॥ ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ॥
ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯೇ
ಮಹಾನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ
ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ
ಅವಿಜ್ಜಾಲಙ್ಗಿಂ
ಭಾವೇನ್ತಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ, ಫುಸಿ ಯೋ ಅಮತಂ ಪದಂ॥
ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ಜಿನೋ ಬೋಧಿಂ, ಮಿಗದಾಯಂ ವಿಗಾಹಿಯ।
ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ, ಥೇರಂ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞಮಾದಿತೋ॥
ಅಟ್ಠಾರಸನ್ನಂ ಕೋಟೀನಂ, ಬೋಧೇಸಿ ತಾಪಸೋ ತಹಿಂ।
ವನ್ದೇಹಂ ಸಿರಸಾ ತಞ್ಚ, ಸಬ್ಬಸತ್ತಾನಮುತ್ತಮಂ॥
ತಥಾ
ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಹಿ ಯೋ ವುತ್ತಂ, ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ವಿಭಾಗಸೋ॥
ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ, ಸತ್ಥುಕಪ್ಪೋ ಜಿನತ್ರಜೋ।
ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ವಿಭಾಜೇತ್ವಾ, ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಮಬ್ರವಿ।
ಪಾಠೋ ವಿಸಿಟ್ಠೋ ನಿದ್ದೇಸೋ, ತಂನಾಮವಿಸೇಸಿತೋ ಚ॥
ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಜಿನರಾಜಪುತ್ತಂ, ಥೇರಂ ಥಿರಾನೇಕಗುಣಾಧಿವಾಸಂ।
ಪಞ್ಞಾಪಭಾವುಗ್ಗತಚಾರುಕಿತ್ತಿಂ, ಸುನೀಚವುತ್ತಿಞ್ಚ ಅಥೋ ನಮಿತ್ವಾ॥
ಖಮಾದಯಾದಿಯುತ್ತೇನ
ಬಹುಸ್ಸುತೇನ ಥೇರೇನ, ದೇವೇನ ಅಭಿಯಾಚಿತೋ॥
ಮಹಾವಿಹಾರವಾಸೀನಂ
ಗಹೇತಬ್ಬಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಪೋರಾಣೇಸು ವಿನಿಚ್ಛಯಂ॥
ಅವೋಕ್ಕಮೇನ್ತೋ ಸಮಯಂ ಸಕಞ್ಚ, ಅನಾಮಸನ್ತೋ ಸಮಯಂ ಪರಞ್ಚ।
ಪುಬ್ಬೋಪದೇಸಟ್ಠಕಥಾನಯಞ್ಚ, ಯಥಾನುರೂಪಂ ಉಪಸಂಹರನ್ತೋ॥
ಞಾಣಪ್ಪಭೇದಾವಹನಸ್ಸ ತಸ್ಸ, ಯೋಗೀಹಿ ನೇಕೇಹಿ ನಿಸೇವಿತಸ್ಸ।
ಅತ್ಥಂ ಅಪುಬ್ಬಂ ಅನುವಣ್ಣಯನ್ತೋ, ಸುತ್ತಞ್ಚ ಯುತ್ತಿಞ್ಚ ಅನುಕ್ಕಮೇನ್ತೋ॥
ಆರಭಿಸ್ಸಂ ಸಮಾಸೇನ, ಮಹಾನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಂ।
ಸದ್ಧಮ್ಮಬಹುಮಾನೇನ, ನಾತ್ತುಕ್ಕಂಸನಕಮ್ಯತಾ॥
ವಕ್ಖಾಮಹಂ ಅಟ್ಠಕಥಂ ಜನಸ್ಸ, ಹಿತಾಯ ಸದ್ಧಮ್ಮಚಿರಟ್ಠಿತತ್ಥಂ।
ಸಕ್ಕಚ್ಚ ಸದ್ಧಮ್ಮಪಜೋತಿಕಂ ತಂ, ಸುಣಾಥ ಧಾರೇಥ ಚ ಸಾಧು ಸನ್ತೋತಿ॥
ತತ್ಥ ‘‘ಪಾಠೋ ವಿಸಿಟ್ಠೋ ನಿದ್ದೇಸೋ, ತಂನಾಮವಿಸೇಸಿತೋ ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ದುವಿಧೋ ಪಾಠೋ – ಬ್ಯಞ್ಜನಪಾಠೋ, ಅತ್ಥಪಾಠೋ ಚ। ತೇಸು ಬ್ಯಞ್ಜನಪಾಠೋ ಅಕ್ಖರಪದಬ್ಯಞ್ಜನಆಕಾರನಿರುತ್ತಿನಿದ್ದೇಸವಸೇನ
ಅಥ ಸಕಾರ ನಕಾರ ಸೋಕಾರಾದೀನಿ ಅಕ್ಖರಮಿತಿ, ಏಕಕ್ಖರಂ ವಾ ಪದಂ ಅಕ್ಖರಮಿತಿ ಏಕೇ। ‘‘ಯಾಯಂ ತಣ್ಹಾ ಪೋನೋಭವಿಕಾ’’ತಿ ಏವಮಾದೀಸು (ಮಹಾವ॰ ೧೪; ವಿಭ॰ ೨೦೩; ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೩೭೪; ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೨.೩೦) ವಿಭತ್ಯನ್ತಂ ಅತ್ಥಜೋತಕಂ ಅಕ್ಖರಪಿಣ್ಡಂ ಪದಂ। ‘‘ನಾಮಞ್ಚ ರೂಪಞ್ಚಾ’’ತಿ ಏವಮಾದೀಸು (ಧ॰ ಸ॰ ದುಕಮಾತಿಕಾ ೧೦೯; ಸು॰ ನಿ॰ ೮೭೮; ಮಹಾನಿ॰ ೧೦೭; ಚೂಳನಿ॰ ಅಜಿತಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸೋ ೬; ನೇತ್ತಿ॰ ೪೫) ಬಹುಅಕ್ಖರೇಹಿ ಯುತ್ತಂ ಪದಂ ನಾಮ। ಸಂಖಿತ್ತೇನ ವುತ್ತಂ ಪದಂ ವಿಭಾವೇತಿ। ಪದೇನ ಅಭಿಹಿತಂ ಬ್ಯಞ್ಜಯತಿ ಬ್ಯತ್ತಂ ಪಾಕಟಂ ಕರೋತೀತಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ, ವಾಕ್ಯಮೇವ। ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ’’ತಿ ಸಙ್ಖೇಪೇನ ಕಥಿತಮತ್ಥಂ। ‘‘ಕತಮೇ ಚತ್ತಾರೋ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಛನ್ದಸಮಾಧಿಪಧಾನಸಙ್ಖಾರಸಮನ್ನಾಗತಂ ಇದ್ಧಿಪಾದಂ ಭಾವೇತಿ। ವೀರಿಯಚಿತ್ತವೀಮಂಸಸಮಾಧಿಪಧಾನಸಙ್ಖಾರಸಮನ್ನಾಗತಂ ಇದ್ಧಿಪಾದಂ ಭಾವೇತೀ’’ತಿಆದೀಸು (ವಿಭ॰ ೪೩೧; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೫.೮೧೩; ದೀ॰ ನಿ॰ ೩.೩೦೬; ಅ॰ ನಿ॰ ೪.೨೭೬) ಪಾಕಟಕರಣಭಾವೇನ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ನಾಮ। ಬ್ಯಞ್ಜನವಿಭಾಗಪಕಾಸೋ ಆಕಾರೋ। ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಛನ್ದೋ? ಯೋ ಛನ್ದೋ ಛನ್ದಿಕತಾ ಕತ್ತುಕಮ್ಯತಾ’’ತಿ ಏವಮಾದೀಸು (ವಿಭ॰ ೪೩೩) ಕಥಿತಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಅನೇಕವಿಧೇನ ವಿಭಾಗಕರಣಂ ಆಕಾರೋ ನಾಮ। ಆಕಾರಾಭಿಹಿತಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಚನಂ ನಿರುತ್ತಿ। ‘‘ಫಸ್ಸೋ, ವೇದನಾ’’ತಿ ಏವಮಾದೀಸು (ಧ॰ ಸ॰ ೧) ಆಕಾರೇನ ಕಥಿತಂ ‘‘ಫುಸತೀತಿ ಫಸ್ಸೋ। ವೇದಿಯತೀತಿ ವೇದನಾ’’ತಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ ವಚನಂ ನಿರುತ್ತಿ ನಾಮ। ನಿಬ್ಬಚನವಿತ್ಥಾರೋ ನಿಸ್ಸೇಸತೋ ದೇಸೋತಿ ನಿದ್ದೇಸೋ, ವೇದಿಯತೀತಿ ವೇದನಾತಿ ನಿಬ್ಬಚನಲದ್ಧಪದಂ ‘‘ಸುಖಾ ದುಕ್ಖಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ, ಸುಖಯತೀತಿ ಸುಖಾ, ದುಕ್ಖಯತೀತಿ ದುಕ್ಖಾ, ನೇವ ದುಕ್ಖಯತಿ ನ ಸುಖಯತೀತಿ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ’’ತಿ ಅತ್ಥವಿತ್ಥಾರೋ ನಿರವಸೇಸೇನ ಕಥಿತತ್ತಾ ನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ।
ಏವಂ
ಉಪರಿ
ಸಂಖಿತ್ತಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರಾಭಿಧಾನಂ ಸಕಿಂ ವುತ್ತಸ್ಸ ಚ ಪುನಪಿ ಅಭಿಧಾನಂ ವಿವರಣಂ, ‘‘ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ’’ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೧) ಸಙ್ಖೇಪೇನ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ। ‘‘ಕತಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಕುಸಲಾ? ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಕಾಮಾವಚರಂ ಕುಸಲಂ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೧) ನಿದ್ದೇಸವಸೇನ ವಿತ್ಥಾರಣಂ ವಿತ್ಥಾರವಸೇನ ಪುನ ಕಥನಂ ವಿವರಣಂ ನಾಮ।
ತಂ ವಿಭಾಗಕರಣಂ ವಿಭಜನಂ, ‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ’’ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೧) ವಿವರಿತೇ ಕುಸಲೇ ಧಮ್ಮೇ ‘‘ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಫಸ್ಸೋ ಹೋತಿ, ವೇದನಾ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೧) ವಿಭಾಗಕರಣಂ ವಿಭಜನಂ ನಾಮ। ವಿವರಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರಾಭಿಧಾನೇನ ವಿಭತ್ತಸ್ಸ ಚ ಉಪಮಾಭಿಧಾನೇನ
ಅಥ
ಅಥ ವಾ ಅಕ್ಖರೇಹಿ ಉಗ್ಘಾಟಯಿತ್ವಾ ಪದೇಹಿ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವಿನಯತಿ ಉಗ್ಘಟಿತಞ್ಞುಂ, ಬ್ಯಞ್ಜನೇಹಿ ವಿವರಿತ್ವಾ ಆಕಾರೇಹಿ ವಿಭಜನ್ತೋ ವಿನಯತಿ ವಿಪಞ್ಚಿತಞ್ಞುಂ, ನಿರುತ್ತೀಹಿ ಉತ್ತಾನೀಕತ್ವಾ ನಿದ್ದೇಸೇಹಿ ಪಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋ ವಿನಯತಿ ನೇಯ್ಯಂ। ಇತಿ ವೇನೇಯ್ಯವಸೇನಪಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಮೇವ।
ಅತ್ಥತೋ ಪನೇತ್ಥ ಕತಮೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಪಾಠೋ, ಕತಮೋ ಅತ್ಥಪಾಠೋತಿ? ಬುದ್ಧಾನಂ ಭಗವನ್ತಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಾನಂ ಯೋ ಅತ್ಥಾವಗಮಕೋ ಸವಿಞ್ಞತ್ತಿಕಸದ್ದೋ, ಸೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಪಾಠೋ
ಅತ್ಥೋ ಪನ ಅನೇಕಪ್ಪಕಾರೋ ಪಾಠತ್ಥೋ ಸಭಾವತ್ಥೋ ಞಾಯತ್ಥೋ ಪಾಠಾನುರೂಪೋ ನಪಾಠಾನುರೂಪೋ ಸಾವಸೇಸತ್ಥೋ ನಿರವಸೇಸತ್ಥೋ ನೀತತ್ಥೋ ನೇಯ್ಯತ್ಥೋ ಇಚ್ಚಾದಿ। ತತ್ಥ ಯೋ ಅಪ್ಪಸ್ಸತ್ಥಸ್ಸ ಞಾಪನತ್ಥಮುಚ್ಚಾರಿಯತೇ, ಸೋ ಪಾಠತ್ಥೋ ‘‘ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ಪಾರಾ॰ ೧; ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೧೯೦) ವಿಯ। ರೂಪಾರೂಪಧಮ್ಮಾನಂ ಲಕ್ಖಣರಸಾದಿಸಭಾವತ್ಥೋ ‘‘ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಭಾವೇತೀ’’ತಿಆದೀಸು (ವಿಭ॰ ೪೮೫; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೫.೩) ವಿಯ। ಯೋ ಞಾಯಮಾನೋ ಹಿತಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಸೋ ಞಾತುಂ ಅರಹತೀತಿ ಞಾಯತ್ಥೋ – ‘‘ಅತ್ಥವಾದೀ ಧಮ್ಮವಾದೀ’’ತಿಆದೀಸು (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೯, ೧೯೪; ೩.೨೩೮; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೪೧೧) ವಿಯ। ಯಥಾಪಾಠಂ ಭಾಸಿತೋ ಪಾಠಾನುರೂಪೋ ‘‘ಚಕ್ಖು
ಇತಿ ಅಸಂಹೀರಭಾವೇನ ಯಾವ ಆಗಮಾಧಿಗಮಸಮ್ಪದಂ, ತಾವ ವತ್ತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಸಙ್ಖೇಪವಿತ್ಥಾರನಯೇನ ಹೇತುದಾಹರಣಾದೀಹಿ ಅವಬೋಧಯಿತುಂ ಸಮತ್ಥೋ। ಏವಂವಿಧೋ ಅತ್ತಾನಞ್ಚ ಪರಞ್ಚ ಸೋಧೇತುಂ ಸಮತ್ಥಭಾವೇನ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯದಿಟ್ಠಿಮಲವಿರಹಿತತ್ತಾ ಸುಚಿ। ದುಸ್ಸೀಲೋ ಹಿ ಅತ್ತಾನಂ ಉಪಹನತಿ, ತೇನ ನಾದೇಯ್ಯವಾಚೋ ಚ ಭವತಿ ಸಬ್ಯೋಹಾರಮಾನೋ ಇಧ ನಿಚ್ಚಾತುರೋ ವೇಜ್ಜೋವ। ದುದ್ದಿಟ್ಠಿ ಪರಂ ಉಪಹನತಿ, ನಾವಸ್ಸಯೋ ಚ ಭವತಿ ವಾಳಗಹಾಕುಲೋ ಇವ ಕಮಲಸಣ್ಡೋ। ಉಭಯವಿಪನ್ನೋ ಪನ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಅನುಪಾಸನೀಯೋ ಭವತಿ ಗೂಥಗತಮಿವ ಛವಾಲಾತಂ ಗೂಥಗತೋ ವಿಯ ಚ ಕಣ್ಹಸಪ್ಪೋ। ಉಭಯಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪನ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಉಪಾಸನೀಯೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ ಚ ವಿಞ್ಞೂಹಿ, ನಿರುಪದ್ದವೋ ಇವ ರತನಾಕರೋ, ಏವಂ ಭೂತೋ ಏವಂ ಅಮಚ್ಛರೋ
‘‘ಏಕಂಸವಚನಂ ಏಕಂ, ವಿಭಜ್ಜವಚನಂ ಪದಂ।
ತತಿಯಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಚತುತ್ಥಂ ಪನ ಠಾಪಯೇ’’ತಿ॥
ಏತೇಸಂ
‘‘ಪಾಠತ್ಥವಿದಸಂಹೀರೋ, ವತ್ತಾ ಸುಚಿ ಅಮಚ್ಛರೋ।
ಚತುನ್ನಂ ಅಪರಿಚ್ಚಾಗೀ, ದೇಸಕಸ್ಸ ಹಿತಾನ್ವಿತೋ’’ತಿ॥
ಏತ್ಥ ದೇಸಕಸ್ಸಾತಿ ದೇಸಕೋ ಅಸ್ಸ, ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಹಿತಾನ್ವಿತೋತಿ ಹಿತೇ ಅನುಗತೋ ಹಿತಚಿತ್ತೋ। ಸೋ ಏಸೋ ಸುಚಿತ್ತಾ ಪಿಯೋ, ಚತುನ್ನಂ ಅಪರಿಚ್ಚಾಗಿತ್ತಾ ಗರು, ಅಸಂಹೀರತ್ತಾ ಭಾವನೀಯೋ, ದೇಸಕತ್ತಾ ವತ್ತಾ, ಹಿತಾನ್ವಿತತ್ತಾ ವಚನಕ್ಖಮೋ, ಪಾಠತ್ಥವಿದತ್ತಾ ಗಮ್ಭೀರಕಥಂ ಕತ್ತಾ, ಅಮಚ್ಛರತ್ತಾ ನ ಚಾಟ್ಠಾನೇ ನಿಯೋಜಕೋ ಇತಿ –
‘‘ಪಿಯೋ ಗರು ಭಾವನೀಯೋ, ವತ್ತಾ ಚ ವಚನಕ್ಖಮೋ।
ಗಮ್ಭೀರಞ್ಚ ಕಥಂ ಕತ್ತಾ, ನೋ ಚಾಟ್ಠಾನೇ ನಿಯೋಜಕೋ’’ತಿ॥ (ಅ॰ ನಿ॰ ೭.೩೭; ನೇತ್ತಿ॰ ೧೧೩)।
‘‘ಅಭಿಹಿತೋ ದೇಸಕೋ ಸೋ, ತಾವ ದಾನಿ ಅಭಿಧೀಯತೇ’’॥
ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಗರುತ್ತಾ ಕಥಂ ನ ಪರಿಭವತಿ, ಆಚರಿಯಗರುತ್ತಾ ಕಥಿಕಂ ನ ಪರಿಭವತಿ, ಸದ್ಧಾಪಞ್ಞಾದಿಗುಣಪಟಿಮಣ್ಡಿತತ್ತಾ ಅತ್ತಾನಂ ನ ಪರಿಭವತಿ, ಅಸಠಾಮಾಯಾವಿತ್ತಾ ಅಮತಾಭಿಮುಖತ್ತಾ ಚ ಅವಿಕ್ಖಿತ್ತಚಿತ್ತೋ ಭವತಿ, ಸುಮೇಧತ್ತಾ ಯೋನಿಸೋ ಮನಸಿ ಕರೋತೀತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –
‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸುಣನ್ತೋ ಸದ್ಧಮ್ಮಂ ಭಬ್ಬೋ ನಿಯಾಮಂ ಓಕ್ಕಮಿತುಂ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಮ್ಮತ್ತಂ। ಕತಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ? ನ ಕಥಂ ಪರಿಭೋತಿ, ನ ಕಥಿಕಂ ಪರಿಭೋತಿ, ನ ಅತ್ತಾನಂ ಪರಿಭೋತಿ, ಅವಿಕ್ಖಿತ್ತಚಿತ್ತೋ
ತಂಲಕ್ಖಣಪ್ಪತ್ತತ್ತಾ ಭಾವನಂ ಭಜತೀತಿ। ಆಹ ಚೇತ್ಥ –
‘‘ಧಮ್ಮಾಚರಿಯಗರು ಸದ್ಧಾಪಞ್ಞಾದಿಗುಣಮಣ್ಡಿತೋ।
ಅಸಠಾಮಾಯಾವಿಕಸ್ಸ, ಸುಮೇಧೋ ಅಮತಾಭಿಮುಖೋ’’॥ –
ಇತಿ ವತ್ತಾ ಚ ಸೋತಾ ಚ।
ಏವಂ ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಂ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮಿ।
ತದೇತಂ
ಸೋ ಪನೇಸ ವಿನಯಪಿಟಕಂ ಸುತ್ತನ್ತಪಿಟಕಂ ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕನ್ತಿ
‘‘ದ್ವಾಸೀತಿ ಬುದ್ಧತೋ ಗಣ್ಹಿಂ, ದ್ವೇಸಹಸ್ಸಾನಿ ಭಿಕ್ಖುತೋ।
ಚತುರಾಸೀತಿ ಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಯೇ ಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಪವತ್ತಿನೋ’’ತಿ॥ (ಥೇರಗಾ॰ ೧೦೨೭) –
ಧಮ್ಮಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕತ್ಥೇರೇನ ಪಞ್ಚಸು ಠಾನೇಸು ಏತದಗ್ಗಂ ಆರೋಪಿತೇನ ಪಟಿಞ್ಞಾತಾನಂ ಚತುರಾಸೀತಿಯಾ ಧಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಸಹಸ್ಸಾನಂ ಭಿಕ್ಖುತೋ ಗಹಿತೇಸು ದ್ವೀಸು ಧಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಸಹಸ್ಸೇಸು ಅನೇಕಸತಧಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಸಙ್ಗಹಿತೋ। ತಸ್ಸ ದ್ವೇ ವಗ್ಗಾ ಅಟ್ಠಕವಗ್ಗೋ ಪಾರಾಯನವಗ್ಗೋ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಸುತ್ತಞ್ಚ, ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ವಗ್ಗೇ ಸೋಳಸ ಸೋಳಸ ಕತ್ವಾ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಸುತ್ತಞ್ಚಾತಿ ತೇತ್ತಿಂಸ ಸುತ್ತಾನಿ ಕಾಮಸುತ್ತಾದಿಖಗ್ಗವಿಸಾಣಸುತ್ತಪರಿಯೋಸಾನಾನಿ
೧. ಅಟ್ಠಕವಗ್ಗೋ