ಪಠಮಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕಂ
ಸತ್ತನಗರೇಸು ಪಞ್ಞತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
೩೩೫. ಅಡ್ಢುಡ್ಢಸತಾನೀತಿ ವಿಗ್ಗಹನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸವಿಗ್ಗಹಂ। ಅತಿರೇಕನ್ತಿ ದಸಾಹಪರಮಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ। ಕಾಳಕನ್ತಿ ‘‘ಸುದ್ಧಕಾಳಕಾನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಕಾಳಕಂ। ಭೂತನ್ತಿ ಭೂತಾರೋಚನಂ। ಪರಮ್ಪರಭತ್ತನ್ತಿ ಪರಮ್ಪರಭೋಜನಂ। ಭಿಕ್ಖುನೀಸು ಚ ಅಕ್ಕೋಸೋತಿ ‘‘ಯಾ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಕ್ಕೋಸೇಯ್ಯ ವಾ ಪರಿಭಾಸೇಯ್ಯ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೦೨೯) ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ಅನ್ತರವಾಸಕನ್ತಿ ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನಂ। ರೂಪಿಯನ್ತಿ ರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರಂ। ಸುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಸಾಮಂ ಸುತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ತನ್ತವಾಯೇಹೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೩೭) ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ಉಜ್ಝಾಪನಕೇತಿ ಉಜ್ಝಾಪನಕೇ ಖಿಯ್ಯನಕೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಪಾಚಿತಪಿಣ್ಡನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುನೀಪರಿಪಾಚಿತಂ। ಚೀವರಂ ದತ್ವಾತಿ ‘‘ಸಮಗ್ಗೇನ ಸಙ್ಘೇನ ಚೀವರಂ ದತ್ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೮೫) ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ವೋಸಾಸನ್ತೀತಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂ ಪನೇವ ಕುಲೇಸು ನಿಮನ್ತಿತಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ತತ್ರ ಚೇಸಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೫೫೮) ವುತ್ತಪಾಟಿದೇಸನೀಯಂ। ಗಿರಗ್ಗನ್ತಿ ‘‘ಯಾ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೀ ನಚ್ಚಂ ವಾ ಗೀತಂ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೮೩೪) ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ಚರಿಯಾತಿ ‘‘ಅನ್ತೋವಸ್ಸಂ ಚಾರಿಕಂ ಚರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೯೭೦) ಚ, ‘‘ವಸ್ಸಂವುತ್ಥಾ ಚಾರಿಕಂ ನ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೯೭೪) ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ। ಛನ್ದದಾನೇನಾತಿ ಪಾರಿವಾಸಿಕೇನ ಛನ್ದದಾನೇನ।
ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ಚತ್ತಾರೀತಿ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ। ಕುಟೀತಿ ಕುಟಿಕಾರಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ಕೋಸಿಯನ್ತಿ ಕೋಸಿಯಮಿಸ್ಸಕಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ಸೇಯ್ಯಾತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸಹಸೇಯ್ಯಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ಖಣನೇತಿ ಪಥವೀಖಣನಂ। ಗಚ್ಛ ದೇವತೇತಿ ಭೂತಗಾಮಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ಸಿಞ್ಚನ್ತಿ ಸಪ್ಪಾಣಕಉದಕಸಿಞ್ಚನಂ। ಮಹಾವಿಹಾರೋತಿ ಮಹಲ್ಲಕವಿಹಾರೋ। ಅಞ್ಞನ್ತಿ ಅಞ್ಞವಾದಕಂ। ದ್ವಾರನ್ತಿ ಯಾವ ದ್ವಾರಕೋಸಾ। ಸಹಧಮ್ಮೋತಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಂ ವುಚ್ಚಮಾನೋ। ಪಯೋಪಾನನ್ತಿ ಸುರುಸುರುಕಾರಕಂ। ಏಳಕಲೋಮಾನೀತಿ ಏಳಕಲೋಮಧೋವಾಪನಂ। ಪತ್ತೋತಿ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನಪತ್ತೋ। ಓವಾದೋತಿ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಓವಾದೋ। ಭೇಸಜ್ಜನ್ತಿ ತದುತ್ತರಿಭೇಸಜ್ಜವಿಞ್ಞಾಪನಂ। ಸೂಚೀತಿ ಅಟ್ಠಿಮಯಾದಿಸೂಚಿಘರಂ। ಆರಞ್ಞಿಕೋತಿ ಓವಾದೋತಿ ‘‘ಯಾ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಓವಾದಾಯ ವಾ ಸಂವಾಸಾಯ ವಾ ನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೦೫೫) ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ।
ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ಚತ್ತಾರೀತಿಆದಿನಾ ಛಸು ನಗರೇಸು ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಏಕತೋ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡಿತ್ವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ವಿಸುಂ ಗಣೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾನೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ದ್ವೀಹಿ ರಾಸೀಹಿ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ।
ಸತ್ತನಗರೇಸು ಪಞ್ಞತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
ಚತುವಿಪತ್ತಿವಣ್ಣನಾ
೩೩೬. ಏಕತಿಂಸ ಗರುಕಾ ನಾಮ ಉಭತೋ ಅಟ್ಠ ಪಾರಾಜಿಕಾ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತೇರಸ, ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ದಸ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ। ಅಟ್ಠೇತ್ಥ ಅನವಸೇಸಾತಿ ಏತೇಸು ಯಥಾವುತ್ತಗರುಕೇಸು ಸಾಧಾರಣಾಸಾಧಾರಣವಸೇನ ಅಟ್ಠ ಪಾರಾಜಿಕಾ ಅನವಸೇಸಾ ನಾಮ।
ಅಸಾಧಾರಣಾದಿವಣ್ಣನಾ
೩೩೮. ‘‘ಧೋವನಞ್ಚ ಪಟಿಗ್ಗಹೋ’’ತಿ ಗಾಥಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಚರಿಯಾನಂ। ತತ್ಥ ಧೋವನಞ್ಚ ಪಟಿಗ್ಗಹೋತಿ ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚೀವರಧೋವಾಪನಂ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಹಣಞ್ಚ। ಕೋಸೇಯ್ಯ…ಪೇ॰… ದ್ವೇ ಲೋಮಾತಿ ಏಳಕಲೋಮವಗ್ಗೇ ಆದಿತೋ ಸತ್ತ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ। ವಸ್ಸಿಕಾತಿ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ಆರಞ್ಞಕೇನ ಚಾತಿ ಸಾಸಙ್ಕಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ವುತ್ತಂ। ಪಣೀತನ್ತಿ ಪಣೀತಭೋಜನವಿಞ್ಞತ್ತಿ। ಊನನ್ತಿ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ನಿಸೀದನೇ ಚ ಯಾ ಸಿಕ್ಖಾ, ವಸ್ಸಿಕಾ ಯಾ ಚ ಸಾಟಿಕಾತಿ ನಿಸೀದನವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾನಂ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕಮೋ।
ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಚೇವ ಉಪೋಸಥಾದೀನಿ ಚ ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವಿಭತ್ತತ್ತಾ ‘‘ವಿಭತ್ತಿಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತಾನಿ। ತೇವೀಸತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಆಗತಾನಿ ದಸ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತೇರಸಾತಿ ತೇವೀಸತಿ। ದ್ವೇಚತ್ತಾಲೀಸ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾತಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ದ್ವೀಹಿ…ಪೇ॰… ಕಿಚ್ಚಂ ಏಕೇನ ಸಮ್ಮತೀತಿ ದ್ವೀಹಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ, ಚತೂಹಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ, ತೀಹಿ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ, ಏಕೇನ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಸಮ್ಮತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
೩೩೯. ನಿರಙ್ಕತೋತಿ