(൮) ൩. അപണ്ണകവഗ്ഗോ
൧. പധാനസുത്തം
൭൧. ‘‘ചതൂഹി
൨. സമ്മാദിട്ഠിസുത്തം
൭൨. ‘‘ചതൂഹി, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അപണ്ണകപ്പടിപദം പടിപന്നോ ഹോതി, യോനി ചസ്സ ആരദ്ധാ ഹോതി ആസവാനം ഖയായ. കതമേഹി
൩. സപ്പുരിസസുത്തം
൭൩. ‘‘ചതൂഹി
‘‘പുന
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, അസപ്പുരിസോ യോ ഹോതി അത്തനോ അവണ്ണോ തം പുട്ഠോപി ന പാതു കരോതി, കോ പന വാദോ അപുട്ഠസ്സ! പുട്ഠോ ഖോ പന പഞ്ഹാഭിനീതോ ഹാപെത്വാ ലമ്ബിത്വാ അപരിപൂരം അവിത്ഥാരേന അത്തനോ അവണ്ണം ഭാസിതാ ഹോതി. വേദിതബ്ബമേതം, ഭിക്ഖവേ, അസപ്പുരിസോ അയം ഭവന്തി.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, അസപ്പുരിസോ യോ ഹോതി അത്തനോ വണ്ണോ തം അപുട്ഠോപി പാതു കരോതി, കോ പന വാദോ പുട്ഠസ്സ! പുട്ഠോ ഖോ പന പഞ്ഹാഭിനീതോ അഹാപെത്വാ അലമ്ബിത്വാ പരിപൂരം വിത്ഥാരേന അത്തനോ
‘‘ചതൂഹി, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ സപ്പുരിസോ വേദിതബ്ബോ. കതമേഹി ചതൂഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, സപ്പുരിസോ യോ ഹോതി പരസ്സ അവണ്ണോ തം പുട്ഠോപി ന പാതു കരോതി, കോ പന വാദോ അപുട്ഠസ്സ! പുട്ഠോ ഖോ പന പഞ്ഹാഭിനീതോ ഹാപെത്വാ ലമ്ബിത്വാ അപരിപൂരം
‘‘പുന
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, സപ്പുരിസോ യോ ഹോതി അത്തനോ അവണ്ണോ തം അപുട്ഠോപി പാതു കരോതി, കോ പന വാദോ പുട്ഠസ്സ! പുട്ഠോ ഖോ പന പഞ്ഹാഭിനീതോ അഹാപെത്വാ അലമ്ബിത്വാ പരിപൂരം വിത്ഥാരേന അത്തനോ അവണ്ണം ഭാസിതാ ഹോതി. വേദിതബ്ബമേതം, ഭിക്ഖവേ, സപ്പുരിസോ അയം ഭവന്തി.
‘‘പുന
‘‘സെയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, വധുകാ യഞ്ഞദേവ രത്തിം വാ ദിവം വാ ആനീതാ ഹോതി, താവദേവസ്സാ തിബ്ബം ഹിരൊത്തപ്പം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി സസ്സുയാപി സസുരേപി സാമികേപി അന്തമസോ ദാസകമ്മകരപോരിസേസു. സാ അപരേന സമയേന സംവാസമന്വായ വിസ്സാസമന്വായ സസ്സുമ്പി സസുരമ്പി സാമികമ്പി ഏവമാഹ – ‘അപേഥ, കിം പന തുമ്ഹേ ജാനാഥാ’തി! ഏവമേവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഇധേകച്ചോ ഭിക്ഖു യഞ്ഞദേവ രത്തിം വാ ദിവം വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ ഹോതി, താവദേവസ്സ തിബ്ബം ഹിരൊത്തപ്പം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി ഭിക്ഖൂസു ഭിക്ഖുനീസു ഉപാസകേസു ഉപാസികാസു അന്തമസോ ആരാമികസമണുദ്ദേസേസു. സോ അപരേന സമയേന സംവാസമന്വായ വിസ്സാസമന്വായ ആചരിയമ്പി ഉപജ്ഝായമ്പി ഏവമാഹ – ‘അപേഥ, കിം പന തുമ്ഹേ ജാനാഥാ’തി! തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘അധുനാഗതവധുകാസമേന ചേതസാ വിഹരിസ്സാമാ’തി. ഏവഞ്ഹി വോ, ഭിക്ഖവേ, സിക്ഖിതബ്ബ’’ന്തി. തതിയം.
൪. പഠമഅഗ്ഗസുത്തം
൭൪. ‘‘ചത്താരിമാനി, ഭിക്ഖവേ, അഗ്ഗാനി. കതമാനി ചത്താരി? സീലഗ്ഗം, സമാധിഗ്ഗം
൫. ദുതിയഅഗ്ഗസുത്തം
൭൫. ‘‘ചത്താരിമാനി
൬. കുസിനാരസുത്തം
൭൬. ഏകം
‘‘സിയാ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ
അഥ ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘സിയാ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, സത്ഥുഗാരവേനപി ന പുച്ഛെയ്യാഥ, സഹായകോപി, ഭിക്ഖവേ, സഹായകസ്സ ആരോചേതൂ’’തി. ഏവം വുത്തേ തേ ഭിക്ഖൂ തുണ്ഹീ അഹേസും. അഥ
‘‘പസാദാ
൭. അചിന്തെയ്യസുത്തം
൭൭. ‘‘ചത്താരിമാനി, ഭിക്ഖവേ, അചിന്തെയ്യാനി, ന ചിന്തേതബ്ബാനി; യാനി ചിന്തെന്തോ ഉമ്മാദസ്സ വിഘാതസ്സ ഭാഗീ അസ്സ. കതമാനി ചത്താരി? ബുദ്ധാനം, ഭിക്ഖവേ, ബുദ്ധവിസയോ അചിന്തെയ്യോ, ന ചിന്തേതബ്ബോ; യം ചിന്തെന്തോ ഉമ്മാദസ്സ വിഘാതസ്സ ഭാഗീ അസ്സ. ഝായിസ്സ, ഭിക്ഖവേ, ഝാനവിസയോ അചിന്തെയ്യോ, ന ചിന്തേതബ്ബോ; യം ചിന്തെന്തോ ഉമ്മാദസ്സ വിഘാതസ്സ ഭാഗീ അസ്സ. കമ്മവിപാകോ, ഭിക്ഖവേ, അചിന്തെയ്യോ, ന ചിന്തേതബ്ബോ; യം ചിന്തെന്തോ ഉമ്മാദസ്സ വിഘാതസ്സ ഭാഗീ അസ്സ. ലോകചിന്താ, ഭിക്ഖവേ, അചിന്തെയ്യാ, ന ചിന്തേതബ്ബാ; യം ചിന്തെന്തോ ഉമ്മാദസ്സ വിഘാതസ്സ ഭാഗീ അസ്സ. ഇമാനി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ചത്താരി അചിന്തെയ്യാനി, ന ചിന്തേതബ്ബാനി; യാനി ചിന്തെന്തോ ഉമ്മാദസ്സ വിഘാതസ്സ ഭാഗീ അസ്സാ’’തി. സത്തമം.
൮. ദക്ഖിണസുത്തം
൭൮. ‘‘ചതസ്സോ ഇമാ, ഭിക്ഖവേ, ദക്ഖിണാ വിസുദ്ധിയോ. കതമാ ചതസ്സോ? അത്ഥി, ഭിക്ഖവേ, ദക്ഖിണാ ദായകതോ വിസുജ്ഝതി, നോ പടിഗ്ഗാഹകതോ; അത്ഥി, ഭിക്ഖവേ, ദക്ഖിണാ പടിഗ്ഗാഹകതോ വിസുജ്ഝതി, നോ ദായകതോ; അത്ഥി, ഭിക്ഖവേ, ദക്ഖിണാ നേവ ദായകതോ വിസുജ്ഝതി, നോ പടിഗ്ഗാഹകതോ; അത്ഥി, ഭിക്ഖവേ, ദക്ഖിണാ ദായകതോ ചേവ വിസുജ്ഝതി പടിഗ്ഗാഹകതോ ച.
‘‘കഥഞ്ച
‘‘കഥഞ്ച
‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ദക്ഖിണാ നേവ ദായകതോ വിസുജ്ഝതി, നോ പടിഗ്ഗാഹകതോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ദായകോ ഹോതി ദുസ്സീലോ പാപധമ്മോ; പടിഗ്ഗാഹകാപി ഹൊന്തി ദുസ്സീലാ പാപധമ്മാ. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദക്ഖിണാ നേവ ദായകതോ വിസുജ്ഝതി, നോ പടിഗ്ഗാഹകതോ.
‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ദക്ഖിണാ ദായകതോ ചേവ വിസുജ്ഝതി പടിഗ്ഗാഹകതോ ച? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ദായകോ ഹോതി സീലവാ കല്യാണധമ്മോ; പടിഗ്ഗാഹകാപി ഹൊന്തി സീലവന്തോ കല്യാണധമ്മാ. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദക്ഖിണാ ദായകതോ ചേവ വിസുജ്ഝതി പടിഗ്ഗാഹകതോ ച. ഇമാ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ചതസ്സോ ദക്ഖിണാ വിസുദ്ധിയോ’’തി. അട്ഠമം.
൯. വണിജ്ജസുത്തം
൭൯. അഥ ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദെത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കോ നു ഖോ, ഭന്തേ, ഹേതു കോ പച്ചയോ, യേന മിധേകച്ചസ്സ താദിസാവ വണിജ്ജാ പയുത്താ ഛേദഗാമിനീ ഹോതി? കോ പന, ഭന്തേ, ഹേതു കോ പച്ചയോ, യേന മിധേകച്ചസ്സ താദിസാവ വണിജ്ജാ പയുത്താ ന യഥാധിപ്പായാ
‘‘ഇധ, സാരിപുത്ത, ഏകച്ചോ സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ ഉപസങ്കമിത്വാ പവാരേതി – ‘വദതു, ഭന്തേ, പച്ചയേനാ’തി. സോ യേന
‘‘ഇധ
‘‘ഇധ പന, സാരിപുത്ത, ഏകച്ചോ സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ ഉപസങ്കമിത്വാ പവാരേതി – ‘വദതു, ഭന്തേ, പച്ചയേനാ’തി. സോ യേന പവാരേതി തം യഥാധിപ്പായം ദേതി. സോ ചേ തതോ ചുതോ ഇത്ഥത്തം ആഗച്ഛതി, സോ യഞ്ഞദേവ വണിജ്ജം പയോജേതി, സാസ്സ ഹോതി യഥാധിപ്പായാ
‘‘ഇധ, സാരിപുത്ത, ഏകച്ചോ സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ ഉപസങ്കമിത്വാ പവാരേതി – ‘വദതു, ഭന്തേ, പച്ചയേനാ’തി. സോ യേന പവാരേതി തം പരാധിപ്പായം ദേതി. സോ ചേ തതോ ചുതോ ഇത്ഥത്തം ആഗച്ഛതി, സോ യഞ്ഞദേവ വണിജ്ജം പയോജേതി, സാസ്സ ഹോതി പരാധിപ്പായാ
‘‘അയം ഖോ, സാരിപുത്ത, ഹേതു അയം പച്ചയോ, യേന മിധേകച്ചസ്സ താദിസാവ വണിജ്ജാ പയുത്താ ഛേദഗാമിനീ ഹോതി. അയം പന, സാരിപുത്ത, ഹേതു അയം പച്ചയോ, യേന മിധേകച്ചസ്സ താദിസാവ വണിജ്ജാ പയുത്താ ന യഥാധിപ്പായാ ഹോതി. അയം ഖോ പന, സാരിപുത്ത, ഹേതു അയം പച്ചയോ, യേന മിധേകച്ചസ്സ താദിസാവ വണിജ്ജാ പയുത്താ യഥാധിപ്പായാ ഹോതി. അയം പന, സാരിപുത്ത, ഹേതു അയം പച്ചയോ, യേന മിധേകച്ചസ്സ താദിസാവ വണിജ്ജാ
൧൦. കമ്ബോജസുത്തം
൮൦. ഏകം സമയം ഭഗവാ കോസമ്ബിയം വിഹരതി ഘോസിതാരാമേ. അഥ ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദെത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച –
‘‘കോ നു ഖോ, ഭന്തേ, ഹേതു കോ പച്ചയോ, യേന മാതുഗാമോ നേവ സഭായം നിസീദതി, ന കമ്മന്തം പയോജേതി, ന കമ്ബോജം ഗച്ഛതീ’’തി? ‘‘കോധനോ, ആനന്ദ, മാതുഗാമോ; ഇസ്സുകീ, ആനന്ദ, മാതുഗാമോ; മച്ഛരീ
അപണ്ണകവഗ്ഗോ തതിയോ.
തസ്സുദ്ദാനം –
പധാനം ദിട്ഠിസപ്പുരിസ, വധുകാ ദ്വേ ച ഹൊന്തി അഗ്ഗാനി;
കുസിനാരഅചിന്തെയ്യാ, ദക്ഖിണാ ച വണിജ്ജാ കമ്ബോജന്തി.