൧൯. പഞ്ഞാസനിപാതോ
൧. താലപുടത്ഥേരഗാഥാ
൧൦൯൪.
‘‘കദാ
അനിച്ചതോ സബ്ബഭവം വിപസ്സം, തം മേ ഇദം തം നു കദാ ഭവിസ്സതി.
൧൦൯൫.
‘‘കദാ നുഹം ഭിന്നപടന്ധരോ മുനി, കാസാവവത്ഥോ
രാഗഞ്ച ദോസഞ്ച തഥേവ മോഹം, ഹന്ത്വാ സുഖീ പവനഗതോ വിഹസ്സം.
൧൦൯൬.
‘‘കദാ അനിച്ചം വധരോഗനീളം, കായം ഇമം മച്ചുജരായുപദ്ദുതം;
വിപസ്സമാനോ വീതഭയോ വിഹസ്സം, ഏകോ വനേ തം നു കദാ ഭവിസ്സതി.
൧൦൯൭.
‘‘കദാ നുഹം ഭയജനനിം ദുഖാവഹം, തണ്ഹാലതം ബഹുവിധാനുവത്തനിം;
പഞ്ഞാമയം തിഖിണമസിം ഗഹെത്വാ, ഛെത്വാ വസേ തമ്പി കദാ ഭവിസ്സതി.
൧൦൯൮.
‘‘കദാ നു പഞ്ഞാമയമുഗ്ഗതേജം, സത്ഥം ഇസീനം സഹസാദിയിത്വാ;
മാരം സസേനം സഹസാ ഭഞ്ജിസ്സം, സീഹാസനേ തം നു കദാ ഭവിസ്സതി.
൧൦൯൯.
‘‘കദാ നുഹം സബ്ഭി സമാഗമേസു, ദിട്ഠോ ഭവേ ധമ്മഗരൂഹി താദിഭി;
യാഥാവദസ്സീഹി ജിതിന്ദ്രിയേഹി, പധാനിയോ
൧൧൦൦.
‘‘കദാ നു മം തന്ദി ഖുദാ പിപാസാ, വാതാതപാ കീടസരീസപാ വാ;
ന ബാധയിസ്സന്തി ന തം ഗിരിബ്ബജേ, അത്ഥത്ഥിയം തം നു കദാ ഭവിസ്സതി.
൧൧൦൧.
‘‘കദാ
സമാഹിതത്തോ സതിമാ അഗച്ഛം, പഞ്ഞായ തം തം നു കദാ ഭവിസ്സതി.
൧൧൦൨.
‘‘കദാ നു രൂപേ അമിതേ ച സദ്ദേ, ഗന്ധേ രസേ ഫുസിതബ്ബേ ച ധമ്മേ;
ആദിത്തതോഹം സമഥേഹി യുത്തോ, പഞ്ഞായ ദച്ഛം തദിദം കദാ മേ.
൧൧൦൩.
‘‘കദാ നുഹം ദുബ്ബചനേന വുത്തോ, തതോനിമിത്തം വിമനോ ന ഹെസ്സം;
അഥോ പസത്ഥോപി തതോനിമിത്തം, തുട്ഠോ ന ഹെസ്സം തദിദം കദാ മേ.
൧൧൦൪.
‘‘കദാ നു കട്ഠേ ച തിണേ ലതാ ച, ഖന്ധേ ഇമേഹം അമിതേ ച ധമ്മേ;
അജ്ഝത്തികാനേവ ച ബാഹിരാനി ച, സമം
൧൧൦൫.
‘‘കദാ നു മം പാവുസകാലമേഘോ, നവേന തോയേന സചീവരം വനേ;
ഇസിപ്പയാതമ്ഹി പഥേ വജന്തം, ഓവസ്സതേ തം നു കദാ ഭവിസ്സതി.
൧൧൦൬.
‘‘കദാ
പച്ചുട്ഠഹിത്വാ അമതസ്സ പത്തിയാ, സംചിന്തയേ തം നു കദാ ഭവിസ്സതി.
൧൧൦൭.
‘‘കദാ നു ഗങ്ഗം യമുനം സരസ്സതിം, പാതാലഖിത്തം വളവാമുഖഞ്ച
അസജ്ജമാനോ പതരെയ്യമിദ്ധിയാ, വിഭിംസനം തം നു കദാ ഭവിസ്സതി.
൧൧൦൮.
‘‘കദാ
നിബ്ബജ്ജയം സബ്ബസുഭം നിമിത്തം, ഝാനേ യുതോ തം നു കദാ ഭവിസ്സതി.
൧൧൦൯.
‘‘കദാ
തുട്ഠോ ഭവിസ്സം
൧൧൧൦.
‘‘ബഹൂനി വസ്സാനി തയാമ്ഹി യാചിതോ, ‘അഗാരവാസേന അലം നു തേ ഇദം’;
തം ദാനി മം പബ്ബജിതം സമാനം, കിംകാരണാ ചിത്ത തുവം ന യുഞ്ജസി.
൧൧൧൧.
‘‘നനു അഹം ചിത്ത തയാമ്ഹി യാചിതോ, ‘ഗിരിബ്ബജേ ചിത്രഛദാ വിഹങ്ഗമാ’;
മഹിന്ദഘോസത്ഥനിതാഭിഗജ്ജിനോ, തേ തം രമെസ്സന്തി വനമ്ഹി ഝായിനം.
൧൧൧൨.
‘‘കുലമ്ഹി മിത്തേ ച പിയേ ച ഞാതകേ, ഖിഡ്ഡാരതിം കാമഗുണഞ്ച ലോകേ;
സബ്ബം പഹായ ഇമമജ്ഝുപാഗതോ, അഥോപി ത്വം ചിത്ത ന മയ്ഹ തുസ്സസി.
൧൧൧൩.
‘‘മമേവ ഏതം ന ഹി ത്വം പരേസം, സന്നാഹകാലേ പരിദേവിതേന കിം;
സബ്ബം ഇദം ചലമിതി പെക്ഖമാനോ, അഭിനിക്ഖമിം അമതപദം ജിഗീസം.
൧൧൧൪.
‘‘സുയുത്തവാദീ ദ്വിപദാനമുത്തമോ, മഹാഭിസക്കോ നരദമ്മസാരഥി
‘ചിത്തം
൧൧൧൫.
‘‘കാമാ
തേ ദുക്ഖമിച്ഛന്തി പുനബ്ഭവേസിനോ, ചിത്തേന നീതാ നിരയേ നിരാകതാ.
൧൧൧൬.
‘‘‘മയൂരകൊഞ്ചാഭിരുതമ്ഹി കാനനേ, ദീപീഹി ബ്യഗ്ഘേഹി പുരക്ഖതോ വസം;
കായേ അപെക്ഖം ജഹ മാ വിരാധയ’, ഇതിസ്സു മം ചിത്ത പുരേ നിയുഞ്ജസി.
൧൧൧൭.
‘‘‘ഭാവേഹി
തിസ്സോ ച വിജ്ജാ ഫുസ ബുദ്ധസാസനേ’, ഇതിസ്സു മം ചിത്ത പുരേ നിയുഞ്ജസി.
൧൧൧൮.
‘‘‘ഭാവേഹി മഗ്ഗം അമതസ്സ പത്തിയാ, നിയ്യാനികം സബ്ബദുഖക്ഖയോഗധം;
അട്ഠങ്ഗികം സബ്ബകിലേസസോധനം’, ഇതിസ്സു മം ചിത്ത പുരേ നിയുഞ്ജസി.
൧൧൧൯.
‘‘‘ദുക്ഖന്തി ഖന്ധേ പടിപസ്സ യോനിസോ, യതോ
ഇധേവ ദുക്ഖസ്സ കരോഹി അന്തം’, ഇതിസ്സു മം ചിത്ത പുരേ നിയുഞ്ജസി.
൧൧൨൦.
‘‘‘അനിച്ചം
മനോവിചാരേ ഉപരുന്ധ ചേതസോ’, ഇതിസ്സു മം ചിത്ത പുരേ നിയുഞ്ജസി.
൧൧൨൧.
‘‘‘മുണ്ഡോ വിരൂപോ അഭിസാപമാഗതോ, കപാലഹത്ഥോവ കുലേസു ഭിക്ഖസു;
യുഞ്ജസ്സു സത്ഥുവചനേ മഹേസിനോ’, ഇതിസ്സു മം ചിത്ത പുരേ നിയുഞ്ജസി.
൧൧൨൨.
‘‘‘സുസംവുതത്തോ
ചന്ദോ യഥാ ദോസിനപുണ്ണമാസിയാ’, ഇതിസ്സു മം ചിത്ത പുരേ നിയുഞ്ജസി.
൧൧൨൩.
‘‘‘ആരഞ്ഞികോ ഹോഹി ച പിണ്ഡപാതികോ, സോസാനികോ ഹോഹി ച പംസുകൂലികോ;
നേസജ്ജികോ ഹോഹി സദാ ധുതേ രതോ’, ഇതിസ്സു മം ചിത്ത പുരേ നിയുഞ്ജസി.
൧൧൨൪.
‘‘രോപെത്വ
തഥൂപമം ചിത്തമിദം കരോസി, യം മം അനിച്ചമ്ഹി ചലേ നിയുഞ്ജസി.
൧൧൨൫.
‘‘അരൂപ ദൂരങ്ഗമ ഏകചാരി, ന തേ കരിസ്സം വചനം ഇദാനിഹം;
ദുക്ഖാ ഹി കാമാ കടുകാ മഹബ്ഭയാ, നിബ്ബാനമേവാഭിമനോ ചരിസ്സം.
൧൧൨൬.
‘‘നാഹം അലക്ഖ്യാ അഹിരിക്കതായ വാ, ന ചിത്തഹേതൂ ന ച ദൂരകന്തനാ;
ആജീവഹേതൂ ച അഹം ന നിക്ഖമിം, കതോ ച തേ ചിത്ത പടിസ്സവോ മയാ.
൧൧൨൭.
‘‘‘അപ്പിച്ഛതാ സപ്പുരിസേഹി വണ്ണിതാ, മക്ഖപ്പഹാനം വൂപസമോ ദുഖസ്സ’;
ഇതിസ്സു
൧൧൨൮.
‘‘തണ്ഹാ അവിജ്ജാ ച പിയാപിയഞ്ച, സുഭാനി രൂപാനി സുഖാ ച വേദനാ;
മനാപിയാ കാമഗുണാ ച വന്താ, വന്തേ അഹം ആവമിതും ന ഉസ്സഹേ.
൧൧൨൯.
‘‘സബ്ബത്ഥ
അജ്ഝത്തസമ്ഭവോ കതഞ്ഞുതായ തേ, ദുക്ഖേ ചിരം സംസരിതം തയാ കതേ.
൧൧൩൦.
‘‘ത്വഞ്ഞേവ നോ ചിത്ത കരോസി ബ്രാഹ്മണോ
വെസ്സാ ച സുദ്ദാ ച ഭവാമ ഏകദാ, ദേവത്തനം വാപി തവേവ വാഹസാ.
൧൧൩൧.
‘‘തവേവ ഹേതൂ അസുരാ ഭവാമസേ, ത്വംമൂലകം നേരയികാ ഭവാമസേ;
അഥോ തിരച്ഛാനഗതാപി ഏകദാ, പേതത്തനം വാപി തവേവ വാഹസാ.
൧൧൩൨.
‘‘നനു ദുബ്ഭിസ്സസി മം പുനപ്പുനം, മുഹും മുഹും ചാരണികംവ ദസ്സയം;
ഉമ്മത്തകേനേവ മയാ പലോഭസി, കിഞ്ചാപി തേ ചിത്ത വിരാധിതം മയാ.
൧൧൩൩.
‘‘ഇദം പുരേ ചിത്തമചാരി ചാരികം, യേനിച്ഛകം യത്ഥകാമം യഥാസുഖം;
തദജ്ജഹം നിഗ്ഗഹെസ്സാമി യോനിസോ, ഹത്ഥിപ്പഭിന്നം
൧൧൩൪.
‘‘സത്ഥാ അനിച്ചതോ അദ്ധുവതോ അസാരതോ;
പക്ഖന്ദ മം ചിത്ത ജിനസ്സ സാസനേ, താരേഹി ഓഘാ മഹതാ സുദുത്തരാ.
൧൧൩൫.
‘‘ന തേ ഇദം ചിത്ത യഥാ പുരാണകം, നാഹം അലം തുയ്ഹ വസേ നിവത്തിതും
മഹേസിനോ പബ്ബജിതൊമ്ഹി സാസനേ, ന മാദിസാ ഹൊന്തി വിനാസധാരിനോ.
൧൧൩൬.
‘‘നഗാ
സബ്ബേ അനിച്ചാ തിഭവാ ഉപദ്ദുതാ, കുഹിം ഗതോ ചിത്ത സുഖം രമിസ്സസി.
൧൧൩൭.
‘‘ധിതിപ്പരം കിം മമ ചിത്ത കാഹിസി, ന തേ അലം ചിത്ത വസാനുവത്തകോ;
ന ജാതു ഭസ്തം ഉഭതോമുഖം ഛുപേ, ധിരത്ഥു പൂരം നവ സോതസന്ദനിം.
൧൧൩൮.
‘‘വരാഹഏണെയ്യവിഗാള്ഹസേവിതേ, പബ്ഭാരകുട്ടേ പകതേവ സുന്ദരേ;
നവമ്ബുനാ പാവുസസിത്ഥകാനനേ, തഹിം
൧൧൩൯.
‘‘സുനീലഗീവാ സുസിഖാ സുപേഖുനാ, സുചിത്തപത്തച്ഛദനാ വിഹങ്ഗമാ;
സുമഞ്ജുഘോസത്ഥനിതാഭിഗജ്ജിനോ, തേ തം രമെസ്സന്തി വനമ്ഹി ഝായിനം.
൧൧൪൦.
‘‘വുട്ഠമ്ഹി ദേവേ ചതുരങ്ഗുലേ തിണേ, സംപുപ്ഫിതേ മേഘനിഭമ്ഹി കാനനേ;
നഗന്തരേ വിടപിസമോ സയിസ്സം, തം മേ മുദൂ ഹേഹിതി തൂലസന്നിഭം.
൧൧൪൧.
‘‘തഥാ തു കസ്സാമി യഥാപി ഇസ്സരോ, യം ലബ്ഭതി തേനപി ഹോതു മേ അലം;
ന താഹം കസ്സാമി യഥാ അതന്ദിതോ, ബിളാരഭസ്തംവ യഥാ സുമദ്ദിതം.
൧൧൪൨.
‘‘തഥാ തു കസ്സാമി യഥാപി ഇസ്സരോ, യം ലബ്ഭതി തേനപി ഹോതു മേ അലം;
വീരിയേന തം മയ്ഹ വസാനയിസ്സം, ഗജംവ മത്തം കുസലങ്കുസഗ്ഗഹോ.
൧൧൪൩.
‘‘തയാ
പഹോമി മഗ്ഗം പടിപജ്ജിതും സിവം, ചിത്താനുരക്ഖീഹി സദാ നിസേവിതം.
൧൧൪൪.
‘‘ആരമ്മണേ
തം മേ സുഗുത്തം സതിയാ സുഭാവിതം, അനിസ്സിതം സബ്ബഭവേസു ഹേഹിസി.
൧൧൪൫.
‘‘പഞ്ഞായ ഛെത്വാ വിപഥാനുസാരിനം, യോഗേന നിഗ്ഗയ്ഹ പഥേ നിവേസിയ;
ദിസ്വാ സമുദയം വിഭവഞ്ച സമ്ഭവം, ദായാദകോ ഹേഹിസി അഗ്ഗവാദിനോ.
൧൧൪൬.
‘‘ചതുബ്ബിപല്ലാസവസം അധിട്ഠിതം, ഗാമണ്ഡലംവ പരിനേസി ചിത്ത മം;
നനു
൧൧൪൭.
‘‘മിഗോ യഥാ സേരി സുചിത്തകാനനേ, രമ്മം ഗിരിം പാവുസഅബ്ഭമാലിനിം
അനാകുലേ തത്ഥ നഗേ രമിസ്സം
൧൧൪൮.
‘‘യേ
അവിദ്ദസൂ മാരവസാനുവത്തിനോ, ഭവാഭിനന്ദീ തവ ചിത്ത സാവകാ’’തി.
… താലപുടോ ഥേരോ….
പഞ്ഞാസനിപാതോ നിട്ഠിതോ.
തത്രുദ്ദാനം –
പഞ്ഞാസമ്ഹി നിപാതമ്ഹി, ഏകോ താലപുടോ സുചി;
ഗാഥായോ തത്ഥ പഞ്ഞാസ, പുന പഞ്ച ച ഉത്തരീതി.