ಚೂಳಸಙ್ಗಾಮೋ
ಅನುವಿಜ್ಜಕಸ್ಸ ಪಟಿಪತ್ತಿವಣ್ಣನಾ
೩೬೫. ಚೂಳಸಙ್ಗಾಮೇ ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ಸಙ್ಗಾಮೋ ವುಚ್ಚತಿ ಅಧಿಕರಣವಿನಿಚ್ಛಯತ್ಥಾಯ ಸಙ್ಘಸನ್ನಿಪಾತೋ। ತತ್ರ ಹಿ ಅತ್ತಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ ಚೇವ ಸಾಸನಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ ಚ ಉದ್ಧಮ್ಮಂ ಉಬ್ಬಿನಯಂ ಸತ್ಥು ಸಾಸನಂ ದೀಪೇನ್ತಾ ಸಮೋಸರನ್ತಿ ವೇಸಾಲಿಕಾ ವಜ್ಜಿಪುತ್ತಕಾ ವಿಯ। ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ತೇಸಂ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾನಂ ಲದ್ಧಿಂ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಸಕವಾದದೀಪನತ್ಥಾಯ ತತ್ಥ ಅವಚರತಿ, ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಪವತ್ತೇತಿ, ಸೋ ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೋ ನಾಮ ಯಸತ್ಥೇರೋ ವಿಯ। ತೇನ ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೇನ ನೀಚಚಿತ್ತೇನ ಸಙ್ಘೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬೋ। ನೀಚಚಿತ್ತೇನಾತಿ ಮಾನದ್ಧಜಂ ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ನಿಹತಮಾನಚಿತ್ತೇನ। ರಜೋಹರಣಸಮೇನಾತಿ ಪಾದಪುಞ್ಛನಸಮೇನ; ಯಥಾ ರಜೋಹರಣಸ್ಸ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠೇ ವಾ ಅಸಂಕಿಲಿಟ್ಠೇ ವಾ ಪಾದೇ ಪುಞ್ಛಿಯಮಾನೇ ನೇವ ರಾಗೋ ನ ದೋಸೋ; ಏವಂ ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠೇಸು ಅರಜ್ಜನ್ತೇನ ಅದುಸ್ಸನ್ತೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಪತಿರೂಪೇ ಆಸನೇತಿ ಯಥಾಪತಿರೂಪಂ ಆಸನಂ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಾಪುಣನಟ್ಠಾನೇ ಥೇರಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಿಟ್ಠಿಂ ಅದಸ್ಸೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ। ಅನಾನಾಕಥಿಕೇನಾತಿ ನಾನಾವಿಧಂ ತಂ ತಂ ಅನತ್ಥಕಥಂ ಅಕಥೇನ್ತೇನ। ಅತಿರಚ್ಛಾನಕಥಿಕೇನಾತಿ ದಿಟ್ಠಸುತಮುತಮ್ಪಿ ರಾಜಕಥಾದಿಕಂ ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಂ ಅಕಥೇನ್ತೇನ। ಸಾಮಂ ವಾ ಧಮ್ಮೋ ಭಾಸಿತಬ್ಬೋತಿ ಸಙ್ಘಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನೇ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯನಿಸ್ಸಿತಾ ವಾ ರೂಪಾರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದಸಮಥಾಚಾರವಿಪಸ್ಸನಾಚಾರಟ್ಠಾನನಿಸಜ್ಜವತ್ತಾದಿನಿಸ್ಸಿತಾ ವಾ ಕಥಾ ಧಮ್ಮೋ ನಾಮ। ಏವರೂಪೋ ಧಮ್ಮೋ ಸಯಂ ವಾ ಭಾಸಿತಬ್ಬೋ, ಪರೋ ವಾ ಅಜ್ಝೇಸಿತಬ್ಬೋ। ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ತಥಾರೂಪಿಂ ಕಥಂ ಕಥೇತುಂ ಪಹೋತಿ, ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಆವುಸೋ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝಮ್ಹಿ ಅರಿಯೋ ವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೋ ನಾತಿಮಞ್ಞಿತಬ್ಬೋತಿ ಅರಿಯಾ ತುಣ್ಹೀ ನಿಸೀದನ್ತಾ ನ ಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನಾ ವಿಯ ನಿಸೀದನ್ತಿ। ಅಞ್ಞತರಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾವ ನಿಸೀದನ್ತಿ। ಇತಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಮನಸಿಕಾರವಸೇನ ತುಣ್ಹೀಭಾವೋ
ನ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋತಿ ‘‘ಕೋ ನಾಮೋ ತುಯ್ಹಂ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ’’ತಿ ನ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ನ ಜಾತೀತಿ ‘‘ಖತ್ತಿಯಜಾತಿಯೋ ತ್ವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಜಾತಿಯೋ’’ತಿ ನ ಆಗಮೋತಿ ‘‘ದೀಘಭಾಣಕೋಸಿ ತ್ವಂ ಮಜ್ಝಿಮಭಾಣಕೋ’’ತಿ ಏವಂ ಆಗಮೋ ನ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ। ಕುಲಪದೇಸೋತಿ ಖತ್ತಿಯಕುಲಾದಿವಸೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅತ್ರಸ್ಸ ಪೇಮಂ ವಾ ದೋಸೋ ವಾತಿ ಅತ್ರ ಪುಗ್ಗಲೇ ಏತೇಸಂ ಕಾರಣಾನಂ ಅಞ್ಞತರವಸೇನ ಪೇಮಂ ವಾ ಭವೇಯ್ಯ ದೋಸೋ ವಾ।
ನೋ ಪರಿಸಕಪ್ಪಿಕೇನಾತಿ ಪರಿಸಕಪ್ಪಕೇನ ಪರಿಸಾನುವಿಧಾಯಕೇನ ನ ಭವಿತಬ್ಬಂ; ಯಂ ಪರಿಸಾಯ ರುಚ್ಚತಿ, ತದೇವ ಚೇತೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ನ ಕಥೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಹತ್ಥಮುದ್ದಾ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾತಿ ಕಥೇತಬ್ಬೇ ಚ ಅಕಥೇತಬ್ಬೇ ಚ ಸಞ್ಞಾಜನನತ್ಥಂ ಹತ್ಥವಿಕಾರೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ।
ಅತ್ಥಂ ಅನುವಿಧಿಯನ್ತೇನಾತಿ ವಿನಿಚ್ಛಯಪಟಿವೇಧಮೇವ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೇನ ‘‘ಇದಂ ಸುತ್ತಂ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ಇದಂ ವಕ್ಖಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪರಿತುಲಯನ್ತೇನ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಚ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ ನ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಸನ್ನಿಪಾತಮಣ್ಡಲೇ ವಿಚರಿತಬ್ಬಂ, ವಿನಯಧರೇ ಉಟ್ಠಿತೇ ಸಬ್ಬಾ ಪರಿಸಾ ಉಟ್ಠಹತಿ। ನ ವೀತಿಹಾತಬ್ಬನ್ತಿ ನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಹಾಪೇತಬ್ಬೋ। ನ ಕುಮ್ಮಗ್ಗೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೋತಿ ನ ಆಪತ್ತಿ ದೀಪೇತಬ್ಬಾ। ಅಸಾಹಸಿಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬನ್ತಿ ನ ಸಹಸಾಕಾರಿನಾ ಭವಿತಬ್ಬಂ; ಸಹಸಾ ದುರುತ್ತವಚನಂ ನ ಕಥೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಚನಕ್ಖಮೇನಾತಿ ದುರುತ್ತವಾಚಂ ಖಮನಸೀಲೇನ। ಹಿತಪರಿಸಕ್ಕಿನಾತಿ ಹಿತೇಸಿನಾ ಹಿತಗವೇಸಿನಾ ಕರುಣಾ ಚ ಕರುಣಾಪುಬ್ಬಭಾಗೋ ಚ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋತಿ ಅಯಂ ಪದದ್ವಯೇಪಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅನಸುರುತ್ತೇನಾತಿ ನ ಅಸುರುತ್ತೇನ। ಅಸುರುತ್ತಂ ವುಚ್ಚತಿ ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಕಥಾಸಙ್ಖಾತಂ ಅಸುನ್ದರವಚನಂ; ತಂ ನ ಕಥೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅತ್ತಾ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ ‘‘ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತುಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ ನು ಖೋ ನೋ’’ತಿ ಏವಂ ಅತ್ತಾ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ; ಅತ್ತನೋ ಪಮಾಣಂ ಜಾನಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರೋ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ ‘‘ಲಜ್ಜಿಯಾ ನು ಖೋ ಅಯಂ ಪರಿಸಾ, ಸಕ್ಕಾ ಸಞ್ಞಾಪೇತುಂ
ಚೋದಕೋ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ ‘‘ಧಮ್ಮಚೋದಕೋ ನು ಖೋ ನೋ’’ತಿ ಏವಂ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಚುದಿತಕೋ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ ‘‘ಧಮ್ಮಚುದಿತಕೋ ನು ಖೋ ನೋ’’ತಿ ಏವಂ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಅಧಮ್ಮಚೋದಕೋ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ ವುತ್ತಂ ಅಹಾಪೇನ್ತೇನಾತಿ ಚೋದಕಚುದಿತಕೇಹಿ ವುತ್ತವಚನಂ ಅಹಾಪೇನ್ತೇನ। ಅವುತ್ತಂ ಅಪಕಾಸೇನ್ತೇನಾತಿ ಅನೋಸಟಂ ವತ್ಥುಂ ಅಪ್ಪಕಾಸೇನ್ತೇನ। ಮನ್ದೋ ಹಾಸೇತಬ್ಬೋತಿ ಮನ್ದೋ ಮೋಮೂಹೋ ಪಗ್ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ನನು ತ್ವಂ ಕುಲಪುತ್ತೋ’’ತಿ ಉತ್ತೇಜೇತ್ವಾ ಅನುಯೋಗವತ್ತಂ ಕಥಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅನುಯೋಗೋ ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬೋ। ಭೀರೂ ಅಸ್ಸಾಸೇತಬ್ಬೋತಿ ಯಸ್ಸ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝಂ ವಾ ಗಣಮಜ್ಝಂ ವಾ ಅನೋಸಟಪುಬ್ಬತ್ತಾ ಸಾರಜ್ಜಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಾದಿಸೋ ‘‘ಮಾ ಭಾಯಿ, ವಿಸ್ಸಟ್ಠೋ ಕಥೇಹಿ, ಮಯಂ ತೇ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾಪಿ ಅನುಯೋಗವತ್ತಂ ಕಥಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಚಣ್ಡೋ ನಿಸೇಧೇತಬ್ಬೋತಿ ಅಪಸಾದೇತಬ್ಬೋ ತಜ್ಜೇತಬ್ಬೋ। ಅಸುಚಿ ವಿಭಾವೇತಬ್ಬೋತಿ ಅಲಜ್ಜಿಂ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿಂ ದೇಸಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಉಜುಮದ್ದವೇನಾತಿ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಜು ಸೀಲವಾ ಕಾಯವಙ್ಕಾದಿರಹಿತೋ, ಸೋ ಮದ್ದವೇನೇವ ಉಪಚರಿತಬ್ಬೋ। ಧಮ್ಮೇಸು ಚ ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ಯೋ ಧಮ್ಮಗರುಕೋ ಹೋತಿ ನ ಪುಗ್ಗಲಗರುಕೋ, ಅಯಮೇವ ಧಮ್ಮೇಸು ಚ ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಚ ಮಜ್ಝತ್ತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
೩೬೬. ಸುತ್ತಂ ಸಂಸನ್ದನತ್ಥಾಯಾತಿಆದೀಸು ತೇನ ಚ ಪನ ಏವಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಪಿಯಮನಾಪಗರುಭಾವನೀಯೇನ ಅನುವಿಜ್ಜಕೇನ ಸಮುದಾಹಟೇಸು ಸುತ್ತಾದೀಸು ಸುತ್ತಂ ಸಂಸನ್ದನತ್ಥಾಯ; ಆಪತ್ತಾನಾಪತ್ತೀನಂ ಸಂಸನ್ದನತ್ಥನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಓಪಮ್ಮಂ ನಿದಸ್ಸನತ್ಥಾಯಾತಿ ಓಪಮ್ಮಂ ಅತ್ಥದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ। ಅತ್ಥೋ ವಿಞ್ಞಾಪನತ್ಥಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ ಜಾನಾಪನತ್ಥಾಯ। ಪಟಿಪುಚ್ಛಾ ಠಪನತ್ಥಾಯಾತಿ ಪುಚ್ಛಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಠಪನತ್ಥಾಯ। ಓಕಾಸಕಮ್ಮಂ ಚೋದನತ್ಥಾಯಾತಿ ವತ್ಥುನಾ ವಾ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಚೋದನತ್ಥಾಯ। ಚೋದನಾ ಸಾರಣತ್ಥಾಯಾತಿ ದೋಸಾದೋಸಂ ಸರಾಪನತ್ಥಾಯ। ಸಾರಣಾ ಸವಚನೀಯತ್ಥಾಯಾತಿ ದೋಸಾದೋಸಸಾರಣಾ ಸವಚನೀಯಕರಣತ್ಥಾಯ। ಸವಚನೀಯಂ ಪಲಿಬೋಧತ್ಥಾಯಾತಿ ಸವಚನೀಯಂ ‘‘ಇಮಮ್ಹಾ ಆವಾಸಾ ಪರಂ ಮಾ ಪಕ್ಕಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪಲಿಬೋಧತ್ಥಾಯ। ಪಲಿಬೋಧೋ ವಿನಿಚ್ಛಯತ್ಥಾಯಾತಿ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಪಾಪನತ್ಥಾಯ। ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಸನ್ತೀರಣತ್ಥಾಯಾತಿ ದೋಸಾದೋಸಂ ಸನ್ತೀರಣತ್ಥಾಯ ತುಲನತ್ಥಾಯ। ಸನ್ತೀರಣಂ ಠಾನಾಟ್ಠಾನಗಮನತ್ಥಾಯಾತಿ ಆಪತ್ತಿಅನಾಪತ್ತಿಗರುಕಲಹುಕಾಪತ್ತಿಜಾನನತ್ಥಾಯ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಪರಿಗ್ಗಹಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನತ್ಥಾಯಾತಿ ವಿನಿಚ್ಛಯಸಮ್ಪಟಿಗ್ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಚ; ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತದುಬ್ಬಿನಿಚ್ಛಿತಭಾವಜಾನನತ್ಥಾಯ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಚ್ಚೇಕಟ್ಠಾಯಿನೋ ಅವಿಸಂವಾದಕಟ್ಠಾಯಿನೋತಿ ಇಸ್ಸರಿಯಾಧಿಪಚ್ಚಜೇಟ್ಠಕಟ್ಠಾನೇ
ಇದಾನಿ ಯೇ ಮನ್ದಾ ಮನ್ದಬುದ್ಧಿನೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ ‘‘ವಿನಯೋ ನಾಮ ಕಿಮತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ ತೇಸಂ ವಚನೋಕಾಸಪಿದಹನತ್ಥಮತ್ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವಿನಯೋ ಸಂವರತ್ಥಾಯಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ವಿನಯೋ ಸಂವರತ್ಥಾಯಾತಿ ಸಕಲಾಪಿ ವಿನಯಪಞ್ಞತ್ತಿ ಕಾಯವಚೀದ್ವಾರಸಂವರತ್ಥಾಯ। ಆಜೀವವಿಸುದ್ಧಿಪರಿಯೋಸಾನಸ್ಸ ಸೀಲಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯೋ ಅವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋತಿ ಪಾಪಪುಞ್ಞಾನಂ ಕತಾಕತವಸೇನ ಚಿತ್ತವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಾಭಾವೋ। ಪಾಮುಜ್ಜನ್ತಿ ದುಬ್ಬಲಾ ತರುಣಪೀತಿ। ಪೀತೀತಿ ಬಲವಾ ಬಹಲಪೀತಿ। ಪಸ್ಸದ್ಧೀತಿ ಕಾಯಚಿತ್ತದರಥಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿ। ಸುಖನ್ತಿ ಕಾಯಿಕಚೇತಸಿಕಸುಖಂ। ತಞ್ಹಿ ದುವಿಧಮ್ಪಿ ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ಸಮಾಧೀತಿ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾ। ಯಥಾಭೂತಞಾಣದಸ್ಸನನ್ತಿ ತರುಣವಿಪಸ್ಸನಾ; ಉದಯಬ್ಬಯಞಾಣಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾ ಹಿ ತರುಣವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಉಪನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ನಿಬ್ಬಿದಾತಿ ಸಿಖಾಪತ್ತಾ ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನಿಬಲವವಿಪಸ್ಸನಾ। ವಿರಾಗೋತಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ। ವಿಮುತ್ತೀತಿ ಅರಹತ್ತಫಲಂ। ಚತುಬ್ಬಿಧೋಪಿ ಹಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ಅರಹತ್ತಫಲಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನನ್ತಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಞಾಣಂ। ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನತ್ಥಾಯಾತಿ ಅಪಚ್ಚಯಪರಿನಿಬ್ಬಾನತ್ಥಾಯ। ಅಪಚ್ಚಯಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಹಿ ತಂ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೇ ಅವಸ್ಸಂ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿತಬ್ಬತೋತಿ। ಏತದತ್ಥಾ ಕಥಾತಿ ಅಯಂ ವಿನಯಕಥಾ ನಾಮ ಏತದತ್ಥಾ। ಮನ್ತನಾತಿ ವಿನಯಮನ್ತನಾ ಏವ। ಉಪನಿಸಾತಿ ಅಯಂ ‘‘ವಿನಯೋ ಸಂವರತ್ಥಾಯಾ’’ತಿಆದಿಕಾ ಪರಮ್ಪರಪಚ್ಚಯತಾಪಿ ಏತದತ್ಥಾಯ। ಸೋತಾವಧಾನನ್ತಿ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಪರಮ್ಪರಪಚ್ಚಯಕಥಾಯ ಸೋತಾವಧಾನಂ। ಇಮಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಯಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಞಾಣಂ, ತಮ್ಪಿ ಏತದತ್ಥಾಯ। ಯದಿದಂ ಅನುಪಾದಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಮೋಕ್ಖೋತಿ ಯೋ ಅಯಂ ಚತೂಹಿ ಉಪಾದಾನೇಹಿ ಅನುಪಾದಿಯಿತ್ವಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಫಲಸಙ್ಖಾತೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ, ಸೋಪಿ ಏತದತ್ಥಾಯ; ಅಪಚ್ಚಯಪರಿನಿಬ್ಬಾನತ್ಥಾಯ ಏವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
೩೬೭. ಅನುಯೋಗವತ್ತಗಾಥಾಸು ಪಠಮಗಾಥಾ ವುತ್ತತ್ಥಾ ಏವ।
ವತ್ಥುಂ ವಿಪತ್ತಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ, ನಿದಾನಂ ಆಕಾರಅಕೋವಿದೋ ಪುಬ್ಬಾಪರಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ವತ್ಥು’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ‘‘ನ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ ಪದೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ‘‘ಅಕೋವಿದೋ’’ತಿ ಸಮೇನ ಚಾತಿ ತೇನೇವ ಪುಬ್ಬಾಪರಂ ಅಜಾನನಸ್ಸ ಸಮೇನ ಅಞ್ಞಾಣೇನ, ‘‘ಕತಾಕತಂ ನ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ; ಏವಂ ತಾವ ನಜಾನಾತಿ-ಪದೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಯಂ ಪನೇತಂ ‘‘ಆಕಾರಅಕೋವಿದೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತತ್ಥ ಆಕಾರಅಕೋವಿದೋತಿ ಕಾರಣಾಕಾರಣೇ ಅಕೋವಿದೋ। ಇತಿ ಯ್ವಾಯಂ
ಕಮ್ಮಞ್ಚ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚಾತಿ ಇಮೇಸಮ್ಪಿ ಪದಾನಂ ‘‘ನ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ ಪದೇನೇವ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಯೋಜನಾ – ತಥೇವ ಇತಿ ಯ್ವಾಯಂ ಕಮ್ಮಞ್ಚ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅಧಿಕರಣಞ್ಚ ನ ಜಾನಾತಿ, ಸತ್ತಪ್ಪಕಾರೇ ಸಮಥೇ ಚಾಪಿ ಅಕೋವಿದೋ, ರಾಗಾದೀಹಿ ಪನ ರತ್ತೋ ದುಟ್ಠೋ ಚ ಮೂಳ್ಹೋ ಚ, ಭಯೇನ ಭಯಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಮ್ಮೋಹೇನ ಮೋಹಾ ಗಚ್ಛತಿ, ರತ್ತತ್ತಾ ಪನ ದುಟ್ಠತ್ತಾ ಚ ಛನ್ದಾ ದೋಸಾ ಚ ಗಚ್ಛತಿ, ಪರಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತುಂ ಅಸಮತ್ಥತಾಯ ನ ಚ ಸಞ್ಞತ್ತಿಕುಸಲೋ, ಕಾರಣಾಕಾರಣದಸ್ಸನೇ ಅಸಮತ್ಥತಾಯ ನಿಜ್ಝತ್ತಿಯಾ ಚ ಅಕೋವಿದೋ ಅತ್ತನೋ ಸದಿಸಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಲದ್ಧತ್ತಾ ಲದ್ಧಪಕ್ಖೋ, ಹಿರಿಯಾ ಪರಿಬಾಹಿರತ್ತಾ ಅಹಿರಿಕೋ, ಕಾಳಕೇಹಿ ಕಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಕಣ್ಹಕಮ್ಮೋ, ಧಮ್ಮಾದರಿಯಪುಗ್ಗಲಾದರಿಯಾನಂ ಅಭಾವತೋ ಅನಾದರೋ, ಸ ವೇ ತಾದಿಸಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಪಟಿಕ್ಖೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ನ ಪಟಿಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ ನ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬೋ, ನ ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ಇಸ್ಸರಿಯಾಧಿಪಚ್ಚಜೇಟ್ಠಕಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖಗಾಥಾನಮ್ಪಿ ಯೋಜನಾನಯೋ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ।
ಚೂಳಸಙ್ಗಾಮವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।