൬. ഛക്കനിപാതോ
൧. ഉരുവേളകസ്സപത്ഥേരഗാഥാ
൩൭൫.
‘‘ദിസ്വാന
ന താവാഹം പണിപതിം, ഇസ്സാമാനേന വഞ്ചിതോ.
൩൭൬.
‘‘മമ സങ്കപ്പമഞ്ഞായ, ചോദേസി നരസാരഥി;
തതോ
൩൭൭.
‘‘പുബ്ബേ ജടിലഭൂതസ്സ, യാ മേ സിദ്ധി പരിത്തികാ;
താഹം തദാ നിരാകത്വാ
൩൭൮.
‘‘പുബ്ബേ യഞ്ഞേന സന്തുട്ഠോ, കാമധാതുപുരക്ഖതോ;
പച്ഛാ രാഗഞ്ച ദോസഞ്ച, മോഹഞ്ചാപി സമൂഹനിം.
൩൭൯.
‘‘പുബ്ബേനിവാസം ജാനാമി, ദിബ്ബചക്ഖു വിസോധിതം;
ഇദ്ധിമാ പരചിത്തഞ്ഞൂ, ദിബ്ബസോതഞ്ച പാപുണിം.
൩൮൦.
‘‘യസ്സ ചത്ഥായ പബ്ബജിതോ, അഗാരസ്മാനഗാരിയം;
സോ മേ അത്ഥോ അനുപ്പത്തോ, സബ്ബസംയോജനക്ഖയോ’’തി.
… ഉരുവേളകസ്സപോ ഥേരോ….
൨. തേകിച്ഛകാരിത്ഥേരഗാഥാ
൩൮൧.
‘‘അതിഹിതാ വീഹി, ഖലഗതാ സാലീ;
ന ച ലഭേ പിണ്ഡം, കഥമഹം കസ്സം.
൩൮൨.
‘‘ബുദ്ധമപ്പമെയ്യം അനുസ്സര പസന്നോ;
പീതിയാ ഫുടസരീരോ ഹോഹിസി സതതമുദഗ്ഗോ.
൩൮൩.
‘‘ധമ്മമപ്പമെയ്യം അനുസ്സര പസന്നോ;
പീതിയാ ഫുടസരീരോ ഹോഹിസി സതതമുദഗ്ഗോ.
൩൮൪.
‘‘സങ്ഘമപ്പമെയ്യം അനുസ്സര പസന്നോ;
പീതിയാ ഫുടസരീരോ ഹോഹിസി സതതമുദഗ്ഗോ.
൩൮൫.
‘‘അബ്ഭോകാസേ
മാ സീതേന പരേതോ വിഹഞ്ഞിത്ഥോ, പവിസ
൩൮൬.
‘‘ഫുസിസ്സം ചതസ്സോ അപ്പമഞ്ഞായോ, താഹി ച സുഖിതോ വിഹരിസ്സം;
നാഹം സീതേന വിഹഞ്ഞിസ്സം, അനിഞ്ജിതോ വിഹരന്തോ’’തി.
… തേകിച്ഛകാരീ
൩. മഹാനാഗത്ഥേരഗാഥാ
൩൮൭.
‘‘യസ്സ
പരിഹായതി സദ്ധമ്മാ, മച്ഛോ അപ്പോദകേ യഥാ.
൩൮൮.
‘‘യസ്സ സബ്രഹ്മചാരീസു, ഗാരവോ നൂപലബ്ഭതി;
ന വിരൂഹതി സദ്ധമ്മേ, ഖെത്തേ ബീജംവ പൂതികം.
൩൮൯.
‘‘യസ്സ സബ്രഹ്മചാരീസു, ഗാരവോ നൂപലബ്ഭതി;
ആരകാ ഹോതി നിബ്ബാനാ
൩൯൦.
‘‘യസ്സ സബ്രഹ്മചാരീസു, ഗാരവോ ഉപലബ്ഭതി;
ന വിഹായതി സദ്ധമ്മാ, മച്ഛോ ബവ്ഹോദകേ
൩൯൧.
‘‘യസ്സ സബ്രഹ്മചാരീസു, ഗാരവോ ഉപലബ്ഭതി;
സോ വിരൂഹതി സദ്ധമ്മേ, ഖെത്തേ ബീജംവ ഭദ്ദകം.
൩൯൨.
‘‘യസ്സ സബ്രഹ്മചാരീസു, ഗാരവോ ഉപലബ്ഭതി;
സന്തികേ ഹോതി നിബ്ബാനം
… മഹാനാഗോ ഥേരോ….
൪. കുല്ലത്ഥേരഗാഥാ
൩൯൩.
‘‘കുല്ലോ സിവഥികം ഗന്ത്വാ, അദ്ദസ ഇത്ഥിമുജ്ഝിതം;
അപവിദ്ധം
൩൯൪.
‘‘ആതുരം
ഉഗ്ഘരന്തം പഗ്ഘരന്തം, ബാലാനം അഭിനന്ദിതം.
൩൯൫.
‘‘ധമ്മാദാസം ഗഹെത്വാന, ഞാണദസ്സനപത്തിയാ;
പച്ചവെക്ഖിം ഇമം കായം, തുച്ഛം സന്തരബാഹിരം.
൩൯൬.
‘‘യഥാ ഇദം തഥാ ഏതം, യഥാ ഏതം തഥാ ഇദം;
യഥാ അധോ തഥാ ഉദ്ധം, യഥാ ഉദ്ധം തഥാ അധോ.
൩൯൭.
‘‘യഥാ
യഥാ പുരേ തഥാ പച്ഛാ, യഥാ പച്ഛാ തഥാ പുരേ.
൩൯൮.
‘‘പഞ്ചങ്ഗികേന തുരിയേന, ന രതീ ഹോതി താദിസീ;
യഥാ ഏകഗ്ഗചിത്തസ്സ, സമ്മാ ധമ്മം വിപസ്സതോ’’തി.
… കുല്ലോ ഥേരോ….
൫. മാലുക്യപുത്തത്ഥേരഗാഥാ
൩൯൯.
‘‘മനുജസ്സ പമത്തചാരിനോ, തണ്ഹാ വഡ്ഢതി മാലുവാ വിയ;
സോ പ്ലവതീ
൪൦൦.
‘‘യം ഏസാ സഹതേ
സോകാ തസ്സ പവഡ്ഢന്തി, അഭിവട്ഠംവ
൪൦൧.
‘‘യോ ചേതം സഹതേ
സോകാ തമ്ഹാ പപതന്തി, ഉദബിന്ദൂവ പൊക്ഖരാ.
൪൦൨.
‘‘തം
തണ്ഹായ
മാ വോ നളംവ സോതോവ, മാരോ ഭഞ്ജി പുനപ്പുനം.
൪൦൩.
‘‘കരോഥ ബുദ്ധവചനം, ഖണോ വോ മാ ഉപച്ചഗാ;
ഖണാതീതാ ഹി സോചന്തി, നിരയമ്ഹി സമപ്പിതാ.
൪൦൪.
‘‘പമാദോ രജോ പമാദോ
അപ്പമാദേന വിജ്ജായ, അബ്ബഹേ സല്ലമത്തനോ’’തി.
… മാലുക്യപുത്തോ
൬. സപ്പദാസത്ഥേരഗാഥാ
൪൦൫.
‘‘പണ്ണവീസതിവസ്സാനി
അച്ഛരാസങ്ഘാതമത്തമ്പി, ചേതോസന്തിമനജ്ഝഗം.
൪൦൬.
‘‘അലദ്ധാ ചിത്തസ്സേകഗ്ഗം, കാമരാഗേന അട്ടിതോ
ബാഹാ പഗ്ഗയ്ഹ കന്ദന്തോ, വിഹാരാ ഉപനിക്ഖമിം
൪൦൭.
‘‘സത്ഥം വാ ആഹരിസ്സാമി, കോ അത്ഥോ ജീവിതേന മേ;
കഥം ഹി സിക്ഖം പച്ചക്ഖം, കാലം കുബ്ബേഥ മാദിസോ.
൪൦൮.
‘‘തദാഹം
പരിനീതോ ഖുരോ ആസി, ധമനിം ഛെത്തുമത്തനോ.
൪൦൯.
‘‘തതോ മേ മനസീകാരോ, യോനിസോ ഉദപജ്ജഥ;
ആദീനവോ പാതുരഹു, നിബ്ബിദാ സമതിട്ഠഥ.
൪൧൦.
‘‘തതോ ചിത്തം വിമുച്ചി മേ, പസ്സ ധമ്മസുധമ്മതം;
തിസ്സോ
… സപ്പദാസോ ഥേരോ….
൭.കാതിയാനത്ഥേരഗാഥാ
൪൧൧.
‘‘ഉട്ഠേഹി നിസീദ കാതിയാന, മാ നിദ്ദാബഹുലോ അഹു ജാഗരസ്സു;
മാ തം അലസം പമത്തബന്ധു, കൂടേനേവ ജിനാതു മച്ചുരാജാ.
൪൧൨.
‘‘സെയ്യഥാപി
സോ കരോഹി സുദീപമത്തനോ ത്വം, ന ഹി താണം തവ വിജ്ജതേവ അഞ്ഞം.
൪൧൩.
‘‘സത്ഥാ ഹി വിജേസി മഗ്ഗമേതം, സങ്ഗാ ജാതിജരാഭയാ അതീതം;
പുബ്ബാപരരത്തമപ്പമത്തോ, അനുയുഞ്ജസ്സു ദള്ഹം കരോഹി യോഗം.
൪൧൪.
‘‘പുരിമാനി
മാ ഖിഡ്ഡാരതിഞ്ച മാ നിദ്ദം, അനുയുഞ്ജിത്ഥ ഝായ കാതിയാന.
൪൧൫.
‘‘ഝായാഹി
പപ്പുയ്യ അനുത്തരം വിസുദ്ധിം, പരിനിബ്ബാഹിസി വാരിനാവ ജോതി.
൪൧൬.
‘‘പജ്ജോതകരോ പരിത്തരംസോ, വാതേന വിനമ്യതേ ലതാവ;
ഏവമ്പി തുവം അനാദിയാനോ, മാരം ഇന്ദസഗൊത്ത നിദ്ധുനാഹി;
സോ വേദയിതാസു വീതരാഗോ, കാലം കങ്ഖ ഇധേവ സീതിഭൂതോ’’തി.
… കാതിയാനോ ഥേരോ….
൮. മിഗജാലത്ഥേരഗാഥാ
൪൧൭.
‘‘സുദേസിതോ ചക്ഖുമതാ, ബുദ്ധേനാദിച്ചബന്ധുനാ;
സബ്ബസംയോജനാതീതോ, സബ്ബവട്ടവിനാസനോ.
൪൧൮.
‘‘നിയ്യാനികോ ഉത്തരണോ, തണ്ഹാമൂലവിസോസനോ;
വിസമൂലം ആഘാതനം, ഛെത്വാ പാപേതി നിബ്ബുതിം.
൪൧൯.
‘‘അഞ്ഞാണമൂലഭേദായ
വിഞ്ഞാണാനം പരിഗ്ഗഹേ, ഞാണവജിരനിപാതനോ.
൪൨൦.
‘‘വേദനാനം വിഞ്ഞാപനോ, ഉപാദാനപ്പമോചനോ;
ഭവം അങ്ഗാരകാസുംവ, ഞാണേന അനുപസ്സനോ
൪൨൧.
‘‘മഹാരസോ സുഗമ്ഭീരോ, ജരാമച്ചുനിവാരണോ;
അരിയോ
൪൨൨.
‘‘കമ്മം കമ്മന്തി ഞത്വാന, വിപാകഞ്ച വിപാകതോ;
പടിച്ചുപ്പന്നധമ്മാനം, യഥാവാലോകദസ്സനോ;
മഹാഖേമങ്ഗമോ സന്തോ, പരിയോസാനഭദ്ദകോ’’തി.
… മിഗജാലോ ഥേരോ….
൯. പുരോഹിതപുത്തജെന്തത്ഥേരഗാഥാ
൪൨൩.
‘‘ജാതിമദേന
സണ്ഠാനവണ്ണരൂപേന, മദമത്തോ അചാരിഹം.
൪൨൪.
‘‘നാത്തനോ സമകം കഞ്ചി, അതിരേകം ച മഞ്ഞിസം;
അതിമാനഹതോ ബാലോ, പത്ഥദ്ധോ ഉസ്സിതദ്ധജോ.
൪൨൫.
‘‘മാതരം പിതരഞ്ചാപി, അഞ്ഞേപി ഗരുസമ്മതേ;
ന കഞ്ചി അഭിവാദേസിം, മാനത്ഥദ്ധോ അനാദരോ.
൪൨൬.
‘‘ദിസ്വാ വിനായകം അഗ്ഗം, സാരഥീനം വരുത്തമം;
തപന്തമിവ ആദിച്ചം, ഭിക്ഖുസങ്ഘപുരക്ഖതം.
൪൨൭.
‘‘മാനം മദഞ്ച ഛഡ്ഡെത്വാ, വിപ്പസന്നേന ചേതസാ;
സിരസാ അഭിവാദേസിം, സബ്ബസത്താനമുത്തമം.
൪൨൮.
‘‘അതിമാനോ
അസ്മിമാനോ സമുച്ഛിന്നോ, സബ്ബേ മാനവിധാ ഹതാ’’തി.
… ജെന്തോ പുരോഹിതപുത്തോ ഥേരോ….
൧൦. സുമനത്ഥേരഗാഥാ
൪൨൯.
‘‘യദാ
ഇദ്ധിയാ അഭിഭൊത്വാന, പന്നഗിന്ദം മഹിദ്ധികം.
൪൩൦.
‘‘ഉപജ്ഝായസ്സ
ആഹരാമി തതോ ദിസ്വാ, മം സത്ഥാ ഏതദബ്രവി’’.
൪൩൧.
‘‘സാരിപുത്ത ഇമം പസ്സ, ആഗച്ഛന്തം കുമാരകം;
ഉദകകുമ്ഭമാദായ, അജ്ഝത്തം സുസമാഹിതം.
൪൩൨.
‘‘പാസാദികേന വത്തേന, കല്യാണഇരിയാപഥോ;
സാമണേരോനുരുദ്ധസ്സ, ഇദ്ധിയാ ച വിസാരദോ.
൪൩൩.
‘‘ആജാനീയേന ആജഞ്ഞോ, സാധുനാ സാധുകാരിതോ;
വിനീതോ അനുരുദ്ധേന, കതകിച്ചേന സിക്ഖിതോ.
൪൩൪.
‘‘സോ പത്വാ പരമം സന്തിം, സച്ഛികത്വാ അകുപ്പതം;
സാമണേരോ സ സുമനോ, മാ മം ജഞ്ഞാതി ഇച്ഛതീ’’തി.
… സുമനോ ഥേരോ….
൧൧. ന്ഹാതകമുനിത്ഥേരഗാഥാ
൪൩൫.
‘‘വാതരോഗാഭിനീതോ
പവിദ്ധഗോചരേ ലൂഖേ, കഥം ഭിക്ഖു കരിസ്സസി’’.
൪൩൬.
‘‘പീതിസുഖേന വിപുലേന, ഫരിത്വാന സമുസ്സയം;
ലൂഖമ്പി അഭിസമ്ഭൊന്തോ, വിഹരിസ്സാമി കാനനേ.
൪൩൭.
‘‘ഭാവെന്തോ സത്ത ബൊജ്ഝങ്ഗേ, ഇന്ദ്രിയാനി ബലാനി ച;
ഝാനസോഖുമ്മസമ്പന്നോ
൪൩൮.
‘‘വിപ്പമുത്തം
അഭിണ്ഹം പച്ചവെക്ഖന്തോ, വിഹരിസ്സം അനാസവോ.
൪൩൯.
‘‘അജ്ഝത്തഞ്ച ബഹിദ്ധാ ച, യേ മേ വിജ്ജിംസു ആസവാ;
സബ്ബേ അസേസാ ഉച്ഛിന്നാ, ന ച ഉപ്പജ്ജരേ പുന.
൪൪൦.
‘‘പഞ്ചക്ഖന്ധാ പരിഞ്ഞാതാ, തിട്ഠന്തി ഛിന്നമൂലകാ;
ദുക്ഖക്ഖയോ അനുപ്പത്തോ, നത്ഥി ദാനി പുനബ്ഭവോ’’തി.
… ന്ഹാതകമുനിത്ഥേരോ….
൧൨. ബ്രഹ്മദത്തത്ഥേരഗാഥാ
൪൪൧.
‘‘അക്കോധസ്സ കുതോ കോധോ, ദന്തസ്സ സമജീവിനോ;
സമ്മദഞ്ഞാ വിമുത്തസ്സ, ഉപസന്തസ്സ താദിനോ.
൪൪൨.
‘‘തസ്സേവ
കുദ്ധം അപ്പടികുജ്ഝന്തോ, സങ്ഗാമം ജേതി ദുജ്ജയം.
൪൪൩.
പരം സങ്കുപിതം ഞത്വാ, യോ സതോ ഉപസമ്മതി.
൪൪൪.
ജനാ മഞ്ഞന്തി ബാലോതി, യേ ധമ്മസ്സ അകോവിദാ.
൪൪൫.
‘‘ഉപ്പജ്ജേ തേ സചേ കോധോ, ആവജ്ജ കകചൂപമം;
ഉപ്പജ്ജേ ചേ രസേ തണ്ഹാ, പുത്തമംസൂപമം സര.
൪൪൬.
‘‘സചേ ധാവതി ചിത്തം തേ, കാമേസു ച ഭവേസു ച;
ഖിപ്പം
… ബ്രഹ്മദത്തോ ഥേരോ….
൧൩. സിരിമണ്ഡത്ഥേരഗാഥാ
൪൪൭.
തസ്മാ ഛന്നം വിവരേഥ, ഏവം തം നാതിവസ്സതി.
൪൪൮.
തണ്ഹാസല്ലേന ഓതിണ്ണോ, ഇച്ഛാധൂപായിതോ സദാ.
൪൪൯.
‘‘മച്ചുനാബ്ഭഹതോ ലോകോ, പരിക്ഖിത്തോ ജരായ ച;
ഹഞ്ഞതി നിച്ചമത്താണോ, പത്തദണ്ഡോവ തക്കരോ.
൪൫൦.
‘‘ആഗച്ഛന്തഗ്ഗിഖന്ധാവ, മച്ചു ബ്യാധി ജരാ തയോ;
പച്ചുഗ്ഗന്തും ബലം നത്ഥി, ജവോ നത്ഥി പലായിതും.
൪൫൧.
‘‘അമോഘം ദിവസം കയിരാ, അപ്പേന ബഹുകേന വാ;
യം യം വിജഹതേ
൪൫൨.
‘‘ചരതോ തിട്ഠതോ വാപി, ആസീനസയനസ്സ വാ;
ഉപേതി ചരിമാ രത്തി, ന തേ കാലോ പമജ്ജിതു’’ന്തി.
… സിരിമണ്ഡോ
൧൪. സബ്ബകാമിത്ഥേരഗാഥാ
൪൫൩.
‘‘ദ്വിപാദകോയം അസുചി, ദുഗ്ഗന്ധോ പരിഹീരതി
നാനാകുണപപരിപൂരോ, വിസ്സവന്തോ തതോ തതോ.
൪൫൪.
‘‘മിഗം
വാനരം വിയ ലേപേന, ബാധയന്തി പുഥുജ്ജനം.
൪൫൫.
‘‘രൂപാ
പഞ്ച കാമഗുണാ ഏതേ, ഇത്ഥിരൂപസ്മി ദിസ്സരേ.
൪൫൬.
‘‘യേ
വഡ്ഢെന്തി കടസിം ഘോരം, ആചിനന്തി പുനബ്ഭവം.
൪൫൭.
‘‘യോ ചേതാ പരിവജ്ജേതി, സപ്പസ്സേവ പദാ സിരോ;
സോമം വിസത്തികം ലോകേ, സതോ സമതിവത്തതി.
൪൫൮.
‘‘കാമെസ്വാദീനവം
നിസ്സടോ സബ്ബകാമേഹി, പത്തോ മേ ആസവക്ഖയോ’’തി.
… സബ്ബകാമിത്ഥേരോ….
ഛക്കനിപാതോ നിട്ഠിതോ.
തത്രുദ്ദാനം –
ഉരുവേളകസ്സപോ ച, ഥേരോ തേകിച്ഛകാരി ച;
മഹാനാഗോ ച കുല്ലോ ച, മാലുക്യോ
കാതിയാനോ മിഗജാലോ, ജെന്തോ സുമനസവ്ഹയോ;
ന്ഹാതമുനി ബ്രഹ്മദത്തോ, സിരിമണ്ഡോ സബ്ബകാമീ ച;
ഗാഥായോ ചതുരാസീതി, ഥേരാ ചെത്ഥ ചതുദ്ദസാതി.