൫. അക്കോസവഗ്ഗോ
൧. വിവാദസുത്തം
൪൧. അഥ ഖോ ആയസ്മാ ഉപാലി യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദെത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ആയസ്മാ ഉപാലി ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കോ നു ഖോ, ഭന്തേ, ഹേതു കോ പച്ചയോ, യേന സങ്ഘേ ഭണ്ഡനകലഹവിഗ്ഗഹവിവാദാ ഉപ്പജ്ജന്തി, ഭിക്ഖൂ ച ന ഫാസു ഫാസും (?) വിഹരന്തീ’’തി? ‘‘ഇധുപാലി, ഭിക്ഖൂ അധമ്മം ധമ്മോതി ദീപെന്തി, ധമ്മം അധമ്മോതി ദീപെന്തി, അവിനയം വിനയോതി ദീപെന്തി, വിനയം അവിനയോതി ദീപെന്തി, അഭാസിതം അലപിതം തഥാഗതേന ഭാസിതം ലപിതം തഥാഗതേനാതി ദീപെന്തി, ഭാസിതം ലപിതം തഥാഗതേന അഭാസിതം അലപിതം തഥാഗതേനാതി ദീപെന്തി, അനാചിണ്ണം തഥാഗതേന ആചിണ്ണം തഥാഗതേനാതി ദീപെന്തി, ആചിണ്ണം തഥാഗതേന അനാചിണ്ണം തഥാഗതേനാതി ദീപെന്തി, അപഞ്ഞത്തം തഥാഗതേന പഞ്ഞത്തം തഥാഗതേനാതി ദീപെന്തി, പഞ്ഞത്തം തഥാഗതേന അപഞ്ഞത്തം തഥാഗതേനാതി ദീപെന്തി. അയം ഖോ, ഉപാലി, ഹേതു അയം പച്ചയോ, യേന സങ്ഘേ ഭണ്ഡനകലഹവിഗ്ഗഹവിവാദാ ഉപ്പജ്ജന്തി, ഭിക്ഖൂ ച ന ഫാസു വിഹരന്തീ’’തി. പഠമം.
൨. പഠമവിവാദമൂലസുത്തം
൪൨. ‘‘കതി നു ഖോ, ഭന്തേ, വിവാദമൂലാനീ’’തി? ‘‘ദസ ഖോ, ഉപാലി, വിവാദമൂലാനി. കതമാനി ദസ? ഇധുപാലി, ഭിക്ഖൂ അധമ്മം ധമ്മോതി ദീപെന്തി, ധമ്മം അധമ്മോതി ദീപെന്തി, അവിനയം വിനയോതി ദീപെന്തി, വിനയം അവിനയോതി ദീപെന്തി, അഭാസിതം അലപിതം തഥാഗതേന ഭാസിതം ലപിതം തഥാഗതേനാതി ദീപെന്തി , ഭാസിതം ലപിതം തഥാഗതേന അഭാസിതം അലപിതം തഥാഗതേനാതി ദീപെന്തി, അനാചിണ്ണം തഥാഗതേന ആചിണ്ണം തഥാഗതേനാതി ദീപെന്തി, ആചിണ്ണം തഥാഗതേന അനാചിണ്ണം തഥാഗതേനാതി ദീപെന്തി, അപഞ്ഞത്തം തഥാഗതേന പഞ്ഞത്തം തഥാഗതേനാതി ദീപെന്തി, പഞ്ഞത്തം തഥാഗതേന അപഞ്ഞത്തം തഥാഗതേനാതി ദീപെന്തി. ഇമാനി ഖോ, ഉപാലി, ദസ വിവാദമൂലാനീ’’തി. ദുതിയം.
൩. ദുതിയവിവാദമൂലസുത്തം
൪൩. ‘‘കതി നു ഖോ, ഭന്തേ, വിവാദമൂലാനീ’’തി? ‘‘ദസ ഖോ, ഉപാലി, വിവാദമൂലാനി. കതമാനി ദസ? ഇധുപാലി, ഭിക്ഖൂ അനാപത്തിം ആപത്തീതി ദീപെന്തി, ആപത്തിം അനാപത്തീതി ദീപെന്തി, ലഹുകം ആപത്തിം ഗരുകാപത്തീതി ദീപെന്തി , ഗരുകം ആപത്തിം ലഹുകാപത്തീതി ദീപെന്തി, ദുട്ഠുല്ലം ആപത്തിം അദുട്ഠുല്ലാപത്തീതി ദീപെന്തി, അദുട്ഠുല്ലം ആപത്തിം ദുട്ഠുല്ലാപത്തീതി ദീപെന്തി, സാവസേസം ആപത്തിം അനവസേസാപത്തീതി ദീപെന്തി, അനവസേസം ആപത്തിം സാവസേസാപത്തീതി ദീപെന്തി , സപ്പടികമ്മം ആപത്തിം അപ്പടികമ്മാപത്തീതി ദീപെന്തി, അപ്പടികമ്മം ആപത്തിം സപ്പടികമ്മാപത്തീതി ദീപെന്തി. ഇമാനി ഖോ, ഉപാലി, ദസ വിവാദമൂലാനീ’’തി. തതിയം.
൪. കുസിനാരസുത്തം
൪൪. ഏകം സമയം ഭഗവാ കുസിനാരായം വിഹരതി ബലിഹരണേ വനസണ്ഡേ. തത്ര ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘ഭിക്ഖവോ’’തി. ‘‘ഭദന്തേ’’തി തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസും. ഭഗവാ ഏതദവോച –
ചൂളവ॰ ൩൯൯; പരി॰ ൪൩൬ ‘‘ചോദകേന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനാ പരം ചോദേതുകാമേന പഞ്ച ധമ്മേ അജ്ഝത്തം പച്ചവെക്ഖിത്വാ പഞ്ച ധമ്മേ അജ്ഝത്തം ഉപട്ഠാപെത്വാ പരോ ചോദേതബ്ബോ. കതമേ പഞ്ച ധമ്മാ അജ്ഝത്തം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബാ? ചോദകേന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനാ പരം ചോദേതുകാമേന ഏവം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം – ‘പരിസുദ്ധകായസമാചാരോ നു ഖൊമ്ഹി, പരിസുദ്ധേനമ്ഹി കായസമാചാരേന സമന്നാഗതോ അച്ഛിദ്ദേന അപ്പടിമംസേന. സംവിജ്ജതി നു ഖോ മേ ഏസോ ധമ്മോ ഉദാഹു നോ’തി? നോ ചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു പരിസുദ്ധകായസമാചാരോ ഹോതി പരിസുദ്ധേന കായസമാചാരേന സമന്നാഗതോ അച്ഛിദ്ദേന അപ്പടിമംസേന, തസ്സ ഭവന്തി വത്താരോ – ‘ഇങ്ഘ താവ ആയസ്മാ കായികം സിക്ഖസ്സൂ’തി, ഇതിസ്സ ഭവന്തി വത്താരോ.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ചോദകേന ഭിക്ഖുനാ പരം ചോദേതുകാമേന ഏവം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം – ‘പരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ നു ഖൊമ്ഹി, പരിസുദ്ധേനമ്ഹി വചീസമാചാരേന സമന്നാഗതോ അച്ഛിദ്ദേന അപ്പടിമംസേന. സംവിജ്ജതി നു ഖോ മേ ഏസോ ധമ്മോ ഉദാഹു നോ’തി? നോ ചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു പരിസുദ്ധവചീസമാചാരോ ഹോതി പരിസുദ്ധേന വചീസമാചാരേന സമന്നാഗതോ അച്ഛിദ്ദേന അപ്പടിമംസേന, തസ്സ ഭവന്തി വത്താരോ – ‘ഇങ്ഘ താവ ആയസ്മാ വാചസികം സിക്ഖസ്സൂ’തി, ഇതിസ്സ ഭവന്തി വത്താരോ.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ചോദകേന ഭിക്ഖുനാ പരം ചോദേതുകാമേന ഏവം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം – ‘മെത്തം നു ഖോ മേ ചിത്തം പച്ചുപട്ഠിതം സബ്രഹ്മചാരീസു അനാഘാതം. സംവിജ്ജതി നു ഖോ മേ ഏസോ ധമ്മോ ഉദാഹു നോ’തി? നോ ചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ മെത്തം ചിത്തം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി സബ്രഹ്മചാരീസു അനാഘാതം, തസ്സ ഭവന്തി വത്താരോ – ‘ഇങ്ഘ താവ ആയസ്മാ സബ്രഹ്മചാരീസു മെത്തം ചിത്തം ഉപട്ഠാപേഹീ’തി, ഇതിസ്സ ഭവന്തി വത്താരോ.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ചോദകേന ഭിക്ഖുനാ പരം ചോദേതുകാമേന ഏവം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം – ‘ബഹുസ്സുതോ നു ഖൊമ്ഹി സുതധരോ സുതസന്നിചയോ, യേ തേ ധമ്മാ ആദികല്യാണാ മജ്ഝേകല്യാണാ പരിയോസാനകല്യാണാ സാത്ഥം സബ്യഞ്ജനം കേവലപരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം അഭിവദന്തി, തഥാരൂപാ മേ ധമ്മാ ബഹുസ്സുതാ ഹൊന്തി ധാതാ വചസാ പരിചിതാ മനസാനുപെക്ഖിതാ ദിട്ഠിയാ സുപ്പടിവിദ്ധാ. സംവിജ്ജതി നു ഖോ മേ ഏസോ ധമ്മോ ഉദാഹു നോ’തി? നോ ചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ബഹുസ്സുതോ ഹോതി സുതധരോ സുതസന്നിചയോ, യേ തേ ധമ്മാ ആദികല്യാണാ മജ്ഝേകല്യാണാ പരിയോസാനകല്യാണാ സാത്ഥം സബ്യഞ്ജനം കേവലപരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം അഭിവദന്തി, തഥാരൂപാസ്സ ധമ്മാ ബഹുസ്സുതാ ഹൊന്തി ധാതാ വചസാ പരിചിതാ മനസാനുപെക്ഖിതാ ദിട്ഠിയാ സുപ്പടിവിദ്ധാ, തസ്സ ഭവന്തി വത്താരോ – ‘ഇങ്ഘ താവ ആയസ്മാ ആഗമം പരിയാപുണസ്സൂ’തി, ഇതിസ്സ ഭവന്തി വത്താരോ.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ചോദകേന ഭിക്ഖുനാ പരം ചോദേതുകാമേന ഏവം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം – ‘ഉഭയാനി ഖോ പന മേ പാതിമൊക്ഖാനി വിത്ഥാരേന സ്വാഗതാനി ഹൊന്തി സുവിഭത്താനി സുപ്പവത്തീനി സുവിനിച്ഛിതാനി സുത്തസോ അനുബ്യഞ്ജനസോ. സംവിജ്ജതി നു ഖോ മേ ഏസോ ധമ്മോ ഉദാഹു നോ’തി? നോ ചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ ഉഭയാനി പാതിമൊക്ഖാനി വിത്ഥാരേന സ്വാഗതാനി ഹൊന്തി സുവിഭത്താനി സുപ്പവത്തീനി സുവിനിച്ഛിതാനി സുത്തസോ അനുബ്യഞ്ജനസോ, ‘ഇദം പനായസ്മാ, കത്ഥ വുത്തം ഭഗവതാ’തി, ഇതി പുട്ഠോ ന സമ്പായിസ്സതി. തസ്സ ഭവന്തി വത്താരോ – ‘ഇങ്ഘ താവ ആയസ്മാ വിനയം സിക്ഖസ്സൂ’തി, ഇതിസ്സ ഭവന്തി വത്താരോ. ഇമേ പഞ്ച ധമ്മാ അജ്ഝത്തം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബാ.
‘‘കതമേ പഞ്ച ധമ്മാ അജ്ഝത്തം ഉപട്ഠാപേതബ്ബാ? ‘കാലേന വക്ഖാമി, നോ അകാലേന; ഭൂതേന വക്ഖാമി, നോ അഭൂതേന; സണ്ഹേന വക്ഖാമി, നോ ഫരുസേന; അത്ഥസംഹിതേന വക്ഖാമി, നോ അനത്ഥസംഹിതേന; മെത്തചിത്തോ വക്ഖാമി, നോ ദോസന്തരോ’തി – ഇമേ പഞ്ച ധമ്മാ അജ്ഝത്തം ഉപട്ഠാപേതബ്ബാ. ചോദകേന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനാ പരം ചോദേതുകാമേന ഇമേ പഞ്ച ധമ്മേ അജ്ഝത്തം പച്ചവെക്ഖിത്വാ ഇമേ പഞ്ച ധമ്മേ അജ്ഝത്തം ഉപട്ഠാപെത്വാ പരോ ചോദേതബ്ബോ’’തി. ചതുത്ഥം.
൫. രാജന്തേപുരപ്പവേസനസുത്തം
൪൫. പാചി॰ ൪൯൭ ‘‘ദസയിമേ , ഭിക്ഖവേ, ആദീനവാ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ. കതമേ ദസ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, രാജാ മഹേസിയാ സദ്ധിം നിസിന്നോ ഹോതി. തത്ര ഭിക്ഖു പവിസതി. മഹേസീ വാ ഭിക്ഖും ദിസ്വാ സിതം പാതുകരോതി, ഭിക്ഖു വാ മഹേസിം ദിസ്വാ സിതം പാതുകരോതി. തത്ഥ രഞ്ഞോ ഏവം ഹോതി – ‘അദ്ധാ ഇമേസം കതം വാ കരിസ്സന്തി വാ’തി! അയം, ഭിക്ഖവേ, പഠമോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ബഹുകിച്ചോ ബഹുകരണീയോ അഞ്ഞതരം ഇത്ഥിം ഗന്ത്വാ ന സരതി – ‘സാ തേന ഗബ്ഭം ഗണ്ഹാതി’. തത്ഥ രഞ്ഞോ ഏവം ഹോതി – ‘ന ഖോ ഇധ അഞ്ഞോ കോചി പവിസതി, അഞ്ഞത്ര പബ്ബജിതേന. സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, ദുതിയോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ അന്തേപുരേ അഞ്ഞതരം രതനം നസ്സതി. തത്ഥ രഞ്ഞോ ഏവം ഹോതി – ‘ന ഖോ ഇധ അഞ്ഞോ കോചി പവിസതി, അഞ്ഞത്ര പബ്ബജിതേന. സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, തതിയോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ അന്തേപുരേ അബ്ഭന്തരാ ഗുയ്ഹമന്താ ബഹിദ്ധാ സമ്ഭേദം ഗച്ഛന്തി. തത്ഥ രഞ്ഞോ ഏവം ഹോതി – ‘ന ഖോ ഇധ അഞ്ഞോ കോചി പവിസതി, അഞ്ഞത്ര പബ്ബജിതേന . സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, ചതുത്ഥോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ അന്തേപുരേ പിതാ വാ പുത്തം പത്ഥേതി പുത്തോ വാ പിതരം പത്ഥേതി. തേസം ഏവം ഹോതി – ‘ന ഖോ ഇധ അഞ്ഞോ കോചി പവിസതി, അഞ്ഞത്ര പബ്ബജിതേന. സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചമോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ നീചട്ഠാനിയം ഉച്ചേ ഠാനേ ഠപേതി. യേസം തം അമനാപം തേസം ഏവം ഹോതി – ‘രാജാ ഖോ പബ്ബജിതേന സംസട്ഠോ. സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, ഛട്ഠോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ഉച്ചട്ഠാനിയം നീചേ ഠാനേ ഠപേതി. യേസം തം അമനാപം തേസം ഏവം ഹോതി – ‘രാജാ ഖോ പബ്ബജിതേന സംസട്ഠോ. സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, സത്തമോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ അകാലേ സേനം ഉയ്യോജേതി. യേസം തം അമനാപം തേസം ഏവം ഹോതി – ‘രാജാ ഖോ പബ്ബജിതേന സംസട്ഠോ. സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, അട്ഠമോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ കാലേ സേനം ഉയ്യോജെത്വാ അന്തരാമഗ്ഗതോ നിവത്താപേതി. യേസം തം അമനാപം തേസം ഏവം ഹോതി – ‘രാജാ ഖോ പബ്ബജിതേന സംസട്ഠോ. സിയാ നു ഖോ പബ്ബജിതസ്സ കമ്മ’ന്തി. അയം, ഭിക്ഖവേ, നവമോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, രഞ്ഞോ അന്തേപുരം ഹത്ഥിസമ്മദ്ദം അസ്സസമ്മദ്ദം രഥസമ്മദ്ദം രജനീയാനി രൂപസദ്ദഗന്ധരസഫൊട്ഠബ്ബാനി, യാനി ന പബ്ബജിതസ്സ സാരുപ്പാനി. അയം, ഭിക്ഖവേ, ദസമോ ആദീനവോ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദസ ആദീനവാ രാജന്തേപുരപ്പവേസനേ’’തി. പഞ്ചമം.
൬. സക്കസുത്തം
൪൬. ഏകം സമയം ഭഗവാ സക്കേസു വിഹരതി കപിലവത്ഥുസ്മിം നിഗ്രോധാരാമേ. അഥ ഖോ സമ്ബഹുലാ സക്കാ ഉപാസകാ തദഹുപോസഥേ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദെത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. ഏകമന്തം നിസിന്നേ ഖോ സക്കേ ഉപാസകേ ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘അപി നു തുമ്ഹേ, സക്കാ, അട്ഠങ്ഗസമന്നാഗതം ഉപോസഥം ഉപവസഥാ’’തി? ‘‘അപ്പേകദാ മയം, ഭന്തേ, അട്ഠങ്ഗസമന്നാഗതം ഉപോസഥം ഉപവസാമ, അപ്പേകദാ ന ഉപവസാമാ’’തി. ‘‘തേസം വോ, സക്കാ, അലാഭാ തേസം ദുല്ലദ്ധം, യേ തുമ്ഹേ ഏവം സോകസഭയേ ജീവിതേ മരണസഭയേ ജീവിതേ അപ്പേകദാ അട്ഠങ്ഗസമന്നാഗതം ഉപോസഥം ഉപവസഥ, അപ്പേകദാ ന ഉപവസഥ.
‘‘തം കിം മഞ്ഞഥ, സക്കാ, ഇധ പുരിസോ യേന കേനചി കമ്മട്ഠാനേന അനാപജ്ജ അകുസലം ദിവസം അഡ്ഢകഹാപണം നിബ്ബിസെയ്യ. ദക്ഖോ പുരിസോ ഉട്ഠാനസമ്പന്നോതി അലം വചനായാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’.
‘‘തം കിം മഞ്ഞഥ, സക്കാ, ഇധ പുരിസോ യേന കേനചി കമ്മട്ഠാനേന അനാപജ്ജ അകുസലം ദിവസം കഹാപണം നിബ്ബിസെയ്യ. ദക്ഖോ പുരിസോ ഉട്ഠാനസമ്പന്നോതി അലം വചനായാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’.
‘‘തം കിം, മഞ്ഞഥ, സക്കാ, ഇധ പുരിസോ യേന കേനചി കമ്മട്ഠാനേന അനാപജ്ജ അകുസലം ദിവസം ദ്വേ കഹാപണേ നിബ്ബിസെയ്യ … തയോ കഹാപണേ നിബ്ബിസെയ്യ… ചത്താരോ കഹാപണേ നിബ്ബിസെയ്യ… പഞ്ച കഹാപണേ നിബ്ബിസെയ്യ… ഛ കഹാപണേ നിബ്ബിസെയ്യ… സത്ത കഹാപണേ നിബ്ബിസെയ്യ… അട്ഠ കഹാപണേ നിബ്ബിസെയ്യ… നവ കഹാപണേ നിബ്ബിസെയ്യ… ദസ കഹാപണേ നിബ്ബിസെയ്യ… വീസ കഹാപണേ നിബ്ബിസെയ്യ… തിംസ കഹാപണേ നിബ്ബിസെയ്യ… ചത്താരീസം കഹാപണേ നിബ്ബിസെയ്യ… പഞ്ഞാസം കഹാപണേ നിബ്ബിസെയ്യ… കഹാപണസതം നിബ്ബിസെയ്യ. ദക്ഖോ പുരിസോ ഉട്ഠാനസമ്പന്നോതി അലം വചനായാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’.
‘‘തം കിം മഞ്ഞഥ, സക്കാ, അപി നു സോ പുരിസോ ദിവസേ ദിവസേ കഹാപണസതം കഹാപണസഹസ്സം നിബ്ബിസമാനോ ലദ്ധം ലദ്ധം നിക്ഖിപന്തോ വസ്സസതായുകോ വസ്സസതജീവീ മഹന്തം ഭോഗക്ഖന്ധം അധിഗച്ഛെയ്യാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’.
‘‘തം കിം മഞ്ഞഥ, സക്കാ, അപി നു സോ പുരിസോ ഭോഗഹേതു ഭോഗനിദാനം ഭോഗാധികരണം ഏകം വാ രത്തിം ഏകം വാ ദിവസം ഉപഡ്ഢം വാ രത്തിം ഉപഡ്ഢം വാ ദിവസം ഏകന്തസുഖപ്പടിസംവേദീ വിഹരെയ്യാ’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’. ‘‘തം കിസ്സ ഹേതു’’? ‘‘കാമാ ഹി, ഭന്തേ, അനിച്ചാ തുച്ഛാ മുസാ മോസധമ്മാ’’തി.
‘‘ഇധ പന വോ, സക്കാ, മമ സാവകോ ദസ വസ്സാനി അപ്പമത്തോ ആതാപീ പഹിതത്തോ വിഹരന്തോ യഥാ മയാനുസിട്ഠം തഥാ പടിപജ്ജമാനോ സതമ്പി വസ്സാനി സതമ്പി വസ്സസതാനി സതമ്പി വസ്സസഹസ്സാനി ഏകന്തസുഖപ്പടിസംവേദീ വിഹരെയ്യ. സോ ച ഖ്വസ്സ സകദാഗാമീ വാ അനാഗാമീ വാ അപണ്ണകം വാ സോതാപന്നോ. തിട്ഠന്തു, സക്കാ, ദസ വസ്സാനി.
ഇധ മമ സാവകോ നവ വസ്സാനി… അട്ഠ വസ്സാനി… സത്ത വസ്സാനി… ഛ വസ്സാനി… പഞ്ച വസ്സാനി ചത്താരി വസ്സാനി… തീണി വസ്സാനി… ദ്വേ വസ്സാനി… ഏകം വസ്സം അപ്പമത്തോ ആതാപീ പഹിതത്തോ വിഹരന്തോ യഥാ മയാനുസിട്ഠം തഥാ പടിപജ്ജമാനോ സതമ്പി വസ്സാനി സതമ്പി വസ്സസതാനി സതമ്പി വസ്സസഹസ്സാനി ഏകന്തസുഖപ്പടിസംവേദീ വിഹരെയ്യ, സോ ച ഖ്വസ്സ സകദാഗാമീ വാ അനാഗാമീ വാ അപണ്ണകം വാ സോതാപന്നോ. തിട്ഠതു, സക്കാ, ഏകം വസ്സം.
ഇധ മമ സാവകോ ദസ മാസേ അപ്പമത്തോ ആതാപീ പഹിതത്തോ വിഹരന്തോ യഥാ മയാനുസിട്ഠം തഥാ പടിപജ്ജമാനോ സതമ്പി വസ്സാനി സതമ്പി വസ്സസതാനി സതമ്പി വസ്സസഹസ്സാനി ഏകന്തസുഖപ്പടിസംവേദീ വിഹരെയ്യ, സോ ച ഖ്വസ്സ സകദാഗാമീ വാ അനാഗാമീ വാ അപണ്ണകം വാ സോതാപന്നോ. തിട്ഠന്തു, സക്കാ, ദസ മാസാ.
ഇധ മമ സാവകോ നവ മാസേ… അട്ഠ മാസേ… സത്ത മാസേ… ഛ മാസേ… പഞ്ച മാസേ… ചത്താരോ മാസേ… തയോ മാസേ… ദ്വേ മാസേ… ഏകം മാസം… അഡ്ഢമാസം അപ്പമത്തോ ആതാപീ പഹിതത്തോ വിഹരന്തോ യഥാ മയാനുസിട്ഠം തഥാ പടിപജ്ജമാനോ സതമ്പി വസ്സാനി സതമ്പി വസ്സസതാനി സതമ്പി വസ്സസഹസ്സാനി ഏകന്തസുഖപ്പടിസംവേദീ വിഹരെയ്യ, സോ ച ഖ്വസ്സ സകദാഗാമീ വാ അനാഗാമീ വാ അപണ്ണകം വാ സോതാപന്നോ. തിട്ഠതു, സക്കാ, അഡ്ഢമാസോ.
ഇധ മമ സാവകോ ദസ രത്തിന്ദിവേ രത്തിദിവേ (ക॰) അപ്പമത്തോ ആതാപീ പഹിതത്തോ വിഹരന്തോ യഥാ മയാനുസിട്ഠം തഥാ പടിപജ്ജമാനോ സതമ്പി വസ്സാനി സതമ്പി വസ്സസതാനി സതമ്പി വസ്സസഹസ്സാനി ഏകന്തസുഖപ്പടിസംവേദീ വിഹരെയ്യ, സോ ച ഖ്വസ്സ സകദാഗാമീ വാ അനാഗാമീ വാ അപണ്ണകം വാ സോതാപന്നോ. തിട്ഠന്തു, സക്കാ, ദസ രത്തിന്ദിവാ.
ഇധ മമ സാവകോ നവ രത്തിന്ദിവേ… അട്ഠ രത്തിന്ദിവേ… സത്ത രത്തിന്ദിവേ… ഛ രത്തിന്ദിവേ… പഞ്ച രത്തിന്ദിവേ… ചത്താരോ രത്തിന്ദിവേ… തയോ രത്തിന്ദിവേ… ദ്വേ രത്തിന്ദിവേ… ഏകം രത്തിന്ദിവം അപ്പമത്തോ ആതാപീ പഹിതത്തോ വിഹരന്തോ യഥാ മയാനുസിട്ഠം തഥാ പടിപജ്ജമാനോ സതമ്പി വസ്സാനി സതമ്പി വസ്സസതാനി സതമ്പി വസ്സസഹസ്സാനി ഏകന്തസുഖപ്പടിസംവേദീ വിഹരെയ്യ, സോ ച ഖ്വസ്സ സകദാഗാമീ വാ അനാഗാമീ വാ അപണ്ണകം വാ സോതാപന്നോ. തേസം വോ, സക്കാ, അലാഭാ തേസം ദുല്ലദ്ധം, യേ തുമ്ഹേ ഏവം സോകസഭയേ ജീവിതേ മരണസഭയേ ജീവിതേ അപ്പേകദാ അട്ഠങ്ഗസമന്നാഗതം ഉപോസഥം ഉപവസഥ, അപ്പേകദാ ന ഉപവസഥാ’’തി. ‘‘ഏതേ മയം, ഭന്തേ, അജ്ജതഗ്ഗേ അട്ഠങ്ഗസമന്നാഗതം ഉപോസഥം ഉപവസിസ്സാമാ’’തി. ഛട്ഠം.
൭. മഹാലിസുത്തം
൪൭. ഏകം സമയം ഭഗവാ വേസാലിയം വിഹരതി മഹാവനേ കൂടാഗാരസാലായം. അഥ ഖോ മഹാലി ലിച്ഛവി യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദെത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ മഹാലി ലിച്ഛവി ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കോ നു ഖോ, ഭന്തേ ഹേതു, കോ പച്ചയോ പാപസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ പാപസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാ’’തി? ‘‘ലോഭോ ഖോ, മഹാലി, ഹേതു, ലോഭോ പച്ചയോ പാപസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ പാപസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാ. ദോസോ ഖോ, മഹാലി, ഹേതു, ദോസോ പച്ചയോ പാപസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ പാപസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാ. മോഹോ ഖോ, മഹാലി, ഹേതു, മോഹോ പച്ചയോ പാപസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ പാപസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാ. അയോനിസോ മനസികാരോ ഖോ, മഹാലി, ഹേതു, അയോനിസോ മനസികാരോ പച്ചയോ പാപസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ പാപസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാ. മിച്ഛാപണിഹിതം ഖോ, മഹാലി, ചിത്തം ഹേതു, മിച്ഛാപണിഹിതം ചിത്തം പച്ചയോ പാപസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ പാപസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാതി. അയം ഖോ, മഹാലി, ഹേതു, അയം പച്ചയോ പാപസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ പാപസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാ’’തി.
‘‘കോ പന, ഭന്തേ, ഹേതു കോ പച്ചയോ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാ’’തി? ‘‘അലോഭോ ഖോ, മഹാലി, ഹേതു, അലോഭോ പച്ചയോ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാ. അദോസോ ഖോ, മഹാലി, ഹേതു, അദോസോ പച്ചയോ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാ. അമോഹോ ഖോ, മഹാലി, ഹേതു, അമോഹോ പച്ചയോ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാ. യോനിസോ മനസികാരോ ഖോ, മഹാലി, ഹേതു, യോനിസോ മനസികാരോ പച്ചയോ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാ. സമ്മാപണിഹിതം ഖോ, മഹാലി, ചിത്തം ഹേതു, സമ്മാപണിഹിതം ചിത്തം പച്ചയോ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാ. അയം ഖോ, മഹാലി, ഹേതു, അയം പച്ചയോ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ കിരിയായ കല്യാണസ്സ കമ്മസ്സ പവത്തിയാ. ഇമേ ച, മഹാലി, ദസ ധമ്മാ ലോകേ ന സംവിജ്ജെയ്യും, നയിധ പഞ്ഞായേഥ അധമ്മചരിയാവിസമചരിയാതി വാ ധമ്മചരിയാസമചരിയാതി വാ. യസ്മാ ച ഖോ, മഹാലി, ഇമേ ദസ ധമ്മാ ലോകേ സംവിജ്ജന്തി, തസ്മാ പഞ്ഞായതി അധമ്മചരിയാവിസമചരിയാതി വാ ധമ്മചരിയാസമചരിയാതി വാ’’തി. സത്തമം.
൮. പബ്ബജിതഅഭിണ്ഹസുത്തം
൪൮. ‘‘ദസയിമേ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മാ പബ്ബജിതേന അഭിണ്ഹം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബാ . കതമേ ദസ? ‘വേവണ്ണിയമ്ഹി അജ്ഝുപഗതോ’തി പബ്ബജിതേന അഭിണ്ഹം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം; ‘പരപടിബദ്ധാ മേ ജീവികാ’തി പബ്ബജിതേന അഭിണ്ഹം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം; ‘അഞ്ഞോ മേ ആകപ്പോ കരണീയോ’തി പബ്ബജിതേന അഭിണ്ഹം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം; ‘കച്ചി നു ഖോ മേ അത്താ സീലതോ ന ഉപവദതീ’തി പബ്ബജിതേന അഭിണ്ഹം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം; ‘കച്ചി നു ഖോ മം അനുവിച്ച വിഞ്ഞൂ സബ്രഹ്മചാരീ സീലതോ ന ഉപവദന്തീ’തി പബ്ബജിതേന അഭിണ്ഹം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം; ‘സബ്ബേഹി മേ പിയേഹി മനാപേഹി നാനാഭാവോ വിനാഭാവോ’തി പബ്ബജിതേന അഭിണ്ഹം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം; ‘കമ്മസ്സകൊമ്ഹി കമ്മദായാദോ കമ്മയോനി കമ്മബന്ധു കമ്മപടിസരണോ, യം കമ്മം കരിസ്സാമി കല്യാണം വാ പാപകം വാ തസ്സ ദായാദോ ഭവിസ്സാമീ’തി പബ്ബജിതേന അഭിണ്ഹം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം; ‘കഥംഭൂതസ്സ മേ രത്തിന്ദിവാ വീതിവത്തന്തീ’തി പബ്ബജിതേന അഭിണ്ഹം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം; ‘കച്ചി നു ഖോ അഹം സുഞ്ഞാഗാരേ അഭിരമാമീ’തി പബ്ബജിതേന അഭിണ്ഹം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം; ‘അത്ഥി നു ഖോ മേ ഉത്തരി മനുസ്സധമ്മോ അലമരിയഞാണദസ്സനവിസേസോ അധിഗതോ, യേനാഹം യോഹം (സീ॰ പീ॰ ക॰), സോഹം (സ്യാ॰) പച്ഛിമേ കാലേ സബ്രഹ്മചാരീഹി പുട്ഠോ ന മങ്കു ഭവിസ്സാമീ’തി പബ്ബജിതേന അഭിണ്ഹം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബം. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദസ ധമ്മാ പബ്ബജിതേന അഭിണ്ഹം പച്ചവെക്ഖിതബ്ബാ’’തി. അട്ഠമം.
൯. സരീരട്ഠധമ്മസുത്തം
൪൯. ‘‘ദസയിമേ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മാ സരീരട്ഠാ. കതമേ ദസ? സീതം, ഉണ്ഹം, ജിഘച്ഛാ, പിപാസാ, ഉച്ചാരോ, പസ്സാവോ, കായസംവരോ, വചീസംവരോ, ആജീവസംവരോ, പോനോഭവികോ പോനൊബ്ഭവികോ (ക॰) ഭവസങ്ഖാരോ – ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദസ ധമ്മാ സരീരട്ഠാ’’തി. നവമം.
൧൦. ഭണ്ഡനസുത്തം
൫൦. ഏകം സമയം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന സമ്ബഹുലാ ഭിക്ഖൂ പച്ഛാഭത്തം പിണ്ഡപാതപടിക്കന്താ ഉപട്ഠാനസാലായം സന്നിസിന്നാ സന്നിപതിതാ ഭണ്ഡനജാതാ കലഹജാതാ വിവാദാപന്നാ അഞ്ഞമഞ്ഞം മുഖസത്തീഹി വിതുദന്താ വിഹരന്തി.
അഥ ഖോ ഭഗവാ സായന്ഹസമയം പടിസല്ലാനാ വുട്ഠിതോ യേന ഉപട്ഠാനസാലാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഞത്തേ ആസനേ നിസീദി. നിസജ്ജ ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘കായ നുത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ സന്നിപതിതാ, കാ ച പന വോ അന്തരാകഥാ വിപ്പകതാ’’തി?
‘‘ഇധ മയം, ഭന്തേ, പച്ഛാഭത്തം പിണ്ഡപാതപടിക്കന്താ ഉപട്ഠാനസാലായം സന്നിസിന്നാ സന്നിപതിതാ ഭണ്ഡനജാതാ കലഹജാതാ വിവാദാപന്നാ അഞ്ഞമഞ്ഞം മുഖസത്തീഹി വിതുദന്താ വിഹരാമാ’’തി. ‘‘ന ഖോ പനേതം, ഭിക്ഖവേ, തുമ്ഹാകം പതിരൂപം കുലപുത്താനം സദ്ധായ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതാനം, യം തുമ്ഹേ ഭണ്ഡനജാതാ കലഹജാതാ വിവാദാപന്നാ അഞ്ഞമഞ്ഞം മുഖസത്തീഹി വിതുദന്താ വിഹരെയ്യാഥ.
‘‘ദസയിമേ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മാ സാരണീയാ പിയകരണാ ഗരുകരണാ പിയകരാണാ ഗരുകരാണാ (?) സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തന്തി. കതമേ ദസ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സീലവാ ഹോതി, പാതിമൊക്ഖസംവരസംവുതോ വിഹരതി ആചാരഗോചരസമ്പന്നോ അണുമത്തേസു വജ്ജേസു ഭയദസ്സാവീ, സമാദായ സിക്ഖതി സിക്ഖാപദേസു. യമ്പി, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സീലവാ ഹോതി…പേ॰… സമാദായ സിക്ഖതി സിക്ഖാപദേസു, അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ പിയകരണോ ഗരുകരണോ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തതി.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ബഹുസ്സുതോ ഹോതി സുതധരോ സുതസന്നിചയോ, യേ തേ ധമ്മാ ആദികല്യാണാ മജ്ഝേകല്യാണാ പരിയോസാനകല്യാണാ സാത്ഥം സബ്യഞ്ജനം കേവലപരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം അഭിവദന്തി, തഥാരൂപാസ്സ ധമ്മാ ബഹുസ്സുതാ ഹൊന്തി ധാതാ വചസാ പരിചിതാ മനസാനുപെക്ഖിതാ ദിട്ഠിയാ സുപ്പടിവിദ്ധാ. യമ്പി, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ബഹുസ്സുതോ ഹോതി…പേ॰… ദിട്ഠിയാ സുപ്പടിവിദ്ധാ, അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ പിയകരണോ ഗരുകരണോ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തതി.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു കല്യാണമിത്തോ ഹോതി കല്യാണസഹായോ കല്യാണസമ്പവങ്കോ. യമ്പി, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു കല്യാണമിത്തോ ഹോതി കല്യാണസഹായോ കല്യാണസമ്പവങ്കോ, അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ പിയകരണോ ഗരുകരണോ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തതി.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സുവചോ ഹോതി സോവചസ്സകരണേഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഖമോ പദക്ഖിണഗ്ഗാഹീ അനുസാസനിം. യമ്പി, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സുവചോ ഹോതി സോവചസ്സകരണേഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഖമോ പദക്ഖിണഗ്ഗാഹീ അനുസാസനിം, അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ പിയകരണോ ഗരുകരണോ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തതി.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു യാനി താനി സബ്രഹ്മചാരീനം ഉച്ചാവചാനി കിംകരണീയാനി – തത്ഥ ദക്ഖോ ഹോതി അനലസോ, തത്രൂപായായ വീമംസായ സമന്നാഗതോ അലം കാതും അലം സംവിധാതും. യമ്പി, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു യാനി താനി സബ്രഹ്മചാരീനം ഉച്ചാവചാനി കിംകരണീയാനി – തത്ഥ ദക്ഖോ ഹോതി അനലസോ തത്രൂപായായ വീമംസായ സമന്നാഗതോ അലം കാതും അലം സംവിധാതും, അയമ്പി ധമ്മോ പിയകരണോ ഗരുകരണോ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തതി.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ധമ്മകാമോ ഹോതി പിയസമുദാഹാരോ, അഭിധമ്മേ അഭിവിനയേ ഉളാരപാമൊജ്ജോ. യമ്പി, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ധമ്മകാമോ ഹോതി പിയസമുദാഹാരോ, അഭിധമ്മേ അഭിവിനയേ ഉളാരപാമൊജ്ജോ, അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ പിയകരണോ ഗരുകരണോ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തതി.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ആരദ്ധവീരിയോ വിഹരതി അകുസലാനം ധമ്മാനം പഹാനായ കുസലാനം ധമ്മാനം ഉപസമ്പദായ, ഥാമവാ ദള്ഹപരക്കമോ അനിക്ഖിത്തധുരോ കുസലേസു ധമ്മേസു. യമ്പി, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ആരദ്ധവീരിയോ വിഹരതി അകുസലാനം ധമ്മാനം പഹാനായ കുസലാനം ധമ്മാനം ഉപസമ്പദായ, ഥാമവാ ദള്ഹപരക്കമോ അനിക്ഖിത്തധുരോ കുസലേസു ധമ്മേസു, അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ പിയകരണോ ഗരുകരണോ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തതി.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സന്തുട്ഠോ ഹോതി ഇതരീതരചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരേന. യമ്പി, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സന്തുട്ഠോ ഹോതി ഇതരീതരചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരേന, അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ…പേ॰… സംവത്തതി.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സതിമാ ഹോതി, പരമേന സതിനേപക്കേന സമന്നാഗതോ, ചിരകതമ്പി ചിരഭാസിതമ്പി സരിതാ അനുസ്സരിതാ. യമ്പി , ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സതിമാ ഹോതി, പരമേന സതിനേപക്കേന സമന്നാഗതോ, ചിരകതമ്പി ചിരഭാസിതമ്പി സരിതാ അനുസ്സരിതാ, അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ…പേ॰… സംവത്തതി.
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു പഞ്ഞവാ ഹോതി, ഉദയത്ഥഗാമിനിയാ പഞ്ഞായ സമന്നാഗതോ അരിയായ നിബ്ബേധികായ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയഗാമിനിയാ. യമ്പി, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു പഞ്ഞവാ ഹോതി, ഉദയത്ഥഗാമിനിയാ പഞ്ഞായ സമന്നാഗതോ അരിയായ നിബ്ബേധികായ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയഗാമിനിയാ, അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ…പേ॰… സംവത്തതി. ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ദസ ധമ്മാ സാരണീയാ പിയകരണാ ഗരുകരണാ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തന്തീ’’തി. ദസമം.
അക്കോസവഗ്ഗോ പഞ്ചമോ.
തസ്സുദ്ദാനം –
വിവാദാ ദ്വേ ച മൂലാനി, കുസിനാരപവേസനേ;
സക്കോ മഹാലി അഭിണ്ഹം, സരീരട്ഠാ ച ഭണ്ഡനാതി.
പഠമപണ്ണാസകം സമത്തം.
൨. ദുതിയപണ്ണാസകം