೪. ಸಮಥಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧. ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೋ
೧೮೫. ತೇನ ಸಮಯೇನ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ – ತಜ್ಜನೀಯಮ್ಪಿ, ನಿಯಸ್ಸಮ್ಪಿ, ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಮ್ಪಿ, ಪಟಿಸಾರಣೀಯಮ್ಪಿ, ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಮ್ಪಿ। ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಾ…ಪೇ॰… ತೇ ಉಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ಖಿಯ್ಯನ್ತಿ ವಿಪಾಚೇನ್ತಿ – ‘‘ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ – ತಜ್ಜನೀಯಮ್ಪಿ, ನಿಯಸ್ಸಮ್ಪಿ, ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಮ್ಪಿ, ಪಟಿಸಾರಣೀಯಮ್ಪಿ, ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಮ್ಪೀ’’ತಿ! ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ…ಪೇ॰… ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ – ತಜ್ಜನೀಯಮ್ಪಿ, ನಿಯಸ್ಸಮ್ಪಿ, ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಮ್ಪಿ, ಪಟಿಸಾರಣೀಯಮ್ಪಿ, ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಮ್ಪೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಭಗವಾ’’ತಿ। ವಿಗರಹಿ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ – ‘‘ಅನನುಚ್ಛವಿಕಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇಸಂ ಮೋಘಪುರಿಸಾನಂ ಅನನುಲೋಮಿಕಂ ಅಪ್ಪತಿರೂಪಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಅಕರಣೀಯಂ। ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮೋಘಪುರಿಸಾ ಅಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ – ತಜ್ಜನೀಯಮ್ಪಿ, ನಿಯಸ್ಸಮ್ಪಿ, ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಮ್ಪಿ, ಪಟಿಸಾರಣೀಯಮ್ಪಿ, ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಮ್ಪಿ! ನೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪ್ಪಸನ್ನಾನಂ ವಾ ಪಸಾದಾಯ…ಪೇ॰… ವಿಗರಹಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ – ತಜ್ಜನೀಯಂ ವಾ, ನಿಯಸ್ಸಂ ವಾ, ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಂ ವಾ, ಪಟಿಸಾರಣೀಯಂ ವಾ, ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಂ ವಾ। ಯೋ ಕರೇಯ್ಯ , ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ।
೧೮೬. ‘‘ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಙ್ಘೋ। ಧಮ್ಮವಾದೀ ಪುಗ್ಗಲೋ ಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಙ್ಘೋ।
ಕಣ್ಹಪಕ್ಖನವಕಂ
೧೮೭. ‘‘ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಪುಗ್ಗಲೋ ಧಮ್ಮವಾದಿಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇತಿ ಪೇಕ್ಖೇತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇತಿ ದಸ್ಸೇತಿ ಅನುದಸ್ಸೇತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಇಮಂ ರೋಚೇಹೀತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಪತಿರೂಪಕೇನ।
‘‘ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಪುಗ್ಗಲೋ ಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇತಿ ಪೇಕ್ಖೇತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇತಿ ದಸ್ಸೇತಿ ಅನುದಸ್ಸೇತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ , ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಥ, ಇಮಂ ರೋಚೇಥಾತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಪತಿರೂಪಕೇನ।
‘‘ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಪುಗ್ಗಲೋ ಧಮ್ಮವಾದಿಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇತಿ ಪೇಕ್ಖೇತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇತಿ ದಸ್ಸೇತಿ ಅನುದಸ್ಸೇತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಇಮಂ ರೋಚೇಹೀತಿ ಇಮಂ ಗಣ್ಹಥ, ಇಮಂ ರೋಚೇಥಾತಿ (ಕ॰)। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಪತಿರೂಪಕೇನ।
‘‘ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಧಮ್ಮವಾದಿಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಞ್ಞಾಪೇನ್ತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇನ್ತಿ ಪೇಕ್ಖೇನ್ತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ ಅನುದಸ್ಸೇನ್ತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಇಮಂ ರೋಚೇಹೀತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಪತಿರೂಪಕೇನ।
‘‘ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಸಞ್ಞಾಪೇನ್ತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇನ್ತಿ ಪೇಕ್ಖೇನ್ತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ ಅನುದಸ್ಸೇನ್ತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಥ, ಇಮಂ ರೋಚೇಥಾತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಪತಿರೂಪಕೇನ।
‘‘ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಧಮ್ಮವಾದಿಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಞ್ಞಾಪೇನ್ತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇನ್ತಿ ಪೇಕ್ಖೇನ್ತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ ಅನುದಸ್ಸೇನ್ತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಇಮಂ ರೋಚೇಹೀತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಪತಿರೂಪಕೇನ।
‘‘ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಙ್ಘೋ ಧಮ್ಮವಾದಿಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇತಿ ಪೇಕ್ಖೇತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇತಿ ದಸ್ಸೇತಿ ಅನುದಸ್ಸೇತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಇಮಂ ರೋಚೇಹೀತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಪತಿರೂಪಕೇನ।
‘‘ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಙ್ಘೋ ಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇತಿ ಪೇಕ್ಖೇತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇತಿ ದಸ್ಸೇತಿ ಅನುದಸ್ಸೇತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಥ, ಇಮಂ ರೋಚೇಥಾತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಪತಿರೂಪಕೇನ।
‘‘ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಙ್ಘೋ ಧಮ್ಮವಾದಿಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇತಿ ಪೇಕ್ಖೇತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇತಿ ದಸ್ಸೇತಿ ಅನುದಸ್ಸೇತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಇಮಂ ರೋಚೇಹೀತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಪತಿರೂಪಕೇನ।
ಕಣ್ಹಪಕ್ಖನವಕಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ।
ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖನವಕಂ
೧೮೮. ‘‘ಧಮ್ಮವಾದೀ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಧಮ್ಮವಾದಿಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇತಿ ಪೇಕ್ಖೇತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇತಿ ದಸ್ಸೇತಿ ಅನುದಸ್ಸೇತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಇಮಂ ರೋಚೇಹೀತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ।
‘‘ಧಮ್ಮವಾದೀ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇತಿ ಪೇಕ್ಖೇತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇತಿ ದಸ್ಸೇತಿ ಅನುದಸ್ಸೇತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಥ, ಇಮಂ ರೋಚೇಥಾತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ।
‘‘ಧಮ್ಮವಾದೀ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಧಮ್ಮವಾದಿಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇತಿ ಪೇಕ್ಖೇತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇತಿ ದಸ್ಸೇತಿ ಅನುದಸ್ಸೇತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಇಮಂ ರೋಚೇಹೀತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ।
‘‘ಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಅಧಮ್ಮವಾದಿಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಞ್ಞಾಪೇನ್ತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇನ್ತಿ ಪೇಕ್ಖೇನ್ತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ ಅನುದಸ್ಸೇನ್ತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ , ಇಮಂ ರೋಚೇಹೀತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ।
‘‘ಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಸಞ್ಞಾಪೇನ್ತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇನ್ತಿ ಪೇಕ್ಖೇನ್ತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ ಅನುದಸ್ಸೇನ್ತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಥ, ಇಮಂ ರೋಚೇಥಾತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ।
‘‘ಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಅಧಮ್ಮವಾದಿಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಞ್ಞಾಪೇನ್ತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇನ್ತಿ ಪೇಕ್ಖೇನ್ತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ ಅನುದಸ್ಸೇನ್ತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ , ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಇಮಂ ರೋಚೇಹೀತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ।
‘‘ಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಙ್ಘೋ ಅಧಮ್ಮವಾದಿಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇತಿ ಪೇಕ್ಖೇತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇತಿ ದಸ್ಸೇತಿ ಅನುದಸ್ಸೇತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಇಮಂ ರೋಚೇಹೀತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ।
‘‘ಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಙ್ಘೋ ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇತಿ ಪೇಕ್ಖೇತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇತಿ ದಸ್ಸೇತಿ ಅನುದಸ್ಸೇತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಥ, ಇಮಂ ರೋಚೇಥಾತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ।
‘‘ಧಮ್ಮವಾದೀ ಸಙ್ಘೋ ಅಧಮ್ಮವಾದಿಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಪೇತಿ ಪೇಕ್ಖೇತಿ ಅನುಪೇಕ್ಖೇತಿ ದಸ್ಸೇತಿ ಅನುದಸ್ಸೇತಿ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಇಮಂ ರೋಚೇಹೀತಿ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನಾ’’ತಿ।
ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖನವಕಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ।
೨. ಸತಿವಿನಯೋ
೧೮೯. ಇದಂ ವತ್ಥು ಪಾರಾ॰ ೩೮೦ ಆದಯೋ ತೇನ ಸಮಯೇನ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮತಾ ದಬ್ಬೇನ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೇನ ಜಾತಿಯಾ ಸತ್ತವಸ್ಸೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಸಚ್ಛಿಕತಂ ಹೋತಿ । ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಾವಕೇನ ಪತ್ತಬ್ಬಂ ಸಬ್ಬಂ ತೇನ ಅನುಪ್ಪತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನತ್ಥಿ ಚಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ಉತ್ತರಿ ಉತ್ತರಿಂ (ಸೀ॰) ಕರಣೀಯಂ, ಕತಸ್ಸ ವಾ ಪತಿಚಯೋ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಮಯಾ ಖೋ ಜಾತಿಯಾ ಸತ್ತವಸ್ಸೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಸಚ್ಛಿಕತಂ। ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಾವಕೇನ ಪತ್ತಬ್ಬಂ ಸಬ್ಬಂ ಮಯಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಂ। ನತ್ಥಿ ಚ ಮೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಉತ್ತರಿಕರಣೀಯಂ, ಕತಸ್ಸ ವಾ ಪತಿಚಯೋ। ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ಕರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ?
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಞ್ಚ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯಂ ಭತ್ತಾನಿ ಚ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘ಮಯಾ ಖೋ ಜಾತಿಯಾ ಸತ್ತವಸ್ಸೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಸಚ್ಛಿಕತಂ। ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಾವಕೇನ ಪತ್ತಬ್ಬಂ, ಸಬ್ಬಂ ಮಯಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಂ। ನತ್ಥಿ ಚ ಮೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಉತ್ತರಿಕರಣೀಯಂ, ಕತಸ್ಸ ವಾ ಪತಿಚಯೋ। ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ಕರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ ? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಞ್ಚ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯಂ ಭತ್ತಾನಿ ಚ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಞ್ಚ ಪಞ್ಞಾಪೇತುಂ ಭತ್ತಾನಿ ಚ ಉದ್ದಿಸಿತು’’ನ್ತಿ। ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ದಬ್ಬ। ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ, ದಬ್ಬ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಞ್ಚ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ ಭತ್ತಾನಿ ಚ ಉದ್ದಿಸಾಹೀ’’ತಿ ಉದ್ದಿಸಾತಿ (ಪಾರಾ॰ ೩೮೦)। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಏತಸ್ಮಿಂ ನಿದಾನೇ ಏತಸ್ಮಿಂ ಪಕರಣೇ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘೋ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಪಞ್ಞಾಪಕಞ್ಚ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕಞ್ಚ ಸಮ್ಮನ್ನತು। ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ। ಪಠಮಂ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ ದಬ್ಬೋ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)। ಯಾಚಿತ್ವಾ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
೧೯೦. ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಪಞ್ಞಾಪಕಞ್ಚ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕಞ್ಚ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ। ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಸಙ್ಘೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಪಞ್ಞಾಪಕಞ್ಚ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕಞ್ಚ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಪಞ್ಞಾಪಕಸ್ಸ ಚ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕಸ್ಸ ಚ ಸಮ್ಮುತಿ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ಸಮ್ಮತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಸೇನಾಸನಪಞ್ಞಾಪಕೋ ಚ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕೋ ಚ। ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ ।
೧೯೧. ಸಮ್ಮತೋ ಚ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಸಭಾಗಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏಕಜ್ಝಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ। ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸುತ್ತನ್ತಿಕಾ ತೇಸಂ ಏಕಜ್ಝಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ – ತೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸುತ್ತನ್ತಂ ಸಙ್ಗಾಯಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ। ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿನಯಧರಾ ತೇಸಂ ಏಕಜ್ಝಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ – ತೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವಿನಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ। ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಾ ತೇಸಂ ಏಕಜ್ಝಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ – ತೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಾಕಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ। ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಝಾಯಿನೋ ತೇಸಂ ಏಕಜ್ಝಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ – ತೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನ ಬ್ಯಾಬಾಧಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ । ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಿಕಾ ಕಾಯದಳ್ಹಿಬಹುಲಾ ಕಾಯದಡ್ಢಿಬಹುಲಾ (ಸೀ॰) ವಿಹರನ್ತಿ ತೇಸಮ್ಪಿ ಏಕಜ್ಝಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ – ಇಮಾಯಪಿಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ರತಿಯಾ ಅಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ। ಯೇಪಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಕಾಲೇ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ ತೇಸಮ್ಪಿ ತೇಜೋಧಾತುಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ತೇನೇವ ಆಲೋಕೇನ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ; ಅಪಿಸು ಭಿಕ್ಖೂ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ವಿಕಾಲೇ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ – ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಾತಿ।
ತೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಂ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ ದಬ್ಬ, ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಹೀ’’ತಿ। ತೇ ಆಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘‘ಕತ್ಥ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ ಇಚ್ಛನ್ತಿ ಕತ್ಥ ಪಞ್ಞಪೇಮೀ’’ತಿ? ತೇ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ದೂರೇ ಅಪದಿಸನ್ತಿ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ ದಬ್ಬ, ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ। ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ, ಚೋರಪಪಾತೇ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ। ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ, ಇಸಿಗಿಲಿಪಸ್ಸೇ ಕಾಳಸಿಲಾಯಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ। ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ, ವೇಭಾರಪಸ್ಸೇ ಸತ್ತಪಣ್ಣಿಗುಹಾಯಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ। ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ, ಸೀತವನೇ ಸಪ್ಪಸೋಣ್ಡಿಕಪಬ್ಭಾರೇ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ। ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ, ಗೋತಮಕಕನ್ದರಾಯಂ ಗೋಮಟಕನ್ದರಾಯಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰) ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ। ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ, ತಿನ್ದುಕಕನ್ದರಾಯಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ। ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ, ತಪೋದಕನ್ದರಾಯಂ ಕಪೋತಕನ್ದರಾಯಂ (ಕ॰) ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ। ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ, ತಪೋದಾರಾಮೇ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ। ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ, ಜೀವಕಮ್ಬವನೇ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ। ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ, ಮದ್ದಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಮಿಗದಾಯೇ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಹೀ’’ತಿ।
ತೇಸಂ ಆಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ತೇಜೋಧಾತುಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅಙ್ಗುಲಿಯಾ ಜಲಮಾನಾಯ ಪುರತೋ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛತಿ। ತೇಪಿ ತೇನೇವ ಆಲೋಕೇನ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತೇಸಂ ಆಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಏವಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ – ಅಯಂ ಮಞ್ಚೋ, ಇದಂ ಪೀಠಂ , ಅಯಂ ಭಿಸಿ, ಇದಂ ಬಿಬ್ಬೋಹನಂ ಬಿಮ್ಬೋಹನಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰), ಇದಂ ವಚ್ಚಟ್ಠಾನಂ, ಇದಂ ಪಸ್ಸಾವಟ್ಠಾನಂ, ಇದಂ ಪಾನೀಯಂ, ಇದಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ, ಅಯಂ ಕತ್ತರದಣ್ಡೋ, ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕತಿಕಸಣ್ಠಾನಂ, ಇಮಂ ಕಾಲಂ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ , ಇಮಂ ಕಾಲಂ ನಿಕ್ಖಮಿತಬ್ಬನ್ತಿ। ತೇಸಂ ಆಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಏವಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಪುನದೇವ ವೇಳುವನಂ ಪಚ್ಚಾಗಚ್ಛತಿ।
೧೯೨. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಮೇತ್ತಿಯಭುಮ್ಮಜಕಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰) ಭಿಕ್ಖೂ ನವಕಾ ಚೇವ ಹೋನ್ತಿ ಅಪ್ಪಪುಞ್ಞಾ ಚ। ಯಾನಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಲಾಮಕಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ ತಾನಿ ತೇಸಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ ಲಾಮಕಾನಿ ಚ ಭತ್ತಾನಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ರಾಜಗಹೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಇಚ್ಛನ್ತಿ ಥೇರಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಿಕಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದಾತುಂ – ಸಪ್ಪಿಮ್ಪಿ, ತೇಲಮ್ಪಿ, ಉತ್ತರಿಭಙ್ಗಮ್ಪಿ। ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾನಂ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಕತಿಕಂ ದೇನ್ತಿ – ಯಥಾರನ್ಧಂ ಯಥಾರದ್ಧಂ (ಸ್ಯಾ॰) ಕಣಾಜಕಂ ಬಿಲಙ್ಗದುತಿಯಂ। ತೇ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪ್ಪಟಿಕ್ಕನ್ತಾ ಥೇರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ – ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ, ಭತ್ತಗ್ಗೇ ಕಿಂ ಅಹೋಸಿ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಕಿಂ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ ಕಿಂ ನಾಹೋಸಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)? ಏಕಚ್ಚೇ ಥೇರಾ ಏವಂ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ, ಸಪ್ಪಿ ಅಹೋಸಿ, ತೇಲಂ ಅಹೋಸಿ, ಉತ್ತರಿಭಙ್ಗಂ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ। ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ ಏವಂ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಆವುಸೋ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಹೋಸಿ – ಪಾಕತಿಕಂ ಯಥಾರನ್ಧಂ ಕಣಾಜಕಂ ಬಿಲಙ್ಗದುತಿಯ’’ನ್ತಿ।
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಕಲ್ಯಾಣಭತ್ತಿಕೋ ಗಹಪತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚತುಕ್ಕಭತ್ತಂ ದೇತಿ ನಿಚ್ಚಭತ್ತಂ। ಸೋ ಭತ್ತಗ್ಗೇ ಸಪುತ್ತದಾರೋ ಉಪತಿಟ್ಠಿತ್ವಾ ಪರಿವಿಸತಿ – ಅಞ್ಞೇ ಓದನೇನ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇ ಸೂಪೇನ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇ ತೇಲೇನ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇ ಉತ್ತರಿಭಙ್ಗೇನ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಕಲ್ಯಾಣಭತ್ತಿಕಸ್ಸ ಗಹಪತಿನೋ ಭತ್ತಂ ಸ್ವಾತನಾಯ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಉದ್ದಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಕಲ್ಯಾಣಭತ್ತಿಕೋ ಗಹಪತಿ ಆರಾಮಂ ಅಗಮಾಸಿ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ। ಸೋ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಕಲ್ಯಾಣಭತ್ತಿಕಂ ಗಹಪತಿಂ ಆಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇಸಿ ಸಮಾದಪೇಸಿ ಸಮುತ್ತೇಜೇಸಿ ಸಮ್ಪಹಂಸೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಕಲ್ಯಾಣಭತ್ತಿಕೋ ಗಹಪತಿ ಆಯಸ್ಮತಾ ದಬ್ಬೇನ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೇನ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸಿತೋ ಸಮಾದಪಿತೋ ಸಮುತ್ತೇಜಿತೋ ಸಮ್ಪಹಂಸಿತೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಸ್ಸ, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಘರೇ ಸ್ವಾತನಾಯ ಭತ್ತಂ ಉದ್ದಿಟ್ಠ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾನಂ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಘರೇ ಸ್ವಾತನಾಯ ಭತ್ತಂ ಉದ್ದಿಟ್ಠ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಕಲ್ಯಾಣಭತ್ತಿಕೋ ಗಹಪತಿ ಅನತ್ತಮನೋ ಅಹೋಸಿ। ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಪಾಪಭಿಕ್ಖೂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಘರೇ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಘರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಾಸಿಂ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ಯೇ, ಜೇ, ಸ್ವೇ ಭತ್ತಿಕಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ ತೇ ಕೋಟ್ಠಕೇ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಕಣಾಜಕೇನ ಬಿಲಙ್ಗದುತಿಯೇನ ಪರಿವಿಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಅಯ್ಯಾ’’ತಿ ಖೋ ಸಾ ದಾಸೀ ಕಲ್ಯಾಣಭತ್ತಿಕಸ್ಸ ಗಹಪತಿನೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ।
ಅಥ ಖೋ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ – ಹಿಯ್ಯೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಲ್ಯಾಣಭತ್ತಿಕಸ್ಸ ಗಹಪತಿನೋ ಭತ್ತಂ ಉದ್ದಿಟ್ಠಂ; ಸ್ವೇ ಅಮ್ಹೇ ಕಲ್ಯಾಣಭತ್ತಿಕೋ ಗಹಪತಿ ಸಪುತ್ತದಾರೋ ಉಪತಿಟ್ಠಿತ್ವಾ ಪರಿವಿಸಿಸ್ಸತಿ; ಅಞ್ಞೇ ಓದನೇನ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇ ಸೂಪೇನ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇ ತೇಲೇನ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇ ಉತ್ತರಿಭಙ್ಗೇನ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ। ತೇ ತೇನೇವ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ನ ಚಿತ್ತರೂಪಂ ರತ್ತಿಯಾ ಸುಪಿಂಸು। ಅಥ ಖೋ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ ಕಲ್ಯಾಣಭತ್ತಿಕಸ್ಸ ಗಹಪತಿನೋ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಸಾ ದಾಸೀ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ; ದಿಸ್ವಾನ ಕೋಟ್ಠಕೇ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನಿಸೀದಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ಖೋ ನ ತಾವ ಭತ್ತಂ ಸಿದ್ಧಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಯಥಾ ಮಯಂ ಕೋಟ್ಠಕೇ ನಿಸೀದಾಪಿಯಾಮಾ’’ತಿ ನಿಸೀದಾಪೇಯ್ಯಾಮಾತಿ (ಕ॰)। ಅಥ ಖೋ ಸಾ ದಾಸೀ ಕಣಾಜಕೇನ ಕಾಣಾಜಕೇನ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰) ಬಿಲಙ್ಗದುತಿಯೇನ ಉಪಗಞ್ಛಿ – ಭುಞ್ಜಥ, ಭನ್ತೇತಿ। ‘‘ಮಯಂ ಖೋ, ಭಗಿನಿ, ನಿಚ್ಚಭತ್ತಿಕಾ’’ತಿ। ‘‘ಜಾನಾಮಿ ಅಯ್ಯಾ ನಿಚ್ಚಭತ್ತಿಕಾತಿ। ಅಪಿ ಚಾಹಂ ಹಿಯ್ಯೋವ ಗಹಪತಿನಾ ಆಣತ್ತಾ – ‘ಯೇ, ಜೇ, ಸ್ವೇ ಭತ್ತಿಕಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇ ಕೋಟ್ಠಕೇ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಕಣಾಜಕೇನ ಬಿಲಙ್ಗದುತಿಯೇನ ಪರಿವಿಸಾ’ತಿ। ಭುಞ್ಜಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ – ಹಿಯ್ಯೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಕಲ್ಯಾಣಭತ್ತಿಕೋ ಗಹಪತಿ ಆರಾಮಂ ಅಗಮಾಸಿ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ। ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ಖೋ ಮಯಂ ದಬ್ಬೇನ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೇನ ಗಹಪತಿನೋ ಅನ್ತರೇ ಪರಿಭಿನ್ನಾತಿ ಸನ್ತಿಕೇ ಪರಿಭಿನ್ನಾತಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)। ತೇ ತೇನೇವ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ನ ಚಿತ್ತರೂಪಂ ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ಅಥ ಖೋ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪ್ಪಟಿಕ್ಕನ್ತಾ ಆರಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ಬಹಾರಾಮಕೋಟ್ಠಕೇ ಸಙ್ಘಾಟಿಪಲ್ಲತ್ಥಿಕಾಯ ನಿಸೀದಿಂಸು ತುಣ್ಹೀಭೂತಾ ಮಙ್ಕುಭೂತಾ ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧಾ ಅಧೋಮುಖಾ ಪಜ್ಝಾಯನ್ತಾ ಅಪ್ಪಟಿಭಾನಾ।
ಅಥ ಖೋ ಮೇತ್ತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಯೇನ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ವನ್ದಾಮಿ ಅಯ್ಯಾ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ನಾಲಪಿಂಸು। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಮೇತ್ತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ವನ್ದಾಮಿ ಅಯ್ಯಾ’’ತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ನಾಲಪಿಂಸು। ‘‘ಕ್ಯಾಹಂ ಅಯ್ಯಾನಂ ಅಪರಜ್ಝಾಮಿ? ಕಿಸ್ಸ ಮಂ ಅಯ್ಯಾ ನಾಲಪನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ತಥಾ ಹಿ ಪನ ತ್ವಂ, ಭಗಿನಿ, ಅಮ್ಹೇ ದಬ್ಬೇನ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೇನ ವಿಹೇಠಿಯಮಾನೇ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಕ್ಯಾಹಂ, ಅಯ್ಯಾ, ಕರೋಮೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಚೇ ಖೋ ತ್ವಂ, ಭಗಿನಿ, ಇಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ, ಅಜ್ಜೇವ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ನಾಸಾಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಕ್ಯಾಹಂ, ಅಯ್ಯಾ, ಕರೋಮಿ? ಕಿಂ ಮಯಾ ಸಕ್ಕಾ ಕಾತು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಭಗಿನಿ, ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏವಂ ವದೇಹಿ – ‘ಇದಂ , ಭನ್ತೇ, ನಚ್ಛನ್ನಂ ನಪ್ಪತಿರೂಪಂ, ಯಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ದಿಸಾ ಅಭಯಾ ಅನೀತಿಕಾ ಅನುಪದ್ದವಾ ಸಾಯಂ ದಿಸಾ ಸಭಯಾ ಸಈತಿಕಾ ಸಉಪದ್ದವಾ; ಯತೋ ನಿವಾತಂ ತತೋ ಸವಾತಂ ತತೋ ಪವಾತಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰); ಉದಕಂ ಮಞ್ಞೇ ಆದಿತ್ತಂ; ಅಯ್ಯೇನಮ್ಹಿ ದಬ್ಬೇನ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೇನ ದೂಸಿತಾ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಅಯ್ಯಾ’’ತಿ ಖೋ ಮೇತ್ತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰) ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಾ ಖೋ ಮೇತ್ತಿಯಾ ಸಾ ಮೇತ್ತಿಯಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰) ಭಿಕ್ಖುನೀ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ನಚ್ಛನ್ನಂ ನಪ್ಪತಿರೂಪಂ, ಯಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ದಿಸಾ ಅಭಯಾ ಅನೀತಿಕಾ ಅನುಪದ್ದವಾ ಸಾಯಂ ದಿಸಾ ಸಭಯಾ ಸಈತಿಕಾ ಸಉಪದ್ದವಾ; ಯತೋ ನಿವಾತಂ ತತೋ ಸವಾತಂ; ಉದಕಂ ಮಞ್ಞೇ ಆದಿತ್ತಂ; ಅಯ್ಯೇನಮ್ಹಿ ದಬ್ಬೇನ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೇನ ದೂಸಿತಾ’’ತಿ।
೧೯೩. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಏತಸ್ಮಿಂ ನಿದಾನೇ ಏತಸ್ಮಿಂ ಪಕರಣೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಸರಸಿ ತ್ವಂ, ದಬ್ಬ, ಏವರೂಪಂ ಕತ್ತಾ ಯಥಾಯಂ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಆಹಾ’’ತಿ? ‘‘ಯಥಾ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸರಸಿ ತ್ವಂ, ದಬ್ಬ, ಏವರೂಪಂ ಕತ್ತಾ ಯಥಾಯಂ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಆಹಾ’’ತಿ? ‘‘ಯಥಾ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸರಸಿ ತ್ವಂ, ದಬ್ಬ, ಏವರೂಪಂ ಕತ್ತಾ ಯಥಾಯಂ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಆಹಾ’’ತಿ? ‘‘ಯಥಾ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ। ‘‘ನ ಖೋ, ದಬ್ಬ, ದಬ್ಬಾ ಏವಂ ನಿಬ್ಬೇಠೇನ್ತಿ। ಸಚೇ ತಯಾ ಕತಂ ಕತನ್ತಿ ವದೇಹಿ। ಸಚೇ ಅಕತಂ ಅಕತನ್ತಿ ವದೇಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಯತೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಜಾತೋ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಸುಪಿನನ್ತೇನಪಿ ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವಿತಾ, ಪಗೇವ ಜಾಗರೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮೇತ್ತಿಯಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ನಾಸೇಥ। ಇಮೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಯುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ। ಇದಂ ವತ್ವಾ ಭಗವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ವಿಹಾರಂ ಪಾವಿಸಿ।
ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಮೇತ್ತಿಯಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ನಾಸೇಸುಂ। ಅಥ ಖೋ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಮಾವುಸೋ, ಮೇತ್ತಿಯಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ನಾಸೇಥ, ನ ಸಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಪರಜ್ಝತಿ; ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸಾ ಉಸ್ಸಾಹಿತಾ ಕುಪಿತೇಹಿ ಅನತ್ತಮನೇಹಿ ಚಾವನಾಧಿಪ್ಪಾಯೇಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಕಿಂ ಪನ ತುಮ್ಹೇ, ಆವುಸೋ, ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ। ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಾ…ಪೇ॰… ತೇ ಉಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ಖಿಯ್ಯನ್ತಿ ವಿಪಾಚೇನ್ತಿ – ‘‘ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ! ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ …ಪೇ॰… ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಭಗವಾ’’ತಿ…ಪೇ॰… ವಿಗರಹಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘೋ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವಿನಯಂ ದೇತು। ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಾತಬ್ಬೋ – ‘‘ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಬ್ಬೇನ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೇನ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ, ವುಡ್ಢಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ, ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ, ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ – ‘ಇಮೇ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇನ್ತಿ। ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಸತಿವಿನಯಂ ಯಾಚಾಮೀ’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ – ‘ಇಮೇ ಮಂ, ಭನ್ತೇ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇನ್ತಿ। ಸೋಹಂ ಸೋಹಂ ಭನ್ತೇ (ಕ॰) ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತೋ ತತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಸತಿವಿನಯಂ ಯಾಚಾಮೀ’ತಿ। ‘‘ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
೧೯೪. ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಇಮೇ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇನ್ತಿ। ಆಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಸತಿವಿನಯಂ ಯಾಚತಿ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವಿನಯಂ ದದೇಯ್ಯ। ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಇಮೇ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇನ್ತಿ। ಆಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಸತಿವಿನಯಂ ಯಾಚತಿ। ಸಙ್ಘೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವಿನಯಂ ದೇತಿ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ – ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಇಮೇ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇನ್ತಿ। ಆಯಸ್ಮಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಸತಿವಿನಯಂ ಯಾಚತಿ। ಸಙ್ಘೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವಿನಯಂ ದೇತಿ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ದಿನ್ನೋ ಸಙ್ಘೇನ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಬ್ಬಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವಿನಯೋ। ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ।
೧೯೫. ‘‘ಪಞ್ಚಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಿಕಾನಿ ಸತಿವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಾನಿ। ಸುದ್ಧೋ ಹೋತಿ ಭಿಕ್ಖು ಅನಾಪತ್ತಿಕೋ, ಅನುವದನ್ತಿ ಚ ನಂ, ಯಾಚತಿ ಚ, ತಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಸತಿವಿನಯಂ ದೇತಿ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮಗ್ಗೇನ – ಇಮಾನಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮಿಕಾನಿ ಸತಿವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಾನೀ’’ತಿ।
೩. ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೋ
೧೯೬. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಗಗ್ಗೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಹೋತಿ, ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಹೋತಿ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಭಿಕ್ಖೂ ಗಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣೇನ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇನ್ತಿ – ‘‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘‘ಅಹಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ , ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ನಾಹಂ ತಂ ಸರಾಮಿ। ಮೂಳ್ಹೇನ ಮೇ ಏತಂ ಕತ’’ನ್ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನಂ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ಚೋದೇನ್ತೇವ – ‘‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’’ತಿ? ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಾ..ಪೇ॰… ತೇ ಉಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ಖಿಯ್ಯನ್ತಿ ವಿಪಾಚೇನ್ತಿ – ‘‘ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣೇನ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇಸ್ಸನ್ತಿ – ‘‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ! ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ನಾಹಂ ತಂ ಸರಾಮಿ। ಮೂಳ್ಹೇನ ಮೇ ಏತಂ ಕತ’ನ್ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನಂ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ಚೋದೇನ್ತೇವ – ‘‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’’ತಿ? ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ…ಪೇ॰… ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಚಂ ಭಗವಾ’’ತಿ…ಪೇ॰… ವಿಗರಹಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘೋ ಗಗ್ಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ದೇತು। ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಾತಬ್ಬೋ – ‘‘ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಗ್ಗೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ, ವುಡ್ಢಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ, ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ, ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ – ‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಮಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣೇನ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇನ್ತಿ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ? ತ್ಯಾಹಂ ಏವಂ ವದಾಮಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ನಾಹಂ ತಂ ಸರಾಮಿ। ಮೂಳ್ಹೇನ ಮೇ ಏತಂ ಕತ’ನ್ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಮಂ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ಚೋದೇನ್ತೇವ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ? ಸೋಹಂ , ಭನ್ತೇ, ಅಮೂಳ್ಹೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ಯಾಚಾಮೀ’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ – ‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಮಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣೇನ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇನ್ತಿ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ? ತ್ಯಾಹಂ ಏವಂ ವದಾಮಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ನಾಹಂ ತಂ ಸರಾಮಿ ಮೂಳ್ಹೇನ ಮೇ ಏತಂ ಕತ’ನ್ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಮಂ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ಚೋದೇನ್ತೇವ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ? ಸೋಹಂ ಅಮೂಳ್ಹೋ ಸೋಹಂ ಭನ್ತೇ ಅಮೂಳ್ಹೋ (ಕ॰) ತತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ಯಾಚಾಮೀ’ತಿ। ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
೧೯೭. ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಯಂ ಗಗ್ಗೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಭಿಕ್ಖೂ ಗಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣೇನ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇನ್ತಿ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ನಾಹಂ ತಂ ಸರಾಮಿ, ಮೂಳ್ಹೇನ ಮೇ ಏತಂ ಕತ’ನ್ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನಂ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ಚೋದೇನ್ತೇವ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ? ಸೋ ಅಮೂಳ್ಹೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ಯಾಚತಿ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಗಗ್ಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ದದೇಯ್ಯ। ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಯಂ ಗಗ್ಗೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಭಿಕ್ಖೂ ಗಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣೇನ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇನ್ತಿ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ನಾಹಂ ತಂ ಸರಾಮಿ ಮೂಳ್ಹೇನ ಮೇ ಏತಂ ಕತ’ನ್ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನಂ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ಚೋದೇನ್ತೇವ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ? ಸೋ ಅಮೂಳ್ಹೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ಯಾಚತಿ। ಸಙ್ಘೋ ಗಗ್ಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ದೇತಿ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಗಗ್ಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ॰…।
‘‘ದಿನ್ನೋ ಸಙ್ಘೇನ ಗಗ್ಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೋ। ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ , ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ।
೧೯೮. ‘‘ತೀಣಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಮ್ಮಿಕಾನಿ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಾನಿ, ತೀಣಿ ಧಮ್ಮಿಕಾನಿ। ಕಮ್ಮಾನಿ ತೀಣಿ ಅಧಮ್ಮಿಕಾನಿ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಾನಿ?
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತಮೇನಂ ಚೋದೇತಿ ಸಙ್ಘೋ ವಾ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ, ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ವಾ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ? ಸೋ ಸರಮಾನೋವ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಸರಾಮಿ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ದೇತಿ। ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಂ।
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತಮೇನಂ ಚೋದೇತಿ ಸಙ್ಘೋ ವಾ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ, ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ವಾ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ? ಸೋ ಸರಮಾನೋವ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ಸರಾಮಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಯಥಾಸುಪಿನನ್ತೇನಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ದೇತಿ। ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಂ।
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತಮೇನಂ ಚೋದೇತಿ ಸಙ್ಘೋ ವಾ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ, ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ವಾ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ? ಸೋ ಅನುಮ್ಮತ್ತಕೋ ಉಮ್ಮತ್ತಕಾಲಯಂ ಕರೋತಿ – ‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ ಏವಂ ಕರೋಮಿ। ತುಮ್ಹೇಪಿ ಏವಂ ಕರೋಥ। ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ಏತಂ ಕಪ್ಪತಿ। ತುಮ್ಹಾಕಮ್ಪೇತಂ ಕಪ್ಪತೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ದೇತಿ। ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಂ। ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಅಧಮ್ಮಿಕಾನಿ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಾನಿ।
೧೯೯. ‘‘ಕತಮಾನಿ ತೀಣಿ ಧಮ್ಮಿಕಾನಿ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಾನಿ?
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಹೋತಿ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಹೋತಿ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ತಮೇನಂ ಚೋದೇತಿ ಸಙ್ಘೋ ವಾ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ, ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ವಾ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ? ಸೋ ಅಸ್ಸರಮಾನೋವ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಸರಾಮಿ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ದೇತಿ। ಧಮ್ಮಿಕಂ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಂ।
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಹೋತಿ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಹೋತಿ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ತಮೇನಂ ಚೋದೇತಿ ಸಙ್ಘೋ ವಾ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ, ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ವಾ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ ? ಸೋ ಅಸ್ಸರಮಾನೋವ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ಸರಾಮಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಯಥಾ ಸುಪಿನನ್ತೇನಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ದೇತಿ। ಧಮ್ಮಿಕಂ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಂ।
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಹೋತಿ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಹೋತಿ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ತಮೇನಂ ಚೋದೇತಿ ಸಙ್ಘೋ ವಾ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ, ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ವಾ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ? ಸೋ ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಉಮ್ಮತ್ತಕಾಲಯಂ ಕರೋತಿ – ‘ಅಹಮ್ಪಿ ಏವಂ ಕರೋಮಿ। ತುಮ್ಹೇಪಿ ಏವಂ ಕರೋಥ। ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ಏತಂ ಕಪ್ಪತಿ। ತುಮ್ಹಾಕಮ್ಪೇತಂ ಕಪ್ಪತೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ದೇತಿ। ಧಮ್ಮಿಕಂ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಂ। ‘‘ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಧಮ್ಮಿಕಾನಿ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಾನೀ’’ತಿ।
೪. ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ
೨೦೦. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪ್ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ – ತಜ್ಜನೀಯಮ್ಪಿ, ನಿಯಸ್ಸಮ್ಪಿ, ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಮ್ಪಿ, ಪಟಿಸಾರಣೀಯಮ್ಪಿ, ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಮ್ಪಿ। ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಾ…ಪೇ॰… ತೇ ಉಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ಖಿಯ್ಯನ್ತಿ ವಿಪಾಚೇನ್ತಿ – ‘‘ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪ್ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ – ತಜ್ಜನೀಯಮ್ಪಿ, ನಿಯಸ್ಸಮ್ಪಿ, ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಮ್ಪಿ, ಪಟಿಸಾರಣೀಯಮ್ಪಿ, ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಮ್ಪೀ’’ತಿ! ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ…ಪೇ॰… ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಭಗವಾ’’ತಿ…ಪೇ॰… ವಿಗರಹಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪ್ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ – ತಜ್ಜನೀಯಂ ವಾ, ನಿಯಸ್ಸಂ ವಾ, ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಂ ವಾ, ಪಟಿಸಾರಣೀಯಂ ವಾ, ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಂ ವಾ। ಯೋ ಕರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ।
೨೦೧. ‘‘ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಹೋತಿ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ, ಏವಂ ಧಮ್ಮಿಕಂ। ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಹೋತಿ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ?
‘‘ಭಿಕ್ಖು ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತಮೇನಂ ಚೋದೇತಿ ಸಙ್ಘೋ ವಾ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ, ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ವಾ – ‘ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ , ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ’ತಿ। ತಂ ಸಙ್ಘೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇನ ಕಾರೇತಿ। ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ।
‘‘ಭಿಕ್ಖು ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತಮೇನಂ ಚೋದೇತಿ ಸಙ್ಘೋ ವಾ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ, ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ವಾ – ‘ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ…ಪೇ॰… ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ…ಪೇ॰… ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಂ…ಪೇ॰… ದುಕ್ಕಟಂ…ಪೇ॰… ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ’ತಿ। ತಂ ಸಙ್ಘೋ ದುಬ್ಭಾಸಿತೇನ ಕಾರೇತಿ। ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ।
‘‘ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ…ಪೇ॰… ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ…ಪೇ॰… ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ…ಪೇ॰… ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಂ…ಪೇ॰… ದುಕ್ಕಟಂ…ಪೇ॰… ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತಮೇನಂ ಚೋದೇತಿ ಸಙ್ಘೋ ವಾ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ, ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ವಾ – ‘ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ’ತಿ ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ’ತಿ। ತಂ ಸಙ್ಘೋ ಪಾರಾಜಿಕೇನ ಕಾರೇತಿ। ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ।
‘‘ಭಿಕ್ಖು ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತಮೇನಂ ಚೋದೇತಿ ಸಙ್ಘೋ ವಾ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ, ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ವಾ – ‘ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ…ಪೇ॰… ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ…ಪೇ॰… ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ…ಪೇ॰… ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಂ…ಪೇ॰… ದುಕ್ಕಟಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ’ತಿ। ತಂ ಸಙ್ಘೋ ದುಕ್ಕಟೇನ ಕಾರೇತಿ। ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ। ‘‘ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಹೋತಿ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ।
‘‘ಕಥಞ್ಚ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಿಕಂ ಹೋತಿ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ? ಭಿಕ್ಖು ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತಮೇನಂ ಚೋದೇತಿ ಸಙ್ಘೋ ವಾ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ, ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ವಾ – ‘ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ಆಮ, ಆವುಸೋ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ’ತಿ। ತಂ ಸಙ್ಘೋ ಪಾರಾಜಿಕೇನ ಕಾರೇತಿ। ಧಮ್ಮಿಕಂ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ।
‘‘ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ…ಪೇ॰… ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ…ಪೇ॰… ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ…ಪೇ॰… ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಂ…ಪೇ॰… ದುಕ್ಕಟಂ…ಪೇ॰… ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತಮೇನಂ ಚೋದೇತಿ ಸಙ್ಘೋ ವಾ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ, ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ವಾ – ‘ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ಆಮ, ಆವುಸೋ, ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ’ತಿ। ತಂ ಸಙ್ಘೋ ದುಬ್ಭಾಸಿತೇನ ಕಾರೇತಿ। ಧಮ್ಮಿಕಂ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಿಕಂ ಹೋತಿ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣ’’ನ್ತಿ।
೫. ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾ
೨೦೨. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಭಣ್ಡನಜಾತಾ ಕಲಹಜಾತಾ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮುಖಸತ್ತೀಹಿ ವಿತುದನ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ। ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ। ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವರೂಪಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾಯ ವೂಪಸಮೇತುಂ। ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪಕೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ – ಯೋ ನ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಗಹಿತಾಗಹಿತುಞ್ಚ ಜಾನೇಯ್ಯ। ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ। ಪಠಮಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ, ಯಾಚಿತ್ವಾ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
೨೦೩. ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ। ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪಕಸ್ಸ ಸಮ್ಮುತಿ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ಸಮ್ಮತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪಕೋ। ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ।
೨೦೪. ‘‘ದಸಯಿಮೇ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾ, ದಸ ಧಮ್ಮಿಕಾ ದಸ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾ (ಕ॰)। ಕತಮೇ ದಸ ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾ? ಓರಮತ್ತಕಞ್ಚ ಅಧಿಕರಣಂ ಹೋತಿ, ನ ಚ ಗತಿಗತಂ ಹೋತಿ, ನ ಚ ಸರಿತಸಾರಿತಂ ಹೋತಿ, ಜಾನಾತಿ ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಬಹುತರಾತಿ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಬಹುತರಾ ಅಸ್ಸೂತಿ, ಜಾನಾತಿ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ವಗ್ಗಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ನ ಚ ಯಥಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ – ಇಮೇ ದಸ ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾ।
‘‘ಕತಮೇ ದಸ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾ? ನ ಚ ಓರಮತ್ತಕಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಹೋತಿ, ಗತಿಗತಞ್ಚ ಹೋತಿ, ಸರಿತಸಾರಿತಞ್ಚ ಹೋತಿ, ಜಾನಾತಿ ಧಮ್ಮವಾದೀ ಬಹುತರಾತಿ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಧಮ್ಮವಾದೀ ಬಹುತರಾ ಅಸ್ಸೂತಿ, ಜಾನಾತಿ ಸಙ್ಘೋ ನ ಭಿಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಸಙ್ಘೋ ನ ಭಿಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಸಮಗ್ಗಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಯಥಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಚ ಗಣ್ಹನ್ತಿ – ಇಮೇ ದಸ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾ’’ತಿ।
೬. ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾ
೨೦೫. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಉಪವಾಳೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನೋ ಅವಜಾನಿತ್ವಾ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪಟಿಜಾನಿತ್ವಾ ಅವಜಾನಾತಿ, ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತಿ, ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸತಿ। ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಾ…ಪೇ॰… ತೇ ಉಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ಖಿಯ್ಯನ್ತಿ ವಿಪಾಚೇನ್ತಿ – ‘‘ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಉಪವಾಳೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನೋ ಅವಜಾನಿತ್ವಾ ಪಟಿಜಾನಿಸ್ಸತಿ, ಪಟಿಜಾನಿತ್ವಾ ಅವಜಾನಿಸ್ಸತಿ, ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರಿಸ್ಸತಿ, ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ! ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ…ಪೇ॰… ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಭಗವಾ’’ತಿ…ಪೇ॰… ವಿಗರಹಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ತೇನ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘೋ ಉಪವಾಳಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೋತು। ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾತಬ್ಬಂ। ಪಠಮಂ ಉಪವಾಳೋ ಭಿಕ್ಖು ಚೋದೇತಬ್ಬೋ, ಚೋದೇತ್ವಾ ಸಾರೇತಬ್ಬೋ, ಸಾರೇತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಆರೋಪೇತಬ್ಬೋ, ಆಪತ್ತಿಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
೨೦೬. ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಯಂ ಉಪವಾಳೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನೋ ಅವಜಾನಿತ್ವಾ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪಟಿಜಾನಿತ್ವಾ ಅವಜಾನಾತಿ, ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತಿ, ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ‘ಭಾಸತಿ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಉಪವಾಳಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಯಂ ಉಪವಾಳೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನೋ ಅವಜಾನಿತ್ವಾ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪಟಿಜಾನಿತ್ವಾ ಅವಜಾನಾತಿ, ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತಿ, ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸತಿ। ಸಙ್ಘೋ ಉಪವಾಳಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಉಪವಾಳಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕರಣಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ॰…।
‘‘ಕತಂ ಸಙ್ಘೇನ ಉಪವಾಳಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ। ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ।
೨೦೭. ‘‘ಪಞ್ಚಿಮಾನಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಿಕಾನಿ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕರಣಾನಿ। ಅಸುಚಿ ಚ ಹೋತಿ, ಅಲಜ್ಜೀ ಚ, ಸಾನುವಾದೋ ಚ, ತಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ ಧಮ್ಮೇನ, ಸಮಗ್ಗೇನ – ಇಮಾನಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮಿಕಾನಿ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕರಣಾನಿ।
ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮದ್ವಾದಸಕಂ
೨೦೮. ‘‘ತೀಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಞ್ಚ ಹೋತಿ, ಅವಿನಯಕಮ್ಮಞ್ಚ, ದುವೂಪಸನ್ತಞ್ಚ। ಅಸಮ್ಮುಖಾ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಟಿಪುಚ್ಛಾಕತಂ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಕತಂ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಅಧಮ್ಮೇನ ಕತಂ ಹೋತಿ, ವಗ್ಗೇನ ಕತಂ ಹೋತಿ – ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಞ್ಚ ಹೋತಿ, ಅವಿನಯಕಮ್ಮಞ್ಚ, ದುವೂಪಸನ್ತಞ್ಚ।
ಧಮ್ಮಕಮ್ಮದ್ವಾದಸಕಂ
೨೦೯. ‘‘ತೀಹಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಞ್ಚ ಹೋತಿ, ವಿನಯಕಮ್ಮಞ್ಚ, ಸುವೂಪಸನ್ತಞ್ಚ। ಸಮ್ಮುಖಾ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಪಟಿಪುಚ್ಛಾಕತಂ ಹೋತಿ, ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಕತಂ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮೇನ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಸಮಗ್ಗೇನ ಕತಂ ಹೋತಿ – ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಞ್ಚ ಹೋತಿ, ವಿನಯಕಮ್ಮಞ್ಚ, ಸುವೂಪಸನ್ತಞ್ಚ।
ಆಕಙ್ಖಮಾನಛಕ್ಕಂ
೨೧೦. ‘‘ತೀಹಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಸಙ್ಘೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಭಣ್ಡನಕಾರಕೋ ಹೋತಿ ಕಲಹಕಾರಕೋ ವಿವಾದಕಾರಕೋ ಭಸ್ಸಕಾರಕೋ ಸಙ್ಘೇ ಅಧಿಕರಣಕಾರಕೋ; ಬಾಲೋ ಹೋತಿ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ಆಪತ್ತಿಬಹುಲೋ ಅನಪದಾನೋ; ಗಿಹಿಸಂಸಟ್ಠೋ ವಿಹರತಿ ಅನನುಲೋಮಿಕೇಹಿ ಗಿಹಿಸಂಸಗ್ಗೇಹಿ – ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಸಙ್ಘೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯ।
‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಸಙ್ಘೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಅಧಿಸೀಲೇ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಜ್ಝಾಚಾರೇ ಆಚಾರವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅತಿದಿಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ – ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰…।
‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ – ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಸಙ್ಘೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯ।
‘‘ತಿಣ್ಣಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಸಙ್ಘೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಏಕೋ ಭಣ್ಡನಕಾರಕೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಘೇ ಅಧಿಕರಣಕಾರಕೋ; ಏಕೋ ಬಾಲೋ ಹೋತಿ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ಆಪತ್ತಿಬಹುಲೋ ಅನಪದಾನೋ; ಏಕೋ ಗಿಹಿಸಂಸಟ್ಠೋ ವಿಹರತಿ ಅನನುಲೋಮಿಕೇಹಿ ಗಿಹಿಸಂಸಗ್ಗೇಹಿ – ಇಮೇಸಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಣ್ಣಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಸಙ್ಘೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯ।
‘‘ಅಪರೇಸಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಣ್ಣಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಸಙ್ಘೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಏಕೋ ಅಧಿಸೀಲೇ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಏಕೋ ಅಜ್ಝಾಚಾರೇ ಆಚಾರವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಏಕೋ ಅತಿದಿಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ – ಇಮೇಸಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰…।
‘‘ಅಪರೇಸಮ್ಪಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಏಕೋ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ಏಕೋ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ಏಕೋ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ – ಇಮೇಸಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಣ್ಣಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಸಙ್ಘೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯ।
ಅಟ್ಠಾರಸವತ್ತಂ
೨೧೧. ‘‘ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಕತೇನ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ರಾಯಂ ಸಮ್ಮಾವತ್ತನಾ –
ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ, ನ ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕಸಮ್ಮುತಿ ಸಾದಿತಬ್ಬಾ, ಸಮ್ಮತೇನಪಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ನ ಓವದಿತಬ್ಬಾ…ಪೇ॰… ನ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸಮ್ಪಯೋಜೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಙ್ಘೋ ಉಪವಾಳಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿ।
೭. ತಿಣವತ್ಥಾರಕಂ
೨೧೨. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಹೋತಿ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಅಥ ಖೋ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಖೋ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಕಕ್ಖಳತಾಯ ವಾಳತಾಯ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰) ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ। ಕಥಂ ನು ಖೋ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ? ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ।
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಹೋತಿ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ । ತತ್ರ ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತತ್ರ ಚೇ ಭಿಕ್ಖವೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ (ಸ್ಯಾ॰) ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಖೋ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ; ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯಾ’ತಿ, ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವರೂಪಂ ಅಧಿಕರಣಂ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ವೂಪಸಮೇತುಂ। ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೂಪಸಮೇತಬ್ಬಂ। ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತಿತಬ್ಬಂ, ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏಕತೋಪಕ್ಖಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಕೋ ಪಕ್ಖೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ। ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಯಾ ಚೇವ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಅತ್ತನೋ ಆಪತ್ತಿ, ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಞ್ಚೇವ ಅತ್ಥಾಯ, ಅತ್ತನೋ ಚ ಅತ್ಥಾಯ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ।
‘‘ಅಥಾಪರೇಸಂ ಏಕತೋಪಕ್ಖಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಕೋ ಪಕ್ಖೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ। ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಯಾ ಚೇವ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಅತ್ತನೋ ಆಪತ್ತಿ, ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಞ್ಚೇವ ಅತ್ಥಾಯ, ಅತ್ತನೋ ಚ ಅತ್ಥಾಯ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ।
೨೧೩. ‘‘ಅಥಾಪರೇಸಂ ಏಕತೋಪಕ್ಖಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಯಾ ಚೇವ ಇಮೇಸಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಅತ್ತನೋ ಆಪತ್ತಿ, ಇಮೇಸಞ್ಚೇವ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ, ಅತ್ತನೋ ಚ ಅತ್ಥಾಯ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ। ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ। ಅಹಂ ಯಾ ಚೇವ ಇಮೇಸಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಅತ್ತನೋ ಆಪತ್ತಿ, ಇಮೇಸಞ್ಚೇವ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ, ಅತ್ತನೋ ಚ ಅತ್ಥಾಯ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ದೇಸೇಮಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ದೇಸನಾ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ದೇಸಿತಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ। ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ।
೨೧೪. ‘‘ಅಥಾಪರೇಸಂ ಏಕತೋಪಕ್ಖಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಯಾ ಚೇವ ಇಮೇಸಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಅತ್ತನೋ ಆಪತ್ತಿ, ಇಮೇಸಞ್ಚೇವ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ, ಅತ್ತನೋ ಚ ಅತ್ಥಾಯ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ। ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ। ಅಹಂ ಯಾ ಚೇವ ಇಮೇಸಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಅತ್ತನೋ ಆಪತ್ತಿ, ಇಮೇಸಞ್ಚೇವ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ, ಅತ್ತನೋ ಚ ಅತ್ಥಾಯ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ದೇಸೇಮಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ದೇಸನಾ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ದೇಸಿತಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ। ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ।
‘‘ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ವುಟ್ಠಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ದಿಟ್ಠಾವಿಕಮ್ಮಂ , ಠಪೇತ್ವಾ ಯೇ ನ ತತ್ಥ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ।
೮. ಅಧಿಕರಣಂ
೨೧೫. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ (ಭಿಕ್ಖೂಪಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವಿವದನ್ತಿ,) ( ) ನತ್ಥಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰) ಭಿಕ್ಖೂಪಿ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ವಿವದನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋಪಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವಿವದನ್ತಿ, ಛನ್ನೋಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿವದತಿ, ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಪಕ್ಖಂ ಗಾಹೇತಿ। ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಾ…ಪೇ॰… ತೇ ಉಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ಖಿಯ್ಯನ್ತಿ ವಿಪಾಚೇನ್ತಿ – ‘‘ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಛನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿವದಿಸ್ಸತಿ, ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಪಕ್ಖಂ ಗಾಹೇಸ್ಸತೀತಿ! ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಚಂ ಭಗವಾ’’ತಿ…ಪೇ॰… ವಿಗರಹಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
ಪರಿ॰ ೨೭೫ ‘‘ಚತ್ತಾರಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಾನಿ – ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ, ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ, ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ, ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಞ್ಚ (ಕ॰)।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಪರಿ॰ ೩೧೪? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುಂ (ಕ॰) ವಿವದನ್ತಿ – ಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ ಅಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ, ವಿನಯೋತಿ ವಾ ಅವಿನಯೋತಿ ವಾ, ಭಾಸಿತಂ ಲಪಿತಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ ಅಭಾಸಿತಂ ಅಲಪಿತಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ, ಆಚಿಣ್ಣಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ ಅನಾಚಿಣ್ಣಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ, ಪಞ್ಞತ್ತಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ ಅಪ್ಪಞ್ಞತ್ತಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ, ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವಾ , ಲಹುಕಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಗರುಕಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ, ಸಾವಸೇಸಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅನವಸೇಸಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ, ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ? ಯಂ ತತ್ಥ ಭಣ್ಡನಂ ಕಲಹೋ ವಿಗ್ಗಹೋ ವಿವಾದೋ ನಾನಾವಾದೋ ಅಞ್ಞಥಾವಾದೋ ವಿಪಚ್ಚತಾಯ ವೋಹಾರೋ ಮೇಧಗಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ? ಪರಿ॰ ೩೧೫ ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನುವದನ್ತಿ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ। ಯೋ ತತ್ಥ ಅನುವಾದೋ ಅನುವದನಾ ಅನುಲ್ಲಪನಾ ಅನುಭಣನಾ ಅನುಸಮ್ಪವಙ್ಕತಾ ಅಬ್ಭುಸ್ಸಹನತಾ ಅನುಬಲಪ್ಪದಾನಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ? ಪಞ್ಚಪಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ, ಸತ್ತಪಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ? ಪರಿ॰ ೩೧೭ ಯಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಿಚ್ಚಯತಾ, ಕರಣೀಯತಾ, ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ।
೨೧೬. ‘‘ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಕಿಂ ಮೂಲಂ? ಛ ವಿವಾದಮೂಲಾನಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ। ತೀಣಿಪಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ, ತೀಣಿಪಿ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ। ಪರಿ॰ ೨೭೨; ಅ॰ ನಿ॰ ೨.೩೫-೩೬; ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೪೪ ಕತಮಾನಿ ಛ ವಿವಾದಮೂಲಾನಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಕೋಧನೋ ಹೋತಿ ಉಪನಾಹೀ। ಯೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಕೋಧನೋ ಹೋತಿ ಉಪನಾಹೀ, ಸೋ ಸತ್ಥರಿಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಧಮ್ಮೇಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ , ಸಙ್ಘೇಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಸಿಕ್ಖಾಯಪಿ ನ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ ಹೋತಿ। ಯೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ಥರಿಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಧಮ್ಮೇಪಿ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಘೇಪಿ…ಪೇ॰… ಸಿಕ್ಖಾಯಪಿ ನ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ, ಸೋ ಸಙ್ಘೇ ವಿವಾದಂ ಜನೇತಿ। ಯೋ ಹೋತಿ ವಿವಾದೋ ಬಹುಜನಾಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಾಸುಖಾಯ ಬಹುನೋ ಜನಸ್ಸ ಅನತ್ಥಾಯ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ। ಏವರೂಪಞ್ಚೇ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿವಾದಮೂಲಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಸಮನುಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಥ, ತತ್ರ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸೇವ ಪಾಪಕಸ್ಸ ವಿವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಪಹಾನಾಯ ವಾಯಮೇಯ್ಯಾಥ। ಏವರೂಪಞ್ಚೇ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿವಾದಮೂಲಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ನ ಸಮನುಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಥ, ತತ್ರ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸೇವ ಪಾಪಕಸ್ಸ ವಿವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಆಯತಿಂ ಅನವಸ್ಸವಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾಥ। ಏವಮೇತಸ್ಸ ಪಾಪಕಸ್ಸ ವಿವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಪಹಾನಂ ಹೋತಿ। ಏವಮೇತಸ್ಸ ಪಾಪಕಸ್ಸ ವಿವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಆಯತಿಂ ಅನವಸ್ಸವೋ ಹೋತಿ।
ಪರಿ॰೨೭೨ ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಮಕ್ಖೀ ಹೋತಿ ಪಳಾಸೀ…ಪೇ॰… ಇಸ್ಸುಕೀ ಹೋತಿ ಮಚ್ಛರೀ , ಸಠೋ ಹೋತಿ ಮಾಯಾವೀ, ಪಾಪಿಚ್ಛೋ ಹೋತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀ, ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಪರಾಮಾಸೀ ಹೋತಿ ಆಧಾನಗ್ಗಾಹೀ ದುಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೀ। ಯೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಪರಾಮಾಸೀ ಹೋತಿ ಆಧಾನಗ್ಗಾಹೀ ದುಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೀ, ಸೋ ಸತ್ಥರಿಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಧಮ್ಮೇಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಸಙ್ಘೇಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಸಿಕ್ಖಾಯಪಿ ನ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ ಹೋತಿ। ಯೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ಥರಿಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಧಮ್ಮೇಪಿ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಘೇಪಿ…ಪೇ॰… ಸಿಕ್ಖಾಯಪಿ ನ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ, ಸೋ ಸಙ್ಘೇ ವಿವಾದಂ ಜನೇತಿ। ಯೋ ಹೋತಿ ವಿವಾದೋ ಬಹುಜನಾಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಾಸುಖಾಯ ಬಹುನೋ ಜನಸ್ಸ ಅನತ್ಥಾಯ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ। ಏವರೂಪಞ್ಚೇ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿವಾದಮೂಲಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಸಮನುಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಥ, ತತ್ರ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸೇವ ಪಾಪಕಸ್ಸ ವಿವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಪಹಾನಾಯ ವಾಯಮೇಯ್ಯಾಥ। ಏವರೂಪಞ್ಚೇ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿವಾದಮೂಲಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ನ ಸಮನುಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಥ, ತತ್ರ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸೇವ ಪಾಪಕಸ್ಸ ವಿವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಆಯತಿಂ ಅನವಸ್ಸವಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾಥ। ಏವಮೇತಸ್ಸ ಪಾಪಕಸ್ಸ ವಿವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಪಹಾನಂ ಹೋತಿ। ಏವಮೇತಸ್ಸ ಪಾಪಕಸ್ಸ ವಿವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಆಯತಿಂ ಅನವಸ್ಸವೋ ಹೋತಿ। ಇಮಾನಿ ಛ ವಿವಾದಮೂಲಾನಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ।
‘‘ಕತಮಾನಿ ತೀಣಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಲುದ್ಧಚಿತ್ತಾ ವಿವದನ್ತಿ, ದುಟ್ಠಚಿತ್ತಾ ವಿವದನ್ತಿ, ಮೂಳ್ಹಚಿತ್ತಾ ವಿವದನ್ತಿ – ಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ ಅಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ, ವಿನಯೋತಿ ವಾ ಅವಿನಯೋತಿ ವಾ, ಭಾಸಿತಂ ಲಪಿತಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ ಅಭಾಸಿತಂ ಅಲಪಿತಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ, ಆಚಿಣ್ಣಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ ಅನಾಚಿಣ್ಣಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ, ಪಞ್ಞತ್ತಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ ಅಪ್ಪಞ್ಞತ್ತಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ, ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವಾ, ಲಹುಕಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಗರುಕಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ, ಸಾವಸೇಸಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅನವಸೇಸಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ, ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ। ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ।
‘‘ಕತಮಾನಿ ತೀಣಿ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಅಲುದ್ಧಚಿತ್ತಾ ವಿವದನ್ತಿ, ಅದುಟ್ಠಚಿತ್ತಾ ವಿವದನ್ತಿ, ಅಮೂಳ್ಹಚಿತ್ತಾ ವಿವದನ್ತಿ – ಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ ಅಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ। ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ।
೨೧೭. ಪರಿ॰ ೨೭೨ ‘‘ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಕಿಂ ಮೂಲಂ? ಛ ಅನುವಾದಮೂಲಾನಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ। ತೀಣಿಪಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ, ತೀಣಿಪಿ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ, ಕಾಯೋಪಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ, ವಾಚಾಪಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ। ‘‘ಕತಮಾನಿ ಛ ಅನುವಾದಮೂಲಾನಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಕೋಧನೋ ಹೋತಿ ಉಪನಾಹೀ। ಯೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಕೋಧನೋ ಹೋತಿ ಉಪನಾಹೀ, ಸೋ ಸತ್ಥರಿಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಧಮ್ಮೇಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಸಙ್ಘೇಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಸಿಕ್ಖಾಯಪಿ ನ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ ಹೋತಿ। ಯೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ಥರಿಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಧಮ್ಮೇಪಿ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಘೇಪಿ…ಪೇ॰… ಸಿಕ್ಖಾಯಪಿ ನ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ, ಸೋ ಸಙ್ಘೇ ಅನುವಾದಂ ಜನೇತಿ। ಯೋ ಹೋತಿ ಅನುವಾದೋ ಬಹುಜನಾಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಾಸುಖಾಯ ಬಹುನೋ ಜನಸ್ಸ ಅನತ್ಥಾಯ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ। ಏವರೂಪಞ್ಚೇ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುವಾದಮೂಲಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಸಮನುಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಥ, ತತ್ರ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸೇವ ಪಾಪಕಸ್ಸ ಅನುವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಪಹಾನಾಯ ವಾಯಮೇಯ್ಯಾಥ। ಏವರೂಪಞ್ಚೇ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುವಾದಮೂಲಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ನ ಸಮನುಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಥ, ತತ್ರ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸೇವ ಪಾಪಕಸ್ಸ ಅನುವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಆಯತಿಂ ಅನವಸ್ಸವಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾಥ। ಏವಮೇತಸ್ಸ ಪಾಪಕಸ್ಸ ಅನುವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಪಹಾನಂ ಹೋತಿ। ಏವಮೇತಸ್ಸ ಪಾಪಕಸ್ಸ ಅನುವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಆಯತಿಂ ಅನವಸ್ಸವೋ ಹೋತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಮಕ್ಖೀ ಹೋತಿ ಪಳಾಸೀ…ಪೇ॰… ಇಸ್ಸುಕೀ ಹೋತಿ ಮಚ್ಛರೀ, ಸಠೋ ಹೋತಿ ಮಾಯಾವೀ, ಪಾಪಿಚ್ಛೋ ಹೋತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀ, ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಪರಾಮಾಸೀ ಹೋತಿ ಆಧಾನಗ್ಗಾಹೀ ದುಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೀ। ಯೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಪರಾಮಾಸೀ ಹೋತಿ ಆಧಾನಗ್ಗಾಹೀ ದುಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೀ, ಸೋ ಸತ್ಥರಿಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಧಮ್ಮೇಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಸಙ್ಘೇಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಸಿಕ್ಖಾಯಪಿ ನ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ ಹೋತಿ। ಯೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ಥರಿಪಿ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ , ಧಮ್ಮೇಪಿ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಘೇಪಿ…ಪೇ॰… ಸಿಕ್ಖಾಯಪಿ ನ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ, ಸೋ ಸಙ್ಘೇ ಅನುವಾದಂ ಜನೇತಿ। ಯೋ ಹೋತಿ ಅನುವಾದೋ ಬಹುಜನಾಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಾಸುಖಾಯ ಬಹುನೋ ಜನಸ್ಸ ಅನತ್ಥಾಯ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ। ಏವರೂಪಞ್ಚೇ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುವಾದಮೂಲಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಸಮನುಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಥ, ತತ್ರ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸೇವ ಪಾಪಕಸ್ಸ ಅನುವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಪಹಾನಾಯ ವಾಯಮೇಯ್ಯಾಥ। ಏವರೂಪಞ್ಚೇ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುವಾದಮೂಲಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ನ ಸಮನುಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಥ, ತತ್ರ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸೇವ ಪಾಪಕಸ್ಸ ಅನುವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಆಯತ್ತಿಂ ಅನವಸ್ಸವಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾಥ। ಏವಮೇತಸ್ಸ ಪಾಪಕಸ್ಸ ಅನುವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಪಹಾನಂ ಹೋತಿ। ಏವಮೇತಸ್ಸ ಪಾಪಕಸ್ಸ ಅನುವಾದಮೂಲಸ್ಸ ಆಯತಿಂ ಅನವಸ್ಸವೋ ಹೋತಿ। ಇಮಾನಿ ಛ ಅನುವಾದಮೂಲಾನಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ।
‘‘ಕತಮಾನಿ ತೀಣಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಲುದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಅನುವದನ್ತಿ, ದುಟ್ಠಚಿತ್ತಾ ಅನುವದನ್ತಿ, ಮೂಳ್ಹಚಿತ್ತಾ ಅನುವದನ್ತಿ – ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ। ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ।
‘‘ಕತಮಾನಿ ತೀಣಿ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಲುದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಅನುವದನ್ತಿ, ಅದುಟ್ಠಚಿತ್ತಾ ಅನುವದನ್ತಿ, ಅಮೂಳ್ಹಚಿತ್ತಾ ಅನುವದನ್ತಿ – ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ಆಚರವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ। ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ।
‘‘ಕತಮೋ ಕಾಯೋ ಕತಮೋ ಚ ಕಾಯೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰) ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ಹೋತಿ, ದುದ್ದಸ್ಸಿಕೋ, ಓಕೋಟಿಮಕೋ, ಬಹ್ವಾಬಾಧೋ, ಕಾಣೋ ವಾ, ಕುಣೀ ವಾ, ಖಞ್ಜೋ ವಾ, ಪಕ್ಖಹತೋ ವಾ, ಯೇನ ನಂ ಅನುವದನ್ತಿ। ಅಯಂ ಕಾಯೋ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ।
‘‘ಕತಮಾ ವಾಚಾ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ದುಬ್ಬಚೋ ಹೋತಿ, ಮಮ್ಮನೋ, ಏಳಗಲವಾಚೋ, ಯಾಯ ನಂ ಅನುವದನ್ತಿ। ಅಯಂ ವಾಚಾ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ।
೨೧೮. ‘‘ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಕಿಂ ಮೂಲಂ? ಛ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ। ಅತ್ಥಾಪತ್ತಿ ಕಾಯತೋ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ನ ವಾಚತೋ, ನ ಚಿತ್ತತೋ। ಅತ್ಥಾಪತ್ತಿ ವಾಚತೋ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ನ ಕಾಯತೋ, ನ ಚಿತ್ತತೋ। ಅತ್ಥಾಪತ್ತಿ ಕಾಯತೋ ಚ ವಾಚತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ನ ಚಿತ್ತತೋ। ಅತ್ಥಾಪತ್ತಿ ಕಾಯತೋ ಚ ಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ನ ವಾಚತೋ। ಅತ್ಥಾಪತ್ತಿ ವಾಚತೋ ಚ ಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ನ ಕಾಯತೋ। ಅತ್ಥಾಪತ್ತಿ ಕಾಯತೋ ಚ ವಾಚತೋ ಚ ಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ। ಇಮೇ ಛ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ।
೨೧೯. ‘‘ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಕಿಂ ಮೂಲಂ? ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಏಕಂ ಮೂಲಂ – ಸಙ್ಘೋ।
೨೨೦. ‘‘ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಕುಸಲಂ, ಅಕುಸಲಂ, ಅಬ್ಯಾಕತಂ। ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಸಿಯಾ ಕುಸಲಂ, ಸಿಯಾ ಅಕುಸಲಂ, ಸಿಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ। ತತ್ಥ ಕತಮಂ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಕುಸಲಂ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಕುಸಲಚಿತ್ತಾ ವಿವದನ್ತಿ – ಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ ಅಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ। ಯಂ ತತ್ಥ ಭಣ್ಡನಂ ಕಲಹೋ ವಿಗ್ಗಹೋ ವಿವಾದೋ ನಾನಾವಾದೋ ಅಞ್ಞಥಾವಾದೋ ವಿಪಚ್ಚತಾಯ ವೋಹಾರೋ ಮೇಧಗಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಕುಸಲಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅಕುಸಲಂ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಾ ವಿವದನ್ತಿ – ಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ ಅಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ। ಯಂ ತತ್ಥ ಭಣ್ಡನಂ ಕಲಹೋ ವಿಗ್ಗಹೋ ವಿವಾದೋ ನಾನಾವಾದೋ ಅಞ್ಞಥಾವಾದೋ ವಿಪಚ್ಚತಾಯ ವೋಹಾರೋ ಮೇಧಗಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅಕುಸಲಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅಬ್ಯಾಕತಂ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಅಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತಾ ವಿವದನ್ತಿ – ಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ ಅಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ। ಯಂ ತತ್ಥ ಭಣ್ಡನಂ ಕಲಹೋ ವಿಗ್ಗಹೋ ವಿವಾದೋ ನಾನಾವಾದೋ ಅಞ್ಞಥಾವಾದೋ ವಿಪಚ್ಚತಾಯ ವೋಹಾರೋ ಮೇಧಗಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅಬ್ಯಾಕತಂ।
೨೨೧. ‘‘ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಕುಸಲಂ, ಅಕುಸಲಂ, ಅಬ್ಯಾಕತಂ। ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಸಿಯಾ ಕುಸಲಂ, ಸಿಯಾ ಅಕುಸಲಂ, ಸಿಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ। ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಕುಸಲಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಕುಸಲಚಿತ್ತಾ ಅನುವದನ್ತಿ – ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ। ಯೋ ತತ್ಥ ಅನುವಾದೋ ಅನುವದನಾ ಅನುಲ್ಲಪನಾ ಅನುಭಣನಾ ಅನುಸಮ್ಪವಙ್ಕತಾ ಅಬ್ಭುಸ್ಸಹನತಾ ಅನುಬಲಪ್ಪದಾನಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಕುಸಲಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅಕುಸಲಂ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಾ ಅನುವದನ್ತಿ – ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ। ಯೋ ತತ್ಥ ಅನುವಾದೋ ಅನುವದನಾ ಅನುಲ್ಲಪನಾ ಅನುಭಣನಾ ಅನುಸಮ್ಪವಙ್ಕತಾ ಅಬ್ಭುಸ್ಸಹನತಾ ಅನುಬಲಪ್ಪದಾನಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅಕುಸಲಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅಬ್ಯಾಕತಂ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತಾ ಅನುವದನ್ತಿ – ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ। ಯೋ ತತ್ಥ ಅನುವಾದೋ ಅನುವದನಾ ಅನುಲ್ಲಪನಾ ಅನುಭಣನಾ ಅನುಸಮ್ಪವಙ್ಕತಾ ಅಬ್ಭುಸ್ಸಹನತಾ ಅನುಬಲಪ್ಪದಾನಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅಬ್ಯಾಕತಂ।
೨೨೨. ‘‘ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಕುಸಲಂ ಇದಂ ಪದಂ ಕೇಸುಚಿ ನತ್ಥಿ, ಅಕುಸಲಂ, ಅಬ್ಯಾಕತಂ? ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಸಿಯಾ ಅಕುಸಲಂ, ಸಿಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ; ನತ್ಥಿ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಕುಸಲಂ। ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಅಕುಸಲಂ? ಯಂ ಜಾನನ್ತೋ ಸಞ್ಜಾನನ್ತೋ ಚೇಚ್ಚ ಅಭಿವಿತರಿತ್ವಾ ವೀತಿಕ್ಕಮೋ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಅಕುಸಲಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಅಬ್ಯಾಕತಂ? ಯಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಅಸಞ್ಜಾನನ್ತೋ ಅಚೇಚ್ಚ ಅನಭಿವಿತರಿತ್ವಾ ವೀತಿಕ್ಕಮೋ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಅಬ್ಯಾಕತಂ।
೨೨೩. ‘‘ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಕುಸಲಂ, ಅಕುಸಲಂ, ಅಬ್ಯಾಕತಂ? ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಸಿಯಾ ಕುಸಲಂ, ಸಿಯಾ ಅಕುಸಲಂ, ಸಿಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ। ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಕುಸಲಂ? ಯಂ ಸಙ್ಘೋ ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ – ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಕುಸಲಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಅಕುಸಲಂ? ಯಂ ಸಙ್ಘೋ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ – ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಅಕುಸಲಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಅಬ್ಯಾಕತಂ? ಯಂ ಸಙ್ಘೋ ಅಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತೋ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ – ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಂ – ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಅಬ್ಯಾಕತಂ।
೨೨೪. ಪರಿ॰ ೩೫೫ ‘‘ವಿವಾದೋ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ, ವಿವಾದೋ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ, ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ವಿವಾದೋ, ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ವಿವಾದೋ ಚ। ಸಿಯಾ ವಿವಾದೋ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ, ಸಿಯಾ ವಿವಾದೋ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ, ಸಿಯಾ ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ವಿವಾದೋ, ಸಿಯಾ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ವಿವಾದೋ ಚ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮೋ ವಿವಾದೋ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ವಿವದನ್ತಿ – ಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ ಅಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ। ಯಂ ತತ್ಥ ಭಣ್ಡನಂ ಕಲಹೋ ವಿಗ್ಗಹೋ ವಿವಾದೋ ನಾನಾವಾದೋ ಅಞ್ಞಥಾವಾದೋ ವಿಪಚ್ಚತಾಯ ವೋಹಾರೋ ಮೇಧಗಂ – ಅಯಂ ವಿವಾದೋ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮೋ ವಿವಾದೋ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ? ಮಾತಾಪಿ ಪುತ್ತೇನ ವಿವದತಿ, ಪುತ್ತೋಪಿ ಮಾತರಾ ವಿವದತಿ, ಪಿತಾಪಿ ಪುತ್ತೇನ ವಿವದತಿ, ಪುತ್ತೋಪಿ ಪಿತರಾ ವಿವದತಿ, ಭಾತಾಪಿ ಭಾತರಾ ವಿವದತಿ, ಭಾತಾಪಿ ಭಗಿನಿಯಾ ವಿವದತಿ, ಭಗಿನೀಪಿ ಭಾತರಾ ವಿವದತಿ, ಸಹಾಯೋಪಿ ಸಹಾಯೇನ ವಿವದತಿ – ಅಯಂ ವಿವಾದೋ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ವಿವಾದೋ? ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ, ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ, ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ – ಇದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ವಿವಾದೋ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ವಿವಾದೋ ಚ? ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ವಿವಾದೋ ಚ।
೨೨೫. ಪರಿ॰ ೩೫೬ ‘‘ಅನುವಾದೋ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ, ಅನುವಾದೋ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ, ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ಅನುವಾದೋ, ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ಅನುವಾದೋ ಚ। ಸಿಯಾ ಅನುವಾದೋ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ, ಸಿಯಾ ಅನುವಾದೋ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ, ಸಿಯಾ ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ಅನುವಾದೋ, ಸಿಯಾ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ಅನುವಾದೋ ಚ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಅನುವಾದೋ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನುವದನ್ತಿ – ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ , ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ, ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ। ಯೋ ತತ್ಥ ಅನುವಾದೋ ಅನುವದನಾ ಅನುಲ್ಲಪನಾ ಅನುಭಣನಾ ಅನುಸಮ್ಪವಙ್ಕತಾ ಅಬ್ಭುಸ್ಸಹನತಾ ಅನುಬಲಪ್ಪದಾನಂ – ಅಯಂ ಅನುವಾದೋ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಅನುವಾದೋ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ? ಮಾತಾಪಿ ಪುತ್ತಂ ಅನುವದತಿ, ಪುತ್ತೋಪಿ ಮಾತರಂ ಅನುವದತಿ, ಪಿತಾಪಿ ಪುತ್ತಂ ಅನುವದತಿ, ಪುತ್ತೋಪಿ ಪಿತರಂ ಅನುವದತಿ, ಭಾತಾಪಿ ಭಾತರಂ ಅನುವದತಿ, ಭಾತಾಪಿ ಭಗಿನಿಂ ಅನುವದತಿ, ಭಗಿನೀಪಿ ಭಾತರಂ ಅನುವದತಿ, ಸಹಾಯೋಪಿ ಸಹಾಯಂ ಅನುವದತಿ – ಅಯಂ ಅನುವಾದೋ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ಅನುವಾದೋ? ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ, ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ, ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ – ಇದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ಅನುವಾದೋ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ಅನುವಾದೋ ಚ? ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ಅನುವಾದೋ ಚ।
೨೨೬. ಪರಿ॰ ೩೫೭ ‘‘ಆಪತ್ತಿ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ, ಆಪತ್ತಿ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ, ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ಆಪತ್ತಿ, ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ಆಪತ್ತಿ ಚ। ಸಿಯಾ ಆಪತ್ತಿ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ, ಸಿಯಾ ಆಪತ್ತಿ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ, ಸಿಯಾ ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ಆಪತ್ತಿ, ಸಿಯಾ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ಆಪತ್ತಿ ಚ। ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಆಪತ್ತಿ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ? ಪಞ್ಚಪಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ, ಸತ್ತಪಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ – ಅಯಂ ಆಪತ್ತಿ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಆಪತ್ತಿ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ? ಸೋತಾಪತ್ತಿ ಸಮಾಪತ್ತಿ – ಅಯಂ ಆಪತ್ತಿ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ಆಪತ್ತಿ? ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ, ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ, ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ – ಇದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ಆಪತ್ತಿ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ಆಪತ್ತಿ ಚ? ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ಆಪತ್ತಿ ಚ।
೨೨೭. ಪರಿ॰ ೩೫೮ ‘‘ಕಿಚ್ಚಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ, ಕಿಚ್ಚಂ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ, ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ಕಿಚ್ಚಂ, ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ಕಿಚ್ಚಞ್ಚ। ಸಿಯಾ ಕಿಚ್ಚಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ, ಸಿಯಾ ಕಿಚ್ಚಂ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ, ಸಿಯಾ ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ಕಿಚ್ಚಂ, ಸಿಯಾ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ಕಿಚ್ಚಞ್ಚ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ? ಯಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಿಚ್ಚಯತಾ, ಕರಣೀಯತಾ, ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಂ – ಇದಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಕಿಚ್ಚಂ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ? ಆಚರಿಯಕಿಚ್ಚಂ, ಉಪಜ್ಝಾಯಕಿಚ್ಚಂ, ಸಮಾನುಪಜ್ಝಾಯಕಿಚ್ಚಂ, ಸಮಾನಾಚರಿಯಕಿಚ್ಚಂ – ಇದಂ ಕಿಚ್ಚಂ ನೋ ಅಧಿಕರಣಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ಕಿಚ್ಚಂ? ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ, ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ, ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ – ಇದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ನೋ ಕಿಚ್ಚಂ।
‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ಕಿಚ್ಚಞ್ಚ? ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಅಧಿಕರಣಞ್ಚೇವ ಕಿಚ್ಚಞ್ಚ।
೯. ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮನಸಮಥೋ
ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೋ
೨೨೮. ಪರಿ॰ ೨೯೨-೨೯೩, ೩೦೭ ಆದಯೋ ‘‘ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಕತಿಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ? ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ದ್ವೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ – ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾಯ ಚ। ಸಿಯಾ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಏಕಂ ಸಮಥಂ ಅನಾಗಮ್ಮ ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಂ, ಏಕೇನ ಸಮಥೇನ ಸಮೇಯ್ಯ – ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನಾತಿ? ಸಿಯಾತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ಯಥಾ ಕಥಂ ವಿಯ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ವಿವದನ್ತಿ – ಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ ಅಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ, ವಿನಯೋತಿ ವಾ ಅವಿನಯೋತಿ ವಾ, ಭಾಸಿತಂ ಲಪಿತಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ ಅಭಾಸಿತಂ ಅಲಪಿತಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ, ಆಚಿಣ್ಣಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ ಅನಾಚಿಣ್ಣಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ, ಪಞ್ಞತ್ತಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ ಅಪಞ್ಞತ್ತಂ ತಥಾಗತೇನಾತಿ ವಾ, ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವಾ, ಲಹುಕಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಗರುಕಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ, ಸಾವಸೇಸಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅನವಸೇಸಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ, ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ವಾ।
‘‘ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ, ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ, ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ। ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ ತೇ ಆಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದೋ ಆಹಟೋ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ನ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ। ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ ? ಯೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಯೇನ ವಿನಯೇನ ಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ। ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯೋ ಚ ವಿವದತಿ, ಯೇನ ಚ ವಿವದತಿ, ಉಭೋ ಅತ್ಥಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ। ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಕಾರಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಛನ್ದದಾಯಕೋ ಖೀಯತಿ, ಖೀಯನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
೨೨೯. ‘‘ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ತಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ವೂಪಸಮೇತುಂ, ತೇಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂಹಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಬಹುತರಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰) ಭಿಕ್ಖೂ, ಸೋ ಆವಾಸೋ ಗನ್ತಬ್ಬೋ। ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಆವಾಸಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ, ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ । ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ, ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ। ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ ತೇ ಆಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದೋ ಆಹಟೋ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ನ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ। ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಯೇನ ವಿನಯೇನ ಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ। ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯೋ ಚ ವಿವದತಿ, ಯೇನ ಚ ವಿವದತಿ, ಉಭೋ ಅತ್ಥಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ। ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಕಾರಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಛನ್ದದಾಯಕೋ ಖೀಯತಿ, ಖೀಯನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
೨೩೦. ‘‘ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಆವಾಸಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಾ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ, ತೇಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂಹಿ, ತಂ ಆವಾಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಆವಾಸಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಏವಮಸ್ಸು ವಚನೀಯಾ – ‘ಇದಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅಧಿಕರಣಂ ಏವಂ ಜಾತಂ, ಏವಂ ಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ; ಸಾಧಾಯಸ್ಮನ್ತಾ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇನ್ತು ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ, ಯಥಯಿದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಸುವೂಪಸನ್ತಂ ಅಸ್ಸಾ’ತಿ।
‘‘ಸಚೇ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆವಾಸಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವುಡ್ಢತರಾ ಹೋನ್ತಿ, ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ನವಕತರಾ, ತೇಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆವಾಸಿಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಏವಮಸ್ಸು ವಚನೀಯಾ – ‘ಇಙ್ಘ ತುಮ್ಹೇ, ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ, ಮುಹುತ್ತಂ ಏಕಮನ್ತಂ ಹೋಥ, ಯಾವ ಮಯಂ ಮನ್ತೇಮಾ’ತಿ। ಸಚೇ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆವಾಸಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ನವಕತರಾ ಹೋನ್ತಿ, ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವುಡ್ಢತರಾ, ತೇಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆವಾಸಿಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಏವಮಸ್ಸು ವಚನೀಯಾ – ‘ತೇನ ಹಿ ತುಮ್ಹೇ, ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ, ಮುಹುತ್ತಂ ಇಧೇವ ತಾವ ಹೋಥ, ಯಾವ ಮಯಂ ಮನ್ತೇಮಾ’ತಿ।
‘‘ಸಚೇ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆವಾಸಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಮನ್ತಯಮಾನಾನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ನ ಮಯಂ ಸಕ್ಕೋಮ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನಾ’ತಿ, ನ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಆವಾಸಿಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆವಾಸಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಮನ್ತಯಮಾನಾನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಸಕ್ಕೋಮ ಮಯಂ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನಾ’ತಿ, ತೇಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆವಾಸಿಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಏವಮಸ್ಸು ವಚನೀಯಾ – ‘ಸಚೇ ತುಮ್ಹೇ, ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಯಥಾಜಾತಂ ಯಥಾಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ ಆರೋಚೇಸ್ಸಥ, ಯಥಾ ಚ ಮಯಂ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಸ್ಸಾಮ ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ ತಥಾ ಸುವೂಪಸನ್ತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಏವಂ ಮಯಂ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ। ನೋ ಚೇ ತುಮ್ಹೇ, ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಯಥಾಜಾತಂ ಯಥಾಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ ಆರೋಚೇಸ್ಸಥ, ಯಥಾ ಚ ಮಯಂ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಸ್ಸಾಮ ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ ತಥಾ ನ ಸುವೂಪಸನ್ತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಮಯಂ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಏವಂ ಸುಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕತ್ವಾ ಆವಾಸಿಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ।
‘‘ತೇಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಗನ್ತುಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಆವಾಸಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಏವಮಸ್ಸು ವಚನೀಯಾ – ‘ಯಥಾಜಾತಂ ಯಥಾಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ ಮಯಂ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಆರೋಚೇಸ್ಸಾಮ। ಸಚೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಏತ್ತಕೇನ ವಾ ಏತ್ತಕೇನ ವಾ ಅನ್ತರೇನ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ ತಥಾ ಸುವೂಪಸನ್ತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಏವಂ ಮಯಂ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ನಿಯ್ಯಾದೇಸ್ಸಾಮ। ನೋ ಚೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಏತ್ತಕೇನ ವಾ ಏತ್ತಕೇನ ವಾ ಅನ್ತರೇನ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ ತಥಾ ನ ಸುವೂಪಸನ್ತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಮಯಂ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ನಿಯ್ಯಾದೇಸ್ಸಾಮ । ಮಯಮೇವ ಇಮಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣಸ್ಸ ಸಾಮಿನೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಏವಂ ಸುಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕತ್ವಾ ಆಗನ್ತುಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಆವಾಸಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನಿಯ್ಯಾದೇತಬ್ಬಂ।
‘‘ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ, ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ, ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ…ಪೇ॰… ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಕಾರಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಛನ್ದದಾಯಕೋ ಖೀಯತಿ, ಖೀಯನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯವೂಪಸಮನಂ
೨೩೧. ‘‘ತೇಹಿ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅಧಿಕರಣೇ ವಿನಿಚ್ಛಿಯಮಾನೇ ಅನನ್ತಾನಿ ಅನಗ್ಗಾನಿ (ಸೀ॰) ಚೇವ ಭಸ್ಸಾನಿ ಜಾಯನ್ತಿ, ನ ಚೇಕಸ್ಸ ನ ಚೇತಸ್ಸ (ಕ॰) ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ, ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವರೂಪಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ವೂಪಸಮೇತುಂ। ‘‘ದಸಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ – ಸೀಲವಾ ಹೋತಿ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸಂವುತೋ ವಿಹರತಿ ಆಚಾರಗೋಚರಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಣುಮತ್ತೇಸು ವಜ್ಜೇಸು ಭಯದಸ್ಸಾವೀ, ಸಮಾದಾಯ ಸಿಕ್ಖತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು; ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಹೋತಿ ಸುತಧರೋ ಸುತಸನ್ನಿಚಯೋ, ಯೇ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಾ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಾ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಾ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ತಥಾರೂಪಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಧಾತಾ ಧತಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰) ವಚಸಾ ಪರಿಚಿತಾ ಮನಸಾನುಪೇಕ್ಖಿತಾ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸುಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಾ; ಉಭಯಾನಿ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಾನಿ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಸ್ವಾಗತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಸುವಿಭತ್ತಾನಿ ಸುಪ್ಪವತ್ತೀನಿ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಾನಿ ಸುತ್ತಸೋ ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಸೋ ; ವಿನಯೇ ಖೋ ಪನ ಠಿತೋ ಛೇಕೋ (ಕ॰) ಹೋತಿ ಅಸಂಹೀರೋ; ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ ಉಭೋ ಅತ್ಥಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇ ಅಸ್ಸಾಸೇತುಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತುಂ ನಿಜ್ಝಾಪೇತುಂ ಪೇಕ್ಖೇತುಂ ಪಸಾದೇತುಂ; ಅಧಿಕರಣಸಮುಪ್ಪಾದವೂಪಸಮನಕುಸಲೋ ಹೋತಿ; ಅಧಿಕರಣಂ ಜಾನಾತಿ; ಅಧಿಕರಣಸಮುದಯಂ ಜಾನಾತಿ; ಅಧಿಕರಣನಿರೋಧಂ ಜಾನಾತಿ; ಅಧಿಕರಣನಿರೋಧಗಾಮಿನಿಪಟಿಪದಂ ಜಾನಾತಿ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇಹಿ ದಸಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ। ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ। ಪಠಮಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ, ಯಾಚಿತ್ವಾ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
೨೩೨. ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅಧಿಕರಣೇ ವಿನಿಚ್ಛಿಯಮಾನೇ ಅನನ್ತಾನಿ ಚೇವ ಭಸ್ಸಾನಿ ಜಾಯನ್ತಿ, ನ ಚೇಕಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಞ್ಚ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ। ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅಧಿಕರಣೇ ವಿನಿಚ್ಛಿಯಮಾನೇ ಅನನ್ತಾನಿ ಚೇವ ಭಸ್ಸಾನಿ ಜಾಯನ್ತಿ, ನ ಚೇಕಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ। ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಞ್ಚ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಚ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಮುತಿ ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ಸಮ್ಮತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಚ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ। ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ।
‘‘ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ವೂಪಸಮೇತುಂ, ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ…ಪೇ॰… ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಕಾರಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
೨೩೩. ‘‘ತೇಹಿ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅಧಿಕರಣೇ ವಿನಿಚ್ಛಿಯಮಾನೇ ತತ್ರಾಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖು ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ, ತಸ್ಸ ನೇವ ಸುತ್ತಂ ಆಗತಂ ಹೋತಿ, ನೋ ಸುತ್ತವಿಭಙ್ಗೋ, ಸೋ ಅತ್ಥಂ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಚ್ಛಾಯಾಯ ಅತ್ಥಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಞಾಪೇತಬ್ಬಾ –
‘‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ। ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ। ಇಮಸ್ಸ ನೇವ ಸುತ್ತಂ ಆಗತಂ ಹೋತಿ, ನೋ ಸುತ್ತವಿಭಙ್ಗೋ। ಸೋ ಅತ್ಥಂ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಚ್ಛಾಯಾಯ ಅತ್ಥಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ। ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ , ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯಾಮಾತಿ।
‘‘ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ, ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ…ಪೇ॰… ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಕಾರಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
‘‘ತೇಹಿ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅಧಿಕರಣೇ ವಿನಿಚ್ಛಿಯಮಾನೇ ತತ್ರಾಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖು ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ, ತಸ್ಸ ಸುತ್ತಞ್ಹಿ ಖೋ ಆಗತಂ ಹೋತಿ, ನೋ ಸುತ್ತವಿಭಙ್ಗೋ, ಸೋ ಅತ್ಥಂ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಚ್ಛಾಯಾಯ ಅತ್ಥಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಞಾಪೇತಬ್ಬಾ –
‘‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ। ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ। ಇಮಸ್ಸ ಸುತ್ತಞ್ಹಿ ಖೋ ಆಗತಂ ಹೋತಿ, ನೋ ಸುತ್ತವಿಭಙ್ಗೋ। ಸೋ ಅತ್ಥಂ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಚ್ಛಾಯಾಯ ಅತ್ಥಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ। ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯಾಮಾತಿ।
‘‘ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ, ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ…ಪೇ॰… ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಕಾರಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾವಿನಯೋ
೨೩೪. ‘‘ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ವೂಪಸಮೇತುಂ, ತೇಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾದೇತಬ್ಬಂ – ‘ನ ಮಯಂ ನ ಚ ಮಯಂ (ಕ॰), ಭನ್ತೇ, ಸಕ್ಕೋಮ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ವೂಪಸಮೇತುಂ, ಸಙ್ಘೋವ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತೂ’ತಿ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವರೂಪಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾಯ ವೂಪಸಮೇತುಂ। ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪಕೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ – ಯೋ ನ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಗಹಿತಾಗಹಿತಞ್ಚ ಜಾನೇಯ್ಯ…ಪೇ॰… ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ। ಪಠಮಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ, ಯಾಚಿತ್ವಾ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ। ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪಕಸ್ಸ ಸಮ್ಮುತಿ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ಸಮ್ಮತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪಕೋ। ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ।
‘‘ತೇನ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಲಾಕಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ। ಯಥಾ ಬಹುತರಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮವಾದಿನೋ ವದನ್ತಿ ತಥಾ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತಬ್ಬಂ। ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾಯ ಚ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ, ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ। ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ ತೇ ಆಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದೋ ಆಹಟೋ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ನ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ। ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಯೇನ ವಿನಯೇನ ಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ । ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯೋ ಚ ವಿವದತಿ, ಯೇನ ಚ ವಿವದತಿ, ಉಭೋ ಅತ್ಥಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ। ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾಯ? ಯಾ ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾ ಕರಣಂ ಉಪಗಮನಂ ಅಜ್ಝುಪಗಮನಂ ಅಧಿವಾಸನಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸನಾ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾಯ। ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಕಾರಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಛನ್ದದಾಯಕೋ ಖೀಯತಿ, ಖೀಯನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ।
ತಿವಿಧಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೋ
೨೩೫. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಏವಂ ಜಾತಂ ಏವಂ ಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ – ಅಸನ್ತುಟ್ಠಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮನೇನ – ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ಅಮುಕಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ಆವಾಸೇ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಥೇರಾ ವಿಹರನ್ತಿ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಆಗತಾಗಮಾ ಧಮ್ಮಧರಾ ವಿನಯಧರಾ ಮಾತಿಕಾಧರಾ ಪಣ್ಡಿತಾ ವಿಯತ್ತಾ ಮೇಧಾವಿನೋ ಲಜ್ಜಿನೋ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕಾ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ। ತೇ ಚೇ ಥೇರಾ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯುಂ ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ, ಏವಮಿದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಸುವೂಪಸನ್ತಂ ಅಸ್ಸಾತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಆವಾಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತೇ ಥೇರೇ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಏವಂ ಜಾತಂ, ಏವಂ ಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ। ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಥೇರಾ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇನ್ತು ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ, ಯಥಯಿದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಸುವೂಪಸನ್ತಂ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಥೇರಾ – ಯಥಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಸಙ್ಘೇನ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮಿತಂ ತಥಾ ಸುವೂಪಸನ್ತನ್ತಿ ಯಥಾ ಸುವೂಪಸನ್ತಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰) – ತಥಾ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಸುಂ ।
ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ – ಅಸನ್ತುಟ್ಠಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮನೇನ, ಅಸನ್ತುಟ್ಠಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಥೇರಾನಂ ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮನೇನ – ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ಅಮುಕಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ಆವಾಸೇ ತಯೋ ಥೇರಾ ವಿಹರನ್ತಿ…ಪೇ॰… ದ್ವೇ ಥೇರಾ ವಿಹರನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಏಕೋ ಥೇರೋ ವಿಹರತಿ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಆಗತಾಗಮೋ ಧಮ್ಮಧರೋ ವಿನಯಧರೋ ಮಾತಿಕಾಧರೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ವಿಯತ್ತೋ ಮೇಧಾವೀ ಲಜ್ಜೀ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕೋ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮೋ। ಸೋ ಚೇ ಥೇರೋ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯ ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ, ಏವಮಿದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಸುವೂಪಸನ್ತಂ ಅಸ್ಸಾತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಆವಾಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಥೇರಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಏವಂ ಜಾತಂ, ಏವಂ ಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ। ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಥೇರೋ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತು ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ, ಯಥಯಿದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಸುವೂಪಸನ್ತಂ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಥೇರೋ – ಯಥಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಸಙ್ಘೇನ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮಿತಂ, ಯಥಾ ಸಮ್ಬಹುಲೇಹಿ ಥೇರೇಹಿ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮಿತಂ, ಯಥಾ ತೀಹಿ ಥೇರೇಹಿ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮಿತಂ, ಯಥಾ ದ್ವೀಹಿ ಥೇರೇಹಿ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮಿತಂ, ತಥಾ ಸುವೂಪಸನ್ತನ್ತಿ – ತಥಾ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಸಿ।
ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಸನ್ತುಟ್ಠಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮನೇನ, ಅಸನ್ತುಟ್ಠಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಥೇರಾನಂ ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮನೇನ, ಅಸನ್ತುಟ್ಠಾ ತಿಣ್ಣಂ ಥೇರಾನಂ ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮನೇನ, ಅಸನ್ತುಟ್ಠಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ಥೇರಾನಂ ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮನೇನ, ಅಸನ್ತುಟ್ಠಾ ಏಕಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮನೇನ, ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ…ಪೇ॰… ‘‘ನಿಹತಮೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಸನ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಸುವೂಪಸನ್ತಂ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ತಯೋ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೇ – ಗೂಳ್ಹಕಂ, ಸಕಣ್ಣಜಪ್ಪಕಂ, ವಿವಟಕಂ।
‘‘ಕಥಞ್ಚ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗೂಳ್ಹಕೋ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೋ ಹೋತಿ? ತೇನ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಲಾಕಾಯೋ ವಣ್ಣಾವಣ್ಣಾಯೋ ಕತ್ವಾ ಏಕಮೇಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ – ‘ಅಯಂ ಏವಂವಾದಿಸ್ಸ ಸಲಾಕಾ, ಅಯಂ ಏವಂವಾದಿಸ್ಸ ಸಲಾಕಾ। ಯಂ ಇಚ್ಛಸಿ ತಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’ತಿ। ಗಹಿತೇ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘ಮಾ ಚ ಕಸ್ಸಚಿ ದಸ್ಸೇಹೀ’ತಿ। ಸಚೇ ಜಾನಾತಿ – ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಬಹುತರಾತಿ, ದುಗ್ಗಹೋತಿ, ಪಚ್ಚುಕ್ಕಡ್ಢಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಜಾನಾತಿ – ಧಮ್ಮವಾದೀ ಬಹುತರಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹೋತಿ, ಸಾವೇತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗೂಳ್ಹಕೋ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೋ ಹೋತಿ।
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಕಣ್ಣಜಪ್ಪಕೋ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೋ ಹೋತಿ? ತೇನ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾಪಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಏಕಮೇಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉಪಕಣ್ಣಕೇ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ – ‘ಅಯಂ ಏವಂವಾದಿಸ್ಸ ಸಲಾಕಾ, ಅಯಂ ಏವಂವಾದಿಸ್ಸ ಸಲಾಕಾ। ಯಂ ಇಚ್ಛಸಿ ತಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’ತಿ। ಗಹಿತೇ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘ಮಾ ಚ ಕಸ್ಸಚಿ ಆರೋಚೇಹೀ’ತಿ। ಸಚೇ ಜಾನಾತಿ – ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಬಹುತರಾತಿ, ದುಗ್ಗಹೋತಿ, ಪಚ್ಚುಕ್ಕಡ್ಢಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಜಾನಾತಿ – ಧಮ್ಮವಾದೀ ಬಹುತರಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹೋತಿ, ಸಾವೇತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಕಣ್ಣಜಪ್ಪಕೋ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೋ ಹೋತಿ।
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿವಟಕೋ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೋ ಹೋತಿ? ಸಚೇ ಜಾನಾತಿ – ಧಮ್ಮವಾದೀ ಬಹುತರಾತಿ, ವಿಸ್ಸಟ್ಠೇನೇವ ವಿವಟೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ । ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿವಟಕೋ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೋ ಹೋತಿ। ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಯೋ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾ’’ತಿ।
ಸತಿವಿನಯೋ
೨೩೬. ಪರಿ॰ ೨೯೨-೨೯೩, ೩೦೭ ಆದಯೋ ‘‘ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಕತಿಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ? ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಚತೂಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ – ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ಸತಿವಿನಯೇನ ಚ, ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೇನ ಚ, ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಯ ಚ। ಸಿಯಾ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ದ್ವೇ ಸಮಥೇ ಅನಾಗಮ್ಮ – ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಞ್ಚ, ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಞ್ಚ; ದ್ವೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮೇಯ್ಯ – ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ಸತಿವಿನಯೇನ ಚಾತಿ? ಸಿಯಾತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ಯಥಾ ಕಥಂ ವಿಯ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ ತಸ್ಸ ಖೋ ತಂ ಭಿಕ್ಖವೇ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰), ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವಿನಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಾತಬ್ಬೋ –
‘‘ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ – ‘ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇನ್ತಿ। ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ , ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಸತಿವಿನಯಂ ಯಾಚಾಮೀ’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ। ಬ್ಯತ್ತೇನಂ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಭಿಕ್ಖೂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇನ್ತಿ। ಸೋ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಸತಿವಿನಯಂ ಯಾಚತಿ । ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವಿನಯಂ ದದೇಯ್ಯ। ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಭಿಕ್ಖೂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇನ್ತಿ। ಸೋ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಸತಿವಿನಯಂ ಯಾಚತಿ। ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವಿನಯಂ ದೇತಿ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ॰…।
‘‘ದಿನ್ನೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸತಿವಿನಯೋ। ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ।
‘‘ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ಸತಿವಿನಯೇನ ಚ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ, ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ , ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ…ಪೇ॰… ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯೋ ಚ ಅನುವದತಿ, ಯಞ್ಚ ಅನುವದತಿ, ಉಭೋ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸತಿವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಯಾ ಸತಿವಿನಯಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾ ಕರಣಂ ಉಪಗಮನಂ ಅಜ್ಝುಪಗಮನಂ ಅಧಿವಾಸನಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸನಾ – ಇದಂ ತತ್ಥ ಸತಿವಿನಯಸ್ಮಿಂ। ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಕಾರಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಛನ್ದದಾಯಕೋ ಖೀಯತಿ, ಖೀಯನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೋ
೨೩೭. ‘‘ಸಿಯಾ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ದ್ವೇ ಸಮಥೇ ಅನಾಗಮ್ಮ – ಸತಿವಿನಯಞ್ಚ, ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಞ್ಚ; ದ್ವೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮೇಯ್ಯ – ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೇನ ಚಾತಿ? ಸಿಯಾತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ಯಥಾ ಕಥಂ ವಿಯ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಹೋತಿ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ । ತೇನ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಹೋತಿ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ತಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣೇನ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇನ್ತಿ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ನಾಹಂ ತಂ ಸರಾಮಿ। ಮೂಳ್ಹೇನ ಮೇ ಏತಂ ಕತ’ನ್ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನಂ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ಚೋದೇನ್ತೇವ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ। ‘‘ತಸ್ಸ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಾತಬ್ಬೋ –
‘‘ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ – ‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಮಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣೇನ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇನ್ತಿ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ। ತ್ಯಾಹಂ ಏವಂ ವದಾಮಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ನಾಹಂ ತಂ ಸರಾಮಿ। ಮೂಳ್ಹೇನ ಮೇ ಏತಂ ಕತ’ನ್ತಿ । ಏವಮ್ಪಿ ಮಂ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ಚೋದೇನ್ತೇವ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ। ‘ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಮೂಳ್ಹೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ಯಾಚಾಮೀ’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ। ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ತಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣೇನ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇನ್ತಿ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ನಾಹಂ ತಂ ಸರಾಮಿ। ಮೂಳ್ಹೇನ ಮೇ ಏತಂ ಕತ’ನ್ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನಂ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ಚೋದೇನ್ತೇವ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ। ಸೋ ಅಮೂಳ್ಹೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ಯಾಚತಿ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ದದೇಯ್ಯ। ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ತಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣೇನ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇನ್ತಿ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ । ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿಂ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೋ। ತೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಚಿತ್ತವಿಪರಿಯಾಸಕತೇನ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ನಾಹಂ ತಂ ಸರಾಮಿ। ಮೂಳ್ಹೇನ ಮೇ ಏತಂ ಕತ’ನ್ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ನಂ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ಚೋದೇನ್ತೇವ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ। ಸೋ ಅಮೂಳ್ಹೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ಯಾಚತಿ। ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ದೇತಿ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ॰…।
‘‘ದಿನ್ನೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೋ। ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ।
‘‘ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೇನ ಚ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ, ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ…ಪೇ॰… ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಮಿಂ ? ಯಾ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾ ಕರಣಂ ಉಪಗಮನಂ ಅಜ್ಝುಪಗಮನಂ ಅಧಿವಾಸನಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸನಾ – ಇದಂ ತತ್ಥ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಸ್ಮಿಂ। ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಕಾರಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಛನ್ದದಾಯಕೋ ಖೀಯತಿ, ಖೀಯನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾವಿನಯೋ
೨೩೮. ‘‘ಸಿಯಾ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ದ್ವೇ ಸಮಥೇ ಅನಾಗಮ್ಮ – ಸತಿವಿನಯಞ್ಚ, ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಞ್ಚ ; ದ್ವೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮೇಯ್ಯ – ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಯ ಚಾತಿ? ಸಿಯಾತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ಯಥಾ ಕಥಂ ವಿಯ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಗರುಕಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇತಿ – ‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಸಾಮನ್ತಂ ವಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಸರಾಮಿ ಏವರೂಪಿಂ ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಸಾಮನ್ತಂ ವಾ’ತಿ। ತಮೇನಂ ಸೋ ನಿಬ್ಬೇಠೇನ್ತಂ ಅತಿವೇಠೇತಿ – ‘ಇಙ್ಘಾಯಸ್ಮಾ ಸಾಧುಕಮೇವ ಜಾನಾಹಿ, ಯದಿ ಸರಸಿ ಏವರೂಪಿಂ ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಸಾಮನ್ತಂ ವಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಸರಾಮಿ ಏವರೂಪಿಂ ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಸಾಮನ್ತಂ ವಾ। ಸರಾಮಿ ಚ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಏವರೂಪಿಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಿಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ’ತಿ। ತಮೇನಂ ಸೋ ನಿಬ್ಬೇಠೇನ್ತಂ ಅತಿವೇಠೇತಿ – ‘ಇಙ್ಘಾಯಸ್ಮಾ ಸಾಧುಕಮೇವ ಜಾನಾಹಿ, ಯದಿ ಸರಸಿ ಏವರೂಪಿಂ ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಸಾಮನ್ತಂ ವಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ಇಮಞ್ಹಿ ನಾಮಾಹಂ, ಆವುಸೋ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಿಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅಪುಟ್ಠೋ ಪಟಿಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ। ಕಿಂ ಪನಾಹಂ ಏವರೂಪಿಂ ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಸಾಮನ್ತಂ ವಾ, ಪುಟ್ಠೋ ನ ಪಟಿಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇತಿ – ‘ಇಮಞ್ಹಿ ನಾಮ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಿಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅಪುಟ್ಠೋ ನ ಪಟಿಜಾನಿಸ್ಸಸಿ। ಕಿಂ ಪನ ತ್ವಂ ಏವರೂಪಿಂ ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಸಾಮನ್ತಂ ವಾ, ಅಪುಟ್ಠೋ ಪಟಿಜಾನಿಸ್ಸಸಿ? ಇಙ್ಘಾಯಸ್ಮಾ ಸಾಧುಕಮೇವ ಜಾನಾಹಿ, ಯದಿ ಸರಸಿ ಏವರೂಪಿಂ ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಸಾಮನ್ತಂ ವಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇಸಿ – ‘ಸರಾಮಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಏವರೂಪಿಂ ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಸಾಮನ್ತಂ ವಾ। ದವಾ ಮೇ ಏತಂ ವುತ್ತಂ, ರವಾ ಮೇ ಏತಂ ವುತ್ತಂ – ನಾಹಂ ತಂ ಸರಾಮಿ ಏವರೂಪಿಂ ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಸಾಮನ್ತಂ ವಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ ತಸ್ಸ ಖೋ ತಂ ಭಿಕ್ಖವೇ (ಕ॰) ತಸ್ಸ ಖ್ವತಂ ಭಿಕ್ಖವೇ (ಸ್ಯಾ॰), ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾತಬ್ಬಂ। ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ ಸಙ್ಘೋ। ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಗರುಕಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನೋ ಅವಜಾನಿತ್ವಾ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪಟಿಜಾನಿತ್ವಾ ಅವಜಾನಾತಿ, ಅಞ್ಞೇನಾಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತಿ, ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸತಿ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಗರುಕಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನೋ ಅವಜಾನಿತ್ವಾ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪಟಿಜಾನಿತ್ವಾ ಅವಜಾನಾತಿ, ಅಞ್ಞೇನಾಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತಿ, ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸತಿ। ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕರಣಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ॰…।
‘‘ಕತಂ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಂ। ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ।
‘‘ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಯ ಚ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ, ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ…ಪೇ॰… ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಯ? ಯಾ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾ ಕರಣಂ ಉಪಗಮನಂ ಅಜ್ಝುಪಗಮನಂ ಅಧಿವಾಸನಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸನಾ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಯ। ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಕಾರಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಛನ್ದದಾಯಕೋ ಖೀಯತಿ, ಖೀಯನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ
೨೩೯. ಪರಿ॰ ೨೯೫, ೩೦೬, ೩೦೮ ಆದಯೋ ‘‘ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಕತಿಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ? ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ತೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ – ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣೇನ ಚ, ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ಚ। ಸಿಯಾ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಏಕಂ ಸಮಥಂ ಅನಾಗಮ್ಮ – ತಿಣವತ್ಥಾರಕಂ, ದ್ವೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮೇಯ್ಯ – ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣೇನ ಚಾತಿ? ಸಿಯಾತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ಯಥಾ ಕಥಂ ವಿಯ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಲಹುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ – ‘ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ; ತಂ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’ತಿ। ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘ಪಸ್ಸಸೀ’ತಿ? ‘ಆಮ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ‘ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’ತಿ।
‘‘ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣೇನ ಚ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ…ಪೇ॰… ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯೋ ಚ ದೇಸೇತಿ, ಯಸ್ಸ ಚ ದೇಸೇತಿ, ಉಭೋ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಸ್ಮಿಂ? ಯಾ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾ ಕರಣಂ ಉಪಗಮನಂ ಅಜ್ಝುಪಗಮನಂ ಅಧಿವಾಸನಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸನಾ – ಇದಂ ತತ್ಥ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಸ್ಮಿಂ। ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಲಭೇಥ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ। ನೋ ಚೇ ಲಭೇಥ, ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ವುಡ್ಢಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸು ವಚನೀಯಾ – ‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ; ತಂ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’ತಿ। ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಞಾಪೇತಬ್ಬಾ –
‘‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ। ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಪತ್ತಿಂ ಸರತಿ, ವಿವರತಿ, ಉತ್ತಾನಿಂ ಕರೋತಿ ದೇಸೇತಿ। ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯನ್ತಿ। ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘ಪಸ್ಸಸೀ’ತಿ? ‘ಆಮ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ‘ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’ತಿ।
‘‘ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣೇನ ಚ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ…ಪೇ॰… ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯೋ ಚ ದೇಸೇತಿ, ಯಸ್ಸ ಚ ದೇಸೇತಿ, ಉಭೋ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಸ್ಮಿಂ? ಯಾ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾ ಕರಣಂ ಉಪಗಮನಂ ಅಜ್ಝುಪಗಮನಂ ಅಧಿವಾಸನಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸನಾ – ಇದಂ ತತ್ಥ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಸ್ಮಿಂ। ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಏವಞ್ಚೇತಂ ಲಭೇಥ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ। ನೋ ಚೇ ಲಭೇಥ, ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ವುಡ್ಢಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ – ‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ; ತಂ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’ತಿ। ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಪತ್ತಿಂ ಸರತಿ, ವಿವರತಿ, ಉತ್ತಾನಿಂ ಕರೋತಿ, ದೇಸೇತಿ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯನ್ತಿ। ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘ಪಸ್ಸಸೀ’ತಿ? ‘ಆಮ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ‘ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’ತಿ।
‘‘ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣೇನ ಚ । ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ, ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ…ಪೇ॰… ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಛನ್ದದಾಯಕೋ ಖೀಯತಿ, ಖೀಯನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
ತಿಣವತ್ಥಾರಕಂ
೨೪೦. ‘‘ಸಿಯಾ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಏಕಂ ಸಮಥಂ ಅನಾಗಮ್ಮ – ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ, ದ್ವೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮೇಯ್ಯ – ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ಚಾತಿ? ಸಿಯಾತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ಯಥಾ ಕಥಂ ವಿಯ? ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಹೋತಿ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ತತ್ರ ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಖೋ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯಾ’ತಿ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವರೂಪಂ ಅಧಿಕರಣಂ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ವೂಪಸಮೇತುಂ। ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೂಪಸಮೇತಬ್ಬಂ। ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತಿತಬ್ಬಂ, ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ । ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತನ್ತಿ। ‘‘ಏಕತೋಪಕ್ಖಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಕೋ ಪಕ್ಖೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ। ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಯಾ ಚೇವ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಅತ್ತನೋ ಆಪತ್ತಿ, ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಞ್ಚೇವ ಅತ್ಥಾಯ, ಅತ್ತನೋ ಚ ಅತ್ಥಾಯ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತನ್ತಿ।
೨೪೧. ‘‘ಅಥಾಪರೇಸಂ ಏಕತೋಪಕ್ಖಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಕೋ ಪಕ್ಖೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ। ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಯಾ ಚೇವ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಅತ್ತನೋ ಆಪತ್ತಿ, ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಞ್ಚೇವ ಅತ್ಥಾಯ, ಅತ್ತನೋ ಚ ಅತ್ಥಾಯ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತನ್ತಿ।
೨೪೨. ‘‘ಅಥಾಪರೇಸಂ ಏಕತೋಪಕ್ಖಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ। ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಯಾ ಚೇವ ಇಮೇಸಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಅತ್ತನೋ ಆಪತ್ತಿ, ಇಮೇಸಞ್ಚೇವ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ, ಅತ್ತನೋ ಚ ಅತ್ಥಾಯ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ। ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ। ಅಹಂ ಯಾ ಚೇವ ಇಮೇಸಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಅತ್ತನೋ ಆಪತ್ತಿ, ಇಮೇಸಞ್ಚೇವ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ, ಅತ್ತನೋ ಚ ಅತ್ಥಾಯ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ದೇಸೇಮಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ। ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ದೇಸನಾ, ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ದೇಸಿತಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ , ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ। ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ।
‘‘ಅಥಾಪರೇಸಂ…ಪೇ॰… ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ।
‘‘ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ। ಕೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ, ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ಚ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಮಿಂ? ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ, ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ।
‘‘ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ, ತೇ ಆಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದೋ ಆಹಟೋ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ನ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ।
‘‘ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಯೇನ ವಿನಯೇನ ಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ , ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ।
‘‘ಕಾ ಚ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ? ಯೋ ಚ ದೇಸೇತಿ, ಯಸ್ಸ ಚ ದೇಸೇತಿ, ಉಭೋ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಂ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ।
‘‘ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ತಿಣವತ್ಥಾರಕಸ್ಮಿಂ? ಯಾ ತಿಣವತ್ಥಾರಕಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾ ಕರಣಂ ಉಪಗಮನಂ ಅಜ್ಝುಪಗಮನಂ ಅಧಿವಾಸನಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸನಾ – ಇದಂ ತತ್ಥ ತಿಣವತ್ಥಾರಕಸ್ಮಿಂ। ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಿಕರಣಂ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಉಕ್ಕೋಟೇತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಛನ್ದದಾಯಕೋ ಖೀಯತಿ, ಖೀಯನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
ಪರಿ॰ ೨೯೫, ೩೦೭, ೩೦೮ ‘‘ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಕತಿಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ? ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಏಕೇನ ಸಮಥೇನ ಸಮ್ಮತಿ – ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನಾ’’ತಿ।
ಸಮಥಕ್ಖನ್ಧಕಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಚತುತ್ಥಂ।