൯. അസങ്ഖതസംയുത്തം
൧. പഠമവഗ്ഗോ
൧. കായഗതാസതിസുത്തം
൩൬൬. സാവത്ഥിനിദാനം . ‘‘അസങ്ഖതഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അസങ്ഖതഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതം? യോ, ഭിക്ഖവേ, രാഗക്ഖയോ ദോസക്ഖയോ മോഹക്ഖയോ – ഇദം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതം. കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? കായഗതാസതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ’’.
‘‘ഇതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസിതം വോ മയാ അസങ്ഖതം, ദേസിതോ അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ. യം, ഭിക്ഖവേ, സത്ഥാരാ കരണീയം സാവകാനം ഹിതേസിനാ അനുകമ്പകേന അനുകമ്പം ഉപാദായ, കതം വോ തം മയാ. ഏതാനി, ഭിക്ഖവേ, രുക്ഖമൂലാനി, ഏതാനി സുഞ്ഞാഗാരാനി. ഝായഥ നിജ്ഝായഥ (ക॰), ഭിക്ഖവേ, മാ പമാദത്ഥ; മാ പച്ഛാ വിപ്പടിസാരിനോ അഹുവത്ഥ. അയം വോ അമ്ഹാകം അനുസാസനീ’’തി. പഠമം.
൨. സമഥവിപസ്സനാസുത്തം
൩൬൭. ‘‘അസങ്ഖതഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അസങ്ഖതഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതം? യോ, ഭിക്ഖവേ, രാഗക്ഖയോ ദോസക്ഖയോ മോഹക്ഖയോ – ഇദം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതം. കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? സമഥോ ച വിപസ്സനാ ച. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰…. ദുതിയം.
൩. സവിതക്കസവിചാരസുത്തം
൩൬൮. ‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? സവിതക്കസവിചാരോ സമാധി, അവിതക്കവിചാരമത്തോ സമാധി, അവിതക്കഅവിചാരോ സമാധി – അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰…. തതിയം.
൪. സുഞ്ഞതസമാധിസുത്തം
൩൬൯. ‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? സുഞ്ഞതോ സമാധി, അനിമിത്തോ സമാധി, അപ്പണിഹിതോ സമാധി – അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰…. ചതുത്ഥം.
൫. സതിപട്ഠാനസുത്തം
൩൭൦. ‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰…. പഞ്ചമം.
൬. സമ്മപ്പധാനസുത്തം
൩൭൧. ‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ചത്താരോ സമ്മപ്പധാനാ. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰…. ഛട്ഠം.
൭. ഇദ്ധിപാദസുത്തം
൩൭൨. ‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰…. സത്തമം.
൮. ഇന്ദ്രിയസുത്തം
൩൭൩. ‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰…. അട്ഠമം.
൯. ബലസുത്തം
൩൭൪. ‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? പഞ്ച ബലാനി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰…. നവമം.
൧൦. ബൊജ്ഝങ്ഗസുത്തം
൩൭൫. ‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? സത്ത ബൊജ്ഝങ്ഗാ. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰…. ദസമം.
൧൧. മഗ്ഗങ്ഗസുത്തം
൩൭൬. ‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ. ഇതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ , ദേസിതം വോ മയാ അസങ്ഖതം, ദേസിതോ അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ. യം, ഭിക്ഖവേ, സത്ഥാരാ കരണീയം സാവകാനം ഹിതേസിനാ അനുകമ്പകേന അനുകമ്പം ഉപാദായ കതം വോ തം മയാ. ഏതാനി, ഭിക്ഖവേ, രുക്ഖമൂലാനി, ഏതാനി സുഞ്ഞാഗാരാനി. ഝായഥ, ഭിക്ഖവേ, മാ പമാദത്ഥ; മാ പച്ഛാ വിപ്പടിസാരിനോ അഹുവത്ഥ. അയം വോ അമ്ഹാകം അനുസാസനീ’’തി. ഏകാദസമം.
പഠമോ വഗ്ഗോ.
തസ്സുദ്ദാനം –
കായോ സമഥോ സവിതക്കോ, സുഞ്ഞതോ സതിപട്ഠാനാ;
സമ്മപ്പധാനാ ഇദ്ധിപാദാ, ഇന്ദ്രിയബലബൊജ്ഝങ്ഗാ;
മഗ്ഗേന ഏകാദസമം, തസ്സുദ്ദാനം പവുച്ചതി.
൨. ദുതിയവഗ്ഗോ
൧. അസങ്ഖതസുത്തം
൩൭൭. ‘‘അസങ്ഖതഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അസങ്ഖതഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതം? യോ, ഭിക്ഖവേ, രാഗക്ഖയോ ദോസക്ഖയോ മോഹക്ഖയോ – ഇദം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതം. കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? സമഥോ. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ. ഇതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസിതം വോ മയാ അസങ്ഖതം, ദേസിതോ അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ. യം, ഭിക്ഖവേ, സത്ഥാരാ കരണീയം സാവകാനം ഹിതേസിനാ അനുകമ്പകേന അനുകമ്പം ഉപാദായ, കതം വോ തം മയാ. ഏതാനി, ഭിക്ഖവേ, രുക്ഖമൂലാനി, ഏതാനി സുഞ്ഞാഗാരാനി. ഝായഥ, ഭിക്ഖവേ, മാ പമാദത്ഥ; മാ പച്ഛാ വിപ്പടിസാരിനോ അഹുവത്ഥ. അയം വോ അമ്ഹാകം അനുസാസനീതി.
‘‘അസങ്ഖതഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അസങ്ഖതഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതം? യോ, ഭിക്ഖവേ, രാഗക്ഖയോ ദോസക്ഖയോ മോഹക്ഖയോ – ഇദം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതം. കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? വിപസ്സനാ. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ. ഇതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസിതം വോ മയാ അസങ്ഖതം…പേ॰… അയം വോ അമ്ഹാകം അനുസാസനീതി.
‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? സവിതക്കോ സവിചാരോ സമാധി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? അവിതക്കോ വിചാരമത്തോ സമാധി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? അവിതക്കോ അവിചാരോ സമാധി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰….
‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? സുഞ്ഞതോ സമാധി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? അനിമിത്തോ സമാധി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? അപ്പണിഹിതോ സമാധി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰….
‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു കായേ കായാനുപസ്സീ വിഹരതി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ വിനെയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സം. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു വേദനാസു വേദനാനുപസ്സീ വിഹരതി…പേ॰… അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ചിത്തേ ചിത്താനുപസ്സീ…പേ॰… അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ധമ്മേസു ധമ്മാനുപസ്സീ വിഹരതി…പേ॰… അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰….
‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു അനുപ്പന്നാനം പാപകാനം അകുസലാനം ധമ്മാനം അനുപ്പാദാ ഛന്ദം ജനേതി വായമതി വീരിയം ആരഭതി ചിത്തം പഗ്ഗണ്ഹാതി പദഹതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഉപ്പന്നാനം പാപകാനം അകുസലാനം ധമ്മാനം പഹാനാ ഛന്ദം ജനേതി വായമതി വീരിയം ആരഭതി ചിത്തം പഗ്ഗണ്ഹാതി പദഹതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു അനുപ്പന്നാനം കുസലാനം ധമ്മാനം ഉപ്പാദാ ഛന്ദം ജനേതി വായമതി വീരിയം ആരഭതി ചിത്തം പഗ്ഗണ്ഹാതി പദഹതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഉപ്പന്നാനം കുസലാനം ധമ്മാനം ഠിതിയാ അസമ്മോസായ ഭിയ്യോഭാവായ വേപുല്ലായ ഭാവനായ പാരിപൂരിയാ ഛന്ദം ജനേതി വായമതി വീരിയം ആരഭതി ചിത്തം പഗ്ഗണ്ഹാതി പദഹതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰….
‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഛന്ദസമാധിപധാനസങ്ഖാരസമന്നാഗതം ഇദ്ധിപാദം ഭാവേതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ …പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു വീരിയസമാധിപധാനസങ്ഖാരസമന്നാഗതം ഇദ്ധിപാദം ഭാവേതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ചിത്തസമാധിപധാനസങ്ഖാരസമന്നാഗതം ഇദ്ധിപാദം ഭാവേതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു വീമംസസമാധിപധാനസങ്ഖാരസമന്നാഗതം ഇദ്ധിപാദം ഭാവേതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰….
‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സദ്ധിന്ദ്രിയം ഭാവേതി വിവേകനിസ്സിതം വിരാഗനിസ്സിതം നിരോധനിസ്സിതം വൊസ്സഗ്ഗപരിണാമിം. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു വീരിയിന്ദ്രിയം ഭാവേതി വിവേകനിസ്സിതം…പേ॰… അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സതിന്ദ്രിയം ഭാവേതി…പേ॰… അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സമാധിന്ദ്രിയം ഭാവേതി…പേ॰… അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു പഞ്ഞിന്ദ്രിയം ഭാവേതി വിവേകനിസ്സിതം വിരാഗനിസ്സിതം നിരോധനിസ്സിതം വൊസ്സഗ്ഗപരിണാമിം. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰….
‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സദ്ധാബലം ഭാവേതി വിവേകനിസ്സിതം…പേ॰… അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു വീരിയബലം ഭാവേതി…പേ॰… അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സതിബലം ഭാവേതി…പേ॰… അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സമാധിബലം ഭാവേതി…പേ॰… അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു പഞ്ഞാബലം ഭാവേതി വിവേകനിസ്സിതം വിരാഗനിസ്സിതം നിരോധനിസ്സിതം വൊസ്സഗ്ഗപരിണാമിം. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰….
‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സതിസമ്ബൊജ്ഝങ്ഗം ഭാവേതി…പേ॰… അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ധമ്മവിചയസമ്ബൊജ്ഝങ്ഗം ഭാവേതി…പേ॰… വീരിയസമ്ബൊജ്ഝങ്ഗം ഭാവേതി…പേ॰… പീതിസമ്ബൊജ്ഝങ്ഗം ഭാവേതി…പേ॰… പസ്സദ്ധിസമ്ബൊജ്ഝങ്ഗം ഭാവേതി…പേ॰… സമാധിസമ്ബൊജ്ഝങ്ഗം ഭാവേതി…പേ॰… ഉപെക്ഖാസമ്ബൊജ്ഝങ്ഗം ഭാവേതി വിവേകനിസ്സിതം വിരാഗനിസ്സിതം നിരോധനിസ്സിതം വൊസ്സഗ്ഗപരിണാമിം. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰….
‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സമ്മാദിട്ഠിം ഭാവേതി വിവേകനിസ്സിതം വിരാഗനിസ്സിതം നിരോധനിസ്സിതം വൊസ്സഗ്ഗപരിണാമിം. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ…പേ॰… കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സമ്മാസങ്കപ്പം ഭാവേതി …പേ॰… സമ്മാവാചം ഭാവേതി…പേ॰… സമ്മാകമ്മന്തം ഭാവേതി…പേ॰… സമ്മാആജീവം ഭാവേതി…പേ॰… സമ്മാവായാമം ഭാവേതി…പേ॰… സമ്മാസതിം ഭാവേതി…പേ॰… അസങ്ഖതഞ്ച വോ ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അസങ്ഖതഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതം…പേ॰…? കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സമ്മാസമാധിം ഭാവേതി വിവേകനിസ്സിതം വിരാഗനിസ്സിതം നിരോധനിസ്സിതം വൊസ്സഗ്ഗപരിണാമിം . അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ. ഇതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസിതം വോ മയാ അസങ്ഖതം, ദേസിതോ അസങ്ഖതഗാമിമഗ്ഗോ. യം, ഭിക്ഖവേ, സത്ഥാരാ കരണീയം സാവകാനം ഹിതേസിനാ അനുകമ്പകേന അനുകമ്പം ഉപാദായ, കതം വോ തം മയാ. ഏതാനി, ഭിക്ഖവേ, രുക്ഖമൂലാനി, ഏതാനി സുഞ്ഞാഗാരാനി. ഝായഥ, ഭിക്ഖവേ, മാ പമാദത്ഥ; മാ പച്ഛാ വിപ്പടിസാരിനോ അഹുവത്ഥ. അയം വോ അമ്ഹാകം അനുസാസനീ’’തി. പഠമം.
൨. അനതസുത്തം
൩൭൮. ‘‘അനതഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി, അനതഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അനതം…പേ॰…’’. (യഥാ അസങ്ഖതം തഥാ വിത്ഥാരേതബ്ബം). ദുതിയം.
൩-൩൨. അനാസവാദിസുത്തം
൩൭൯-൪൦൮. ‘‘അനാസവഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അനാസവഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അനാസവം…പേ॰… സച്ചഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി സച്ചഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, സച്ചം…പേ॰… പാരഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി പാരഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, പാരം…പേ॰… നിപുണഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി നിപുണഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, നിപുണം…പേ॰… സുദുദ്ദസഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി സുദുദ്ദസഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, സുദുദ്ദസം…പേ॰… അജജ്ജരഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അജജ്ജരഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അജജ്ജരം…പേ॰… ധുവഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി ധുവഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ധുവം…പേ॰… അപലോകിതഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അപലോകിതഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അപലോകിതം…പേ॰… അനിദസ്സനഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അനിദസ്സനഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അനിദസ്സനം…പേ॰… നിപ്പപഞ്ചഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി നിപ്പപഞ്ചഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, നിപ്പപഞ്ചം…പേ॰…?
‘‘സന്തഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി സന്തഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, സന്തം…പേ॰… അമതഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അമതഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അമതം…പേ॰… പണീതഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി പണീതഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, പണീതം…പേ॰… സിവഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ , ദേസെസ്സാമി സിവഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, സിവം…പേ॰… ഖേമഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി ഖേമഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ഖേമം…പേ॰… തണ്ഹാക്ഖയഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി തണ്ഹാക്ഖയഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, തണ്ഹാക്ഖയം…പേ॰…?
‘‘അച്ഛരിയഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അച്ഛരിയഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അച്ഛരിയം…പേ॰… അബ്ഭുതഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അബ്ഭുതഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അബ്ഭുതം…പേ॰… അനീതികഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അനീതികഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അനീതികം…പേ॰… അനീതികധമ്മഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അനീതികധമ്മഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അനീതികധമ്മം…പേ॰… നിബ്ബാനഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി നിബ്ബാനഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, നിബ്ബാനം…പേ॰… അബ്യാപജ്ഝഞ്ച അബ്യാപജ്ഝഞ്ച (സീ॰ സ്യാ॰ കം॰ പീ॰) വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അബ്യാപജ്ഝഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, അബ്യാപജ്ഝം…പേ॰… വിരാഗഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി വിരാഗഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, വിരാഗോ…പേ॰…?
‘‘സുദ്ധിഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി സുദ്ധിഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമാ ച, ഭിക്ഖവേ, സുദ്ധി…പേ॰… മുത്തിഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി മുത്തിഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമാ ച, ഭിക്ഖവേ, മുത്തി…പേ॰… അനാലയഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി അനാലയഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, അനാലയോ…പേ॰… ദീപഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി ദീപഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ദീപം…പേ॰… ലേണഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി ലേണഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ലേണം…പേ॰… താണഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി താണഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, താണം…പേ॰… സരണഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി സരണഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, സരണം…പേ॰…അനുസാസനീ’’തി? ബാത്തിംസതിമം.
൩൩. പരായനസുത്തം
൪൦൯. ‘‘പരായനഞ്ച പരായണഞ്ച (പീ॰ സീ॰ അട്ഠ॰) വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസെസ്സാമി പരായനഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം. തം സുണാഥ. കതമഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, പരായനം? യോ, ഭിക്ഖവേ, രാഗക്ഖയോ ദോസക്ഖയോ മോഹക്ഖയോ – ഇദം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, പരായനം. കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, പരായനഗാമീ മഗ്ഗോ? കായഗതാസതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, പരായനഗാമിമഗ്ഗോ. ഇതി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസിതം വോ മയാ പരായനം, ദേസിതോ പരായനഗാമിമഗ്ഗോ. യം, ഭിക്ഖവേ, സത്ഥാരാ കരണീയം സാവകാനം ഹിതേസിനാ അനുകമ്പകേന അനുകമ്പം ഉപാദായ, കതം വോ തം മയാ. ഏതാനി, ഭിക്ഖവേ, രുക്ഖമൂലാനി, ഏതാനി സുഞ്ഞാഗാരാനി. ഝായഥ, ഭിക്ഖവേ, മാ പമാദത്ഥ; മാ പച്ഛാ വിപ്പടിസാരിനോ അഹുവത്ഥ. അയം വോ അമ്ഹാകം അനുസാസനീ’’തി. (യഥാ അസങ്ഖതം തഥാ വിത്ഥാരേതബ്ബം). തെത്തിംസതിമം.
ദുതിയോ വഗ്ഗോ.
തസ്സുദ്ദാനം –
അസങ്ഖതം അനതം അനാസവം, സച്ചഞ്ച പാരം നിപുണം സുദുദ്ദസം;
അജജ്ജരം ധുവം അപലോകിതം, അനിദസ്സനം നിപ്പപഞ്ച സന്തം.
അമതം പണീതഞ്ച സിവഞ്ച ഖേമം, തണ്ഹാക്ഖയോ അച്ഛരിയഞ്ച അബ്ഭുതം;
അനീതികം അനീതികധമ്മം, നിബ്ബാനമേതം സുഗതേന ദേസിതം.
അബ്യാപജ്ഝോ വിരാഗോ ച, സുദ്ധി മുത്തി അനാലയോ;
ദീപോ ലേണഞ്ച താണഞ്ച, സരണഞ്ച പരായനന്തി.
അസങ്ഖതസംയുത്തം സമത്തം.