್ತರಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ ಯದನ್ತರಂ ಏಕಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಭುಞ್ಜಾಮಿ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ।
ಅಞ್ಞತರೋಪಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಭಾವೇಸಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ , ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ತದನ್ತರಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ ಯದನ್ತರಂ ಉಪಡ್ಢಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಭುಞ್ಜಾಮಿ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ।
ಅಞ್ಞತರೋಪಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಭಾವೇಸಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ತದನ್ತರಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ ಯದನ್ತರಂ ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಚ ಆಲೋಪೇ ಸಙ್ಖಾದಿತ್ವಾ ಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ (ಕ॰) ಅಜ್ಝೋಹರಾಮಿ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ।
ಅಞ್ಞತರೋಪಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಭಾವೇಸಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ತದನ್ತರಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ ಯದನ್ತರಂ ಏಕಂ ಆಲೋಪಂ ಸಙ್ಖಾದಿತ್ವಾ ಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ (ಕ॰) ಅಜ್ಝೋಹರಾಮಿ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ।
ಅಞ್ಞತರೋಪಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಭಾವೇಸಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ತದನ್ತರಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ ಯದನ್ತರಂ ಅಸ್ಸಸಿತ್ವಾ ವಾ ಪಸ್ಸಸಾಮಿ, ಪಸ್ಸಸಿತ್ವಾ ವಾ ಅಸ್ಸಸಾಮಿ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ ಭಾವೇಮಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ’’ನ್ತಿ।
ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಭಗವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಯ್ವಾಯಂ ಯೋ ಚಾಯಂ (ಕ॰ ಸೀ॰), ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಮರಣಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ। ಯೋ ಚಾಯಂ ಯೋ ಪಾಯಂ (ಕ॰) ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೧೯ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಮರಣಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ದಿವಸಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ; ಯೋ ಚಾಯಂ ಯೋ ಪಾಯಂ (ಕ॰) ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೧೯ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಮರಣಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ಉಪಡ್ಢದಿವಸಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ। ಯೋ ಚಾಯಂ ಯೋ ಪಾಯಂ (ಕ॰) ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೧೯ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಮರಣಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ತದನ್ತರಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ ಯದನ್ತರಂ ಏಕಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಭುಞ್ಜಾಮಿ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ; ಯೋ ಚಾಯಂ ಯೋ ಪಾಯಂ (ಕ॰) ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೧೯ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಮರಣಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ತದನ್ತರಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ ಯದನ್ತರಂ ಉಪಡ್ಢಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಭುಞ್ಜಾಮಿ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ। ಯೋ ಚಾಯಂ ಯೋ ಪಾಯಂ (ಕ॰) ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೧೯ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಮರಣಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ತದನ್ತರಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ ಯದನ್ತರಂ ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಚ ಆಲೋಪೇ ಸಙ್ಖಾದಿತ್ವಾ ಅಜ್ಝೋಹರಾಮಿ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ‘ಭಿಕ್ಖೂ ಪಮತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ದನ್ಧಂ ಮರಣಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇನ್ತಿ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾಯ’’’।
‘‘ಯೋ ಚ ಖ್ವಾಯಂ ಯೋ ಚಾಯಂ (ಸ್ಯಾ॰), ಯೋ ಚ ಖೋ ಯಂ (ಕ॰), ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಮರಣಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ತದನ್ತರಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ ಯದನ್ತರಂ ಏಕಂ ಆಲೋಪಂ ಸಙ್ಖಾದಿತ್ವಾ ಅಜ್ಝೋಹರಾಮಿ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ। ಯೋ ಚಾಯಂ ಯೋ ಪಾಯಂ (ಕ॰), ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಮರಣಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ತದನ್ತರಂ ಜೀವೇಯ್ಯಂ ಯದನ್ತರಂ ಅಸ್ಸಸಿತ್ವಾ ವಾ ಪಸ್ಸಸಾಮಿ, ಪಸ್ಸಸಿತ್ವಾ ವಾ ಅಸ್ಸಸಾಮಿ, ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಬಹು ವತ ಮೇ ಕತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ‘ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ತಿಕ್ಖಂ ಮರಣಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇನ್ತಿ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾಯ’’’।
‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮ, ತಿಕ್ಖಂ ಮರಣಸ್ಸತಿಂ ಭಾವಯಿಸ್ಸಾಮ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾಯಾ’ತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ತತಿಯಂ।
೪. ದುತಿಯಮರಣಸ್ಸತಿಸುತ್ತಂ
೭೪. ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ನಾತಿಕೇ ವಿಹರತಿ ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥೇ। ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ …ಪೇ॰… ಮರಣಸ್ಸತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ ಅಮತೋಗಧಾ ಅಮತಪರಿಯೋಸಾನಾ।
‘‘ಕಥಂ ಭಾವಿತಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮರಣಸ್ಸತಿ ಕಥಂ ಬಹುಲೀಕತಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ ಅಮತೋಗಧಾ ಅಮತಪರಿಯೋಸಾನಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ದಿವಸೇ ನಿಕ್ಖನ್ತೇ ರತ್ತಿಯಾ ಪತಿಹಿತಾಯ ಪಟಿಹಿತಾಯ (ಪೀ॰), (ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೨೦ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಂ) ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಬಹುಕಾ ಖೋ ಮೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಮರಣಸ್ಸ – ಅಹಿ ವಾ ಮಂ ಡಂಸೇಯ್ಯ, ವಿಚ್ಛಿಕೋ ವಾ ಮಂ ಡಂಸೇಯ್ಯ, ಸತಪದೀ ವಾ ಮಂ ಡಂಸೇಯ್ಯ; ತೇನ ಮೇ ಅಸ್ಸ ಕಾಲಕಿರಿಯಾ। ಸೋ ಮಮ ಅಸ್ಸ ಮಮಸ್ಸ (ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೨೦) ಅನ್ತರಾಯೋ। ಉಪಕ್ಖಲಿತ್ವಾ ವಾ ಪಪತೇಯ್ಯಂ, ಭತ್ತಂ ವಾ ಮೇ ಭುತ್ತಂ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಿತ್ತಂ ವಾ ಮೇ ಕುಪ್ಪೇಯ್ಯ, ಸೇಮ್ಹಂ ವಾ ಮೇ ಕುಪ್ಪೇಯ್ಯ, ಸತ್ಥಕಾ ವಾ ಮೇ ವಾತಾ ಕುಪ್ಪೇಯ್ಯುಂ , ಮನುಸ್ಸಾ ವಾ ಮಂ ಉಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯುಂ, ಅಮನುಸ್ಸಾ ವಾ ಮಂ ಉಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯುಂ; ತೇನ ಮೇ ಅಸ್ಸ ಕಾಲಕಿರಿಯಾ। ಸೋ ಮಮ ಅಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯೋ’ತಿ। ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಮೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಪ್ಪಹೀನಾ ಯೇ ಮೇ ಅಸ್ಸು ರತ್ತಿಂ ಕಾಲಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’’’ತಿ।
‘‘ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಅತ್ಥಿ ಮೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಪ್ಪಹೀನಾ ಯೇ ಮೇ ಅಸ್ಸು ರತ್ತಿಂ ಕಾಲಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’ತಿ, ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ತೇಸಂಯೇವ ಪಾಪಕಾನಂ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ಅಧಿಮತ್ತೋ ಛನ್ದೋ ಚ ವಾಯಾಮೋ ಚ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಚ ಉಸ್ಸೋಳ್ಹೀ ಚ ಅಪ್ಪಟಿವಾನೀ ಚ ಸತಿ ಚ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಞ್ಚ ಕರಣೀಯಂ।
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆದಿತ್ತಚೇಲೋ ವಾ ಆದಿತ್ತಸೀಸೋ ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಚೇಲಸ್ಸ ವಾ ಸೀಸಸ್ಸ ವಾ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ ಅಧಿಮತ್ತಂ ಛನ್ದಞ್ಚ ವಾಯಾಮಞ್ಚ ಉಸ್ಸಾಹಞ್ಚ ಉಸ್ಸೋಳ್ಹಿಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿವಾನಿಞ್ಚ ಸತಿಞ್ಚ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಞ್ಚ ಕರೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತೇಸಂಯೇವ ಪಾಪಕಾನಂ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ಅಧಿಮತ್ತೋ ಛನ್ದೋ ಚ ವಾಯಾಮೋ ಚ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಚ ಉಸ್ಸೋಳ್ಹೀ ಚ ಅಪ್ಪಟಿವಾನೀ ಚ ಸತಿ ಚ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಞ್ಚ ಕರಣೀಯಂ।
‘‘ಸಚೇ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ನತ್ಥಿ ಮೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಪ್ಪಹೀನಾ ಯೇ ಮೇ ಅಸ್ಸು ರತ್ತಿಂ ಕಾಲಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’ತಿ , ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ತೇನೇವ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜೇನ ವಿಹಾತಬ್ಬಂ ಅಹೋರತ್ತಾನುಸಿಕ್ಖಿನಾ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು।
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ರತ್ತಿಯಾ ನಿಕ್ಖನ್ತಾಯ ದಿವಸೇ ಪತಿಹಿತೇ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಬಹುಕಾ ಖೋ ಮೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಮರಣಸ್ಸ – ಅಹಿ ವಾ ಮಂ ಡಂಸೇಯ್ಯ, ವಿಚ್ಛಿಕೋ ವಾ ಮಂ ಡಂಸೇಯ್ಯ, ಸತಪದೀ ವಾ ಮಂ ಡಂಸೇಯ್ಯ; ತೇನ ಮೇ ಅಸ್ಸ ಕಾಲಕಿರಿಯಾ। ಸೋ ಮಮ ಅಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯೋ। ಉಪಕ್ಖಲಿತ್ವಾ ವಾ ಪಪತೇಯ್ಯಂ, ಭತ್ತಂ ವಾ ಮೇ ಭುತ್ತಂ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಿತ್ತಂ ವಾ ಮೇ ಕುಪ್ಪೇಯ್ಯ, ಸೇಮ್ಹಂ ವಾ ಮೇ ಕುಪ್ಪೇಯ್ಯ, ಸತ್ಥಕಾ ವಾ ಮೇ ವಾತಾ ಕುಪ್ಪೇಯ್ಯುಂ, ಮನುಸ್ಸಾ ವಾ ಮಂ ಉಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯುಂ, ಅಮನುಸ್ಸಾ ವಾ ಮಂ ಉಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯುಂ; ತೇನ ಮೇ ಅಸ್ಸ ಕಾಲಕಿರಿಯಾ। ಸೋ ಮಮ ಅಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯೋ’ತಿ। ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಮೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಪ್ಪಹೀನಾ ಯೇ ಮೇ ಅಸ್ಸು ದಿವಾ ಕಾಲಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’’’ತಿ।
‘‘ಸಚೇ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಅತ್ಥಿ ಮೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಪ್ಪಹೀನಾ ಯೇ ಮೇ ಅಸ್ಸು ದಿವಾ ಕಾಲಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’ತಿ, ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ತೇಸಂಯೇವ ಪಾಪಕಾನಂ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ಅಧಿಮತ್ತೋ ಛನ್ದೋ ಚ ವಾಯಾಮೋ ಚ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಚ ಉಸ್ಸೋಳ್ಹೀ ಚ ಅಪ್ಪಟಿವಾನೀ ಚ ಸತಿ ಚ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಞ್ಚ ಕರಣೀಯಂ।
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆದಿತ್ತಚೇಲೋ ವಾ ಆದಿತ್ತಸೀಸೋ ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಚೇಲಸ್ಸ ವಾ ಸೀಸಸ್ಸ ವಾ ನಿಬ್ಬಾಪನಾಯ ಅಧಿಮತ್ತಂ ಛನ್ದಞ್ಚ ವಾಯಾಮಞ್ಚ ಉಸ್ಸಾಹಞ್ಚ ಉಸ್ಸೋಳ್ಹಿಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿವಾನಿಞ್ಚ ಸತಿಞ್ಚ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಞ್ಚ ಕರೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತೇಸಂಯೇವ ಪಾಪಕಾನಂ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ಅಧಿಮತ್ತೋ ಛನ್ದೋ ಚ ವಾಯಾಮೋ ಚ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಚ ಉಸ್ಸೋಳ್ಹೀ ಚ ಅಪ್ಪಟಿವಾನೀ ಚ ಸತಿ ಚ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಞ್ಚ ಕರಣೀಯಂ।
‘‘ಸಚೇ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ನತ್ಥಿ ಮೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಪ್ಪಹೀನಾ ಯೇ ಮೇ ಅಸ್ಸು ದಿವಾ ಕಾಲಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’ತಿ, ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ತೇನೇವ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜೇನ ವಿಹಾತಬ್ಬಂ ಅಹೋರತ್ತಾನುಸಿಕ್ಖಿನಾ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು। ಏವಂ ಭಾವಿತಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮರಣಸ್ಸತಿ ಏವಂ ಬಹುಲೀಕತಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ ಅಮತೋಗಧಾ ಅಮತಪರಿಯೋಸಾನಾ’’ತಿ। ಚತುತ್ಥಂ।
೫. ಪಠಮಸಮ್ಪದಾಸುತ್ತಂ
೭೫. ‘‘ಅಟ್ಠಿಮಾ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಪದಾ। ಕತಮಾ ಅಟ್ಠ? ಅ॰ ನಿ॰ ೮.೫೪ ಉಟ್ಠಾನಸಮ್ಪದಾ, ಆರಕ್ಖಸಮ್ಪದಾ, ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತತಾ, ಸಮಜೀವಿತಾ, ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪದಾ, ಸೀಲಸಮ್ಪದಾ, ಚಾಗಸಮ್ಪದಾ, ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪದಾ – ಇಮಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠ ಸಮ್ಪದಾ’’ತಿ।
‘‘ಉಟ್ಠಾತಾ ಕಮ್ಮಧೇಯ್ಯೇಸು, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ವಿಧಾನವಾ।
ಸಮಂ ಕಪ್ಪೇತಿ ಜೀವಿಕಂ, ಸಮ್ಭತಂ ಅನುರಕ್ಖತಿ॥
‘‘ಸದ್ಧೋ ಸೀಲೇನ ಸಮ್ಪನ್ನೋ, ವದಞ್ಞೂ ವೀತಮಚ್ಛರೋ।
ನಿಚ್ಚಂ ಮಗ್ಗಂ ವಿಸೋಧೇತಿ, ಸೋತ್ಥಾನಂ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಂ॥
‘‘ಇಚ್ಚೇತೇ ಅಟ್ಠ ಧಮ್ಮಾ ಚ, ಸದ್ಧಸ್ಸ ಘರಮೇಸಿನೋ।
ಅಕ್ಖಾತಾ ಸಚ್ಚನಾಮೇನ, ಉಭಯತ್ಥ ಸುಖಾವಹಾ॥
‘‘ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಹಿತತ್ಥಾಯ, ಸಮ್ಪರಾಯಸುಖಾಯ ಚ।
ಏವಮೇತಂ ಗಹಟ್ಠಾನಂ, ಚಾಗೋ ಪುಞ್ಞಂ ಪವಡ್ಢತೀ’’ತಿ॥ ಪಞ್ಚಮಂ।
೬. ದುತಿಯಸಮ್ಪದಾಸುತ್ತಂ
೭೬. ‘‘ಅಟ್ಠಿಮಾ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಪದಾ। ಕತಮಾ ಅಟ್ಠ? ಉಟ್ಠಾನಸಮ್ಪದಾ, ಆರಕ್ಖಸಮ್ಪದಾ, ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತತಾ, ಸಮಜೀವಿತಾ, ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪದಾ, ಸೀಲಸಮ್ಪದಾ, ಚಾಗಸಮ್ಪದಾ, ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪದಾ। ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಟ್ಠಾನಸಮ್ಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಯೇನ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇನ ಜೀವಿತಂ ಕಪ್ಪೇತಿ – ಯದಿ ಕಸಿಯಾ ಯದಿ ವಣಿಜ್ಜಾಯ ಯದಿ ಗೋರಕ್ಖೇನ ಯದಿ ಇಸ್ಸತ್ತೇನ ಯದಿ ರಾಜಪೋರಿಸೇನ ಯದಿ ಸಿಪ್ಪಞ್ಞತರೇನ – ತತ್ಥ ದಕ್ಖೋ ಹೋತಿ ಅನಲಸೋ, ತತ್ರುಪಾಯಾಯ ವೀಮಂಸಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅಲಂ ಕಾತುಂ ಅಲಂ ಸಂವಿಧಾತುನ್ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಟ್ಠಾನಸಮ್ಪದಾ।
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆರಕ್ಖಸಮ್ಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಭೋಗಾ ಹೋನ್ತಿ ಉಟ್ಠಾನವೀರಿಯಾಧಿಗತಾ ಬಾಹಾಬಲಪರಿಚಿತಾ ಸೇದಾವಕ್ಖಿತ್ತಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಧಮ್ಮಲದ್ಧಾ ತೇ ಆರಕ್ಖೇನ ಗುತ್ತಿಯಾ ಸಮ್ಪಾದೇತಿ – ‘ಕಿನ್ತಿ ಮೇ ಭೋಗೇ ನೇವ ರಾಜಾನೋ ಹರೇಯ್ಯುಂ, ನ ಚೋರಾ ಹರೇಯ್ಯುಂ, ನ ಅಗ್ಗಿ ಡಹೇಯ್ಯ, ನ ಉದಕಂ ವಹೇಯ್ಯ, ನ ಅಪ್ಪಿಯಾ ದಾಯಾದಾ ಹರೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆರಕ್ಖಸಮ್ಪದಾ।
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತತಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಯಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ವಾ ನಿಗಮೇ ವಾ ಪಟಿವಸತಿ, ತತ್ಥ ಯೇ ತೇ ಹೋನ್ತಿ ಗಹಪತೀ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಾ ವಾ ದಹರಾ ವಾ ವುದ್ಧಸೀಲಿನೋ ವುದ್ಧಾ ವಾ ವುದ್ಧಸೀಲಿನೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನಾ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಾ ಚಾಗಸಮ್ಪನ್ನಾ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನಾ, ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ಸಲ್ಲಪತಿ ಸಾಕಚ್ಛಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ; ಯಥಾರೂಪಾನಂ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪದಂ ಅನುಸಿಕ್ಖತಿ, ಯಥಾರೂಪಾನಂ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಅನುಸಿಕ್ಖತಿ, ಯಥಾರೂಪಾನಂ ಚಾಗಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಚಾಗಸಮ್ಪದಂ ಅನುಸಿಕ್ಖತಿ, ಯಥಾರೂಪಾನಂ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪದಂ ಅನುಸಿಕ್ಖತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತತಾ।
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಜೀವಿತಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಆಯಞ್ಚ ಭೋಗಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ವಯಞ್ಚ ಭೋಗಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸಮಂ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ ನಾಚ್ಚೋಗಾಳ್ಹಂ ನಾತಿಹೀನಂ – ‘ಏವಂ ಮೇ ಆಯೋ ವಯಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಮೇ ವಯೋ ಆಯಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತುಲಾಧಾರೋ ವಾ ತುಲಾಧಾರನ್ತೇವಾಸೀ ವಾ ತುಲಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ಏತ್ತಕೇನ ವಾ ಓನತಂ, ಏತ್ತಕೇನ ವಾ ಉನ್ನತ’ನ್ತಿ; ಏವಮೇವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಆಯಞ್ಚ ಭೋಗಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ವಯಞ್ಚ ಭೋಗಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸಮಂ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ ನಾಚ್ಚೋಗಾಳ್ಹಂ ನಾತಿಹೀನಂ – ‘ಏವಂ ಮೇ ಆಯೋ ವಯಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಮೇ ವಯೋ ಆಯಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಸಚಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಅಪ್ಪಾಯೋ ಸಮಾನೋ ಉಳಾರಂ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ಭವನ್ತಿ ವತ್ತಾರೋ ‘ಉದುಮ್ಬರಖಾದೀ ವಾಯಂ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಭೋಗೇ ಖಾದತೀ’ತಿ। ಸಚೇ ಪನಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಮಹಾಯೋ ಸಮಾನೋ ಕಸಿರಂ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ಭವನ್ತಿ ವತ್ತಾರೋ – ‘ಅಜೇಟ್ಠಮರಣಂ ವಾಯಂ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಮರಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಆಯಞ್ಚ ಭೋಗಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ವಯಞ್ಚ ಭೋಗಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸಮಂ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ ನಾಚ್ಚೋಗಾಳ್ಹಂ ನಾತಿಹೀನಂ – ‘ಏವಂ ಮೇ ಆಯೋ ವಯಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಮೇ ವಯೋ ಆಯಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಜೀವಿತಾ।
‘‘ಕತಮಾ ಚ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಸದ್ದಹತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಬೋಧಿಂ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ…ಪೇ॰… ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ’ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪದಾ।
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೀಲಸಮ್ಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪಮಾದಟ್ಠಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೀಲಸಮ್ಪದಾ।
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಾಗಸಮ್ಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ವಿಗತಮಲಮಚ್ಛೇರೇನ ಚೇತಸಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ…ಪೇ॰… ಯಾಚಯೋಗೋ ದಾನಸಂವಿಭಾಗರತೋ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಾಗಸಮ್ಪದಾ।
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪದಾ? ಇಧ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಪಞ್ಞವಾ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಗಾಮಿನಿಯಾ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪದಾ। ಇಮಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠ ಸಮ್ಪದಾ’’ತಿ।
‘‘ಉಟ್ಠಾತಾ ಕಮ್ಮಧೇಯ್ಯೇಸು, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ವಿಧಾನವಾ।
ಸಮಂ ಕಪ್ಪೇತಿ ಜೀವಿಕಂ, ಸಮ್ಭತಂ ಅನುರಕ್ಖತಿ॥
‘‘ಸದ್ಧೋ ಸೀಲೇನ ಸಮ್ಪನ್ನೋ, ವದಞ್ಞೂ ವೀತಮಚ್ಛರೋ।
ನಿಚ್ಚಂ ಮಗ್ಗಂ ವಿಸೋಧೇತಿ, ಸೋತ್ಥಾನಂ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಂ॥
‘‘ಇಚ್ಚೇತೇ ಅಟ್ಠ ಧಮ್ಮಾ ಚ, ಸದ್ಧಸ್ಸ ಘರಮೇಸಿನೋ।
ಅಕ್ಖಾತಾ ಸಚ್ಚನಾಮೇನ, ಉಭಯತ್ಥ ಸುಖಾವಹಾ॥
‘‘ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಹಿತತ್ಥಾಯ, ಸಮ್ಪರಾಯಸುಖಾಯ ಚ।
ಏವಮೇತಂ ಗಹಟ್ಠಾನಂ, ಚಾಗೋ ಪುಞ್ಞಂ ಪವಡ್ಢತೀ’’ತಿ॥ ಛಟ್ಠಂ।
೭. ಇಚ್ಛಾಸುತ್ತಂ
೭೭. ತತ್ರ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆವುಸೋ ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ! ‘‘ಆವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಏತದವೋಚ –
ಅ॰ ನಿ॰ ೮.೬೧ ‘‘ಅಟ್ಠಿಮೇ, ಆವುಸೋ, ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ। ಕತಮೇ ಅಟ್ಠ? ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ನಿರಾಯತ್ತವುತ್ತಿನೋ ಇಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಲಾಭಾಯ। ಸೋ ಉಟ್ಠಹತಿ, ಘಟತಿ, ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ। ತಸ್ಸ ಉಟ್ಠಹತೋ, ಘಟತೋ, ವಾಯಮತೋ ಲಾಭಾಯ ಲಾಭೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ತೇನ ಅಲಾಭೇನ ಸೋಚತಿ ಕಿಲಮತಿ ಪರಿದೇವತಿ, ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ, ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ, ‘ಭಿಕ್ಖು ಇಚ್ಛೋ ವಿಹರತಿ ಲಾಭಾಯ, ಉಟ್ಠಹತಿ, ಘಟತಿ , ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ, ನ ಚ ಲಾಭೀ, ಸೋಚೀ ಚ ಪರಿದೇವೀ ಚ, ಚುತೋ ಚ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ’’’।
‘‘ಇಧ ಪನಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ನಿರಾಯತ್ತವುತ್ತಿನೋ ಇಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಲಾಭಾಯ। ಸೋ ಉಟ್ಠಹತಿ, ಘಟತಿ, ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ। ತಸ್ಸ ಉಟ್ಠಹತೋ ಘಟತೋ ವಾಯಮತೋ ಲಾಭಾಯ ಲಾಭೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭೇನ ಮಜ್ಜತಿ ಪಮಜ್ಜತಿ ಪಮಾದಮಾಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ, ‘ಭಿಕ್ಖು ಇಚ್ಛೋ ವಿಹರತಿ ಲಾಭಾಯ, ಉಟ್ಠಹತಿ ಘಟತಿ ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ, ಲಾಭೀ ಚ, ಮದೀ ಚ ಪಮಾದೀ ಚ, ಚುತೋ ಚ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ’’’।
‘‘ಇಧ ಪನಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ನಿರಾಯತ್ತವುತ್ತಿನೋ ಇಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಲಾಭಾಯ। ಸೋ ನ ಉಟ್ಠಹತಿ, ನ ಘಟತಿ, ನ ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ। ತಸ್ಸ ಅನುಟ್ಠಹತೋ, ಅಘಟತೋ, ಅವಾಯಮತೋ ಲಾಭಾಯ ಲಾಭೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ತೇನ ಅಲಾಭೇನ ಸೋಚತಿ ಕಿಲಮತಿ ಪರಿದೇವತಿ, ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ, ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ, ‘ಭಿಕ್ಖು ಇಚ್ಛೋ ವಿಹರತಿ ಲಾಭಾಯ, ನ ಉಟ್ಠಹತಿ, ನ ಘಟತಿ, ನ ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ, ನ ಚ ಲಾಭೀ, ಸೋಚೀ ಚ ಪರಿದೇವೀ ಚ, ಚುತೋ ಚ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ’’’।
‘‘ಇಧ ಪನಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ನಿರಾಯತ್ತವುತ್ತಿನೋ ಇಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಲಾಭಾಯ। ಸೋ ನ ಉಟ್ಠಹತಿ, ನ ಘಟತಿ, ನ ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ। ತಸ್ಸ ಅನುಟ್ಠಹತೋ, ಅಘಟತೋ, ಅವಾಯಮತೋ ಲಾಭಾಯ ಲಾಭೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭೇನ ಮಜ್ಜತಿ ಪಮಜ್ಜತಿ ಪಮಾದಮಾಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ, ‘ಭಿಕ್ಖು ಇಚ್ಛೋ ವಿಹರತಿ ಲಾಭಾಯ, ನ ಉಟ್ಠಹತಿ ನ ಘಟತಿ ನ ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ, ಲಾಭೀ ಚ, ಮದೀ ಚ ಪಮಾದೀ ಚ, ಚುತೋ ಚ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ’’’।
‘‘ಇಧ ಪನಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ನಿರಾಯತ್ತವುತ್ತಿನೋ ಇಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಲಾಭಾಯ। ಸೋ ಉಟ್ಠಹತಿ, ಘಟತಿ, ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ। ತಸ್ಸ ಉಟ್ಠಹತೋ, ಘಟತೋ, ವಾಯಮತೋ ಲಾಭಾಯ, ಲಾಭೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ತೇನ ಅಲಾಭೇನ ನ ಸೋಚತಿ ನ ಕಿಲಮತಿ ನ ಪರಿದೇವತಿ, ನ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ, ನ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ, ‘ಭಿಕ್ಖು ಇಚ್ಛೋ ವಿಹರತಿ ಲಾಭಾಯ, ಉಟ್ಠಹತಿ ಘಟತಿ ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ, ನ ಚ ಲಾಭೀ, ನ ಚ ಸೋಚೀ ನ ಚ ಪರಿದೇವೀ, ಅಚ್ಚುತೋ ಚ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ’’’।
‘‘ಇಧ ಪನಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ನಿರಾಯತ್ತವುತ್ತಿನೋ ಇಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಲಾಭಾಯ। ಸೋ ಉಟ್ಠಹತಿ, ಘಟತಿ, ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ। ತಸ್ಸ ಉಟ್ಠಹತೋ, ಘಟತೋ, ವಾಯಮತೋ ಲಾಭಾಯ, ಲಾಭೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭೇನ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಮಾಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ, ‘ಭಿಕ್ಖು ಇಚ್ಛೋ ವಿಹರತಿ ಲಾಭಾಯ, ಉಟ್ಠಹತಿ, ಘಟತಿ, ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ, ಲಾಭೀ ಚ, ನ ಚ ಮದೀ ನ ಚ ಪಮಾದೀ, ಅಚ್ಚುತೋ ಚ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ’’’।
‘‘ಇಧ ಪನಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ನಿರಾಯತ್ತವುತ್ತಿನೋ ಇಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಲಾಭಾಯ। ಸೋ ನ ಉಟ್ಠಹತಿ, ನ ಘಟತಿ, ನ ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ। ತಸ್ಸ ಅನುಟ್ಠಹತೋ, ಅಘಟತೋ, ಅವಾಯಮತೋ ಲಾಭಾಯ, ಲಾಭೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ತೇನ ಅಲಾಭೇನ ನ ಸೋಚತಿ ನ ಕಿಲಮತಿ ನ ಪರಿದೇವತಿ, ನ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ, ನ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ, ‘ಭಿಕ್ಖು ಇಚ್ಛೋ ವಿಹರತಿ ಲಾಭಾಯ, ನ ಉಟ್ಠಹತಿ, ನ ಘಟತಿ, ನ ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ, ನ ಚ ಲಾಭೀ, ನ ಚ ಸೋಚೀ ನ ಚ ಪರಿದೇವೀ, ಅಚ್ಚುತೋ ಚ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ’’’।
‘‘ಇಧ ಪನಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ನಿರಾಯತ್ತವುತ್ತಿನೋ ಇಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಲಾಭಾಯ। ಸೋ ನ ಉಟ್ಠಹತಿ, ನ ಘಟತಿ, ನ ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ। ತಸ್ಸ ಅನುಟ್ಠಹತೋ, ಅಘಟತೋ, ಅವಾಯಮತೋ ಲಾಭಾಯ, ಲಾಭೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭೇನ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಮಾಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ , ‘ಭಿಕ್ಖು ಇಚ್ಛೋ ವಿಹರತಿ ಲಾಭಾಯ, ನ ಉಟ್ಠಹತಿ, ನ ಘಟತಿ , ನ ವಾಯಮತಿ ಲಾಭಾಯ, ಲಾಭೀ ಚ, ನ ಚ ಮದೀ ನ ಚ ಪಮಾದೀ, ಅಚ್ಚುತೋ ಚ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ’। ಇಮೇ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅಟ್ಠ ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಲೋಕಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ। ಸತ್ತಮಂ।
೮. ಅಲಂಸುತ್ತಂ
೭೮. ಅ॰ ನಿ॰ ೮.೬೨ ತತ್ರ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ…ಪೇ॰… ಛಹಾವುಸೋ, ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಅತ್ತನೋ, ಅಲಂ ಪರೇಸಂ। ಕತಮೇಹಿ ಛಹಿ? ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಖಿಪ್ಪನಿಸನ್ತಿ ಚ ಹೋತಿ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು; ಸುತಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಧಾರಣಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ; ಧಾತಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅತ್ಥೂಪಪರಿಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ; ಅತ್ಥಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಹೋತಿ; ಕಲ್ಯಾಣವಾಚೋ ಚ ಹೋತಿ ಕಲ್ಯಾಣವಾಕ್ಕರಣೋ, ಪೋರಿಯಾ ವಾಚಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾಯ ಅನೇಲಗಳಾಯ ಅತ್ಥಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನಿಯಾ; ಸನ್ದಸ್ಸಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಸಮಾದಪಕೋ ಸಮುತ್ತೇಜಕೋ ಸಮ್ಪಹಂಸಕೋ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಛಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಅತ್ತನೋ, ಅಲಂ ಪರೇಸಂ।
‘‘ಪಞ್ಚಹಾವುಸೋ, ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಅತ್ತನೋ, ಅಲಂ ಪರೇಸಂ। ಕತಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ? ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ನ ಹೇವ ಖೋ ಖಿಪ್ಪನಿಸನ್ತಿ ಚ ಹೋತಿ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು; ಸುತಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಧಾರಣಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ; ಧಾತಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅತ್ಥೂಪಪರಿಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ; ಅತ್ಥಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಹೋತಿ; ಕಲ್ಯಾಣವಾಚೋ ಚ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸನ್ದಸ್ಸಕೋ ಚ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪಞ್ಚಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಅತ್ತನೋ, ಅಲಂ ಪರೇಸಂ।
‘‘ಚತೂಹಾವುಸೋ, ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಅತ್ತನೋ, ನಾಲಂ ಪರೇಸಂ । ಕತಮೇಹಿ ಚತೂಹಿ? ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಖಿಪ್ಪನಿಸನ್ತಿ ಚ ಹೋತಿ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು; ಸುತಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಧಾರಣಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ; ಧಾತಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅತ್ಥೂಪಪರಿಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ; ಅತ್ಥಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಹೋತಿ; ನೋ ಚ ಕಲ್ಯಾಣವಾಚೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ನೋ ಚ ಸನ್ದಸ್ಸಕೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಚತೂಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಅತ್ತನೋ, ನಾಲಂ ಪರೇಸಂ।
‘‘ಚತೂಹಾವುಸೋ , ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಪರೇಸಂ, ನಾಲಂ ಅತ್ತನೋ। ಕತಮೇಹಿ ಚತೂಹಿ? ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಖಿಪ್ಪನಿಸನ್ತಿ ಚ ಹೋತಿ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು; ಸುತಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಧಾರಣಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ; ನೋ ಚ ಧಾತಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅತ್ಥೂಪಪರಿಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ; ನೋ ಚ ಅತ್ಥಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ; ಕಲ್ಯಾಣವಾಚೋ ಚ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸನ್ದಸ್ಸಕೋ ಚ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಚತೂಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಪರೇಸಂ, ನಾಲಂ ಅತ್ತನೋ।
‘‘ತೀಹಾವುಸೋ, ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಅತ್ತನೋ, ನಾಲಂ ಪರೇಸಂ। ಕತಮೇಹಿ ತೀಹಿ? ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ನ ಹೇವ ಖೋ ಖಿಪ್ಪನಿಸನ್ತಿ ಚ ಹೋತಿ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು; ಸುತಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಧಾರಣಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ; ಧಾತಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅತ್ಥೂಪಪರಿಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ; ಅತ್ಥಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಹೋತಿ; ನೋ ಚ ಕಲ್ಯಾಣವಾಚೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ನೋ ಚ ಸನ್ದಸ್ಸಕೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತೀಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಅತ್ತನೋ, ನಾಲಂ ಪರೇಸಂ।
‘‘ತೀಹಾವುಸೋ , ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಪರೇಸಂ, ನಾಲಂ ಅತ್ತನೋ। ಕತಮೇಹಿ ತೀಹಿ? ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ನ ಹೇವ ಖೋ ಖಿಪ್ಪನಿಸನ್ತಿ ಚ ಹೋತಿ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು; ಸುತಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಧಾರಣಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ; ನೋ ಚ ಧಾತಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅತ್ಥೂಪಪರಿಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ; ನೋ ಚ ಅತ್ಥಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ; ಕಲ್ಯಾಣವಾಚೋ ಚ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಅತ್ಥಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನಿಯಾ, ಸನ್ದಸ್ಸಕೋ ಚ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತೀಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಪರೇಸಂ, ನಾಲಂ ಅತ್ತನೋ।
‘‘ದ್ವೀಹಾವುಸೋ, ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಅತ್ತನೋ, ನಾಲಂ ಪರೇಸಂ। ಕತಮೇಹಿ ದ್ವೀಹಿ? ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ನ ಹೇವ ಖೋ ಖಿಪ್ಪನಿಸನ್ತಿ ಚ ಹೋತಿ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು; ನೋ ಚ ಸುತಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಧಾರಣಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ; ಧಾತಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅತ್ಥೂಪಪರಿಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ; ಅತ್ಥಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಹೋತಿ; ನೋ ಚ ಕಲ್ಯಾಣವಾಚೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ನೋ ಚ ಸನ್ದಸ್ಸಕೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ದ್ವೀಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಅತ್ತನೋ, ನಾಲಂ ಪರೇಸಂ।
‘‘ದ್ವೀಹಾವುಸೋ , ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಪರೇಸಂ, ನಾಲಂ ಅತ್ತನೋ। ಕತಮೇಹಿ ದ್ವೀಹಿ? ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ನ ಹೇವ ಖೋ ಖಿಪ್ಪನಿಸನ್ತಿ ಚ ಹೋತಿ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು; ನೋ ಚ ಸುತಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಧಾರಣಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ; ನೋ ಚ ಧಾತಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅತ್ಥೂಪಪರಿಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ; ನೋ ಚ ಅತ್ಥಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ; ಕಲ್ಯಾಣವಾಚೋ ಚ ಹೋತಿ ಕಲ್ಯಾಣವಾಕ್ಕರಣೋ , ಪೋರಿಯಾ ವಾಚಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾಯ ಅನೇಲಗಳಾಯ ಅತ್ಥಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನಿಯಾ; ಸನ್ದಸ್ಸಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಸಮಾದಪಕೋ ಸಮುತ್ತೇಜಕೋ ಸಮ್ಪಹಂಸಕೋ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ದ್ವೀಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಲಂ ಪರೇಸಂ, ನಾಲಂ ಅತ್ತನೋ’’ತಿ। ಅಟ್ಠಮಂ।
೯. ಪರಿಹಾನಸುತ್ತಂ
೭೯. ‘‘ಅಟ್ಠಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾ ಸೇಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ಕತಮೇ ಅಟ್ಠ? ಕಮ್ಮಾರಾಮತಾ, ಭಸ್ಸಾರಾಮತಾ, ನಿದ್ದಾರಾಮತಾ, ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮತಾ, ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಅಗುತ್ತದ್ವಾರತಾ, ಭೋಜನೇ ಅಮತ್ತಞ್ಞುತಾ, ಸಂಸಗ್ಗಾರಾಮತಾ, ಪಪಞ್ಚಾರಾಮತಾ – ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠ ಧಮ್ಮಾ ಸೇಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ।
‘‘ಅಟ್ಠಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾ ಸೇಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ಕತಮೇ ಅಟ್ಠ? ನ ಕಮ್ಮಾರಾಮತಾ, ನ ಭಸ್ಸಾರಾಮತಾ, ನ ನಿದ್ದಾರಾಮತಾ, ನ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮತಾ, ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರತಾ, ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞುತಾ, ಅಸಂಸಗ್ಗಾರಾಮತಾ, ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಾರಾಮತಾ – ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠ ಧಮ್ಮಾ ಸೇಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀ’’ತಿ। ನವಮಂ।
೧೦. ಕುಸೀತಾರಮ್ಭವತ್ಥುಸುತ್ತಂ
೮೦. ದಿ॰ ನಿ॰ ೩.೩೩೪, ೩೫೮ ‘‘ಅಟ್ಠಿಮಾನಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಸೀತವತ್ಥೂನಿ। ಕತಮಾನಿ ಅಟ್ಠ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಕಮ್ಮಂ ಖೋ ಮೇ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಕಮ್ಮಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಕಾಯೋ ಕಿಲಮಿಸ್ಸತಿ। ಹನ್ದಾಹಂ ನಿಪಜ್ಜಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ನ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ ಅನಧಿಗತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ ಅಸಚ್ಛಿಕತಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ। ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಠಮಂ ಕುಸೀತವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಕಮ್ಮಂ ಕತಂ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿಂ। ಕಮ್ಮಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಕಾಯೋ ಕಿಲನ್ತೋ। ಹನ್ದಾಹಂ ನಿಪಜ್ಜಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ನ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ ಅನಧಿಗತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ ಅಸಚ್ಛಿಕತಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ। ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದುತಿಯಂ ಕುಸೀತವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಮಗ್ಗೋ ಗನ್ತಬ್ಬೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಮಗ್ಗೋ ಮೇ ಗನ್ತಬ್ಬೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಮಗ್ಗಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಕಾಯೋ ಕಿಲಮಿಸ್ಸತಿ। ಹನ್ದಾಹಂ ನಿಪಜ್ಜಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ನ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ ಅನಧಿಗತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ ಅಸಚ್ಛಿಕತಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ। ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತತಿಯಂ ಕುಸೀತವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಮಗ್ಗೋ ಗತೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ ಮಗ್ಗಂ ಅಗಮಾಸಿಂ। ಮಗ್ಗಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಕಾಯೋ ಕಿಲನ್ತೋ। ಹನ್ದಾಹಂ ನಿಪಜ್ಜಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ನ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ ಅನಧಿಗತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ ಅಸಚ್ಛಿಕತಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ। ಇದಂ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತುತ್ಥಂ ಕುಸೀತವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ನ ಲಭತಿ ಲೂಖಸ್ಸ ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ವಾ ಭೋಜನಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಾರಿಪೂರಿಂ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ನಾಲತ್ಥಂ ಲೂಖಸ್ಸ ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ವಾ ಭೋಜನಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಾರಿಪೂರಿಂ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಕಾಯೋ ಕಿಲನ್ತೋ ಅಕಮ್ಮಞ್ಞೋ। ಹನ್ದಾಹಂ ನಿಪಜ್ಜಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ನ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ…ಪೇ॰… ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಮಂ ಕುಸೀತವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ಲಭತಿ ಲೂಖಸ್ಸ ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ವಾ ಭೋಜನಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಾರಿಪೂರಿಂ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ಅಲತ್ಥಂ ಲೂಖಸ್ಸ ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ವಾ ಭೋಜನಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಾರಿಪೂರಿಂ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಕಾಯೋ ಗರುಕೋ ಅಕಮ್ಮಞ್ಞೋ ಮಾಸಾಚಿತಂ ಮಞ್ಞೇ। ಹನ್ದಾಹಂ ನಿಪಜ್ಜಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ನ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ…ಪೇ॰… ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛಟ್ಠಂ ಕುಸೀತವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ ಆಬಾಧೋ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ ಆಬಾಧೋ ಅತ್ಥಿ ಕಪ್ಪೋ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ। ಹನ್ದಾಹಂ ನಿಪಜ್ಜಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ನ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ…ಪೇ॰… ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತಮಂ ಕುಸೀತವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಗಿಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೧೬ ಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ಟೀಕಾ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾ ಹೋತಿ ಅಚಿರವುಟ್ಠಿತೋ ಗೇಲಞ್ಞಾ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ ಗಿಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಅಚಿರವುಟ್ಠಿತೋ ಗೇಲಞ್ಞಾ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಕಾಯೋ ದುಬ್ಬಲೋ ಅಕಮ್ಮಞ್ಞೋ। ಹನ್ದಾಹಂ ನಿಪಜ್ಜಾಮೀ’ತಿ । ಸೋ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ನ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ ಅನಧಿಗತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ ಅಸಚ್ಛಿಕತಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ। ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠಮಂ ಕುಸೀತವತ್ಥು। ಇಮಾನಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠ ಕುಸೀತವತ್ಥೂನಿ।
ದೀ॰ ನಿ॰ ೩.೩೩೫, ೩೫೮ ‘‘ಅಟ್ಠಿಮಾನಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆರಮ್ಭವತ್ಥೂನಿ। ಕತಮಾನಿ ಅಟ್ಠ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಕಮ್ಮಂ ಖೋ ಮೇ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಕಮ್ಮಂ ಖೋ ಮಯಾ ಕರೋನ್ತೇನ ನ ಸುಕರಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕಾತುಂ। ಹನ್ದಾಹಂ ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ವೀರಿಯಂ ಆರಭಾಮಿ ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ ಅನಧಿಗತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ ಅಸಚ್ಛಿಕತಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯಾ’ತಿ। ಸೋ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ ಅನಧಿಗತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ ಅಸಚ್ಛಿಕತಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ। ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಠಮಂ ಆರಮ್ಭವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಕಮ್ಮಂ ಕತಂ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿಂ। ಕಮ್ಮಂ ಖೋ ಪನಾಹಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಾಸಕ್ಖಿಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕಾತುಂ। ಹನ್ದಾಹಂ ವೀರಿಯಂ ಆರಭಾಮಿ ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ ಅನಧಿಗತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ ಅಸಚ್ಛಿಕತಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯಾ’ತಿ। ಸೋ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ। ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದುತಿಯಂ ಆರಮ್ಭವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಮಗ್ಗೋ ಗನ್ತಬ್ಬೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ಮಗ್ಗೋ ಖೋ ಮೇ ಗನ್ತಬ್ಬೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಮಗ್ಗಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ನ ಸುಕರಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕಾತುಂ। ಹನ್ದಾಹಂ ವೀರಿಯಂ…ಪೇ॰… ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತತಿಯಂ ಆರಮ್ಭವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಮಗ್ಗೋ ಗತೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ಅಹಂ ಖೋ ಮಗ್ಗಂ ಅಗಮಾಸಿಂ। ಮಗ್ಗಂ ಖೋ ಪನಾಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ನಾಸಕ್ಖಿಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಸನಂ ಮನಸಿ ಕಾತುಂ। ಹನ್ದಾಹಂ ವೀರಿಯಂ ಆರಭಾಮಿ…ಪೇ॰… ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತುತ್ಥಂ ಆರಮ್ಭವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ನ ಲಭತಿ ಲೂಖಸ್ಸ ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ವಾ ಭೋಜನಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಾರಿಪೂರಿಂ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ಅಹಂ ಖೋ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ನಾಲತ್ಥಂ ಲೂಖಸ್ಸ ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ವಾ ಭೋಜನಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಾರಿಪೂರಿಂ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಕಾಯೋ ಲಹುಕೋ ಕಮ್ಮಞ್ಞೋ। ಹನ್ದಾಹಂ ವೀರಿಯಂ ಆರಭಾಮಿ…ಪೇ॰… ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಮಂ ಆರಮ್ಭವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ಲಭತಿ ಲೂಖಸ್ಸ ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ವಾ ಭೋಜನಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಾರಿಪೂರಿಂ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ಅಹಂ ಖೋ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ಅಲತ್ಥಂ ಲೂಖಸ್ಸ ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ವಾ ಭೋಜನಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಾರಿಪೂರಿಂ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಕಾಯೋ ಬಲವಾ ಕಮ್ಮಞ್ಞೋ। ಹನ್ದಾಹಂ ವೀರಿಯಂ ಆರಭಾಮಿ…ಪೇ॰… ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛಟ್ಠಂ ಆರಮ್ಭವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ ಆಬಾಧೋ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ ಆಬಾಧೋ। ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಮೇ ಆಬಾಧೋ ಪವಡ್ಢೇಯ್ಯ। ಹನ್ದಾಹಂ ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ವೀರಿಯಂ ಆರಭಾಮಿ…ಪೇ॰… ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತಮಂ ಆರಮ್ಭವತ್ಥು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಗಿಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ ಅಚಿರವುಟ್ಠಿತೋ ಗೇಲಞ್ಞಾ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ ಗಿಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಅಚಿರವುಟ್ಠಿತೋ ಗೇಲಞ್ಞಾ। ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಮೇ ಆಬಾಧೋ ಪಚ್ಚುದಾವತ್ತೇಯ್ಯ। ಹನ್ದಾಹಂ ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ವೀರಿಯಂ ಆರಭಾಮಿ ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ ಅನಧಿಗತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ ಅಸಚ್ಛಿಕತಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯಾ’ತಿ। ಸೋ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ ಅನಧಿಗತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ ಅಸಚ್ಛಿಕತಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ। ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠಮಂ ಆರಮ್ಭವತ್ಥು। ಇಮಾನಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠ ಆರಮ್ಭವತ್ಥೂನೀ’’ತಿ। ದಸಮಂ।
ಯಮಕವಗ್ಗೋ ತತಿಯೋ।
ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –
ದ್ವೇ ಸದ್ಧಾ ದ್ವೇ ಮರಣಸ್ಸತೀ, ದ್ವೇ ಸಮ್ಪದಾ ಅಥಾಪರೇ।
ಇಚ್ಛಾ ಅಲಂ ಪರಿಹಾನಂ, ಕುಸೀತಾರಮ್ಭವತ್ಥೂನೀತಿ॥