೨೮. ಚತುಪಚ್ಚಯಭಾಜನೀಯವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ
೧೯೪. ಚತುಪಚ್ಚಯಭಾಜನನ್ತಿ
ತತ್ಥ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೪೦-೩೪೨) ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ, ಯೋ ನ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಗಹಿತಾಗಹಿತಞ್ಚ ಜಾನೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೪೨) ವಚನತೋ ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಾನಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ಞಾತಕಾದೀನಂ ಪಠಮತರಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಮಿಂ ಪೇಮಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಾ ಲೋಭಪಕತಿತಾಯ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇನ್ತೋ ವಾ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ। ಪಠಮತರಂ ಆಗತಸ್ಸಪಿ ಕೋಧವಸೇನ ಪಚ್ಛಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಾ ದುಗ್ಗತಮನುಸ್ಸೇಸು ಅವಮಞ್ಞಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಾ ‘‘ಕಿಂ ವೋ ಘರೇ ಠಪನೋಕಾಸೋ ನತ್ಥಿ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಲಾಭನ್ತರಾಯಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಾ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ। ಯೋ ಪನ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿ ಅಸಮ್ಪಜಾನೋ, ಅಯಂ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ। ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಾನಮ್ಪಿ ಇಸ್ಸರಾನಂ ಭಯೇನ ಪಠಮತರಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಾ ‘‘ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಟ್ಠಾನಂ ನಾಮೇತಂ ಭಾರಿಯ’’ನ್ತಿ ಸನ್ತಸನ್ತೋ ವಾ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ। ‘‘ಮಯಾ ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಗಹಿತಂ, ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ನ ಗಹಿತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಜಾನನ್ತೋ ಗಹಿತಾಗಹಿತಂ ಜಾನಾತಿ ನಾಮ। ತಸ್ಮಾ ಯೋ ಛನ್ದಾಗತಿಆದಿವಸೇನ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಞಾತಕಅಞ್ಞಾತಕಅಡ್ಢದುಗ್ಗತೇಸು ವಿಸೇಸಂ ಅಕತ್ವಾ ಆಗತಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸೀಲಾಚಾರಪಟಿಪತ್ತಿಯುತ್ತೋ ಹೋತಿ ಸತಿಮಾ ಮೇಧಾವೀ ಬಹುಸ್ಸುತೋ, ಸಕ್ಕೋತಿ ದಾಯಕಾನಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾಯ ವಾಚಾಯ ಪರಿಮಣ್ಡಲೇಹಿ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನೇಹಿ ಅನುಮೋದನಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪಸಾದಂ ಜನೇತುಂ, ಏವರೂಪೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ।
ಏವಞ್ಚ ಪನ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ। ಪಠಮಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ, ಯಾಚಿತ್ವಾ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು
‘‘ಸಮ್ಮತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೪೨) –
ಇತಿ ಇಮಾಯ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವಾ ಅಪಲೋಕನೇನ ವಾ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇ ಸಬ್ಬಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇಪಿ ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯಮ್ಪಿ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಏವಂ ಸಮ್ಮತೇನ ಚ ವಿಹಾರಪಚ್ಚನ್ತೇ ವಾ ಪಧಾನಘರೇ ವಾ ನ ಅಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ। ಯತ್ಥ ಪನ ಆಗತಾಗತಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಸುಖಂ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ತಾದಿಸೇ ಧುರವಿಹಾರಟ್ಠಾನೇ ಬೀಜನಿಂ ಪಸ್ಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸುನಿವತ್ಥೇನ ಸುಪಾರುತೇನ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ।
೧೯೫. ಚೀವರನಿದಹಕೋಪಿ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರನಿದಹಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ, ಯೋ ನ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನಿಹಿತಾನಿಹಿತಞ್ಚ ಜಾನೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು –
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರನಿದಹಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ।
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ ಭನ್ತೇ ಸಙ್ಘೋ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರನಿದಹಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚೀವರನಿದಹಕಸ್ಸ ಸಮ್ಮುತಿ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ। ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ಸಮ್ಮತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಚೀವರನಿದಹಕೋ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೪೨) –
ಇತಿ ಇಮಾಯ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವಾ ಅಪಲೋಕನೇನ ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ।
೧೯೬. ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋಪಿ
ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೪೩) ಚ ಯತ್ಥ ಛದನಾದೀಸು ಕೋಚಿ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ, ತಂ ಗುತ್ತಂ। ಯತ್ಥ ಪನ ಛದನತಿಣಂ ವಾ ಛದನಿಟ್ಠಕಾ ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಪತಿತಾ, ಯೇನ ಓವಸ್ಸತಿ ವಾ, ಮೂಸಿಕಾದೀನಂ ವಾ ಪವೇಸೋ ಹೋತಿ, ಭಿತ್ತಿಆದೀಸು ವಾ ಕತ್ಥಚಿ ಛಿದ್ದಂ ಹೋತಿ, ಉಪಚಿಕಾ ವಾ ಉಟ್ಠಹನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಅಗುತ್ತಂ ನಾಮ। ತಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೇನ ಪಟಿಸಙ್ಖರಿತಬ್ಬಂ। ಸೀತಸಮಯೇ ದ್ವಾರಞ್ಚ ವಾತಪಾನಞ್ಚ ಸುಪಿಹಿತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಸೀತೇನ ಹಿ ಚೀವರಾನಿ ಕಣ್ಣಕಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಉಣ್ಹಸಮಯೇ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ವಾತಪ್ಪವೇಸನತ್ಥಂ ವಿವರಿತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಕರೋನ್ತೋ ಹಿ ಗುತ್ತಾಗುತ್ತಂ ಜಾನಾತಿ ನಾಮ।
೧೯೭. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ, ಯಂ ಸಙ್ಘೋ ಆಕಙ್ಖತಿ ವಿಹಾರಂ ವಾ ಅಡ್ಢಯೋಗಂ ವಾ ಪಾಸಾದಂ ವಾ ಹಮ್ಮಿಯಂ ವಾ ಗುಹಂ ವಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೪೩) ವಚನತೋ ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಯೋ ಆರಾಮಮಜ್ಝೇ ಆರಾಮಿಕಸಾಮಣೇರಾದೀಹಿ ಅವಿವಿತ್ತೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಮೋಸರಣಟ್ಠಾನೇ ವಿಹಾರೋ ವಾ ಅಡ್ಢಯೋಗೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಸೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ। ಪಚ್ಚನ್ತಸೇನಾಸನಂ ಪನ ನ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಂ। ಇಮಂ ಪನ ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಖಣ್ಡಸೀಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯ ನಿಸಿನ್ನೇಹಿ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ವಿಹಾರಮಜ್ಝೇಯೇವ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ವಿಹಾರಂ ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾವ॰ ೩೪೩) ನಯೇನ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವಾ ಅಪಲೋಕನೇನ ವಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಂ।
ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಾದೀಹಿ ಪನ ತೀಹಿಪಿ ಅತ್ತನೋ ವತ್ತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇನ ತಾವ ಯಂ ಯಂ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಕಾಲಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಅಕಾಲಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ನಿಸೀದನ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಪಚ್ಚತ್ಥರಣ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳ’’ನ್ತಿ ವಾ ದೇನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಏಕರಾಸಿಂ
೧೯೮. ಚೀವರಭಾಜಕೋವಿ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರಭಾಜಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ, ಯೋ ನ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಭಾಜಿತಾಭಾಜಿತಞ್ಚ ಜಾನೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೪೩) ವಚನತೋ ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋಯೇವ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರಭಾಜಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯಾ’’ತಿ(ಮಹಾವ॰ ೩೪೩) ಆದಿನಾ ನಯೇನ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವಾ ಅಪಲೋಕನೇನ ವಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬೋ।
ಏತ್ಥ ಸಭಾಗಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಪಾಪುಣನ್ತಮ್ಪಿ ಮಹಗ್ಘಚೀವರಂ ದೇನ್ತೋ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ। ಅಞ್ಞೇಸಂ ವುಡ್ಢತರಾನಂ ಪಾಪುಣನ್ತಮ್ಪಿ ಮಹಗ್ಘಚೀವರಂ ಅದತ್ವಾ ಅಪ್ಪಗ್ಘಂ ದೇನ್ತೋ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ। ಮೋಹಮೂಳ್ಹೋ ಚೀವರದಾನವತ್ತಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ। ಮುಖರಾನಂ ನವಕಾನಮ್ಪಿ ಭಯೇನ ಅಪಾಪುಣನ್ತಂ ಏವ ಮಹಗ್ಘಂ ಚೀವರಂ ದೇನ್ತೋ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ। ಯೋ ಏವಂ ನ
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಉಪಡ್ಢಪಟಿವೀಸಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೪೩) ವಚನತೋ ಯೇ ಸಾಮಣೇರಾ ಅತ್ತಿಸ್ಸರಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕತ್ತಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ, ಉದ್ದೇಸಪರಿಪುಚ್ಛಾಸು ಯುತ್ತಾ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾನಂಯೇವ ವತ್ತಪಟಿವತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ, ಏತೇಸಂಯೇವ ಉಪಡ್ಢಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಯೇ ಪನ ಪುರೇಭತ್ತಞ್ಚ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಸಮಕೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಇದಞ್ಚ ಪಿಟ್ಠಿಸಮಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಭಣ್ಡಾಗಾರೇ ಠಪಿತೇನ ಅಕಾಲಚೀವರೇನೇವ ಕಥಿತಂ, ಕಾಲಚೀವರಂ ಪನ ಸಮಕಂಯೇವ ದಾತಬ್ಬಂ। ತತ್ರುಪ್ಪಾದವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀಬನ್ಧನಾದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಫಾತಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಏತಞ್ಹೇತ್ಥ ಸಬ್ಬೇಸಂ ವತ್ತಂ। ಭಣ್ಡಾಗಾರಚೀವರೇಪಿ ಸಚೇ ಸಾಮಣೇರಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಯಂ ಯಾಗುಂ ಪಚಾಮ, ಭತ್ತಂ ಪಚಾಮ, ಖಜ್ಜಕಂ ಪಚಾಮ, ಅಪ್ಪಹರಿತಂ ಕರೋಮ, ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಆಹರಾಮ, ರಙ್ಗಛಲ್ಲಿಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತ್ವಾ ದೇಮ, ಕಿಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ ನ ಕತಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ಉಕ್ಕುಟ್ಠಿಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಮಭಾಗೋವ ದಾತಬ್ಬೋ। ಏತಂಯೇವ ವಿರಜ್ಝಿತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಿ, ಯೇಸಞ್ಚ ಕರಣಭಾವೋ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಉಪಡ್ಢಪಟಿವೀಸಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಸಚೇ ಸಾಮಣೇರಾ ‘ಕಸ್ಮಾ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋಮ, ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ಯಾಚನ್ತಿ, ಸಮಪಟಿವೀಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
ಸಚೇ
ಛಿನ್ದನ್ತೇನ
೧೯೯. ಇದಾನಿ ‘‘ಅಟ್ಠಿಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾತಿಕಾ ಚೀವರಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದಾಯ, ಸೀಮಾಯ ದೇತಿ, ಕತಿಕಾಯ ದೇತಿ, ಭಿಕ್ಖಾಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ದೇತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇತಿ, ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇತಿ, ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇತಿ, ಆದಿಸ್ಸ ದೇತಿ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ದೇತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೭೯) ಚೀವರಾನಂ ಪಟಿಲಾಭಖೇತ್ತದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಯಾ ತಾ ಅಟ್ಠ ಮಾತಿಕಾ ವುತ್ತಾ, ತಾಸಂ ವಸೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
ತತ್ಥ ಸೀಮಾಯ ದೇತಿ ನಾಮ। ಏವಂ ಸೀಮಾಯ ದಿನ್ನಂ ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಗತಾ, ತೇಹಿ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ। ಸೀಮಾ ಚ ನಾಮೇಸಾ ಖಣ್ಡಸೀಮಾ ಉಪಚಾರಸೀಮಾ ಸಮಾನಸಂವಾಸಸೀಮಾ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾ ಲಾಭಸೀಮಾ ಗಾಮಸೀಮಾ ನಿಗಮಸೀಮಾ ನಗರಸೀಮಾ ಅಬ್ಭನ್ತರಸೀಮಾ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾ ಜನಪದಸೀಮಾ ರಟ್ಠಸೀಮಾ ರಜ್ಜಸೀಮಾ ದೀಪಸೀಮಾ ಚಕ್ಕವಾಳಸೀಮಾತಿ ಪನ್ನರಸವಿಧಾ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಖಣ್ಡಸೀಮಾ ಸೀಮಾಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಾವ। ಉಪಚಾರಸೀಮಾ ನಾಮ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪೇನ, ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪಾರಹಟ್ಠಾನೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾ ಹೋತಿ। ಅಪಿಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧುವಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನತೋ ಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತಭೋಜನಸಾಲತೋ ವಾ ನಿಬದ್ಧವಸನಆವಾಸತೋ ವಾ ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ದ್ವಿನ್ನಂ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾನಂ ಅನ್ತೋ ಉಪಚಾರಸೀಮಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸಾ ಪನ ಆವಾಸೇಸು ವಡ್ಢನ್ತೇಸು ವಡ್ಢತಿ, ಪರಿಹಾಯನ್ತೇಸು ಪರಿಹಾಯತಿ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂಸುಪಿ ವಡ್ಢನ್ತೇಸು ವಡ್ಢತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ಸನ್ನಿಪತಿತಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾಬದ್ಧಾ ಹುತ್ವಾ ಯೋಜನಸತಮ್ಪಿ ಪೂರೇತ್ವಾ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ಯೋಜನಸತಮ್ಪಿ ಉಪಚಾರಸೀಮಾವ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಲಾಭೋ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಸಮಾನಸಂವಾಸಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾದ್ವಯಮ್ಪಿ ವುತ್ತಮೇವ। ಲಾಭಸೀಮಾ ನಾಮ ನೇವ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಅನುಞ್ಞಾತಾ, ನ ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಾಹಕತ್ಥೇರೇಹಿ ಠಪಿತಾ, ಅಪಿಚ ಖೋ ರಾಜರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾ ವಿಹಾರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಗಾವುತಂ ವಾ ಅಡ್ಢಯೋಜನಂ ವಾ ಯೋಜನಂ ವಾ ಸಮನ್ತತೋ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಲಾಭಸೀಮಾ’’ತಿ ನಾಮಲಿಖಿತಕೇ ಥಮ್ಭೇ ನಿಖಣಿತ್ವಾ ‘‘ಯಂ ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಿಹಾರಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ಸೀಮಾ ಠಪೇನ್ತಿ, ಅಯಂ ಲಾಭಸೀಮಾ ನಾಮ। ಗಾಮನಿಗಮನಗರಅಬ್ಭನ್ತರಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾಪಿ ವುತ್ತಾ ಏವ।
ಜನಪದಸೀಮಾ ರಟ್ಠಸೀಮಾ ನಾಮ ಕಾಸಿಕೋಸಲಾದಿರಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ರಜ್ಜಸೀಮಾ ನಾಮ ‘‘ಚೋಳಭೋಗೋ ಕೇರಳಭೋಗೋ’’ತಿ ಏವಂ ಏಕೇಕಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಆಣಾಪವತ್ತಿಟ್ಠಾನಂ। ದೀಪಸೀಮಾ ನಾಮ ಸಮುದ್ದನ್ತೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಮಹಾದೀಪಾ ಚ ಅನ್ತರದೀಪಾ ಚ। ಚಕ್ಕವಾಳಸೀಮಾ ಚಕ್ಕವಾಳಪಬ್ಬತೇನೇವ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾ। ಏವಮೇತಾಸು ಸೀಮಾಸು ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯ ಕೇನಚಿ ಕಮ್ಮೇನ ಸನ್ನಿಪತಿತಂ ಸಙ್ಘಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏತ್ಥೇವ ಸೀಮಾಯ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನ್ತೋಖಣ್ಡಸೀಮಾಗತಾ, ತೇಹಿ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ। ತೇಸಂಯೇವ ಹಿ ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸೀಮನ್ತರಿಕಾಯ ವಾ ಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ
ಸಚೇ ಪನ ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಠಿತೋ ‘‘ತಮ್ಬವಣ್ಣಿದೀಪೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತಮ್ಬಪಣ್ಣಿದೀಪತೋ ಏಕೋಪಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಲಭತಿ। ಸಚೇಪಿ ತತ್ರೇವ ಏಕೋ ಸಭಾಗಭಿಕ್ಖು ಸಭಾಗಾನಂ ಭಾಗಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ನ ವಾರೇತಬ್ಬೋ। ಏವಂ ತಾವ ಯೋ ಸೀಮಂ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ತಸ್ಸ ದಾನೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಯೋ ಪನ ‘‘ಅಸುಕಸೀಮಾಯ’’ನ್ತಿ ವತ್ತುಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಕೇವಲಂ ‘‘ಸೀಮಾ’’ತಿ ವಚನಮತ್ತಮೇವ ಜಾನನ್ತೋ ವಿಹಾರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಸೀಮಾಯ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಸೀಮಟ್ಠಕಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ ಭಣತಿ, ಸೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ ‘‘ಸೀಮಾ ನಾಮ ಬಹುವಿಧಾ, ಕತರಸೀಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ಭಣಸೀ’’ತಿ। ಸಚೇ ವದತಿ ‘‘ಅಹಂ ‘ಅಸುಕಸೀಮಾ’ತಿ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಸೀಮಟ್ಠಕಸಙ್ಘೋ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹತೂ’’ತಿ, ಕತರಸೀಮಾಯ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ? ಮಹಾಸೀವತ್ಥೇರೋ ಕಿರಾಹ ‘‘ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾಯಾ’’ತಿ। ತತೋ ನಂ ಆಹಂಸು ‘‘ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾ ನಾಮ ತಿಯೋಜನಾಪಿ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ತಿಯೋಜನೇ ಠಿತಾ ಲಾಭಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಿಯೋಜನೇ ಠತ್ವಾ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆರಾಮಂ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಗಮಿಕೋ ತಿಯೋಜನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಆಪುಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ನಿಸ್ಸಯಪ್ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ತಿಯೋಜನಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭಿಸ್ಸತಿ, ಪಾರಿವಾಸಿಕೇನ ತಿಯೋಜನಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಪೇತಬ್ಬಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ತಿಯೋಜನೇ ಠತ್ವಾ ಆರಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಮ್ಪೇತಂ ಉಪಚಾರಸೀಮಾಪರಿಚ್ಛೇದವಸೇನೇವ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಭಾಜೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ।
೨೦೦. ಕತಿಕಾಯ ದೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಕತಿಕಾ ನಾಮ ಸಮಾನಲಾಭಕತಿಕಾ। ತತ್ರೇವಂ ಕತಿಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸನ್ನಿಪತಿತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಯಂ ವಿಹಾರಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮಾ ಸಮಾನಲಾಭಂ ಕಾತುಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ
೨೦೧. ಭಿಕ್ಖಾಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಚ್ಚಾಗಪಞ್ಞಾಪನಟ್ಠಾನಂ, ಯತ್ಥ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಧುವಕಾರಾ ಕರೀಯನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಯಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಇಮಸ್ಸ ಚೀವರದಾಯಕಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಾಕವಟ್ಟಂ ವಾ ವತ್ತತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅತ್ತನೋ ಭಾರಂ ಕತ್ವಾ ಸದಾ ಗೇಹೇ ಭೋಜೇತಿ, ಯತ್ಥ ವಾ ತೇನ ಆವಾಸೋ ಕಾರಿತೋ, ಸಲಾಕಭತ್ತಾದೀನಿ ವಾ ನಿಬದ್ಧಾನಿ, ಇಮೇ ಧುವಕಾರಾ ನಾಮ। ಯೇನ ಪನ ಸಕಲೋಪಿ ವಿಹಾರೋ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೋ, ತತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಸೋ ‘‘ಯತ್ಥ ಮಯ್ಹಂ ಧುವಕಾರಾ ಕರೀಯನ್ತಿ, ತತ್ಥ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ತತ್ಥ ದೇಥಾ’’ತಿ ವಾ ಭಣತಿ, ಬಹೂಸು ಚೇಪಿ ಠಾನೇಸು ಧುವಕಾರಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ದಿನ್ನಮೇವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಹುತರಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಹಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಧುವಕಾರೇ ಏಕತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಹೂ, ಏಕತ್ಥ ಅಪ್ಪಕಾ’’ತಿ। ಸಚೇ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಗಣನಾಯ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಭಣತಿ, ತಥಾ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ವತ್ಥಭೇಸಜ್ಜಾದಿ ಅಪ್ಪಕಮ್ಪಿ ಸುಖೇನ ಭಾಜೀಯತಿ। ಯದಿ ಪನ ಮಞ್ಚೋ ವಾ ಪೀಠಂ ವಾ ಏಕಮೇವ ಹೋತಿ, ತಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಯಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ, ಏಕವಿಹಾರೇಪಿ ವಾ ಯಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಸ್ಸ ಸೋ ವಿಚಾರೇತಿ, ತತ್ಥ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇಪಿ ‘‘ಅಸುಕಭಿಕ್ಖು ಗಣ್ಹತೂ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಅಥ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಧುವಕಾರೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸಪಿ ವಿಚಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏವಂ ಪನ ವಿಚಾರೇತಬ್ಬಂ, ‘‘ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ತತ್ಥ ಸೇನಾಸನಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಹೋತಿ, ಯತ್ಥ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ತತ್ಥ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಮಯ್ಹಂ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ಸೇನಾಸನಪರಿಭೋಗಭಣ್ಡಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತತ್ಥ ದಾತಬ್ಬಂ।
೨೦೨. ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಸಚೇ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ದೇತಿ, ಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಠಿತೇನ ಸಙ್ಘೇನ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ
ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಹೋನ್ತಿ, ದಸ ವತ್ಥಾನಿ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ದೇನ್ತಿ, ಪಾಟೇಕ್ಕಂ ಭಾಜೇತಬ್ಬಾನಿ। ಸಚೇ ‘‘ಸಬ್ಬಾನೇವ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ದುಪ್ಪಾಪಿತಾನಿ ಚೇವ ದುಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಚ, ಗತಗತಟ್ಠಾನೇ ಸಙ್ಘಿಕಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ। ಏಕಂ ಪನ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಸೇಸಾನಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏಕಮೇವ ವತ್ಥಂ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ಆಹರನ್ತಿ, ಅಭಾಜೇತ್ವಾವ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ದುಪ್ಪಾಪಿತಞ್ಚೇವ ದುಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ। ಸತ್ಥಕೇನ ವಾ ಹಲಿದ್ದಿಆದಿನಾ ವಾ ಲೇಖಂ ಕತ್ವಾ ಏಕಕೋಟ್ಠಾಸಂ ‘‘ಇದಂ ಠಾನಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಸೇಸಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಯಂ ಪನ ವತ್ಥಸ್ಸೇವ ಪುಪ್ಫಂ ವಾ ವಲಿ ವಾ, ತೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಏಕಂ ತನ್ತಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಠಾನಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಥೇರಸ್ಸ ದತ್ವಾ ‘‘ಸೇಸಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಖಣ್ಡಂ ಖಣ್ಡಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಭಾಜಿಯಮಾನಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ।
ಏಕಭಿಕ್ಖುಕೇ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚೀವರೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೇಸು ಸಚೇ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಸಬ್ಬಾನಿ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಾನಿ
೨೦೩. ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ‘‘ದ್ವಿಧಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ, ‘‘ದ್ವಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘಾನಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ, ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀಸಙ್ಘಸ್ಸ
‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ
‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಮಜ್ಝೇ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಪುಗ್ಗಲಗಣನಾಯ ಏವ ವಿಭಜಿತಬ್ಬಂ। ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ತುಯ್ಹಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚ, ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ತುಯ್ಹಞ್ಚ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಏಕಪಟಿವೀಸೋ ಲಬ್ಭತಿ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಿಸುಂ ನತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ ಗಣೇತ್ವಾ ಏವ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ। ಯಥಾ ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ನಯೋ ನೀತೋ, ಏವಂ ಭಿಕ್ಖುನೀಸಙ್ಘಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾಪಿ ನೇತಬ್ಬೋ।
‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ
ಪುಬ್ಬೇ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾನಂ ದೇನ್ತಿ, ಭಗವಾ ಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದತಿ, ದಕ್ಖಿಣತೋ ಭಿಕ್ಖೂ, ವಾಮತೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ಭಗವಾ ಉಭಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ, ತದಾ ಭಗವಾ ಅತ್ತನಾ ಲದ್ಧಪಚ್ಚಯೇ ಅತ್ತನಾಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಭಿಕ್ಖೂನಮ್ಪಿ ದಾಪೇತಿ। ಏತರಹಿ ಪನ ಪಣ್ಡಿತಮನುಸ್ಸಾ ಸಧಾತುಕಂ ಪಟಿಮಂ ವಾ ಚೇತಿಯಂ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾನಂ ದೇನ್ತಿ, ಪಟಿಮಾಯ ವಾ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಪುರತೋ ಆಧಾರಕೇ ಪತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಬುದ್ಧಾನಂ ದೇಮಾ’’ತಿ, ತತ್ಥ ಪಠಮಂ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಂ ದೇನ್ತಿ, ವಿಹಾರಂ ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಞ್ಚ ಮಾಲಾಗನ್ಧಾದೀನಿ ಚ ದೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಕಥಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ? ಮಾಲಾಗನ್ಧಾದೀನಿ ತಾವ ಚೇತಿಯೇ ಆರೋಪೇತಬ್ಬಾನಿ, ವತ್ಥೇಹಿ ಪಟಾಕಾ, ತೇಲೇನ ಪದೀಪಾ ಕಾತಬ್ಬಾ। ಪಿಣ್ಡಪಾತಮಧುಫಾಣಿತಾದೀನಿ ಪನ
೨೦೪. ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಸಚೇ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ದೇತಿ, ಯತ್ತಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ತಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದಂ ಅಕತ್ವಾ ಪುರಿಮವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾ, ತೇಹಿ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ। ದಿಸಾಪಕ್ಕನ್ತಸ್ಸಪಿ ಸತಿ ಗಾಹಕೇ ಯಾವ ಕಥಿನಸ್ಸುಬ್ಭಾರಾ
ಚೀವರಮಾಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಹೇಮನ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮೋ ದಿವಸೋ, ತಾವ ‘‘ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥತಂ ವಾ ಹೋತು ಅನತ್ಥತಂ ವಾ, ಅತೀತವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಮೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಠಮದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವುತ್ತೇ ಪನ ಮಾತಿಕಾ ಆರೋಪೇತಬ್ಬಾ ‘‘ಅತೀತಪಸ್ಸಾವಾಸಸ್ಸ ಪಞ್ಚ ಮಾಸಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ, ಅನಾಗತೋ ಚಾತುಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕತರವಸ್ಸಾವಾಸಸ್ಸ ದೇಸೀ’’ತಿ। ಸಚೇ ‘‘ಅತೀತವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತಂ ಅನ್ತೋವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಮೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ, ದಿಸಾಪಕ್ಕನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಸಭಾಗಾ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಲಭನ್ತಿ। ಸಚೇ ‘‘ಅನಾಗತೇ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಅಥ ‘‘ಅಗುತ್ತೋ ವಿಹಾರೋ, ಚೋರಭಯಂ ಅತ್ಥಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಠಪೇತುಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ವಾ ಆಹಿಣ್ಡಿತು’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಭಾಜೇತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ವದತಿ
೨೦೫. ಆದಿಸ್ಸ ದೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಯಾಗುಯಾ ವಾ ಭತ್ತೇ ವಾ ಖಾದನೀಯೇ ವಾ ಚೀವರೇ ವಾ ಸೇನಾಸನೇ ವಾ ಭೇಸಜ್ಜೇ ವಾ ಆದಿಸಿತ್ವಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ದೇನ್ತೋ ಆದಿಸ್ಸ ದೇತಿ ನಾಮ। ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಭಿಕ್ಖೂ ಅಜ್ಜತನಾಯ ವಾ
೨೦೬. ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ದೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪರಮ್ಮುಖಾ ವಾ, ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ವಾ ದೇತಿ, ತಂ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಇದಂ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾನಞ್ಚ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ವದತಿ, ಥೇರಸ್ಸ ಚ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾನಞ್ಚ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಉದ್ದೇಸಂ ಗಹೇತುಂ ಆಗತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಚ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸಪಿ ಪಾಪುಣಾತಿ। ‘‘ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಬದ್ಧಚಾರಿಕಭಿಕ್ಖೂನಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಉದ್ದೇಸನ್ತೇವಾಸಿಕಾನಂ ವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ
ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಏಕೋವ ವಸ್ಸಂ ವಸತಿ, ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ಚೀವರಾನಿ ದೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸೇವ
ಅಥ ಘಣ್ಟಿಸಞ್ಞಾಯ ವಾ ಕಾಲಸಞ್ಞಾಯ ವಾ ಅಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ‘‘ಮಯ್ಹಿಮಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾನಿ। ಏವಂ ಅಧಿಟ್ಠಿತೇ ಸಬ್ಬಾನಿ ತಸ್ಸೇವ ಹೋನ್ತಿ, ಠಿತಿಕಾ ಪನ ನ ತಿಟ್ಠತಿ। ಸಚೇ ಏಕೇಕಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಪಠಮಭಾಗೋ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅಯಂ ದುತಿಯಭಾಗೋ’’ತಿ ಏವಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಗಹಿತಾನಿ ಚ ಸುಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಠಿತಿಕಾ ಚ ತಿಟ್ಠತಿ, ಏವಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೇನಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಿತಮೇವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ವಾ ಅಪ್ಪಹರಿತ್ವಾ ವಾ ಕಾಲಮ್ಪಿ ಘೋಸೇತ್ವಾ ವಾ ಅಘೋಸೇತ್ವಾ ವಾ ‘‘ಅಹಮೇವೇತ್ಥ
‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತ್ರ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠೇನ ಅಞ್ಞತ್ರ ಚೀವರಭಾಗೋ ಸಾದಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಸಾದಿಯೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೬೪) ವಚನತೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಭಾಗಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಏತ್ಥ ಪನ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಲಹುಕಾ ಆಪತ್ತಿ, ಅಥ ಖೋ ಗಹಿತಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಗಹಿತಟ್ಠಾನೇ ದಾತಬ್ಬಾನಿ। ಸಚೇಪಿ ನಟ್ಠಾನಿ ವಾ ಜಿಣ್ಣಾನಿ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ। ‘‘ದೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅದೇನ್ತೋ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ।
ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ದ್ವೀಸು ಆವಾಸೇಸು ವಸ್ಸಂ ವಸತಿ ‘‘ಏವಂ ಮೇ ಬಹು ಚೀವರಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ, ಏಕಂ ಪುಗ್ಗಲಪಟಿವೀಸಂಯೇವ ಲಭತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಏಕಾಹಮೇಕಾಹಂ ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ವಾ ವಸತಿ, ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಯಂ ಏಕೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಭತಿ, ತತೋ ತತೋ ಉಪಡ್ಢಂ ಉಪಡ್ಢಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ಏವಞ್ಹಿ ಏಕಪುಗ್ಗಲಪಟಿವೀಸೋ ದಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ವಸನ್ತೋ ಇತರಸ್ಮಿಂ ಸತ್ತಾಹವಾರೇನ ಅರುಣಮೇವ ಉಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಬಹುತರಂ ವಸಿತವಿಹಾರತೋ ತಸ್ಸ ಪಟಿವೀಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಏವಮ್ಪಿ ಏಕಪುಗ್ಗಲಪಟಿವೀಸೋಯೇವ ದಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಇದಞ್ಚ ನಾನಾಲಾಭೇಹಿ ನಾನೂಪಚಾರೇಹಿ ಏಕಸೀಮಾವಿಹಾರೇಹಿ ಕಥಿತಂ, ನಾನಾಸೀಮಾವಿಹಾರೇ ಪನ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಚೀವರಪಟಿವೀಸೋ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಸೇಸಂ ಪನ ಆಮಿಸಭೇಸಜ್ಜಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಗತಸ್ಸ ಪಾಪುಣಾತಿ।
೨೦೭. ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಲಕತೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಾಮೀ ಪತ್ತಚೀವರೇ, ಅಪಿಚ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾ ಬಹೂಪಕಾರಾ, ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘೇನ ತಿಚೀವರಞ್ಚ
‘‘ಸುಣಾತು
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಲಕತೋ, ಇದಂ ತಸ್ಸ ತಿಚೀವರಞ್ಚ ಪತ್ತೋ ಚ, ಸಙ್ಘೋ ಇಮಂ ತಿಚೀವರಞ್ಚ ಪತ್ತಞ್ಚ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇಮಸ್ಸ ತಿಚೀವರಸ್ಸ ಚ ಪತ್ತಸ್ಸ ಚ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ। ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ।
‘‘ದಿನ್ನಂ ಇದಂ ಸಙ್ಘೇನ ತಿಚೀವರಞ್ಚ ಪತ್ತೋ ಚ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೬೭) –
ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ವಾ ಸಾವೇತ್ವಾ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ಪತ್ತಚೀವರಂ ದತ್ವಾ ಸೇಸಂ ಲಹುಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೇನ ಸಙ್ಘೇನ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।
೨೦೮. ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ಲಾಭೇ ಪನ ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಸಚೇ ಸಕಲೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತೇ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸಾಮಿಕಾ। ಅಥ ಏಕಚ್ಚೇಹಿ ವಾರೇ ಕತೇ ಏಕಚ್ಚೇಹಿ ಅಕತೇಯೇವ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ, ತತ್ರ ಏಕಚ್ಚೇ ಆಚರಿಯಾ ವದನ್ತಿ ‘‘ಸಬ್ಬೇಪಿ ಅತ್ತನೋ ವಾರೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಕರೇಯ್ಯುಂ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸಾಮಿನೋ’’ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ಯೇಹಿ ಜಗ್ಗಿತೋ, ತೇ ಏವ ಲಭನ್ತಿ, ಇತರೇ ನ ಲಭನ್ತೀ’’ತಿ। ಸಾಮಣೇರೇಪಿ ಕಾಲಕತೇ ಸಚೇ ಚೀವರಂ ಅತ್ಥಿ, ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ನೋ ಚೇ ಅತ್ಥಿ, ಯಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಸತಿ ಚೀವರಭಾಗಂ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ। ಭಿಕ್ಖು ಚ ಸಾಮಣೇರೋ ಚ ಸಚೇ ಸಮಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು, ಸಮಕೋ ಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಅಥ ಸಾಮಣೇರೋವ ಉಪಟ್ಠಹತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸಂವಿದಹನಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಕೋಟ್ಠಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಸಾಮಣೇರೋ
ಯೇನ ಪನ ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕವಸೇನ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ, ನ್ಹಾನಂ ವಾ ಪಟಿಸಾದಿತಂ, ಸೋಪಿ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೋವ। ಯೋ ಪನ ಸಮೀಪಂ ಅನಾಗನ್ತ್ವಾ ಭೇಸಜ್ಜತಣ್ಡುಲಾದೀನಿ ಪೇಸೇತಿ, ಅಯಂ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೋ ನ ಹೋತಿ। ಯೋ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೋವ
ಸಚೇ
ಸಚೇ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ಚೀವರೇ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಕೋಸಮ್ಬಕಭಿಕ್ಖೂ ವಿಯ ದ್ವೇ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಞ್ಚ ಗನ್ಧಾದೀನಿ ಚ ದೇನ್ತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಚೀವರಾನಿ ದೇನ್ತಿ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ, ಯತ್ಥ ವಾ ಉದಕಂ ದಿನ್ನಂ, ಯಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪಕ್ಖೇ ಚೀವರಾನಿ ದೇನ್ತಿ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ತಾನಿ ಚೀವರಾನಿ, ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಕೋಟ್ಠಾಸಾನಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ದ್ವೀಹಿಪಿ ಪಕ್ಖೇಹಿ ಏಕತೋ ಭಾಜೇತಬ್ಬಾನಿ। ಸಚೇ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಂ ಗನ್ಧಾದೀನಿ ಚ ದೇನ್ತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ಚೀವರಾನಿ ದೇನ್ತಿ ‘‘ಪಕ್ಖಸ್ಸ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಸಚೇ ಯಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ಉದಕಂ ದಿನ್ನಂ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪಕ್ಖೇ ಚೀವರಾನಿ ದೇನ್ತಿ ‘‘ಪಕ್ಖಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ, ಪಕ್ಖಸ್ಸೇವ ತಾನಿ ಚೀವರಾನಿ, ಇತರೋ ಪಕ್ಖೋ ಅನಿಸ್ಸರೋಯೇವ। ಸಚೇ ಪನ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಚೀವರೇ ಅಭಾಜಿತೇ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಮಕಂ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ।
ಸಚೇ ಸಮ್ಬಹುಲೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೇಸು ಕೇಚಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಂಸುಕೂಲತ್ಥಾಯ ಸುಸಾನಂ ಓಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಅನಾಗಮೇನ್ತಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಅನಾಗಮೇನ್ತಾನಂ ನ ಅಕಾಮಾ ಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ಆಗಮೇನ್ತಾನಂ ಪನ ಅಕಾಮಾಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ ಭಾಗೋ। ಯದಿ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಇಧಾಗತಾ ಏವ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ದೇನ್ತಿ, ಸಞ್ಞಾಣಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ‘‘ಸಮ್ಪತ್ತಾ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ, ಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಪಾಪುಣಾತಿ
೨೦೯. ಪಿಣ್ಡಪಾತಭಾಜನೇ ಪನ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ನಿಮನ್ತನಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಪಕ್ಖಿಕಂ ಉಪೋಸಥಿಕಂ ಪಾಟಿಪದಿಕ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೨೫) ಏವಂ ಅನುಞ್ಞಾತೇಸು ಸಙ್ಘಭತ್ತಾದೀಸು ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಚೂಳವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೨೫) –
ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ನಾಮ ಸಕಲಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ ಭತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ಸಙ್ಘಭತ್ತೇ ಠಿತಿಕಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತತೋಯೇವ
ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಾದೀಸು ಪನ ಅಯಂ ನಯೋ – ರಞ್ಞಾ ವಾ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತೇನ ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಏತ್ತಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆನೇಥಾ’’ತಿ ಪಹಿತೇ ಕಾಲಂ ಘೋಸೇತ್ವಾ ಠಿತಿಕಾ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ಅತ್ಥಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ನೋ ಚೇ, ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಉದ್ದೇಸಕೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ನ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಬ್ಬಂ। ತೇ ಪನ ಧುತಙ್ಗಂ ರಕ್ಖನ್ತಾ ಸಯಮೇವ ಅತಿಕ್ಕಮಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಏವಂ ಗಾಹಿಯಮಾನೇ ಅಲಸಜಾತಿಕಾ ಮಹಾಥೇರಾ ಪಚ್ಛಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ವೀಸತಿವಸ್ಸಾನಂ ಗಾಹೀಯತಿ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಠಿತಿಕಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ, ಠಿತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ‘‘ಅಸುಕವಿಹಾರೇ
ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಏಕಂ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಟ್ಠಾನಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಾವುತಪ್ಪಮಾಣಾಯಪಿ ಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಆರೋಚಿತಂ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಟ್ಠಾನೇ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಏಕೋ ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಸ್ವೇ ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಹಿಣಥಾ’’ತಿ, ತೇನ ಸೋ ಅತ್ಥೋ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ತಂ ದಿವಸಂ ಪಮುಸ್ಸತಿ, ದುತಿಯದಿವಸೇ ಪಾತೋವ ಆರೋಚೇತಬ್ಬೋ, ಅಥ ಪಮುಸ್ಸಿತ್ವಾವ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸನ್ತೋ ಸರತಿ, ಯಾವ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ನಾತಿಕ್ಕಮತಿ, ತಾವ ಯಾ ಭೋಜನಸಾಲಾಯ ಪಕತಿಠಿತಿಕಾ, ತಸ್ಸಾಯೇವ ವಸೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇಪಿ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೋ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಉಪಚಾರಸೀಮಟ್ಠಕೇಹಿ ಏಕಾಬದ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥನ್ತರಂ ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಕತಿಠಿತಿಕಾಯ ವಸೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪನ ತಾದಿಸೇ ಏಕಾಬದ್ಧೇ ಅಸತಿ ಬಹಿಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸರತಿ, ತತ್ಥ ನವಂ ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಆಸನಸಾಲಾಯ ಸರನ್ತೇನ ಆಸನಸಾಲಾಯ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಸರಿತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಮೇವ, ಅಗಾಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ನ ಹಿ ಏತಂ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಲಬ್ಭತೀತಿ।
ಸಚೇ
ಘರೂಪಚಾರೋ ಚೇತ್ಥ ಏಕಘರಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ, ಏಕಘರಂ ನಾನೂಪಚಾರಂ, ನಾನಾಘರಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ, ನಾನಾಘರಂ ನಾನೂಪಚಾರನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಯಂ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಘರಂ ಏಕವಳಞ್ಜಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಸುಪ್ಪಪಾತಪರಿಚ್ಛೇದಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಏಕೂಪಚಾರಂ ನಾಮ, ತತ್ಥುಪ್ಪನ್ನೋ ಉದ್ದೇಸಲಾಭೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಉಪಚಾರೇ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತೇನಪಿ ಠಿತಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಏತಂ ಏಕಘರಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ ನಾಮ। ಯಂ ಪನ ಏಕಘರಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಭರಿಯಾನಂ ಸುಖವಿಹಾರತ್ಥಾಯ ಮಜ್ಝೇ ಭಿತ್ತಿಂ ಉಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ನಾನಾದ್ವಾರವಳಞ್ಜಂ ಕತಂ, ತತ್ಥುಪ್ಪನ್ನೋ ಉದ್ದೇಸಲಾಭೋ ಭಿತ್ತಿಅನ್ತರಿಕಸ್ಸ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಏತಂ ಏಕಘರಂ ನಾನೂಪಚಾರಂ ನಾಮ। ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಘರೇ ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋಗೇಹತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏಕಾಬದ್ಧೇ ಕತ್ವಾ ಪಟಿವಿಸ್ಸಕಘರಾನಿಪಿ ಪೂರೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಾಪೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಉದ್ದೇಸಲಾಭೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಯಮ್ಪಿ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಮಜ್ಝೇ ಭಿತ್ತಿಂ ಅಕತ್ವಾ ಏಕದ್ವಾರೇನೇವ ವಳಞ್ಜನ್ತಿ, ತತ್ರಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏತಂ ನಾನಾಘರಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ ನಾಮ। ಯೋ ಪನ ನಾನಾನಿವೇಸನೇಸು ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಉದ್ದೇಸಲಾಭೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಭಿತ್ತಿಚ್ಛಿದ್ದೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ನಿವೇಸನೇ ನಿಸಿನ್ನಾನಂಯೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಏತಂ ನಾನಾಘರಂ ನಾನೂಪಚಾರಂ ನಾಮ।
ಯೋ ಪನ ಗಾಮದ್ವಾರವೀಥಿಚತುಕ್ಕೇಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಅತ್ತನೋವ ಪಾಪುಣಾಪೇತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇಪಿ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಾನೇ ಅಞ್ಞಂ ಲಭತಿ, ತೇನ ಯಂ ಅಞ್ಞಂ ನವಕಂ ವಾ ವುಡ್ಢಂ ವಾ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಕೋಚಿ ನತ್ಥಿ, ಅತ್ತನೋವ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಆಸನಸಾಲಾಯ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಕಾಲಂ ಪಟಿಮಾನೇನ್ತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಕೋಚಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ದೇಥ, ಉದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ದೇಥ, ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ದೇಥ, ಸಙ್ಘಿಕಂ ಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಉದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ। ‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಭಿಕ್ಖುಂ ದೇಥ, ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಂ ದೇಥ, ಸಙ್ಘಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
ಉದ್ದೇಸಕೋ
ಕೋಚಿ ಆಸನಸಾಲತೋ ಅಟ್ಠ ಉದ್ದೇಸಪತ್ತೇ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಸತ್ತ ಪತ್ತೇ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಂ, ಏಕಂ ಉದಕಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಸನಸಾಲಂ ಪಹಿಣತಿ, ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಅವತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಹತ್ಥೇಸು ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಯೇನ ಯಂ ಲದ್ಧಂ, ತಸ್ಸೇವ ತಂ ಹೋತಿ। ಯೇನ ಪನ ಉದಕಂ ಲದ್ಧಂ, ತಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮ್ಪಿ ಠಿತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ತಞ್ಚ ಲೂಖಂ ವಾ ಲಭತು ಪಣೀತಂ ವಾ ತಿಚೀವರಪರಿವಾರಂ ವಾ, ತಸ್ಸೇವ ತಂ ಹೋತಿ। ಈದಿಸೋ ಹಿಸ್ಸ ಪುಞ್ಞವಿಸೇಸೋ, ಉದಕಂ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಆಮಿಸಂ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಂ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಲಭತಿ। ಸಚೇ ಪನ ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತಾ ‘‘ಇದಂ ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಸಬ್ಬಂ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ಪಾತಬ್ಬಂ। ‘‘ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಥೇರೇ ದೇಥ, ಮಜ್ಝಿಮೇ ದೇಥ, ನವಕೇ ದೇಥ, ಪರಿಪುಣ್ಣವಸ್ಸೇ ಸಾಮಣೇರೇ ದೇಥ, ಮಜ್ಝಿಮಭಾಣಕಾದಯೋ ದೇಥ, ಮಯ್ಹಂ ಞಾತಿಭಿಕ್ಖೂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ಪನ ‘‘ಉಪಾಸಕ, ತ್ವಂ ಏವಂ ವದಸಿ, ಠಿತಿಕಾಯ ಪನ ತೇಸಂ ನ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಠಿತಿಕಾವಸೇನೇವ ದಾತಬ್ಬಾ। ದಹರಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಪನ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇಸು ಲದ್ಧೇಸು ಸಚೇ ದಾಯಕಾನಂ ಘರೇ
ಏಕೋ ‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ಪೇಸಿತೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಏಕಂ ಪತ್ತಂ ದೇಥ, ನಿಮನ್ತನಭತ್ತಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಸೋ ಚೇ ‘‘ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಘರತೋ ಅಯಂ ಆಗತೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ನನು ತ್ವಂ ಅಸುಕಘರತೋ ಆಗತೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ನ ನಿಮನ್ತನಭತ್ತಂ, ಉದ್ದೇಸಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಭಣತಿ, ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಪನ ‘‘ಏಕಂ ಪತ್ತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕಿನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹರಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಯಥಾ ತೇ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠದೂತೋ ನಾಮ। ಉದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ವಾ ಪಟಿಪಾಟಿಪತ್ತಂ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕಪತ್ತಂ ವಾ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಏತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ। ಏಕೋ ಬಾಲೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ‘‘ಉದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ಪೇಸಿತೋ ವತ್ತುಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸೋ ‘‘ಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಕಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಹರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವಾ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಏವಞ್ಹಿ ವುತ್ತೋ ಪುಚ್ಛಾಸಭಾಗೇನ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವದೇಯ್ಯ। ತತೋ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತಾ ನ ಓಲೋಕೇಯ್ಯುಂ, ‘‘ಕುಹಿಂ ಗಚ್ಛಸಿ, ಕಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಹಿಣ್ಡಸೀ’’ತಿ ಪನ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ತಸ್ಸ ‘‘ಉದ್ದೇಸಪತ್ತತ್ಥಾಯ ಆಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಪತ್ತೋ ದಾತಬ್ಬೋ।
ಏಕಾ ಕೂಟಟ್ಠಿತಿಕಾ ನಾಮ ಹೋತಿ। ರಞ್ಞೋ ವಾ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಗೇಹೇ ಅತಿಪಣೀತಾನಿ ಅಟ್ಠ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಾನಿ ನಿಚ್ಚಂ ದೀಯನ್ತಿ, ತಾನಿ ಏಕಚಾರಿಕಭತ್ತಾನಿ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಸುಂ ಠಿತಿಕಾಯ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಸ್ವೇ ದಾನಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಠಿತಿಕಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಗತಾ। ತೇಸು ಅನಾಗತೇಸುಯೇವ ಅಞ್ಞೇ ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆಸನಸಾಲಾಯ ನಿಸೀದನ್ತಿ। ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ರಾಜಪುರಿಸಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಪಣೀತಭತ್ತಪತ್ತೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಆಗನ್ತುಕಾ ಠಿತಿಕಂ ಅಜಾನನ್ತಾ ಗಾಹೇನ್ತಿ, ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಚ ಠಿತಿಕಂ ಜಾನನಕಭಿಕ್ಖೂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಗಾಹೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ
ಅಥ ನೇ ರಾಜಾ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಪತ್ತೇಪಿ ನೇಸಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ದೇತಿ, ಯಂ ಆಹಟಂ, ತಂ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ
ಏಕೋ ತಿಚೀವರಪರಿವಾರೋ ಸತಗ್ಘನಕೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಅವಸ್ಸಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪತ್ತೋ, ವಿಹಾರೇ ಚ ‘‘ಏವರೂಪೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಅವಸ್ಸಿಕಸ್ಸ ಪತ್ತೋ’’ತಿ ಲಿಖಿತ್ವಾ ಠಪೇಸುಂ। ಅಥ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಚ್ಚಯೇನ ಅಞ್ಞೋ ತಥಾರೂಪೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ಅಯಂ ಕಿಂ ಅವಸ್ಸಿಕಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ, ಉದಾಹು ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಠಿತಿಕಾಯಾತಿ? ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಠಿತಿಕಾಯಾತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಯಞ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖುಠಿತಿಕಂ ಗಹೇತ್ವಾಯೇವ ವಡ್ಢಿತೋತಿ। ಏಕೋ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರೋ ಜಾತೋ, ಪುನ ತಂ ಭತ್ತಂ ಸಾಮಣೇರಠಿತಿಕಾಯ ಪತ್ತಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಲಭತಿ। ಅಯಂ ಕಿರ ಅನ್ತರಾಭಟ್ಠಕೋ ನಾಮ। ಯೋ ಪನ ಪರಿಪುಣ್ಣವಸ್ಸೋ ಸಾಮಣೇರೋ ‘‘ಸ್ವೇ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಲಭಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅಜ್ಜೇವ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ ತಸ್ಸ ಠಿತಿಕಾ। ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಪತ್ತಂ, ಪತ್ತೋ ಚಸ್ಸ ನ ತುಚ್ಛೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ದಾಪೇತಿ, ತಂ ಚೇ ಥೇಯ್ಯಾಯ ಹರನ್ತಿ, ಗೀವಾ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪತ್ತಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಸಯಮೇವ ದೇತಿ, ಅಸ್ಸ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ। ಅಥಾಪಿ ತೇನ ಭತ್ತೇನ ಅನತ್ಥಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಅಲಂ ಮಯ್ಹಂ, ತವೇತಂ
ವಿಹಾರೇ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸು ನವ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾ, ಏಕೋ ಸಾದಿಯನಕೋ, ‘‘ದಸ ಉದ್ದೇಸಪತ್ತೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾ ಗಹೇತುಂ ನ ಇಚ್ಛನ್ತಿ। ಇತರೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಸಬ್ಬಾನಿ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಠಿತಿಕಾ ನ ಹೋತಿ। ಏಕೇಕಂ ಚೇ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಠಿತಿಕಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ಏವಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ದಸಹಿಪಿ ಪತ್ತೇಹಿ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಸಙ್ಗಹಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ನವ ಪತ್ತೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ದೇತಿ, ಭಿಕ್ಖುದತ್ತಿಯಂ ನಾಮೇತಂ, ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಸೋ ಉಪಾಸಕೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಘರಂ ಆಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ಸೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಏಥ, ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಸಹಾಯಾ ಹೋಥಾ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಘರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಯಂ ತತ್ಥ ಲಭತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ, ಇತರೇ ತೇನ ದಿನ್ನಂ ಲಭನ್ತಿ। ಅಥ ನೇಸಂ ಘರೇಯೇವ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಂ ದತ್ವಾ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಾದೀನಿ ದೇನ್ತಿ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಯಂ ಮನುಸ್ಸಾ ದೇನ್ತಿ, ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಚನೇನೇವ ಇತರೇಸಂ ವಟ್ಟತಿ। ಭುತ್ತಾವೀನಂ ಪತ್ತೇ ಪೂರೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಗಮನತ್ಥಾಯ ದೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ದಿನ್ನಂ ಇತರೇಸಂ ವಟ್ಟತಿ। ಯದಿ ಪನ
ಏಕೋ ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಾಪೇತ್ವಾ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹಿತಪತ್ತಂ ಹರಿತ್ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ಪರಿಭುಞ್ಜತೂ’’ತಿ ದೇತಿ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಪತ್ತಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಪನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮ್ಪಿ ಠಿತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ಅಥ ಪಠಮಂಯೇವ ‘‘ಸಬ್ಬಂ ಸಙ್ಘಿಕಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಏಕಸ್ಸ ಲಜ್ಜಿಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಕೋ ಪತ್ತೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಆಹರಿತ್ವಾ ಚ ‘‘ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ
‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕಿಂ ಆಹರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ಪಕತಿಠಿತಿಕಾಯ ಏವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಪನ ಪಾಯಾಸೋ ವಾ ರಸಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ವಾ ನಿಚ್ಚಂ ಲಬ್ಭತಿ, ಏವರೂಪಾನಂ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಂ ಆವೇಣಿಕಾ ಠಿತಿಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ತಥಾ ಸಪರಿವಾರಾಯ ಯಾಗುಯಾ ಮಹಗ್ಘಾನಂ ಫಲಾನಂ ಪಣೀತಾನಞ್ಚ ಖಜ್ಜಕಾನಂ। ಪಕತಿಭತ್ತಯಾಗುಫಲಖಜ್ಜಕಾನಂ ಏಕಾವ ಠಿತಿಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ। ‘‘ಸಪ್ಪಿಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಬ್ಬಸಪ್ಪೀನಂ ಏಕಾವ ಠಿತಿಕಾ ವಟ್ಟತಿ, ತಥಾ ಸಬ್ಬತೇಲಾನಂ। ‘‘ಮಧುಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಮಧುನೋ ಏಕಾವ ಠಿತಿಕಾ ವಟ್ಟತಿ, ತಥಾ ಫಾಣಿತಸ್ಸ ಲಟ್ಠಿಮಧುಕಾದೀನಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಾನಂ। ಸಚೇ ಪನ ಗನ್ಧಮಾಲಂ ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಂ ದೇನ್ತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಸ್ಸ ವಟ್ಟತಿ, ನ
ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೨೧೦. ನಿಮನ್ತನಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಚೇ, ಸಯಮೇವ ಇಸ್ಸರೋ। ಸಙ್ಘಿಕಂ ಪನ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ದೂತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ರಾಜಗೇಹೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಅಥ ದೂತೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ‘‘ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ‘‘ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ
ನಿಮನ್ತನಭತ್ತಘರತೋ ಪನ ಪತ್ತತ್ಥಾಯ ಆಗತಸ್ಸ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಠಿತಿಕಾಯ ಪತ್ತೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಏಕೋ ‘‘ಸಙ್ಘತೋ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅವತ್ವಾ ಕೇವಲಂ ‘‘ಏಕಂ ಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಗ್ಗಾಹಿತೇಯೇವ ಪತ್ತೇ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಹರತಿ, ತಂ ಪತ್ತಸಾಮಿಕಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ। ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ವಿಯ ಠಿತಿಕಾಯ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಇಧಾಪಿ ಯೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸೋ ‘‘ಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಕಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಹರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವಾ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಪುಚ್ಛಾಸಭಾಗೇನ ಹಿ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೋ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯ, ತತೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಜಿಗುಚ್ಛನೀಯೋ ಅಸ್ಸ। ‘‘ಕುಹಿಂ ಗಚ್ಛಸಿ, ಕಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಹಿಣ್ಡಸೀ’’ತಿ ಪನ ವುತ್ತೇ ‘‘ತಸ್ಸ ಪತ್ತತ್ಥಾಯ ಆಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಪಾಟಿಭತ್ತಟ್ಠಿತಿಕಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ಪತ್ತೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ‘‘ಭತ್ತಹರಣಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಪಟಿಪಾಟಿಭತ್ತಟ್ಠಿತಿಕಾಯ ಏವ ದಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ಭುಞ್ಜತೂ’’ತಿ ವದತಿ, ಭಾಜೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಪತ್ತಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮ್ಪಿ ಠಿತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಪಟಿಪಾಟಿಭತ್ತಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ।
ಏಕೋ
ಉಪಾಸಕೋ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಾ ಗನ್ಥಧುತಙ್ಗವಸೇನ ಅಭಿಞ್ಞಾತಸ್ಸ ವಾ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕಸ್ಸ ವಾ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭತ್ತಗಹಣತ್ಥಾಯ ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ, ಸಚೇಪಿ ಞಾತಿಉಪಟ್ಠಾಕೇಹಿ ಪೇಸಿತಂ ಹೋತಿ, ಇಮೇ ತಯೋ ಜನಾ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ನ ಲಭನ್ತಿ, ಆರುಳ್ಹಾಯೇವ ಮಾತಿಕಂ। ಸಙ್ಘತೋ ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಉದ್ದಿಸಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನವಮೇಹಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಹಿ ಏತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಲಾಭೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ। ಗನ್ಥಧುತಙ್ಗಾದೀಹಿ ಪನ ಅನಭಿಞ್ಞಾತೋ ಆವಾಸಿಕಭಿಕ್ಖು ಆಪುಚ್ಛಿತುಂ ಲಭತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇನ ‘‘ಕಿಂ ಸಙ್ಘತೋ ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಉದಾಹು ಯೇ ಜಾನಾಮಿ, ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಮಾತಿಕಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಯಥಾ ದಾಯಕಾ ವದನ್ತಿ, ತಥಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ನಿಸ್ಸಿತಕೇ ವಾ ಯೇ ವಾ ಜಾನಾಥ, ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಯೇ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಗನ್ತುಂ ಲಭತಿ। ಸಚೇ ‘‘ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಹಿಣಥಾ’’ತಿ ಪೇಸೇನ್ತಿ, ಸಙ್ಘತೋವ ಪೇಸೇತಬ್ಬಾ। ಅತ್ತನಾ ಸಚೇ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಭಿಕ್ಖಾ ಲಭಿತುಂ, ಅಞ್ಞೋ ಗಾಮೋ ಗನ್ತಬ್ಬೋ। ನ ಸಕ್ಕಾ ಚೇ ಹೋತಿ ಲಭಿತುಂ, ಸೋಯೇವ ಗಾಮೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ।
ನಿಮನ್ತಿತಭಿಕ್ಖೂ ಆಸನಸಾಲಾಯ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಪತ್ತೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅನಿಮನ್ತಿತೇಹಿ ನ ದಾತಬ್ಬಾ, ‘‘ಏತೇ ನಿಮನ್ತಿತಾ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ‘‘ತುಮ್ಹೇಪಿ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಉಸ್ಸವಾದೀಸು ಮನುಸ್ಸಾ ಸಯಮೇವ ಪರಿವೇಣಾನಿ ಚ ಪಧಾನಘರಾನಿ ಚ ಗನ್ತ್ವಾ ತಿಪಿಟಕೇ ಚ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೇ ಚ ಭಿಕ್ಖುಸತೇನಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಮನ್ತೇನ್ತಿ, ತದಾ ತೇಹಿ ಯೇ ಜಾನನ್ತಿ, ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ನ ಹಿ ಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಅತ್ಥಿಕಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಪರಿವೇಣಪಧಾನಘರಾನಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನತೋವ ಯಥಾಸತ್ತಿ ಯಥಾಬಲಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ।
ಸಚೇ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಅಟ್ಠ ಮಹಾಥೇರೇ ದೇಥಾತಿ ವುತ್ತೇ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಥೇರಾವ ದಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏಸ ನಯೋ ಮಜ್ಝಿಮಾದೀಸು। ಸಚೇ ಪನ ಅವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ‘‘ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಸಙ್ಘತೋ ದಾತಬ್ಬಾತಿ।
ನಿಮನ್ತನಭತ್ತಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೨೧೧. ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಪನ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಲಾಕಾಯ ವಾ ಪಟ್ಟಿಕಾಯ ವಾ ಉಪನಿಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಓಪುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಉದ್ದಿಸಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೨೬) ವಚನತೋ ರುಕ್ಖಸಾರಮಯಾಯ ಸಲಾಕಾಯ ವಾ ವೇಳುವಿಲೀವತಾಲಪಣ್ಣಾದಿಮಯಾಯ ಪಟ್ಟಿಕಾಯ ವಾ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಸ ನಾಮ ಸಲಾಕಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅಕ್ಖರಾನಿ ಉಪನಿಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಯಂ ವಾ ಚೀವರಭೋಗೇ ವಾ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸಲಾಕಾಯೋ ಓಪುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಹೇಟ್ಠುಪರಿಯವಸೇನ ಆಲೋಳೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕೇನ ಸಚೇ ಠಿತಿಕಾ ಅತ್ಥಿ, ಠಿತಿಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ, ನೋ ಚೇ ಅತ್ಥಿ, ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಲಾಕಾ ದಾತಬ್ಬಾ। ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಾನಮ್ಪಿ ಏಕಾಬದ್ಧವಸೇನ ದೂರೇ ಠಿತಾನಮ್ಪಿ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ದಾತಬ್ಬಾ।
ಸಚೇ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಸಮನ್ತತೋ ಬಹೂ ಗೋಚರಗಾಮಾ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪನ ನ ಬಹೂ, ಗಾಮವಸೇನಪಿ ಸಲಾಕಾ ಪಾಪುಣನ್ತಿ। ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅಸುಕಗಾಮೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಗಾಮವಸೇನೇವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಸಚೇಪಿ ಏಕಮೇಕಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾನಿ ಸಟ್ಠಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಾನಿ, ಸಬ್ಬಾನಿ ಗಹಿತಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಪತ್ತಗಾಮಸಮೀಪೇ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಾನಿ
ಸಚೇ ಏಕಚ್ಚೇಸು ಗಾಮೇಸು ಬಹೂನಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಾನಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸತ್ತನ್ನಮ್ಪಿ ಅಟ್ಠನ್ನಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದಾತಬ್ಬಾನಿ। ದೇನ್ತೇನ ಪನ ಚತುನ್ನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭತ್ತಾನಂ ಸಲಾಕಾಯೋ ಏಕತೋ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ತಂ ಗಾಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞೋ ಗಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಏಕಮೇವ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ, ತಂ ಪನ ಪಾತೋವ ದೇನ್ತಿ, ತಮ್ಪಿ ಏತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಏಕಸ್ಸ ನಿಗ್ಗಹೇನ ದತ್ವಾ ‘‘ಪಾತೋವ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತೋ। ಸಚೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಹೂ ಹೋನ್ತಿ, ಗಾಮವಸೇನ ಸಲಾಕಾ ನ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ವೀಥಿವಸೇನ ವಾ ವೀಥಿಯಂ ಏಕಗೇಹವಸೇನ ವಾ ಏಕಕುಲವಸೇನ ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ವೀಥಿಆದೀಸು ಚ ಯತ್ಥ ಬಹೂನಿ ಭತ್ತಾನಿ, ತತ್ಥ ಗಾಮೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಬಹೂನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ, ಸಲಾಕಾಸು ಅಸತಿ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾಪಿ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ।
೨೧೨. ಸಲಾಕದಾಯಕೇನ ಪನ ವತ್ತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ। ತೇನ ಹಿ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ವುಟ್ಠಾಯ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭೋಜನಸಾಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಸಮ್ಮಟ್ಠಟ್ಠಾನಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವತ್ತಂ ಕತಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಕಾಲಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಸನ್ನಿಪತಿತೇಸು ಪಠಮಮೇವ ವಾರಗಾಮೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ವಾರಗಾಮೇ ಸಲಾಕಾ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತತ್ರ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಅಭಿರೇಕಗಾವುತೇ ಗಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಂ ದಿವಸಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ‘‘ಸ್ವೇ ತುಯ್ಹಂ ವಾರಗಾಮೇ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಅಜ್ಜೇವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಯೋ ವಾರಗಾಮಂ ಪೇಸಿಯಮಾನೋ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಸಲಾಕಂ ಮಗ್ಗತಿ, ನ ದಾತಬ್ಬಾ। ಸದ್ಧಾನಞ್ಹಿ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪುಞ್ಞಹಾನಿ ಚ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಲಾಭಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ದುತಿಯೇಪಿ ತತಿಯೇಪಿ ದಿವಸೇ ಅಞ್ಞಾ ಸಲಾಕಾ ನ ದಾತಬ್ಬಾ, ‘‘ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ತೀಣಿ ಪನ ದಿವಸಾನಿ ಅಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ವಾರಗಾಮತೋ ಓರಿಮವಾರಗಾಮೇ ಸಲಾಕಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ। ತಞ್ಚೇ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಂ ಸಲಾಕಂ ದಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ದಳ್ಹಂ ಕಾತಬ್ಬಂ
ಸಚೇ ವಿಹಾರವಾರಿಕಾನಂ ಸಭಾಗಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ। ನೋ ಚೇ, ವಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ಆಹರಾಪೇತಬ್ಬಂ, ತಾವ ನೇಸಂ ಸಲಾಕಾ ಫಾತಿಕಮ್ಮಮೇವ ಭವನ್ತಿ। ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಪನ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಪಣೀತಭತ್ತಸಲಾಕಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಲಭನ್ತಿಯೇವ। ಅತಿರೇಕಉತ್ತರಿಭಙ್ಗಸ್ಸ ಏಕಚಾರಿಕಭತ್ತಸ್ಸ ವಿಸುಂ ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಸಲಾಕಾ ದಾತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ಯೇನ ಸಲಾಕಾ ಲದ್ಧಾ, ಸೋ ತಂ ದಿವಸಂ ತಂ ಭತ್ತಂ ನ ಲಭತಿ, ಪುನ ದಿವಸೇ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಭತ್ತಞ್ಞೇವ ಲಭತಿ, ನ ಉತ್ತರಿಭಙ್ಗಂ, ಏವಮ್ಪಿ
ಸಚೇ ಖುದ್ದಕೋ ವಿಹಾರೋ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏಕಸಮ್ಭೋಗಾ, ಉಚ್ಛುಸಲಾಕಂ ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಸ್ಸ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಥೇರಾದೀನಂ ದಿವಾ ತಚ್ಛೇತ್ವಾ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ರಸಸಲಾಕಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಮ್ಪಿ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಫಾಣಿತಂ ವಾ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾದೀನಮ್ಪಿ ದಾತಬ್ಬಂ, ಆಗನ್ತುಕಾನಂ ಆಗತಾನಾಗತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ। ಮಹಾಆವಾಸೇ ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ। ತಕ್ಕಸಲಾಕಮ್ಪಿ ಸಭಾಗಟ್ಠಾನೇ ಪಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಧೂಮಾಪೇತ್ವಾ ಪಚಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಥೇರಾನಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಮಹಾಆವಾಸೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಫಲಸಲಾಕಪೂವಸಲಾಕಭೇಸಜ್ಜಗನ್ಧಮಾಲಾಸಲಾಕಾಯೋಪಿ ವಿಸುಂ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ। ಭೇಸಜ್ಜಾದಿಸಲಾಕಾಯೋ ಚೇತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಸಲಾಕವಸೇನ ಪನ ಗಾಹಿತತ್ತಾ ನ ಸಾದಿತಬ್ಬಾ। ಅಗ್ಗಭಿಕ್ಖಾಮತ್ತಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ದೇನ್ತಿ, ಠಿತಿಕಂ
ಯೋ ಸಲಾಕಾಸು ಗಹಿತಾಸು ಪಚ್ಛಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾವ ಸಲಾಕಾ ನ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಾ। ಸಲಾಕಂ ನಾಮ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇನ್ತೋವ ಲಭತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸಮೀಪೇ ಠಿತಸ್ಸಪಿ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನಸ್ಸ ಅಞ್ಞೋ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಅತ್ಥಿ, ಸಯಂ ಅನಾಗತೋಪಿ ಲಭತಿ, ಸಭಾಗಟ್ಠಾನೇ ‘‘ಅಸುಕೋ ಅನಾಗತೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಲಾಕಾ’’ತಿ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ‘‘ಅನಾಗತಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ ಕತಿಕಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಹೋತಿ। ಅನ್ತೋಉಪಚಾರೇ ಠಿತಸ್ಸ ಹಿ ಭಾಜನೀಯಭಣ್ಡಂ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಅನಾಗತಸ್ಸ ದೇಥಾ’’ತಿ ಮಹಾಸದ್ದಂ ಕರೋನ್ತಿ, ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಠಪೇತಬ್ಬಂ, ‘‘ಆಗನ್ತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಛ ಪಞ್ಚಸಲಾಕಾ ನಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ, ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕೋ ದಾಯಕಾನಂ ನಾಮಂ ನ ಸರತಿ, ಸೋ ಚೇ ನಟ್ಠಸಲಾಕಾ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವದೇಯ್ಯ ‘‘ಮಯಾ ಅಸುಕಗಾಮೇ
ಗಮಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಯಂ ದಿಸಾಭಾಗಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ, ತತ್ಥ ಅಞ್ಞೇನ ವಾರಗಾಮಸಲಾಕಾ ಲದ್ಧಾ ಹೋತಿ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಇತರಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪತ್ತಸಲಾಕಂ ತ್ವಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ತೇನ ಪನ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೇಯೇವ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಸ ಸಲಾಕಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ। ಛಡ್ಡಿತವಿಹಾರೇ ವಸಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಬೋಧಿಚೇತಿಯಾದೀನಿ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತೂ’’ತಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಸಭಾಗಟ್ಠಾನೇಸು ವಸಿತ್ವಾ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ವತ್ತಂ ಕರಿತ್ವಾ ತಂ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ತೇಸು ಸ್ವಾತನಾಯ ಅತ್ತನೋ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಗತೇಸು ಆಗನ್ತುಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಛಡ್ಡಿತವಿಹಾರೇ ವಸಿತ್ವಾ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಆಸನಸಾಲಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಸೋವ ತಸ್ಸ ಭತ್ತಸ್ಸ ಇಸ್ಸರೋ। ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂಸು ವತ್ತಂ ಕರೋನ್ತೇಸುಯೇವ ಭೂಮಿಯಂ ದ್ವೇ ತಯೋ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀಪಹಾರೇ ದತ್ವಾ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಧುರಗಾಮೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ತಂ ಚೋರಿಕಾಯ ಗಹಿತತ್ತಾ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಗತಭಿಕ್ಖೂನಂಯೇವ ಹೋತಿ।
ಏಕೋ ಗಾಮೋ ಅತಿದೂರೇ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಚ್ಚಂ ಗನ್ತುಂ ನ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಮಯಂ ಪುಞ್ಞೇನ ಪರಿಬಾಹಿರಾ ಹೋಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಯೇ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಆಸನ್ನವಿಹಾರೇ ಸಭಾಗಭಿಕ್ಖೂ, ತೇ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಇಮೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನಾಗತದಿವಸೇ ತುಮ್ಹೇ ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ, ಸಲಾಕಾ ಪನ ದೇವಸಿಕಂ ಪಾಪೇತಬ್ಬಾ। ತಾ ಚ ಖೋ ಪನ ಘಣ್ಟಿಪಹರಣಮತ್ತೇನ ವಾ ಪಚ್ಛಿಚಾಲನಮತ್ತೇನ ವಾ ಪಾಪಿತಾ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಪಚ್ಛಿಂ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಲಾಕಾ ಪೀಠಕೇ ಆಕಿರಿತಬ್ಬಾ, ಪಚ್ಛಿ ಪನ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ಹಿ ತತ್ಥ ಅಹಿ ವಾ ವಿಚ್ಛಿಕೋ ವಾ ಭವೇಯ್ಯ, ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ, ತಸ್ಮಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಂ ಪರಮ್ಮುಖಂ ಕತ್ವಾ ಸಲಾಕಾ ಆಕಿರಿತಬ್ಬಾ ‘‘ಸಚೇಪಿ ಸಪ್ಪೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಏತ್ತೋವ ಪಲಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಏವಂ ಸಲಾಕಾ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಗಾಮಾದಿವಸೇನ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ।
ಅಪಿಚ
ಸಲಾಕಭತ್ತಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
೨೧೩. ಪಕ್ಖಿಕಾದೀಸು ಪನ ಯಂ ಅಭಿಲಕ್ಖಿತೇಸು ಚಾತುದ್ದಸೀ ಪಞ್ಚದಸೀ ಪಞ್ಚಮೀ ಅಟ್ಠಮೀತಿ ಇಮೇಸು ಪಕ್ಖೇಸು ಕಮ್ಮಪ್ಪಸುತೇಹಿ ಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ ಸತಿಕರಣತ್ಥಾಯ ದೀಯತಿ, ತಂ ಪಕ್ಖಿಕಂ ನಾಮ। ತಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಮೇವ ಹೋತಿ, ಗಾಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖಿಕಭತ್ತಮ್ಪಿ ಬಹುಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ದ್ವೇಪಿ ಭತ್ತಾನಿ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ। ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಮಹಾ, ಪಕ್ಖಿಕಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಠಿತಿಕಾಯ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ವಾ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಠಿತಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಕಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಯೇಸಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಸಚೇ ದ್ವೇಪಿ ಭತ್ತಾನಿ ಬಹೂನಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಮನ್ದಾ, ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ನಾಮ ದೇವಸಿಕಂ ಲಬ್ಭತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಪಕ್ಖಿಕಂ, ಆವುಸೋ, ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ಪಕ್ಖಿಕಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ। ಪಕ್ಖಿಕಂ ಪಣೀತಂ ದೇನ್ತಿ, ವಿಸುಂ ಠಿತಿಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ‘‘ಸ್ವೇ ಪಕ್ಖೋ’’ತಿ ಅಜ್ಜ ಪಕ್ಖಿಕಂ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ದಾಯಕಾ ವದನ್ತಿ ‘‘ಸ್ವೇಪಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಘರೇ ಲೂಖಭತ್ತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಜ್ಜೇವ ಪಕ್ಖಿಕಭತ್ತಂ ಉದ್ದಿಸಥಾ’’ತಿ, ಏವಂ ವಟ್ಟತಿ।
ಉಪೋಸಥಿಕಂ ಪಾಟಿಪದಿಕಂ ನಾಮ ‘‘ಉಪೋಸಥೇ ಬಹೂ ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಪಾಟಿಪದೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ಪಾಟಿಪದೇ ದಿನ್ನಂ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖದಾನಸದಿಸಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ, ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮೇನ ವಾ ಪರಿಸುದ್ಧಸೀಲಾನಂ ದುತಿಯದಿವಸೇ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಪಾಟಿಪದೇ
೨೧೪. ಅಪರಾನಿಪಿ ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕೇ (ಮಹಾವ॰ ೩೫೦) ವಿಸಾಖಾಯ ವರಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಾನಿ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಂ ಗಮಿಕಭತ್ತಂ ಗಿಲಾನಭತ್ತಂ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಭತ್ತನ್ತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಭತ್ತಾನಿ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಾನೇವ। ತತ್ಥ ಆಗನ್ತುಕಾನಂ ದಿನ್ನಂ ಭತ್ತಂ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಂ। ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸೇಸು। ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಾನಿಪಿ ಆಗನ್ತುಕಾಪಿ ಬಹೂ ಹೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಏಕೇಕಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಭತ್ತೇಸು ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇಸು ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಏಕೋ ಆಗನ್ತುಕೋ ಪಠಮಮೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಗಾಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ। ಪಚ್ಛಾ ಆಗತೇಹಿ ಆಗನ್ತುಕೇಹಿ ತೇನ ದಿನ್ನಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ। ತೇನಪಿ ಏಕಂ ಅತ್ತನೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೇಸಾನಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ। ಅಯಂ ಉಳಾರತಾ। ಸಚೇ ಪನ ಪಠಮಂ ಆಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ನಿಸೀದತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಆಗತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ನಿಚ್ಚಂ ಆಗನ್ತುಕಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಆಗತದಿವಸೇಯೇವ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಚೇ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ದ್ವೇ ತೀಣಿ ದಿವಸಾನಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಸತ್ತ ದಿವಸಾನಿ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಆವಾಸಿಕೋ ಕತ್ಥಚಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಗತೋ, ತೇನಪಿ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ತಂ ವಿಹಾರೇ ನಿಬನ್ಧಾಪಿತಂ ಹೋತಿ, ವಿಹಾರೇ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಅಥ ವಿಹಾರೋ ದೂರೇ ಹೋತಿ, ಆಸನಸಾಲಾಯ ನಿಬನ್ಧಾಪಿತಂ, ಆಸನಸಾಲಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ದಾಯಕಾ ‘‘ಆಗನ್ತುಕೇಸು ಅಸತಿ ಆವಾಸಿಕಾಪಿ ಭುಞ್ಜನ್ತೂ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ, ಅವುತ್ತೇ ಪನ ನ ವಟ್ಟತಿ।
ಗಮಿಕಭತ್ತೇಪಿ ಅಯಮೇವ ಕಥಾಮಗ್ಗೋ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಆಗನ್ತುಕೋ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಮೇವ ಲಭತಿ, ಗಮಿಕೋ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಮ್ಪಿ ಗಮಿಕಭತ್ತಮ್ಪಿ। ಆವಾಸಿಕೋಪಿ ಪಕ್ಕಮಿತುಕಾಮೋ ಗಮಿಕೋ ಹೋತಿ, ಗಮಿಕಭತ್ತಂ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪನ ಲೇಸಂ ಓಡ್ಡೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ಲಭತಿ।
ಗಿಲಾನಭತ್ತಮ್ಪಿ ಸಚೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಗಿಲಾನಾನಂ ಪಹೋತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ನೋ ಚೇ, ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಏಕೋ ಗಿಲಾನೋ ಅರೋಗರೂಪೋ ಸಕ್ಕೋತಿ ಅನ್ತೋಗಾಮಂ ಗನ್ತುಂ, ಏಕೋ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅಯಂ ಮಹಾಗಿಲಾನೋ ನಾಮ, ಏತಸ್ಸ ಗಿಲಾನಭತ್ತಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ದ್ವೇ ಮಹಾಗಿಲಾನಾ, ಏಕೋ ಲಾಭೀ ಅಭಿಞ್ಞಾತೋ
ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಭತ್ತಮ್ಪಿ ಯಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಹೋತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ನೋ ಚೇ ಪಹೋತಿ, ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಇದಮ್ಪಿ ದ್ವೀಸು ಗಿಲಾನೇಸು ಮಹಾಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ದ್ವೀಸು ಮಹಾಗಿಲಾನೇಸು ಅನಾಥಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ। ಯಂ ಕುಲಂ ಗಿಲಾನಭತ್ತಮ್ಪಿ ದೇತಿ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಭತ್ತಮ್ಪಿ, ತತ್ಥ ಯಸ್ಸ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಗಿಲಾನಭತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತದುಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸಪಿ ತತ್ಥೇವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಭತ್ತೇಪಿ ದಿವಸಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನತ್ಥಿ, ಯಾವ ಗಿಲಾನೋ ಲಭತಿ, ತಾವಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾಕೋಪಿ ಲಭತೀತಿ। ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಭತ್ತಾನಿ ಸಚೇ ಏವಂ ದಿನ್ನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ‘‘ಆಗನ್ತುಕಗಮಿಕಗಿಲಾನಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾ ಮಮ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಆಗನ್ತುಕಾದೀನಂ ಚತುನ್ನಂ ಭತ್ತಂ ನಿಬನ್ಧಾಪೇಮಿ, ಮಮ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಏವಂ ದಿನ್ನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ನ ವಟ್ಟತಿ।
೨೧೫. ಅಪರಾನಿಪಿ ಧುರಭತ್ತಂ ಕುಟಿಭತ್ತಂ ವಾರಕಭತ್ತನ್ತಿ ತೀಣಿ ಭತ್ತಾನಿ। ತತ್ಥ ಧುರಭತ್ತನ್ತಿ ನಿಚ್ಚಭತ್ತಂ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ ದುವಿಧಂ ಸಙ್ಘಿಕಞ್ಚ ಪುಗ್ಗಲಿಕಞ್ಚ। ತತ್ಥ ಯಂ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಧುರಭತ್ತಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ನಿಬನ್ಧಾಪಿತಂ, ತಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಂ। ‘‘ಮಮ
ಕುಟಿಭತ್ತಂ ನಾಮ ಯಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆವಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನವಾಸಿನೋ ಅಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಏವಂ ನಿಬನ್ಧಾಪಿತಂ, ತಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಮೇವ ಹೋತಿ, ಗಾಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನವಾಸಿನೋ ಅಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಯಂ ಪನ ಪುಗ್ಗಲೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಆವಾಸಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ದಿನ್ನಂ, ತಂ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಕತ್ಥಚಿ ಗತೇ ನಿಸ್ಸಿತಕೇಹಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ।
ವಾರಕಭತ್ತಂ ನಾಮ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಸಮಯೇ ‘‘ವಾರೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ಜಗ್ಗಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಧುರಗೇಹತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಿನ್ನಂ, ತಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖಾವಚನೇನ ದಿನ್ನಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ವಾರಕಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಂ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ತಣ್ಡುಲಾದೀನಿ ಪೇಸೇನ್ತಿ ‘‘ಸಾಮಣೇರಾ ಪಚಿತ್ವಾ ದೇನ್ತೂ’’ತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ
೨೧೬. ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ವಿಹಾರಭತ್ತಂ ಅಟ್ಠಕಭತ್ತಂ ಚತುಕ್ಕಭತ್ತಂ ಗುಳ್ಹಕಭತ್ತನ್ತಿ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ಚತ್ತಾರಿ ಭತ್ತಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ। ತತ್ಥ ವಿಹಾರಭತ್ತಂ ನಾಮ ವಿಹಾರೇ ತತ್ರುಪ್ಪಾದಭತ್ತಂ, ತಂ ಸಙ್ಘಭತ್ತೇನ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ತಂ ಪನ ತಿಸ್ಸಮಹಾವಿಹಾರಚಿತ್ತಲಪಬ್ಬತಾದೀಸು ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪ್ಪತ್ತೇಹಿ ಖೀಣಾಸವೇಹಿ ಯಥಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ಸಕ್ಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ, ತಥಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ತಾದಿಸೇಸು ಠಾನೇಸು ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇಮ, ಚತುನ್ನಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ಏವಂ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಅಟ್ಠಕಭತ್ತಞ್ಚೇವ ಚತುಕ್ಕಭತ್ತಞ್ಚ, ತಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖಾವಚನೇನ ದಿನ್ನಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ವಟ್ಟತಿ। ಮಹಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇನ ಅತಿರಸಕಪೂವೇನ ಪತ್ತಂ ಥಕೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಗುಳ್ಹಕಭತ್ತಂ ನಾಮ। ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಾನೇವ। ಅಪರಮ್ಪಿ ಗುಳ್ಹಕಭತ್ತಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಮಹಾಧಮ್ಮಸ್ಸವನಞ್ಚ ವಿಹಾರಪೂಜಞ್ಚ ಕಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಸಕಲಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮ, ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಭಿಕ್ಖುಸತಾನಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖುಪರಿಚ್ಛೇದಜಾನನತ್ಥಂ ಗುಳ್ಹಕೇ ದೇನ್ತಿ, ಇದಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ।
ಪಿಣ್ಡಪಾತಭಾಜನೀಯಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ।
೨೧೭. ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭಾಜನೀಯಂ
ಯಸ್ಮಿಂ
೨೧೮. ಇದಾನಿ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ (ಚೂಳವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೧೮) – ಅಯಂ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ನಾಮ ದುವಿಧೋ ಹೋತಿ ಉತುಕಾಲೇ ಚ ವಸ್ಸಾವಾಸೇ ಚ। ತತ್ಥ ಉತುಕಾಲೇ ತಾವ ಕೇಚಿ ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಠಮಯಾಮಂ ಮಜ್ಝಿಮಯಾಮಂ ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮಂ ವಾ। ಯೇ ಯದಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತದಾವ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಅಕಾಲೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಸೇನಾಸನಪಞ್ಞಾಪಕೇನ ಪನ ಪಣ್ಡಿತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಾನಿ ಠಪೇತಬ್ಬಾನಿ। ಸಚೇ ವಿಕಾಲೇ ಏಕೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಥೇರಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವುಟ್ಠಾಪಿಯಮಾನೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಬ್ಭಣ್ಡಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತುಮ್ಹೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ವಸಥಾ’’ತಿ।
ಬಹೂಸು ಪನ ಆಗತೇಸು ವುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಏಕೇಕಂ ಪರಿವೇಣಂ ಪಹೋತಿ, ಏಕೇಕಂ ಪರಿವೇಣಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಅಗ್ಗಿಸಾಲಾದೀಘಸಾಲಾಮಣ್ಡಲಮಾಳಾದಯೋ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತಸ್ಸೇವ ಪಾಪುಣನ್ತಿ। ಏವಂ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಪಾಸಾದಗ್ಗೇನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಪಾಸಾದೇಸು ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇಸು ಓವರಕಗ್ಗೇನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಓವರಕೇಸು ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇಸು ಸೇಯ್ಯಗ್ಗೇನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಸೇಯ್ಯಗ್ಗೇಸು ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇಸು ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನೇನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನೇ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಏಕಪೀಠಕಟ್ಠಾನವಸೇನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪನ ಠಿತೋಕಾಸಮತ್ತಂ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಏತಞ್ಹಿ ಸೇನಾಸನಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ। ಪೀಠಕಟ್ಠಾನೇ ಪನ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಏಕಂ ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಏಕಂ ಪೀಠಟ್ಠಾನಂ ವಾ ‘‘ವಾರೇನ ವಾರೇನ, ಭನ್ತೇ, ವಿಸ್ಸಮಥಾ’’ತಿ ತಿಣ್ಣಂ ಜನಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ನ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ
೨೧೯. ವಸ್ಸಾವಾಸೇ ಪನ ಅತ್ಥಿ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಂ, ಅತ್ಥಿ ಆವಾಸಿಕವತ್ತಂ। ಆಗನ್ತುಕೇನ ತಾವ ಸಕಟ್ಠಾನಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ವಸಿತುಕಾಮೇನ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸಮೇವ ತತ್ಥ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ವಸನಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಹಿ ತತ್ರ ಸಮ್ಬಾಧಂ ಭವೇಯ್ಯ, ಭಿಕ್ಖಾಚಾರೋ ವಾ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ತೇನ ನ ಫಾಸುಕಂ ವಿಹರೇಯ್ಯ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಮಾಸಮತ್ತೇನ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತಂ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಮಾಸಮತ್ತಂ ವಸನ್ತೋ ಸಚೇ ಉದ್ದೇಸತ್ಥಿಕೋ, ಉದ್ದೇಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ, ಸಚೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಿಕೋ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಸಪ್ಪಾಯತಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ, ಸಚೇ ಪಚ್ಚಯತ್ಥಿಕೋ, ಪಚ್ಚಯಲಾಭಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಸುಖಂ ವಸಿಸ್ಸತಿ। ಸಕಟ್ಠಾನತೋ ಚ ತತ್ಥ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ನ ಗೋಚರಗಾಮೋ ಘಟ್ಟೇತಬ್ಬೋ। ನ ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಲಾಕಭತ್ತಾದೀನಿ ವಾ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಾದೀನಿ ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ವಾ ನತ್ಥಿ, ಅಯಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ, ಅಯಂ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಸ್ಸ, ಇದಂ ತಾಳಞ್ಚೇವ ಸೂಚಿ ಚ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಥ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಿಹಾರ’’ನ್ತಿ। ಸೇನಾಸನಂ ಪನ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ದಾರುಭಣ್ಡಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡಾನಿ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ಗಮಿಕವತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ।
ಏವಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇನಪಿ ದಹರೇಹಿ ಪತ್ತಚೀವರಭಣ್ಡಿಕಾಯೋ ಉಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ ತೇಲನಾಳಿಕತ್ತರದಣ್ಡಾದೀನಿ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಛತ್ತಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ಗಾಮದ್ವಾರೇನೇವ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇನ ಅಟವಿಮಗ್ಗೇನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಅಟವಿಮಗ್ಗೇ ಅಸತಿ ಗುಮ್ಬಾದೀನಿ ಮದ್ದನ್ತೇನ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಗಮಿಕವತ್ತಂ ಪನ ಪೂರೇತ್ವಾ ವಿತಕ್ಕಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಗಮನವತ್ತೇನೇವ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ಗಾಮದ್ವಾರೇನ ಮಗ್ಗೋ ಹೋತಿ, ಗಚ್ಛನ್ತಞ್ಚ ನಂ ಸಪರಿವಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಥೇರೋ ವಿಯಾ’’ತಿ ಉಪಧಾವಿತ್ವಾ ‘‘ಕುಹಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಬ್ಬಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತೇಸು ಚೇ ಏಕೋ ಏವಂ ವದತಿ ‘‘ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕಾಲೋ ನಾಮಾಯಂ, ಯತ್ಥ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇನಿಬದ್ಧಭಿಕ್ಖಾಚಾರೋ ಭಣ್ಡಪಟಿಚ್ಛಾದನಞ್ಚ ಲಬ್ಭತಿ, ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಚ್ಛನ್ತೀ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಕುಹಿಂ ಗಚ್ಛಥಾತಿ ವುತ್ತೇ ‘ಅಸುಕಟ್ಠಾನ’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ‘ಕಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಗಚ್ಛಥಾ’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘ಕಾರಣಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಉಭಯಮ್ಪಿ ಪನೇತಂ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತತ್ತಾವ ಅನವಜ್ಜಂ। ಇದಂ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಂ ನಾಮ।
ಇದಂ ಪನ ಆವಾಸಿಕವತ್ತಂ। ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ಹಿ ಆವಾಸಿಕೇಹಿ ವಿಹಾರೋ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬೋ, ಖಣ್ಡಫುಲ್ಲಪಟಿಸಙ್ಖರಣಪರಿಭಣ್ಡಾನಿ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ, ರತ್ತಿಟ್ಠಾನದಿವಾಟ್ಠಾನವಚ್ಚಕುಟಿಪಸ್ಸಾವಟ್ಠಾನಾನಿ ಪಧಾನಘರವಿಹಾರಮಗ್ಗೋತಿ ಇಮಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಾನಿ। ಚೇತಿಯೇ ಸುಧಾಕಮ್ಮಂ ಮುಣ್ಡವೇದಿಕಾಯ ತೇಲಮಕ್ಖನಂ ಮಞ್ಚಪೀಠಜಗ್ಗನನ್ತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ‘‘ವಸ್ಸಂ ವಸಿತುಕಾಮಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಉದ್ದೇಸಪರಿಪುಚ್ಛಾಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನುಯೋಗಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತಾ ಸುಖಂ ವಸಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ಕತಪರಿಕಮ್ಮೇಹಿ ಆಸಾಳ್ಹೀಜುಣ್ಹಪಞ್ಚಮಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ। ಕತ್ಥ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ? ಯತೋ ಪಕತಿಯಾ ಲಬ್ಭತಿ। ಯೇಹಿ ಪನ ನ ದಿನ್ನಪುಬ್ಬಂ, ತೇ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಕಸ್ಮಾ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ? ಕದಾಚಿ ಹಿ ಮನುಸ್ಸಾ ದೇನ್ತಿ, ಕದಾಚಿ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಾದೀಹಿ ಉಪದ್ದುತಾ ನ ದೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಯೇ ನ ದಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕೇ ಗಾಹಿತೇ ಗಾಹಿತಭಿಕ್ಖೂನಂ ಲಾಭನ್ತರಾಯೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ।
ಪುಚ್ಛನ್ತೇನ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಾಹಣಕಾಲೋ ಉಪಕಟ್ಠೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಂ ಸಂವಚ್ಛರಂ ಛಾತಕಾದೀಹಿ ಉಪದ್ದುತಮ್ಹ, ನ ಸಕ್ಕೋಮ ದಾತು’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ದೇಮ, ತತೋ ಊನತರಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಕಪ್ಪಾಸೋ ಸುಲಭೋ, ಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ದೇಮ, ತತೋ ಬಹುತರಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವಾ, ತಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ತದನುರೂಪೇನ ನಯೇನ ತೇಸಂ ಸೇನಾಸನೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ವದನ್ತಿ ‘‘ಯಸ್ಸ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಸೋ ತೇಮಾಸಂ ಪಾನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತು, ವಿಹಾರಮಗ್ಗಂ ಜಗ್ಗತು, ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಬೋಧಿಯಙ್ಗಣಾನಿ ಜಗ್ಗತು, ಬೋಧಿರುಕ್ಖೇ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚತೂ’’ತಿ, ಯಸ್ಸ ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಪನ ಗಾಮೋ ಪಟಿಕ್ಕಮ್ಮ ಯೋಜನದ್ವಿಯೋಜನನ್ತರೇ ಹೋತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಕುಲಾನಿ ಉಪನಿಕ್ಖೇಪಂ
ತತ್ರುಪ್ಪಾದೇ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ। ಕಥಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ? ಕಿಂ, ಆವುಸೋ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಣ್ಡಪಟಿಚ್ಛಾದನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ? ಸಚೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಭನ್ತೇ, ಏಕೇಕಸ್ಸ ನವಹತ್ಥಸಾಟಕಂ ದಸ್ಸಾಮ, ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಾಹೇಥಾ’’ತಿ, ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇಪಿ ವದನ್ತಿ ‘‘ಸಾಟಕಾ ನತ್ಥಿ, ವತ್ಥು ಪನ ಅತ್ಥಿ, ಗಾಹೇಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ, ವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಸನ್ತೇಪಿ ಗಾಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾನಞ್ಹಿ ಹತ್ಥೇ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ದಿನ್ನವತ್ಥುತೋ ಯಂ ಯಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ, ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಪಿಣ್ಡಪಾತತ್ಥಾಯ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ಚ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ, ತಂ ಚೀವರೇ ಉಪನಾಮೇನ್ತೇಹಿ ಸಙ್ಘಸುಟ್ಠುತಾಯ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಉಪನಾಮೇತಬ್ಬಂ, ಸೇನಾಸನತ್ಥಾಯ ಪನ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ। ಚೀವರವಸೇನೇವ ಪನ ಚತುಪಚ್ಚಯವಸೇನ ವಾ ದಿನ್ನಂ ಚೀವರೇ ಉಪನಾಮೇನ್ತಾನಂ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೇಹಿ ಚ ಪುಗ್ಗಲವಸೇನೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಸಙ್ಘವಸೇನ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಜಾತರೂಪರಜತವಸೇನಪಿ ಆಮಕಧಞ್ಞವಸೇನ ವಾ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡವಸೇನ ಚೀವರತಣ್ಡುಲಾದಿವಸೇನೇವ ಚ ವಟ್ಟತಿ। ತಂ ಪನ ಏವಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಇದಾನಿ ಸುಭಿಕ್ಖಂ ಸುಲಭಪಿಣ್ಡಂ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚೀವರೇನ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ತಣ್ಡುಲಭಾಗಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚೀವರಂ ಕಾತುಂ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ, ‘‘ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯೋ ಸುಲಭೋ, ಗಿಲಾನೋ ವಾ ನತ್ಥಿ, ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ತಣ್ಡುಲಭಾಗಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚೀವರಂ ಕಾತುಂ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ।
ಏವಂ ಚೀವರಪಚ್ಚಯಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಸ್ಸ ಕಾಲೇ ಘೋಸಿತೇ ಸನ್ನಿಪತಿತೇ ಸಙ್ಘೇ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ। ಸಮ್ಮನ್ನನ್ತೇನ ಚ ದ್ವೇ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾತಿ ವುತ್ತಂ। ಏವಞ್ಹಿ ನವಕೋ ವುಡ್ಢಸ್ಸ, ವುಡ್ಢೋ ಚ ನವಕಸ್ಸ ಗಾಹೇಸ್ಸತೀತಿ। ಮಹನ್ತೇ ಪನ ಮಹಾವಿಹಾರಸದಿಸೇ ವಿಹಾರೇ ತಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ಜನಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಅಟ್ಠಪಿ ಸೋಳಸಪಿ ಜನೇ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ
೨೨೦. ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಚ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಠಮಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣೇತುಂ, ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣೇತ್ವಾ ಸೇಯ್ಯಾ ಗಣೇತುಂ, ಸೇಯ್ಯಾ ಗಣೇತ್ವಾ ಸೇಯ್ಯಗ್ಗೇನ ಗಾಹೇತು’’ನ್ತಿ(ಚೂಳವ॰ ೩೧೮) ಆದಿವಚನತೋ ಪಠಮಂ ವಿಹಾರೇ
‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿಸ್ಸೀಮೇ ಠಿತಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಗಾಹೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೧೮) ವಚನತೋ ಉಪಚಾರಸೀಧತೋ ಬಹಿ ಠಿತಸ್ಸ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಪನ ದೂರೇ ಠಿತಸ್ಸಪಿ ಲಬ್ಭತಿಯೇವ।
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ ಸೇಯ್ಯಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೧೬) ವಚನತೋ ಯೋ (ಚೂಳವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೧೬) ಕಾಸಸಾಸಭಗನ್ದರಾತಿಸಾರಾದೀಹಿ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ಖೇಳಮಲ್ಲಕವಚ್ಚಕಪಾಲಾದೀನಿ ಠಪೇತಬ್ಬಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಕುಟ್ಠೀ ವಾ ಹೋತಿ, ಸೇನಾಸನಂ ದೂಸೇತಿ, ಏವರೂಪಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಪಣ್ಣಸಾಲಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಏಕಮನ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ಯಸ್ಮಿಂ ವಸನ್ತೇ ಸೇನಾಸನಂ ನ ದುಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ವರಸೇಯ್ಯಾಪಿ ದಾತಬ್ಬಾವ। ಯೋಪಿ ಸಿನೇಹಪಾನವಿರೇಚನನತ್ಥುಕಮ್ಮಾದೀಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ
‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕೇನ ದ್ವೇ ಪಟಿಬಾಹೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಪಟಿಬಾಹೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೧೯) ವಚನತೋ ಏಕೇನ ದ್ವೇ ಸೇನಾಸನಾನಿ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾನಿ। ಸಚೇಪಿ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಪಚ್ಛಿಮೇನ ಗಹಣೇನ ಪುರಿಮಗ್ಗಹಣಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಗಹಣೇನ ಹಿ ಗಹಣಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಗಹಣೇನ ಆಲಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಆಲಯೇನ ಗಹಣಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಆಲಯೇನ ಆಲಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಕಥಂ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ (ಚೂಳವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೧೯) ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸೇನಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ರಾಪಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ಗಹಣೇನ ಪುರಿಮಗ್ಗಹಣಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಅಪರೋ ‘‘ಇಧ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಲಯಮತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸೇನಾಸನಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ಗಹಣೇನೇವ ಪುರಿಮೋ ಆಲಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಏಕೋ ‘‘ಇಧ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸೇನಾಸನಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಲಯಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಇಧೇವ ದಾನಿ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಲಯಂ ಕರೋತಿ, ಇಚ್ಚಸ್ಸ ಆಲಯೇನ ವಾ ಗಹಣಂ, ಆಲಯೇನ ವಾ ಆಲಯೋ
ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕೇನ ಚ ಸೇನಾಸನಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಸಚೇ ಸಙ್ಘಿಕೋ ಚ ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯೋ ಚಾತಿ ದ್ವೇ ಚೀವರಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸು ಯಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಠಮಂ ಗಹಿತುಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಠಿತಿಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಇತರೋ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ। ‘‘ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಪ್ಪತಾಯ ಪರಿವೇಣಗ್ಗೇನ ಸೇನಾಸನೇ ಗಾಹಿಯಮಾನೇ ಏಕಂ ಪರಿವೇಣಂ ಮಹಾಲಾಭಂ ಹೋತಿ, ದಸ ವಾ ದ್ವಾದಸ ವಾ ಚೀವರಾನಿ ಲಭನ್ತಿ, ತಂ ವಿಜಟೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸು ಅಲಾಭಕೇಸು ಆವಾಸೇಸು ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ। ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನಾಹ ‘‘ನ ಏವಂ
೨೨೧. ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ಮಹಾಥೇರೋ ಪಟಿಕ್ಕೋಸತಿ ‘‘ಮಾ, ಆವುಸೋ, ಏವಂ ಗಾಹೇಥ, ಭಗವತೋ ಅನುಸಿಟ್ಠಿಂ ಕರೋಥ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿವೇಣಗ್ಗೇನ ಗಾಹೇತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೧೮)। ತಸ್ಸ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನಾಯ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಬಹೂ, ಪಚ್ಚಯೋ ಮನ್ದೋ, ಸಙ್ಗಹಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಮೇವ। ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಚ ಸಮ್ಮತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಪಚ್ಚಯಂ ಧಾರೇಥಾ’’ತಿ। ಅಸುಕಕುಲಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋ ಅಸುಕಸೇನಾಸನಞ್ಚ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಆವುಸೋತಿ। ಪಾಪುಣಾತಿ ಭನ್ತೇ, ಗಣ್ಹಥ ನನ್ತಿ। ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಆವುಸೋತಿ। ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಸಚೇ ಪನ ‘ಗಹಿತಂ ವೋ, ಭನ್ತೇ’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘ಗಹಿತಂ ಮೇ’ತಿ ವಾ, ‘ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಥ, ಭನ್ತೇ’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಅಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ। ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನಾಹ ‘‘ಅತೀತಾನಾಗತವಚನಂ ವಾ ಹೋತು ವತ್ತಮಾನವಚನಂ ವಾ, ಸತುಪ್ಪಾದಮತ್ತಂ ಆಲಯಕರಣಮತ್ತಮೇವ ಚೇತ್ಥ ಪಮಾಣಂ, ತಸ್ಮಾ ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತೀ’’ತಿ।
ಯೋಪಿ ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸೇನಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚಯಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ನ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪರಿವೇಣೇ ಅಗ್ಗಿಸಾಲಾಯ ವಾ ದೀಘಸಾಲಾಯ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಗಾಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋ ‘‘ವಸಾಮೀ’’ತಿ ಸೇನಾಸನಂ ಜಗ್ಗಿಸ್ಸತಿ, ಇತರೋ ‘‘ಪಚ್ಚಯಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸೇನಾಸನಂ ಸುಜಗ್ಗಿತತರಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ।
ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕೇನ ಪನ ಪಾಟಿಪದಅರುಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಪುನ ಅರುಣಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ, ತಾವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ। ಇದಞ್ಹಿ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಸ್ಸ ಖೇತ್ತಂ। ಸಚೇ ಪಾತೋವ ಗಾಭಿತೇ ಸೇನಾಸನೇ ಅಞ್ಞೋ ವಿತಕ್ಕಚಾರಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಯಾಚತಿ, ‘‘ಗಹಿತಂ, ಭನ್ತೇ, ಸೇನಾಸನಂ, ವಸ್ಸೂಪಗತೋ ಸಙ್ಘೋ, ರಮಣೀಯೋ ವಿಹಾರೋ, ರುಕ್ಖಮೂಲಾದೀಸು ಯತ್ಥ ಇಚ್ಛಥ, ತತ್ಥ ವಸಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಪಚ್ಛಿಮವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಪನ ಸಚೇ ಕಾಲಂ ಘೋಸೇತ್ವಾ ಸನ್ನಿಪತಿತೇ ಸಙ್ಘೇ ಕೋಚಿ ದಸಹತ್ಥಂ ವತ್ಥಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದೇತಿ, ಆಗನ್ತುಕೋ ಚೇ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ। ನವಕೋ ಚೇ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಸಚೇ, ಭನ್ತೇ, ಇಚ್ಛಥ, ಪಠಮಭಾಗಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಇದಂ ವತ್ಥಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ, ಅಮುಞ್ಚನ್ತಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ಪುಬ್ಬೇ ಗಾಹಿತಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದಾತಬ್ಬಂ। ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ದುತಿಯತ್ಥೇರತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಪತ್ತಟ್ಠಾನೇವ ಆಗನ್ತುಕಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ಪಠಮವಸ್ಸೂಪಗತಾ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ವಾ ವತ್ಥಾನಿ ಅಲತ್ಥುಂ, ಲದ್ಧಂ ಲದ್ಧಂ ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಯಾವ ಆಗನ್ತುಕಸ್ಸ ಸಮಕಂ ಹೋತಿ, ತಾವ ದಾತಬ್ಬಂ। ತೇನ ಸಮಕೇ ಲದ್ಧೇ ಅವಸಿಟ್ಠೋ ಅನುಭಾಗೋ ಥೇರಾಸನೇ ದಾತಬ್ಬೋ। ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ಲಾಭೇ ಸತಿ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತುಂ ಕತಿಕಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
ಸಚೇ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಂ ಹೋತಿ, ದ್ವೀಸುಪಿ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾಸು ವಸ್ಸೂಪಗತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಕಿಲಮನ್ತಾ ‘‘ಆವುಸೋ, ಇಧ ವಸನ್ತಾ ಸಬ್ಬೇವ ಕಿಲಮಾಮ, ಸಾಧು ವತ ದ್ವೇ ಭಾಗಾ ಹೋಮ, ಯೇಸಂ ಞಾತಿಪವಾರಿತಟ್ಠಾನಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ತತ್ಥ ವಸಿತ್ವಾ ಪವಾರಣಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತೇಸು ಯೇ ತತ್ಥ ವಸಿತ್ವಾ ಪವಾರಣಾಯ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಕತಿಕವತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ‘ಸಬ್ಬೇಸಂ ನೋ ಇಧ ಯಾಗುಭತ್ತಂ
ಸಚೇ ವುಟ್ಠವಸ್ಸೋ ದಿಸಂಗಮಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಆವಾಸಿಕಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕಕುಲೇ ಮಯ್ಹಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪತ್ತಂ, ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗತಟ್ಠಾನೇ ವಿಬ್ಭಮತಿ, ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಮನುಸ್ಸೇ ಸಮ್ಮುಖಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಲಭತಿ। ‘‘ಇದಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನೇ ವುತ್ಥಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಯಸ್ಸ ಗಾಹಿತಂ, ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಸೇನಾಸನಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಪಿಯಕಮ್ಯತಾಯ ಪುತ್ತಧೀತಾದಯೋ ಬಹೂನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನೇ ದೇಮಾ’’ತಿ ದೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ವಸ್ಸೂಪಗತಸ್ಸ ಏಕಮೇವ ವತ್ಥಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಸೇಸಾನಿ ಸಙ್ಘಿಕಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ, ಠಿತಿಕಾಯ ಅಸತಿ ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ। ಸೇನಾಸನೇ ವಸ್ಸೂಪಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ ಬಹೂನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಸೇನಾಸನಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ದಿನ್ನೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಚೇ ಪನ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಹೋನ್ತಿ।
ಏಕಸ್ಸ ಗೇಹೇ ದ್ವೇ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಾನಿ, ಪಠಮಭಾಗೋ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಗಾಹಿತೋ ಹೋತಿ, ದುತಿಯೋ ಥೇರಾಸನೇ। ಸೋ ಏಕಂ ದಸಹತ್ಥಂ, ಏಕಂ ಅಟ್ಠಹತ್ಥಂ ಸಾಟಕಂ ಪೇಸೇತಿ ‘‘ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪತ್ತಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇಥಾ’’ತಿ, ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ವರಭಾಗಂ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ದತ್ವಾ ಅನುಭಾಗೋ ಥೇರಾಸನೇ ದಾತಬ್ಬೋ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಆಗತನಯೋ ಹೋತಿ – ಏಕಸ್ಸ ಘರೇ ದಹರಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಸೋ ಚೇ ಪುಚ್ಛತಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಕಸ್ಸ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ, ‘‘ಸಾಮಣೇರಸ್ಸಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ
ಅಯಂ ತಾವ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸವಸೇನ
ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕಥಾ।
೨೨೨. ಅಯಮಪರೋಪಿ ಉತುಕಾಲೇ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕೋ ನಾಮ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ದಿವಸವಸೇನ ಹಿ ತಿವಿಧೋ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ಪುರಿಮಕೋ ಪಚ್ಛಿಮಕೋ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕೋತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –
‘‘ತಯೋಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಾ, ಪುರಿಮಕೋ ಪಚ್ಛಿಮಕೋ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕೋ। ಅಪರಜ್ಜುಗತಾಯ ಆಸಾಳ್ಹಿಯಾ ಪುರಿಮಕೋ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ, ಮಾಸಗತಾಯ ಆಸಾಳ್ಹಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮಕೋ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ, ಅಪರಜ್ಜುಗತಾಯ ಪವಾರಣಾಯ ಆಯತಿಂ ವಸ್ಸಾವಾಸತ್ಥಾಯ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕೋ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೧೮)।
ಏತೇಸು (ಚೂಳವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೧೮) ತೀಸು ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೇಸು ಪುರಿಮಕೋ ಪಚ್ಛಿಮಕೋ ಚಾತಿ ಇಮೇ ದ್ವೇ ಗಾಹಾ ಥಾವರಾ, ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕೋ ಪನ ಸೇನಾಸನಪಟಿಜಗ್ಗನತ್ಥಂ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತೋ। ತಥಾ ಹಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಮಹಾಲಾಭಂ ಸೇನಾಸನಂ ಹೋತಿ, ಸೇನಾಸನಸಾಮಿಕಾ ವಸ್ಸೂಪಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಬ್ಬಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪವಾರೇತ್ವಾ ಗಮನಕಾಲೇ ಬಹುಂ ಸಮಣಪರಿಕ್ಖಾರಂ ದೇನ್ತಿ, ಮಹಾಥೇರಾ ದೂರತೋವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ತಂ
ತಂ ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕಸೇನಾಸನಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ। ಸಚೇ ಗಣ್ಹಾತಿ
೨೨೩. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಕತಂ ವಾ ವಿಹಾರಂ ವಿಪ್ಪಕತಂ ವಾ ನವಕಮ್ಮಂ ದಾತುಂ, ಖುದ್ದಕೇ ವಿಹಾರೇ ಕಮ್ಮಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಛಪ್ಪಞ್ಚವಸ್ಸಿಕಂ ನವಕಮ್ಮಂ ದಾತುಂ, ಅಡ್ಢಯೋಗೇ ಕಮ್ಮಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಸತ್ತಟ್ಠವಸ್ಸಿಕಂ ನವಕಮ್ಮಂ ದಾತುಂ, ಮಹಲ್ಲಕೇ ವಿಹಾರೇ ಪಾಸಾದೇ ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ದಸದ್ವಾದಸವಸ್ಸಿಕಂ ನವಕಮ್ಮಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೨೩) ವಚನತೋ ಅಕತಂ ವಿಪ್ಪಕತಂ ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಪಲೋಕನೇನ ವಾ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವಾ ಸಾವೇತ್ವಾ ನವಕಮ್ಮಂ
ದುಬ್ಭಿಕ್ಖೇ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಪಕ್ಕನ್ತೇಸು ಸಬ್ಬೇ ಆವಾಸಾ ನಸ್ಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ತಯೋ ವಾ
ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಙ್ಘಿಕೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಅಸತಿ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ‘ತುಯ್ಹಂ ಏಕಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಜಗ್ಗಾಹೀ’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಬಹುತರಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಿಭಾಗಂ ವಾ ಉಪಡ್ಢಭಾಗಂ ವಾ ದತ್ವಾಪಿ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬಂ। ಅಥ ಥಮ್ಭಮತ್ತಮೇವೇತ್ಥ ಅವಸಿಟ್ಠಂ, ಬಹುಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ‘ತುಯ್ಹಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಮೇವ ಕತ್ವಾ ಜಗ್ಗಾಹೀ’ತಿ ದಾತಬ್ಬಂ। ಏವಮ್ಪಿ ಹಿ ‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಣ್ಡಕಠಪನಟ್ಠಾನಞ್ಚ ನವಕಾನಞ್ಚ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಲಭಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಏವಂ ಜಗ್ಗಿತೋ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಜೀವನ್ತೇ ಪುಗ್ಗಲಿಕೋ ಹೋತಿ, ಮತೇ ಸಙ್ಘಿಕೋವ। ಸಚೇ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾನಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಕಮ್ಮಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ತಿಭಾಗಂ ವಾ ಉಪಡ್ಢಂ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಏವಞ್ಹಿ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾನಂ ದಾತುಂ ಲಭತಿ। ಏವಂ ಜಗ್ಗನಕೇ ಪನ ಅಸತಿ ಏಕಂ ಆವಾಸಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇದಮ್ಪಿ ಚ ಅಞ್ಞಂ ತತ್ಥೇವ ವುತ್ತಂ।
ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘಿಕಭೂಮಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಿಕಸೇನಾಸನಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಯೇನ ಸಾ ಭೂಮಿ ಪಠಮಂ ಗಹಿತಾ, ಸೋ ಸಾಮೀ। ಉಭೋಪಿ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸೋಯೇವ ಸಾಮೀ। ಸೋ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಕರೋತಿ, ಇತರೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಕರೋತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಚೇ ಬಹು ಸೇನಾಸನಟ್ಠಾನಂ ಅತ್ಥಿ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಕರೋನ್ತೋಪಿ ನ ವಾರೇತಬ್ಬೋ। ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪನ ತಾದಿಸೇ ಪತಿರೂಪೇ ಠಾನೇ ಅಸತಿ
೨೨೪. ಯೋ ಪನ ಸಙ್ಘಿಕಂ ವಲ್ಲಿಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಹರಿಮೇನ ಉಪಕರಣೇನ ಸಙ್ಘಿಕಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕವಿಹಾರಂ ಕಾರೇತಿ, ಉಪಡ್ಢಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಹೋತಿ, ಉಪಡ್ಢಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ। ಪಾಸಾದೋ ಚೇ ಹೋತಿ, ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದೋ ಸಙ್ಘಿಕೋ, ಉಪರಿ ಪುಗ್ಗಲಿಕೋ। ಸಚೇ ಯೋ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ ಇಚ್ಛತಿ, ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ ತಸ್ಸ ಹೋತಿ। ಅಥ ಹೇಟ್ಠಾ ಚ ಉಪರಿ ಚ ಇಚ್ಛತಿ, ಉಭಯತ್ಥ ಉಪಡ್ಢಂ ಲಭತಿ। ದ್ವೇ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಕಾರೇತಿ, ಏಕಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ, ಏಕಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ। ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ಉಟ್ಠಿತೇನ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇನ ಕಾರೇತಿ, ತಿಭಾಗಂ ಲಭತಿ। ಸಚೇ ಅಕತಟ್ಠಾನೇ ಚಯಂ ವಾ ಪಮುಖಂ ವಾ ಕರೋತಿ ಬಹಿಕುಟ್ಟೇ, ಉಪಡ್ಢಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ಉಪಡ್ಢಂ ತಸ್ಸ। ಅಥ ಮಹನ್ತಂ ವಿಸಮಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಅಪದೇ ಪದಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಅನಿಸ್ಸರೋ ತತ್ಥ ಸಙ್ಘೋ।
ಸಚೇ
೨೨೫. ಅಯಂ ಚತುಪಚ್ಚಯಸಾಧಾರಣಕಥಾ (ಚೂಳವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೨೫ ಪಕ್ಖಿಕಭತ್ತಾದಿಕಥಾ) – ಸಮ್ಮತೇನ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕವಿಸ್ಸಜ್ಜಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ‘‘ಸೂಚಿಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವದತೋ ಏಕಾ ದೀಘಾ, ಏಕಾ ರಸ್ಸಾತಿ ದ್ವೇ ಸೂಚಿಯೋ ದಾತಬ್ಬಾ। ‘‘ಅವಿಭತ್ತಂ ಸಙ್ಘಿಕಭಣ್ಡ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ಪಿಪ್ಫಲತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಏಕೋ ಪಿಪ್ಫಲಕೋ, ಕನ್ತಾರಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಕಾಮಸ್ಸ ಉಪಾಹನಯುಗಳಂ, ಕಾಯಬನ್ಧನತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಕಾಯಬನ್ಧನಂ, ‘‘ಅಂಸಬದ್ಧಕೋ ಮೇ ಜಿಣ್ಣೋ’’ತಿ ಆಗತಸ್ಸ ಅಂಸಬದ್ಧಕೋ, ಪರಿಸ್ಸಾವನತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಪರಿಸ್ಸಾವನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಧಮ್ಮಕರಣತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕರಣೋ। ಸಚೇ ಪಟ್ಟಕೋ ನ ಹೋತಿ, ಧಮ್ಮಕರಣೋ ಪಟ್ಟಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ದಾತಬ್ಬೋ। ‘‘ಆಗನ್ತುಕಪತ್ತಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಯಾಚನ್ತಸ್ಸ ಕುಸಿಯಾ ಚ ಅಡ್ಢಕುಸಿಯಾ ಚ ಪಹೋನಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ‘‘ಮಣ್ಡಲಂ ನಪ್ಪಹೋತೀ’’ತಿ ಆಗತಸ್ಸ ಮಣ್ಡಲಂ ಏಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಅಡ್ಢಮಣ್ಡಲಾನಿ ದ್ವೇ ದಾತಬ್ಬಾನಿ, ದ್ವೇ ಮಣ್ಡಲಾನಿ ಯಾಚನ್ತಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬಾನಿ। ಅನುವಾತಪರಿಭಣ್ಡತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಏಕಸ್ಸ ಚೀವರಸ್ಸ ಪಹೋನಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಸಪ್ಪಿನವನೀತಾದಿಅತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಏಕಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ನಾಳಿಮತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ತತಿಯಕೋಟ್ಠಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಏವಂ ತೀಣಿ ದಿವಸಾನಿ ದತ್ವಾ ನಾಳಿಯಾ ಪರಿಪುಣ್ಣಾಯ ಚತುತ್ಥದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಙ್ಘಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ, ಗುಳಪಿಣ್ಡೇಪಿ ಏಕದಿವಸಂ ತತಿಯಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಏವಂ ತೀಹಿ ದಿವಸೇಹಿ ನಿಟ್ಠಿತೇ ಪಿಣ್ಡೇ ತತೋ ಪರಂ ಸಙ್ಘಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ಠಪಿತಯಾಗುಭಾಜಕಾದೀಹಿ ಚ ಭಾಜನೀಯಟ್ಠಾನಂ ಆಗತಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಉಪಡ್ಢಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಅಸಮ್ಮತೇಹಿ ಪನ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬೋತಿ।
ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಸಮ್ಮತೇನ ವಾ ಆಣತ್ತೇಹಿ ವಾ ಆರಾಮಿಕಾದೀಹಿ ದೀಯಮಾನಂ, ಗಿಹೀನಞ್ಚ ಸನ್ತಕಂ
ಪಿಣ್ಡಾಯ
ಪಾಳಿಂ ಅಟ್ಠಕಥಞ್ಚೇವ, ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ವಿಚಕ್ಖಣೋ।
ಸಙ್ಘಿಕೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಏವಂ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋವ ಭಾಜಯೇತಿ॥
ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ ಸಬ್ಬಾಕಾರತೋ
ಚತುಪಚ್ಚಯಭಾಜನೀಯವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ।