൨. ഉബ്ബരിവഗ്ഗോ
൧. സംസാരമോചകപേതിവത്ഥു
൯൫.
‘‘നഗ്ഗാ
ഉപ്ഫാസുലികേ
൯൬.
‘‘അഹം ഭദന്തേ പേതീമ്ഹി, ദുഗ്ഗതാ യമലോകികാ;
പാപകമ്മം കരിത്വാന, പേതലോകം ഇതോ ഗതാ’’തി.
൯൭.
‘‘കിം നു കായേന വാചായ, മനസാ ദുക്കടം കതം;
കിസ്സ കമ്മവിപാകേന, പേതലോകം ഇതോ ഗതാ’’തി.
൯൮.
‘‘അനുകമ്പകാ മയ്ഹം നാഹേസും ഭന്തേ, പിതാ ച മാതാ അഥവാപി ഞാതകാ;
യേ മം നിയോജെയ്യും ദദാഹി ദാനം, പസന്നചിത്താ സമണബ്രാഹ്മണാനം.
൯൯.
‘‘ഇതോ അഹം വസ്സസതാനി പഞ്ച, യം ഏവരൂപാ വിചരാമി നഗ്ഗാ;
ഖുദായ
൧൦൦.
‘‘വന്ദാമി തം അയ്യ പസന്നചിത്താ, അനുകമ്പ മം വീര മഹാനുഭാവ;
ദത്വാ ച മേ ആദിസ യം ഹി കിഞ്ചി, മോചേഹി മം ദുഗ്ഗതിയാ ഭദന്തേ’’തി.
൧൦൧.
സാധൂതി സോ പടിസ്സുത്വാ, സാരിപുത്തോനുകമ്പകോ;
ഭിക്ഖൂനം ആലോപം ദത്വാ, പാണിമത്തഞ്ച ചോളകം;
ഥാലകസ്സ ച പാനീയം, തസ്സാ ദക്ഖിണമാദിസി.
൧൦൨.
സമനന്തരാനുദ്ദിട്ഠേ, വിപാകോ ഉദപജ്ജഥ;
ഭോജനച്ഛാദനപാനീയം, ദക്ഖിണായ ഇദം ഫലം.
൧൦൩.
തതോ
വിചിത്തവത്ഥാഭരണാ, സാരിപുത്തം ഉപസങ്കമി.
൧൦൪.
‘‘അഭിക്കന്തേന വണ്ണേന, യാ ത്വം തിട്ഠസി ദേവതേ;
ഓഭാസെന്തീ ദിസാ സബ്ബാ, ഓസധീ വിയ താരകാ.
൧൦൫.
‘‘കേന തേതാദിസോ വണ്ണോ, കേന തേ ഇധ മിജ്ഝതി;
ഉപ്പജ്ജന്തി ച തേ ഭോഗാ, യേ കേചി മനസോ പിയാ.
൧൦൬.
‘‘പുച്ഛാമി
കേനാസി ഏവം ജലിതാനുഭാവാ, വണ്ണോ
൧൦൭.
‘‘ഉപ്പണ്ഡുകിം കിസം ഛാതം, നഗ്ഗം സമ്പതിതച്ഛവിം
മുനി കാരുണികോ ലോകേ, തം മം അദ്ദക്ഖി ദുഗ്ഗതം.
൧൦൮.
‘‘ഭിക്ഖൂനം ആലോപം ദത്വാ, പാണിമത്തഞ്ച ചോളകം;
ഥാലകസ്സ ച പാനീയം, മമ ദക്ഖിണമാദിസി.
൧൦൯.
‘‘ആലോപസ്സ ഫലം പസ്സ, ഭത്തം വസ്സസതം ദസ;
ഭുഞ്ജാമി കാമകാമിനീ, അനേകരസബ്യഞ്ജനം.
൧൧൦.
‘‘പാണിമത്തസ്സ ചോളസ്സ, വിപാകം പസ്സ യാദിസം;
യാവതാ നന്ദരാജസ്സ, വിജിതസ്മിം പടിച്ഛദാ.
൧൧൧.
‘‘തതോ ബഹുതരാ ഭന്തേ, വത്ഥാനച്ഛാദനാനി മേ;
കോസെയ്യകമ്ബലീയാനി, ഖോമകപ്പാസികാനി ച.
൧൧൨.
‘‘വിപുലാ ച മഹഗ്ഘാ ച, തേപാകാസേവലമ്ബരേ;
സാഹം തം പരിദഹാമി, യം യം ഹി മനസോ പിയം.
൧൧൩.
‘‘ഥാലകസ്സ ച പാനീയം, വിപാകം പസ്സ യാദിസം;
ഗമ്ഭീരാ ചതുരസ്സാ ച, പൊക്ഖരഞ്ഞോ സുനിമ്മിതാ.
൧൧൪.
‘‘സേതോദകാ സുപ്പതിത്ഥാ, സീതാ അപ്പടിഗന്ധിയാ;
പദുമുപ്പലസഞ്ഛന്നാ, വാരികിഞ്ജക്ഖപൂരിതാ.
൧൧൫.
‘‘സാഹം
മുനിം കാരുണികം ലോകേ, ഭന്തേ വന്ദിതുമാഗതാ’’തി.
സംസാരമോചകപേതിവത്ഥു പഠമം.
൨. സാരിപുത്തത്ഥേരമാതുപേതിവത്ഥു
൧൧൬.
‘‘നഗ്ഗാ
ഉപ്ഫാസുലികേ കിസികേ, കാ നു ത്വം ഇധ തിട്ഠസി’’.
൧൧൭.
‘‘അഹം
ഉപപന്നാ പെത്തിവിസയം, ഖുപ്പിപാസസമപ്പിതാ.
൧൧൮.
‘‘ഛഡ്ഡിതം
വസഞ്ച ഡയ്ഹമാനാനം, വിജാതാനഞ്ച ലോഹിതം.
൧൧൯.
‘‘വണികാനഞ്ച യം ഘാന-സീസച്ഛിന്നാന ലോഹിതം;
ഖുദാപരേതാ ഭുഞ്ജാമി, ഇത്ഥിപുരിസനിസ്സിതം.
൧൨൦.
‘‘പുബ്ബലോഹിതം ഭക്ഖാമി
അലേണാ അനഗാരാ ച, നീലമഞ്ചപരായണാ.
൧൨൧.
‘‘ദേഹി പുത്തക മേ ദാനം, ദത്വാ അന്വാദിസാഹി മേ;
അപ്പേവ നാമ മുച്ചെയ്യം, പുബ്ബലോഹിതഭോജനാ’’തി.
൧൨൨.
മാതുയാ വചനം സുത്വാ, ഉപതിസ്സോനുകമ്പകോ;
ആമന്തയി മൊഗ്ഗല്ലാനം, അനുരുദ്ധഞ്ച കപ്പിനം.
൧൨൩.
ചതസ്സോ കുടിയോ കത്വാ, സങ്ഘേ ചാതുദ്ദിസേ അദാ;
കുടിയോ അന്നപാനഞ്ച, മാതു ദക്ഖിണമാദിസീ.
൧൨൪.
സമനന്തരാനുദ്ദിട്ഠേ, വിപാകോ ഉദപജ്ജഥ;
ഭോജനം പാനീയം വത്ഥം, ദക്ഖിണായ ഇദം ഫലം.
൧൨൫.
തതോ സുദ്ധാ സുചിവസനാ, കാസികുത്തമധാരിനീ;
വിചിത്തവത്ഥാഭരണാ, കോലിതം ഉപസങ്കമി.
൧൨൬.
‘‘അഭിക്കന്തേന
ഓഭാസെന്തീ ദിസാ സബ്ബാ, ഓസധീ വിയ താരകാ.
൧൨൭.
‘‘കേന തേതാദിസോ വണ്ണോ, കേന തേ ഇധ മിജ്ഝതി;
ഉപ്പജ്ജന്തി ച തേ ഭോഗാ, യേ കേചി മനസോ പിയാ.
൧൨൮.
‘‘പുച്ഛാമി തം ദേവി മഹാനുഭാവേ, മനുസ്സഭൂതാ കിമകാസി പുഞ്ഞം;
കേനാസി ഏവം ജലിതാനുഭാവാ, വണ്ണോ ച തേ സബ്ബദിസാ പഭാസതീ’’തി.
൧൨൯.
‘‘സാരിപുത്തസ്സാഹം മാതാ, പുബ്ബേ അഞ്ഞാസു ജാതീസു;
ഉപപന്നാ പെത്തിവിസയം, ഖുപ്പിപാസസമപ്പിതാ.
൧൩൦.
‘‘ഛഡ്ഡിതം ഖിപിതം ഖേളം, സിങ്ഘാണികം സിലേസുമം;
വസഞ്ച ഡയ്ഹമാനാനം, വിജാതാനഞ്ച ലോഹിതം.
൧൩൧.
‘‘വണികാനഞ്ച യം ഘാന-സീസച്ഛിന്നാന ലോഹിതം;
ഖുദാപരേതാ ഭുഞ്ജാമി, ഇത്ഥിപുരിസനിസ്സിതം.
൧൩൨.
‘‘പുബ്ബലോഹിതം ഭക്ഖിസ്സം, പസൂനം മാനുസാന ച;
അലേണാ അനഗാരാ ച, നീലമഞ്ചപരായണാ.
൧൩൩.
‘‘സാരിപുത്തസ്സ
മുനിം കാരുണികം ലോകേ, ഭന്തേ വന്ദിതുമാഗതാ’’തി.
സാരിപുത്തത്ഥേരസ്സ മാതുപേതിവത്ഥു ദുതിയം.
൩. മത്താപേതിവത്ഥു
൧൩൪.
‘‘നഗ്ഗാ ദുബ്ബണ്ണരൂപാസി, കിസാ ധമനിസന്ഥതാ;
ഉപ്ഫാസുലികേ
൧൩൫.
‘‘അഹം മത്താ തുവം തിസ്സാ, സപത്തീ തേ പുരേ അഹും;
പാപകമ്മം കരിത്വാന, പേതലോകം ഇതോ ഗതാ’’തി.
൧൩൬.
‘‘കിം നു കായേന വാചായ, മനസാ ദുക്കടം കതം;
കിസ്സ കമ്മവിപാകേന, പേതലോകം ഇതോ ഗതാ’’തി.
൧൩൭.
‘‘ചണ്ഡീ
താഹം ദുരുത്തം വത്വാന, പേതലോകം ഇതോ ഗതാ’’തി.
൧൩൮.
സബ്ബം
അഞ്ഞഞ്ച ഖോ തം പുച്ഛാമി, കേനാസി പംസുകുന്ഥിതാ’’തി.
൧൩൯.
‘‘സീസംന്ഹാതാ തുവം ആസി, സുചിവത്ഥാ അലങ്കതാ;
അഹഞ്ച ഖോ
൧൪൦.
‘‘തസ്സാ മേ പെക്ഖമാനായ, സാമികേന സമന്തയി;
തതോ മേ ഇസ്സാ വിപുലാ, കോധോ മേ സമജായഥ.
൧൪൧.
‘‘തതോ പംസും ഗഹെത്വാന, പംസുനാ തം ഹി ഓകിരിം
തസ്സ
൧൪൨.
‘‘സച്ചം അഹമ്പി ജാനാമി, പംസുനാ മം ത്വമോകിരി;
അഞ്ഞഞ്ച ഖോ തം പുച്ഛാമി, കേന ഖജ്ജസി കച്ഛുയാ’’തി.
൧൪൩.
‘‘ഭേസജ്ജഹാരീ ഉഭയോ, വനന്തം അഗമിമ്ഹസേ;
ത്വഞ്ച ഭേസജ്ജമാഹരി, അഹഞ്ച കപികച്ഛുനോ.
൧൪൪.
‘‘തസ്സാ ത്യാജാനമാനായ, സെയ്യം ത്യാഹം സമോകിരിം;
തസ്സ കമ്മവിപാകേന, തേന ഖജ്ജാമി കച്ഛുയാ’’തി.
൧൪൫.
‘‘സച്ചം
അഞ്ഞഞ്ച ഖോ തം പുച്ഛാമി, കേനാസി നഗ്ഗിയാ തുവ’’ന്തി.
൧൪൬.
‘‘സഹായാനം സമയോ ആസി, ഞാതീനം സമിതീ അഹു;
ത്വഞ്ച ആമന്തിതാ ആസി, സസാമിനീ നോ ച ഖോ അഹം.
൧൪൭.
‘‘തസ്സാ ത്യാജാനമാനായ, ദുസ്സം ത്യാഹം അപാനുദിം;
തസ്സ കമ്മവിപാകേന, തേനമ്ഹി നഗ്ഗിയാ അഹ’’ന്തി.
൧൪൮.
‘‘സച്ചം അഹമ്പി ജാനാമി, ദുസ്സം മേ ത്വം അപാനുദി;
അഞ്ഞഞ്ച ഖോ തം പുച്ഛാമി, കേനാസി ഗൂഥഗന്ധിനീ’’തി.
൧൪൯.
‘‘തവ
ഗൂഥകൂപേ അധാരേസിം
തസ്സ കമ്മവിപാകേന, തേനമ്ഹി ഗൂഥഗന്ധിനീ’’തി.
൧൫൦.
‘‘സച്ചം അഹമ്പി ജാനാമി, തം പാപം പകതം തയാ;
അഞ്ഞഞ്ച ഖോ തം പുച്ഛാമി, കേനാസി ദുഗ്ഗതാ തുവ’’ന്തി.
൧൫൧.
‘‘ഉഭിന്നം സമകം ആസി, യം ഗേഹേ വിജ്ജതേ ധനം;
സന്തേസു ദെയ്യധമ്മേസു, ദീപം നാകാസിമത്തനോ;
തസ്സ കമ്മവിപാകേന, തേനമ്ഹി ദുഗ്ഗതാ അഹം.
൧൫൨.
‘‘തദേവ
ന ഹി പാപേഹി കമ്മേഹി, സുലഭാ ഹോതി സുഗ്ഗതീ’’’തി.
൧൫൩.
‘‘വാമതോ മം ത്വം പച്ചേസി, അഥോപി മം ഉസൂയസി;
പസ്സ
൧൫൪.
‘‘തേ ഘരാ താ ച ദാസിയോ
തേ അഞ്ഞേ പരിചാരെന്തി, ന ഭോഗാ ഹൊന്തി സസ്സതാ.
൧൫൫.
‘‘ഇദാനി ഭൂതസ്സ പിതാ, ആപണാ ഗേഹമേഹിതി;
അപ്പേവ തേ ദദേ കിഞ്ചി, മാ സു താവ ഇതോ അഗാ’’തി.
൧൫൬.
‘‘നഗ്ഗാ ദുബ്ബണ്ണരൂപാമ്ഹി, കിസാ ധമനിസന്ഥതാ;
കോപീനമേതം ഇത്ഥീനം, മാ മം ഭൂതപിതാദ്ദസാ’’തി.
൧൫൭.
‘‘ഹന്ദ കിം വാ ത്യാഹം
യേന ത്വം സുഖിതാ അസ്സ, സബ്ബകാമസമിദ്ധിനീ’’തി.
൧൫൮.
‘‘ചത്താരോ
അട്ഠ ഭിക്ഖൂ ഭോജയിത്വാ, മമ ദക്ഖിണമാദിസ;
തദാഹം സുഖിതാ ഹെസ്സം, സബ്ബകാമസമിദ്ധിനീ’’തി.
൧൫൯.
സാധൂതി സാ പടിസ്സുത്വാ, ഭോജയിത്വാട്ഠ ഭിക്ഖവോ;
വത്ഥേഹച്ഛാദയിത്വാന, തസ്സാ ദക്ഖിണമാദിസീ.
൧൬൦.
സമനന്തരാനുദ്ദിട്ഠേ
ഭോജനച്ഛാദനപാനീയം, ദക്ഖിണായ ഇദം ഫലം.
൧൬൧.
തതോ സുദ്ധാ സുചിവസനാ, കാസികുത്തമധാരിനീ;
വിചിത്തവത്ഥാഭരണാ, സപത്തിം ഉപസങ്കമി.
൧൬൨.
‘‘അഭിക്കന്തേന വണ്ണേന, യാ ത്വം തിട്ഠസി ദേവതേ;
ഓഭാസെന്തീ
൧൬൩.
‘‘കേന തേതാദിസോ വണ്ണോ, കേന തേ ഇധ മിജ്ഝതി;
ഉപ്പജ്ജന്തി ച തേ ഭോഗാ, യേ കേചി മനസോ പിയാ.
൧൬൪.
‘‘പുച്ഛാമി തം ദേവി മഹാനുഭാവേ, മനുസ്സഭൂതാ കിമകാസി പുഞ്ഞം;
കേനാസി ഏവം ജലിതാനുഭാവാ, വണ്ണോ ച തേ സബ്ബദിസാ പഭാസതീ’’തി.
൧൬൫.
‘‘അഹം മത്താ തുവം തിസ്സാ, സപത്തീ തേ പുരേ അഹും;
പാപകമ്മം കരിത്വാന, പേതലോകം ഇതോ ഗതാ.
൧൬൬.
‘‘തവ ദിന്നേന ദാനേന, മോദാമി അകുതോഭയാ;
ചീരം ജീവാഹി ഭഗിനി, സഹ സബ്ബേഹി ഞാതിഭി;
അസോകം വിരജം ഠാനം, ആവാസം വസവത്തിനം.
൧൬൭.
‘‘ഇധ
വിനെയ്യ മച്ഛേരമലം സമൂലം, അനിന്ദിതാ സഗ്ഗമുപേഹി ഠാന’’ന്തി.
മത്താപേതിവത്ഥു തതിയം.
൪. നന്ദാപേതിവത്ഥു
൧൬൮.
‘‘കാളീ
പിങ്ഗലാസി കളാരാസി, ന തം മഞ്ഞാമി മാനുസി’’ന്തി.
൧൬൯.
‘‘അഹം
പാപകമ്മം കരിത്വാന, പേതലോകം ഇതോ ഗതാ’’തി.
൧൭൦.
‘‘കിം
കിസ്സ കമ്മവിപാകേന, പേതലോകം ഇതോ ഗതാ’’തി.
൧൭൧.
‘‘ചണ്ഡീ ച ഫരുസാ ചാസിം
താഹം ദുരുത്തം വത്വാന, പേതലോകം ഇതോ ഗതാ’’തി.
൧൭൨.
‘‘ഹന്ദുത്തരീയം ദദാമി തേ, ഇമം
ഇമം ദുസ്സം നിവാസെത്വാ, ഏഹി നെസ്സാമി തം ഘരം.
൧൭൩.
‘‘വത്ഥഞ്ച അന്നപാനഞ്ച, ലച്ഛസി ത്വം ഘരം ഗതാ;
പുത്തേ ച തേ പസ്സിസ്സസി, സുണിസായോ ച ദക്ഖസീ’’തി.
൧൭൪.
‘‘ഹത്ഥേന ഹത്ഥേ തേ ദിന്നം, ന മയ്ഹം ഉപകപ്പതി;
ഭിക്ഖൂ ച സീലസമ്പന്നേ, വീതരാഗേ ബഹുസ്സുതേ.
൧൭൫.
‘‘തപ്പേഹി അന്നപാനേന, മമ ദക്ഖിണമാദിസ;
തദാഹം സുഖിതാ ഹെസ്സം, സബ്ബകാമസമിദ്ധിനീ’’തി.
൧൭൬.
സാധൂതി സോ പടിസ്സുത്വാ, ദാനം വിപുലമാകിരി;
അന്നം പാനം ഖാദനീയം, വത്ഥസേനാസനാനി ച;
ഛത്തം ഗന്ധഞ്ച മാലഞ്ച, വിവിധാ ച ഉപാഹനാ.
൧൭൭.
ഭിക്ഖൂ ച സീലസമ്പന്നേ, വീതരാഗേ ബഹുസ്സുതേ;
തപ്പെത്വാ അന്നപാനേന, തസ്സാ ദക്ഖിണമാദിസീ.
൧൭൮.
സമനന്തരാനുദ്ദിട്ഠേ
ഭോജനച്ഛാദനപാനീയം, ദക്ഖിണായ ഇദം ഫലം.
൧൭൯.
തതോ
വിചിത്തവത്ഥാഭരണാ, സാമികം ഉപസങ്കമി.
൧൮൦.
‘‘അഭിക്കന്തേന വണ്ണേന, യാ ത്വം തിട്ഠസി ദേവതേ;
ഓഭാസെന്തീ ദിസാ സബ്ബാ, ഓസധീ വിയ താരകാ.
൧൮൧.
‘‘കേന തേതാദിസോ വണ്ണോ, കേന തേ ഇധ മിജ്ഝതി;
ഉപ്പജ്ജന്തി ച തേ ഭോഗാ, യേ കേചി മനസോ പിയാ.
൧൮൨.
‘‘പുച്ഛാമി
കേനാസി ഏവം ജലിതാനുഭാവാ, വണ്ണോ ച തേ സബ്ബദിസാ പഭാസതീ’’തി.
൧൮൩.
‘‘അഹം
പാപകമ്മം കരിത്വാന, പേതലോകം ഇതോ ഗതാ.
൧൮൪.
‘‘തവ ദിന്നേന ദാനേന, മോദാമി അകുതോഭയാ;
ചിരം ജീവ ഗഹപതി, സഹ സബ്ബേഹി ഞാതിഭി;
അസോകം വിരജം ഖേമം, ആവാസം വസവത്തിനം.
൧൮൫.
‘‘ഇധ ധമ്മം ചരിത്വാന, ദാനം ദത്വാ ഗഹപതി;
വിനെയ്യ മച്ഛേരമലം സമൂലം, അനിന്ദിതോ സഗ്ഗമുപേഹി ഠാന’’ന്തി.
നന്ദാപേതിവത്ഥു ചതുത്ഥം.
൫. മട്ഠകുണ്ഡലീപേതവത്ഥു
൧൮൬.
ബാഹാ പഗ്ഗയ്ഹ കന്ദസി, വനമജ്ഝേ കിം ദുക്ഖിതോ തുവ’’ന്തി.
൧൮൭.
‘‘സോവണ്ണമയോ പഭസ്സരോ, ഉപ്പന്നോ രഥപഞ്ജരോ മമ;
തസ്സ ചക്കയുഗം ന വിന്ദാമി, തേന ദുക്ഖേന ജഹാമി ജീവിത’’ന്തി.
൧൮൮.
‘‘സോവണ്ണമയം മണിമയം, ലോഹിതകമയം
ആചിക്ഖ മേ ഭദ്ദമാണവ, ചക്കയുഗം പടിപാദയാമി തേ’’തി.
൧൮൯.
സോ
സോവണ്ണമയോ രഥോ മമ, തേന ചക്കയുഗേന സോഭതീ’’തി.
൧൯൦.
‘‘ബാലോ ഖോ ത്വം അസി മാണവ, യോ ത്വം പത്ഥയസേ അപത്ഥിയം;
മഞ്ഞാമി തുവം മരിസ്സസി, ന ഹി ത്വം ലച്ഛസി ചന്ദസൂരിയേ’’തി.
൧൯൧.
‘‘ഗമനാഗമനമ്പി ദിസ്സതി, വണ്ണധാതു ഉഭയത്ഥ വീഥിയാ;
പേതോ കാലകതോ ന ദിസ്സതി, കോ നിധ കന്ദതം ബാല്യതരോ’’തി.
൧൯൨.
‘‘സച്ചം ഖോ വദേസി മാണവ, അഹമേവ കന്ദതം ബാല്യതരോ;
ചന്ദം വിയ ദാരകോ രുദം, പേതം കാലകതാഭിപത്ഥയി’’ന്തി.
൧൯൩.
‘‘ആദിത്തം വത മം സന്തം, ഘതസിത്തംവ പാവകം;
വാരിനാ വിയ ഓസിഞ്ചം, സബ്ബം നിബ്ബാപയേ ദരം.
൧൯൪.
‘‘അബ്ബഹീ
യോ മേ സോകപരേതസ്സ, പുത്തസോകം അപാനുദി.
൧൯൫.
‘‘സ്വാഹം അബ്ബൂള്ഹസല്ലൊസ്മി, സീതിഭൂതൊസ്മി നിബ്ബുതോ;
ന സോചാമി ന രോദാമി, തവ സുത്വാന മാണവാ’’തി.
൧൯൬.
‘‘ദേവതാ
കോ വാ ത്വം കസ്സ വാ പുത്തോ, കഥം ജാനേമു തം മയ’’ന്തി.
൧൯൭.
‘‘യഞ്ച കന്ദസി യഞ്ച രോദസി, പുത്തം ആളാഹനേ സയം ദഹിത്വാ;
സ്വാഹം കുസലം കരിത്വാ കമ്മം, തിദസാനം സഹബ്യതം ഗതോ’’തി.
൧൯൮.
‘‘അപ്പം
ഉപോസഥകമ്മം വാ താദിസം, കേന കമ്മേന ഗതോസി ദേവലോക’’ന്തി.
൧൯൯.
‘‘ആബാധികോഹം ദുക്ഖിതോ ഗിലാനോ, ആതുരരൂപൊമ്ഹി സകേ നിവേസനേ;
ബുദ്ധം വിഗതരജം വിതിണ്ണകങ്ഖം, അദ്ദക്ഖിം സുഗതം അനോമപഞ്ഞം.
൨൦൦.
‘‘സ്വാഹം മുദിതമനോ പസന്നചിത്തോ, അഞ്ജലിം അകരിം തഥാഗതസ്സ;
താഹം കുസലം കരിത്വാന കമ്മം, തിദസാനം സഹബ്യതം ഗതോ’’തി.
൨൦൧.
‘‘അച്ഛരിയം വത അബ്ഭുതം വത, അഞ്ജലികമ്മസ്സ അയമീദിസോ വിപാകോ;
അഹമ്പി മുദിതമനോ പസന്നചിത്തോ, അജ്ജേവ ബുദ്ധം സരണം വജാമീ’’തി.
൨൦൨.
‘‘അജ്ജേവ ബുദ്ധം സരണം വജാഹി, ധമ്മഞ്ച സങ്ഘഞ്ച പസന്നചിത്തോ;
തഥേവ സിക്ഖായ പദാനി പഞ്ച, അഖണ്ഡഫുല്ലാനി സമാദിയസ്സു.
൨൦൩.
‘‘പാണാതിപാതാ വിരമസ്സു ഖിപ്പം, ലോകേ അദിന്നം പരിവജ്ജയസ്സു;
അമജ്ജപോ മാ ച മുസാ ഭണാഹി, സകേന ദാരേന ച ഹോഹി തുട്ഠോ’’തി.
൨൦൪.
‘‘അത്ഥകാമോസി മേ യക്ഖ, ഹിതകാമോസി ദേവതേ;
കരോമി തുയ്ഹം വചനം, ത്വംസി ആചരിയോ മമാതി.
൨൦൫.
‘‘ഉപേമി സരണം ബുദ്ധം, ധമ്മഞ്ചാപി അനുത്തരം;
സങ്ഘഞ്ച നരദേവസ്സ, ഗച്ഛാമി സരണം അഹം.
൨൦൬.
‘‘പാണാതിപാതാ
അമജ്ജപോ നോ ച മുസാ ഭണാമി; സകേന ദാരേന ച ഹോമി തുട്ഠോ’’തി.
മട്ഠകുണ്ഡലീപേതവത്ഥു പഞ്ചമം.
൬. കണ്ഹപേതവത്ഥു
൨൦൭.
‘‘ഉട്ഠേഹി
യോ ച തുയ്ഹം സകോ ഭാതാ, ഹദയം ചക്ഖു ച
തസ്സ വാതാ ബലീയന്തി, സസം ജപ്പതി
൨൦൮.
‘‘തസ്സ
തരമാനരൂപോ വുട്ഠാസി, ഭാതുസോകേന അട്ടിതോ.
൨൦൯.
‘‘കിം നു ഉമ്മത്തരൂപോവ, കേവലം ദ്വാരകം ഇമം;
സസോ സസോതി ലപസി, കീദിസം സസമിച്ഛസി.
൨൧൦.
‘‘സോവണ്ണമയം മണിമയം, ലോഹമയം അഥ രൂപിയമയം;
സങ്ഖസിലാപവാളമയം, കാരയിസ്സാമി തേ സസം.
൨൧൧.
‘‘സന്തി അഞ്ഞേപി സസകാ, അരഞ്ഞവനഗോചരാ;
തേപി തേ ആനയിസ്സാമി, കീദിസം സസമിച്ഛസീ’’തി.
൨൧൨.
‘‘നാഹമേതേ സസേ ഇച്ഛേ, യേ സസാ പഥവിസ്സിതാ;
ചന്ദതോ സസമിച്ഛാമി, തം മേ ഓഹര കേസവാ’’തി.
൨൧൩.
‘‘സോ നൂന മധുരം ഞാതി, ജീവിതം വിജഹിസ്സസി;
അപത്ഥിയം പത്ഥയസി, ചന്ദതോ സസമിച്ഛസീ’’തി.
൨൧൪.
‘‘ഏവം ചേ കണ്ഹ ജാനാസി, യഥഞ്ഞമനുസാസസി;
കസ്മാ
൨൧൫.
‘‘ന യം ലബ്ഭാ മനുസ്സേന, അമനുസ്സേന വാ പന;
ജാതോ മേ മാ മരി പുത്തോ, കുതോ ലബ്ഭാ അലബ്ഭിയം.
൨൧൬.
‘‘ന
സക്കാ ആനയിതും കണ്ഹ, യം പേതമനുസോചസി.
൨൧൭.
‘‘മഹദ്ധനാ
പഹൂതധനധഞ്ഞാസേ, തേപി നോ
൨൧൮.
‘‘ഖത്തിയാ ബ്രാഹ്മണാ വെസ്സാ, സുദ്ദാ ചണ്ഡാലപുക്കുസാ;
ഏതേ ചഞ്ഞേ ച ജാതിയാ, തേപി നോ അജരാമരാ.
൨൧൯.
‘‘യേ മന്തം പരിവത്തെന്തി, ഛളങ്ഗം ബ്രഹ്മചിന്തിതം;
ഏതേ ചഞ്ഞേ ച വിജ്ജായ, തേപി നോ അജരാമരാ.
൨൨൦.
‘‘ഇസയോ വാപി
സരീരം തേപി കാലേന, വിജഹന്തി തപസ്സിനോ.
൨൨൧.
‘‘ഭാവിതത്താ അരഹന്തോ, കതകിച്ചാ അനാസവാ;
നിക്ഖിപന്തി ഇമം ദേഹം, പുഞ്ഞപാപപരിക്ഖയാ’’തി.
൨൨൨.
‘‘ആദിത്തം വത മം സന്തം, ഘതസിത്തംവ പാവകം;
വാരിനാ വിയ ഓസിഞ്ചം, സബ്ബം നിബ്ബാപയേ ദരം.
൨൨൩.
‘‘അബ്ബഹീ
യോ മേ സോകപരേതസ്സ, പുത്തസോകം അപാനുദി.
൨൨൪.
‘‘സ്വാഹം
ന സോചാമി ന രോദാമി, തവ സുത്വാന ഭാതിക’’
൨൨൫.
ഏവം കരൊന്തി സപ്പഞ്ഞാ, യേ ഹൊന്തി അനുകമ്പകാ;
നിവത്തയന്തി സോകമ്ഹാ, ഘടോ ജെട്ഠംവ ഭാതരം.
൨൨൬.
യസ്സ ഏതാദിസാ ഹൊന്തി, അമച്ചാ പരിചാരകാ;
സുഭാസിതേന അന്വെന്തി, ഘടോ ജെട്ഠംവ ഭാതരന്തി.
കണ്ഹപേതവത്ഥു ഛട്ഠം.
൭. ധനപാലസെട്ഠിപേതവത്ഥു
൨൨൭.
‘‘നഗ്ഗോ
ഉപ്ഫാസുലികോ കിസികോ, കോ നു ത്വമസി മാരിസ’’.
൨൨൮.
‘‘അഹം ഭദന്തേ പേതൊമ്ഹി, ദുഗ്ഗതോ യമലോകികോ;
പാപകമ്മം കരിത്വാന, പേതലോകം ഇതോ ഗതോ’’.
൨൨൯.
‘‘കിം നു കായേന വാചായ, മനസാ ദുക്കടം കതം;
കിസ്സ കമ്മവിപാകേന, പേതലോകം ഇതോ ഗതോ’’.
൨൩൦.
‘‘നഗരം അത്ഥി പണ്ണാനം
തത്ഥ സെട്ഠി പുരേ ആസിം, ധനപാലോതി മം വിദൂ.
൨൩൧.
‘‘അസീതി സകടവാഹാനം, ഹിരഞ്ഞസ്സ അഹോസി മേ;
പഹൂതം മേ ജാതരൂപം, മുത്താ വേളുരിയാ ബഹൂ.
൨൩൨.
‘‘താവ മഹദ്ധനസ്സാപി, ന മേ ദാതും പിയം അഹു;
പിദഹിത്വാ
൨൩൩.
‘‘അസ്സദ്ധോ മച്ഛരീ ചാസിം, കദരിയോ പരിഭാസകോ;
ദദന്താനം കരൊന്താനം, വാരയിസ്സം ബഹു ജനേ
൨൩൪.
‘‘വിപാകോ
പൊക്ഖരഞ്ഞോദപാനാനി, ആരാമാനി ച രോപിതേ;
പപായോ ച വിനാസേസിം, ദുഗ്ഗേ സങ്കമനാനി ച.
൨൩൫.
‘‘സ്വാഹം
ഉപപന്നോ പെത്തിവിസയം, ഖുപ്പിപാസസമപ്പിതോ.
൨൩൬.
‘‘പഞ്ചപണ്ണാസവസ്സാനി, യതോ കാലങ്കതോ അഹം;
നാഭിജാനാമി ഭുത്തം വാ, പീതം വാ പന പാനിയം.
൨൩൭.
‘‘യോ സംയമോ സോ വിനാസോ,യോ വിനാസോ സോ സംയമോ;
പേതാ ഹി കിര ജാനന്തി, യോ സംയമോ സോ വിനാസോ.
൨൩൮.
‘‘അഹം
സന്തേസു ദെയ്യധമ്മേസു, ദീപം നാകാസിമത്തനോ;
സ്വാഹം പച്ഛാനുതപ്പാമി, അത്തകമ്മഫലൂപഗോ.
൨൩൯.
ഏകന്തകടുകം ഘോരം, നിരയം പപതിസ്സഹം.
൨൪൦.
അയോപാകാരപരിയന്തം, അയസാ പടികുജ്ജിതം.
൨൪൧.
സമന്താ യോജനസതം, ഫരിത്വാ തിട്ഠതി സബ്ബദാ.
൨൪൨.
ഫലം പാപസ്സ കമ്മസ്സ, തസ്മാ സോചാമഹം ഭുസം.
൨൪൩.
‘‘തം വോ വദാമി ഭദ്ദം വോ, യാവന്തെത്ഥ സമാഗതാ;
മാകത്ഥ പാപകം കമ്മം, ആവി വാ യദി വാ രഹോ.
൨൪൪.
‘‘സചേ തം പാപകം കമ്മം, കരിസ്സഥ കരോഥ വാ;
ന വോ ദുക്ഖാ പമുത്യത്ഥി
൨൪൫.
‘‘മത്തെയ്യാ ഹോഥ പെത്തെയ്യാ, കുലേ ജെട്ഠാപചായികാ;
സാമഞ്ഞാ ഹോഥ ബ്രഹ്മഞ്ഞാ, ഏവം സഗ്ഗം ഗമിസ്സഥാ’’തി.
ധനപാലസെട്ഠിപേതവത്ഥു സത്തമം.
൮. ചൂളസെട്ഠിപേതവത്ഥു
൨൪൬.
‘‘നഗ്ഗോ
ആചിക്ഖ മേ തം അപി സക്കുണേമു, സബ്ബേന വിത്തം പടിപാദയേ തുവ’’ന്തി.
൨൪൭.
‘‘ബാരാണസീ
അദാതാ ഗേധിതമനോ ആമിസസ്മിം, ദുസ്സീല്യേന യമവിസയമ്ഹി പത്തോ.
൨൪൮.
‘‘സോ സൂചികായ കിലമിതോ തേഹി,
തേനേവ ഞാതീസു യാമി ആമിസകിഞ്ചിക്ഖഹേതു;
അദാനസീലാ ന ച സദ്ദഹന്തി,
ദാനഫലം ഹോതി പരമ്ഹി ലോകേ.
൨൪൯.
‘‘ധീതാ
തമുപക്ഖടം പരിവിസയന്തി ബ്രാഹ്മണാ
൨൫൦.
തമവോച രാജാ ‘‘അനുഭവിയാന തമ്പി,
എയ്യാസി ഖിപ്പം അഹമപി കസ്സം പൂജം;
ആചിക്ഖ മേ തം യദി അത്ഥി ഹേതു,
സദ്ധായിതം ഹേതുവചോ സുണോമാ’’തി.
൨൫൧.
‘തഥാ’തി വത്വാ അഗമാസി തത്ഥ, ഭുഞ്ജിംസു ഭത്തം ന ച ദക്ഖിണാരഹാ;
പച്ചാഗമി
൨൫൨.
ദിസ്വാന പേതം പുനദേവ ആഗതം, രാജാ അവോച ‘‘അഹമപി കിം ദദാമി;
ആചിക്ഖ മേ തം യദി അത്ഥി ഹേതു, യേന തുവം ചിരതരം പീണിതോ സിയാ’’തി.
൨൫൩.
‘‘ബുദ്ധഞ്ച സങ്ഘം പരിവിസിയാന രാജ, അന്നേന പാനേന ച ചീവരേന;
തം ദക്ഖിണം ആദിസ മേ ഹിതായ, ഏവം അഹം ചിരതരം പീണിതോ സിയാ’’തി.
൨൫൪.
തതോ
ആരോചേസി പകതം
൨൫൫.
സോ പൂജിതോ അതിവിയ സോഭമാനോ, പാതുരഹോസി പുരതോ ജനാധിപസ്സ;
‘‘യക്ഖോഹമസ്മി പരമിദ്ധിപത്തോ, ന മയ്ഹമത്ഥി സമാ സദിസാ
൨൫൬.
‘‘പസ്സാനുഭാവം അപരിമിതം മമയിദം, തയാനുദിട്ഠം
സന്തപ്പിതോ സതതം സദാ ബഹൂഹി, യാമി അഹം സുഖിതോ മനുസ്സദേവാ’’തി.
ചൂളസെട്ഠിപേതവത്ഥു അട്ഠമം നിട്ഠിതം.
ഭാണവാരം പഠമം നിട്ഠിതം.
൯. അങ്കുരപേതവത്ഥു
൨൫൭.
‘‘യസ്സ
അയം കാമദദോ യക്ഖോ, ഇമം യക്ഖം നയാമസേ.
൨൫൮.
‘‘ഇമം യക്ഖം ഗഹെത്വാന, സാധുകേന പസയ്ഹ വാ;
യാനം ആരോപയിത്വാന, ഖിപ്പം ഗച്ഛാമ ദ്വാരക’’ന്തി.
൨൫൯.
ന തസ്സ സാഖം ഭഞ്ജെയ്യ, മിത്തദുബ്ഭോ ഹി പാപകോ’’തി.
൨൬൦.
‘‘യസ്സ രുക്ഖസ്സ ഛായായ, നിസീദെയ്യ സയെയ്യ വാ;
ഖന്ധമ്പി തസ്സ ഛിന്ദെയ്യ, അത്ഥോ ചേ താദിസോ സിയാ’’തി.
൨൬൧.
‘‘യസ്സ
ന തസ്സ പത്തം ഭിന്ദെയ്യ
൨൬൨.
‘‘യസ്സ രുക്ഖസ്സ ഛായായ, നിസീദെയ്യ സയെയ്യ വാ;
സമൂലമ്പി തം അബ്ബുഹേ
൨൬൩.
‘‘യസ്സേകരത്തിമ്പി ഘരേ വസെയ്യ, യത്ഥന്നപാനം പുരിസോ ലഭേഥ;
ന തസ്സ പാപം മനസാപി ചിന്തയേ, കതഞ്ഞുതാ
൨൬൪.
‘‘യസ്സേകരത്തിമ്പി ഘരേ വസെയ്യ, അന്നേന പാനേന ഉപട്ഠിതോ സിയാ;
ന തസ്സ പാപം മനസാപി ചിന്തയേ, അദുബ്ഭപാണീ ദഹതേ മിത്തദുബ്ഭിം.
൨൬൫.
‘‘യോ പുബ്ബേ കതകല്യാണോ, പച്ഛാ പാപേന ഹിംസതി;
അല്ലപാണിഹതോ
൨൬൬.
‘‘നാഹം ദേവേന വാ മനുസ്സേന വാ, ഇസ്സരിയേന വാഹം സുപ്പസയ്ഹോ;
യക്ഖോഹമസ്മി പരമിദ്ധിപത്തോ, ദൂരങ്ഗമോ വണ്ണബലൂപപന്നോ’’തി.
൨൬൭.
‘‘പാണി തേ സബ്ബസോ വണ്ണോ, പഞ്ചധാരോ മധുസ്സവോ;
നാനാരസാ പഗ്ഘരന്തി, മഞ്ഞേഹം തം പുരിന്ദദ’’ന്തി.
൨൬൮.
‘‘നാമ്ഹി ദേവോ ന ഗന്ധബ്ബോ, നാപി സക്കോ പുരിന്ദദോ;
പേതം മം അങ്കുര ജാനാഹി, രോരുവമ്ഹാ
൨൬൯.
‘‘കിംസീലോ
കേന തേ ബ്രഹ്മചരിയേന, പുഞ്ഞം പാണിമ്ഹി ഇജ്ഝതീ’’തി.
൨൭൦.
‘‘തുന്നവായോ പുരേ ആസിം, രോരുവസ്മിം തദാ അഹം;
സുകിച്ഛവുത്തി കപണോ, ന മേ വിജ്ജതി ദാതവേ.
൨൭൧.
‘‘നിവേസനഞ്ച
സദ്ധസ്സ ദാനപതിനോ, കതപുഞ്ഞസ്സ ലജ്ജിനോ.
൨൭൨.
‘‘തത്ഥ യാചനകാ യന്തി, നാനാഗൊത്താ വനിബ്ബകാ;
തേ ച മം തത്ഥ പുച്ഛന്തി, അസയ്ഹസ്സ നിവേസനം.
൨൭൩.
‘‘കത്ഥ ഗച്ഛാമ ഭദ്ദം വോ, കത്ഥ ദാനം പദീയതി;
തേസാഹം പുട്ഠോ അക്ഖാമി, അസയ്ഹസ്സ നിവേസനം.
൨൭൪.
‘‘പഗ്ഗയ്ഹ ദക്ഖിണം ബാഹും, എത്ഥ ഗച്ഛഥ ഭദ്ദം വോ;
എത്ഥ ദാനം പദീയതി, അസയ്ഹസ്സ നിവേസനേ.
൨൭൫.
‘‘തേന പാണി കാമദദോ, തേന പാണി മധുസ്സവോ;
തേന മേ ബ്രഹ്മചരിയേന, പുഞ്ഞം പാണിമ്ഹി ഇജ്ഝതീ’’തി.
൨൭൬.
‘‘ന കിര ത്വം അദാ ദാനം, സകപാണീഹി കസ്സചി;
പരസ്സ ദാനം അനുമോദമാനോ, പാണിം പഗ്ഗയ്ഹ പാവദി.
൨൭൭.
‘‘തേന പാണി കാമദദോ, തേന പാണി മധുസ്സവോ;
തേന തേ ബ്രഹ്മചരിയേന, പുഞ്ഞം പാണിമ്ഹി ഇജ്ഝതി.
൨൭൮.
‘‘യോ
സോ ഹിത്വാ മാനുസം ദേഹം, കിം നു സോ ദിസതം ഗതോ’’തി.
൨൭൯.
‘‘നാഹം പജാനാമി അസയ്ഹസാഹിനോ, അങ്ഗീരസസ്സ ഗതിം ആഗതിം വാ;
സുതഞ്ച മേ വെസ്സവണസ്സ സന്തികേ, സക്കസ്സ സഹബ്യതം ഗതോ അസയ്ഹോ’’തി.
൨൮൦.
‘‘അലമേവ കാതും കല്യാണം, ദാനം ദാതും യഥാരഹം;
പാണിം കാമദദം ദിസ്വാ, കോ പുഞ്ഞം ന കരിസ്സതി.
൨൮൧.
‘‘സോ ഹി നൂന ഇതോ ഗന്ത്വാ, അനുപ്പത്വാന ദ്വാരകം;
ദാനം പട്ഠപയിസ്സാമി, യം മമസ്സ സുഖാവഹം.
൨൮൨.
‘‘ദസ്സാമന്നഞ്ച പാനഞ്ച, വത്ഥസേനാസനാനി ച;
പപഞ്ച ഉദപാനഞ്ച, ദുഗ്ഗേ സങ്കമനാനി ചാ’’തി.
൨൮൩.
‘‘കേന
അക്ഖീനി ച പഗ്ഘരന്തി, കിം പാപം പകതം തയാ’’തി.
൨൮൪.
‘‘അങ്ഗീരസസ്സ
തസ്സാഹം ദാനവിസ്സഗ്ഗേ, ദാനേ അധികതോ അഹും.
൨൮൫.
‘‘തത്ഥ യാചനകേ ദിസ്വാ, ആഗതേ ഭോജനത്ഥികേ;
ഏകമന്തം അപക്കമ്മ, അകാസിം കുണലിം മുഖം.
൨൮൬.
‘‘തേന
അക്ഖീനി മേ പഗ്ഘരന്തി, തം പാപം പകതം മയാ’’തി.
൨൮൭.
‘‘ധമ്മേന
അക്ഖീനി ച പഗ്ഘരന്തി, യം തം പരസ്സ ദാനസ്സ;
അകാസി കുണലിം മുഖം.
൨൮൮.
‘‘കഥം ഹി ദാനം ദദമാനോ, കരെയ്യ പരപത്തിയം;
അന്നം പാനം ഖാദനീയം, വത്ഥസേനാസനാനി ച.
൨൮൯.
‘‘സോ ഹി നൂന ഇതോ ഗന്ത്വാ, അനുപ്പത്വാന ദ്വാരകം;
ദാനം പട്ഠപയിസ്സാമി, യം മമസ്സ സുഖാവഹം.
൨൯൦.
‘‘ദസ്സാമന്നഞ്ച പാനഞ്ച, വത്ഥസേനാസനാനി ച;
പപഞ്ച ഉദപാനഞ്ച, ദുഗ്ഗേ സങ്കമനാനി ചാ’’തി.
൨൯൧.
തതോ ഹി സോ നിവത്തിത്വാ, അനുപ്പത്വാന ദ്വാരകം;
ദാനം പട്ഠപയി അങ്കുരോ, യംതുമസ്സ
൨൯൨.
അദാ അന്നഞ്ച പാനഞ്ച, വത്ഥസേനാസനാനി ച;
പപഞ്ച ഉദപാനഞ്ച, വിപ്പസന്നേന ചേതസാ.
൨൯൩.
‘‘കോ ഛാതോ കോ ച തസിതോ, കോ വത്ഥം പരിദഹിസ്സതി;
കസ്സ സന്താനി യൊഗ്ഗാനി, ഇതോ യോജെന്തു വാഹനം.
൨൯൪.
‘‘കോ ഛത്തിച്ഛതി ഗന്ധഞ്ച, കോ മാലം കോ ഉപാഹനം;
ഇതിസ്സു തത്ഥ ഘോസെന്തി, കപ്പകാ സൂദമാഗധാ
സദാ സായഞ്ച പാതോ ച, അങ്കുരസ്സ നിവേസനേ.
൨൯൫.
‘‘‘സുഖം
ദുക്ഖം
൨൯൬.
‘‘‘സുഖം സുപതി അങ്കുരോ’, ഇതി ജാനാതി മം ജനോ;
ദുക്ഖം സിന്ധക സുപാമി, അപ്പകേ സു വനിബ്ബകേ’’തി.
൨൯൭.
‘‘സക്കോ ചേ തേ വരം ദജ്ജാ, താവതിംസാനമിസ്സരോ;
കിസ്സ സബ്ബസ്സ ലോകസ്സ, വരമാനോ വരം വരേ’’തി.
൨൯൮.
‘‘സക്കോ ചേ മേ വരം ദജ്ജാ, താവതിംസാനമിസ്സരോ;
കാലുട്ഠിതസ്സ മേ സതോ, സുരിയുഗ്ഗമനം പതി;
ദിബ്ബാ ഭക്ഖാ പാതുഭവെയ്യും, സീലവന്തോ ച യാചകാ.
൨൯൯.
‘‘ദദതോ
ദദം ചിത്തം പസാദെയ്യം, ഏതം സക്കം വരം വരേ’’തി.
൩൦൦.
‘‘ന സബ്ബവിത്താനി പരേ പവെച്ഛേ, ദദെയ്യ ദാനഞ്ച ധനഞ്ച രക്ഖേ;
തസ്മാ ഹി ദാനാ ധനമേവ സെയ്യോ, അതിപ്പദാനേന കുലാ ന ഹൊന്തി.
൩൦൧.
‘‘അദാനമതിദാനഞ്ച, നപ്പസംസന്തി പണ്ഡിതാ;
തസ്മാ ഹി ദാനാ ധനമേവ സെയ്യോ, സമേന വത്തെയ്യ സ ധീരധമ്മോ’’തി.
൩൦൨.
‘‘അഹോ വത രേ അഹമേവ ദജ്ജം, സന്തോ ച മം സപ്പുരിസാ ഭജെയ്യും;
മേഘോവ
൩൦൩.
‘‘യസ്സ യാചനകേ ദിസ്വാ, മുഖവണ്ണോ പസീദതി;
ദത്വാ അത്തമനോ ഹോതി, തം ഘരം വസതോ സുഖം.
൩൦൪.
‘‘യസ്സ യാചനകേ ദിസ്വാ, മുഖവണ്ണോ പസീദതി;
ദത്വാ അത്തമനോ ഹോതി, ഏസാ യഞ്ഞസ്സ
൩൦൫.
ദത്വാ അത്തമനോ ഹോതി, ഏസാ യഞ്ഞസ്സ
൩൦൬.
സട്ഠി വാഹസഹസ്സാനി, അങ്കുരസ്സ നിവേസനേ;
ഭോജനം ദീയതേ നിച്ചം, പുഞ്ഞപെക്ഖസ്സ ജന്തുനോ.
൩൦൭.
തിസഹസ്സാനി സൂദാനി ഹി
അങ്കുരം ഉപജീവന്തി, ദാനേ യഞ്ഞസ്സ വാവടാ
൩൦൮.
സട്ഠി പുരിസസഹസ്സാനി, ആമുത്തമണികുണ്ഡലാ;
അങ്കുരസ്സ മഹാദാനേ, കട്ഠം ഫാലെന്തി മാണവാ.
൩൦൯.
സോളസിത്ഥിസഹസ്സാനി, സബ്ബാലങ്കാരഭൂസിതാ;
അങ്കുരസ്സ മഹാദാനേ, വിധാ പിണ്ഡെന്തി നാരിയോ.
൩൧൦.
സോളസിത്ഥിസഹസ്സാനി, സബ്ബാലങ്കാരഭൂസിതാ;
അങ്കുരസ്സ മഹാദാനേ, ദബ്ബിഗാഹാ ഉപട്ഠിതാ.
൩൧൧.
ബഹും
സക്കച്ചഞ്ച സഹത്ഥാ ച, ചിത്തീകത്വാ പുനപ്പുനം.
൩൧൨.
ബഹൂ മാസേ ച പക്ഖേ ച, ഉതുസംവച്ഛരാനി ച;
മഹാദാനം പവത്തേസി, അങ്കുരോ ദീഘമന്തരം.
൩൧൩.
ഏവം
സോ ഹിത്വാ മാനുസം ദേഹം, താവതിംസൂപഗോ അഹു.
൩൧൪.
കടച്ഛുഭിക്ഖം ദത്വാന, അനുരുദ്ധസ്സ ഇന്ദകോ;
സോ ഹിത്വാ മാനുസം ദേഹം, താവതിംസൂപഗോ അഹു.
൩൧൫.
ദസഹി ഠാനേഹി അങ്കുരം, ഇന്ദകോ അതിരോചതി;
രൂപേ സദ്ദേ രസേ ഗന്ധേ, ഫൊട്ഠബ്ബേ ച മനോരമേ.
൩൧൬.
ആയുനാ യസസാ ചേവ, വണ്ണേന ച സുഖേന ച;
ആധിപച്ചേന അങ്കുരം, ഇന്ദകോ അതിരോചതി.
൩൧൭.
താവതിംസേ യദാ ബുദ്ധോ, സിലായം പണ്ഡുകമ്ബലേ;
പാരിച്ഛത്തകമൂലമ്ഹി, വിഹാസി പുരിസുത്തമോ.
൩൧൮.
ദസസു
പയിരുപാസന്തി സമ്ബുദ്ധം, വസന്തം നഗമുദ്ധനി.
൩൧൯.
ന കോചി ദേവോ വണ്ണേന, സമ്ബുദ്ധം അതിരോചതി;
സബ്ബേ ദേവേ അതിക്കമ്മ
൩൨൦.
യോജനാനി
അവിദൂരേവ ബുദ്ധസ്സ
൩൨൧.
ഓലോകെത്വാന സമ്ബുദ്ധോ, അങ്കുരഞ്ചാപി ഇന്ദകം;
ദക്ഖിണെയ്യം സമ്ഭാവെന്തോ
൩൨൨.
‘‘മഹാദാനം തയാ ദിന്നം, അങ്കുര ദീഘമന്തരം;
അതിദൂരേ
൩൨൩.
ചോദിതോ ഭാവിതത്തേന, അങ്കുരോ ഇദമബ്രവി;
‘‘കിം മയ്ഹം തേന ദാനേന, ദക്ഖിണെയ്യേന സുഞ്ഞതം.
൩൨൪.
‘‘അയം സോ ഇന്ദകോ യക്ഖോ, ദജ്ജാ ദാനം പരിത്തകം;
അതിരോചതി അമ്ഹേഹി, ചന്ദോ താരഗണേ യഥാ’’തി.
൩൨൫.
‘‘ഉജ്ജങ്ഗലേ യഥാ ഖെത്തേ, ബീജം ബഹുമ്പി രോപിതം;
ന വിപുലഫലം ഹോതി, നപി തോസേതി കസ്സകം.
൩൨൬.
‘‘തഥേവ ദാനം ബഹുകം, ദുസ്സീലേസു പതിട്ഠിതം;
ന വിപുലഫലം ഹോതി, നപി തോസേതി ദായകം.
൩൨൭.
‘‘യഥാപി
സമ്മാ ധാരം പവെച്ഛന്തേ, ഫലം തോസേതി കസ്സകം.
൩൨൮.
‘‘തഥേവ സീലവന്തേസു, ഗുണവന്തേസു താദിസു;
അപ്പകമ്പി കതം കാരം, പുഞ്ഞം ഹോതി മഹപ്ഫല’’ന്തി.
൩൨൯.
വിചെയ്യ
വിചെയ്യ ദാനം ദത്വാന, സഗ്ഗം ഗച്ഛന്തി ദായകാ.
൩൩൦.
വിചെയ്യ
ഏതേസു ദിന്നാനി മഹപ്ഫലാനി, ബീജാനി വുത്താനി യഥാ സുഖെത്തേതി.
അങ്കുരപേതവത്ഥു നവമം.
൧൦. ഉത്തരമാതുപേതിവത്ഥു
൩൩൧.
ദിവാവിഹാരഗതം
തം പേതീ ഉപസങ്കമ്മ, ദുബ്ബണ്ണാ ഭീരുദസ്സനാ.
൩൩൨.
കേസാ ചസ്സാ അതിദീഘാ
കേസേഹി സാ പടിച്ഛന്നാ, സമണം ഏതദബ്രവി.
൩൩൩.
‘‘പഞ്ചപണ്ണാസവസ്സാനി, യതോ കാലങ്കതാ അഹം;
നാഭിജാനാമി ഭുത്തം വാ, പീതം വാ പന പാനിയം;
ദേഹി ത്വം പാനിയം ഭന്തേ, തസിതാ പാനിയായ മേ’’തി.
൩൩൪.
‘‘അയം സീതോദികാ ഗങ്ഗാ, ഹിമവന്തതോ
പിവ എത്തോ ഗഹെത്വാന, കിം മം യാചസി പാനിയ’’ന്തി.
൩൩൫.
‘‘സചാഹം ഭന്തേ ഗങ്ഗായ, സയം ഗണ്ഹാമി പാനിയം;
ലോഹിതം മേ പരിവത്തതി, തസ്മാ യാചാമി പാനിയ’’ന്തി.
൩൩൬.
‘‘കിം നു കായേന വാചായ, മനസാ ദുക്കടം കതം;
കിസ്സ കമ്മവിപാകേന, ഗങ്ഗാ തേ ഹോതി ലോഹിത’’ന്തി.
൩൩൭.
‘‘പുത്തോ മേ ഉത്തരോ നാമ
സോ
൩൩൮.
‘‘ചീവരം
തമഹം പരിഭാസാമി, മച്ഛേരേന ഉപദ്ദുതാ.
൩൩൯.
‘‘യം ത്വം മയ്ഹം അകാമായ, സമണാനം പവെച്ഛസി;
ചീവരം പിണ്ഡപാതഞ്ച, പച്ചയം സയനാസനം.
൩൪൦.
‘‘ഏതം
തസ്സ കമ്മസ്സ വിപാകേന, ഗങ്ഗാ മേ ഹോതി ലോഹിത’’ന്തി.
ഉത്തരമാതുപേതിവത്ഥു ദസമം.
൧൧. സുത്തപേതവത്ഥു
൩൪൧.
‘‘അഹം
തസ്സ വിപാകോ വിപുലഫലൂപലബ്ഭതി, ബഹുകാ ച മേ ഉപ്പജ്ജരേ
൩൪൨.
‘‘പുപ്ഫാഭികിണ്ണം രമിതം
സാഹം ഭുഞ്ജാമി ച പാരുപാമി ച, പഹൂതവിത്താ ന ച താവ ഖീയതി.
൩൪൩.
‘‘തസ്സേവ കമ്മസ്സ വിപാകമന്വയാ, സുഖഞ്ച സാതഞ്ച ഇധൂപലബ്ഭതി;
സാഹം ഗന്ത്വാ പുനദേവ മാനുസം, കാഹാമി
൩൪൪.
‘‘സത്ത തുവം വസ്സസതാ ഇധാഗതാ,
ജിണ്ണാ ച വുഡ്ഢാ ച തഹിം ഭവിസ്സസി;
സബ്ബേവ തേ കാലകതാ ച ഞാതകാ,
കിം തത്ഥ ഗന്ത്വാന ഇതോ കരിസ്സസീ’’തി.
൩൪൫.
‘‘സത്തേവ വസ്സാനി ഇധാഗതായ മേ, ദിബ്ബഞ്ച സുഖഞ്ച സമപ്പിതായ;
സാഹം ഗന്ത്വാന പുനദേവ മാനുസം, കാഹാമി പുഞ്ഞാനി നയയ്യപുത്ത മ’’ന്തി.
൩൪൬.
സോ
‘‘വജ്ജേസി അഞ്ഞമ്പി ജനം ഇധാഗതം, ‘കരോഥ പുഞ്ഞാനി സുഖൂപലബ്ഭതി’’.
൩൪൭.
‘‘ദിട്ഠാ
കമ്മഞ്ച കത്വാ സുഖവേദനീയം, ദേവാ മനുസ്സാ ച സുഖേ ഠിതാ പജാ’’തി.
സുത്തപേതവത്ഥു ഏകാദസമം.
൧൨. കണ്ണമുണ്ഡപേതിവത്ഥു
൩൪൮.
‘‘സൊണ്ണസോപാനഫലകാ
തത്ഥ സോഗന്ധിയാ വഗ്ഗൂ, സുചിഗന്ധാ മനോരമാ.
൩൪൯.
‘‘നാനാരുക്ഖേഹി സഞ്ഛന്നാ, നാനാഗന്ധസമേരിതാ;
നാനാപദുമസഞ്ഛന്നാ, പുണ്ഡരീകസമോതതാ
൩൫൦.
‘‘സുരഭിം സമ്പവായന്തി, മനുഞ്ഞാ മാലുതേരിതാ;
ഹംസകൊഞ്ചാഭിരുദാ ച, ചക്കവക്കാഭികൂജിതാ.
൩൫൧.
‘‘നാനാദിജഗണാകിണ്ണാ
നാനാഫലധരാ രുക്ഖാ, നാനാപുപ്ഫധരാ വനാ.
൩൫൨.
‘‘ന മനുസ്സേസു ഈദിസം, നഗരം യാദിസം ഇദം;
പാസാദാ ബഹുകാ തുയ്ഹം, സോവണ്ണരൂപിയാമയാ;
ദദ്ദല്ലമാനാ ആഭെന്തി
൩൫൩.
‘‘പഞ്ച ദാസിസതാ തുയ്ഹം, യാ തേമാ പരിചാരികാ;
താ
൩൫൪.
‘‘പല്ലങ്കാ ബഹുകാ തുയ്ഹം, സോവണ്ണരൂപിയാമയാ;
കദലിമിഗസഞ്ഛന്നാ
൩൫൫.
‘‘യത്ഥ ത്വം വാസൂപഗതാ, സബ്ബകാമസമിദ്ധിനീ;
സമ്പത്തായഡ്ഢരത്തായ
൩൫൬.
‘‘ഉയ്യാനഭൂമിം
തസ്സാ
൩൫൭.
‘‘തതോ തേ കണ്ണമുണ്ഡോ സുനഖോ, അങ്ഗമങ്ഗാനി ഖാദതി;
യദാ ച ഖായിതാ ആസി, അട്ഠിസങ്ഖലികാ കതാ;
ഓഗാഹസി പൊക്ഖരണിം, ഹോതി കായോ യഥാ പുരേ.
൩൫൮.
‘‘തതോ ത്വം അങ്ഗപച്ചങ്ഗീ
വത്ഥേന പാരുപിത്വാന, ആയാസി മമ സന്തികം.
൩൫൯.
‘‘കിം നു കായേന വാചായ, മനസാ ദുക്കടം കതം;
കിസ്സ കമ്മവിപാകേന, കണ്ണമുണ്ഡോ സുനഖോ തവഅങ്ഗമങ്ഗാനി ഖാദതീ’’തി.
൩൬൦.
‘‘കിമിലായം
തസ്സാഹം ഭരിയാ ആസിം, ദുസ്സീലാ അതിചാരിനീ.
൩൬൧.
‘‘സോ
‘നേതം ഛന്നം
൩൬൨.
‘‘സാഹം ഘോരഞ്ച സപഥം, മുസാവാദഞ്ച ഭാസിസം;
‘നാഹം തം അതിചരാമി, കായേന ഉദ ചേതസാ.
൩൬൩.
‘‘‘സചാഹം തം അതിചരാമി, കായേന ഉദ ചേതസാ;
കണ്ണമുണ്ഡോ യം സുനഖോ, അങ്ഗമങ്ഗാനി ഖാദതു’.
൩൬൪.
‘‘തസ്സ കമ്മസ്സ വിപാകം, മുസാവാദസ്സ ചൂഭയം;
സത്തേവ വസ്സസതാനി, അനുഭൂതം യതോ ഹി മേ;
കണ്ണമുണ്ഡോ
൩൬൫.
‘‘ത്വഞ്ച ദേവ ബഹുകാരോ, അത്ഥായ മേ ഇധാഗതോ;
സുമുത്താഹം കണ്ണമുണ്ഡസ്സ, അസോകാ അകുതോഭയാ.
൩൬൬.
‘‘താഹം
ഭുഞ്ജ അമാനുസേ കാമേ, രമ ദേവ മയാ സഹാ’’തി.
൩൬൭.
‘‘ഭുത്താ
താഹം സുഭഗേ യാചാമി, ഖിപ്പം പടിനയാഹി മ’’ന്തി.
കണ്ണമുണ്ഡപേതിവത്ഥു ദ്വാദസമം.
൧൩. ഉബ്ബരിപേതവത്ഥു
൩൬൮.
അഹു
അഹോരത്താനമച്ചയാ, രാജാ കാലമക്രുബ്ബഥ
൩൬൯.
തസ്സ ആളാഹനം ഗന്ത്വാ, ഭരിയാ കന്ദതി ഉബ്ബരീ
ബ്രഹ്മദത്തം അപസ്സന്തീ, ബ്രഹ്മദത്താതി കന്ദതി.
൩൭൦.
ഇസി ച തത്ഥ ആഗച്ഛി, സമ്പന്നചരണോ മുനി;
സോ ച തത്ഥ അപുച്ഛിത്ഥ, യേ തത്ഥ സുസമാഗതാ.
൩൭൧.
‘‘കസ്സ ഇദം ആളാഹനം, നാനാഗന്ധസമേരിതം;
കസ്സായം കന്ദതി ഭരിയാ, ഇതോ ദൂരഗതം പതിം;
ബ്രഹ്മദത്തം അപസ്സന്തീ, ‘ബ്രഹ്മദത്താ’തി കന്ദതി’’.
൩൭൨.
തേ
‘‘ബ്രഹ്മദത്തസ്സ ഭദന്തേ
൩൭൩.
‘‘തസ്സ
തസ്സായം കന്ദതി ഭരിയാ, ഇതോ ദൂരഗതം പതിം;
ബ്രഹ്മദത്തം അപസ്സന്തീ, ‘ബ്രഹ്മദത്താ’തി കന്ദതി’’.
൩൭൪.
‘‘ഛളാസീതിസഹസ്സാനി, ബ്രഹ്മദത്തസ്സനാമകാ;
ഇമസ്മിം ആളാഹനേ ദഡ്ഢാ, തേസം കമനുസോചസീ’’തി.
൩൭൫.
‘‘യോ രാജാ ചൂളനീപുത്തോ, പഞ്ചാലാനം രഥേസഭോ;
തം ഭന്തേ അനുസോചാമി, ഭത്താരം സബ്ബകാമദ’’ന്തി.
൩൭൬.
‘‘സബ്ബേ വാഹേസും രാജാനോ, ബ്രഹ്മദത്തസ്സനാമകാ;
സബ്ബേവചൂളനീപുത്താ, പഞ്ചാലാനം രഥേസഭാ.
൩൭൭.
‘‘സബ്ബേസം
കസ്മാ പുരിമകേ ഹിത്വാ, പച്ഛിമം അനുസോചസീ’’തി.
൩൭൮.
‘‘ആതുമേ
യസ്സാ മേ ഇത്ഥിഭൂതായ, സംസാരേ ബഹുഭാസസീ’’തി.
൩൭൯.
‘‘അഹു ഇത്ഥീ അഹു പുരിസോ, പസുയോനിമ്പി ആഗമാ;
ഏവമേതം അതീതാനം, പരിയന്തോ ന ദിസ്സതീ’’തി.
൩൮൦.
‘‘ആദിത്തം വത മം സന്തം, ഘതസിത്തംവ പാവകം;
വാരിനാ വിയ ഓസിഞ്ചം, സബ്ബം നിബ്ബാപയേ ദരം.
൩൮൧.
‘‘അബ്ബഹീ വത മേ സല്ലം, സോകം ഹദയനിസ്സിതം;
യോ മേ സോകപരേതായ, പതിസോകം അപാനുദി.
൩൮൨.
‘‘സാഹം
ന സോചാമി ന രോദാമി, തവ സുത്വാ മഹാമുനീ’’തി.
൩൮൩.
തസ്സ തം വചനം സുത്വാ, സമണസ്സ സുഭാസിതം;
പത്തചീവരമാദായ, പബ്ബജി അനഗാരിയം.
൩൮൪.
സാ ച പബ്ബജിതാ സന്താ, അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം;
മെത്താചിത്തം അഭാവേസി, ബ്രഹ്മലോകൂപപത്തിയാ.
൩൮൫.
ഗാമാ ഗാമം വിചരന്തീ, നിഗമേ രാജധാനിയോ;
ഉരുവേലാ നാമ സോ ഗാമോ, യത്ഥ കാലമക്രുബ്ബഥ.
൩൮൬.
മെത്താചിത്തം
ഇത്ഥിചിത്തം വിരാജെത്വാ, ബ്രഹ്മലോകൂപഗാ അഹൂതി.
ഉബ്ബരിപേതവത്ഥു തേരസമം.
ഉബ്ബരിവഗ്ഗോ ദുതിയോ നിട്ഠിതോ.
തസ്സുദ്ദാനം –
മോചകം
ദ്വേ സെട്ഠീ തുന്നവായോ ച, ഉത്തര