(൧൪) ൪. പുഗ്ഗലവഗ്ഗോ
൧. സംയോജനസുത്തവണ്ണനാ
൧൩൧. ചതുത്ഥസ്സ ഉപപത്തിപടിലാഭിയാനീതി യേഹി അനന്തരാ ഉപപത്തിം പടിലഭതി. ഭവപടിലാഭിയാനീതി ഉപപത്തിഭവസ്സ പടിലാഭായ പച്ചയാനി. സകദാഗാമിസ്സാതി ഇദം അപ്പഹീനസംയോജനേസു അരിയേസു ഉത്തമകോടിയാ ഗഹിതം. യസ്മാ പന അന്തരാപരിനിബ്ബായിസ്സ അന്തരാ ഉപപത്തി നത്ഥി, യം പന സോ തത്ഥ ഝാനം സമാപജ്ജതി, തം
൨. പടിഭാനസുത്തവണ്ണനാ
൧൩൨. ദുതിയേ യുത്തപ്പടിഭാനോ നോ മുത്തപ്പടിഭാനോതി പഞ്ഹം കഥെന്തോ യുത്തമേവ കഥേതി, സീഘം പന ന കഥേതി, സണികമേവ കഥേതീതി അത്ഥോ. ഇമിനാ നയേന സബ്ബപദാനി വേദിതബ്ബാനി.
൩. ഉഗ്ഘടിതഞ്ഞൂസുത്തവണ്ണനാ
൧൩൩. തതിയേ
‘‘കതമോ ച പുഗ്ഗലോ ഉഗ്ഘടിതഞ്ഞൂ, യസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ സഹ ഉദാഹടവേലായ ധമ്മാഭിസമയോ ഹോതി, അയം വുച്ചതി പുഗ്ഗലോ ഉഗ്ഘടിതഞ്ഞൂ. കതമോ ച പുഗ്ഗലോ വിപഞ്ചിതഞ്ഞൂ, യസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥേ വിഭജിയമാനേ ധമ്മാഭിസമയോ ഹോതി, അയം വുച്ചതി പുഗ്ഗലോ വിപഞ്ചിതഞ്ഞൂ. കതമോ ച പുഗ്ഗലോ നെയ്യോ, യസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉദ്ദേസതോ നെയ്യോ. കതമോ ച പുഗ്ഗലോ പദപരമോ, യസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ബഹുമ്പി സുണതോ ബഹുമ്പി ഭണതോ ബഹുമ്പി ധാരയതോ ബഹുമ്പി വാചയതോ ന തായ ജാതിയാ ധമ്മാഭിസമയോ ഹോതി, അയം വുച്ചതി പുഗ്ഗലോ പദപരമോ’’തി (പു॰ പ॰ ൧൪൮-൧൫൧).
൪. ഉട്ഠാനഫലസുത്തവണ്ണനാ
൧൩൪. ചതുത്ഥേ ഉട്ഠാനവീരിയേനേവ ദിവസം വീതിനാമെത്വാ തസ്സ നിസ്സന്ദഫലമത്തം കിഞ്ചിദേവ ലഭിത്വാ ജീവികം കപ്പേതി, തം പന ഉട്ഠാനം ആഗമ്മ കിഞ്ചി പുഞ്ഞഫലം നപ്പടിലഭതി ഉട്ഠാനഫലൂപജീവീ ന കമ്മഫലൂപജീവീ നാമ. ചാതുമഹാരാജികേ പന ദേവേ ആദിം കത്വാ സബ്ബേപി ദേവാ ഉട്ഠാനവീരിയേന വിനാ പുഞ്ഞഫലസ്സേവ ഉപജീവനതോ കമ്മഫലൂപജീവിനോ ന ഉട്ഠാനഫലൂപജീവിനോ നാമ. രാജരാജമഹാമത്താദയോ ഉട്ഠാനഫലൂപജീവിനോ ച കമ്മഫലൂപജീവിനോ ച. നേരയികസത്താ നേവ ഉട്ഠാനഫലൂപജീവിനോ ന കമ്മഫലൂപജീവിനോ. ഇമസ്മിം സുത്തേ പുഞ്ഞഫലമേവ കമ്മഫലന്തി അധിപ്പേതം, തഞ്ച തേസം നത്ഥി.
൫. സാവജ്ജസുത്തവണ്ണനാ
൧൩൫. പഞ്ചമേ പഠമോ അന്ധബാലപുഥുജ്ജനോ, ദുതിയോ അന്തരന്തരാ കുസലകാരകോ ലോകിയപുഥുജ്ജനോ, തതിയോ സോതാപന്നോ, സകദാഗാമിഅനാഗാമിനോപി
൬-൭. സീലസുത്താദിവണ്ണനാ
൧൩൬-൧൩൭. ഛട്ഠേ പഠമോ ലോകിയമഹാജനോ, ദുതിയോ സുക്ഖവിപസ്സകോ സോതാപന്നോ ച സകദാഗാമീ ച, തതിയോ അനാഗാമീ. സോ ഹി യസ്മാ തങ്ഖണികമ്പി ഉപപത്തിനിമിത്തകം ഝാനം പടിലഭതിയേവ, തസ്മാ സുക്ഖവിപസ്സകോപി സമാധിസ്മിം പരിപൂരകാരീയേവ. ചതുത്ഥോ ഖീണാസവോയേവ
൮. നികട്ഠസുത്തവണ്ണനാ
൧൩൮. അട്ഠമേ നികട്ഠകായോതി നിഗ്ഗതകായോ. അനികട്ഠചിത്തോതി അനുപവിട്ഠചിത്തോ. കായേനേവ ഗാമതോ നിക്ഖന്തോ, ചിത്തേന അരഞ്ഞേ വസന്തോപി ഗാമമേവ പവിട്ഠോതി വുത്തം ഹോതി. ഇമിനാ നയേന സബ്ബത്ഥ അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ.
൯. ധമ്മകഥികസുത്തവണ്ണനാ
൧൩൯. നവമേ അസഹിതന്തി അത്ഥേന അസംയുത്തം. ന കുസലാ ഹോതീതി ന ഛേകാ ഹോതി. സഹിതാസഹിതസ്സാതി
൧൦. വാദീസുത്തവണ്ണനാ
൧൪൦. ദസമേ അത്ഥതോ പരിയാദാനം ഗച്ഛതീതി അട്ഠകഥം പുച്ഛിതോ പരിയാദാനം പരിക്ഖയം ഗച്ഛതി, കഥേതും ന സക്കോതി. നോ ബ്യഞ്ജനതോതി ബ്യഞ്ജനം പനസ്സ പവത്തതി ന പരിയാദിയതി. ഏസേവ നയോ സബ്ബത്ഥാതി.
പുഗ്ഗലവഗ്ഗോ ചതുത്ഥോ.