೬. ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
ವಿಹಾರಾನುಜಾನನಕಥಾ
೨೯೪. ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಅಪಞ್ಞತ್ತಂ ಹೋತೀತಿ ಅನನುಞ್ಞಾತಂ ಹೋತಿ। ವಿಹಾರೋ ನಾಮ ಅಡ್ಢಯೋಗಾದಿಮುತ್ತಕೋ ಅವಸೇಸಾವಾಸೋ। ಅಡ್ಢಯೋಗೋತಿ ಸುಪಣ್ಣವಙ್ಕಗೇಹಂ। ಪಾಸಾದೋತಿ ದೀಘಪಾಸಾದೋ। ಹಮ್ಮಿಯನ್ತಿ ಉಪರಿಆಕಾಸತಲೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಕೂಟಾಗಾರೋ ಪಾಸಾದೋಯೇವ। ಗುಹಾತಿ ಇಟ್ಠಕಾಗುಹಾ ಸಿಲಾಗುಹಾ ದಾರುಗುಹಾ ಪಂಸುಗುಹಾ। ಆಗತಾನಾಗತಸ್ಸ ಚಾತುದ್ದಿಸಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸಾತಿ ಆಗತಸ್ಸ ಚ ಅನಾಗತಸ್ಸ ಚ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ಅಪ್ಪಟಿಹತಚಾರಸ್ಸ ಚಾತುದ್ದಿಸಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ।
೨೯೫. ಅನುಮೋದನಗಾಥಾಸು – ಸೀತಂ ಉಣ್ಹನ್ತಿ ಉತುವಿಸಭಾಗವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ಸಿಸಿರೇ ಚಾಪಿ ವುಟ್ಠಿಯೋತಿ ಏತ್ಥ ಸಿಸಿರೋತಿ ಸಮ್ಫುಸಿತಕವಾತೋ ವುಚ್ಚತಿ। ವುಟ್ಠಿಯೋತಿ ಉಜುಕಮೇಘವುಟ್ಠಿಯೋ ಏವ। ಏತಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಪಟಿಹನ್ತೀತಿ ಇಮಿನಾವ ಪದೇನ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾನಿ।
ಪಟಿಹಞ್ಞತೀತಿ ವಿಹಾರೇನ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ। ಲೇಣತ್ಥನ್ತಿ ನಿಲೀಯನತ್ಥಂ। ಸುಖತ್ಥನ್ತಿ ಸೀತಾದಿಪರಿಸ್ಸಯಾಭಾವೇನ ಸುಖವಿಹಾರತ್ಥಂ। ಝಾಯಿತುಞ್ಚ ವಿಪಸ್ಸಿತುನ್ತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಪದದ್ವಯಂ ‘‘ಸುಖತ್ಥಞ್ಚಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾವ ಪದೇನ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಇದಞ್ಹಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಸುಖತ್ಥಞ್ಚ ವಿಹಾರದಾನಂ, ಕತಮಂ ಸುಖತ್ಥಂ? ಝಾಯಿತುಂ ವಿಪಸ್ಸಿತುಞ್ಚ ಯಂ ಸುಖಂ, ತದತ್ಥಂ। ಅಥ ವಾ ಪರಪದೇನಪಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ – ಝಾಯಿತುಞ್ಚ ವಿಪಸ್ಸಿತುಞ್ಚ ವಿಹಾರದಾನಂ; ಇಧ ಝಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ದದತೋ ವಿಹಾರದಾನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅಗ್ಗಂ ಬುದ್ಧೇನ ವಣ್ಣಿತಂ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ – ‘‘ಸೋ ಚ ಸಬ್ಬದದೋ ಹೋತಿ, ಯೋ ದದಾತಿ ಉಪಸ್ಸಯ’’ನ್ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೪೨)।
ಯಸ್ಮಾ ‘‘ತಸ್ಮಾ ಹಿ ಪಣ್ಡಿತೋ ಪೋಸೋ’’ತಿ ಗಾಥಾ। ವಾಸಯೇತ್ಥ ಬಹುಸ್ಸುತೇತಿ ಏತ್ಥ ವಿಹಾರೇ ಪರಿಯತ್ತಿಬಹುಸ್ಸುತೇ ಚ ಪಟಿವೇಧಬಹುಸ್ಸುತೇ ಚ ವಾಸೇಯ್ಯ। ತೇಸಂ ಅನ್ನಞ್ಚಾತಿ ಯಂ ತೇಸಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ ಅನ್ನಞ್ಚ ಪಾನಞ್ಚ ವತ್ಥಾನಿ ಚ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿಸೇನಾಸನಾನಿ ಚ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ತೇಸು ಉಜುಭೂತೇಸು ಅಕುಟಿಲಚಿತ್ತೇಸು। ದದೇಯ್ಯಾತಿ ನಿದಹೇಯ್ಯ। ತಞ್ಚ ಖೋ ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ ನ ತೇ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಪರಿನಿಬ್ಬಾತಿ ಅನಾಸವೋತಿ।
೨೯೬. ಆವಿಞ್ಛನಚ್ಛಿದ್ದಂ ಆವಿಞ್ಛನರಜ್ಜುನ್ತಿ ಏತ್ಥ ರಜ್ಜು ನಾಮ ಸಚೇಪಿ ದೀಪಿನಙ್ಗುಟ್ಠೇನ ಕತಾ ಹೋತಿ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ; ನ ಕಾಚಿ ನ ವಟ್ಟತಿ। ತೀಣಿ ತಾಳಾನೀತಿ ತಿಸ್ಸೋ ಕುಞ್ಚಿಕಾಯೋ। ಯನ್ತಕಂ ಸೂಚಿಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಯಂ ಯಂ ಜಾನಾತಿ ತಂ ತಂ ಯನ್ತಕಂ, ತಸ್ಸ ವಿವರಣಸೂಚಿಕಞ್ಚ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ವೇದಿಕಾವಾತಪಾನಂ ನಾಮ ಚೇತಿಯೇ ವೇದಿಕಾಸದಿಸಂ। ಜಾಲವಾತಪಾನಂ ನಾಮ ಜಾಲಕಬದ್ಧಂ। ಸಲಾಕವಾತಪಾನಂ ನಾಮ ಥಮ್ಭಕವಾತಪಾನಂ। ಚಕ್ಕಲಿಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಚೋಳಕಪಾದಪುಞ್ಛನಂ ಬನ್ಧಿತುಂ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಾತಪಾನಭಿಸೀತಿ ವಾತಪಾನಪ್ಪಮಾಣೇನ ಭಿಸಿಂ ಕತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತುಂ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಿಡ್ಢಿನ್ತಿ ಮಿಡ್ಢಕಂ। ಬಿದಲಮಞ್ಚಕನ್ತಿ ವೇತ್ತಮಞ್ಚಂ; ವೇಳುವಿಲೀವೇಹಿ ವಾ ವೀತಂ।
೨೯೭. ಆಸನ್ದಿಕೋತಿ ಚತುರಸ್ಸಪೀಠಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಉಚ್ಚಕಮ್ಪಿ ಆಸನ್ದಿಕನ್ತಿ ವಚನತೋ ಏಕತೋಭಾಗೇನ ದೀಘಪೀಠಮೇವ ಹಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪಾದಕಂ ವಟ್ಟತಿ, ಚತುರಸ್ಸಆಸನ್ದಿಕೋ ಪನ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತೋಪಿ ವಟ್ಟತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸತ್ತಙ್ಗೋ ನಾಮ ತೀಸು ದಿಸಾಸು ಅಪಸ್ಸಯಂ ಕತ್ವಾ ಕತಮಞ್ಚೋ, ಅಯಮ್ಪಿ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತೋ ವಟ್ಟತಿ। ಭದ್ದಪೀಠನ್ತಿ ವೇತ್ತಮಯಂ ಪೀಠಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಪೀಠಿಕಾತಿ ಪಿಲೋತಿಕಾಬದ್ಧಪೀಠಮೇವ। ಏಳಕಪಾದಪೀಠಂ ನಾಮ ದಾರುಪಟ್ಟಿಕಾಯ ಉಪರಿ ಪಾದೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಭೋಜನಫಲಕಂ ಆಮಲಕವಟ್ಟಿಕಪೀಠಂ ನಾಮ ಆಮಲಕಾಕಾರೇನ ಯೋಜಿತಂ ಬಹುಪಾದಕಪೀಠಂ। ಇಮಾನಿ ತಾವ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಪೀಠಾನಿ। ದಾರುಮಯಂ ಪನ ಸಬ್ಬಂ ಪೀಠಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ। ಕೋಚ್ಛನ್ತಿ ಉಸಿರಮಯಂ ವಾ ಮುಞ್ಜಪಬ್ಬಜಮಯಂ ವಾ।
ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪರಮಂ ಮಞ್ಚಪಟಿಪಾದಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪಮಾಣಙ್ಗುಲಮೇವ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಂ। ಚಿಮಿಲಿಕಾ ನಾಮ ಪರಿಕಮ್ಮಕತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಛವಿಸಂರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ಅತ್ಥರಣಂ ವುಚ್ಚತಿ। ರುಕ್ಖತೂಲನ್ತಿ ಸಿಮ್ಬಲಿರುಕ್ಖಾದೀನಂ ಯೇಸಂ ಕೇಸಞ್ಚಿ ರುಕ್ಖಾನಂ ತೂಲಂ। ಲತಾತೂಲನ್ತಿ ಖೀರವಲ್ಲಿಆದೀನಂ ಯಾಸಂ ಕಾಸಞ್ಚಿ ವಲ್ಲೀನಂ ತೂಲಂ। ಪೋಟಕಿತೂಲನ್ತಿ ಪೋಟಕಿತಿಣಾದೀನಂ ಯೇಸಂ ಕೇಸಞ್ಚಿ ತಿಣಜಾತಿಕಾನಂ ಅನ್ತಮಸೋ
ಅದ್ಧಕಾಯಿಕಾನೀತಿ ಉಪಡ್ಢಕಾಯಪ್ಪಮಾಣಾನಿ, ಯೇಸು ಕಟಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಸೀಸಂ ಉಪದಹನ್ತಿ। ಸೀಸಪ್ಪಮಾಣಂ ನಾಮ ಯಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರತೋ ತೀಸು ಕಣ್ಣೇಸು ದ್ವಿನ್ನಂ ಕಣ್ಣಾನಂ ಅನ್ತರಂ ಮಿನೀಯಮಾನಂ ವಿದತ್ಥಿ ಚೇವ ಚತುರಙ್ಗುಲಞ್ಚ ಹೋತಿ, ಮಜ್ಝಟ್ಠಾನಂ ಮುಟ್ಠಿರತನಂ ಹೋತಿ। ದೀಘತೋ ಪನ ದಿಯಡ್ಢರತನಂ ವಾ ದ್ವಿರತನಂ ವಾತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಅಯಂ ಸೀಸಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ಇತೋ ಉದ್ಧಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಪನ ವಟ್ಟತಿ। ಅಗಿಲಾನಸ್ಸ ಸೀಸುಪಧಾನಞ್ಚ ಪಾದುಪಧಾನಞ್ಚಾತಿ ದ್ವಯಮೇವ ವಟ್ಟತಿ
ಪಞ್ಚ ಭಿಸಿಯೋತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಉಣ್ಣಾದೀಹಿ ಪೂರಿತಭಿಸಿಯೋ। ತೂಲಗಣನಾಯ ಹಿ ಏತಾಸಂ ಗಣನಾ ವುತ್ತಾ। ತತ್ಥ ಉಣ್ಣಗ್ಗಹಣೇನ ನ ಕೇವಲಂ ಏಳಕಲೋಮಮೇವ ಗಹಿತಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಮಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಜಾತೀನಂ ಪಕ್ಖಿಚತುಪ್ಪದಾನಂ ಲೋಮಂ, ಸಬ್ಬಂ ಇಧ ಉಣ್ಣಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಗಹಿತಂ। ತಸ್ಮಾ ಛನ್ನಂ ಚೀವರಾನಂ ಛನ್ನಂ ಅನುಲೋಮಚೀವರಾನಞ್ಚ ಅಞ್ಞತರೇನ ಭಿಸಿಚ್ಛವಿಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಭಿಸಿಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏಳಕಲೋಮಾನಿ ಪನ ಅಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಮ್ಬಲಮೇವ ಚತುಗ್ಗುಣಂ ವಾ ಪಞ್ಚಗುಣಂ ವಾ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತಾಪಿ ಉಣ್ಣಭಿಸಿಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ।
ಚೋಳಭಿಸಿಆದೀಸು ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ನವಚೋಳಂ ವಾ ಪುರಾಣಚೋಳಂ ವಾ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ವಾ ಅನ್ತೋ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಾ ಕತಾ ಚೋಳಭಿಸಿ, ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ವಾಕಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತಾ ವಾಕಭಿಸಿ, ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ತಿಣಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತಾ ತಿಣಭಿಸಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಸುದ್ಧತಮಾಲಪತ್ತಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಪಣ್ಣಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತಾ ಪಣ್ಣಭಿಸೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತಮಾಲಪತ್ತಂ ಪನ ಅಞ್ಞೇನ ಮಿಸ್ಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಸುದ್ಧಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಭಿಸಿಯಾ ಪಮಾಣನಿಯಮೋ
ಮಞ್ಚಭಿಸಿಂ ಪೀಠೇ ಸನ್ಥರನ್ತೀತಿ ಮಞ್ಚಭಿಸಿಂ ಪೀಠೇ ಅತ್ಥರನ್ತಿ; ಅತ್ಥರಣತ್ಥಾಯ ಹರನ್ತೀತಿ ಯುಜ್ಜತಿ। ಉಲ್ಲೋಕಂ ಅಕರಿತ್ವಾತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಚಿಮಿಲಿಕಂ ಅದತ್ವಾ। ಫೋಸಿತುನ್ತಿ ರಜನೇನ ವಾ ಭತ್ತಿಕಮ್ಮನ್ತಿ ಭಿಸಿಚ್ಛವಿಯಾ ಉಪರಿ ಭತ್ತಿಕಮ್ಮಂ। ಹತ್ಥಭತ್ತಿನ್ತಿ ಪಞ್ಚಙ್ಗುಲಿಭತ್ತಿಂ।
೨೯೮. ಇಕ್ಕಾಸನ್ತಿ ರುಕ್ಖನಿಯ್ಯಾಸಂ ವಾ ಸಿಲೇಸಂ ವಾ। ಪಿಟ್ಠಮದ್ದನ್ತಿ ಪಿಟ್ಠಖಲಿಂ। ಕುಣ್ಡಕಮತ್ತಿಕನ್ತಿ ಕುಣ್ಡಕಮಿಸ್ಸಕಮತ್ತಿಕಂ। ಸಾಸಪಕುಟ್ಟನ್ತಿ ಸಾಸಪಪಿಟ್ಠಂ। ಸಿತ್ಥತೇಲಕನ್ತಿ ವಿಲೀನಮಧುಸಿತ್ಥಕಂ। ಅಚ್ಚುಸ್ಸನ್ನಂ ಹೋತೀತಿ ಬಿನ್ದು ಬಿನ್ದು ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತುನ್ತಿ ಪುಞ್ಛಿತುಂ। ಗಣ್ಡುಮತ್ತಿಕನ್ತಿ ಗಣ್ಡುಪ್ಪಾದಗೂಥಮತ್ತಿಕಂ। ಕಸಾವನ್ತಿ ಆಮಲಕಹರೀತಕಾನಂ ಕಸಾವಂ।
೨೯೯. ನ ಭಿಕ್ಖವೇ ಪಟಿಭಾನಚಿತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ನ ಕೇವಲಂ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸರೂಪಮೇವ, ತಿರಚ್ಛಾನರೂಪಮ್ಪಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಗಣ್ಡುಪ್ಪಾದರೂಪಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಯಂ ಕಾತುಂ ವಾ ‘‘ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಉಪಾಸಕ ದ್ವಾರಪಾಲಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ತುಮ್ಪಿ ನ ಲಬ್ಭತಿ। ಜಾತಕಪಕರಣಅಸದಿಸದಾನಾದೀನಿ ಪನ ಪಸಾದನೀಯಾನಿ ನಿಬ್ಬಿದಾಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾನಿ ವಾ ವತ್ಥೂನಿ ಪರೇಹಿ ಕಾರಾಪೇತುಂ ಲಬ್ಭತಿ। ಮಾಲಾಕಮ್ಮಾದೀನಿ ಸಯಮ್ಪಿ ಕಾತುಂ ಲಬ್ಭತಿ।
೩೦೦. ಅಳಕಮನ್ದಾತಿ ಏಕಙ್ಗಣಾ ಮನುಸ್ಸಾಭಿಕಿಣ್ಣಾ। ತಯೋ ಗಬ್ಭೇತಿ ಏತ್ಥ ಸಿವಿಕಾಗಬ್ಭೋತಿ ಚತುರಸ್ಸಗಬ್ಭೋ। ನಾಳಿಕಾಗಬ್ಭೋತಿ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಿಗುಣತಿಗುಣಾಯಾಮೋ ದೀಘಗಬ್ಭೋ। ಹಮ್ಮಿಯಗಬ್ಭೋತಿ ಆಕಾಸತಲೇ ಕೂಟಾಗಾರಗಬ್ಭೋ ವಾ ಮುಣ್ಡಚ್ಛದನಗಬ್ಭೋ ವಾ।
ಕಲಙ್ಕಪಾದಕನ್ತಿ ರುಕ್ಖಂ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಖಾಣುಕೇ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ ಕತಂ, ತಂ ಆಹರಿಮಂ ಭಿತ್ತಿಪಾದಂ ಜಿಣ್ಣಕುಟ್ಟಪಾದಸ್ಸ ಉಪತ್ಥಮ್ಭನತ್ಥಂ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಪರಿತ್ತಾಣಕಿಟಿಕನ್ತಿ ಉದ್ದಸುಧನ್ತಿ ವಚ್ಛಕಗೋಮಯೇನ ಚೇವ ಛಾರಿಕಾಯ ಚ ಸದ್ಧಿಂ ಮದ್ದಿತಮತ್ತಿಕಂ।
ಆಳಿನ್ದೋ ನಾಮ ಪಮುಖಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಪಘನಂ ನಾಮ ಯಂ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಾ ಚ ಪವಿಸನ್ತಾ ಚ ಪಾದೇಹಿ ಹನನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಹಾರದ್ವಾರೇ ಪಕುಟ್ಟನ್ತಿ ಮಜ್ಝೇ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ಪರಿಯಾಗಾರೋ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ಪಕುಟ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ಓಸಾರಕನ್ತಿ ಅನಾಳಿನ್ದಕೇ ವಿಹಾರೇ ವಂಸಂ ದತ್ವಾ ತತೋ ದಣ್ಡಕೇ ಓಸಾರೇತ್ವಾ ಕತಛದನಪಮುಖಂ। ಸಂಸಾರಣಕಿಟಿಕೋ ನಾಮ ಚಕ್ಕಲಯುತ್ತೋ ಕಿಟಿಕೋ।
೩೦೧. ಪಾನೀಯಭಾಜನನ್ತಿ ಪಿವನ್ತಾನಂ ಪಾನೀಯದಾನಭಾಜನಂ। ಉಳುಙ್ಕೋ ಚ ಥಾಲಕಞ್ಚ ಪಾನೀಯಸಙ್ಖಸ್ಸ ಅನುಲೋಮಾನಿ।
೩೦೩. ಅಪೇಸೀತಿ ದೀಘದಾರುಮ್ಹಿ ಖಾಣುಕೇ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಕಣ್ಟಕಸಾಖಾಹಿ ವಿನನ್ಧಿತ್ವಾ ಕತಂ ದ್ವಾರಥಕನಕಂ। ಪಲಿಘೋತಿ ಗಾಮದ್ವಾರೇಸು ವಿಯ ಚಕ್ಕಯುತ್ತಂ ದ್ವಾರಥಕನಕಂ।
೩೦೫. ಅಸ್ಸತರೀಹಿ ಯುತ್ತಾ ರಥಾ ಅಸ್ಸತರೀರಥಾ। ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾತಿ ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾನಿ।
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋತಿ ಕಿಲೇಸಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ। ಸೀತಿಭೂತೋತಿ ಕಿಲೇಸಾತಪಾಭಾವೇನ ಸೀತಿಭೂತೋ। ನಿರೂಪಧೀತಿ ಕಿಲೇಸುಪಧಿಅಭಾವೇನ ನಿರೂಪಧೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
ಸಬ್ಬಾ ಆಸತ್ತಿಯೋ ಛೇತ್ವಾತಿ ರೂಪಾದೀಸು ವಾ ವಿಸಯೇಸು ಸಬ್ಬಭವೇಸು ವಾ ಪತ್ಥನಾಯೋ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ। ಹದಯೇ ದರನ್ತಿ ಚಿತ್ತೇ ಕಿಲೇಸದರಥಂ ವಿನೇತ್ವಾ। ವೇಯ್ಯಾಯಿಕನ್ತಿ ವಯಕರಣಂ ವುಚ್ಚತಿ।
೩೦೭. ಆದೇಯ್ಯವಾಚೋತಿ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಬಹೂ ಜನಾ ಆದಿಯಿತಬ್ಬಂ ಸೋತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆರಾಮೇ ಅಕಂಸೂತಿ ಯೇ ಸಧನಾ, ತೇ ಅತ್ತನೋ ಧನೇನ ಅಕಂಸು। ಯೇ ಮನ್ದಧನಾ ಚೇವ ಅಧನಾ ಚ, ತೇಸಂ ಧನಂ ಅದಾಸಿ। ಇತಿ ಸೋ ಸತಸಹಸ್ಸಕಹಾಪಣೇ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಕಞ್ಚ ಭಣ್ಡಂ ದತ್ವಾ ಪಞ್ಚಚತ್ತಾಲೀಸಯೋಜನಿಕೇ ಅದ್ಧಾನೇ ಯೋಜನೇ ಯೋಜನೇ ವಿಹಾರಪತಿಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಅಗಮಾಸಿ।
ಕೋಟಿಸನ್ಥರಂ ಸನ್ಥರಾಪೇಸೀತಿ ಕಹಾಪಣಕೋಟಿಯಾ ಕಹಾಪಣಕೋಟಿಂ ಪಟಿಪಾದೇತ್ವಾ ಸನ್ಥರಿ। ಯೇ ತತ್ಥ ರುಕ್ಖಾ ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ ವಾ ತೇಸಂ ಪರಿಕ್ಖೇಪಪ್ಪಮಾಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ। ಏವಮಸ್ಸ ಅಟ್ಠಾರಸಕೋಟಿಕಂ ನಿಧಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಅಗಮಾಸಿ।
ಕುಮಾರಸ್ಸ ಏತದಹೋಸೀತಿ ಗಹಪತಿನೋ ಏವಂ ಬಹುಧನಂ ಚಜನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಮುಖಸ್ಸ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಾಕಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಏತಂ ಅಹೋಸಿ। ಕೋಟ್ಠಕಂ ಮಾಪೇಸೀತಿ ಸತ್ತಭೂಮಿಕಂ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಪಾಸಾದಂ ಮಾಪೇಸಿ।
ಅಥ ಖೋ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋ ಗಹಪತಿ ಜೇತವನೇ ವಿಹಾರೇ ಕಾರಾಪೇಸಿ…ಪೇ॰… ಮಣ್ಡಪೇ ಕಾರಾಪೇಸೀತಿ ಅಪರಾಹಿಪಿ ಅಟ್ಠಾರಸಹಿ ಕೋಟೀಹಿ ಏತೇ ವಿಹಾರಾದಯೋ ಕಾರಾಪೇಸಿ ಅಟ್ಠಕರೀಸಪ್ಪಮಾಣಾಯ ಭೂಮಿಯಾ। ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಹಿ ಭಗವತೋ ಪುನಬ್ಬಸುಮಿತ್ತೋ ಗಹಪತಿ ಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣಂ ಭೂಮಿಂ ಸುವಣ್ಣಿಟ್ಠಕಾಸನ್ಥರೇನ ಕಿಣಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಕಾರಾಪೇಸಿ। ಸಿಖಿಸ್ಸ ಪನ ಸಿರಿವಡ್ಢೋ ಗಹಪತಿ ತಿಗಾವುತಪ್ಪಮಾಣಂ ಸುವಣ್ಣಯಟ್ಠಿಸನ್ಥರೇನ, ವೇಸ್ಸಭುಸ್ಸ ಸೋತ್ಥಿಜೋ ಗಹಪತಿ ಅಡ್ಢಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣಂ ಸುವಣ್ಣಫಾಲಸನ್ಥರೇನ, ಕಕುಸನ್ಧಸ್ಸ ಪನ ಅಚ್ಚುತೋ ಗಹಪತಿ ಗಾವುತಪ್ಪಮಾಣಂ ಸುವಣ್ಣಹತ್ಥಿಪದಸನ್ಥರೇನ, ಕೋಣಾಗಮನಸ್ಸ ಉಗ್ಗೋ ಗಹಪತಿ ಅಡ್ಢಗಾವುತಪ್ಪಮಾಣಂ ಸುವಣ್ಣಿಟ್ಠಕಾಸನ್ಥರೇನ, ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಸುಮಙ್ಗಲೋ ಗಹಪತಿ ವೀಸತಿಉಸಭಪ್ಪಮಾಣಂ ಸುವಣ್ಣಕಚ್ಛಪಸನ್ಥರೇನ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಸುದತ್ತೋ ಗಹಪತಿ ಅಟ್ಠಕರೀಸಪ್ಪಮಾಣಂ ಭೂಮಿಂ ಕಹಾಪಣಸನ್ಥರೇನ ಕಿಣಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಕಾರಾಪೇಸೀತಿ; ಏವಂ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋತಿ ಅಲಮೇವ ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತೀಸು ವಿರಜ್ಜಿತುಂ ಅಲಂ ವಿಮುಚ್ಚಿತುನ್ತಿ।
೩೦೮. ಖಣ್ಡನ್ತಿ ಭಿನ್ನೋಕಾಸೋ। ಫುಲ್ಲನ್ತಿ ಫಲಿತೋಕಾಸೋ। ಪಟಿಸಙ್ಖರಿಸ್ಸತೀತಿ ಪಾಕತಿಕಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ। ಲದ್ಧನವಕಮ್ಮೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವಾಸಿಫರಸುನಿಖಾದನಾದೀನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಯಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಕತಾಕತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ।
೩೧೦. ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಗನ್ತ್ವಾತಿ ಥೇರೋ ಕಿರ ಗಿಲಾನೇ ಪಟಿಜಗ್ಗನ್ತೋ ಜಿಣ್ಣೇ ವುಡ್ಢೇ ಸಙ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಸಬ್ಬಪಚ್ಛತೋ ಆಗಚ್ಛತಿ। ಇದಮಸ್ಸ ಚಾರಿತ್ತಂ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಗನ್ತ್ವಾ’’ತಿ। ಅಗ್ಗಾಸನನ್ತಿ ಥೇರಾಸನಂ। ಅಗ್ಗೋದಕನ್ತಿ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಂ। ಅಗ್ಗಪಿಣ್ಡನ್ತಿ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಪಿಣ್ಡಂ। ಅನ್ತರಾ ಸತ್ಥೀನಂ ಕರಿತ್ವಾತಿ ಚತುನ್ನಂ ಪಾದಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಕರಿತ್ವಾ।
೩೧೫. ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸೀತಿ
ವಿಹಾರಾನುಜಾನನಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಆಸನಪ್ಪಟಿಬಾಹನಾದಿಕಥಾ
೩೧೬. ವಿಪ್ಪಕತಭೋಜನೋತಿ
ಸಚೇ ವುಟ್ಠಾಪೇತೀತಿ ಸಚೇ ಆಪತ್ತಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾಪಿ ವುಟ್ಠಾಪೇತಿಯೇವ। ಪವಾರಿತೋ ಚ ಹೋತೀತಿ ಯಂ ಸೋ ವುಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಅಯಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖು ಪವಾರಿತೋ ಚ ಹೋತಿ, ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಗಚ್ಛ ಉದಕಂ ಆಹರಾಹೀ’’ತಿ। ವುಡ್ಢತರಞ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಣಾಪೇತುಂ ಇದಮೇವ ಏಕಂ ಠಾನನ್ತಿ। ಸಚೇ ಸೋ ಉದಕಮ್ಪಿ ನ ಆಹರತಿ, ತತೋ ಯಞ್ಚ ನವಕತರೇನ ಕತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸಾಧುಕಂ ಸಿತ್ಥಾನೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ ಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಯೋ ಕಾಸಭಗನ್ದರಾತಿಸಾರಾದೀಹಿ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ಖೇಳಮಲ್ಲಕವಚ್ಚಕಪಾಲಾದೀನಿ ಠಪೇತಬ್ಬಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಕುಟ್ಠಿ ವಾ ಹೋತಿ, ಸೇನಾಸನಂ ದೂಸೇತಿ; ಏವರೂಪಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಪಣ್ಣಸಾಲಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಏಕಮನ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ಯಸ್ಮಿಂ ವಸನ್ತೇ ಸೇನಾಸನಂ ನ ದುಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ವರಸೇಯ್ಯಾಪಿ ದಾತಬ್ಬಾವ। ಯೋಪಿ ಸಿನೇಹಪಾನವಿರೇಚನನತ್ಥುಕಮ್ಮಾದೀಸು ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೋತಿ, ಸಬ್ಬೋ ಸೋ ಗಿಲಾನೋಯೇವ, ತಸ್ಸಾಪಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಪತಿರೂಪಂ ಸೇನಾಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ ಲೇಸಕಪ್ಪೇನಾತಿ ಅಪ್ಪಕೇನ ಸೀಸಾಬಾಧಾದಿಮತ್ತೇನ। ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣೇತ್ವಾತಿ ‘‘ಏತ್ತಕಾ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಞತ್ವಾ।
ಆಸನಪ್ಪಟಿಬಾಹನಾದಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕಥಾ
೩೧೮. ಸೇಯ್ಯಾತಿ ಸೇಯ್ಯಗ್ಗೇನಾತಿ ಸೇಯ್ಯಾಪರಿಚ್ಛೇದೇನ, ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಕಾಲಂ ಘೋಸೇತ್ವಾ ಏಕಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಂ ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಗಾಹೇತುಂ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಯ್ಯಗ್ಗೇನ ಗಾಹೇನ್ತಾತಿ ಸೇಯ್ಯಾಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಗಾಹಿಯಮಾನಾ। ಸೇಯ್ಯಾ ಉಸ್ಸಾರಯಿಂಸೂತಿ ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಾನಿ ಅತಿರೇಕಾನಿ ಅಹೇಸುಂ। ವಿಹಾರಗ್ಗಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅನುಭಾಗನ್ತಿ ಪುನ ಅಪರಮ್ಪಿ ಭಾಗಂ ದಾತುಂ। ಅತಿಮನ್ದೇಸು ಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಏಕೇಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಪರಿವೇಣಾನಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ। ನ ಅಕಾಮಾ ದಾತಬ್ಬೋತಿ ಅನಿಚ್ಛಾಯ ನ ದಾತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಗಹಿತೇ ಅನುಭಾಗೇ ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಾನಂ ನ ಅತ್ತನೋ ಅರುಚಿಯಾ ಸೋ ಅನುಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಪನ ಯೇನ ಗಹಿತೋ, ಸೋ ಚ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ತಂ ಅನುಭಾಗಂ ವಾ ಪಠಮಭಾಗಂ ವಾ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ।
ನಿಸ್ಸೀಮೇ ಠಿತಸ್ಸಾತಿ ಉಪಚಾರಸೀಮತೋ ಬಹಿ ಠಿತಸ್ಸ। ಅನ್ತೋ ಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಪನ ದೂರೇ ಠಿತಸ್ಸಾಪಿ ಲಬ್ಭತಿಯೇವ। ಸೇನಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಗಹೇತ್ವಾ। ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಪಟಿಬಾಹನ್ತೀತಿ ಚತುಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಉತುಕಾಲೇಪಿ ಪಟಿಬಾಹನ್ತಿ। ತೀಸು ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೇಸು ಪುರಿಮಕೋ ಚ ಪಚ್ಛಿಮಕೋ ಚಾತಿ ಇಮೇ ದ್ವೇ ಗಾಹಾ ಥಾವರಾ।
ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕೇ ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಮಹಾಲಾಭಸೇನಾಸನಂ ಹೋತಿ। ಸೇನಾಸನಸಾಮಿಕಾ ವಸ್ಸೂಪಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಬ್ಬಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪವಾರೇತ್ವಾ ಗಮನಕಾಲೇ ಬಹುಂ ಸಮಣಪರಿಕ್ಖಾರಂ ದೇನ್ತಿ। ಮಹಾಥೇರಾ ದೂರತೋಪಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಫಾಸುಂ ವಸಿತ್ವಾ ವುತ್ಥವಸ್ಸಾ ಲಾಭಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ। ಆವಾಸಿಕಾ ‘‘ಮಯಂ ಏತ್ಥುಪ್ಪನ್ನಂ ಲಾಭಂ ನ ಲಭಾಮ, ನಿಚ್ಚಂ ಆಗನ್ತುಕಮಹಾಥೇರಾವ ಲಭನ್ತಿ, ತೇಯೇವ ನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಟಿಜಗ್ಗಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಪಲುಜ್ಜನ್ತಮ್ಪಿ ನ ಓಲೋಕೇನ್ತಿ। ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಪಟಿಜಗ್ಗನತ್ಥಂ ‘‘ಅಪರಜ್ಜುಗತಾಯ ಪವಾರಣಾಯ ಆಯತಿಂ
ತಂ
ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸೇನಾಸನೇ ಏಕಸಂವಚ್ಛರೇ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪಚ್ಚಯೇ ದೇನ್ತಿ ಛಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಛಮಾಸಚ್ಚಯೇನ, ತಂ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕಂ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಯಸ್ಮಿಂ ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ದೇನ್ತಿ ಚತುಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಚತುಮಾಸಚ್ಚಯೇನ, ಯಸ್ಮಿಂ ವಾ ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ ದೇನ್ತಿ ತೇಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ತೇಮಾಸಚ್ಚಯೇನ, ತಂ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕಂ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಪಚ್ಚಯೇನೇವ ಹಿ ತಂ ಪಟಿಜಗ್ಗನಂ ಲಭಿಸ್ಸತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಏಕಸಂವಚ್ಛರೇ ಸಕಿದೇವ ಬಹುಪಚ್ಚಯೇ ದೇನ್ತಿ, ಏತಂ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ। ಅಯಂ ತಾವ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇನ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕಥಾ।
ಅಯಂ ಪನ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ನಾಮ ದುವಿಧೋ ಹೋತಿ – ಉತುಕಾಲೇ ಚ ವಸ್ಸಾವಾಸೇ ಚ। ತತ್ಥ ಉತುಕಾಲೇ ತಾವ ಕೇಚಿ ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಠಮಯಾಮಂ ವಾ ಮಜ್ಝಿಮಯಾಮಂ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮಂ ವಾ ಯೇ ಯದಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತದಾವ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ಅಕಾಲೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಸೇನಾಸನಪಞ್ಞಾಪಕೇನ ಪನ ಪಣ್ಡಿತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಾನಿ ಠಪೇತಬ್ಬಾನಿ। ಸಚೇ
ಬಹೂಸು ಪನ ಆಗತೇಸು ವುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಏಕೇಕಂ ಪರಿವೇಣಂ ಪಹೋತಿ, ಏಕೇಕಂ ಪರಿವೇಣಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಅಗ್ಗಿಸಾಲದೀಘಸಾಲಮಣ್ಡಲಮಾಲಾದಯೋ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತಸ್ಸೇವ ಪಾಪುಣನ್ತಿ
ವಸ್ಸಾವಾಸೇ
ಸಕಟ್ಠಾನತೋ ಚ ತತ್ಥ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ನ ಗೋಚರಗಾಮೋ ಘಟ್ಟೇತಬ್ಬೋ, ನ ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ – ‘‘ತುಮ್ಹೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಲಾಕಭತ್ತಾದೀನಿ ವಾ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಾದೀನಿ ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ವಾ ನತ್ಥಿ, ಅಯಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ, ಅಯಂ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಸ್ಸ, ಇದಂ ತಾಳಞ್ಚೇವ ಸೂಚಿ ಚ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಥ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಿಹಾರ’’ನ್ತಿ। ಸೇನಾಸನಂ ಪನ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ದಾರುಭಣ್ಡಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡಾನಿ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ಗಮಿಯವತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇನಾಪಿ ದಹರೇಹಿ ಪತ್ತಚೀವರಭಣ್ಡಿಕಾಯೋ ಉಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ
ಇದಂ ಪನ ಆವಾಸಿಕವತ್ತಂ – ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ಹಿ ಆವಾಸಿಕೇಹಿ ವಿಹಾರೋ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬೋ। ಖಣ್ಡಫುಲ್ಲಪಟಿಸಙ್ಖರಣಪರಿಭಣ್ಡಾನಿ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ। ರತ್ತಿಟ್ಠಾನದಿವಾಟ್ಠಾನವಚ್ಚಕುಟಿಪಸ್ಸಾವಟ್ಠಾನಾನಿ ಪಧಾನಘರವಿಹಾರಮಗ್ಗೋತಿ ಇಮಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಾನಿ, ಚೇತಿಯೇ ಸುಧಾಕಮ್ಮಂ ಮುದ್ದವೇದಿಕಾಯ ತೇಲಮಕ್ಖನಂ ಮಞ್ಚಪೀಠಪಟಿಜಗ್ಗನನ್ತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಕಾತಬ್ಬಂ – ‘‘ವಸ್ಸಂ ವಸಿತುಕಾಮಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಉದ್ದೇಸಪರಿಪುಚ್ಛಾಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನುಯೋಗಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತಾ ಸುಖಂ ವಸಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ಕತಪರಿಕಮ್ಮೇಹಿ ಆಸಾಳ್ಹೀಜುಣ್ಹಪಞ್ಚಮಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ। ಕತ್ಥ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ? ಯತೋ ಪಕತಿಯಾ ಲಬ್ಭತಿ। ಯೇಹಿ ಪನ ನ ದಿನ್ನಪುಬ್ಬಂ, ತೇ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಕಸ್ಮಾ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ? ಕದಾಚಿ ಹಿ ಮನುಸ್ಸಾ ದೇನ್ತಿ, ಕದಾಚಿ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಾದೀಹಿ ಉಪದ್ದುತಾ ನ ದೇನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಯೇ ನ ದಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕೇ ಗಾಹಿತೇ ಗಾಹಿತಭಿಕ್ಖೂನಂ ಲಾಭನ್ತರಾಯೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ಪುಚ್ಛನ್ತೇನ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಗ್ಗಾಹಕಕಾಲೋ ಉಪಕಟ್ಠೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಂ ಸಂವಚ್ಛರಂ ಛಾತಕಾದೀಹಿ ಉಪದ್ದುತಮ್ಹ, ನ ಸಕ್ಕೋಮ ದಾತು’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಯಂ ಮಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ದೇಮ, ತತೋ ಊನತರಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಕಪ್ಪಾಸೋ ಸುಲಭೋ, ಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ದೇಮ, ತತೋ ಬಹುತರಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ
ಸಚೇ
ತತ್ರುಪ್ಪಾದೇ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ। ಕಥಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ? ‘‘ಕಿಂ, ಆವುಸೋ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಣ್ಡಪಟಿಚ್ಛಾದನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಸಚೇ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಭನ್ತೇ, ಏಕೇಕಸ್ಸ ನವಹತ್ಥಂ ಸಾಟಕಂ ದಸ್ಸಾಮ, ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಾಹೇಥಾ’’ತಿ, ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇಪಿ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಸಾಟಕಂ ನತ್ಥಿ; ವತ್ಥು ಪನ ಅತ್ಥಿ, ಗಾಹೇಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ, ವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಸನ್ತೇಪಿ ಗಾಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾನಞ್ಹಿ ಹತ್ಥೇ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ದಿನ್ನವತ್ಥುತೋ ಯಂ ಯಂ ಕಪ್ಪಂ, ತಂ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ।
ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಪಿಣ್ಡಪಾತತ್ಥಾಯ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ವಾ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ, ತಂ ಚೀವರೇ ಉಪನಾಮೇನ್ತೇಹಿ ಸಙ್ಘಸುಟ್ಠುತಾಯ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಉಪನಾಮೇತಬ್ಬಂ। ಸೇನಾಸನತ್ಥಾಯ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ, ಚೀವರವಸೇನೇವ ಚತುಪಚ್ಚಯವಸೇನ ವಾ ದಿನ್ನಂ ಚೀವರೇ ಉಪನಾಮೇನ್ತಾನಂ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೇಹಿ ಚ ಪುಗ್ಗಲವಸೇನೇವ
ಏವಂ
ತೇಹಿ ಸಮ್ಮತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸೇನಾಸನಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ, ಚೇತಿಯಘರಂ ಬೋಧಿಘರಂ ಆಸನಘರಂ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಅಟ್ಟೋ ದಾರುಅಟ್ಟೋ ವಚ್ಚಕುಟಿ ಇಟ್ಠಕಸಾಲಾ ವಡ್ಢಕಿಸಾಲಾ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೋ ಪಾನೀಯಮಾಳೋ ಮಗ್ಗೋ ಪೋಕ್ಖರಣೀತಿ ಏತಾನಿ ಹಿ ಅಸೇನಾಸನಾನಿ, ವಿಹಾರೋ ಅಡ್ಢಯೋಗೋ ಪಾಸಾದೋ ಹಮ್ಮಿಯಂ ಗುಹಾ ಮಣ್ಡಪೋ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ವೇಳುಗುಮ್ಬೋತಿ ಇಮಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ, ತಾನಿ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ। ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಚ ‘‘ಪಠಮಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣೇತುಂ, ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣೇತ್ವಾ ಸೇಯ್ಯಾ ಗಣೇತು’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ। ಸಚೇ ಸಙ್ಘಿಕೋ ಚ ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯೋ ಚಾತಿ ದ್ವೇ ಚೀವರಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸು ಯಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಠಮಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ತಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಠಿತಿಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಇತರೋ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ।
ಸಚೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಪ್ಪತಾಯ ಪರಿವೇಣಗ್ಗೇನ ಸೇನಾಸನೇ ಗಾಹಿಯಮಾನೇ ಏಕಂ ಪರಿವೇಣಂ ಮಹಾಲಾಭಂ ಹೋತಿ, ದಸ ವಾ ದ್ವಾದಸ ವಾ ಚೀವರಾನಿ ಲಭನ್ತಿ, ತಂ ವಿಜಟೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸು
ಗಾಹೇನ್ತೇನ
ಯೋಪಿ ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸೇನಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚಯಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ನ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ। ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪರಿವೇಣೇ ಅಗ್ಗಿಸಾಲಾಯ ವಾ ದೀಘಸಾಲಾಯ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಗಾಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋ ‘‘ವಸಾಮೀ’’ತಿ ಸೇನಾಸನಂ ಜಗ್ಗಿಸ್ಸತಿ, ಇತರೋ ‘‘ಪಚ್ಚಯಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ, ಏವಂ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸೇನಾಸನಂ ಸುಜಗ್ಗಿತತರಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಪಂಸುಕೂಲಿಕೇ ವಾಸತ್ಥಾಯ ಸೇನಾಸನಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಾಪಕೇನ ವತ್ತಬ್ಬಂ – ‘ಭನ್ತೇ, ಇಧ ಪಚ್ಚಯೋ ಅತ್ಥಿ, ಸೋ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬೋ’ತಿ। ತೇನ ‘ಹೇಟ್ಠಾ ಅಞ್ಞಂ ಗಾಹಾಪೇಹೀ’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಪನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅವತ್ವಾವ
ಮನುಸ್ಸಾ ಥೂಪಂ ಕತ್ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಾಹಾಪೇನ್ತಿ, ಥೂಪೋ ನಾಮ ಅಸೇನಾಸನಂ, ತಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ರುಕ್ಖೇ ವಾ ಮಣ್ಡಪೇ ವಾ ಉಪನಿಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಗಾಹಾಪೇತಬ್ಬಂ। ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಚೇತಿಯಂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಂ। ಬೋಧಿರುಕ್ಖಬೋಧಿಘರಆಸನಘರಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಅಟ್ಟದಾರುಅಟ್ಟವಚ್ಚಕುಟಿದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಪಾನೀಯಮಾಳಕದನ್ತಕಟ್ಠಮಾಳಕೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಭೋಜನಸಾಲಾ ಪನ ಸೇನಾಸನಮೇವ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಏಕಸ್ಸ ವಾ ಬಹೂನಂ ವಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಾಹೇತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸಬ್ಬಮಿದಂ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ।
ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಾಪಕೇನ ಪನ ಪಾಟಿಪದಅರುಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಪುನ ಅರುಣಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ ತಾವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ಇದಞ್ಹಿ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಸ್ಸ ಖೇತ್ತಂ। ಸಚೇ
ವತ್ತಂ ಕರೋನ್ತೇಹಿ ಪನ ‘‘ನ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ನ ಉದ್ದಿಸಾಪೇತಬ್ಬಂ, ನ
ಅಪಿಚ
ಪಚ್ಛಿಮವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಪನ ಸಚೇ ಕಾಲಂ ಘೋಸೇತ್ವಾ ಸನ್ನಿಪತಿತೇ ಸಙ್ಘೇ ಕೋಚಿ ದಸಹತ್ಥಂ ವತ್ಥಂ
ಸಚೇ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಂ ಹೋತಿ, ದ್ವೀಸುಪಿ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾಸು ವಸ್ಸೂಪಗತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಕಿಲಮನ್ತಾ ‘‘ಆವುಸೋ, ಇಧ ವಸನ್ತಾ ಸಬ್ಬೇವ ಕಿಲಮಾಮ, ಸಾಧು ವತ ದ್ವೇಭಾಗಾ ಹೋಮ, ಯೇಸಂ ಞಾತಿಪವಾರಿತಟ್ಠಾನಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ತತ್ಥ ವಸಿತ್ವಾ ಪವಾರಣಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತೇಸು ಯೇ ತತ್ಥ ವಸಿತ್ವಾ ಪವಾರಣಾಯ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಾದಿಯನ್ತಾಪಿ ಹಿ ತೇ ನೇವ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಸ್ಸ ಸಾಮಿನೋ, ಖೀಯನ್ತಾಪಿ ಚ ಆವಾಸಿಕಾ ನೇವ ಅದಾತುಂ ಲಭನ್ತಿ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ
ತೇಮಾಸಂ ಪಾನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಮಗ್ಗಚೇತಿಯಙ್ಗಣಬೋಧಿಯಙ್ಗಣಾನಿ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಬೋಧಿರುಕ್ಖೇ ಉದಕಂ ಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕನ್ತೋಪಿ ವಿಬ್ಭನ್ತೋಪಿ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಲಭತಿಯೇವ। ಭತಿನಿವಿಟ್ಠಞ್ಹಿ ತೇನ ಕತಂ। ಸಙ್ಘಿಕಂ ಪನ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಹಿತಂ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ವಿಬ್ಭನ್ತೋಪಿ ಲಭತೇವ। ಪಚ್ಚಯವಸೇನ ಗಾಹಿತಂ ಪನ ನ ಲಭತೀತಿ ವದನ್ತಿ।
ಸಚೇ
ಏಕಸ್ಸ ಗೇಹೇ ದ್ವೇ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಾನಿ – ಪಠಮಭಾಗೋ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಗಾಹಿತೋ ಹೋತಿ, ದುತಿಯೋ ಥೇರಾಸನೇ। ಸೋ ಏಕಂ ದಸಹತ್ಥಂ, ಏಕಂ ಅಟ್ಠಹತ್ಥಂ ಸಾಟಕಂ ಪೇಸೇತಿ ‘‘ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪತ್ತಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ವರಭಾಗಂ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ದತ್ವಾ ಅನುಭಾಗೋ ಥೇರಾಸನೇ ದಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಪನ ಉಭೋಪಿ ಘರಂ ನೇತ್ವಾ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತಿ, ಯಂ ಯಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ, ತದೇವ ತಸ್ಸ ಹೋತಿ।
ಇತೋ
ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಉಪನನ್ದವತ್ಥುಕಥಾ
೩೧೯. ಉಪನನ್ದವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ತತ್ಥ ತಯಾ ಮೋಘಪುರಿಸ ಗಹಿತಂ ಇಧ ಮುತ್ತಂ, ಇಧ ತಯಾ ಗಹಿತಂ ತತ್ರ ಮುತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅಯಮತ್ಥೋ – ಯಂ ತಯಾ ತತ್ಥ ಸೇನಾಸನಂ ಗಹಿತಂ, ತಂ ತೇ ಗಣ್ಹನ್ತೇನೇವ ಇಧ ಮುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಇಧ ದಾನಾಹಂ, ಆವುಸೋ, ಮುಞ್ಚಾಮೀ’’ತಿ ವದನ್ತೇನ ಪನ ತಂ ತತ್ರಾಪಿ ಮುತ್ತಂ। ಏವಂ ತ್ವಂ ಉಭಯತ್ಥ ಪರಿಬಾಹಿರೋತಿ।
ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಗಹಣೇನ ಗಹಣಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಗಹಣೇನ ಆಲಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಆಲಯೇನ ಗಹಣಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಆಲಯೇನ ಆಲಯೋ
೩೨೦. ತಿವಸ್ಸನ್ತರೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ತಿವಸ್ಸನ್ತರೋ ನಾಮ ಯೋ ದ್ವೀಹಿ ವಸ್ಸೇಹಿ ಮಹನ್ತತರೋ ವಾ ದಹರತರೋ ವಾ ಹೋತಿ। ಯೋ ಪನ ಏಕೇನ ವಸ್ಸೇನ ಮಹನ್ತತರೋ ವಾ ದಹರತರೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಯೋ ವಾ ಸಮಾನವಸ್ಸೋ, ತತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ। ಇಮೇ ಸಬ್ಬೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಚೇ ವಾ ಪೀಠೇ ವಾ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಹುತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತುಂ ಲಭನ್ತಿ। ಯಂ ತಿಣ್ಣಂ ಪಹೋತಿ, ತಂ ಸಂಹಾರಿಮಂ ವಾ ಹೋತು ಅಸಂಹಾರಿಮಂ ವಾ, ತಥಾರೂಪೇ ಅಪಿ ಫಲಕಖಣ್ಡೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನಾಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
ಹತ್ಥಿನಖಕನ್ತಿ ಹತ್ಥಿಕುಮ್ಭೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ; ಏವಂ ಕತಸ್ಸ ಕಿರೇತಂ ನಾಮಂ। ಸಬ್ಬಂ ಪಾಸಾದಪರಿಭೋಗನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣರಜತಾದಿವಿಚಿತ್ರಾನಿ ಕವಾಟಾನಿ ಮಞ್ಚಪೀಠಾನಿ ತಾಲವಣ್ಟಾನಿ ಸುವಣ್ಣರಜತಮಯಪಾನೀಯಘಟಪಾನೀಯಸರಾವಾನಿ
ಉಪನನ್ದವತ್ಥುಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಯವತ್ಥುಕಥಾ
೩೨೧. ಪಞ್ಚಿಮಾನೀತಿ ರಾಸಿವಸೇನ ಪಞ್ಚ, ಸರೂಪವಸೇನ ಪನೇತಾನಿ ಬಹೂನಿ ಹೋನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಆರಾಮೋ ನಾಮ ಪುಪ್ಫಾರಾಮೋ ವಾ ಫಲಾರಾಮೋ ವಾ। ಆರಾಮವತ್ಥು ನಾಮ ತೇಸಂಯೇವ ಆರಾಮಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಠಪಿತೋಕಾಸೋ; ತೇಸು ವಾ ಆರಾಮೇಸು ವಿನಟ್ಠೇಸು ತೇಸಂ ಪೋರಾಣಕಭೂಮಿಭಾಗೋ। ವಿಹಾರೋ ನಾಮ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಪಾಸಾದಾದಿಸೇನಾಸನಂ। ವಿಹಾರವತ್ಥು ನಾಮ ತಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಾನೋಕಾಸೋ। ಮಞ್ಚೋ ನಾಮ – ಮಸಾರಕೋ, ಬುನ್ದಿಕಾಬದ್ಧೋ, ಕುಳೀರಪಾದಕೋ ಆಹಚ್ಚಪಾದಕೋತಿ ಇಮೇಸಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಮಞ್ಚಾನಂ ಅಞ್ಞತರೋ ಪೀಠಂ ನಾಮ ಮಸಾರಕಾದೀನಂಯೇವ ಚತುನ್ನಂ ಪೀಠಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ। ಭಿಸಿ ನಾಮ ಉಣ್ಣಭಿಸಿಆದೀನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಅಞ್ಞತರಾ। ಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ನಾಮ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾನಂ ಬಿಮ್ಬೋಹನಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ। ಲೋಹಕುಮ್ಭೀ ನಾಮ ಕಾಳಲೋಹೇನ ವಾ ತಮ್ಬಲೋಹೇನ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಲೋಹೇನ ಕತಾ ಕುಮ್ಭೀ। ಲೋಹಭಾಣಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏತ್ಥ ಪನ ಭಾಣಕನ್ತಿ ಅರಞ್ಜರೋ ವುಚ್ಚತಿ। ವಾರಕೋತಿ ಘಟೋ। ಕಟಾಹಂ ಕಟಾಹಮೇವ। ವಾಸಿಆದೀಸು ವಲ್ಲಿಆದೀಸು ಚ ದುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಏವಂ –
ದ್ವಿಸಙ್ಗಹಾನಿ ದ್ವೇ ಹೋನ್ತಿ, ತತಿಯಂ ಚತುಸಙ್ಗಹಂ।
ಚತುತ್ಥಂ ನವಕೋಟ್ಠಾಸಂ, ಪಞ್ಚಮಂ ಅಟ್ಠಭೇದನಂ॥
ಇತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ರಾಸೀಹಿ, ಪಞ್ಚನಿಮ್ಮಲಲೋಚನೋ।
ಪಞ್ಚವೀಸವಿಧಂ ನಾಥೋ, ಗರುಭಣ್ಡಂ ಪಕಾಸಯಿ॥
ತತ್ರಾಯಂ
‘‘ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಯಂ ಅವೇಭಙ್ಗಿಯಂ, ಪಞ್ಚ ವುತ್ತಾ ಮಹೇಸಿನಾ।
ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಸ್ಸ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ,
ಪಞ್ಹಾ ಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾ’’ತಿ॥ (ಪರಿ॰ ೪೭೯) –
ಆಗತಂ। ತಸ್ಮಾ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜವಸೇನ ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಯಂ ಅವೇಭಙ್ಗಿಯಞ್ಚ ಪರಿವತ್ತನವಸೇನ ಪನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಸ್ಸ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಚ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
ತತ್ರಾಯಂ ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಾ
ತತ್ರಾಯಂ ಪರಿವತ್ತನನಯೋ – ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಾಳಿಕೇರಾರಾಮೋ ದೂರೇ ಹೋತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾ ವಾ ಬಹುತರಂ ಖಾದನ್ತಿ। ಯಮ್ಪಿ ನ ಖಾದನ್ತಿ, ತತೋ ಸಕಟವೇತನಂ ದತ್ವಾ
ಕಥಂ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹಾರೋ ಪರಿವತ್ತೇತಬ್ಬೋ? ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಗೇಹಂ ಹೋತಿ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಿಹಾರಮಜ್ಝೇ ಪಾಸಾದೋ, ಉಭೋಪಿ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮಕಾ, ಸಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ತೇನ ಪಾಸಾದೇನ ತಂ ಗೇಹಂ ಯಾಚನ್ತಿ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚೇ ಮಹಗ್ಘತರಂ ಗೇಹಂ ಹೋತಿ, ‘‘ಮಹಗ್ಘತರಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗೇಹ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಮಹಗ್ಘತರಂ, ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಅಸಾರುಪ್ಪಂ, ನ ಸಕ್ಕಾ ತತ್ಥ ಪಬ್ಬಜಿತೇಹಿ ವಸಿತುಂ, ಇದಂ ಪನ ಸಾರುಪ್ಪಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ; ಏವಮ್ಪಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಮಹಗ್ಘಂ ಹೋತಿ, ‘‘ನನು ತುಮ್ಹಾಕಂ ಗೇಹಂ ಮಹಗ್ಘ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ‘‘ಹೋತು, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುಞ್ಞಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏವಂ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹಾರೋ ಪರಿವತ್ತೇತಬ್ಬೋ। ಏತೇನೇವ ನಯೇನ ವಿಹಾರವತ್ಥುಪಿ ಆರಾಮೋಪಿ ಆರಾಮವತ್ಥುಪಿ ವಿಹಾರೇನ ಪರಿವತ್ತೇತಬ್ಬಂ। ವಿಹಾರವತ್ಥುನಾ ಚ ಮಹಗ್ಘೇನ ವಾ ಅಪ್ಪಗ್ಘೇನ ವಾ ವಿಹಾರವಿಹಾರವತ್ಥುಆರಾಮಆರಾಮವತ್ಥೂನಿ। ಏವಂ ತಾವ ಥಾವರೇನ ಥಾವರಪರಿವತ್ತನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
ಗರುಭಣ್ಡೇನ
ಲೋಹಕುಮ್ಭೀ ಲೋಹಭಾಣಕಂ ಲೋಹಕಟಾಹನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಮಹನ್ತಾನಿ ವಾ ಹೋನ್ತು ಖುದ್ದಕಾನಿ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಪಸತಮತ್ತಉದಕಗಣ್ಹನಕಾನಿಪಿ ಗರುಭಣ್ಡಾನಿಯೇವ। ಲೋಹವಾರಕೋ ಪನ ಕಾಳಲೋಹತಮ್ಬಲೋಹವಟ್ಟಲೋಹಕಂಸಲೋಹಾನಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಕತೋ ಸೀಹಳದೀಪೇ ಪಾದಗಣ್ಹನಕೋ ಭಾಜೇತಬ್ಬೋ। ಪಾದೋ ಚ ನಾಮ ಮಗಧನಾಳಿಯಾ ಪಞ್ಚನಾಳಿಮತ್ತಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತತೋ ಅಧಿಕಗಣ್ಹನಕೋ ಗರುಭಣ್ಡಂ। ಇಮಾನಿ ತಾವ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಾನಿ ಲೋಹಭಾಜನಾನಿ।
ಪಾಳಿಯಂ ಪನ ಅನಾಗತಾನಿಪಿ ಭಿಙ್ಗಾರಪಟಿಗ್ಗಹಉಳುಙ್ಕದಬ್ಬಿಕಟಚ್ಛುಪಾತಿತಟ್ಟಕಸರಕಸಮುಗ್ಗಅಙ್ಗಾರಕಪಲ್ಲಧೂಮಕಟಚ್ಛುಆದೀನಿ ಖುದ್ದಕಾನಿ ವಾ ಮಹನ್ತಾನಿ ವಾ ಸಬ್ಬಾನಿ ಗರುಭಣ್ಡಾನಿ। ಪತ್ತೋ, ಅಯಥಾಲಕಂ, ತಮ್ಬಲೋಹಥಾಲಕನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಪನ ಭಾಜನೀಯಾನಿ। ಕಂಸಲೋಹವಟ್ಟಲೋಹಭಾಜನವಿಕತಿ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ವಾ ಗಿಹಿವಿಕಟಾ ವಾ ವಟ್ಟತಿ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಕಂಸಲೋಹಾದಿಭಾಜನಂ
ಠಪೇತ್ವಾ ಪನ ಭಾಜನವಿಕತಿಂ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಲೋಹಭಣ್ಡೇ – ಅಞ್ಜನೀ, ಅಞ್ಜನಿಸಲಾಕಾ, ಕಣ್ಣಮಲಹರಣೀ, ಸೂಚಿ, ಪಣ್ಣಸೂಚಿ, ಖುದ್ದಕೋ, ಪಿಪ್ಫಲಕೋ, ಖುದ್ದಕಂ, ಆರಕಣ್ಟಕಂ, ಕುಞ್ಚಿಕಾ, ತಾಳಂ, ಕತ್ತರಯಟ್ಠಿ ವೇಧಕೋ, ನತ್ಥುದಾನಂ, ಭಿನ್ದಿವಾಲೋ, ಲೋಹಕೂಟೋ, ಲೋಹಕುಟ್ಟಿ, ಲೋಹಗುಳೋ, ಲೋಹಪಿಣ್ಡಿ, ಲೋಹಚಕ್ಕಲಿಕಂ, ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ವಿಪ್ಪಕತಲೋಹಭಣ್ಡಂ ಭಾಜನೀಯಂ। ಧೂಮನೇತ್ತಫಾಲದೀಪರುಕ್ಖದೀಪಕಪಲ್ಲಕಓಲಮ್ಬಕದೀಪಇತ್ಥಿಪುರಿಸತಿರಚ್ಛಾನಗತರೂಪಕಾನಿ
ಘಟಕೋ ಪನ ತೇಲಭಾಜನಂ ವಾ ಪಾದಗಣ್ಹನಕತೋ ಅತಿರೇಕಮೇವ ಗರುಭಣ್ಡಂ। ಸುವಣ್ಣರಜತಹಾರಕೂಟಜಾತಿಫಲಿಕಭಾಜನಾನಿ
ವಾಸಿಆದೀಸು ಯಾಯ ವಾಸಿಯಾ ಠಪೇತ್ವಾ ದಣ್ಡಕಟ್ಠಚ್ಛೇದನಂ ವಾ ಉಚ್ಛುತಚ್ಛನಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಮಹಾಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಅಯಂ ಭಾಜನೀಯಾ। ತತೋ ಮಹತ್ತರೀ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಕತಾ ವಾಸಿ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ। ಫರಸು ಪನ ಅನ್ತಮಸೋ ವೇಜ್ಜಾನಂ ಸಿರಾವೇಧನಫರಸುಪಿ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ। ಕುಠಾರಿಯಂ ಫರಸುಸದಿಸೋ ಏವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ। ಯಾ ಪನ ಆವುಧಸಙ್ಖೇಪೇನ ಕತಾ, ಅಯಂ ಅನಾಮಾಸಾ। ಕುದಾಲೋ ಅನ್ತಮಸೋ ಚತುರಙ್ಗುಲಮತ್ತೋಪಿ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ। ನಿಖಾದನಂ ಚತುರಸ್ಸಮುಖಂ ವಾ ಹೋತು ದೋಣಿಮುಖಂ ವಾ ವಙ್ಕಂ ವಾ ಉಜುಕಂ ವಾ, ಅನ್ತಮಸೋ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿದಣ್ಡಕವೇಧನಮ್ಪಿ ದಣ್ಡಬದ್ಧಂ ಚೇ, ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ। ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿದಣ್ಡಖಣನಕಂ ಪನ ಅದಣ್ಡಕಂ ಫಲಮತ್ತಮೇವ, ಯಂ ಸಕ್ಕಾ ಸಿಪಾಟಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪರಿಹರಿತುಂ, ತಂ ಭಾಜನೀಯಂ। ಸಿಖರಮ್ಪಿ ನಿಖಾದನೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ಯೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ವಿಹಾರೇ ವಾಸಿಆದೀನಿ ದಿನ್ನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಚ ಘರೇ ದಡ್ಢೇ ವಾ
ಕಮ್ಮಾರತಟ್ಟಕಾರಚುನ್ದಕಾರನಳಕಾರಮಣಿಕಾರಪತ್ತಬನ್ಧಕಾನಂ ಅಧಿಕರಣಿಮುಟ್ಠಿಕಸಣ್ಡಾಸತುಲಾದೀನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಲೋಹಮಯಉಪಕರಣಾನಿ ಸಙ್ಘೇ ದಿನ್ನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗರುಭಣ್ಡಾನಿ। ತಿಪುಕೋಟ್ಟಕಸುವಣ್ಣಕಾರಚಮ್ಮಕಾರಉಪಕರಣೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ತಿಪುಕೋಟ್ಟಕಉಪಕರಣೇಸುಪಿ ತಿಪುಚ್ಛೇದನಸತ್ಥಕಂ, ಸುವಣ್ಣಕಾರಉಪಕರಣೇಸು ಸುವಣ್ಣಚ್ಛೇದನಸತ್ಥಕಂ, ಚಮ್ಮಕಾರಉಪಕರಣೇಸು ಕತಪರಿಕಮ್ಮಚಮ್ಮಛಿದ್ದನಕಂ ಖುದ್ದಕಸತ್ಥಕನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಭಾಜನೀಯಭಣ್ಡಾನಿ। ನಹಾಪಿತತುನ್ನಕಾರಉಪಕರಣೇಸುಪಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಕತ್ತರಿಂ ಮಹಾಸಣ್ಡಾಸಂ ಮಹಾಪಿಪ್ಫಲಕಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ಭಾಜನೀಯಂ। ಮಹಾಕತ್ತರಿಆದೀನಿ ಗರುಭಣ್ಡಾನಿ।
ವಲ್ಲಿಆದೀಸು ವೇತ್ತವಲ್ಲಿಆದಿಕಾ ಯಾ ಕಾಚಿ ಅಡ್ಢಬಾಹುಪ್ಪಮಾಣಾ ವಲ್ಲಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಾ ವಾ ತತ್ಥಜಾತಕಾ ವಾ ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತಾ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ, ಸಾ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮೇ ಚ ಚೇತಿಯಕಮ್ಮೇ ಚ ಕತೇ ಸಚೇ ಅತಿರೇಕಾ ಹೋತಿ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಕಮ್ಮೇಪಿ ಉಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ; ಅರಕ್ಖಿತಾ ಪನ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ ನ ಹೋತಿ। ಸುತ್ತಮಕಚಿವಾಕನಾಳಿಕೇರಹೀರಚಮ್ಮಮಯಾ ರಜ್ಜುಕಾ ವಾ ಯೋತ್ತಾನಿ ವಾ ವಾಕೇ ಚ ನಾಳಿಕೇರಹೀರೇ ಚ ವಟ್ಟೇತ್ವಾ ಕತಾ ಏಕವಟ್ಟಾ ವಾ ದ್ವಿವಟ್ಟಾ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗರುಭಣ್ಡಂ। ಸುತ್ತಂ ಪನ ಅವಟ್ಟೇತ್ವಾ
ಯೋ ಕೋಚಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಸೂಚಿದಣ್ಡಮತ್ತೋಪಿ ವೇಳು ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನೋ ವಾ ತತ್ಥಜಾತಕೋ ವಾ ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತೋ ಗರುಭಣ್ಡಂ, ಸೋಪಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮೇ ಚ ಚೇತಿಯಕಮ್ಮೇ ಚ ಕತೇ ಅತಿರೇಕೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕಕಮ್ಮೇ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಪಾದಗಣ್ಹನಕತೇಲನಾಳಿ ಪನ ಕತ್ತರಯಟ್ಠಿ, ಉಪಾಹನದಣ್ಡಕೋ, ಛತ್ತದಣ್ಡೋ, ಛತ್ತಸಲಾಕಾತಿ ಇದಮೇತ್ಥ ಭಾಜನೀಯಭಣ್ಡಂ। ದಡ್ಢಗೇಹಮನುಸ್ಸಾ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ನ ವಾರೇತಬ್ಬಾ। ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತಂ ವೇಳುಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಸಮಕಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಂ ವಾ ಥಾವರಂ ಅನ್ತಮಸೋ ತಂಅಗ್ಘನಕಮ್ಪಿ ಫಾತಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬೋ
ತಿಣನ್ತಿ ಮುಞ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ತಿಣಂ। ಯತ್ಥ ಪನ ತಿಣಂ ನತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ಪಣ್ಣೇಹಿ ಛಾದೇನ್ತಿ; ತಸ್ಮಾ ಪಣ್ಣಮ್ಪಿ ತಿಣೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ಇತಿ ಮುಞ್ಜಾದೀಸು ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಮುಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣಮ್ಪಿ ತಿಣಂ ತಾಲಪಣ್ಣಾದೀಸು ಚ ಏಕಂ ಪಣ್ಣಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ವಾ ತತ್ಥಜಾತಕಂ ವಾ ಬಹಾರಾಮೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ತಿಣವತ್ಥುತೋ ಜಾತತಿಣಂ ವಾ ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ, ತಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮೇ ಚ ಚೇತಿಯಕಮ್ಮೇ ಚ ಕತೇ ಅತಿರೇಕಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಕಮ್ಮೇ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ದಡ್ಢಗೇಹಮನುಸ್ಸಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ನ ವಾರೇತಬ್ಬಾ। ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣೋಪಿ ರಿತ್ತಪೋತ್ಥಕೋ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ।
ಮತ್ತಿಕಾ ಪಕತಿಮತ್ತಿಕಾ ವಾ ಹೋತು ಪಞ್ಚವಣ್ಣಾ ವಾ ಸುಧಾ ವಾ ಸಜ್ಜುರಸಕಙ್ಗುಟ್ಠಸಿಲೇಸಾದೀಸು ವಾ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ, ದುಲ್ಲಭಟ್ಠಾನೇ ಆನೇತ್ವಾ ವಾ ದಿನ್ನಂ ತತ್ಥಜಾತಕಂ ವಾ ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತಂ ತಾಲಫಲಪಕ್ಕಮತ್ತಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ। ತಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮೇ ಚ ಚೇತಿಯಕಮ್ಮೇ ಚ ನಿಟ್ಠಿತೇ ಅತಿರೇಕಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಕಮ್ಮೇ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಹಿಙ್ಗುಹಿಙ್ಗುಲಕಹರಿತಾಲಮನೋಸಿಲಞ್ಜನಾನಿ ಪನ ಭಾಜನೀಯಭಣ್ಡಾನಿ।
ದಾರುಭಣ್ಡೇ ಯೋ ಕೋಚಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಸೂಚಿದಣ್ಡಮತ್ತೋಪಿ ದಾರುಭಣ್ಡಕೋ ದಾರುದುಲ್ಲಭಟ್ಠಾನೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನೋ ವಾ ತತ್ಥಜಾತಕೋ ವಾ ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತೋ, ಅಯಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತೀತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ದಾರುವೇಳುಚಮ್ಮಪಾಸಾಣಾದಿವಿಕತಿಂ ದಾರುಭಣ್ಡೇನ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ‘‘ತೇನ ಖೋ
ತತ್ರಾಯಂ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರೋ, ಆಸನ್ದಿಕೋ, ಸತ್ತಙ್ಗೋ, ಭದ್ದಪೀಠಂ, ಪೀಠಿಕಾ, ಏಳಕಪಾದಕಪೀಠಂ, ಆಮಲಕವಟ್ಟಕಪೀಠಂ, ಫಲಕಂ, ಕೋಚ್ಛಂ, ಪಲಾಲಪೀಠಕನ್ತಿ ಇಮೇಸು
ವಙ್ಕಫಲಕಂ, ದೀಘಫಲಕಂ, ಚೀವರಧೋವನಫಲಕಂ, ಘಟ್ಟನಫಲಕಂ, ಘಟ್ಟನಮುಗ್ಗರೋ, ದನ್ತಕಟ್ಠಚ್ಛೇದನಗಣ್ಠಿಕಾ, ದಣ್ಡಮುಗ್ಗರೋ, ಅಮ್ಬಣಂ, ರಜನದೋಣಿ, ಉದಕಪಟಿಚ್ಛಕೋ, ದಾರುಮಯೋ ವಾ ದನ್ತಮಯೋ ವಾ ವೇಳುಮಯೋ ವಾ ಸಪಾದಕೋಪಿ ಅಪಾದಕೋಪಿ ಸಮುಗ್ಗೋ, ಮಞ್ಜೂಸಾ, ಪಾದಗಣ್ಹನಕತೋ ಅತಿರೇಕಪ್ಪಮಾಣೋ ಕರಣ್ಡೋ, ಉದಕದೋಣಿ, ಉದಕಕಟಾಹಂ, ಉಳುಙ್ಕೋ, ಕಟಚ್ಛು, ಪಾನೀಯಸರಾವಂ, ಪಾನೀಯಸಙ್ಖೋತಿ ಏತೇಸುಪಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಸಙ್ಘೇ ದಿನ್ನಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ। ಸಙ್ಖಥಾಲಕಂ ಪನ ಭಾಜನೀಯಂ, ತಥಾ ದಾರುಮಯೋ ಉದಕತುಮ್ಬೋ।
ಪಾದಕಥಲಿಕಮಣ್ಡಲಂ ದಾರುಮಯಂ ವಾ ಹೋತು ಚೋಳಪಣ್ಣಾದಿಮಯಂ ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ। ಆಧಾರಕೋ ಪತ್ತಪಿಧಾನಂ, ತಾಲವಣ್ಟಂ, ಬೀಜನೀ, ಚಙ್ಕೋಟಕಂ, ಪಚ್ಛಿ, ಯಟ್ಠಿಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀ ಮುಟ್ಠಿಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀತಿ ಏತೇಸುಪಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಖುದ್ದಕಂ ವಾ ಮಹನ್ತಂ ವಾ ದಾರುವೇಳುಪಣ್ಣಚಮ್ಮಾದೀಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಕತಂ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ।
ಥಮ್ಭತುಲಾಸೋಪಾನಫಲಕಾದೀಸು ದಾರುಮಯಂ ವಾ ಪಾಸಾಣಮಯಂ ವಾ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಗೇಹಸಮ್ಭಾರರೂಪಂ, ಯೋ ಕೋಚಿ ಕಟಸಾರಕೋ, ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಭೂಮತ್ಥರಣಂ, ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಚಮ್ಮಂ, ಸಬ್ಬಂ ಸಙ್ಘೇ ದಿನ್ನಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ, ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏಳಕಚಮ್ಮಂ ಪನ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಗತಿಕಂ ಹೋತಿ, ತಮ್ಪಿ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ। ಕಪ್ಪಿಯಚಮ್ಮಾನಿ ಭಾಜನೀಯಾನಿ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಸಬ್ಬಂ ಮಞ್ಚಪ್ಪಮಾಣಂ ಚಮ್ಮಂ ಗರುಭಣ್ಡ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ।
ಉದುಕ್ಖಲಂ, ಮುಸಲಂ, ಸುಪ್ಪಂ, ನಿಸದಂ, ನಿಸದಪೋತೋ, ಪಾಸಾಣದೋಣಿ, ಪಾಸಾಣಕಟಾಹಂ, ತುರಿವೇಮಭಸ್ತಾದಿ
ಹತ್ಥಿದನ್ತೋ
ಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡೇ ಸಬ್ಬಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಉಪಭೋಗಪರಿಭೋಗಂ ಘಟಪಿಠರಾದಿಕುಲಾಲಭಾಜನಂ ಪತ್ತಕಟಾಹಂ ಅಙ್ಗಾರಕಟಾಹಂ ಧೂಮದಾನಕಂ ದೀಪರುಕ್ಖಕೋ ದೀಪಕಪಲ್ಲಿಕಾ ಚಯನಿಟ್ಠಕಾ ಛದನಿಟ್ಠಕಾ ಥೂಪಿಕಾತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗರುಭಣ್ಡಂ, ಪಾದಗಣ್ಹನಕತೋ ಅನತಿರಿತ್ತಪ್ಪಮಾಣೋ ಪನ ಘಟಕೋ ಪತ್ತಂ ಥಾಲಕಂ ಕಞ್ಚನಕೋ ಕುಣ್ಡಿಕಾತಿ ಇದಮೇತ್ಥ ಭಾಜನೀಯಭಣ್ಡಂ। ಯಥಾ ಚ ಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡೇ; ಏವಂ ಲೋಹಭಣ್ಡೇಪಿ ಕುಣ್ಡಿಕಾ ಭಾಜನೀಯಕೋಟ್ಠಾಸಮೇವ ಭಜತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಾ।
ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಯವತ್ಥುಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ನವಕಮ್ಮದಾನಕಥಾ
೩೨೩. ಭಣ್ಡಿಕಾಟ್ಠಪನಮತ್ತೇನಾತಿ ದ್ವಾರಬಾಹಾನಂ ಉಪರಿ ಕಪೋತಭಣ್ಡಿಕಯೋಜನಮತ್ತೇನ। ಪರಿಭಣ್ಡಕರಣಮತ್ತೇನಾತಿ ಗೋಮಯಪರಿಭಣ್ಡಕಸಾವಪರಿಭಣ್ಡಕರಣಮತ್ತೇನ। ಧೂಮಕಾಲಿಕನ್ತಿ ಇದಂ ಯಾವಸ್ಸ ಚಿತಕಧೂಮೋ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಾವ ಅಯಂ ವಿಹಾರೋ ಏತಸ್ಸೇವಾತಿ ಏವಂ ಧೂಮಕಾಲೇ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಕತಪರಿಯೋಸಿತಂ ವಿಹಾರಂ ದೇನ್ತಿ। ವಿಪ್ಪಕತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ವಿಪ್ಪಕತೋ ಖುದ್ದಕೇ ವಿಹಾರೇ ಕಮ್ಮಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಛಪ್ಪಞ್ಚವಸ್ಸಿಕನ್ತಿ
ನವಕಮ್ಮಿಕೋ
ದುಬ್ಭಿಕ್ಖೇ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಪಕ್ಕನ್ತೇಸು ಸಬ್ಬೇ ಆವಾಸಾ ನಸ್ಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಆವಾಸೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ತತೋ ಯಾಗುಭತ್ತಚೀವರಾದೀನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೇಹಿ ಸೇಸಾವಾಸಾ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಾಯೇವ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಙ್ಘಿಕೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಅಸತಿ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ‘ತುಯ್ಹಂ ಏಕಂ ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಜಗ್ಗಾಹೀ’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಬಹುತರಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಿಭಾಗಂ ವಾ ಉಪಡ್ಢಭಾಗಂ ವಾ ದತ್ವಾಪಿ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬಂ। ಅಥ ‘ಥಮ್ಭಮತ್ತಮೇವೇತ್ಥ ಅವಸಿಟ್ಠಂ, ಬಹುಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬ’ನ್ತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ‘ತುಯ್ಹಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಮೇವ ಕತ್ವಾ ಜಗ್ಗ; ಏವಮ್ಪಿ ಹಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಣ್ಡಕಟ್ಠಪನಟ್ಠಾನಂ ನವಕಾನಞ್ಚ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಲಭಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಏವಂ ಜಗ್ಗಿತೋ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಜೀವನ್ತೇ ಪುಗ್ಗಲಿಕೋ ಹೋತಿ, ಮತೇ ಸಙ್ಘಿಕೋಯೇವ
ಇದಮ್ಪಿ ಚ ಅಞ್ಞಂ ತತ್ಥೇವ ವುತ್ತಂ – ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಭೂಮಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಸೇನಾಸನಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಯೇನ ಸಾ ಭೂಮಿ ಪಠಮಂ ಗಹಿತಾ, ಸೋ ಸಾಮೀ। ಉಭೋಪಿ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸೋಯೇವ ಸಾಮೀ। ಸೋ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಕರೋತಿ, ಇತರೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಕರೋತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಚೇ ಬಹುಂ ಸೇನಾಸನಟ್ಠಾನಂ ಅತ್ಥಿ
ಯೋ ಪನ ಸಙ್ಘಿಕವಲ್ಲಿಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಹರಿಮೇನ ಉಪಕರಣೇನ ಸಙ್ಘಿಕಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕವಿಹಾರಂ ಕಾರೇತಿ, ಉಪಡ್ಢಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಹೋತಿ; ಉಪಡ್ಢಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ। ಪಾಸಾದೋ ಚೇ ಹೋತಿ, ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದೋ ಸಙ್ಘಿಕೋ; ಉಪರಿ ಪುಗ್ಗಲಿಕೋ। ಸಚೇ ಸೋ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ಹೋತಿ। ಅಥ ಹೇಟ್ಠಾ ಚ ಉಪರಿ ಚ ಇಚ್ಛತಿ, ಉಭಯತ್ಥ ಉಪಡ್ಢಂ ಲಭತಿ। ದ್ವೇ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಕಾರೇತಿ – ಏಕಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ, ಏಕಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ। ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ಉಟ್ಠಿತೇನ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇನ ಕಾರೇತಿ, ತತಿಯಭಾಗಂ ಲಭತಿ। ಸಚೇ ಅಕತಟ್ಠಾನೇ ಚಯಂ ವಾ ಪಮುಖಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಬಹಿಕುಟ್ಟೇ ಉಪಡ್ಢಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ಉಪಡ್ಢಂ ತಸ್ಸ। ಅಥ ಮಹನ್ತಂ ವಿಸಮಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಅಪದೇ ಪದಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಅನಿಸ್ಸರೋ ತತ್ಥ ಸಙ್ಘೋ।
ಏಕಂ ವರಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ನವಕಮ್ಮದಾನಟ್ಠಾನೇ ವಾ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪತ್ತಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಏಕಂ ವರಸೇಯ್ಯಂ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
ಪರಿಯೋಸಿತೇ ಪಕ್ಕಮತಿ ತಸ್ಸೇವೇತನ್ತಿ ಪುನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋವಸ್ಸಂ ತಸ್ಸೇವ ತಂ; ಅನಾಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾದಯೋ ಗಹೇತುಂ ನ ಲಭನ್ತಿ।
ನವಕಮ್ಮದಾನಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಅಞ್ಞತ್ರಪಟಿಭೋಗಪಟಿಕ್ಖೇಪಾದಿಕಥಾ
೩೨೪. ನಾತಿಹರನ್ತೀತಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಹರಿತ್ವಾ ನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ। ಗುತ್ತತ್ಥಾಯಾತಿ ಯಂ ತತ್ಥ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿ, ತಸ್ಸ ಗುತ್ತತ್ಥಾಯ, ತಂ ಅಞ್ಞತ್ರ ಹರಿತುಂ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಮಾ ತಂ ಅಞ್ಞತ್ರ ಹರಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ನಟ್ಠಂ ಸುನಟ್ಠಂ, ಜಿಣ್ಣಂ ಸುಜಿಣ್ಣಂ। ಸಚೇ ಅರೋಗಂ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಪಟಿಸಙ್ಖತೇ ಪುನ ಪಾಕತಿಕಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಪುಗ್ಗಲಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ನಟ್ಠಂ ವಾ ಜಿಣ್ಣಂ ವಾ
ಫಾತಿಕಮ್ಮತ್ಥಾಯಾತಿ ವಡ್ಢಿಕಮ್ಮತ್ಥಾಯ। ಫಾತಿಕಮ್ಮಞ್ಚೇತ್ಥ ಸಮಕಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಂ ವಾ ಅಗ್ಘನಕಂ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿಸೇನಾಸನಮೇವ ವಟ್ಟತಿ।
ಚಕ್ಕಲಿಕನ್ತಿ ಕಮ್ಬಲಾದೀಹಿ ವೇಠೇತ್ವಾ ಕತಚಕ್ಕಲಿಕಂ। ಅಲ್ಲೇಹಿ ಪಾದೇಹೀತಿ ಯೇಹಿ ಅಕ್ಕನ್ತಟ್ಠಾನೇ ಉದಕಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಏವರೂಪೇಹಿ ಪಾದೇಹಿ ಪರಿಭಣ್ಡಕತಭೂಮಿ ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ವಾ ನ ಅಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ
ಚೋಳಕೇನ ಪಲಿವೇಠೇತುನ್ತಿ ಸುಧಾಭೂಮಿಯಂ ವಾ ಪರಿಭಣ್ಡಭೂಮಿಯಂ ವಾ ಸಚೇ ತಟ್ಟಿಕಾ ವಾ ಕಟಸಾರಕೋ ವಾ ನತ್ಥಿ, ಚೋಳಕೇನ ಪಾದಾ ವೇಠೇತಬ್ಬಾ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಪಣ್ಣಮ್ಪಿ ಅತ್ಥರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಕಿಞ್ಚಿ ಅನತ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಪೇನ್ತಸ್ಸ ಪನ ದುಕ್ಕಟಂ। ಯದಿ ಪನ ತತ್ಥ ನೇವಾಸಿಕಾ ಅನತ್ಥತಾಯಪಿ ಭೂಮಿಯಾ ಠಪೇನ್ತಿ, ಅಧೋತಪಾದೇಹಿಪಿ ವಳಞ್ಜೇನ್ತಿ, ತಥೇವ ವಳಞ್ಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
ನ ಭಿಕ್ಖವೇ ಪರಿಕಮ್ಮಕತಾ ಭಿತ್ತೀತಿ ಸೇತಭಿತ್ತಿ ವಾ ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಕತಾ ವಾ। ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಭಿತ್ತಿಮೇವ, ದ್ವಾರಮ್ಪಿ ವಾತಪಾನಮ್ಪಿ ಅಪಸ್ಸೇನಫಲಕಮ್ಪಿ ಪಾಸಾಣತ್ಥಮ್ಭಮ್ಪಿ ರುಕ್ಖತ್ಥಮ್ಭಮ್ಪಿ ಚೀವರೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಪಸ್ಸಯಿತುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿಯೇವ।
ಧೋತಪಾದಕಾತಿ ಧೋತಪಾದಕಾ ಹುತ್ವಾ ಧೋತೇಹಿ ಪಾದೇಹಿ ಅಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಟ್ಠಾನೇ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಿ। ‘‘ಧೋತಪಾದಕೇ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ಧೋತೇಹಿ ಪಾದೇಹಿ ಅಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಟ್ಠಾನಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ ಪಚ್ಚತ್ಥರಿತ್ವಾತಿ ಪರಿಭಣ್ಡಕತಂ ಭೂಮಿಂ ವಾ ಭೂಮತ್ಥರಣಸೇನಾಸನಂ ವಾ ಸಙ್ಘಿಕಮಞ್ಚಪೀಠಂ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕೇನ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣೇನ ಪಚ್ಚತ್ಥರಿತ್ವಾವ ನಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ನಿದ್ದಾಯತೋಪಿ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣೇ ಸಙ್ಕುಟಿತೇ ಕೋಚಿ ಸರೀರಾವಯವೋ ಮಞ್ಚಂ ವಾ ಪೀಠಂ ವಾ ಫುಸತಿ, ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಲೋಮೇಸು ಪನ ಲೋಮಗಣನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಪರಿಭೋಗಸೀಸೇನ ಅಪಸ್ಸಯನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಹತ್ಥತಲಪಾದತಲೇಹಿ ಪನ ಫುಸಿತುಂ ವಾ ಅಕ್ಕಮಿತುಂ ವಾ ವಟ್ಟತಿ। ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ನೀಹರನ್ತಸ್ಸ ಕಾಯೇ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ।
ಅಞ್ಞತ್ರಪರಿಭೋಗಪಟಿಕ್ಖೇಪಾದಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಸಙ್ಘಭತ್ತಾದಿಅನುಜಾನನಕಥಾ
೩೨೫. ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಕಾತುನ್ತಿ ಸಕಲಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ಉದ್ದೇಸಭತ್ತನ್ತಿಆದೀಸು ‘‘ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ…ಪೇ॰… ದಸ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ದೇಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಉದ್ದೇಸೇನ ಲದ್ಧಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭತ್ತಂ ಕಾತುಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ। ಅಪರೇ ತಥೇವ ಭಿಕ್ಖೂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಭತ್ತೇ ಠಿತಿಕಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಜ್ಜ ದಸ ದ್ವಾದಸ ದಿವಸಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಾನಂ ಇದಾನಿ ಅಞ್ಞತೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆನೇಥಾ’’ತಿ ನ ಏವಂ ತತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ‘‘ಪುರಿಮದಿವಸೇಸು ಅಮ್ಹೇಹಿ ನ ಲದ್ಧಂ, ಇದಾನಿ ತಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗಾಹೇಥಾ’’ತಿ ಏವಮ್ಪಿ ವತ್ತುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ। ತಞ್ಹಿ ಆಗತಾಗತಾನಂ ಪಾಪುಣಾತಿಯೇವ।
ಸಙ್ಘಭತ್ತಾದಿಅನುಜಾನನಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಕಥಾ
ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಾದೀಸು
ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಏಕಂ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಟ್ಠಾನಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಾವುತಪ್ಪಮಾಣಾಯಪಿ ಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಆರೋಚಿತಂ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಟ್ಠಾನೇ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಏಕೋ ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಹಿಣಾತಿ ‘‘ಸ್ವೇಪಿ ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಹಿಣಥಾ’’ತಿ, ತೇನ ಸೋ ಅತ್ಥೋ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ತಂ ದಿವಸಂ ಪಮುಸ್ಸತಿ, ದುತಿಯದಿವಸೇ ಪಾತೋವ ಆರೋಚೇತಬ್ಬೋ। ಅಥ ಪಮುಸ್ಸಿತ್ವಾವ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸನ್ತೋ ಸರತಿ, ಯಾವ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ನಾತಿಕ್ಕಮತಿ, ತಾವ ಯಾ ಭೋಜನಸಾಲಾಯ ಪಕತಿಟ್ಠಿತಿಕಾ, ತಸ್ಸಾಯೇವ ವಸೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇಪಿ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಉಪಚಾರಸೀಮಟ್ಠಕೇಹಿ ಏಕಾಬದ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥನ್ತರಂ ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಕತಿಟ್ಠಿತಿಕಾಯ ವಸೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪನ ತಾದಿಸೇ ಏಕಾಬದ್ಧೇ ಅಸತಿ ಬಹಿಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸರತಿ, ತತ್ಥ ನವಂ ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಆಸನಸಾಲಾಯ ಸರನ್ತೇನ ಆಸನಸಾಲಾಯ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಸರಿತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಮೇವ, ಅಗಾಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ನ ಹಿ ಏತಂ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಲಬ್ಭತೀತಿ।
ಸಚೇ
ಘರೂಪಚಾರೋ ಚೇತ್ಥ ‘‘ಏಕಂ ಘರಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ, ಏಕಂ ಘರಂ ನಾನೂಪಚಾರಂ, ನಾನಾಘರಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ, ನಾನಾಘರಂ ನಾನೂಪಚಾರ’’ನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಯಂ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಘರಂ ಏಕವಳಞ್ಜಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಸುಪ್ಪಪಾತಪರಿಚ್ಛೇದಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಏಕೂಪಚಾರಂ ನಾಮ। ತತ್ಥುಪ್ಪನ್ನೋ ಉದ್ದೇಸಲಾಭೋ ತಸ್ಮಿಂ ಉಪಚಾರೇ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತೇನಪಿ ಠಿತಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಏತಂ ‘‘ಏಕಂ ಘರಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ’’ ನಾಮ।
ಯಂ ಪನ ಏಕಂ ಘರಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಭರಿಯಾನಂ ಸುಖವಿಹಾರತ್ಥಾಯ ಮಜ್ಝೇ ಭಿತ್ತಿಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ನಾನಾದ್ವಾರವಳಞ್ಜಂ ಕತಂ, ತತ್ಥುಪ್ಪನ್ನೋ ಉದ್ದೇಸಲಾಭೋ ಭಿತ್ತಿಅನ್ತರಿಕಸ್ಸ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಏತಂ ‘‘ಏಕಂ ಘರಂ ನಾನೂಪಚಾರಂ’’ ನಾಮ।
ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಘರೇ ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋಗೇಹತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏಕಾಬದ್ಧೇ ಕತ್ವಾ ಪಟಿವಿಸ್ಸಕಘರಾನಿಪಿ ಪೂರೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಾಪೇನ್ತಿ, ತತ್ಥುಪ್ಪನ್ನೋ ಉದ್ದೇಸಲಾಭೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಯಮ್ಪಿ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಮಜ್ಝೇ ಭಿತ್ತಿಂ ಅಕತ್ವಾ ಏಕದ್ವಾರೇನೇವ ವಳಞ್ಜನ್ತಿ, ತತ್ರಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏತಂ ‘‘ನಾನಾಘರಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ’’ ನಾಮ।
ಯೋ ಪನ ನಾನಾನಿವೇಸನೇಸು ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಉದ್ದೇಸಲಾಭೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಭಿತ್ತಿಚ್ಛಿದ್ದೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ನಿವೇಸನೇ ನಿಸಿನ್ನಾನಂಯೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಏತಂ ‘‘ನಾನಾಘರಂ ನಾನೂಪಚಾರಂ’’ ನಾಮ।
ಯೋ ಪನ ಗಾಮದ್ವಾರವೀಥಿಚತುಕ್ಕೇಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಮಿಂ
ಸಚೇ ಆಸನಸಾಲಾಯ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಕಾಲಂ ಪಟಿಮಾನೇನ್ತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಕೋಚಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಪತ್ತಂ
ಉದ್ದೇಸಕೋ
ಕೋಚಿ ಆಸನಸಾಲತೋ ಅಟ್ಠ ಉದ್ದೇಸಪತ್ತೇ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಸತ್ತ ಪತ್ತೇ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಂ ಏಕಂ ಉದಕಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಸನಸಾಲಾಯಂ ಪಹಿಣಾತಿ, ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಅವತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಹತ್ಥೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ। ಯೇನ ಯಂ ಲದ್ಧಂ, ತಸ್ಸೇವ ತಂ ಹೋತಿ। ಯೇನ ಪನ ಉದಕಂ ಲದ್ಧಂ, ತಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮ್ಪಿ ಠಿತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ತಞ್ಚ ಲೂಖಂ ವಾ ಲಭತು ಪಣೀತಂ ವಾ
ಸಚೇ ಪನ ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತಾ ‘‘ಇದಂ ಕಿರ ಭನ್ತೇ ಸಬ್ಬಂ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ಪಾತಬ್ಬಂ। ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಅಟ್ಠ ಮಹಾಥೇರೇ ದೇಥ, ಮಜ್ಝಿಮೇ ದೇಥ, ನವಕೇ ದೇಥ, ಪರಿಪುಣ್ಣವಸ್ಸಸಾಮಣೇರೇ ದೇಥ, ಮಜ್ಝಿಮಭಾಣಕಾದಯೋ ದೇಥ, ಮಯ್ಹಂ ಞಾತಿಭಿಕ್ಖೂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ಪನ ‘‘ಉಪಾಸಕ, ತ್ವಂ ಏವಂ ವದಸಿ, ಠಿತಿಕಾಯ ಪನ ತೇಸಂ ನ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಠಿತಿಕಾವಸೇನೇವ ದಾತಬ್ಬಾ। ದಹರಸಾಮಣೇರೇಹಿ
ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ಪಠಮಭಾಗೋ ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅನುಭಾಗೋ ಮಹಾಥೇರಾನಂ, ನ ತತ್ಥ ಸಾಮಣೇರಾ ‘‘ಮಯಂ ಪಠಮಭಾಗಂ ಲಭಿಮ್ಹಾ’’ತಿ ಪುರತೋ ಗನ್ತುಂ ಲಭನ್ತಿ, ಯಥಾಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಏವ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ‘‘ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ‘ತುಮ್ಹೇ ಏಥಾ’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘ಮಯ್ಹಂ ಅಞ್ಞದಾಪಿ ಜಾನಿಸ್ಸಸಿ, ಠಿತಿಕಾ ಪನ ಏವಂ ಗಚ್ಛತೀ’’’ತಿ ಠಿತಿಕಾವಸೇನೇವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಅಥ ‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಗಾಹಿತೇಯೇವ ಪತ್ತೇ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಹರತಿ, ಆಹಟಮ್ಪಿ ಠಿತಿಕಾಯ ಏವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ।
ಏಕೋ ‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ಪೇಸಿತೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಏಕಂ ಪತ್ತಂ ದೇಥ, ನಿಮನ್ತನಭತ್ತಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಸೋ ಚೇ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಘರತೋ ಅಯಂ ಆಗತೋತಿ ಞತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ನನು ತ್ವಂ ಅಸುಕಘರತೋ ಆಗತೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ನ ನಿಮನ್ತನಭತ್ತಂ, ಉದ್ದೇಸಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಭಣತಿ, ಠಿತಿಕಾಯ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಪನ ‘‘ಏಕಂ ಪತ್ತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘‘ಕಿ’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹರಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಯಥಾ ತೇ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠದೂತೋ ನಾಮ। ಉದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ವಾ ಪಟಿಪಾಟಿಪತ್ತಂ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕಪತ್ತಂ ವಾ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ। ಏಕೋ ಬಾಲೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ‘‘ಉದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ಪೇಸಿತೋ ವತ್ತುಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸೋ ‘‘ಕಸ್ಸ
ಏಕಾ ಕೂಟಟ್ಠಿತಿಕಾ ನಾಮ ಹೋತಿ। ರಞ್ಞೋ ವಾ ಹಿ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಗೇಹೇ ಅತಿಪಣೀತಾನಿ ಅಟ್ಠ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಾನಿ ನಿಚ್ಚಂ ದಿಯ್ಯನ್ತಿ, ತಾನಿ ಏಕಚಾರಿಕಭತ್ತಾನಿ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಸುಂ ಠಿತಿಕಾಯ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಸ್ವೇ ದಾನಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಠಿತಿಕಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಗತಾ, ತೇಸು ಅನಾಗತೇಸುಯೇವ ಅಞ್ಞೇ ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆಸನಸಾಲಾಯ
ಅಥ ನೇ ರಾಜಾ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಪತ್ತೇಪಿ ನೇಸಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ದೇತಿ, ಯಂ ಆಹಟಂ ತಂ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಮಾ ತುಚ್ಛಹತ್ಥಾ ಗಚ್ಛನ್ತೂ’’ತಿ ಥೋಕಮೇವ ಪತ್ತೇಸು ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಅಥ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತುಚ್ಛಪತ್ತಾವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಯಂ ತೇಹಿ ಭುತ್ತಂ, ತಂ ನೇಸಂ ಗೀವಾ ಹೋತೀತಿ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ। ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನಾಹ
ಏಕೋ ತಿಚೀವರಪರಿವಾರೋ ಸತಗ್ಘನಕೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಅವಸ್ಸಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪತ್ತೋ, ವಿಹಾರೇ ಚ ‘‘ಏವರೂಪೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಅವಸ್ಸಿಕಸ್ಸ ಪತ್ತೋ’’ತಿ ಲಿಖಿತ್ವಾ ಠಪೇಸುಂ। ಅಥ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಚ್ಚಯೇನ ಅಞ್ಞೋ ತಥಾರೂಪೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ಅಯಂ ಕಿಂ ಅವಸ್ಸಿಕಟ್ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ, ಉದಾಹು ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಿಕಟ್ಠಿತಿಕಾಯಾತಿ। ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಿಕಟ್ಠಿತಿಕಾಯಾತಿ ವುತ್ತಂ, ಅಯಞ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖು ಠಿತಿಕಂ ಗಹೇತ್ವಾಯೇವ ವಡ್ಢಿತೋತಿ।
ಏಕೋ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರೋ ಜಾತೋ, ಪುನ ತಂ ಭತ್ತಂ ಸಾಮಣೇರಟ್ಠಿತಿಕಾಯ ಪತ್ತಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಲಭತಿ। ಅಯಂ ಕಿರ ಅನ್ತರಾಭಟ್ಠಕೋ ನಾಮ। ಯೋ ಪನ ಪರಿಪುಣ್ಣವಸ್ಸೋ ಸಾಮಣೇರೋ ‘‘ಸ್ವೇ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ
ವಿಹಾರೇ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸು ನವ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾ, ಏಕೋ ಸಾದಿಯನಕೋ। ‘‘ದಸ ಉದ್ದೇಸಪತ್ತೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾ ಗಹೇತುಂ ನ ಇಚ್ಛನ್ತಿ। ಇತರೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಸಬ್ಬಾನಿ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಠಿತಿಕಾ ನ ಹೋತಿ। ಏಕೇಕಂ ಚೇ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಠಿತಿಕಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ಏವಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ದಸಹಿಪಿ ಪತ್ತೇಹಿ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಸಙ್ಗಹಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ನವ ಪತ್ತೇ
ಸಚೇ ಸೋ ಉಪಾಸಕೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಘರಂ ಆಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ಸೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಏಥ, ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಸಹಾಯಾ ಹೋಥಾ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಘರಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಯಂ ತತ್ಥ ಲಭತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ। ಇತರೇ ತೇನ ದಿನ್ನಂ ಲಭನ್ತಿ। ಅಥ ನೇಸಂ ಘರೇಯೇವ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಂ ದತ್ವಾ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಾದೀನಿ ದೇನ್ತಿ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಯಂ ಮನುಸ್ಸಾ ದೇನ್ತಿ, ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಚನೇನೇವ ಇತರೇಸಂ ವಟ್ಟತಿ। ಭುತ್ತಾವೀನಂ ಪತ್ತೇ ಪೂರೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಗಮನತ್ಥಾಯ ದೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ದಿನ್ನಂ ಇತರೇಸಂ ವಟ್ಟತಿ।
ಯದಿ ಪನ ತೇ ವಿಹಾರೇಯೇವ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥ, ಮನುಸ್ಸಾನಞ್ಚ ವಚನಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಯಂ ತತ್ಥ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ ಚೇವ ನೀಹರನ್ತಿ ಚ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ತಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಕಂ। ಅಥಾಪಿ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಅವುತ್ತಾ ‘‘ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಚನಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಏಕಸ್ಸ ಮಧುರೇನ ಸರೇನ ಅನುಮೋದನಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಸುತ್ವಾ ಥೇರಾನಞ್ಚ ಉಪಸಮೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಬಹುಂ ಸಮಣಪರಿಕ್ಖಾರಂ ದೇನ್ತಿ, ಅಯಂ ಥೇರೇಸು ಪಸಾದೇನ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ‘‘ಅಕತಭಾಗೋ’’ ನಾಮ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ।
ಏಕೋ
ಏಕೋ ಪಾತಿಯಾ ಭತ್ತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಏಕೇಕಂ ಆಲೋಪಂ ಅದತ್ವಾ ಠಿತಿಕಾಯ ಏಕಸ್ಸ ಯಾಪನಮತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ। ಅಥ ಸೋ ಭತ್ತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತುಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ಅಚ್ಛತಿ, ‘‘ಕಸ್ಸ ತೇ ಆನೀತಂ, ಕಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋಸೀ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಪುಚ್ಛಾಸಭಾಗೇನ ಹಿ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಆನೀತಂ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಾತುಕಾಮೋಮ್ಹೀ’’ತಿ
‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕಿಂ ಆಹರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ಪಕತಿಟ್ಠಿತಿಕಾಯ ಏವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಪನ ಪಾಯಾಸೋ ವಾ ರಸಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ವಾ ನಿಚ್ಚಂ ಲಬ್ಭತಿ; ಏವರೂಪಾನಂ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಂ ಆವೇಣಿಕಾ ಠಿತಿಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ತಥಾ ಸಪರಿವಾರಾಯ ಯಾಗುಯಾ ಮಹಗ್ಘಾನಂ ಫಲಾನಂ ಪಣೀತಾನಞ್ಚ ಖಜ್ಜಕಾನಂ। ಪಕತಿಭತ್ತಯಾಗುಫಲಖಜ್ಜಕಾನಂ ಪನ ಏಕಾವ ಠಿತಿಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ। ‘‘ಸಪ್ಪಿಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಬ್ಬಸಪ್ಪೀನಂ ಏಕಾವ ಠಿತಿಕಾ ವಟ್ಟತಿ, ತಥಾ ಸಬ್ಬತೇಲಾನಂ। ‘‘ಮಧುಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಮಧುನೋ ಏಕಾವ ಠಿತಿಕಾ ವಟ್ಟತಿ, ತಥಾ ಫಾಣಿತಸ್ಸ ಲಟ್ಠಿಮಧುಕಾದೀನಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಾನಂ। ಸಚೇ ಪನ ಗನ್ಧಮಾಲಂ ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಂ ದೇನ್ತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಸ್ಸ ವಟ್ಟತಿ, ನ ವಟ್ಟತೀತಿ। ಆಮಿಸಸ್ಸೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾ ವಟ್ಟತಿ, ಸಙ್ಘಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನತ್ತಾ ಪನ ನ ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ವದನ್ತಿ।
ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ನಿಮನ್ತನಭತ್ತಕಥಾ
ನಿಮನ್ತನಂ
ನಿಮನ್ತನಭತ್ತಘರತೋ ಪನ ಪತ್ತತ್ಥಾಯ ಆಗತಸ್ಸ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಠಿತಿಕಾಯ ಪತ್ತೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಏಕೋ ‘‘ಸಙ್ಘತೋ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅವತ್ವಾ ಕೇವಲಂ ‘‘ಏಕಂ ಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಗಾಹಿತೇಯೇವ ಪತ್ತೇ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಹರತಿ, ತಂ ಪತ್ತಸಾಮಿಕಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ, ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ವಿಯ ಠಿತಿಕಾಯ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಇಧಾಪಿ ಯೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸೋ ‘‘ಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಕಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಹರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವಾ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ।
ಪುಚ್ಛಾಸಭಾಗೇನ ಹಿ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೋ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯ, ತತೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಜಿಗುಚ್ಛನೀಯೋ ಅಸ್ಸ। ‘‘ಕುಹಿಂ ಗಚ್ಛಸಿ, ಕಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಹಿಣ್ಡಸೀ’’ತಿ ಪನ ವುತ್ತೇ ‘‘ತಸ್ಸ ಪತ್ತತ್ಥಾಯ ಆಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಭತ್ತಟ್ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಪತ್ತೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ‘‘ಭತ್ತಾಹರಣಕಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಭತ್ತಟ್ಠಿತಿಕಾಯ ಏವ ದಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ಭುಞ್ಜತೂ’’ತಿ ವದತಿ, ಭಾಜೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಪತ್ತಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮ್ಪಿ ಠಿತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಪಟಿಪಾಟಿಭತ್ತಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ।
ಏಕೋ
ಉಪಾಸಕೋ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಾ ಗನ್ಥಧುತಙ್ಗವಸೇನ ಅಭಿಞ್ಞಾತಸ್ಸ ವಾ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕಸ್ಸ ವಾ ಪಹಿಣಾತಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭತ್ತಗಹಣತ್ಥಾಯ ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ, ಸಚೇಪಿ ಞಾತಿಉಪಟ್ಠಾಕೇಹಿ ಪೇಸಿತಂ ಹೋತಿ, ಇಮೇ ತಯೋ ಜನಾ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ನ ಲಭನ್ತಿ, ಆರುಳ್ಹಾಯೇವ ಮಾತಿಕಂ, ಸಙ್ಘತೋ ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಉದ್ದಿಸಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನವಮೇಹಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಹಿ ಏತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಲಾಭೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ। ಗನ್ಥಧುತಙ್ಗಾದೀಹಿ ಪನ ಅನಭಿಞ್ಞಾತೋ ಆವಾಸಿಕಭಿಕ್ಖು ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಲಭತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇನ ‘‘ಕಿಂ ಸಙ್ಘತೋ ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಉದಾಹು ಯೇ ಜಾನಾಮಿ, ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಮಾತಿಕಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಯಥಾ ದಾಯಕಾ ವದನ್ತಿ, ತಥಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ನಿಸ್ಸಿತಕೇ ವಾ ಯೇ ವಾ ಜಾನಾಥ, ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಯೇ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಗನ್ತುಂ ಲಭತಿ। ಸಚೇ ‘‘ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಹಿಣಥಾ’’ತಿ ಪೇಸೇನ್ತಿ, ಸಙ್ಘತೋವ ಪೇಸೇತಬ್ಬಾ। ಅತ್ತನಾ ಸಚೇ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಭಿಕ್ಖಾ ಲಭಿತುಂ, ಅಞ್ಞೋ ಗಾಮೋ ಗನ್ತಬ್ಬೋ। ನ ಸಕ್ಕಾ ಚೇ ಹೋತಿ ಲಭಿತುಂ, ಸೋಯೇವ ಗಾಮೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ।
ನಿಮನ್ತಿತಭಿಕ್ಖೂ ಆಸನಸಾಲಾಯ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಪತ್ತೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅನಿಮನ್ತಿತೇಹಿ ನ ದಾತಬ್ಬಾ। ‘‘ಏತೇ ನಿಮನ್ತಿತಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ‘‘ತುಮ್ಹೇಪಿ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಉಸ್ಸವಾದೀಸು ಮನುಸ್ಸಾ ಸಯಮೇವ ಪರಿವೇಣಾನಿ ಚ ಪಧಾನಘರಾನಿ ಚ ಗನ್ತ್ವಾ ತಿಪಿಟಕೇ ಚ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೇ ಚ ಭಿಕ್ಖುಸತೇನಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಮನ್ತೇನ್ತಿ। ತದಾ ಯೇಪಿ ಜಾನನ್ತಿ, ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ನ ಹಿ ಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಅತ್ಥಿಕಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಪರಿವೇಣಾನಿ ಚ ಪಧಾನಘರಾನಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನತೋವ ಯಥಾಸತ್ತಿ ಯಥಾಬಲಂ ಭಿಕ್ಖೂ
ಸಚೇ
ಯೋ ಪನ ಅತಿಲಾಭೀ ಹೋತಿ, ಸಕಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಆಗನ್ತುಕಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಏಕಸದಿಸಂ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾವ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ತೇನ ಸಙ್ಘತೋವ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಯಂ ನಿಮನ್ತನೇ ವಿಸೇಸೋ। ಅವಸೇಸೋ ಸಬ್ಬಪಞ್ಹೋ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಅಟ್ಠ ಮಹಾಥೇರೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಅಟ್ಠ ಮಹಾಥೇರಾವ ದಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏಸ ನಯೋ ಮಜ್ಝಿಮಾದೀಸು। ಸಚೇ ಪನ ಅವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ‘‘ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಸಙ್ಘತೋ ದಾತಬ್ಬಾ।
ನಿಮನ್ತನಭತ್ತಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಸಲಾಕಭತ್ತಕಥಾ
ಸಲಾಕಭತ್ತೇ ಪನ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಲಾಕಾಯ ವಾ ಪಟ್ಟಿಕಾಯ ವಾ ಉಪನಿಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಓಪುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಉದ್ದಿಸಿತು’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ರುಕ್ಖಸಾರಮಯಾಯ ಸಲಾಕಾಯ ವಾ ವೇಳುವಿಲೀವತಾಲಪಣ್ಣಾದಿಮಯಾಯ ಪಟ್ಟಿಕಾಯ ವಾ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಸ ನಾಮ ಸಲಾಕಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅಕ್ಖರಾನಿ ಉಪನಿಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಯಂ ವಾ ಚೀವರಭೋಗೇ ವಾ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾ ಸಲಾಕಾಯೋ ಓಪುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಹೇಟ್ಠುಪರಿವಸೇನೇವ ಆಲೋಳೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕೇನ ಸಚೇ ಠಿತಿಕಾ ಅತ್ಥಿ, ಠಿತಿಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ; ನೋ ಚೇ ಅತ್ಥಿ, ಥೇರಾಸನತೋ
ಸಚೇ
ಸಚೇ ಏಕಚ್ಚೇಸು ಗಾಮೇಸು ಬಹೂನಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಾನಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸತ್ತನ್ನಮ್ಪಿ ಅಟ್ಠನ್ನಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದಾತಬ್ಬಾನಿ। ದದನ್ತೇನ ಪನ ಚತುನ್ನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭತ್ತಾನಂ ಸಲಾಕಾಯೋ ಏಕತೋ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ತಂ ಗಾಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞೋ ಗಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಏಕಮೇವ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ, ತಂ ಪನ ಪಾತೋವ ದೇನ್ತಿ, ತಮ್ಪಿ ಏತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಏಕಸ್ಸ ನಿಗ್ಗಹೇನ ದತ್ವಾ ‘‘ಪಾತೋವ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಓರಿಮಗಾಮೇ ಇತರಾನಿ ಭತ್ತಾನಿ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಓರಿಮಗಾಮೇ ಸಲಾಕಭತ್ತೇಸು ಅಗಾಹಿತೇಸ್ವೇವ ಗಾಹಿತಸಞ್ಞಾಯ ಗಚ್ಛತಿ, ಪರಭಾಗಗಾಮೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಪುನ ವಿಹಾರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಇತರಾನಿ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಓರಿಮಗಾಮೋ ಗನ್ತಬ್ಬೋ। ‘‘ನ ಹಿ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಸಙ್ಘಲಾಭೋ ಗಾಹೇತುಂ ಲಬ್ಭತೀ’’ತಿ ಅಯಂ ನಯೋ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತೋ।
ಸಚೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಹೂ ಹೋನ್ತಿ, ಗಾಮವಸೇನ ಸಲಾಕಾ ನ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ವೀಥಿವಸೇನ ವಾ ವೀಥಿಯಂ ಏಕಗೇಹವಸೇನ ವಾ ಕುಲವಸೇನ ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ। ವೀಥಿಆದೀಸು ಚ ಯತ್ಥ ಬಹೂನಿ ಭತ್ತಾನಿ, ತತ್ಥ ಗಾಮೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಬಹೂನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ। ಸಲಾಕಾಸು ಅಸತಿ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾಪಿ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ।
ಸಲಾಕದಾಯಕೇನ ಪನ ವತ್ತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ। ತೇನ ಹಿ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ವುಟ್ಠಾಯ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭೋಜನಸಾಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಸಮ್ಮಟ್ಠಟ್ಠಾನಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವತ್ತಂ ಕತಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಕಾಲಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಸನ್ನಿಪತಿತೇಸು ಪಠಮಮೇವ ವಾರಗಾಮೇ
ಸಚೇ ಅತಿರೇಕಗಾವುತೇ ಗಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಂ ದಿವಸಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ‘‘ಸ್ವೇ ತುಯ್ಹಂ ವಾರಗಾಮೇ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಅಜ್ಜೇವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಯೋ ವಾರಗಾಮಂ ಪೇಸಿಯಮಾನೋ
ಸಚೇ ವಿಹಾರವಾರಿಕಾನಂ ಸಭಾಗಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ; ನೋ ಚೇ, ವಾರಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ಆಹರಾಪೇತಬ್ಬಂ। ತಾವ ನೇಸಂ ಸಲಾಕಾ ಫಾತಿಕಮ್ಮಮೇವ ಭವನ್ತಿ, ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಪನ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಪಣೀತಭತ್ತಸಲಾಕಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಲಭನ್ತಿಯೇವ। ಅತಿರೇಕಉತ್ತರಿಭಙ್ಗಸ್ಸ ಏಕಚಾರಿಕಭತ್ತಸ್ಸ ವಿಸುಂ ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಸಲಾಕಾ ದಾತಬ್ಬಾ।
ಸಚೇ ಯೇನ ಸಲಾಕಾ ಲದ್ಧಾ, ಸೋ ತಂದಿವಸಂ ತಂ ಭತ್ತಂ ನ ಲಭತಿ, ಪುನದಿವಸೇ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಭತ್ತಮೇವ ಲಭತಿ, ನ ಉತ್ತರಿಭಙ್ಗಂ; ಏವಮ್ಪಿ ಪುನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಖೀರಭತ್ತಸ್ಸ ಸಲಾಕಾಯಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಚೇ ಪನ ಖೀರಮೇವ ಲಭತಿ, ನ ಭತ್ತಂ; ಖೀರಲಾಭತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪುನ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಏಕಚಾರಿಕಭತ್ತಾನಿ ಏಕಸ್ಸೇವ
ಸಚೇ ಖುದ್ದಕೋ ವಿಹಾರೋ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏಕಸಮ್ಭೋಗಾ, ಉಚ್ಛುಸಲಾಕಂ ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಸ್ಸ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಥೇರಾದೀನಂ ದಿವಾ ತಚ್ಛೇತ್ವಾ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ರಸಸಲಾಕಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ವಾ ಫಾಣಿತಂ ವಾ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾದೀನಮ್ಪಿ ದಾತಬ್ಬಂ
ತಕ್ಕಸಲಾಕಮ್ಪಿ ಸಭಾಗಟ್ಠಾನೇ ಪಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಪಚಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಧೂಮಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಥೇರಾನಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಮಹಾಆವಾಸೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ಫಲಸಲಾಕಪೂವಸಲಾಕಭೇಸಜ್ಜಗನ್ಧಮಾಲಸಲಾಕಾಯೋಪಿ ವಿಸುಂ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ। ಭೇಸಜ್ಜಾದಿಸಲಾಕಾಯೋ ಚೇತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಸಲಾಕವಸೇನ ಗಾಹಿತತ್ತಾ ಪನ ನ ಸಾದಿತಬ್ಬಾ। ಅಗ್ಗಭಿಕ್ಖಾಮತ್ತಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ
ಯೋ ಸಲಾಕಾಸು ಗಾಹಿತಾಸು ಪಚ್ಛಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾವ ಸಲಾಕಾ ನ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಾ। ಸಲಾಕಂ ನಾಮ ಘಣ್ಟಿಪ್ಪಹರಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇನ್ತೋವ ಲಭತಿ। ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಆಗನ್ತ್ವಾ
ಛಪ್ಪಞ್ಚಸಲಾಕಾ ನಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ, ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕೋ ದಾಯಕಾನಂ ನಾಮಂ ನಸ್ಸರತಿ, ಸೋ ಚೇ ನಟ್ಠಸಲಾಕಾ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವದೇಯ್ಯ, ‘‘ಮಯಾ ಅಸುಕಗಾಮೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪಿತಂ, ತುಮ್ಹೇ ತತ್ಥ ಲದ್ಧಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ವಿಹಾರೇ ಅಪಾಪಿತಂ ಪನ ಆಸನಸಾಲಾಯ ತಂ ಭತ್ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಂ
ಗಮಿಕೋ
ಛಡ್ಡಿತವಿಹಾರೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಬೋಧಿಚೇತಿಯಾದೀನಿ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತೂತಿ
ಏಕೋ ಗಾಮೋ ಅತಿದೂರೇ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಚ್ಚಂ ಗನ್ತುಂ ನ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಮಯಂ ಪುಞ್ಞೇನ ಪರಿಬಾಹಿರಾ ಹೋಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಯೇ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಆಸನ್ನವಿಹಾರೇ ಸಭಾಗಭಿಕ್ಖೂ, ತೇ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಇಮೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನಾಗತದಿವಸೇ ತುಮ್ಹೇ ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ। ಸಲಾಕಾ ಪನ ದೇವಸಿಕಂ ಪಾಪೇತಬ್ಬಾ, ತಾ ಚ ಖೋ ಪನ ಘಣ್ಟಿಪ್ಪಹರಣಮತ್ತೇನ ವಾ ಪಚ್ಛಿಚಾಲನಮತ್ತೇನ ವಾ ಪಾಪಿತಾ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಪಚ್ಛಿಂ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ
ಭಿಕ್ಖೂ ಸಬ್ಬರತ್ತಿಂ ಧಮ್ಮಸವನತ್ಥಂ
ಸಲಾಕಭತ್ತಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಪಕ್ಖಿಕಭತ್ತಾದಿಕಥಾ
ಪಕ್ಖಿಕಾದೀಸು ಪನ ಯಂ ಅಭಿಲಕ್ಖಿತೇಸು ಚಾತುದ್ದಸೀ ಪಞ್ಚದಸೀ ಪಞ್ಚಮೀ ಅಟ್ಠಮೀತಿ ಇಮೇಸು ಪಕ್ಖೇಸು ಕಮ್ಮಪ್ಪಸುತೇಹಿ ಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ ಸತಿಕರಣತ್ಥಾಯ ದಿಯ್ಯತಿ, ತಂ ಪಕ್ಖಿಕಂ ನಾಮ। ತಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಮೇವ ಹೋತಿ, ಗಾಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖಿಕಭತ್ತಮ್ಪಿ ಬಹು ಸಬ್ಬೇಸಂ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ದ್ವೇಪಿ ಭತ್ತಾನಿ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ। ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಮಹಾ, ಪಕ್ಖಿಕಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಠಿತಿಕಾಯ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ
ಉಪೋಸಥಿಕಂ ನಾಮ ಅನ್ವಡ್ಢಮಾಸೇ ಉಪೋಸಥಙ್ಗಾನಿ ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ಯಂ ಅತ್ತನಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ತದೇವ ದಿಯ್ಯತಿ। ಪಾಟಿಪದಿಕಂ ನಾಮ ‘‘ಉಪೋಸಥೇ ಬಹೂ ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಪಾಟಿಪದೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ಪಾಟಿಪದೇ ದಿನ್ನಂ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖದಾನಸದಿಸಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ, ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮೇನ ವಾ ಪರಿಸುದ್ಧಸೀಲಾನಂ ದುತಿಯದಿವಸೇ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಪಾಟಿಪದೇ ದಿಯ್ಯನಕದಾನಂ, ತಮ್ಪಿ ಉಭಯಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಮೇವ। ಇತಿ ಇಮಾನಿ ಸತ್ತಪಿ ಭತ್ತಾನಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಧುತಙ್ಗಭೇದಂ ಕರೋನ್ತಿಯೇವ।
ಅಪರಾನಿಪಿ ‘‘ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಂ’’। ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸೇಸು। ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಾನಿಪಿ ಆಗನ್ತುಕಾಪಿ ಬಹೂ ಹೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಏಕೇಕಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ಭತ್ತೇಸು ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇಸು ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಏಕೋ ಆಗನ್ತುಕೋ ಪಠಮಮೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಗಾಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಆಗತೇಹಿ ಆಗನ್ತುಕೇಹಿ ತೇನ ದಿನ್ನಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ। ತೇನಪಿ ಏಕಂ ಅತ್ತನೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೇಸಾನಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ। ಅಯಂ ಉಳಾರೋ।
ಸಚೇ ಪನ ಯೋ ಪಠಮಂ ಆಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ನಿಸೀದತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಆಗತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ನಿಚ್ಚಂ ಆಗನ್ತುಕಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಆಗತದಿವಸೇಯೇವ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಚೇ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ದ್ವೇ ತೀಣಿ ದಿವಸಾನಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಸತ್ತ ದಿವಸಾನಿ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
ಆವಾಸಿಕೋ
ಗಮಿಯಭತ್ತೇಪಿ ಅಯಮೇವ ಕಥಾಮಗ್ಗೋ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಆಗನ್ತುಕೋ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಮೇವ ಲಭತಿ, ಗಮಿಕೋ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಮ್ಪಿ ಗಮಿಯಭತ್ತಮ್ಪಿ। ಆವಾಸಿಕೋಪಿ ಪಕ್ಕಮಿತುಕಾಮೋ ಗಮಿಕೋ ಹೋತಿ; ಗಮಿಯಭತ್ತಂ ಲಭತಿ। ಯಥಾ ಪನ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಂ; ಏವಮಿದಂ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಸತ್ತ ವಾ ದಿವಸಾನಿ ನ ಲಬ್ಭತಿ। ‘‘ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭುತ್ತೋ ತಂದಿವಸಂ ಕೇನಚಿದೇವ ಕಾರಣೇನ ನ ಗತೋ, ಪುನದಿವಸೇಪಿ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸಉಸ್ಸಾಹತ್ತಾ। ‘‘ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭುತ್ತಸ್ಸ ಚೋರಾ ವಾ ಪನ್ಥಂ ರುನ್ಧನ್ತಿ ಉದಕಂ ವಾ, ದೇವೋ ವಾ ವಸ್ಸತಿ, ಸತ್ಥೋ ವಾ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಉಸ್ಸಾಹೇನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಏತೇ ಉಪದ್ದವೇ ಓಲೋಕೇನ್ತೇನ ‘‘ದ್ವೇ ತಯೋ ದಿವಸೇ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪನ ಲೇಸಂ ಓಡ್ಡೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ಲಭತಿ।
ಗಿಲಾನಭತ್ತಮ್ಪಿ ಸಚೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಗಿಲಾನಾನಂ ಪಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಂ; ನೋ ಚೇ, ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾಗಿಲಾನೋ’’ ನಾಮ। ಏತಸ್ಸ ಗಿಲಾನಭತ್ತಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ದ್ವೇ ಮಹಾಗಿಲಾನಾ – ಏಕೋ ಲಾಭೀ ಅಭಿಞ್ಞಾತೋ ಬಹುಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಲಭತಿ, ಏಕೋ ಅನಾಥೋ ಅಪ್ಪಲಾಭತಾಯ ಅನ್ತೋಗಾಮಂ ಪವಿಸತಿ – ಏತಸ್ಸ ಗಿಲಾನಭತ್ತಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ಗಿಲಾನಭತ್ತೇ ಪನ ದಿವಸಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನತ್ಥಿ। ಯಾವ ರೋಗೋ ನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಸಪ್ಪಾಯಭೋಜನಂ ಅಭುಞ್ಜನ್ತೋ ನ ಯಾಪೇತಿ, ತಾವ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಯದಾ ಪನ ಮಿಸ್ಸಕಯಾಗುಂ ವಾ ಮಿಸ್ಸಕಭತ್ತಂ ವಾ ಭುತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ರೋಗೋ ನ ಕುಪ್ಪತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ।
ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಭತ್ತಮ್ಪಿ ಯಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಹೋತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಂ; ನೋ ಚೇ ಪಹೋತಿ, ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಇದಮ್ಪಿ ದ್ವೀಸು ಗಿಲಾನೇಸು
ಅಪರಾನಿಪಿ ‘‘ಧುರಭತ್ತಂ, ಕುಟಿಭತ್ತಂ, ವಾರಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ತೀಣಿ ಭತ್ತಾನಿ। ತತ್ಥ ಧುರಭತ್ತನ್ತಿ ನಿಚ್ಚಭತ್ತಂ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ ದುವಿಧಂ – ಸಙ್ಘಿಕಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಞ್ಚ। ತತ್ಥ ಯಂ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಧುರಭತ್ತಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ನಿಬನ್ಧಾಪಿತಂ, ತಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಂ। ‘‘ಮಮ ನಿಬದ್ಧಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಪುಗ್ಗಲಿಕೇಪಿ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಧುರಭತ್ತಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋ ಚೇ, ನ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಮಮ ನಿಬದ್ಧಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ವಟ್ಟತಿ, ಸಾದಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇಪಿ ಪಚ್ಛಾ ಕತಿಪಾಹೇ ವೀತಿವತ್ತೇ ‘‘ಧುರಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಮೂಲೇ ಸುಟ್ಠು ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತತ್ತಾ ವಟ್ಟತಿ।
ಕುಟಿಭತ್ತಂ ನಾಮ ಯಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆವಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನವಾಸಿನೋ ಅಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಏವಂ ನಿಬನ್ಧಾಪಿತಂ, ತಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಮೇವ ಹೋತಿ, ಗಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನವಾಸಿನೋ ಅಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ
ವಾರಭತ್ತಂ ನಾಮ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಸಮಯೇ ‘‘ವಾರೇನ ಭಿಕ್ಖೂ
ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ವಿಹಾರಭತ್ತಂ, ಅಟ್ಠಕಭತ್ತಂ, ಚತುಕ್ಕಭತ್ತಂ, ಗುಳ್ಹಕಭತ್ತನ್ತಿ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ಚತ್ತಾರಿ ಭತ್ತಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ। ತತ್ಥ ವಿಹಾರಭತ್ತಂ ನಾಮ ವಿಹಾರೇ ತತ್ರುಪ್ಪಾದಭತ್ತಂ, ತಂ ಸಙ್ಘಭತ್ತೇನ ಗಹಿತಂ। ತಂ ಪನ ತಿಸ್ಸಮಹಾವಿಹಾರಚಿತ್ತಲಪಬ್ಬತಾದೀಸು ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತೇಹಿ ಖೀಣಾಸವೇಹಿ ಯಥಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ಸಕ್ಕಾ ಅಟ್ಠಕಭತ್ತಞ್ಚೇವ ಚತುಕ್ಕಭತ್ತಞ್ಚ; ತಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖಾವಚನೇನ ದಿನ್ನಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ವಟ್ಟತಿ। ಮಹಾಭಿಸಙ್ಖಾರಿಕೇನ ಅತಿರಸಕಪೂವೇನ ಪತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಥಕೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಗುಳ್ಹಕಭತ್ತಂ ನಾಮ। ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಾನೇವ।
ಅಪರಮ್ಪಿ ಗುಳಕಭತ್ತಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಮಹಾಧಮ್ಮಸವನಞ್ಚ ವಿಹಾರಪೂಜಞ್ಚ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸಕಲಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮಾತಿ, ‘‘ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಭಿಕ್ಖುಸತಾನಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖುಪರಿಚ್ಛೇದಜಾನನತ್ಥಂ ಗುಳಕೇ ದೇನ್ತಿ, ಇದಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಇತಿ ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಚೀವರಭಾಜನೀಯಂ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಸೇನಾಸನಭಾಜನೀಯಞ್ಚೇವ ಪಿಣ್ಡಪಾತಭಾಜನೀಯಞ್ಚ ವುತ್ತಂ।
ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭಾಜನೀಯಂ ಪನ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ಸಪ್ಪಿಆದೀಸು ಭೇಸಜ್ಜೇಸು ರಾಜರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾ ಸಪ್ಪಿಸ್ಸ ತಾವ ಕುಮ್ಭಸತಮ್ಪಿ ಕುಮ್ಭಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ವಿಹಾರಂ ಪೇಸೇನ್ತಿ, ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗಹಿತಭಾಜನಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ
‘‘ಅಸುಕವಿಹಾರೇ ಬಹು ಸಪ್ಪಿ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ಸುತ್ವಾ ಯೋಜನನ್ತರವಿಹಾರತೋಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸಮ್ಪತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಾತಬ್ಬಂ। ಅಸಮ್ಪತ್ತಾನಮ್ಪಿ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾದೀಸು ಗಣ್ಹನ್ತೇಸು ದಾತಬ್ಬಮೇವ। ‘‘ಬಹಿಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಠಿತಾನಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ನ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಓಕ್ಕನ್ತೇಹಿ ಏಕಾಬದ್ಧಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಿಹಾರದ್ವಾರೇ ವಾ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇಯೇವ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪರಿಸಾವಸೇನ ವಡ್ಢಿತಾ ನಾಮ ಸೀಮಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಙ್ಘನವಕಸ್ಸ ದಿನ್ನೇಪಿ ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಾನಂ ದಾತಬ್ಬಮೇವ। ದುತಿಯಭಾಗೇ ಪನ ಥೇರಾಸನಂ ಆರುಳ್ಹೇ ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಾನಂ ಪಠಮಭಾಗೋ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ದುತಿಯಭಾಗತೋ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ದಾತಬ್ಬಂ। ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ।
ಯಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ, ದಸೇವ ಚ ಸಪ್ಪಿಕುಮ್ಭಾ ದಿಯ್ಯನ್ತಿ, ಏಕೇಕಕುಮ್ಭವಸೇನೇವ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ। ಏಕೋ ಸಪ್ಪಿಕುಮ್ಭೋ ಹೋತಿ, ದಸ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಭಾಜೇತ್ವಾ
ಸಚೇ ಪನೇಕೋ ಭಿಕ್ಖು, ಏಕೋಪಿ ಕುಮ್ಭೋ ಹೋತಿ, ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಯ್ಹಂ
ಪಾಳಿಂ
ಸಙ್ಘಿಕೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಏವಂ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋವ ಭಾಜಯೇತಿ॥
ಇತಿ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ಪಚ್ಚಯಭಾಜನೀಯಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ಠಪಿತಯಾಗುಭಾಜಕಾದೀಹಿ ಭಾಜನೀಯಟ್ಠಾನಂ ಆಗತಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಉಪಡ್ಢಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ಅಸಮ್ಮತೇಹಿ ಪನ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬೋ। ಸಮ್ಮತೇನ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕವಿಸ್ಸಜ್ಜನಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ‘‘ಸೂಚಿಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವದತೋ ಏಕಾ ದೀಘಾ, ಏಕಾ ರಸ್ಸಾತಿ ದ್ವೇ ಸೂಚಿಯೋ ದಾತಬ್ಬಾ। ‘‘ಅವಿಭತ್ತಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಭಣ್ಡ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ಪಿಪ್ಫಲಕತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಏಕೋ ಪಿಪ್ಫಲಕೋ, ಅದ್ಧಾನಕನ್ತಾರಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಕಾಮಸ್ಸ ಉಪಾಹನಯುಗಳಂ, ಕಾಯಬನ್ಧನತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಕಾಯಬನ್ಧನಂ, ‘‘ಅಂಸಬದ್ಧಕೋ ಮೇ ಜಿಣ್ಣೋ’’ತಿ ಆಗತಸ್ಸ ಅಂಸಬದ್ಧಕೋ, ಪರಿಸ್ಸಾವನತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಪರಿಸ್ಸಾವನಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ಧಮ್ಮಕರಣತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕರಣೋ। ಸಚೇ ಪಟಕೋ ನ ಹೋತಿ, ಧಮ್ಮಕರಣೋ ಪಟಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ದಾತಬ್ಬೋ। ‘‘ಆಗನ್ತುಕಪಟ್ಟಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಯಾಚನ್ತಸ್ಸ
ಪಕ್ಖಿಕಭತ್ತಾದಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।