൫. പരമട്ഠകസുത്തനിദ്ദേസോ
അഥ
൩൧.
പരമന്തി ദിട്ഠീസു പരിബ്ബസാനോ, യദുത്തരിം കുരുതേ ജന്തു ലോകേ;
ഹീനാതി അഞ്ഞേ തതോ സബ്ബമാഹ, തസ്മാ വിവാദാനി അവീതിവത്തോ.
പരമന്തി ദിട്ഠീസു പരിബ്ബസാനോതി. സന്തേകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ദിട്ഠിഗതികാ. തേ ദ്വാസട്ഠിയാ ദിട്ഠിഗതാനം അഞ്ഞതരഞ്ഞതരം ദിട്ഠിഗതം ‘‘ഇദം പരമം അഗ്ഗം സെട്ഠം വിസിട്ഠം പാമൊക്ഖം ഉത്തമം പവര’’ന്തി ഗഹെത്വാ ഉഗ്ഗഹെത്വാ ഗണ്ഹിത്വാ പരാമസിത്വാ അഭിനിവിസിത്വാ സകായ സകായ ദിട്ഠിയാ വസന്തി പവസന്തി ആവസന്തി പരിവസന്തി. യഥാ ആഗാരികാ വാ ഘരേസു വസന്തി, സാപത്തികാ വാ ആപത്തീസു വസന്തി, സകിലേസാ വാ കിലേസേസു വസന്തി; ഏവമേവ സന്തേകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ദിട്ഠിഗതികാ. തേ ദ്വാസട്ഠിയാ ദിട്ഠിഗതാനം അഞ്ഞതരഞ്ഞതരം ദിട്ഠിഗതം ‘‘ഇദം പരമം അഗ്ഗം സെട്ഠം വിസിട്ഠം പാമൊക്ഖം ഉത്തമം പവര’’ന്തി ഗഹെത്വാ ഉഗ്ഗഹെത്വാ ഗണ്ഹിത്വാ പരാമസിത്വാ അഭിനിവിസിത്വാ സകായ സകായ ദിട്ഠിയാ വസന്തി പവസന്തി
യദുത്തരിം കുരുതേ ജന്തു ലോകേതി. യദന്തി യം. ഉത്തരിം കുരുതേതി ഉത്തരിം കരോതി, അഗ്ഗം സെട്ഠം വിസിട്ഠം പാമൊക്ഖം ജന്തൂതി സത്തോ നരോ…പേ॰… മനുജോ. ലോകേതി അപായലോകേ…പേ॰… ആയതനലോകേതി – യദുത്തരിം കുരുതേ ജന്തു ലോകേ.
ഹീനാതി അഞ്ഞേ തതോ സബ്ബമാഹാതി അത്തനോ സത്ഥാരം ധമ്മക്ഖാനം ഗണം ദിട്ഠിം പടിപദം മഗ്ഗം ഠപെത്വാ
തസ്മാ വിവാദാനി അവീതിവത്തോതി. തസ്മാതി തംകാരണാ തംഹേതു തപ്പച്ചയാ തംനിദാനാ. വിവാദാനീതി ദിട്ഠികലഹാനി ദിട്ഠിഭണ്ഡനാനി ദിട്ഠിവിഗ്ഗഹാനി ദിട്ഠിവിവാദാനി ദിട്ഠിമേധഗാനി ച. അവീതിവത്തോതി അനതിക്കന്തോ അസമതിക്കന്തോ അവീതിവത്തോതി – തസ്മാ
തേനാഹ ഭഗവാ –
‘‘പരമന്തി ദിട്ഠീസു പരിബ്ബസാനോ, യദുത്തരിം കുരുതേ ജന്തു ലോകേ;
ഹീനാതി അഞ്ഞേ തതോ സബ്ബമാഹ, തസ്മാ വിവാദാനി അവീതിവത്തോ’’തി.
൩൨.
യദത്തനീ പസ്സതി ആനിസംസം, ദിട്ഠേ സുതേ സീലവതേ മുതേ വാ;
തദേവ സോ തത്ഥ സമുഗ്ഗഹായ, നിഹീനതോ പസ്സതി സബ്ബമഞ്ഞം.
യദത്തനീ പസ്സതി ആനിസംസം, ദിട്ഠേ സുതേ സീലവതേ മുതേ വാതി. യദത്തനീതി യം അത്തനി. അത്താ വുച്ചതി ദിട്ഠിഗതം. അത്തനോ ദിട്ഠിയാ ദ്വേ ആനിസംസേ പസ്സതി – ദിട്ഠധമ്മികഞ്ച ആനിസംസം, സമ്പരായികഞ്ച ആനിസംസം. കതമോ ദിട്ഠിയാ ദിട്ഠധമ്മികോ ആനിസംസോ? യംദിട്ഠികോ സത്ഥാ ഹോതി, തംദിട്ഠികാ സാവകാ ഹൊന്തി. തംദിട്ഠികം സത്ഥാരം സാവകാ സക്കരൊന്തി ഗരും കരൊന്തി മാനെന്തി പൂജെന്തി, ലഭതി ച തതോനിദാനം ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരം. അയം ദിട്ഠിയാ ദിട്ഠധമ്മികോ ആനിസംസോ. കതമോ ദിട്ഠിയാ സമ്പരായികോ ആനിസംസോ? അയം ദിട്ഠി അലം നാഗത്തായ വാ സുപണ്ണത്തായ വാ യക്ഖത്തായ വാ അസുരത്തായ വാ ഗന്ധബ്ബത്തായ
തദേവ സോ തത്ഥ സമുഗ്ഗഹായാതി. തദേവാതി തം ദിട്ഠിഗതം. തത്ഥാതി സമുഗ്ഗഹായാതി ഇദം പരമം അഗ്ഗം സെട്ഠം വിസിട്ഠം പാമൊക്ഖം ഉത്തമം പവരന്തി ഗഹെത്വാ ഉഗ്ഗഹെത്വാ ഗണ്ഹിത്വാ പരാമസിത്വാ അഭിനിവിസിത്വാതി – തദേവ സോ തത്ഥ സമുഗ്ഗഹായ.
നിഹീനതോ പസ്സതി സബ്ബമഞ്ഞന്തി. അഞ്ഞം സത്ഥാരം ധമ്മക്ഖാനം ഗണം ദിട്ഠിം പടിപദം മഗ്ഗം ഹീനതോ നിഹീനതോ ഓമകതോ ലാമകതോ ഛതുക്കതോ പരിത്തതോ ദിസ്സതി പസ്സതി ദക്ഖതി ഓലോകേതി നിജ്ഝായതി ഉപപരിക്ഖതീതി – നിഹീനതോ പസ്സതി സബ്ബമഞ്ഞം.
തേനാഹ ഭഗവാ –
‘‘യദത്തനീ പസ്സതി ആനിസംസം, ദിട്ഠേ സുതേ സീലവതേ മുതേ വാ;
തദേവ സോ തത്ഥ സമുഗ്ഗഹായ, നിഹീനതോ പസ്സതി സബ്ബമഞ്ഞ’’ന്തി.
൩൩.
തം വാപി ഗന്ഥം കുസലാ വദന്തി, യം നിസ്സിതോ പസ്സതി ഹീനമഞ്ഞം;
തസ്മാ ഹി ദിട്ഠം വ സുതം മുതം വാ, സീലബ്ബതം ഭിക്ഖു ന നിസ്സയെയ്യ.
തം വാപി ഗന്ഥം കുസലാ വദന്തീതി. കുസലാതി യേ തേ ഖന്ധകുസലാ ധാതുകുസലാ ആയതനകുസലാ പടിച്ചസമുപ്പാദകുസലാ സതിപട്ഠാനകുസലാ സമ്മപ്പധാനകുസലാ ഇദ്ധിപാദകുസലാ ഇന്ദ്രിയകുസലാ ബലകുസലാ ബൊജ്ഝങ്ഗകുസലാ മഗ്ഗകുസലാ ഫലകുസലാ നിബ്ബാനകുസലാ, തേ കുസലാ
യം നിസ്സിതോ പസ്സതി ഹീനമഞ്ഞന്തി. യം നിസ്സിതോതി യം സത്ഥാരം ധമ്മക്ഖാനം ഗണം ദിട്ഠിം പടിപദം മഗ്ഗം നിസ്സിതോ സന്നിസ്സിതോ അല്ലീനോ ഉപഗതോ അജ്ഝോസിതോ അധിമുത്തോ. പസ്സതി ഹീനമഞ്ഞന്തി അഞ്ഞം സത്ഥാരം ധമ്മക്ഖാനം ഗണം ദിട്ഠിം പടിപദം മഗ്ഗം ഹീനതോ നിഹീനതോ ഓമകതോ ലാമകതോ ഛതുക്കതോ പരിത്തതോ ദിസ്സതി പസ്സതി ദക്ഖതി ഓലോകേതി നിജ്ഝായതി ഉപനിജ്ഝായതി ഉപപരിക്ഖതീതി – യം നിസ്സിതോ പസ്സതി ഹീനമഞ്ഞം.
തസ്മാ ഹി ദിട്ഠം വ സുതം മുതം വാ, സീലബ്ബതം ഭിക്ഖു ന നിസ്സയെയ്യാതി. തസ്മാതി തസ്മാ തംകാരണാ തംഹേതു തപ്പച്ചയാ തംനിദാനാ ദിട്ഠം വാ ദിട്ഠസുദ്ധിം വാ സുതം വാ സുതസുദ്ധിം വാ മുതം വാ മുതസുദ്ധിം വാ സീലം വാ
തേനാഹ ഭഗവാ –
‘‘തം വാപി ഗന്ഥം കുസലാ വദന്തി, യം നിസ്സിതോ പസ്സതി ഹീനമഞ്ഞം;
തസ്മാ ഹി ദിട്ഠം വ സുതം മുതം വാ, സീലബ്ബതം ഭിക്ഖു ന നിസ്സയെയ്യാ’’തി.
൩൪.
ദിട്ഠിമ്പി ലോകസ്മിം ന കപ്പയെയ്യ, ഞാണേന വാ സീലവതേന വാപി;
സമോതി അത്താനമനൂപനെയ്യ, ഹീനോ ന മഞ്ഞേഥ വിസേസി വാപി.
ദിട്ഠിമ്പി ലോകസ്മിം ന കപ്പയെയ്യ, ഞാണേന വാ സീലവതേന വാപീതി. അട്ഠസമാപത്തിഞാണേന വാ പഞ്ചാഭിഞ്ഞാഞാണേന വാ മിച്ഛാഞാണേന വാ, സീലേന വാ വതേന വാ സീലബ്ബതേന വാ ലോകസ്മിന്തി അപായലോകേ…പേ॰… ആയതനലോകേതി – ദിട്ഠിമ്പി ലോകസ്മിം ന കപ്പയെയ്യ ഞാണേന വാ സീലവതേന വാപി.
സമോതി അത്താനമനൂപനെയ്യാതി. സദിസോഹമസ്മീതി അത്താനം ന ഉപനെയ്യ ജാതിയാ വാ ഗൊത്തേന വാ കോലപുത്തിയേന വാ വണ്ണപൊക്ഖരതായ വാ ധനേന വാ അജ്ഝേനേന വാ കമ്മായതനേന വാ
ഹീനോ ന മഞ്ഞേഥ വിസേസി വാപീതി. ഹീനോഹമസ്മീതി അത്താനം ന ഉപനെയ്യ ജാതിയാ വാ ഗൊത്തേന വാ…പേ॰… അഞ്ഞതരഞ്ഞതരേന വാ വത്ഥുനാ. സെയ്യോഹമസ്മീതി അത്താനം ന ഉപനെയ്യ ജാതിയാ വാ ഗൊത്തേന വാ…പേ॰… അഞ്ഞതരഞ്ഞതരേന വാ വത്ഥുനാതി – ഹീനോ ന മഞ്ഞേഥ
തേനാഹ ഭഗവാ –
‘‘ദിട്ഠിമ്പി
സമോതി അത്താനമനൂപനെയ്യ, ഹീനോ ന മഞ്ഞേഥ വിസേസി വാപീ’’തി.
൩൫.
അത്തം പഹായ അനുപാദിയാനോ, ഞാണേനപി സോ നിസ്സയം നോ കരോതി;
സ വേ വിയത്തേസു ന വഗ്ഗസാരീ, ദിട്ഠിമ്പി സോ ന പച്ചേതി കിഞ്ചി.
അത്തം പഹായ അനുപാദിയാനോതി. അത്തം പഹായാതി അത്തദിട്ഠിം പഹായ. അത്തം പഹായാതി ഗാഹം അത്തം പഹായാതി തണ്ഹാവസേന ദിട്ഠിവസേന ഗഹിതം പരാമട്ഠം അഭിനിവിട്ഠം അജ്ഝോസിതം അധിമുത്തം പഹായ പജഹിത്വാ വിനോദെത്വാ ബ്യന്തിം കരിത്വാ അനഭാവം ഗമെത്വാതി – അത്തം അനുപാദിയാനോതി ചതൂഹി ഉപാദാനേഹി അനുപാദിയമാനോ അഗണ്ഹമാനോ അപരാമാസമാനോ അനഭിനിവിസമാനോതി – അത്തം പഹായ അനുപാദിയാനോ.
ഞാണേനപി സോ നിസ്സയം നോ കരോതീതി അട്ഠസമാപത്തിഞാണേന വാ പഞ്ചാഭിഞ്ഞാഞാണേന വാ മിച്ഛാഞാണേന വാ തണ്ഹാനിസ്സയം വാ ദിട്ഠിനിസ്സയം വാ ന കരോതി ന ജനേതി ന സഞ്ജനേതി ന നിബ്ബത്തേതി ന അഭിനിബ്ബത്തേതീതി – ഞാണേനപി സോ നിസ്സയം നോ കരോതി.
സ വേ വിയത്തേസു ന വഗ്ഗസാരീതി സ വേ വിയത്തേസു ഭിന്നേസു ദ്വെജ്ഝാപന്നേസു ദ്വെള്ഹകജാതേസു നാനാദിട്ഠികേസു നാനാഖന്തികേസു നാനാരുചികേസു നാനാലദ്ധികേസു നാനാദിട്ഠിനിസ്സയം നിസ്സിതേസു ഛന്ദാഗതിം ഗച്ഛന്തേസു ദോസാഗതിം ഗച്ഛന്തേസു മോഹാഗതിം ഗച്ഛന്തേസു ഭയാഗതിം ഗച്ഛന്തേസു ന ഛന്ദാഗതിം ഗച്ഛതി ന ദോസാഗതിം ഗച്ഛതി ന മോഹാഗതിം ഗച്ഛതി ന ഭയാഗതിം ഗച്ഛതി ന രാഗവസേന ഗച്ഛതി ന ദോസവസേന ഗച്ഛതി ന മോഹവസേന ഗച്ഛതി ന മാനവസേന ഗച്ഛതി ന ദിട്ഠിവസേന
ദിട്ഠിമ്പി സോ ന പച്ചേതി കിഞ്ചീതി. തസ്സ ദ്വാസട്ഠി ദിട്ഠിഗതാനി പഹീനാനി സമുച്ഛിന്നാനി വൂപസന്താനി പടിപസ്സദ്ധാനി അഭബ്ബുപ്പത്തികാനി ഞാണഗ്ഗിനാ ദഡ്ഢാനി. സോ കിഞ്ചി ദിട്ഠിഗതം ന പച്ചേതി ന പച്ചാഗച്ഛതീതി – ദിട്ഠിമ്പി സോ ന പച്ചേതി കിഞ്ചി.
തേനാഹ ഭഗവാ –
‘‘അത്തം പഹായ അനുപാദിയാനോ, ഞാണേനപി സോ നിസ്സയം നോ കരോതി;
സ വേ വിയത്തേസു ന വഗ്ഗസാരീ, ദിട്ഠിമ്പി സോ ന പച്ചേതി കിഞ്ചീ’’തി.
൩൬.
യസ്സൂഭയന്തേ പണിധീധ നത്ഥി, ഭവാഭവായ ഇധ വാ ഹുരം വാ;
നിവേസനാ തസ്സ ന സന്തി കേചി, ധമ്മേസു നിച്ഛെയ്യ സമുഗ്ഗഹീതം.
യസ്സൂഭയന്തേ പണിധീധ നത്ഥി, ഭവാഭവായ ഇധ വാ ഹുരം വാതി യസ്സാതി അരഹതോ ഖീണാസവസ്സ. അന്തോതി പണിധി വുച്ചതി തണ്ഹാ. യോ രാഗോ സാരാഗോ…പേ॰… അഭിജ്ഝാ ലോഭോ അകുസലമൂലം.
ഭവാഭവായാതി ഭവാഭവായ കമ്മഭവായ പുനബ്ഭവായ കാമഭവായ, കമ്മഭവായ കാമഭവായ പുനബ്ഭവായ രൂപഭവായ, കമ്മഭവായ രൂപഭവായ പുനബ്ഭവായ അരൂപഭവായ, കമ്മഭവായ അരൂപഭവായ പുനബ്ഭവായ പുനപ്പുനഭവായ പുനപ്പുനഗതിയാ പുനപ്പുനഉപപത്തിയാ പുനപ്പുനപടിസന്ധിയാ പുനപ്പുനഅത്തഭാവാഭിനിബ്ബത്തിയാ. ഇധാതി സകത്തഭാവോ, ഹുരാതി പരത്തഭാവോ; ഇധാതി സകരൂപവേദനാസഞ്ഞാസങ്ഖാരവിഞ്ഞാണം, ഹുരാതി പരരൂപവേദനാസഞ്ഞാസങ്ഖാരവിഞ്ഞാണം; ഇധാതി ഛ അജ്ഝത്തികാനി ആയതനാനി, ഹുരാതി ഛ ബാഹിരാനി ആയതനാനി; ഇധാതി മനുസ്സലോകോ, ഹുരാതി ദേവലോകോ ഇധാതി കാമധാതു, ഹുരാതി രൂപധാതു അരൂപധാതു; ഇധാതി കാമധാതു ഹുരാതി അരൂപധാതു. യസ്സൂഭയന്തേ പണിധീധ നത്ഥി ഭവാഭവായ ഇധ വാ ഹുരം വാതി. യസ്സ ഉഭോ അന്തേ
നിവേസനാ തസ്സ ന സന്തി കേചീതി. നിവേസനാതി ദ്വേ നിവേസനാ – തണ്ഹാനിവേസനാ ച ദിട്ഠിനിവേസനാ ച…പേ॰… അയം തണ്ഹാനിവേസനാ…പേ॰… അയം ദിട്ഠിനിവേസനാ. തസ്സാതി അരഹതോ ഖീണാസവസ്സ. നിവേസനാ തസ്സ ന സന്തി കേചീതി നിവേസനാ തസ്സ ന സന്തി കേചി നത്ഥി ന സന്തി ന സംവിജ്ജന്തി നുപലബ്ഭന്തി, പഹീനാ സമുച്ഛിന്നാ വൂപസന്താ പടിപസ്സദ്ധാ അഭബ്ബുപ്പത്തികാ ഞാണഗ്ഗിനാ ദഡ്ഢാതി – നിവേസനാ തസ്സ ന സന്തി കേചി.
ധമ്മേസു നിച്ഛെയ്യ സമുഗ്ഗഹീതന്തി. ധമ്മേസൂതി ദ്വാസട്ഠിയാ ദിട്ഠിഗതേസു. നിച്ഛെയ്യാതി നിച്ഛിനിത്വാ വിനിച്ഛിനിത്വാ വിചിനിത്വാ പവിചിനിത്വാ തുലയിത്വാ തീരയിത്വാ വിഭാവയിത്വാ വിഭൂതം കത്വാ. സമുഗ്ഗഹീതന്തി ഓധിഗ്ഗാഹോ ബിലഗ്ഗാഹോ വരഗ്ഗാഹോ കൊട്ഠാസഗ്ഗാഹോ ഉച്ചയഗ്ഗാഹോ സമുച്ചയഗ്ഗാഹോ, ‘‘ഇദം സച്ചം തച്ഛം തഥം ഭൂതം യാഥാവം അവിപരീത’’ന്തി ഗഹിതം പരാമട്ഠം അഭിനിവിട്ഠം അജ്ഝോസിതം അധിമുത്തം നത്ഥി ന സന്തി ന സംവിജ്ജന്തി നുപലബ്ഭന്തി, പഹീനം സമുച്ഛിന്നം വൂപസന്തം പടിപസ്സദ്ധം അഭബ്ബുപ്പത്തികം ഞാണഗ്ഗിനാ ദഡ്ഢന്തി – ധമ്മേസു നിച്ഛെയ്യ സമുഗ്ഗഹീതം.
തേനാഹ ഭഗവാ –
‘‘യസ്സൂഭയന്തേ
നിവേസനാ തസ്സ ന സന്തി കേചി, ധമ്മേസു നിച്ഛെയ്യ സമുഗ്ഗഹീത’’ന്തി.
൩൭.
തസ്സീധ ദിട്ഠേ വ സുതേ മുതേ വാ, പകപ്പിതാ നത്ഥി അണൂപി സഞ്ഞാ;
തം ബ്രാഹ്മണം ദിട്ഠിമനാദിയാനം, കേനീധ ലോകസ്മിം വികപ്പയെയ്യ.
തസ്സീധ ദിട്ഠേ വ സുതേ മുതേ വാ, പകപ്പിതാ നത്ഥി അണൂപി സഞ്ഞാതി. തസ്സാതി അരഹതോ ഖീണാസവസ്സ. തസ്സ ദിട്ഠേ വാ
തം ബ്രാഹ്മണം ദിട്ഠിമനാദിയാനന്തി. ബ്രാഹ്മണോതി സത്തന്നം ധമ്മാനം ബാഹിതത്താ ബ്രാഹ്മണോ – സക്കായദിട്ഠി ബാഹിതാ ഹോതി…പേ॰… അസിതോ താദി പവുച്ചതേ സ ബ്രഹ്മാ. തം ബ്രാഹ്മണം ദിട്ഠിമനാദിയാനന്തി. തം ബ്രാഹ്മണം
കേനീധ ലോകസ്മിം വികപ്പയെയ്യാതി. കപ്പാതി ദ്വേ കപ്പാ – തണ്ഹാകപ്പോ ച ദിട്ഠികപ്പോ ച…പേ॰… അയം തണ്ഹാകപ്പോ…പേ॰… അയം ദിട്ഠികപ്പോ. തസ്സ തണ്ഹാകപ്പോ പഹീനോ, ദിട്ഠികപ്പോ പടിനിസ്സട്ഠോ. തണ്ഹാകപ്പസ്സ പഹീനത്താ, ദിട്ഠികപ്പസ്സ പടിനിസ്സട്ഠത്താ കേന രാഗേന കപ്പെയ്യ കേന ദോസേന കപ്പെയ്യ കേന മോഹേന കപ്പെയ്യ കേന മാനേന കപ്പെയ്യ കായ ദിട്ഠിയാ കപ്പെയ്യ കേന ഉദ്ധച്ചേന കപ്പെയ്യ കായ വിചികിച്ഛായ കപ്പെയ്യ കേഹി അനുസയേഹി കപ്പെയ്യ – രത്തോതി വാ ദുട്ഠോതി വാ മൂള്ഹോതി വാ വിനിബദ്ധോതി വാ പരാമട്ഠോതി വാ വിക്ഖേപഗതോതി വാ അനിട്ഠങ്ഗതോതി വാ ഥാമഗതോതി വാ. തേ അഭിസങ്ഖാരാ പഹീനാ. അഭിസങ്ഖാരാനം പഹീനത്താ ഗതിയോ കേന കപ്പെയ്യ – നേരയികോതി വാ തിരച്ഛാനയോനികോതി വാ പെത്തിവിസയികോതി ലോകസ്മിന്തി അപായലോകേ…പേ॰… ആയതനലോകേതി – കേനീധ ലോകസ്മിം വികപ്പയെയ്യ.
തേനാഹ ഭഗവാ –
‘‘തസ്സീധ
തം ബ്രാഹ്മണം ദിട്ഠിമനാദിയാനം, കേനീധ ലോകസ്മിം വികപ്പയെയ്യാ’’തി.
൩൮.
ന കപ്പയന്തി ന പുരെക്ഖരൊന്തി, ധമ്മാപി തേസം ന പടിച്ഛിതാസേ;
ന ബ്രാഹ്മണോ സീലവതേന നെയ്യോ, പാരങ്ഗതോ ന പച്ചേതി താദീ.
ന കപ്പയന്തി ന പുരെക്ഖരൊന്തീതി. കപ്പാതി ദ്വേ കപ്പാ – തണ്ഹാകപ്പോ ച ദിട്ഠികപ്പോ ച. കതമോ തണ്ഹാകപ്പോ? യാവതാ തണ്ഹാസങ്ഖാതേന സീമകതം മരിയാദികതം ഓധികതം പരിയന്തകതം പരിഗ്ഗഹിതം
ന പുരെക്ഖരൊന്തീതി. പുരെക്ഖാരാതി ദ്വേ പുരെക്ഖാരാ – തണ്ഹാപുരെക്ഖാരോ ച ദിട്ഠിപുരെക്ഖാരോ ച…പേ॰… അയം തണ്ഹാപുരെക്ഖാരോ…പേ॰… അയം ദിട്ഠിപുരെക്ഖാരോ. തേസം തണ്ഹാപുരെക്ഖാരോ പഹീനോ, ദിട്ഠിപുരെക്ഖാരോ പടിനിസ്സട്ഠോ. തണ്ഹാപുരെക്ഖാരസ്സ പഹീനത്താ, ദിട്ഠിപുരെക്ഖാരസ്സ പടിനിസ്സട്ഠത്താ ന തണ്ഹം വാ ന ദിട്ഠിം വാ പുരതോ കത്വാ ചരന്തി ന തണ്ഹാധജാ ന തണ്ഹാകേതൂ ന തണ്ഹാധിപതെയ്യാ ന ദിട്ഠിധജാ ന ദിട്ഠികേതൂ ന ദിട്ഠാധിപതെയ്യാ. ന തണ്ഹായ വാ ന ദിട്ഠിയാ വാ പരിവാരെത്വാ ചരന്തീതി – ന കപ്പയന്തി ന പുരെക്ഖരൊന്തി.
ധമ്മാപി തേസം ന പടിച്ഛിതാസേതി. ധമ്മാ വുച്ചന്തി ദ്വാസട്ഠി ദിട്ഠിഗതാനി. തേസന്തി തേസം അരഹന്താനം ഖീണാസവാനം. ന പടിച്ഛിതാസേതി
ന ബ്രാഹ്മണോ സീലവതേന നെയ്യോതി. നാതി പടിക്ഖേപോ. ബ്രാഹ്മണോതി സത്തന്നം ധമ്മാനം ബാഹിതത്താ ബ്രാഹ്മണോ – സക്കായദിട്ഠി ബാഹിതാ ഹോതി…പേ॰… ന ബ്രാഹ്മണോ സീലവതേന നെയ്യോതി. ബ്രാഹ്മണോ സീലേന വാ വതേന വാ സീലബ്ബതേന വാ ന യായതി ന നിയ്യതി ന വുയ്ഹതി ന സംഹരീയതീതി – ന ബ്രാഹ്മണോ സീലവതേന നെയ്യോ.
പാരങ്ഗതോ ന പച്ചേതി താദീതി. പാരം വുച്ചതി അമതം നിബ്ബാനം. യോ സോ സബ്ബസങ്ഖാരസമഥോ സബ്ബൂപധിപടിനിസ്സഗ്ഗോ തണ്ഹക്ഖയോ വിരാഗോ നിരോധോ നിബ്ബാനം. സോ പാരങ്ഗതോ പാരപ്പത്തോ അന്തഗതോ അന്തപ്പത്തോ കോടിഗതോ കോടിപ്പത്തോ [വിത്ഥാരോ] ജാതിമരണസംസാരോ, നത്ഥി തസ്സ പുനബ്ഭവോതി – പാരങ്ഗതോ. ന പച്ചേതീതി സോതാപത്തിമഗ്ഗേന യേ കിലേസാ പഹീനാ, തേ കിലേസേ ന പുനേതി ന പച്ചേതി ന പച്ചാഗച്ഛതി. സകദാഗാമിമഗ്ഗേന യേ കിലേസാ പഹീനാ, തേ കിലേസേ ന പുനേതി ന പച്ചേതി ന പച്ചാഗച്ഛതി. അനാഗാമിമഗ്ഗേന യേ കിലേസാ പഹീനാ, തേ കിലേസേ ന പുനേതി ന പച്ചേതി ന പച്ചാഗച്ഛതി. അരഹത്തമഗ്ഗേന യേ കിലേസാ പഹീനാ, തേ കിലേസേ ന പുനേതി ന പച്ചേതി ന പച്ചാഗച്ഛതീതി താദീതി അരഹാ പഞ്ചഹാകാരേഹി താദീ – ഇട്ഠാനിട്ഠേ താദീ, ചത്താവീതി താദീ, തിണ്ണാവീതി താദീ, മുത്താവീതി താദീ, തംനിദ്ദേസാ താദീ.
കഥം അരഹാ ഇട്ഠാനിട്ഠേ താദീ? അരഹാ ലാഭേപി താദീ, അലാഭേപി താദീ, യസേപി താദീ, അയസേപി താദീ, പസംസായപി താദീ, നിന്ദായപി താദീ, സുഖേപി താദീ, ദുക്ഖേപി താദീ. ഏകച്ചേ ബാഹം
കഥം അരഹാ ചത്താവീതി താദീ? അരഹതോ രാഗോ ചത്തോ വന്തോ
കഥം അരഹാ തിണ്ണാവീതി താദീ? അരഹാ കാമോഘം തിണ്ണോ ഭവോഘം തിണ്ണോ ദിട്ഠോഘം തിണ്ണോ അവിജ്ജോഘം തിണ്ണോ സബ്ബം സംസാരപഥം തിണ്ണോ ഉത്തിണ്ണോ നിത്തിണ്ണോ അതിക്കന്തോ സമതിക്കന്തോ
കഥം അരഹാ മുത്താവീതി താദീ? അരഹതോ രാഗാ ചിത്തം മുത്തം വിമുത്തം സുവിമുത്തം, ദോസാ ചിത്തം മുത്തം വിമുത്തം സുവിമുത്തം, മോഹാ ചിത്തം മുത്തം വിമുത്തം സുവിമുത്തം, കോധാ…പേ॰… ഉപനാഹാ… മക്ഖാ… പളാസാ… ഇസ്സായ… മച്ഛരിയാ… മായായ… സാഠെയ്യാ… ഥമ്ഭാ… സാരമ്ഭാ… മാനാ… അതിമാനാ… മദാ… പമാദാ… സബ്ബകിലേസേഹി… സബ്ബദുച്ചരിതേഹി… സബ്ബദരഥേഹി… സബ്ബപരിളാഹേഹി… സബ്ബസന്താപേഹി… സബ്ബാകുസലാഭിസങ്ഖാരേഹി ചിത്തം മുത്തം വിമുത്തം സുവിമുത്തം. ഏവം അരഹാ മുത്താവീതി താദീ.
കഥം അരഹാ തംനിദ്ദേസാ താദീ? അരഹാ സീലേ സതി സീലവാതി തംനിദ്ദേസാ താദീ; സദ്ധായ സതി സദ്ധോതി തംനിദ്ദേസാ താദീ; വീരിയേ സതി വീരിയവാതി തംനിദ്ദേസാ താദീ; സതിയാ സതി സതിമാതി തംനിദ്ദേസാ താദീ; സമാധിമ്ഹി സതി സമാഹിതോതി തംനിദ്ദേസാ താദീ; പഞ്ഞായ സതി പഞ്ഞവാതി തംനിദ്ദേസാ താദീ; വിജ്ജായ സതി തേവിജ്ജോതി തംനിദ്ദേസാ താദീ; അഭിഞ്ഞായ സതി ഛളഭിഞ്ഞോതി തംനിദ്ദേസാ താദീ. ഏവം അരഹാ തംനിദ്ദേസാ
തേനാഹ ഭഗവാ –
‘‘ന
ന
പരമട്ഠകസുത്തനിദ്ദേസോ പഞ്ചമോ.