൫. സാമണ്ഡകസംയുത്തം
൧. സാമണ്ഡകസുത്തം
൩൩൦. ഏകം സമയം ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ വജ്ജീസു വിഹരതി ഉക്കചേലായം ഗങ്ഗായ നദിയാ തീരേ. അഥ ഖോ സാമണ്ഡകോ സാമണ്ഡകാനി (സീ॰) പരിബ്ബാജകോ യേനായസ്മാ സാരിപുത്തോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മതാ സാരിപുത്തേന സദ്ധിം സമ്മോദി. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരെത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ സാമണ്ഡകോ പരിബ്ബാജകോ ആയസ്മന്തം സാരിപുത്തം ഏതദവോച –
‘‘‘നിബ്ബാനം, നിബ്ബാന’ന്തി, ആവുസോ സാരിപുത്ത, വുച്ചതി. കതമം നു ഖോ, ആവുസോ, നിബ്ബാന’’ന്തി? ‘‘യോ ഖോ, ആവുസോ, രാഗക്ഖയോ ദോസക്ഖയോ മോഹക്ഖയോ – ഇദം വുച്ചതി നിബ്ബാന’’ന്തി. ‘‘അത്ഥി പനാവുസോ, മഗ്ഗോ അത്ഥി പടിപദാ, ഏതസ്സ നിബ്ബാനസ്സ സച്ഛികിരിയായാ’’തി? ‘‘അത്ഥി ഖോ, ആവുസോ, മഗ്ഗോ അത്ഥി പടിപദാ, ഏതസ്സ നിബ്ബാനസ്സ സച്ഛികിരിയായാ’’തി.
‘‘കതമോ പനാവുസോ, മഗ്ഗോ കതമാ പടിപദാ ഏതസ്സ നിബ്ബാനസ്സ സച്ഛികിരിയായാ’’തി? ‘‘അയമേവ ഖോ, ആവുസോ, അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ, ഏതസ്സ നിബ്ബാനസ്സ സച്ഛികിരിയായ, സെയ്യഥിദം – സമ്മാദിട്ഠി സമ്മാസങ്കപ്പോ സമ്മാവാചാ സമ്മാകമ്മന്തോ സമ്മാആജീവോ സമ്മാവായാമോ സമ്മാസതി സമ്മാസമാധി. അയം ഖോ, ആവുസോ, മഗ്ഗോ അയം പടിപദാ, ഏതസ്സ നിബ്ബാനസ്സ സച്ഛികിരിയായാ’’തി. ‘‘ഭദ്ദകോ, ആവുസോ, മഗ്ഗോ ഭദ്ദികാ പടിപദാ, ഏതസ്സ നിബ്ബാനസ്സ സച്ഛികിരിയായ. അലഞ്ച പനാവുസോ സാരിപുത്ത, അപ്പമാദായാ’’തി. പഠമം.
(യഥാ ജമ്ബുഖാദകസംയുത്തം, തഥാ വിത്ഥാരേതബ്ബം).
൨. ദുക്കരസുത്തം
൩൩൧. ‘‘കിം നു ഖോ, ആവുസോ സാരിപുത്ത, ഇമസ്മിം ധമ്മവിനയേ ദുക്കര’’ന്തി ? ‘‘പബ്ബജ്ജാ ഖോ, ആവുസോ, ഇമസ്മിം ധമ്മവിനയേ ദുക്കരാ’’തി. ‘‘പബ്ബജിതേന പനാവുസോ, കിം ദുക്കര’’ന്തി? ‘‘പബ്ബജിതേന ഖോ, ആവുസോ, അഭിരതി ദുക്കരാ’’തി. ‘‘അഭിരതേന പനാവുസോ, കിം ദുക്കര’’ന്തി? ‘‘അഭിരതേന ഖോ, ആവുസോ, ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപത്തി ദുക്കരാ’’തി. ‘‘കീവചിരം പനാവുസോ, ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ ഭിക്ഖു അരഹം അസ്സാ’’തി? ‘‘നചിരം, ആവുസോ’’തി. സോളസമം.
(പുരിമകസദിസം ഉദ്ദാനം.)
സാമണ്ഡകസംയുത്തം സമത്തം.