൪൭. സാലകുസുമിയവഗ്ഗോ
൧. സാലകുസുമിയത്ഥേരഅപദാനം
൧.
‘‘പരിനിബ്ബുതേ
ആരോപിതമ്ഹി ചിതകേ, സാലപുപ്ഫമപൂജയിം.
൨.
‘‘സതസഹസ്സിതോ കപ്പേ, യം പുപ്ഫമഭിരോപയിം
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ചിതപൂജായിദം
൩.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം, ഭവാ സബ്ബേ സമൂഹതാ;
നാഗോവ ബന്ധനം ഛെത്വാ, വിഹരാമി അനാസവോ.
൪.
‘‘സ്വാഗതം വത മേ ആസി, മമ ബുദ്ധസ്സ സന്തികേ;
തിസ്സോ വിജ്ജാ അനുപ്പത്താ, കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.
൫.
‘‘പടിസമ്ഭിദാ ചതസ്സോ, വിമൊക്ഖാപി ച അട്ഠിമേ;
ഛളഭിഞ്ഞാ സച്ഛികതാ, കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം’’.
ഇത്ഥം സുദം ആയസ്മാ സാലകുസുമിയോ ഥേരോ ഇമാ ഗാഥായോ
അഭാസിത്ഥാതി.
സാലകുസുമിയത്ഥേരസ്സാപദാനം പഠമം.
൨. ചിതകപൂജകത്ഥേരഅപദാനം
൬.
‘‘ഝായമാനസ്സ ഭഗവതോ, സിഖിനോ ലോകബന്ധുനോ;
അട്ഠ ചമ്പകപുപ്ഫാനി, ചിതകം അഭിരോപയിം.
൭.
‘‘ഏകതിംസേ ഇതോ കപ്പേ, യം പുപ്ഫമഭിരോപയിം;
ദുഗ്ഗതിം
൮.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… വിഹരാമി അനാസവോ.
൯.
‘‘സ്വാഗതം വത മേ ആസി…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.
൧൦.
‘‘പടിസമ്ഭിദാ ചതസ്സോ…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം’’.
ഇത്ഥം
അഭാസിത്ഥാതി.
ചിതകപൂജകത്ഥേരസ്സാപദാനം ദുതിയം.
൩. ചിതകനിബ്ബാപകത്ഥേരഅപദാനം
൧൧.
‘‘ദയ്ഹമാനേ
ഗന്ധോദകം ഗഹെത്വാന, ചിതം നിബ്ബാപയിം അഹം.
൧൨.
‘‘ഏകതിംസേ ഇതോ കപ്പേ, ചിതം നിബ്ബാപയിം അഹം;
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ഗന്ധോദകസ്സിദം ഫലം.
൧൩.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… വിഹരാമി അനാസവോ.
൧൪.
‘‘സ്വാഗതം വത മേ ആസി…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.
൧൫.
‘‘പടിസമ്ഭിദാ
ഇത്ഥം സുദം ആയസ്മാ ചിതകനിബ്ബാപകോ ഥേരോ ഇമാ
ഗാഥായോ അഭാസിത്ഥാതി.
ചിതകനിബ്ബാപകത്ഥേരസ്സാപദാനം തതിയം.
൪. സേതുദായകത്ഥേരഅപദാനം
൧൬.
‘‘വിപസ്സിനോ ഭഗവതോ, ചങ്കമന്തസ്സ സമ്മുഖാ;
പസന്നചിത്തോ സുമനോ, സേതും കാരാപയിം അഹം.
൧൭.
‘‘ഏകനവുതിതോ കപ്പേ, യം സേതും കാരയിം അഹം;
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, സേതുദാനസ്സിദം ഫലം.
൧൮.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… വിഹരാമി അനാസവോ.
൧൯.
‘‘സ്വാഗതം വത മേ ആസി…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.
൨൦.
‘‘പടിസമ്ഭിദാ ചതസ്സോ…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം’’.
ഇത്ഥം
അഭാസിത്ഥാതി.
സേതുദായകത്ഥേരസ്സാപദാനം ചതുത്ഥം.
൫. സുമനതാലവണ്ടിയത്ഥേരഅപദാനം
൨൧.
‘‘സിദ്ധത്ഥസ്സ
സുമനേഹി പടിച്ഛന്നം, ധാരയാമി മഹായസം.
൨൨.
‘‘ചതുന്നവുതിതോ കപ്പേ, താലവണ്ടമദാസഹം;
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, താലവണ്ടസ്സിദം ഫലം.
൨൩.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… വിഹരാമി അനാസവോ.
൨൪.
‘‘സ്വാഗതം വത മേ ആസി…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.
൨൫.
‘‘പടിസമ്ഭിദാ ചതസ്സോ…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം’’.
ഇത്ഥം സുദം ആയസ്മാ സുമനതാലവണ്ടിയോ ഥേരോ ഇമാ
ഗാഥായോ അഭാസിത്ഥാതി.
സുമനതാലവണ്ടിയത്ഥേരസ്സാപദാനം പഞ്ചമം.
൬. അവടഫലിയത്ഥേരഅപദാനം
൨൬.
‘‘സതരംസീ
വിവേകകാമോ സമ്ബുദ്ധോ, ഗോചരായാഭിനിക്ഖമി.
൨൭.
‘‘ഫലഹത്ഥോ അഹം ദിസ്വാ, ഉപഗച്ഛിം നരാസഭം;
പസന്നചിത്തോ സുമനോ, അദാസിം അവടം ഫലം.
൨൮.
‘‘ചതുന്നവുതിതോ
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ഫലദാനസ്സിദം ഫലം.
൨൯.
‘‘കിലേസാ
൩൦.
‘‘സ്വാഗതം വത മേ ആസി…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.
൩൧.
‘‘പടിസമ്ഭിദാ ചതസ്സോ…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം’’.
ഇത്ഥം സുദം ആയസ്മാ അവടഫലിയോ ഥേരോ ഇമാ ഗാഥായോ
അഭാസിത്ഥാതി.
അവടഫലിയത്ഥേരസ്സാപദാനം ഛട്ഠം.
൭. ലബുജഫലദായകത്ഥേരഅപദാനം
൩൨.
‘‘നഗരേ
അദ്ദസം വിരജം ബുദ്ധം, ഗച്ഛന്തം അനിലഞ്ജസേ.
൩൩.
‘‘ലബുജം ഫലമാദായ, ബുദ്ധസെട്ഠസ്സദാസഹം;
ആകാസേവ ഠിതോ സന്തോ, പടിഗ്ഗണ്ഹി മഹായസോ.
൩൪.
‘‘വിത്തിസഞ്ജനനോ മയ്ഹം, ദിട്ഠധമ്മസുഖാവഹോ;
ഫലം ബുദ്ധസ്സ ദത്വാന, വിപ്പസന്നേന ചേതസാ.
൩൫.
‘‘അധിഗഞ്ഛിം തദാ പീതിം, വിപുലം സുഖമുത്തമം;
ഉപ്പജ്ജതേവ
൩൬.
‘‘ഏകനവുതിതോ
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ഫലദാനസ്സിദം ഫലം.
൩൭.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… വിഹരാമി അനാസവോ.
൩൮.
‘‘സ്വാഗതം വത മേ ആസി…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.
൩൯.
‘‘പടിസമ്ഭിദാ ചതസ്സോ…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം’’.
ഇത്ഥം സുദം ആയസ്മാ ലബുജഫലദായകോ ഥേരോ ഇമാ
ഗാഥായോ അഭാസിത്ഥാതി.
ലബുജഫലദായകത്ഥേരസ്സാപദാനം സത്തമം.
൮. പിലക്ഖഫലദായകത്ഥേരഅപദാനം
൪൦.
‘‘വനന്തരേ
പസന്നചിത്തോ സുമനോ, പിലക്ഖസ്സ
൪൧.
‘‘അട്ഠാരസേ കപ്പസതേ, യം ഫലം അദദിം തദാ;
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ഫലദാനസ്സിദം ഫലം.
൪൨.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… വിഹരാമി അനാസവോ.
൪൩.
‘‘സ്വാഗതം വത മേ ആസി…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.
൪൪.
‘‘പടിസമ്ഭിദാ
ഇത്ഥം സുദം ആയസ്മാ പിലക്ഖഫലദായകോ ഥേരോ ഇമാ
ഗാഥായോ അഭാസിത്ഥാതി.
പിലക്ഖഫലദായകത്ഥേരസ്സാപദാനം അട്ഠമം.
൯. സയംപടിഭാനിയത്ഥേരഅപദാനം
൪൫.
‘‘കകുധം വിലസന്തംവ, ദേവദേവം നരാസഭം;
രഥിയം പടിപജ്ജന്തം, കോ ദിസ്വാ ന പസീദതി.
൪൬.
‘‘തമന്ധകാരം നാസെത്വാ, സന്താരെത്വാ ബഹും ജനം;
ഞാണാലോകേന ജോതന്തം, കോ ദിസ്വാ ന പസീദതി.
൪൭.
‘‘വസീസതസഹസ്സേഹി, നീയന്തം ലോകനായകം;
ഉദ്ധരന്തം ബഹൂ സത്തേ, കോ ദിസ്വാ ന പസീദതി.
൪൮.
‘‘ആഹനന്തം
സീഹനാദം വിനദന്തം, കോ ദിസ്വാ ന പസീദതി.
൪൯.
‘‘യാവതാ ബ്രഹ്മലോകതോ, ആഗന്ത്വാന സബ്രഹ്മകാ;
പുച്ഛന്തി നിപുണേ പഞ്ഹേ, കോ ദിസ്വാ ന പസീദതി.
൫൦.
‘‘യസ്സഞ്ജലിം കരിത്വാന, ആയാചന്തി സദേവകാ;
തേന പുഞ്ഞം അനുഭൊന്തി, കോ ദിസ്വാ ന പസീദതി.
൫൧.
‘‘സബ്ബേ
ന വികമ്പതി അജ്ഝിട്ഠോ, കോ ദിസ്വാ ന പസീദതി.
൫൨.
‘‘നഗരം
വിനദന്തി ഗജാ മത്താ, കോ ദിസ്വാ ന പസീദതി.
൫൩.
‘‘വീഥിയാ
അബ്ഭുന്നതാ സമാ ഹൊന്തി, കോ ദിസ്വാ ന പസീദതി.
൫൪.
‘‘ബ്യാഹരന്തസ്സ
സബ്ബേ സത്തേ വിഞ്ഞാപേതി, കോ ദിസ്വാ ന പസീദതി.
൫൫.
‘‘സതസഹസ്സിതോ
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, കിത്തനായ ഇദം ഫലം.
൫൬.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… വിഹരാമി അനാസവോ.
൫൭.
‘‘സ്വാഗതം വത മേ ആസി…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.
൫൮.
‘‘പടിസമ്ഭിദാ ചതസ്സോ…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം’’.
ഇത്ഥം സുദം ആയസ്മാ സയംപടിഭാനിയോ ഥേരോ ഇമാ ഗാഥായോ
അഭാസിത്ഥാതി.
സയംപടിഭാനിയത്ഥേരസ്സാപദാനം നവമം.
൧൦. നിമിത്തബ്യാകരണിയത്ഥേരഅപദാനം
൫൯.
‘‘അജ്ഝോഗാഹെത്വാ ഹിമവം, മന്തേ വാചേ മഹം തദാ;
ചതുപഞ്ഞാസസഹസ്സാനി, സിസ്സാ മയ്ഹം ഉപട്ഠഹും.
൬൦.
‘‘അധിതാ
സകവിജ്ജാഹുപത്ഥദ്ധാ, ഹിമവന്തേ വസന്തി തേ.
൬൧.
‘‘ചവിത്വാ തുസിതാ കായാ, ദേവപുത്തോ മഹായസോ;
ഉപ്പജ്ജി മാതുകുച്ഛിസ്മിം, സമ്പജാനോ പതിസ്സതോ.
൬൨.
‘‘സമ്ബുദ്ധേ ഉപപജ്ജന്തേ, ദസസഹസ്സി കമ്പഥ;
അന്ധാ ചക്ഖും അലഭിംസു, ഉപ്പജ്ജന്തമ്ഹി നായകേ.
൬൩.
‘‘സബ്ബാകാരം
നിഗ്ഘോസസദ്ദം സുത്വാന, ഉബ്ബിജ്ജിംസു
൬൪.
‘‘സബ്ബേ ജനാ സമാഗമ്മ, ആഗച്ഛും മമ സന്തികം;
വസുധായം പകമ്പിത്ഥ, കിം വിപാകോ ഭവിസ്സതി.
൬൫.
‘‘അവചാസിം
വിസട്ഠാ ഹോഥ സബ്ബേപി, ഉപ്പാദോയം സുവത്ഥികോ
൬൬.
‘‘അട്ഠഹേതൂഹി
തഥാ നിമിത്താ ദിസ്സന്തി, ഓഭാസോ വിപുലോ മഹാ.
൬൭.
‘‘അസംസയം ബുദ്ധസെട്ഠോ, ഉപ്പജ്ജിസ്സതി ചക്ഖുമാ;
സഞ്ഞാപെത്വാന ജനതം, പഞ്ചസീലേ കഥേസഹം.
൬൮.
‘‘സുത്വാന
ഉബ്ബേഗജാതാ സുമനാ, തുട്ഠഹട്ഠാ അഹംസു തേ.
൬൯.
‘‘ദ്വേനവുതേ ഇതോ കപ്പേ, യം നിമിത്തം വിയാകരിം;
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ബ്യാകരണസ്സിദം ഫലം.
൭൦.
‘‘കിലേസാ
൭൧.
‘‘സ്വാഗതം വത മേ ആസി…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം.
൭൨.
‘‘പടിസമ്ഭിദാ ചതസ്സോ…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനം’’.
ഇത്ഥം സുദം ആയസ്മാ നിമിത്തബ്യാകരണിയോ ഥേരോ ഇമാ
ഗാഥായോ അഭാസിത്ഥാതി.
നിമിത്തബ്യാകരണിയത്ഥേരസ്സാപദാനം ദസമം.
സാലകുസുമിയവഗ്ഗോ സത്തചത്താലീസമോ.
തസ്സുദ്ദാനം –
സാലകുസുമിയോ ഥേരോ, പൂജാ നിബ്ബാപകോപി ച;
സേതുദോ താലവണ്ടീ ച, അവടലബുജപ്പദോ.
പിലക്ഖപടിഭാനീ ച, വെയ്യാകരണിയോ ദിജോ;
ദ്വേസത്തതി ച ഗാഥായോ, ഗണിതായോ വിഭാവിഭി.