൧൭. സത്തരസമവഗ്ഗോ
(൧൬൬) ൧. അരഹതോ പുഞ്ഞൂപചയകഥാ
൭൭൬. അത്ഥി
൭൭൭. അത്ഥി അരഹതോ പുഞ്ഞൂപചയോതി? ആമന്താ. അരഹാ പുഞ്ഞാഭിസങ്ഖാരം അഭിസങ്ഖരോതി, ആനെഞ്ജാഭിസങ്ഖാരം അഭിസങ്ഖരോതി, ഗതിസംവത്തനിയം കമ്മം കരോതി, ഭവസംവത്തനിയം കമ്മം കരോതി, ഇസ്സരിയസംവത്തനിയം കമ്മം കരോതി, അധിപച്ചസംവത്തനിയം
൭൭൮. അത്ഥി അരഹതോ പുഞ്ഞൂപചയോതി? ആമന്താ. അരഹാ ആചിനാതീതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰… അരഹാ അപചിനാതീതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ
നനു അരഹാ നേവ പജഹതി ന ഉപാദിയതി പജഹിത്വാ ഠിതോ, നേവ വിസിനേതി ന ഉസ്സിനേതി വിസിനെത്വാ ഠിതോ, നേവ വിധൂപേതി ന സന്ധൂപേതി വിധൂപെത്വാ ഠിതോതി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി അരഹാ നേവ വിധൂപേതി ന സന്ധൂപേതി വിധൂപെത്വാ ഠിതോ, നോ ച വത രേ വത്തബ്ബേ – ‘‘അത്ഥി അരഹതോ പുഞ്ഞൂപചയോ’’തി.
൭൭൯. നത്ഥി അരഹതോ പുഞ്ഞൂപചയോതി? ആമന്താ. അരഹാ ദാനം ദദെയ്യാതി? ആമന്താ
അരഹാ ചീവരം ദദെയ്യ…പേ॰… പിണ്ഡപാതം ദദെയ്യ… സേനാസനം ദദെയ്യ… ഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരം ദദെയ്യ… ഖാദനീയം ദദെയ്യ… ഭോജനീയം ദദെയ്യ… പാനീയം ദദെയ്യ… ചേതിയം വന്ദെയ്യ… ചേതിയേ മാലം ആരോപെയ്യ… ഗന്ധം ആരോപെയ്യ… വിലേപനം ആരോപെയ്യ…പേ॰… ചേതിയം അഭിദക്ഖിണം
അത്ഥി അരഹതോ പുഞ്ഞൂപചയോതികഥാ നിട്ഠിതാ.
൧൭. സത്തരസമവഗ്ഗോ
(൧൬൭) ൨. നത്ഥി അരഹതോ അകാലമച്ചൂതികഥാ
൭൮൦. നത്ഥി
൭൮൧. നത്ഥി അരഹതോ അകാലമച്ചൂതി? ആമന്താ. അരഹതോ കായേ വിസം ന കമെയ്യ, സത്ഥം ന കമെയ്യ, അഗ്ഗി ന കമെയ്യാതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰… നനു അരഹതോ കായേ വിസം കമെയ്യ
അരഹതോ കായേ വിസം ന കമെയ്യ, സത്ഥം ന കമെയ്യ, അഗ്ഗി ന കമെയ്യാതി? ആമന്താ. നത്ഥി അരഹന്തഘാതകോതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….
൭൮൨. അത്ഥി
നത്ഥി അരഹതോ അകാലമച്ചൂതികഥാ നിട്ഠിതാ.
൧൭. സത്തരസമവഗ്ഗോ
(൧൬൮) ൩. സബ്ബമിദം കമ്മതോതികഥാ
൭൮൩. സബ്ബമിദം കമ്മതോതി? ആമന്താ. കമ്മമ്പി കമ്മതോതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰… സബ്ബമിദം കമ്മതോതി? ആമന്താ. സബ്ബമിദം പുബ്ബേകതഹേതൂതി? ന ഹേവം
൭൮൪. സബ്ബമിദം കമ്മവിപാകതോതി? ആമന്താ. കമ്മവിപാകേന പാണം ഹനെയ്യാതി? ആമന്താ. പാണാതിപാതോ സഫലോതി? ആമന്താ. കമ്മവിപാകോ സഫലോതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰… കമ്മവിപാകോ അഫലോതി? ആമന്താ. പാണാതിപാതോ അഫലോതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….
കമ്മവിപാകേന
൭൮൫. ന വത്തബ്ബം – ‘‘സബ്ബമിദം കമ്മതോ’’തി? ആമന്താ. നനു വുത്തം ഭഗവതാ –
‘‘കമ്മുനാ വത്തതീ
കമ്മനിബന്ധനാ സത്താ, രഥസ്സാണീവ യായതോ
‘‘കമ്മേന കിത്തിം ലഭതേ പസംസം,
കമ്മേന ജാനിഞ്ച വധഞ്ച ബന്ധം;
തം കമ്മം നാനാകരണം വിദിത്വാ,
കസ്മാ വദേ നത്ഥി കമ്മന്തി ലോകേ’’തി.
അത്ഥേവ സുത്തന്തോതി? ആമന്താ. തേന ഹി ‘‘സബ്ബമിദം കമ്മതോ’’തി.
സബ്ബമിദം കമ്മതോതികഥാ നിട്ഠിതാ.
൧൭. സത്തരസമവഗ്ഗോ
(൧൬൯) ൪. ഇന്ദ്രിയബദ്ധകഥാ
൭൮൬. ഇന്ദ്രിയബദ്ധഞ്ഞേവ
അനിന്ദ്രിയബദ്ധം അനിച്ചം സങ്ഖതം പടിച്ചസമുപ്പന്നം…പേ॰… വിപരിണാമധമ്മം, തഞ്ച ന ദുക്ഖന്തി? ആമന്താ. ഇന്ദ്രിയബദ്ധം അനിച്ചം സങ്ഖതം…പേ॰… വിപരിണാമധമ്മം, തഞ്ച ന ദുക്ഖന്തി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….
ഇന്ദ്രിയബദ്ധം അനിച്ചം സങ്ഖതം…പേ॰… വിപരിണാമധമ്മം, തഞ്ച ദുക്ഖന്തി
൭൮൭. ഇന്ദ്രിയബദ്ധഞ്ഞേവ ദുക്ഖന്തി? ആമന്താ. നനു യദനിച്ചം തം ദുക്ഖം
൭൮൮. ന വത്തബ്ബം – ‘‘ഇന്ദ്രിയബദ്ധഞ്ഞേവ ദുക്ഖ’’ന്തി? ആമന്താ. യഥാ ഇന്ദ്രിയബദ്ധസ്സ ദുക്ഖസ്സ പരിഞ്ഞായ ഭഗവതി ബ്രഹ്മചരിയം വുസ്സതി, ഏവമേവം അനിന്ദ്രിയബദ്ധസ്സ ദുക്ഖസ്സ പരിഞ്ഞായ ഭഗവതി ബ്രഹ്മചരിയം വുസ്സതീതി
ഇന്ദ്രിയബദ്ധകഥാ നിട്ഠിതാ.
൧൭. സത്തരസമവഗ്ഗോ
(൧൭൦) ൫. ഠപെത്വാ അരിയമഗ്ഗന്തികഥാ
൭൮൯. ഠപെത്വാ
ദുക്ഖസമുദയോപി ദുക്ഖോതി? ആമന്താ. കേനട്ഠേനാതി? അനിച്ചട്ഠേന. അരിയമഗ്ഗോ അനിച്ചോതി? ആമന്താ. അരിയമഗ്ഗോ ദുക്ഖോതി? ന
അരിയമഗ്ഗോ അനിച്ചോ, സോ ച ന ദുക്ഖോതി? ആമന്താ. ദുക്ഖസമുദയോ അനിച്ചോ, സോ ച ന ദുക്ഖോതി? ന
൭൯൦. ന വത്തബ്ബം – ‘‘ഠപെത്വാ അരിയമഗ്ഗം അവസേസാ സങ്ഖാരാ ദുക്ഖാ’’തി? ആമന്താ. നനു സാ ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാതി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി സാ ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ, തേന വത രേ വത്തബ്ബേ – ‘‘ഠപെത്വാ അരിയമഗ്ഗം അവസേസാ സങ്ഖാരാ ദുക്ഖാ’’തി.
ഠപെത്വാ അരിയമഗ്ഗന്തികഥാ നിട്ഠിതാ.
൧൭. സത്തരസമവഗ്ഗോ
(൧൭൧) ൬. ന വത്തബ്ബം സങ്ഘോ ദക്ഖിണം പടിഗ്ഗണ്ഹാതികഥാ
൭൯൧. ന
ന വത്തബ്ബം – ‘‘സങ്ഘോ ദക്ഖിണം പടിഗ്ഗണ്ഹാതീ’’തി? ആമന്താ. നനു ചത്താരോ പുരിസയുഗാ അട്ഠപുരിസപുഗ്ഗലാ ദക്ഖിണെയ്യാ വുത്താ ഭഗവതാതി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി ചത്താരോ പുരിസയുഗാ അട്ഠ പുരിസപുഗ്ഗലാ ദക്ഖിണെയ്യാ
ന വത്തബ്ബം – ‘‘സങ്ഘോ ദക്ഖിണം പടിഗ്ഗണ്ഹാതീ’’തി? ആമന്താ. നനു അത്ഥി കേചി സങ്ഘസ്സ ദാനം ദെന്തീതി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി അത്ഥി കേചി സങ്ഘസ്സ ദാനം ദെന്തി, തേന വത രേ വത്തബ്ബേ – ‘‘സങ്ഘോ ദക്ഖിണം പടിഗ്ഗണ്ഹാതീ’’തി. നനു അത്ഥി കേചി സങ്ഘസ്സ ചീവരം ദെന്തി…പേ॰… പിണ്ഡപാതം ദെന്തി… സേനാസനം ദെന്തി… ഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരം ദെന്തി… ഖാദനീയം ദെന്തി… ഭോജനീയം ദെന്തി…പേ॰… പാനീയം ദെന്തീതി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി അത്ഥി കേചി സങ്ഘസ്സ പാനീയം ദെന്തി, തേന വത രേ വത്തബ്ബേ – ‘‘സങ്ഘോ ദക്ഖിണം പടിഗ്ഗണ്ഹാതീ’’തി.
ന വത്തബ്ബം – ‘‘സങ്ഘോ ദക്ഖിണം പടിഗ്ഗണ്ഹാതീ’’തി? ആമന്താ. നനു വുത്തം ഭഗവതാ –
‘‘ആഹുതിം ജാതവേദോവ, മഹാമേഘംവ മേദനീ;
സങ്ഘോ സമാധിസമ്പന്നോ, പടിഗ്ഗണ്ഹാതി ദക്ഖിണ’’ന്തി.
അത്ഥേവ സുത്തന്തോതി? ആമന്താ. തേന ഹി സങ്ഘോ ദക്ഖിണം പടിഗ്ഗണ്ഹാതീതി.
൭൯൨. സങ്ഘോ
ന വത്തബ്ബം സങ്ഘോ ദക്ഖിണം പടിഗ്ഗണ്ഹാതീതികഥാ നിട്ഠിതാ.
൧൭. സത്തരസമവഗ്ഗോ
(൧൭൨) ൭. ന വത്തബ്ബം സങ്ഘോ ദക്ഖിണം വിസോധേതീതികഥാ
൭൯൩. ന
ന വത്തബ്ബം – ‘‘സങ്ഘോ ദക്ഖിണം വിസോധേതീ’’തി? ആമന്താ. നനു ചത്താരോ പുരിസയുഗാ അട്ഠ പുരിസപുഗ്ഗലാ ദക്ഖിണെയ്യാ വുത്താ ഭഗവതാതി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി ചത്താരോ പുരിസയുഗാ അട്ഠ പുരിസപുഗ്ഗലാ ദക്ഖിണെയ്യാ വുത്താ ഭഗവതാ, തേന വത രേ വത്തബ്ബേ – ‘‘സങ്ഘോ ദക്ഖിണം വിസോധേതീ’’തി.
ന വത്തബ്ബം – ‘‘സങ്ഘോ ദക്ഖിണം വിസോധേതീ’’തി? ആമന്താ. നനു അത്ഥി കേചി സങ്ഘസ്സ ദാനം ദത്വാ ദക്ഖിണം ആരാധെന്തീതി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി അത്ഥി കേചി സങ്ഘസ്സ ദാനം ദത്വാ ദക്ഖിണം ആരാധെന്തി, തേന വത രേ വത്തബ്ബേ – ‘‘സങ്ഘോ ദക്ഖിണം വിസോധേതീ’’തി.
നനു അത്ഥി കേചി സങ്ഘസ്സ ചീവരം ദത്വാ…പേ॰… പിണ്ഡപാതം ദത്വാ…പേ॰… സേനാസനം ദത്വാ… ഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരം ദത്വാ… ഖാദനീയം ദത്വാ… ഭോജനീയം ദത്വാ…പേ॰… പാനീയം
൭൯൪. സങ്ഘോ ദക്ഖിണം വിസോധേതീതി? ആമന്താ. മഗ്ഗോ
ന വത്തബ്ബം സങ്ഘോ ദക്ഖിണം വിസോധേതീതികഥാ നിട്ഠിതാ.
൧൭. സത്തരസമവഗ്ഗോ
(൧൭൩) ൮. ന വത്തബ്ബം സങ്ഘോ ഭുഞ്ജതീതികഥാ
൭൯൫. ന വത്തബ്ബം – ‘‘സങ്ഘോ ഭുഞ്ജതി പിവതി ഖാദതി സായതീ’’തി? ആമന്താ. നനു അത്ഥി കേചി സങ്ഘഭത്താനി കരൊന്തി, ഉദ്ദേസഭത്താനി കരൊന്തി, യാഗുപാനാനി കരൊന്തീതി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി അത്ഥി കേചി സങ്ഘഭത്താനി കരൊന്തി, ഉദ്ദേസഭത്താനി കരൊന്തി, യാഗുപാനാനി കരൊന്തി, തേന വത രേ വത്തബ്ബേ – ‘‘സങ്ഘോ ഭുഞ്ജതി പിവതി ഖാദതി സായതീ’’തി.
ന
ന വത്തബ്ബം – ‘‘സങ്ഘോ ഭുഞ്ജതി പിവതി ഖാദതി സായതീ’’തി? ആമന്താ. നനു അട്ഠ പാനാനി വുത്താനി ഭഗവതാ – അമ്ബപാനം, ജമ്ബുപാനം
൭൯൬. സങ്ഘോ ഭുഞ്ജതി പിവതി ഖാദതി സായതീതി? ആമന്താ. മഗ്ഗോ ഭുഞ്ജതി പിവതി ഖാദതി സായതി, ഫലം ഭുഞ്ജതി പിവതി ഖാദതി സായതീതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….
ന വത്തബ്ബം സങ്ഘോ ഭുഞ്ജതീതികഥാ നിട്ഠിതാ.
൧൭. സത്തരസമവഗ്ഗോ
(൧൭൪) ൯. ന വത്തബ്ബം സങ്ഘസ്സദിന്നം മഹപ്ഫലന്തികഥാ
൭൯൭. ന വത്തബ്ബം – ‘‘സങ്ഘസ്സ ദിന്നം മഹപ്ഫല’’ന്തി? ആമന്താ. നനു സങ്ഘോ ആഹുനെയ്യോ പാഹുനെയ്യോ ദക്ഖിണെയ്യോ അഞ്ജലികരണീയോ അനുത്തരം പുഞ്ഞക്ഖെത്തം ലോകസ്സാതി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി സങ്ഘോ ആഹുനെയ്യോ…പേ॰… അനുത്തരം പുഞ്ഞക്ഖെത്തം ലോകസ്സ, തേന വത രേ വത്തബ്ബേ – ‘‘സങ്ഘസ്സ ദിന്നം മഹപ്ഫല’’ന്തി.
ന വത്തബ്ബം – ‘‘സങ്ഘസ്സ ദിന്നം മഹപ്ഫല’’ന്തി? ആമന്താ. നനു ചത്താരോ പുരിസയുഗാ അട്ഠ പുരിസപുഗ്ഗലാ ദക്ഖിണെയ്യാ വുത്താ ഭഗവതാതി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി ചത്താരോ പുരിസയുഗാ അട്ഠ പുരിസപുഗ്ഗലാ
൭൯൮. ന
ന
‘‘യജമാനാനം മനുസ്സാനം, പുഞ്ഞപെക്ഖാന പാണിനം;
കരോതം ഓപധികം പുഞ്ഞം, കത്ഥ ദിന്നം മഹപ്ഫലന്തി.
‘‘ചത്താരോ ച പടിപന്നാ, ചത്താരോ ച ഫലേ ഠിതാ;
ഏസ സങ്ഘോ ഉജുഭൂതോ, പഞ്ഞാസീലസമാഹിതോ.
‘‘യജമാനാനം മനുസ്സാനം, പുഞ്ഞപെക്ഖാന പാണിനം;
കരോതം ഓപധികം പുഞ്ഞം, സങ്ഘേ ദിന്നം മഹപ്ഫല’’ന്തി
‘‘ഏസോ ഹി സങ്ഘോ വിപുലോ മഹഗ്ഗതോ,
ഏസപ്പമെയ്യോ ഉദധീവ സാഗരോ;
ഏതേ ഹി സെട്ഠാ നരവീരസാവകാ
പഭങ്കരാ ധമ്മമുദീരയന്തി.
‘‘തേസം സുദിന്നം സുഹുതം സുയിട്ഠം,
യേ സങ്ഘമുദ്ദിസ്സ ദദന്തി ദാനം;
സാ
മഹപ്ഫലാ ലോകവിദൂന വണ്ണിതാ.
‘‘ഏതാദിസം യഞ്ഞമനുസ്സരന്താ,
യേ വേദജാതാ വിചരന്തി
വിനെയ്യ മച്ഛേരമലം സമൂലം,
അനിന്ദിതാ സഗ്ഗമുപെന്തി ഠാന’’ന്തി
അത്ഥേവ
ന വത്തബ്ബം സങ്ഘസ്സ ദിന്നം മഹപ്ഫലന്തികഥാ നിട്ഠിതാ.
൧൭. സത്തരസമവഗ്ഗോ
(൧൭൫) ൧൦. ന വത്തബ്ബം ബുദ്ധസ്സദിന്നം മഹപ്ഫലന്തികഥാ
൭൯൯. ന
ന വത്തബ്ബം – ‘‘ബുദ്ധസ്സ ദിന്നം മഹപ്ഫല’’ന്തി? ആമന്താ. അത്ഥി കോചി ബുദ്ധേന സമസമോ – സീലേന സമാധിനാ പഞ്ഞായാതി? നത്ഥി
ന വത്തബ്ബം – ‘‘ബുദ്ധസ്സ ദിന്നം മഹപ്ഫല’’ന്തി? ആമന്താ. നനു വുത്തം ഭഗവതാ –
‘‘നയിമസ്മിം വാ ലോകേ പരസ്മിം
ബുദ്ധേന സെട്ഠോ ച സമോ ച വിജ്ജതി;
യമാഹുനെയ്യാനം അഗ്ഗതം ഗതോ,
പുഞ്ഞത്ഥികാനം വിപുലപ്ഫലേസിന’’ന്തി
അത്ഥേവ സുത്തന്തോതി? ആമന്താ. തേന ഹി ബുദ്ധസ്സ ദിന്നം മഹപ്ഫലന്തി.
ന വത്തബ്ബം ബുദ്ധസ്സ ദിന്നം മഹപ്ഫലന്തികഥാ നിട്ഠിതാ.
൧൭. സത്തരസമവഗ്ഗോ
(൧൭൬) ൧൧. ദക്ഖിണാവിസുദ്ധികഥാ
൮൦൦. ദായകതോവ
ദായകതോവ ദാനം വിസുജ്ഝതി, നോ പടിഗ്ഗാഹകതോതി? ആമന്താ
ദായകതോവ ദാനം വിസുജ്ഝതി, നോ പടിഗ്ഗാഹകതോതി? ആമന്താ. നനു
നനു അത്ഥി കേചി സകദാഗാമിസ്സ…പേ॰… അനാഗാമിസ്സ…പേ॰… അരഹതോ ദാനം ദത്വാ ദക്ഖിണം ആരാധെന്തീതി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി അത്ഥി കേചി അരഹതോ ദാനം ദത്വാ ദക്ഖിണം ആരാധെന്തി, നോ ച വത രേ വത്തബ്ബേ – ‘‘ദായകതോവ ദാനം വിസുജ്ഝതി, നോ പടിഗ്ഗാഹകതോ’’തി.
൮൦൧. പടിഗ്ഗാഹകതോ ദാനം വിസുജ്ഝതീതി? ആമന്താ. അഞ്ഞോ അഞ്ഞസ്സ കാരകോ, പരകതം സുഖദുക്ഖം, അഞ്ഞോ കരോതി അഞ്ഞോ പടിസംവേദേതീതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….
ദായകതോവ ദാനം വിസുജ്ഝതി, നോ പടിഗ്ഗാഹകതോതി? ആമന്താ. നനു വുത്തം ഭഗവതാ – ‘‘ചതസ്സോ
ദക്ഖിണാവിസുദ്ധികഥാ നിട്ഠിതാ.
സത്തരസമവഗ്ഗോ.
തസ്സുദ്ദാനം –
അത്ഥി