(൭) ൨. ഭൂമിചാലവഗ്ഗോ
൧. ഇച്ഛാസുത്തം
൬൧. അ॰ നി॰ ൮.൭൭ ‘‘അട്ഠിമേ , ഭിക്ഖവേ, പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ അട്ഠ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ പവിവിത്തസ്സ വിഹരതോ നിരായത്തവുത്തിനോ ഇച്ഛാ ഉപ്പജ്ജതി ലാഭായ. സോ ഉട്ഠഹതി ഘടതി വായമതി ലാഭായ. തസ്സ ഉട്ഠഹതോ ഘടതോ വായമതോ ലാഭായ ലാഭോ നുപ്പജ്ജതി. സോ തേന അലാഭേന സോചതി കിലമതി പരിദേവതി, ഉരത്താളിം കന്ദതി, സമ്മോഹം ആപജ്ജതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ – ‘ഭിക്ഖു ഇച്ഛോ വിഹരതി ലാഭായ , ഉട്ഠഹതി ഘടതി വായമതി ലാഭായ, ന ച ലാഭീ, സോചീ ച പരിദേവീ ച, ചുതോ ച സദ്ധമ്മാ’’’.
‘‘ഇധ പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ പവിവിത്തസ്സ വിഹരതോ നിരായത്തവുത്തിനോ ഇച്ഛാ ഉപ്പജ്ജതി ലാഭായ. സോ ഉട്ഠഹതി ഘടതി വായമതി ലാഭായ. തസ്സ ഉട്ഠഹതോ ഘടതോ വായമതോ ലാഭായ ലാഭോ ഉപ്പജ്ജതി. സോ തേന ലാഭേന മജ്ജതി പമജ്ജതി പമാദമാപജ്ജതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ – ‘ഭിക്ഖു ഇച്ഛോ വിഹരതി ലാഭായ, ഉട്ഠഹതി ഘടതി വായമതി ലാഭായ, ലാഭീ ച മദീ ച പമാദീ ച, ചുതോ ച സദ്ധമ്മാ’’’.
‘‘ഇധ പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ പവിവിത്തസ്സ വിഹരതോ നിരായത്തവുത്തിനോ ഇച്ഛാ ഉപ്പജ്ജതി ലാഭായ. സോ ന ഉട്ഠഹതി ന ഘടതി ന വായമതി ലാഭായ. തസ്സ അനുട്ഠഹതോ അഘടതോ അവായമതോ ലാഭായ ലാഭോ നുപ്പജ്ജതി. സോ തേന അലാഭേന സോചതി, കിലമതി, പരിദേവതി, ഉരത്താളിം കന്ദതി, സമ്മോഹം ആപജ്ജതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ – ‘ഭിക്ഖു ഇച്ഛോ വിഹരതി ലാഭായ, ന ഉട്ഠഹതി ന ഘടതി ന വായമതി ലാഭായ, ന ച ലാഭീ, സോചീ ച പരിദേവീ ച, ചുതോ ച സദ്ധമ്മാ’’’.
‘‘ഇധ പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ പവിവിത്തസ്സ വിഹരതോ നിരായത്തവുത്തിനോ ഇച്ഛാ ഉപ്പജ്ജതി ലാഭായ. സോ ന ഉട്ഠഹതി, ന ഘടതി, ന വായമതി ലാഭായ. തസ്സ അനുട്ഠഹതോ, അഘടതോ, അവായമതോ ലാഭായ ലാഭോ ഉപ്പജ്ജതി. സോ തേന ലാഭേന മജ്ജതി, പമജ്ജതി, പമാദമാപജ്ജതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ – ‘ഭിക്ഖു ഇച്ഛോ വിഹരതി ലാഭായ, ന ഉട്ഠഹതി ന ഘടതി ന വായമതി ലാഭായ, ലാഭീ ച മദീ ച, പമാദീ ച, ചുതോ ച സദ്ധമ്മാ’’’.
‘‘ഇധ പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ പവിവിത്തസ്സ വിഹരതോ നിരായത്തവുത്തിനോ ഇച്ഛാ ഉപ്പജ്ജതി ലാഭായ. സോ ഉട്ഠഹതി ഘടതി വായമതി ലാഭായ. തസ്സ ഉട്ഠഹതോ ഘടതോ വായമതോ ലാഭായ ലാഭോ നുപ്പജ്ജതി. സോ തേന അലാഭേന ന സോചതി ന കിലമതി ന പരിദേവതി, ന ഉരത്താളിം കന്ദതി, ന സമ്മോഹം ആപജ്ജതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ – ‘ഭിക്ഖു ഇച്ഛോ വിഹരതി ലാഭായ, ഉട്ഠഹതി ഘടതി വായമതി ലാഭായ, ന ച ലാഭീ, ന ച സോചീ ന ച പരിദേവീ, അച്ചുതോ ച സദ്ധമ്മാ’’’.
‘‘ഇധ പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ പവിവിത്തസ്സ വിഹരതോ നിരായത്തവുത്തിനോ ഇച്ഛാ ഉപ്പജ്ജതി ലാഭായ. സോ ഉട്ഠഹതി ഘടതി വായമതി ലാഭായ. തസ്സ ഉട്ഠഹതോ ഘടതോ വായമതോ ലാഭായ ലാഭോ ഉപ്പജ്ജതി. സോ തേന ലാഭേന ന മജ്ജതി, ന പമജ്ജതി, ന പമാദമാപജ്ജതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ – ‘ഭിക്ഖു ഇച്ഛോ വിഹരതി ലാഭായ, ഉട്ഠഹതി ഘടതി വായമതി ലാഭായ, ലാഭീ ച, ന ച മദീ ന ച പമാദീ, അച്ചുതോ ച സദ്ധമ്മാ’’’.
‘‘ഇധ പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ പവിവിത്തസ്സ വിഹരതോ നിരായത്തവുത്തിനോ ഇച്ഛാ ഉപ്പജ്ജതി ലാഭായ. സോ ന ഉട്ഠഹതി, ന ഘടതി, ന വായമതി ലാഭായ. തസ്സ അനുട്ഠഹതോ, അഘടതോ, അവായമതോ ലാഭായ ലാഭോ നുപ്പജ്ജതി. സോ തേന അലാഭേന ന സോചതി, ന കിലമതി, ന പരിദേവതി, ന ഉരത്താളിം കന്ദതി, ന സമ്മോഹം ആപജ്ജതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ – ‘ഭിക്ഖു ഇച്ഛോ വിഹരതി ലാഭായ, ന ഉട്ഠഹതി, ന ഘടതി, ന വായമതി ലാഭായ , ന ച ലാഭീ, ന ച സോചീ ന ച പരിദേവീ, അച്ചുതോ ച സദ്ധമ്മാ’’’.
‘‘ഇധ പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ പവിവിത്തസ്സ വിഹരതോ നിരായത്തവുത്തിനോ ഇച്ഛാ ഉപ്പജ്ജതി ലാഭായ. സോ ന ഉട്ഠഹതി, ന ഘടതി, ന വായമതി ലാഭായ. തസ്സ അനുട്ഠഹതോ അഘടതോ അവായമതോ ലാഭായ ലാഭോ ഉപ്പജ്ജതി. സോ തേന ലാഭേന ന മജ്ജതി, ന പമജ്ജതി, ന പമാദമാപജ്ജതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ – ‘ഭിക്ഖു ഇച്ഛോ വിഹരതി ലാഭായ, ന ഉട്ഠഹതി, ന ഘടതി, ന വായമതി ലാഭായ, ലാഭീ ച, ന ച മദീ ന ച പമാദീ, അച്ചുതോ ച സദ്ധമ്മാ ’. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അട്ഠ പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മി’’ന്തി. പഠമം.
൨. അലംസുത്തം
൬൨. ‘‘ഛഹി , ഭിക്ഖവേ, ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം അത്തനോ അലം പരേസം. കതമേഹി ഛഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഖിപ്പനിസന്തി ച ഹോതി കുസലേസു ധമ്മേസു; സുതാനഞ്ച ധമ്മാനം ധാരണജാതികോ ധാരകജാതികോ (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰) അ॰ നി॰ ൮.൭൮ ഹോതി; ധാതാനഞ്ച ധതാനഞ്ച (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰) ധമ്മാനം അത്ഥൂപപരിക്ഖിതാ അത്ഥൂപവരിക്ഖീ (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰) ഹോതി; അത്ഥമഞ്ഞായ ധമ്മമഞ്ഞായ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ ച ഹോതി; കല്യാണവാചോ ച ഹോതി കല്യാണവാക്കരണോ, പോരിയാ വാചായ സമന്നാഗതോ വിസ്സട്ഠായ അനേലഗളായ അത്ഥസ്സ വിഞ്ഞാപനിയാ; സന്ദസ്സകോ ച ഹോതി സമാദപകോ സമാദാപകോ (?) സമുത്തേജകോ സമ്പഹംസകോ സബ്രഹ്മചാരീനം. ഇമേഹി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഛഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം അത്തനോ അലം പരേസം.
‘‘പഞ്ചഹി, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം അത്തനോ അലം പരേസം. കതമേഹി പഞ്ചഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ന ഹേവ ഖോ ഖിപ്പനിസന്തി ച ഹോതി കുസലേസു ധമ്മേസു; സുതാനഞ്ച ധമ്മാനം ധാരണജാതികോ ഹോതി; ധാതാനഞ്ച ധമ്മാനം അത്ഥൂപപരിക്ഖിതാ ഹോതി; അത്ഥമഞ്ഞായ ധമ്മമഞ്ഞായ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ ച ഹോതി; കല്യാണവാചോ ച ഹോതി…പേ॰… അത്ഥസ്സ വിഞ്ഞാപനിയാ; സന്ദസ്സകോ ച ഹോതി സമാദപകോ സമുത്തേജകോ സമ്പഹംസകോ സബ്രഹ്മചാരീനം. ഇമേഹി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം അത്തനോ അലം പരേസം.
‘‘ചതൂഹി , ഭിക്ഖവേ, ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം അത്തനോ നാലം പരേസം. കതമേഹി ചതൂഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഖിപ്പനിസന്തി ച ഹോതി കുസലേസു ധമ്മേസു; സുതാനഞ്ച ധമ്മാനം ധാരണജാതികോ ഹോതി ; ധാതാനഞ്ച ധമ്മാനം അത്ഥൂപപരിക്ഖിതാ ഹോതി; അത്ഥമഞ്ഞായ ധമ്മമഞ്ഞായ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ ച ഹോതി; നോ ച കല്യാണവാചോ ഹോതി കല്യാണവാക്കരണോ, പോരിയാ വാചായ സമന്നാഗതോ വിസ്സട്ഠായ അനേലഗളായ അത്ഥസ്സ വിഞ്ഞാപനിയാ; നോ ച സന്ദസ്സകോ ഹോതി സമാദപകോ സമുത്തേജകോ സമ്പഹംസകോ സബ്രഹ്മചാരീനം. ഇമേഹി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ചതൂഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം അത്തനോ നാലം പരേസം.
‘‘ചതൂഹി, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം പരേസം നാലം അത്തനോ. കതമേഹി ചതൂഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഖിപ്പനിസന്തി ച ഹോതി കുസലേസു ധമ്മേസു; സുതാനഞ്ച ധമ്മാനം ധാരണജാതികോ ഹോതി; നോ ച ധാതാനം ധമ്മാനം അത്ഥൂപപരിക്ഖിതാ ഹോതി; ന ച അത്ഥമഞ്ഞായ ധമ്മമഞ്ഞായ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ ഹോതി; കല്യാണവാചോ ച ഹോതി കല്യാണവാക്കരണോ…പേ॰… അത്ഥസ്സ വിഞ്ഞാപനിയാ; സന്ദസ്സകോ ച ഹോതി…പേ॰… സബ്രഹ്മചാരീനം. ഇമേഹി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ചതൂഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം പരേസം, നാലം അത്തനോ.
‘‘തീഹി, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം അത്തനോ നാലം പരേസം. കതമേഹി തീഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ന ഹേവ ഖോ ഖിപ്പനിസന്തി ച ഹോതി കുസലേസു ധമ്മേസു; സുതാനഞ്ച ധമ്മാനം ധാരണജാതികോ ഹോതി; ധാതാനഞ്ച ധമ്മാനം അത്ഥൂപപരിക്ഖിതാ ഹോതി; അത്ഥമഞ്ഞായ ധമ്മമഞ്ഞായ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ ച ഹോതി; നോ ച കല്യാണവാചോ ഹോതി കല്യാണവാക്കരണോ, പോരിയാ വാചായ സമന്നാഗതോ വിസ്സട്ഠായ അനേലഗളായ അത്ഥസ്സ വിഞ്ഞാപനിയാ; നോ ച സന്ദസ്സകോ ഹോതി സമാദപകോ സമുത്തേജകോ സമ്പഹംസകോ സബ്രഹ്മചാരീനം. ഇമേഹി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തീഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം അത്തനോ, നാലം പരേസം.
‘‘തീഹി, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം പരേസം, നാലം അത്തനോ. കതമേഹി തീഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ന ഹേവ ഖോ ഖിപ്പനിസന്തി ച ഹോതി കുസലേസു ധമ്മേസു; സുതാനഞ്ച ധമ്മാനം ധാരണജാതികോ ഹോതി; നോ ച ധാതാനം ധമ്മാനം അത്ഥൂപപരിക്ഖിതാ ഹോതി; നോ ച അത്ഥമഞ്ഞായ ധമ്മമഞ്ഞായ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ ഹോതി; കല്യാണവാചോ ച ഹോതി…പേ॰… അത്ഥസ്സ വിഞ്ഞാപനിയാ; സന്ദസ്സകോ ച ഹോതി സമാദപകോ സമുത്തേജകോ സമ്പഹംസകോ സബ്രഹ്മചാരീനം. ഇമേഹി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തീഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം പരേസം, നാലം അത്തനോ.
‘‘ദ്വീഹി, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം അത്തനോ, നാലം പരേസം. കതമേഹി ദ്വീഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ന ഹേവ ഖോ ഖിപ്പനിസന്തി ച ഹോതി കുസലേസു ധമ്മേസു; നോ ച സുതാനം ധമ്മാനം ധാരണജാതികോ ഹോതി; ധാതാനഞ്ച ധമ്മാനം അത്ഥൂപപരിക്ഖിതാ ഹോതി; അത്ഥമഞ്ഞായ ധമ്മമഞ്ഞായ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ ച ഹോതി; നോ ച കല്യാണവാചോ ഹോതി…പേ॰… അത്ഥസ്സ വിഞ്ഞാപനിയാ; നോ ച സന്ദസ്സകോ ഹോതി…പേ॰… സബ്രഹ്മചാരീനം . ഇമേഹി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദ്വീഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം അത്തനോ, നാലം പരേസം.
‘‘ദ്വീഹി, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം പരേസം, നാലം അത്തനോ. കതമേഹി ദ്വീഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ന ഹേവ ഖോ ഖിപ്പനിസന്തി ച ഹോതി കുസലേസു ധമ്മേസു; നോ ച സുതാനം ധമ്മാനം ധാരണജാതികോ ഹോതി; നോ ച ധാതാനം ധമ്മാനം അത്ഥൂപപരിക്ഖിതാ ഹോതി; നോ ച അത്ഥമഞ്ഞായ ധമ്മമഞ്ഞായ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ ഹോതി; കല്യാണവാചോ ച ഹോതി കല്യാണവാക്കരണോ, പോരിയാ വാചായ സമന്നാഗതോ വിസ്സട്ഠായ അനേലഗളായ അത്ഥസ്സ വിഞ്ഞാപനിയാ; സന്ദസ്സകോ ച ഹോതി സമാദപകോ സമുത്തേജകോ സമ്പഹംസകോ സബ്രഹ്മചാരീനം. ഇമേഹി ഖോ, ഭിക്ഖവേ , ദ്വീഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു അലം പരേസം, നാലം അത്തനോ’’തി. ദുതിയം.
൩. സംഖിത്തസുത്തം
൬൩. അഥ ഖോ അഞ്ഞതരോ ഭിക്ഖു യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി…പേ॰… ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘സാധു മേ, ഭന്തേ, ഭഗവാ സംഖിത്തേന ധമ്മം ദേസേതു, യമഹം ഭഗവതോ ധമ്മം സുത്വാ ഏകോ വൂപകട്ഠോ അപ്പമത്തോ ആതാപീ പഹിതത്തോ വിഹരെയ്യ’’ന്തി. ‘‘ഏവമേവം പനിധേകച്ചേ മോഘപുരിസാ മമഞ്ഞേവ അജ്ഝേസന്തി. ധമ്മേ ച ഭാസിതേ മമഞ്ഞേവ അനുബന്ധിതബ്ബം മഞ്ഞന്തീ’’തി. ‘‘ദേസേതു മേ, ഭന്തേ, ഭഗവാ സംഖിത്തേന ധമ്മം, ദേസേതു സുഗതോ സംഖിത്തേന ധമ്മം. അപ്പേവ നാമാഹം ഭഗവതോ ഭാസിതസ്സ അത്ഥം ആജാനെയ്യം, അപ്പേവ നാമാഹം ഭഗവതോ ഭാസിതസ്സ ദായാദോ അസ്സ’’ന്തി. ‘‘തസ്മാതിഹ തേ, ഭിക്ഖു ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘അജ്ഝത്തം മേ ചിത്തം ഠിതം ഭവിസ്സതി സുസണ്ഠിതം, ന ച ഉപ്പന്നാ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ ചിത്തം പരിയാദായ ഠസ്സന്തീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഭിക്ഖു, സിക്ഖിതബ്ബം’’.
‘‘യതോ ഖോ തേ, ഭിക്ഖു, അജ്ഝത്തം ചിത്തം ഠിതം ഹോതി സുസണ്ഠിതം, ന ച ഉപ്പന്നാ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ ചിത്തം പരിയാദായ തിട്ഠന്തി, തതോ തേ, ഭിക്ഖു, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘മെത്താ മേ ചേതോവിമുത്തി ഭാവിതാ ഭവിസ്സതി ബഹുലീകതാ യാനീകതാ വത്ഥുകതാ അനുട്ഠിതാ പരിചിതാ സുസമാരദ്ധാ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഭിക്ഖു, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘യതോ ഖോ തേ, ഭിക്ഖു, അയം സമാധി ഏവം ഭാവിതോ ഹോതി ബഹുലീകതോ, തതോ ത്വം, ഭിക്ഖു, ഇമം സമാധിം സവിതക്കമ്പി സവിചാരം സവിതക്കസവിചാരമ്പി (ക॰) ഭാവെയ്യാസി, അവിതക്കമ്പി വിചാരമത്തം അവിതക്കവിചാരമത്തമ്പി (ക॰) വിസുദ്ധി॰ ൧.൨൭൧ പസ്സിതബ്ബം ഭാവെയ്യാസി, അവിതക്കമ്പി അവിചാരം അവിതക്കഅവിചാരമ്പി (ക॰) ഭാവെയ്യാസി, സപ്പീതികമ്പി ഭാവെയ്യാസി, നിപ്പീതികമ്പി ഭാവെയ്യാസി, സാതസഹഗതമ്പി ഭാവെയ്യാസി, ഉപെക്ഖാസഹഗതമ്പി ഭാവെയ്യാസി.
‘‘യതോ ഖോ, തേ ഭിക്ഖു, അയം സമാധി ഏവം ഭാവിതോ ഹോതി സുഭാവിതോ, തതോ തേ, ഭിക്ഖു, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘കരുണാ മേ ചേതോവിമുത്തി… മുദിതാ മേ ചേതോവിമുത്തി… ഉപെക്ഖാ മേ ചേതോവിമുത്തി ഭാവിതാ ഭവിസ്സതി ബഹുലീകതാ യാനീകതാ വത്ഥുകതാ അനുട്ഠിതാ പരിചിതാ സുസമാരദ്ധാ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഭിക്ഖു, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘യതോ ഖോ തേ, ഭിക്ഖു, അയം സമാധി ഏവം ഭാവിതോ ഹോതി സുഭാവിതോ, തതോ ത്വം, ഭിക്ഖു, ഇമം സമാധിം സവിതക്കസവിചാരമ്പി ഭാവെയ്യാസി, അവിതക്കവിചാരമത്തമ്പി ഭാവെയ്യാസി, അവിതക്കഅവിചാരമ്പി ഭാവെയ്യാസി, സപ്പീതികമ്പി ഭാവെയ്യാസി, നിപ്പീതികമ്പി ഭാവെയ്യാസി, സാതസഹഗതമ്പി ഭാവെയ്യാസി, ഉപെക്ഖാസഹഗതമ്പി ഭാവെയ്യാസി.
‘‘യതോ ഖോ തേ, ഭിക്ഖു, അയം സമാധി ഏവം ഭാവിതോ ഹോതി സുഭാവിതോ, തതോ തേ, ഭിക്ഖു, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘കായേ കായാനുപസ്സീ വിഹരിസ്സാമി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ, വിനെയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സ’ന്തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഭിക്ഖു, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘യതോ ഖോ തേ, ഭിക്ഖു, അയം സമാധി ഏവം ഭാവിതോ ഹോതി ബഹുലീകതോ, തതോ ത്വം, ഭിക്ഖു, ഇമം സമാധിം സവിതക്കസവിചാരമ്പി ഭാവെയ്യാസി, അവിതക്കവിചാരമത്തമ്പി ഭാവെയ്യാസി, അവിതക്കഅവിചാരമ്പി ഭാവെയ്യാസി, സപ്പീതികമ്പി ഭാവെയ്യാസി, നിപ്പീതികമ്പി ഭാവെയ്യാസി, സാതസഹഗതമ്പി ഭാവെയ്യാസി , ഉപെക്ഖാസഹഗതമ്പി ഭാവെയ്യാസി.
‘‘യതോ ഖോ തേ, ഭിക്ഖു, അയം സമാധി ഏവം ഭാവിതോ ഹോതി സുഭാവിതോ, തതോ തേ, ഭിക്ഖു , ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘വേദനാസു വേദനാനുപസ്സീ വിഹരിസ്സാമി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ, വിനെയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സ’ന്തി; ചിത്തേ ചിത്താനുപസ്സീ വിഹരിസ്സാമി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ, വിനെയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സ’ന്തി; ധമ്മേസു ധമ്മാനുപസ്സീ വിഹരിസ്സാമി ആതാപീ സമ്പജാനോ സതിമാ, വിനെയ്യ ലോകേ അഭിജ്ഝാദോമനസ്സ’ന്തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഭിക്ഖു, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘യതോ ഖോ തേ, ഭിക്ഖു, അയം സമാധി ഏവം ഭാവിതോ ഹോതി ബഹുലീകതോ, തതോ ത്വം, ഭിക്ഖു, ഇമം സമാധിം സവിതക്കസവിചാരമ്പി ഭാവെയ്യാസി, അവിതക്കവിചാരമത്തമ്പി ഭാവെയ്യാസി, അവിതക്കഅവിചാരമ്പി ഭാവെയ്യാസി, സപ്പീതികമ്പി ഭാവെയ്യാസി, നിപ്പീതികമ്പി ഭാവെയ്യാസി, സാതസഹഗതമ്പി ഭാവെയ്യാസി, ഉപെക്ഖാസഹഗതമ്പി ഭാവെയ്യാസി.
‘‘യതോ ഖോ തേ, ഭിക്ഖു, അയം സമാധി ഏവം ഭാവിതോ ഹോതി സുഭാവിതോ, തതോ ത്വം, ഭിക്ഖു, യേന യേനേവ ഗഗ്ഘസി ഫാസുംയേവ ഗഗ്ഘസി, യത്ഥ യത്ഥ ഠസ്സസി ഫാസുംയേവ ഠസ്സസി, യത്ഥ യത്ഥ നിസീദിസ്സസി ഫാസുംയേവ നിസീദിസ്സസി, യത്ഥ യത്ഥ സെയ്യം കപ്പെസ്സസി ഫാസുംയേവ സെയ്യം കപ്പെസ്സസീ’’തി.
അഥ ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഭഗവതാ ഇമിനാ ഓവാദേന ഓവദിതോ ഉട്ഠായാസനാ ഭഗവന്തം അഭിവാദെത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ പക്കാമി. അഥ ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഏകോ വൂപകട്ഠോ അപ്പമത്തോ ആതാപീ പഹിതത്തോ വിഹരന്തോ നചിരസ്സേവ – യസ്സത്ഥായ കുലപുത്താ സമ്മദേവ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജന്തി, തദനുത്തരം – ബ്രഹ്മചരിയപരിയോസാനം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹാസി. ‘‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’’തി അബ്ഭഞ്ഞാസി. അഞ്ഞതരോ ച പന സോ ഭിക്ഖു അരഹതം അഹോസീതി. തതിയം.
൪. ഗയാസീസസുത്തം
൬൪. ഏകം സമയം ഭഗവാ ഗയായം വിഹരതി ഗയാസീസേ. തത്ര ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി…പേ॰… ‘‘പുബ്ബാഹം, ഭിക്ഖവേ, സമ്ബോധാ അനഭിസമ്ബുദ്ധോ ബോധിസത്തോവ സമാനോ ഓഭാസഞ്ഞേവ ഖോ സഞ്ജാനാമി, നോ ച രൂപാനി പസ്സാമി’’.
‘‘തസ്സ മയ്ഹം, ഭിക്ഖവേ, ഏതദഹോസി – ‘സചേ ഖോ അഹം ഓഭാസഞ്ചേവ സഞ്ജാനെയ്യം രൂപാനി ച പസ്സെയ്യം; ഏവം മേ ഇദം ഞാണദസ്സനം പരിസുദ്ധതരം അസ്സാ’’’തി.
‘‘സോ ഖോ അഹം, ഭിക്ഖവേ, അപരേന സമയേന അപ്പമത്തോ ആതാപീ പഹിതത്തോ വിഹരന്തോ ഓഭാസഞ്ചേവ സഞ്ജാനാമി, രൂപാനി ച പസ്സാമി; നോ ച ഖോ താഹി ദേവതാഹി സദ്ധിം സന്തിട്ഠാമി സല്ലപാമി സാകച്ഛം സമാപജ്ജാമി.
‘‘തസ്സ മയ്ഹം, ഭിക്ഖവേ, ഏതദഹോസി – ‘സചേ ഖോ അഹം ഓഭാസഞ്ചേവ സഞ്ജാനെയ്യം, രൂപാനി ച പസ്സെയ്യം, താഹി ച ദേവതാഹി സദ്ധിം സന്തിട്ഠെയ്യം സല്ലപെയ്യം സാകച്ഛം സമാപജ്ജെയ്യം; ഏവം മേ ഇദം ഞാണദസ്സനം പരിസുദ്ധതരം അസ്സാ’’’തി.
‘‘സോ ഖോ അഹം, ഭിക്ഖവേ, അപരേന സമയേന അപ്പമത്തോ ആതാപീ പഹിതത്തോ വിഹരന്തോ ഓഭാസഞ്ചേവ സഞ്ജാനാമി, രൂപാനി ച പസ്സാമി, താഹി ച ദേവതാഹി സദ്ധിം സന്തിട്ഠാമി സല്ലപാമി സാകച്ഛം സമാപജ്ജാമി; നോ ച ഖോ താ ദേവതാ ജാനാമി – ഇമാ ദേവതാ അമുകമ്ഹാ വാ അമുകമ്ഹാ വാ ദേവനികായാതി.
‘‘തസ്സ മയ്ഹം, ഭിക്ഖവേ, ഏതദഹോസി – ‘സചേ ഖോ അഹം ഓഭാസഞ്ചേവ സഞ്ജാനെയ്യം, രൂപാനി ച പസ്സെയ്യം, താഹി ച ദേവതാഹി സദ്ധിം സന്തിട്ഠെയ്യം സല്ലപെയ്യം സാകച്ഛം സമാപജ്ജെയ്യം, താ ച ദേവതാ ജാനെയ്യം – ഇമാ ദേവതാ അമുകമ്ഹാ വാ അമുകമ്ഹാ വാ ദേവനികായാ’തി; ഏവം മേ ഇദം ഞാണദസ്സനം പരിസുദ്ധതരം അസ്സാ’’’തി.
‘‘സോ ഖോ അഹം, ഭിക്ഖവേ, അപരേന സമയേന അപ്പമത്തോ ആതാപീ പഹിതത്തോ വിഹരന്തോ ഓഭാസഞ്ചേവ സഞ്ജാനാമി, രൂപാനി ച പസ്സാമി, താഹി ച ദേവതാഹി സദ്ധിം സന്തിട്ഠാമി സല്ലപാമി സാകച്ഛം സമാപജ്ജാമി, താ ച ദേവതാ ജാനാമി – ‘ഇമാ ദേവതാ അമുകമ്ഹാ വാ അമുകമ്ഹാ വാ ദേവനികായാ’തി; നോ ച ഖോ താ ദേവതാ ജാനാമി – ‘ഇമാ ദേവതാ ഇമസ്സ കമ്മസ്സ വിപാകേന ഇതോ ചുതാ തത്ഥ ഉപപന്നാ’തി…പേ॰… താ ച ദേവതാ ജാനാമി – ‘ഇമാ ദേവതാ ഇമസ്സ കമ്മസ്സ വിപാകേന ഇതോ ചുതാ തത്ഥ ഉപപന്നാ’തി; നോ ച ഖോ താ ദേവതാ ജാനാമി – ‘ഇമാ ദേവതാ ഇമസ്സ കമ്മസ്സ വിപാകേന ഏവമാഹാരാ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദിനിയോ’തി …പേ॰… താ ച ദേവതാ ജാനാമി – ‘ഇമാ ദേവതാ ഇമസ്സ കമ്മസ്സ വിപാകേന ഏവമാഹാരാ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദിനിയോ’തി; നോ ച ഖോ താ ദേവതാ ജാനാമി – ‘ഇമാ ദേവതാ ഏവംദീഘായുകാ ഏവംചിരട്ഠിതികാ’തി…പേ॰… താ ച ദേവതാ ജാനാമി – ‘ഇമാ ദേവതാ ഏവംദീഘായുകാ ഏവംചിരട്ഠിതികാ’തി; നോ ച ഖോ താ ദേവതാ ജാനാമി യദി വാ മേ ഇമാഹി ദേവതാഹി സദ്ധിം സന്നിവുത്ഥപുബ്ബം യദി വാ ന സന്നിവുത്ഥപുബ്ബന്തി.
‘‘തസ്സ മയ്ഹം, ഭിക്ഖവേ, ഏതദഹോസി – ‘സചേ ഖോ അഹം ഓഭാസഞ്ചേവ സഞ്ജാനെയ്യം, രൂപാനി ച പസ്സെയ്യം, താഹി ച ദേവതാഹി സദ്ധിം സന്തിട്ഠെയ്യം സല്ലപെയ്യം സാകച്ഛം സമാപജ്ജെയ്യം , താ ച ദേവതാ ജാനെയ്യം – ‘ഇമാ ദേവതാ അമുകമ്ഹാ വാ അമുകമ്ഹാ വാ ദേവനികായാ’തി, താ ച ദേവതാ ജാനെയ്യം – ‘ഇമാ ദേവതാ ഇമസ്സ കമ്മസ്സ വിപാകേന ഇതോ ചുതാ തത്ഥ ഉപപന്നാ’തി, താ ച ദേവതാ ജാനെയ്യം – ‘ഇമാ ദേവതാ ഏവമാഹാരാ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദിനിയോ’തി, താ ച ദേവതാ ജാനെയ്യം – ‘ഇമാ ദേവതാ ഏവംദീഘായുകാ ഏവംചിരട്ഠിതികാ’തി, താ ച ദേവതാ ജാനെയ്യം യദി വാ മേ ഇമാഹി ദേവതാഹി സദ്ധിം സന്നിവുത്ഥപുബ്ബം യദി വാ ന സന്നിവുത്ഥപുബ്ബന്തി; ഏവം മേ ഇദം ഞാണദസ്സനം പരിസുദ്ധതരം അസ്സാ’’’തി.
‘‘സോ ഖോ അഹം, ഭിക്ഖവേ, അപരേന സമയേന അപ്പമത്തോ ആതാപീ പഹിതത്തോ വിഹരന്തോ ഓഭാസഞ്ചേവ സഞ്ജാനാമി, രൂപാനി ച പസ്സാമി, താഹി ച ദേവതാഹി സദ്ധിം സന്തിട്ഠാമി സല്ലപാമി സാകച്ഛം സമാപജ്ജാമി, താ ച ദേവതാ ജാനാമി – ‘ഇമാ ദേവതാ അമുകമ്ഹാ വാ അമുകമ്ഹാ വാ ദേവനികായാ’തി, താ ച ദേവതാ ജാനാമി – ‘ഇമാ ദേവതാ ഇമസ്സ കമ്മസ്സ വിപാകേന ഇതോ ചുതാ തത്ഥ ഉപപന്നാ’തി, താ ച ദേവതാ ജാനാമി – ‘ഇമാ ദേവതാ ഏവമാഹാരാ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദിനിയോ’തി , താ ച ദേവതാ ജാനാമി – ‘ഇമാ ദേവതാ ഏവംദീഘായുകാ ഏവംചിരട്ഠിതികാ’തി, താ ച ദേവതാ ജാനാമി യദി വാ മേ ദേവതാഹി സദ്ധിം സന്നിവുത്ഥപുബ്ബം യദി വാ ന സന്നിവുത്ഥപുബ്ബന്തി.
‘‘യാവകീവഞ്ച മേ, ഭിക്ഖവേ, ഏവം അട്ഠപരിവട്ടം അധിദേവഞാണദസ്സനം ന സുവിസുദ്ധം അഹോസി, നേവ താവാഹം, ഭിക്ഖവേ, ‘സദേവകേ ലോകേ സമാരകേ സബ്രഹ്മകേ സസ്സമണബ്രാഹ്മണിയാ പജായ സദേവമനുസ്സായ അനുത്തരം സമ്മാസമ്ബോധിം അഭിസമ്ബുദ്ധോ’തി അഭിസമ്ബുദ്ധോ (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰) പച്ചഞ്ഞാസിം. യതോ ച ഖോ മേ , ഭിക്ഖവേ, ഏവം അട്ഠപരിവട്ടം അധിദേവഞാണദസ്സനം സുവിസുദ്ധം അഹോസി, അഥാഹം, ഭിക്ഖവേ, ‘സദേവകേ ലോകേ സമാരകേ സബ്രഹ്മകേ സസ്സമണബ്രാഹ്മണിയാ പജായ സദേവമനുസ്സായ അനുത്തരം സമ്മാസമ്ബോധിം അഭിസമ്ബുദ്ധോ’തി പച്ചഞ്ഞാസിം; ഞാണഞ്ച പന മേ ദസ്സനം ഉദപാദി; അകുപ്പാ മേ ചേതോവിമുത്തി വിമുത്തി (ക॰ സീ॰ ക॰); അയമന്തിമാ ജാതി നത്ഥി ദാനി പുനബ്ഭവോ’’തി. ചതുത്ഥം.
൫. അഭിഭായതനസുത്തം
൬൫. ദീ॰ നി॰ ൩.൩൩൮, ൩൫൮; അ॰ നി॰ ൧൦.൨൯ ‘‘അട്ഠിമാനി, ഭിക്ഖവേ, അഭിഭായതനാനി. കതമാനി അട്ഠ? അജ്ഝത്തം രൂപസഞ്ഞീ ഏകോ ബഹിദ്ധാ രൂപാനി പസ്സതി പരിത്താനി സുവണ്ണദുബ്ബണ്ണാനി. ‘താനി അഭിഭുയ്യ ജാനാമി പസ്സാമീ’തി, ഏവംസഞ്ഞീ ഹോതി. ഇദം പഠമം അഭിഭായതനം.
‘‘അജ്ഝത്തം രൂപസഞ്ഞീ ഏകോ ബഹിദ്ധാ രൂപാനി പസ്സതി അപ്പമാണാനി സുവണ്ണദുബ്ബണ്ണാനി. ‘താനി അഭിഭുയ്യ ജാനാമി പസ്സാമീ’തി, ഏവംസഞ്ഞീ ഹോതി. ഇദം ദുതിയം അഭിഭായതനം.
‘‘അജ്ഝത്തം അരൂപസഞ്ഞീ ഏകോ ബഹിദ്ധാ രൂപാനി പസ്സതി പരിത്താനി സുവണ്ണദുബ്ബണ്ണാനി. ‘താനി അഭിഭുയ്യ ജാനാമി പസ്സാമീ’തി, ഏവംസഞ്ഞീ ഹോതി. ഇദം തതിയം അഭിഭായതനം.
‘‘അജ്ഝത്തം അരൂപസഞ്ഞീ ഏകോ ബഹിദ്ധാ രൂപാനി പസ്സതി അപ്പമാണാനി സുവണ്ണദുബ്ബണ്ണാനി. ‘താനി അഭിഭുയ്യ ജാനാമി പസ്സാമീ’തി, ഏവംസഞ്ഞീ ഹോതി. ഇദം ചതുത്ഥം അഭിഭായതനം.
‘‘അജ്ഝത്തം അരൂപസഞ്ഞീ ഏകോ ബഹിദ്ധാ രൂപാനി പസ്സതി നീലാനി നീലവണ്ണാനി നീലനിദസ്സനാനി നീലനിഭാസാനി. ‘താനി അഭിഭുയ്യ ജാനാമി പസ്സാമീ’തി, ഏവംസഞ്ഞീ ഹോതി. ഇദം പഞ്ചമം അഭിഭായതനം.
‘‘അജ്ഝത്തം അരൂപസഞ്ഞീ ഏകോ ബഹിദ്ധാ രൂപാനി പസ്സതി പീതാനി പീതവണ്ണാനി പീതനിദസ്സനാനി പീതനിഭാസാനി. ‘താനി അഭിഭുയ്യ ജാനാമി പസ്സാമീ’തി, ഏവംസഞ്ഞീ ഹോതി. ഇദം ഛട്ഠം അഭിഭായതനം.
‘‘അജ്ഝത്തം അരൂപസഞ്ഞീ ഏകോ ബഹിദ്ധാ രൂപാനി പസ്സതി ലോഹിതകാനി ലോഹിതകവണ്ണാനി ലോഹിതകനിദസ്സനാനി ലോഹിതകനിഭാസാനി. ‘താനി അഭിഭുയ്യ ജാനാമി പസ്സാമീ’തി, ഏവംസഞ്ഞീ ഹോതി. ഇദം സത്തമം അഭിഭായതനം.
‘‘അജ്ഝത്തം അരൂപസഞ്ഞീ ഏകോ ബഹിദ്ധാ രൂപാനി പസ്സതി ഓദാതാനി ഓദാതവണ്ണാനി ഓദാതനിദസ്സനാനി ഓദാതനിഭാസാനി. ‘താനി അഭിഭുയ്യ ജാനാമി പസ്സാമീ’തി, ഏവംസഞ്ഞീ ഹോതി. ഇദം അട്ഠമം അഭിഭായതനം. ഇമാനി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അട്ഠ അഭിഭായതനാനീ’’തി. പഞ്ചമം.
൬. വിമൊക്ഖസുത്തം
൬൬. ‘‘അട്ഠിമേ, ഭിക്ഖവേ, വിമൊക്ഖാ. കതമേ അട്ഠ? രൂപീ രൂപാനി പസ്സതി. അയം പഠമോ വിമൊക്ഖോ.
‘‘അജ്ഝത്തം അരൂപസഞ്ഞീ, ബഹിദ്ധാ അരൂപസഞ്ഞീ ഏകോ ബഹിദ്ധാ (സ്യാ॰ പീ॰ ക॰) ദീ॰ നി॰ ൨.൧൨൯; ദീ॰ നി॰ ൩.൩൩൮, ൩൫൮; അ॰ നി॰ ൮.൧൧൯; മ॰ നി॰ ൨.൨൪൮ പസ്സിതബ്ബം രൂപാനി പസ്സതി. അയം ദുതിയോ വിമൊക്ഖോ.
‘‘സുഭന്തേവ അധിമുത്തോ ഹോതി. അയം തതിയോ വിമൊക്ഖോ.
‘‘സബ്ബസോ രൂപസഞ്ഞാനം സമതിക്കമാ പടിഘസഞ്ഞാനം അത്ഥങ്ഗമാ നാനത്തസഞ്ഞാനം അമനസികാരാ ‘അനന്തോ ആകാസോ’തി ആകാസാനഞ്ചായതനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം ചതുത്ഥോ വിമൊക്ഖോ.
‘‘സബ്ബസോ ആകാസാനഞ്ചായതനം സമതിക്കമ്മ ‘അനന്തം വിഞ്ഞാണ’ന്തി വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം പഞ്ചമോ വിമൊക്ഖോ.
‘‘സബ്ബസോ വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനം സമതിക്കമ്മ ‘നത്ഥി കിഞ്ചീ’തി ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം ഛട്ഠോ വിമൊക്ഖോ.
‘‘സബ്ബസോ ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനം സമതിക്കമ്മ നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം സത്തമോ വിമൊക്ഖോ.
‘‘സബ്ബസോ നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനം സമതിക്കമ്മ സഞ്ഞാവേദയിതനിരോധം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അയം അട്ഠമോ വിമൊക്ഖോ. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അട്ഠ വിമൊക്ഖാ’’തി. ഛട്ഠം.
൭. അനരിയവോഹാരസുത്തം
൬൭. ‘‘അട്ഠിമേ , ഭിക്ഖവേ, അനരിയവോഹാരാ. കതമേ അട്ഠ? അദിട്ഠേ ദിട്ഠവാദിതാ, അസുതേ സുതവാദിതാ, അമുതേ മുതവാദിതാ, അവിഞ്ഞാതേ വിഞ്ഞാതവാദിതാ, ദിട്ഠേ അദിട്ഠവാദിതാ, സുതേ അസുതവാദിതാ, മുതേ അമുതവാദിതാ, വിഞ്ഞാതേ അവിഞ്ഞാതവാദിതാ. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അട്ഠ അനരിയവോഹാരാ’’തി. സത്തമം.
൮. അരിയവോഹാരസുത്തം
൬൮. ‘‘അട്ഠിമേ, ഭിക്ഖവേ, അരിയവോഹാരാ. കതമേ അട്ഠ? അദിട്ഠേ അദിട്ഠവാദിതാ, അസുതേ അസുതവാദിതാ, അമുതേ അമുതവാദിതാ, അവിഞ്ഞാതേ അവിഞ്ഞാതവാദിതാ, ദിട്ഠേ ദിട്ഠവാദിതാ, സുതേ സുതവാദിതാ, മുതേ മുതവാദിതാ, വിഞ്ഞാതേ വിഞ്ഞാതവാദിതാ. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അട്ഠ അരിയവോഹാരാ’’തി. അട്ഠമം.
൯. പരിസാസുത്തം
൬൯. ‘‘അട്ഠിമാ, ഭിക്ഖവേ, പരിസാ. കതമാ അട്ഠ? ഖത്തിയപരിസാ , ബ്രാഹ്മണപരിസാ, ഗഹപതിപരിസാ, സമണപരിസാ, ചാതുമഹാരാജികപരിസാ, താവതിംസപരിസാ, മാരപരിസാ, ബ്രഹ്മപരിസാ. അഭിജാനാമി ഖോ പനാഹം, ഭിക്ഖവേ, അനേകസതം ഖത്തിയപരിസം ഉപസങ്കമിതാ. തത്രപി മയാ സന്നിസിന്നപുബ്ബഞ്ചേവ സല്ലപിതപുബ്ബഞ്ച സാകച്ഛാ ച സമാപന്നപുബ്ബാ. തത്ഥ യാദിസകോ തേസം വണ്ണോ ഹോതി താദിസകോ മയ്ഹം വണ്ണോ ഹോതി, യാദിസകോ തേസം സരോ ഹോതി താദിസകോ മയ്ഹം സരോ ഹോതി. ധമ്മിയാ ച കഥായ സന്ദസ്സേമി സമാദപേമി സമുത്തേജേമി സമ്പഹംസേമി . ഭാസമാനഞ്ച മം ന ജാനന്തി – ‘കോ നു ഖോ അയം ഭാസതി ദേവോ വാ മനുസ്സോ വാ’തി. ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സെത്വാ സമാദപെത്വാ സമുത്തേജെത്വാ സമ്പഹംസെത്വാ അന്തരധായാമി. അന്തരഹിതഞ്ച മം ന ജാനന്തി – ‘കോ നു ഖോ അയം അന്തരഹിതോ ദേവോ വാ മനുസ്സോ വാ’’’തി.
‘‘അഭിജാനാമി ഖോ പനാഹം, ഭിക്ഖവേ, അനേകസതം ബ്രാഹ്മണപരിസം…പേ॰… ഗഹപതിപരിസം… സമണപരിസം… ചാതുമഹാരാജികപരിസം… താവതിംസപരിസം… മാരപരിസം… ബ്രഹ്മപരിസം ഉപസങ്കമിതാ. തത്രപി മയാ സന്നിസിന്നപുബ്ബഞ്ചേവ സല്ലപിതപുബ്ബഞ്ച സാകച്ഛാ ച സമാപന്നപുബ്ബാ. തത്ഥ യാദിസകോ തേസം വണ്ണോ ഹോതി താദിസകോ മയ്ഹം വണ്ണോ ഹോതി, യാദിസകോ തേസം സരോ ഹോതി താദിസകോ മയ്ഹം സരോ ഹോതി. ധമ്മിയാ ച കഥായ സന്ദസ്സേമി സമാദപേമി സമുത്തേജേമി സമ്പഹംസേമി. ഭാസമാനഞ്ച മം ന ജാനന്തി – ‘കോ നു ഖോ അയം ഭാസതി ദേവോ വാ മനുസ്സോ വാ’തി. ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സെത്വാ സമാദപെത്വാ സമുത്തേജെത്വാ സമ്പഹംസെത്വാ അന്തരധായാമി. അന്തരഹിതഞ്ച മം ന ജാനന്തി – ‘കോ നു ഖോ അയം അന്തരഹിതോ ദേവോ വാ മനുസ്സോ വാ’തി. ഇമാ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അട്ഠ പരിസാ’’തി. നവമം.
൧൦. ഭൂമിചാലസുത്തം
൭൦. ഏകം സമയം ഭഗവാ വേസാലിയം വിഹരതി മഹാവനേ കൂടാഗാരസാലായം. അഥ ഖോ ഭഗവാ പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസെത്വാ പത്തചീവരമാദായ വേസാലിം പിണ്ഡായ പാവിസി. വേസാലിയം പിണ്ഡായ ചരിത്വാ പച്ഛാഭത്തം പിണ്ഡപാതപടിക്കന്തോ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ആമന്തേസി – ‘‘ഗണ്ഹാഹി, ആനന്ദ, നിസീദനം. യേന ചാപാലം ചേതിയം പാവാലചേതിയം (സ്യാ॰), ചാപാലചേതിയം (പീ॰ ക॰) തേനുപസങ്കമിസ്സാമ ദിവാവിഹാരായാ’’തി. ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവതോ പടിസ്സുത്വാ നിസീദനം ആദായ ഭഗവന്തം പിട്ഠിതോ പിട്ഠിതോ അനുബന്ധി.
അഥ ഖോ ഭഗവാ യേന ചാപാലം ചേതിയം തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഞത്തേ ആസനേ നിസീദി. നിസജ്ജ ഖോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ആമന്തേസി – ‘‘രമണീയാ , ആനന്ദ, വേസാലീ, രമണീയം ഉദേനം ചേതിയം, രമണീയം ഗോതമകം ചേതിയം, രമണീയം സത്തമ്ബം ചേതിയം, രമണീയം ബഹുപുത്തകം ചേതിയം; രമണീയം സാരന്ദദം ചേതിയം, രമണീയം ചാപാലം ചേതിയം. യസ്സ കസ്സചി , ആനന്ദ, ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ യാനീകതാ വത്ഥുകതാ അനുട്ഠിതാ പരിചിതാ സുസമാരദ്ധാ, ആകങ്ഖമാനോ സോ, ആനന്ദ, കപ്പം വാ തിട്ഠെയ്യ കപ്പാവസേസം വാ. തഥാഗതസ്സ ഖോ, ആനന്ദ, ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ യാനീകതാ വത്ഥുകതാ അനുട്ഠിതാ പരിചിതാ സുസമാരദ്ധാ. ആകങ്ഖമാനോ, ആനന്ദ, തഥാഗതോ കപ്പം വാ തിട്ഠെയ്യ കപ്പാവസേസം വാ’’തി. ഏവമ്പി ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവതാ ഓളാരികേ നിമിത്തേ കയിരമാനേ ഓളാരികേ ഓഭാസേ കയിരമാനേ നാസക്ഖി പടിവിജ്ഝിതും; ന ഭഗവന്തം യാചി – ‘‘തിട്ഠതു, ഭന്തേ, ഭഗവാ കപ്പം, തിട്ഠതു സുഗതോ കപ്പം ബഹുജനഹിതായ ബഹുജനസുഖായ ലോകാനുകമ്പായ അത്ഥായ ഹിതായ സുഖായ ദേവമനുസ്സാന’’ന്തി, യഥാ തം മാരേന പരിയുട്ഠിതചിത്തോ.
ദുതിയമ്പി ഖോ ഭഗവാ…പേ॰… തതിയമ്പി ഖോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ആമന്തേസി – ‘‘രമണീയാ, ആനന്ദ, വേസാലീ, രമണീയം ഉദേനം ചേതിയം, രമണീയം ഗോതമകം ചേതിയം, രമണീയം സത്തമ്ബം ചേതിയം, രമണീയം ബഹുപുത്തകം ചേതിയം, രമണീയം സാരന്ദദം ചേതിയം, രമണീയം ചാപാലം ചേതിയം. യസ്സ കസ്സചി, ആനന്ദ, ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ ഭാവിതാ ബഹുലീകതാ യാനീകതാ വത്ഥുകതാ അനുട്ഠിതാ പരിചിതാ സുസമാരദ്ധാ, ആകങ്ഖമാനോ സോ, ആനന്ദ, കപ്പം വാ തിട്ഠെയ്യ കപ്പാവസേസം വാ. തഥാഗതസ്സ ഖോ, ആനന്ദ, ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ ഭാവിതാ…പേ॰… ആകങ്ഖമാനോ, ആനന്ദ, തഥാഗതോ കപ്പം വാ തിട്ഠെയ്യ കപ്പാവസേസം വാ’’തി. ഏവമ്പി ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവതാ ഓളാരികേ നിമിത്തേ കയിരമാനേ ഓളാരികേ ഓഭാസേ കയിരമാനേ നാസക്ഖി പടിവിജ്ഝിതും; ന ഭഗവന്തം യാചി – ‘‘തിട്ഠതു, ഭന്തേ, ഭഗവാ കപ്പം, തിട്ഠതു സുഗതോ കപ്പം ബഹുജനഹിതായ ബഹുജനസുഖായ ലോകാനുകമ്പായ അത്ഥായ ഹിതായ സുഖായ ദേവമനുസ്സാന’’ന്തി, യഥാ തം മാരേന പരിയുട്ഠിതചിത്തോ.
അഥ ഖോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ആമന്തേസി – ‘‘ഗച്ഛ ത്വം ഗച്ഛ ഖോ ത്വം (സം॰ നി॰ ൫.൮൨൨) ഉദാ॰ ൫൧ പസ്സിതബ്ബം, ആനന്ദ, യസ്സ ദാനി കാലം മഞ്ഞസീ’’തി. ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവതോ പടിസ്സുത്വാ ഉട്ഠായാസനാ ഭഗവന്തം അഭിവാദെത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ ഭഗവതോ അവിദൂരേ അഞ്ഞതരസ്മിം രുക്ഖമൂലേ നിസീദി. അഥ ഖോ മാരോ പാപിമാ അചിരപക്കന്തേ ആയസ്മന്തേ ആനന്ദേ ഭഗവന്തം ഏതദവോച –
‘‘പരിനിബ്ബാതു ദാനി, ഭന്തേ, ഭഗവാ, പരിനിബ്ബാതു സുഗതോ. പരിനിബ്ബാനകാലോ ദാനി, ഭന്തേ , ഭഗവതോ. ഭാസിതാ ഖോ പനേസാ, ഭന്തേ, ഭഗവതാ വാചാ – ‘ന താവാഹം, പാപിമ, പരിനിബ്ബായിസ്സാമി യാവ മേ ഭിക്ഖൂ ന സാവകാ ഭവിസ്സന്തി വിയത്താ വിനീതാ വിസാരദാ പത്തയോഗക്ഖേമാ ഇദം പദം ദീ॰ നി॰ ൨.൧൬൮ ച സം॰ നി॰ ൫.൮൨൨ ച ന ദിസ്സതി ബഹുസ്സുതാ ധമ്മധരാ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നാ സാമീചിപ്പടിപന്നാ അനുധമ്മചാരിനോ, സകം ആചരിയകം ഉഗ്ഗഹെത്വാ ആചിക്ഖിസ്സന്തി ദേസെസ്സന്തി പഞ്ഞപെസ്സന്തി പട്ഠപെസ്സന്തി വിവരിസ്സന്തി വിഭജിസ്സന്തി ഉത്താനീകരിസ്സന്തി ഉപ്പന്നം പരപ്പവാദം സഹധമ്മേന സുനിഗ്ഗഹിതം നിഗ്ഗഹെത്വാ സപ്പാടിഹാരിയം ധമ്മം ദേസെസ്സന്തീ’തി. ഏതരഹി, ഭന്തേ, ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ സാവകാ വിയത്താ വിനീതാ വിസാരദാ പത്തയോഗക്ഖേമാ ബഹുസ്സുതാ ധമ്മധരാ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നാ സാമീചിപ്പടിപന്നാ അനുധമ്മചാരിനോ, സകം ആചരിയകം ഉഗ്ഗഹെത്വാ ആചിക്ഖന്തി ദേസെന്തി പഞ്ഞപെന്തി പട്ഠപെന്തി വിവരന്തി വിഭജന്തി ഉത്താനീകരൊന്തി ഉപ്പന്നം പരപ്പവാദം സഹധമ്മേന സുനിഗ്ഗഹിതം നിഗ്ഗഹെത്വാ സപ്പാടിഹാരിയം ധമ്മം ദേസെന്തി.
‘‘പരിനിബ്ബാതു ദാനി, ഭന്തേ, ഭഗവാ, പരിനിബ്ബാതു സുഗതോ. പരിനിബ്ബാനകാലോ ദാനി, ഭന്തേ, ഭഗവതോ. ഭാസിതാ ഖോ പനേസാ, ഭന്തേ, ഭഗവതാ വാചാ – ‘ന താവാഹം, പാപിമ, പരിനിബ്ബായിസ്സാമി യാവ മേ ഭിക്ഖുനിയോ ന സാവികാ ഭവിസ്സന്തി…പേ॰… യാവ മേ ഉപാസകാ ന സാവകാ ഭവിസ്സന്തി…പേ॰… യാവ മേ ഉപാസികാ ന സാവികാ ഭവിസ്സന്തി വിയത്താ വിനീതാ വിസാരദാ പത്തയോഗക്ഖേമാ ബഹുസ്സുതാ ധമ്മധരാ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നാ സാമീചിപ്പടിപന്നാ അനുധമ്മചാരിനിയോ, സകം ആചരിയകം ഉഗ്ഗഹെത്വാ ആചിക്ഖിസ്സന്തി ദേസെസ്സന്തി പഞ്ഞപെസ്സന്തി പട്ഠപെസ്സന്തി വിവരിസ്സന്തി വിഭജിസ്സന്തി ഉത്താനീകരിസ്സന്തി, ഉപ്പന്നം പരപ്പവാദം സഹധമ്മേന സുനിഗ്ഗഹിതം നിഗ്ഗഹെത്വാ സപ്പാടിഹാരിയം ധമ്മം ദേസെസ്സന്തീ’തി. ഏതരഹി, ഭന്തേ, ഉപാസികാ ഭഗവതോ സാവികാ വിയത്താ വിനീതാ വിസാരദാ പത്തയോഗക്ഖേമാ ബഹുസ്സുതാ ധമ്മധരാ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നാ സാമീചിപ്പടിപന്നാ അനുധമ്മചാരിനിയോ, സകം ആചരിയകം ഉഗ്ഗഹെത്വാ ആചിക്ഖന്തി ദേസെന്തി പഞ്ഞപെന്തി പട്ഠപെന്തി വിവരന്തി വിഭജന്തി ഉത്താനീകരൊന്തി, ഉപ്പന്നം പരപ്പവാദം സഹധമ്മേന സുനിഗ്ഗഹിതം നിഗ്ഗഹെത്വാ സപ്പാടിഹാരിയം ധമ്മം ദേസെന്തി.
‘‘പരിനിബ്ബാതു ദാനി, ഭന്തേ, ഭഗവാ, പരിനിബ്ബാതു സുഗതോ. പരിനിബ്ബാനകാലോ ദാനി, ഭന്തേ, ഭഗവതോ. ഭാസിതാ ഖോ പനേസാ, ഭന്തേ, ഭഗവതാ വാചാ – ‘ന താവാഹം, പാപിമ, പരിനിബ്ബായിസ്സാമി യാവ മേ ഇദം ബ്രഹ്മചരിയം ന ഇദ്ധഞ്ചേവ ഭവിസ്സതി ഫീതഞ്ച വിത്ഥാരികം ബാഹുജഞ്ഞം പുഥുഭൂതം, യാവ ദേവമനുസ്സേഹി സുപ്പകാസിത’ന്തി. ഏതരഹി, ഭന്തേ, ഭഗവതോ ബ്രഹ്മചരിയം ഇദ്ധഞ്ചേവ ഫീതഞ്ച വിത്ഥാരികം ബാഹുജഞ്ഞം പുഥുഭൂതം, യാവ ദേവമനുസ്സേഹി സുപ്പകാസിതം.
‘‘പരിനിബ്ബാതു ദാനി, ഭന്തേ, ഭഗവാ, പരിനിബ്ബാതു സുഗതോ. പരിനിബ്ബാനകാലോ ദാനി, ഭന്തേ, ഭഗവതോ’’തി. ‘‘അപ്പൊസ്സുക്കോ ത്വം, പാപിമ, ഹോഹി. നചിരം തഥാഗതസ്സ പരിനിബ്ബാനം ഭവിസ്സതി. ഇതോ തിണ്ണം മാസാനം അച്ചയേന തഥാഗതോ പരിനിബ്ബായിസ്സതീ’’തി.
അഥ ഖോ ഭഗവാ ചാപാലേ ചേതിയേ സതോ സമ്പജാനോ ആയുസങ്ഖാരം ഒസ്സജി. ഒസ്സട്ഠേ ച ഭഗവതാ ആയുസങ്ഖാരേ മഹാഭൂമിചാലോ അഹോസി ഭിംസനകോ സലോമഹംസോ, ദേവദുന്ദുഭിയോ ച ഫലിംസു. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഏതമത്ഥം വിദിത്വാ തായം വേലായം ഇമം ഉദാനം ഉദാനേസി –
‘‘തുലമതുലഞ്ച സമ്ഭവം, ഭവസങ്ഖാരമവസ്സജി മുനി;
അജ്ഝത്തരതോ സമാഹിതോ, അഭിന്ദി കവചമിവത്തസമ്ഭവ’’ന്തി.
അഥ ഖോ ആയസ്മതോ ആനന്ദസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മഹാ വതായം ഭൂമിചാലോ; സുമഹാ വതായം ഭൂമിചാലോ ഭിംസനകോ സലോമഹംസോ, ദേവദുന്ദുഭിയോ ച ഫലിംസു. കോ നു ഖോ ഹേതു, കോ പച്ചയോ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവായാ’’തി?
അഥ ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദെത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘മഹാ വതായം, ഭന്തേ, ഭൂമിചാലോ ; സുമഹാ വതായം, ഭന്തേ, ഭൂമിചാലോ ഭിംസനകോ സലോമഹംസോ, ദേവദുന്ദുഭിയോ ച ഫലിംസു. കോ നു ഖോ, ഭന്തേ, ഹേതു, കോ പച്ചയോ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവായാ’’തി?
‘‘അട്ഠിമേ, ആനന്ദ, ഹേതൂ, അട്ഠ പച്ചയാ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവായ. കതമേ അട്ഠ? അയം, ആനന്ദ, മഹാപഥവീ ഉദകേ പതിട്ഠിതാ; ഉദകം വാതേ പതിട്ഠിതം; വാതോ ആകാസട്ഠോ ഹോതി. സോ, ആനന്ദ, സമയോ യം മഹാവാതാ വായന്തി; മഹാവാതാ വായന്താ ഉദകം കമ്പെന്തി; ഉദകം കമ്പിതം പഥവിം കമ്പേതി. അയം, ആനന്ദ, പഠമോ ഹേതു, പഠമോ പച്ചയോ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവായ.
‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ, സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ഇദ്ധിമാ ചേതോവസിപ്പത്തോ ദേവതാ വാ മഹിദ്ധികാ മഹാനുഭാവാ. തസ്സ പരിത്താ പഥവീസഞ്ഞാ ഭാവിതാ ഹോതി, അപ്പമാണാ ആപോസഞ്ഞാ. സോ ഇമം പഥവിം കമ്പേതി സങ്കമ്പേതി സമ്പകമ്പേതി സമ്പവേധേതി. അയം, ആനന്ദ, ദുതിയോ ഹേതു, ദുതിയോ പച്ചയോ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവായ.
‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ, യദാ ബോധിസത്തോ തുസിതാ കായാ ചവിത്വാ സതോ സമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിം ഒക്കമതി, തദായം പഥവീ കമ്പതി സങ്കമ്പതി സമ്പകമ്പതി സമ്പവേധതി. അയം, ആനന്ദ, തതിയോ ഹേതു; തതിയോ പച്ചയോ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവായ.
‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ, യദാ ബോധിസത്തോ സതോ സമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിസ്മാ നിക്ഖമതി, തദായം പഥവീ കമ്പതി സങ്കമ്പതി സമ്പകമ്പതി സമ്പവേധതി. അയം, ആനന്ദ, ചതുത്ഥോ ഹേതു, ചതുത്ഥോ പച്ചയോ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവായ.
‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ, യദാ തഥാഗതോ അനുത്തരം സമ്മാസമ്ബോധിം അഭിസമ്ബുജ്ഝതി, തദായം പഥവീ കമ്പതി സങ്കമ്പതി സമ്പകമ്പതി സമ്പവേധതി. അയം, ആനന്ദ, പഞ്ചമോ ഹേതു, പഞ്ചമോ പച്ചയോ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവായ.
‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ, യദാ തഥാഗതോ അനുത്തരം ധമ്മചക്കം പവത്തേതി, തദായം പഥവീ കമ്പതി സങ്കമ്പതി സമ്പകമ്പതി സമ്പവേധതി. അയം, ആനന്ദ, ഛട്ഠോ ഹേതു, ഛട്ഠോ പച്ചയോ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവായ.
‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ, യദാ തഥാഗതോ സതോ സമ്പജാനോ ആയുസങ്ഖാരം ഒസ്സജ്ജതി, തദായം പഥവീ കമ്പതി സങ്കമ്പതി സമ്പകമ്പതി സമ്പവേധതി. അയം, ആനന്ദ, സത്തമോ ഹേതു, സത്തമോ പച്ചയോ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവായ.
‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ, യദാ തഥാഗതോ അനുപാദിസേസായ നിബ്ബാനധാതുയാ പരിനിബ്ബായതി, തദായം പഥവീ കമ്പതി സങ്കമ്പതി സമ്പകമ്പതി സമ്പവേധതി. അയം, ആനന്ദ, അട്ഠമോ ഹേതു, അട്ഠമോ പച്ചയോ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവായ. ഇമേ ഖോ, ആനന്ദ, അട്ഠ ഹേതൂ, അട്ഠ പച്ചയാ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവായാ’’തി. ദസമം.
ഭൂമിചാലവഗ്ഗോ ദുതിയോ.
തസ്സുദ്ദാനം –
ഇച്ഛാ അലഞ്ച സംഖിത്തം, ഗയാ അഭിഭുനാ സഹ;
വിമൊക്ഖോ ദ്വേ ച വോഹാരാ, പരിസാ ഭൂമിചാലേനാതി.