൩. നിസ്സഗ്ഗിയകണ്ഡം (ഭിക്ഖുനീവിഭങ്ഗോ)
൧. പത്തവഗ്ഗോ
൧. പഠമസിക്ഖാപദം
ഇമേ ഖോ പനായ്യായോ തിംസ നിസ്സഗ്ഗിയാ പാചിത്തിയാ
ധമ്മാ ഉദ്ദേസം ആഗച്ഛന്തി.
൭൩൩. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന ഛബ്ബഗ്ഗിയാ ഭിക്ഖുനിയോ ബഹൂ പത്തേ സന്നിചയം കരൊന്തി. മനുസ്സാ വിഹാരചാരികം ആഹിണ്ഡന്താ പസ്സിത്വാ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ ഭിക്ഖുനിയോ ബഹൂ പത്തേ സന്നിചയം കരിസ്സന്തി, പത്തവാണിജ്ജം വാ ഭിക്ഖുനിയോ കരിസ്സന്തി, ആമത്തികാപണം വാ പസാരെസ്സന്തീ’’തി! അസ്സോസും ഖോ ഭിക്ഖുനിയോ തേസം മനുസ്സാനം ഉജ്ഝായന്താനം ഖിയ്യന്താനം വിപാചെന്താനം. യാ താ ഭിക്ഖുനിയോ അപ്പിച്ഛാ…പേ॰… താ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ ഛബ്ബഗ്ഗിയാ ഭിക്ഖുനിയോ പത്തസന്നിചയം കരിസ്സന്തീ’’തി…പേ॰… സച്ചം കിര, ഭിക്ഖവേ, ഛബ്ബഗ്ഗിയാ ഭിക്ഖുനിയോ പത്തസന്നിചയം കരൊന്തീതി? ‘‘സച്ചം, ഭഗവാ’’തി. വിഗരഹി ബുദ്ധോ ഭഗവാ…പേ॰… കഥഞ്ഹി നാമ, ഭിക്ഖവേ, ഛബ്ബഗ്ഗിയാ ഭിക്ഖുനിയോ പത്തസന്നിചയം കരിസ്സന്തി! നേതം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പസന്നാനം വാ പസാദായ…പേ॰… ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ ഇമം സിക്ഖാപദം ഉദ്ദിസന്തു –
൭൩൪. ‘‘യാ പന ഭിക്ഖുനീ പത്തസന്നിചയം കരെയ്യ , നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി.
൭൩൫. യാ പനാതി യാ യാദിസാ…പേ॰… ഭിക്ഖുനീതി…പേ॰… അയം ഇമസ്മിം അത്ഥേ അധിപ്പേതാ ഭിക്ഖുനീതി.
പത്തോ നാമ ദ്വേ പത്താ – അയോപത്തോ, മത്തികാപത്തോ. തയോ പത്തസ്സ വണ്ണാ – ഉക്കട്ഠോ പത്തോ, മജ്ഝിമോ പത്തോ, ഓമകോ പത്തോ. ഉക്കട്ഠോ നാമ പത്തോ അഡ്ഢാള്ഹകോദനം ഗണ്ഹാതി ചതുഭാഗം ഖാദനം തദുപിയം ബ്യഞ്ജനം. മജ്ഝിമോ നാമ പത്തോ നാളികോദനം ഗണ്ഹാതി ചതുഭാഗം ഖാദനം തദുപിയം ബ്യഞ്ജനം. ഓമകോ നാമ പത്തോ പത്ഥോദനം ഗണ്ഹാതി ചതുഭാഗം ഖാദനം തദുപിയം ബ്യഞ്ജനം. തതോ ഉക്കട്ഠോ അപത്തോ ഓമകോ അപത്തോ.
സന്നിചയം കരെയ്യാതി അനധിട്ഠിതോ അവികപ്പിതോ.
നിസ്സഗ്ഗിയോ ഹോതീതി സഹ അരുണുഗ്ഗമനാ നിസ്സഗ്ഗിയോ ഹോതി. നിസ്സജ്ജിതബ്ബോ സങ്ഘസ്സ വാ ഗണസ്സ വാ ഏകഭിക്ഖുനിയാ വാ. ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, നിസ്സജ്ജിതബ്ബോ. തായ ഭിക്ഖുനിയാ സങ്ഘം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏകംസം ഉത്തരാസങ്ഗം കരിത്വാ വുഡ്ഢാനം ഭിക്ഖുനീനം പാദേ വന്ദിത്വാ ഉക്കുടികം നിസീദിത്വാ അഞ്ജലിം പഗ്ഗഹെത്വാ ഏവമസ്സ വചനീയോ – ‘‘അയം മേ, അയ്യേ, പത്തോ രത്താതിക്കന്തോ നിസ്സഗ്ഗിയോ, ഇമാഹം സങ്ഘസ്സ നിസ്സജ്ജാമീ’’തി. നിസ്സജ്ജിത്വാ ആപത്തി ദേസേതബ്ബാ. ബ്യത്തായ ഭിക്ഖുനിയാ പടിബലായ ആപത്തി പടിഗ്ഗഹേതബ്ബാ. നിസ്സട്ഠപത്തോ ദാതബ്ബോ –
‘‘സുണാതു മേ, അയ്യേ, സങ്ഘോ. അയം പത്തോ ഇത്ഥന്നാമായ ഭിക്ഖുനിയാ നിസ്സഗ്ഗിയോ സങ്ഘസ്സ നിസ്സട്ഠോ. യദി സങ്ഘസ്സ പത്തകല്ലം, സങ്ഘോ ഇമം പത്തം ഇത്ഥന്നാമായ ഭിക്ഖുനിയാ ദദെയ്യാ’’തി.
തായ ഭിക്ഖുനിയാ സമ്ബഹുലാ ഭിക്ഖുനിയോ ഉപസങ്കമിത്വാ ഏകംസം ഉത്തരാസങ്ഗം കരിത്വാ വുഡ്ഢാനം ഭിക്ഖുനീനം പാദേ വന്ദിത്വാ ഉക്കുടികം നിസീദിത്വാ അഞ്ജലിം പഗ്ഗഹെത്വാ ഏവമസ്സു വചനീയാ – ‘‘അയം മേ, അയ്യായോ, പത്തോ രത്താതിക്കന്തോ നിസ്സഗ്ഗിയോ, ഇമാഹം അയ്യാനം നിസ്സജ്ജാമീ’’തി. നിസ്സജ്ജിത്വാ ആപത്തി ദേസേതബ്ബാ. ബ്യത്തായ ഭിക്ഖുനിയാ പടിബലായ ആപത്തി പടിഗ്ഗഹേതബ്ബാ. നിസ്സട്ഠപത്തോ ദാതബ്ബോ –
‘‘സുണന്തു മേ അയ്യായോ. അയം പത്തോ ഇത്ഥന്നാമായ ഭിക്ഖുനിയാ നിസ്സഗ്ഗിയോ അയ്യാനം നിസ്സട്ഠോ. യദി അയ്യാനം പത്തകല്ലം, അയ്യായോ ഇമം പത്തം ഇത്ഥന്നാമായ ഭിക്ഖുനിയാ ദദെയ്യു’’ന്തി.
തായ ഭിക്ഖുനിയാ ഏകം ഭിക്ഖുനിം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏകംസം ഉത്തരാസങ്ഗം കരിത്വാ ഉക്കുടികം നിസീദിത്വാ അഞ്ജലിം പഗ്ഗഹെത്വാ ഏവമസ്സ വചനീയാ – ‘‘അയം മേ, അയ്യേ, പത്തോ രത്താതിക്കന്തോ നിസ്സഗ്ഗിയോ. ഇമാഹം അയ്യായ നിസ്സജ്ജാമീ’’തി. നിസ്സജ്ജിത്വാ ആപത്തി ദേസേതബ്ബാ. തായ ഭിക്ഖുനിയാ ആപത്തി പടിഗ്ഗഹേതബ്ബാ. നിസ്സട്ഠപത്തോ ദാതബ്ബോ – ‘‘ഇമം പത്തം അയ്യായ ദമ്മീ’’തി.
൭൩൬. രത്താതിക്കന്തേ അതിക്കന്തസഞ്ഞാ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. രത്താതിക്കന്തേ വേമതികാ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. രത്താതിക്കന്തേ അനതിക്കന്തസഞ്ഞാ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അനധിട്ഠിതേ അധിട്ഠിതസഞ്ഞാ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അവികപ്പിതേ വികപ്പിതസഞ്ഞാ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അവിസ്സജ്ജിതേ വിസ്സജ്ജിതസഞ്ഞാ , നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അനട്ഠേ നട്ഠസഞ്ഞാ… അവിനട്ഠേ വിനട്ഠസഞ്ഞാ… അഭിന്നേ ഭിന്നസഞ്ഞാ… അവിലുത്തേ വിലുത്തസഞ്ഞാ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം.
നിസ്സഗ്ഗിയം പത്തം അനിസ്സജ്ജിത്വാ പരിഭുഞ്ജതി, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. രത്താനതിക്കന്തേ അതിക്കന്തസഞ്ഞാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. രത്താനതിക്കന്തേ വേമതികാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. രത്താനതിക്കന്തേ അനതിക്കന്തസഞ്ഞാ അനാപത്തി.
൭൩൭. അനാപത്തി അന്തോഅരുണേ അധിട്ഠേതി, വികപ്പേതി, വിസ്സജ്ജേതി, നസ്സതി, വിനസ്സതി, ഭിജ്ജതി, അച്ഛിന്ദിത്വാ ഗണ്ഹന്തി, വിസ്സാസം ഗണ്ഹന്തി, ഉമ്മത്തികായ, ആദികമ്മികായാതി.
തേന ഖോ പന സമയേന ഛബ്ബഗ്ഗിയാ ഭിക്ഖുനിയോ നിസ്സട്ഠപത്തം ന ദെന്തി. ഭഗവതോ ഏതമത്ഥം ആരോചേസും. ന, ഭിക്ഖവേ, നിസ്സട്ഠപത്തോ ന ദാതബ്ബോ. യാ ന ദദെയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാതി.
പഠമസിക്ഖാപദം നിട്ഠിതം.
൨. ദുതിയസിക്ഖാപദം
൭൩൮. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ . തേന ഖോ പന സമയേന സമ്ബഹുലാ ഭിക്ഖുനിയോ ഗാമകാവാസേ വസ്സംവുട്ഠാ വസ്സംവുത്ഥാ (സീ॰ സ്യാ॰) സാവത്ഥിം അഗമംസു വത്തസമ്പന്നാ ഇരിയാപഥസമ്പന്നാ ദുച്ചോളാ ലൂഖചീവരാ. ഉപാസകാ താ ഭിക്ഖുനിയോ പസ്സിത്വാ – ‘‘ഇമാ ഭിക്ഖുനിയോ വത്തസമ്പന്നാ ഇരിയാപഥസമ്പന്നാ ദുച്ചോളാ ലൂഖചീവരാ, ഇമാ ഭിക്ഖുനിയോ അച്ഛിന്നാ ഭവിസ്സന്തീ’’തി ഭിക്ഖുനിസങ്ഘസ്സ അകാലചീവരം അദംസു. ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ – ‘‘അമ്ഹാകം കഥിനം അത്ഥതം കാലചീവര’’ന്തി അധിട്ഠഹിത്വാ ഭാജാപേസി. ഉപാസകാ താ ഭിക്ഖുനിയോ പസ്സിത്വാ ഏതദവോചും – ‘‘അപയ്യാഹി ചീവരം ലദ്ധ’’ന്തി? ‘‘ന മയം, ആവുസോ, ചീവരം ലഭാമ. അയ്യാ ഥുല്ലനന്ദാ – ‘അമ്ഹാകം കഥിനം അത്ഥതം കാലചീവര’ന്തി അധിട്ഠഹിത്വാ ഭാജാപേസീ’’തി. ഉപാസകാ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ അയ്യാ ഥുല്ലനന്ദാ അകാലചീവരം ‘കാലചീവര’ന്തി അധിട്ഠഹിത്വാ ഭാജാപെസ്സതീ’’തി! അസ്സോസും ഖോ ഭിക്ഖുനിയോ തേസം ഉപാസകാനം ഉജ്ഝായന്താനം ഖിയ്യന്താനം വിപാചെന്താനം. യാ താ ഭിക്ഖുനിയോ അപ്പിച്ഛാ…പേ॰… താ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ അയ്യാ ഥുല്ലനന്ദാ അകാലചീവരം ‘കാലചീവര’ന്തി അധിട്ഠഹിത്വാ ഭാജാപെസ്സതീ’’തി! അഥ ഖോ താ ഭിക്ഖുനിയോ ഭിക്ഖൂനം ഏതമത്ഥം ആരോചേസും. ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ ഏതമത്ഥം ആരോചേസും …പേ॰… സച്ചം കിര, ഭിക്ഖവേ , ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ അകാലചീവരം ‘‘കാലചീവര’’ന്തി അധിട്ഠഹിത്വാ ഭാജാപേതീതി ഭാജാപേസീതി (ക॰)? ‘‘സച്ചം, ഭഗവാ’’തി. വിഗരഹി ബുദ്ധോ ഭഗവാ…പേ॰… കഥഞ്ഹി നാമ, ഭിക്ഖവേ, ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ അകാലചീവരം ‘‘കാലചീവര’’ന്തി അധിട്ഠഹിത്വാ ഭാജാപെസ്സതി! നേതം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പസന്നാനം വാ പസാദായ…പേ॰… ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ ഇമം സിക്ഖാപദം ഉദ്ദിസന്തു –
൭൩൯. ‘‘യാ പന ഭിക്ഖുനീ അകാലചീവരം ‘കാലചീവര’ന്തി അധിട്ഠഹിത്വാ ഭാജാപെയ്യ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി.
൭൪൦. യാ പനാതി യാ യാദിസാ…പേ॰… ഭിക്ഖുനീതി…പേ॰… അയം ഇമസ്മിം അത്ഥേ അധിപ്പേതാ ഭിക്ഖുനീതി.
അകാലചീവരം നാമ അനത്ഥതേ കഥിനേ ഏകാദസമാസേ ഉപ്പന്നം, അത്ഥതേ കഥിനേ സത്തമാസേ ഉപ്പന്നം, കാലേപി ആദിസ്സ ദിന്നം, ഏതം അകാലചീവരം നാമ.
അകാലചീവരം ‘‘കാലചീവര’’ന്തി അധിട്ഠഹിത്വാ ഭാജാപേതി, പയോഗേ ദുക്കടം. പടിലാഭേന നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി. നിസ്സജ്ജിതബ്ബം സങ്ഘസ്സ വാ ഗണസ്സ വാ ഏകഭിക്ഖുനിയാ വാ. ഏവഞ്ച പന , ഭിക്ഖവേ, നിസ്സജ്ജിതബ്ബം…പേ॰… ഇദം മേ, അയ്യേ, അകാലചീവരം ‘‘കാലചീവര’ന്തി അധിട്ഠഹിത്വാ ഭാജാപിതം നിസ്സഗ്ഗിയം, ഇമാഹം സങ്ഘസ്സ നിസ്സജ്ജാമീ’’തി…പേ॰… ദദെയ്യാതി…പേ॰… ദദെയ്യുന്തി…പേ॰… അയ്യായ ദമ്മീതി.
൭൪൧. അകാലചീവരേ അകാലചീവരസഞ്ഞാ ‘‘കാലചീവര’’ന്തി അധിട്ഠഹിത്വാ ഭാജാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അകാലചീവരേ വേമതികാ ‘‘കാലചീവര’’ന്തി അധിട്ഠഹിത്വാ ഭാജാപേതി, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അകാലചീവരേ കാലചീവരസഞ്ഞാ ‘‘കാലചീവര’’ന്തി അധിട്ഠഹിത്വാ ഭാജാപേതി , അനാപത്തി. കാലചീവരേ അകാലചീവരസഞ്ഞാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. കാലചീവരേ വേമതികാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. കാലചീവരേ കാലചീവരസഞ്ഞാ, അനാപത്തി.
൭൪൨. അനാപത്തി അകാലചീവരം കാലചീവരസഞ്ഞാ ഭാജാപേതി, കാലചീവരം കാലചീവരസഞ്ഞാ ഭാജാപേതി, ഉമ്മത്തികായ, ആദികമ്മികായാതി.
ദുതിയസിക്ഖാപദം നിട്ഠിതം.
൩. തതിയസിക്ഖാപദം
൭൪൩. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞതരായ ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം ചീവരം പരിവത്തെത്വാ പരിഭുഞ്ജി. അഥ ഖോ സാ ഭിക്ഖുനീ തം ചീവരം സങ്ഘരിത്വാ സംഹരിത്വാ (ക॰) നിക്ഖിപി. ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ തം ഭിക്ഖുനിം ഏതദവോച – ‘‘യം തേ, അയ്യേ, മയാ സദ്ധിം ചീവരം പരിവത്തിതം, കഹം തം ചീവര’’ന്തി? അഥ ഖോ സാ ഭിക്ഖുനീ തം ചീവരം നീഹരിത്വാ ഥുല്ലനന്ദായ ഭിക്ഖുനിയാ ദസ്സേസി. ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ തം ഭിക്ഖുനിം ഏതദവോച – ‘‘ഹന്ദായ്യേ, തുയ്ഹം ചീവരം, ആഹര മേ’തം ചീവരം, യം തുയ്ഹം തുയ്ഹമേവേതം, യം മയ്ഹം മയ്ഹമേവേതം, ആഹര മേ’തം, സകം പച്ചാഹരാ’’തി അച്ഛിന്ദി. അഥ ഖോ സാ ഭിക്ഖുനീ ഭിക്ഖുനീനം ഏതമത്ഥം ആരോചേസി. യാ താ ഭിക്ഖുനിയോ അപ്പിച്ഛാ…പേ॰… താ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ അയ്യാ ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം ചീവരം പരിവത്തെത്വാ അച്ഛിന്ദിസ്സതീ’’തി! അഥ ഖോ താ ഭിക്ഖുനിയോ ഭിക്ഖൂനം ഏതമത്ഥം ആരോചേസും. ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ ഏതമത്ഥം ആരാചേസും…പേ॰… സച്ചം കിര, ഭിക്ഖവേ, ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം ചീവരം പരിവത്തെത്വാ അച്ഛിന്ദതീതി അച്ഛിന്ദീതി (ക॰)? ‘‘സച്ചം, ഭഗവാ’’തി. വിഗരഹി ബുദ്ധോ ഭഗവാ…പേ॰… കഥഞ്ഹി നാമ, ഭിക്ഖവേ, ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം ചീവരം പരിവത്തെത്വാ അച്ഛിന്ദിസ്സതി! നേതം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പസന്നാനം വാ പസാദായ…പേ॰… ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ ഇമം സിക്ഖാപദം ഉദ്ദിസന്തു –
൭൪൪. ‘‘യാ പന ഭിക്ഖുനീ ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം ചീവരം പരിവത്തെത്വാ സാ പച്ഛാ ഏവം വദെയ്യ – ‘ഹന്ദായ്യേ, തുയ്ഹം ചീവരം ആഹര, മേതം ചീവരം, യം തുയ്ഹം തുയ്ഹമേവേതം, യം മയ്ഹം മയ്ഹമേവേതം, ആഹര മേതം, സകം പച്ചാഹരാ’തി അച്ഛിന്ദെയ്യ വാ അച്ഛിന്ദാപെയ്യ വാ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി.
൭൪൫. യാ പനാതി യാ യാദിസാ…പേ॰… ഭിക്ഖുനീതി…പേ॰… അയം ഇമസ്മിം അത്ഥേ അധിപ്പേതാ ഭിക്ഖുനീതി.
ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിന്തി അഞ്ഞായ ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം.
ചീവരം നാമ ഛന്നം ചീവരാനം അഞ്ഞതരം ചീവരം വികപ്പനുപഗം പച്ഛിമം.
പരിവത്തെത്വാതി പരിത്തേന വാ വിപുലം, വിപുലേന വാ പരിത്തം.
അച്ഛിന്ദെയ്യാതി സയം അച്ഛിന്ദതി നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം.
അച്ഛിന്ദാപെയ്യാതി അഞ്ഞം ആണാപേതി, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. സകിം ആണത്താ ബഹുകമ്പി അച്ഛിന്ദതി, നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി. നിസ്സജ്ജിതബ്ബം സങ്ഘസ്സ വാ ഗണസ്സ വാ ഏകഭിക്ഖുനിയാ വാ. ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, നിസ്സജ്ജിതബ്ബം…പേ॰… ‘‘ഇദം മേ അയ്യേ ചീവരം ഭിക്ഖുനിയാ സദ്ധിം പരിവത്തെത്വാ അച്ഛിന്നം നിസ്സഗ്ഗിയം, ഇമാഹം സങ്ഘസ്സ നിസ്സജ്ജാമീ’’തി…പേ॰… ദദെയ്യാതി…പേ॰… ദദെയ്യുന്തി…പേ॰… അയ്യായ ദമ്മീതി.
൭൪൬. ഉപസമ്പന്നായ ഉപസമ്പന്നസഞ്ഞാ ചീവരം പരിവത്തെത്വാ അച്ഛിന്ദതി വാ അച്ഛിന്ദാപേതി വാ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. ഉപസമ്പന്നായ വേമതികാ ചീവരം പരിവത്തെത്വാ അച്ഛിന്ദതി വാ അച്ഛിന്ദാപേതി വാ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. ഉപസമ്പന്നായ അനുപസമ്പന്നസഞ്ഞാ ചീവരം പരിവത്തെത്വാ അച്ഛിന്ദതി വാ അച്ഛിന്ദാപേതി വാ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം.
അഞ്ഞം പരിക്ഖാരം പരിവത്തെത്വാ അച്ഛിന്ദതി വാ അച്ഛിന്ദാപേതി വാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനുപസമ്പന്നായ സദ്ധിം ചീവരം വാ അഞ്ഞം വാ പരിക്ഖാരം പരിവത്തെത്വാ അച്ഛിന്ദതി വാ അച്ഛിന്ദാപേതി വാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനുപസമ്പന്നായ ഉപസമ്പന്നസഞ്ഞാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനുപസമ്പന്നായ വേമതികാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനുപസമ്പന്നായ അനുപസമ്പന്നസഞ്ഞാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ.
൭൪൭. അനാപത്തി സാ വാ ദേതി, തസ്സാ വാ വിസ്സസന്തീ ഗണ്ഹാതി, ഉമ്മത്തികായ, ആദികമ്മികായാതി.
തതിയസിക്ഖാപദം നിട്ഠിതം.
൪. ചതുത്ഥസിക്ഖാപദം
൭൪൮. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ ഗിലാനാ ഹോതി. അഥ ഖോ അഞ്ഞതരോ ഉപാസകോ യേന ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഥുല്ലനന്ദം ഭിക്ഖുനിം ഏതദവോച – ‘‘കിം തേ, അയ്യേ, അഫാസു, കിം ആഹരീയതൂ’’തി? ‘‘സപ്പിനാ മേ, ആവുസോ, അത്ഥോ’’തി. അഥ ഖോ സോ ഉപാസകോ അഞ്ഞതരസ്സ ആപണികസ്സ ഘരാ കഹാപണസ്സ സപ്പിം ആഹരിത്വാ ഥുല്ലനന്ദായ ഭിക്ഖുനിയാ അദാസി. ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ ഏവമാഹ – ‘‘ന മേ, ആവുസോ, സപ്പിനാ അത്ഥോ; തേലേന മേ അത്ഥോ’’തി. അഥ ഖോ സോ ഉപാസകോ യേന സോ ആപണികോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ തം ആപണികം ഏതദവോച – ‘‘ന കിരായ്യോ അയ്യായ സപ്പിനാ അത്ഥോ, തേലേന അത്ഥോ. ഹന്ദ തേ സപ്പിം, തേലം മേ ദേഹീ’’തി. ‘‘സചേ മയം അയ്യോ വിക്കീതം ഭണ്ഡം പുന ആദിയിസ്സാമ ആഹരിസ്സാമ (ക॰), കദാ അമ്ഹാകം ഭണ്ഡം വിക്കായിസ്സതി വിക്കീയിസ്സതി (?); സപ്പിസ്സ കയേന സപ്പി ഹടം, തേലസ്സ കയം ആഹര, തേലം ഹരിസ്സസീ’’തി. അഥ ഖോ സോ ഉപാസകോ ഉജ്ഝായതി ഖിയ്യതി വിപാചേതി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ അയ്യാ ഥുല്ലനന്ദാ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപെത്വാ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപെസ്സതീ’’തി! അസ്സോസും ഖോ ഭിക്ഖുനിയോ തസ്സ ഉപാസകസ്സ ഉജ്ഝായന്തസ്സ ഖിയ്യന്തസ്സ വിപാചെന്തസ്സ. യാ താ ഭിക്ഖുനിയോ അപ്പിച്ഛാ…പേ॰… താ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി…പേ॰… അഥ ഖോ താ ഭിക്ഖുനിയോ ഭിക്ഖൂനം ഏതമത്ഥം ആരോചേസും. ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ ഏതമത്ഥം ആരോചേസും…പേ॰… സച്ചം കിര, ഭിക്ഖവേ, ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപെത്വാ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപേതീതി വിഞ്ഞാപേസീതി (ക॰)? ‘‘സച്ചം, ഭഗവാ’’തി. വിഗരഹി ബുദ്ധോ ഭഗവാ …പേ॰… കഥഞ്ഹി നാമ, ഭിക്ഖവേ, ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപെത്വാ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപെസ്സതി! നേതം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പസന്നാനം വാ പസാദായ…പേ॰… ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ ഇമം സിക്ഖാപദം ഉദ്ദിസന്തു –
൭൪൯. ‘‘യാ പന ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപെത്വാ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപെയ്യ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി.
൭൫൦. യാ പനാതി യാ യാദിസാ…പേ॰… ഭിക്ഖുനീതി…പേ॰… അയം ഇമസ്മിം അത്ഥേ അധിപ്പേതാ ഭിക്ഖുനീതി.
അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപെത്വാതി യം കിഞ്ചി വിഞ്ഞാപെത്വാ.
അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപെയ്യാതി തം ഠപെത്വാ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപേതി, പയോഗേ ദുക്കടം. പടിലാഭേന നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി. നിസ്സജ്ജിതബ്ബം സങ്ഘസ്സ വാ ഗണസ്സ വാ ഏകഭിക്ഖുനിയാ വാ. ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, നിസ്സജ്ജിതബ്ബം…പേ॰… ‘‘ഇദം മേ അയ്യേ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപെത്വാ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപിതം നിസ്സഗ്ഗിയം, ഇമാഹം സങ്ഘസ്സ നിസ്സജ്ജാമീതി…പേ॰… ദദെയ്യാതി…പേ॰… ദദെയ്യുന്തി…പേ॰… അയ്യായ ദമ്മീ’’തി.
൭൫൧. അഞ്ഞേ അഞ്ഞസഞ്ഞാ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞേ വേമതികാ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞേ അനഞ്ഞസഞ്ഞാ അഞ്ഞം വിഞ്ഞാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം.
അനഞ്ഞേ അഞ്ഞസഞ്ഞാ അനഞ്ഞം വിഞ്ഞാപേതി, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞേ വേമതികാ അനഞ്ഞം വിഞ്ഞാപേതി, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞേ അനഞ്ഞസഞ്ഞാ, അനാപത്തി.
൭൫൨. അനാപത്തി തഞ്ഞേവ തഞ്ചേവ (സ്യാ॰) വിഞ്ഞാപേതി, അഞ്ഞഞ്ച വിഞ്ഞാപേതി, ആനിസംസം ദസ്സെത്വാ വിഞ്ഞാപേതി, ഉമ്മത്തികായ, ആദികമ്മികായാതി.
ചതുത്ഥസിക്ഖാപദം നിട്ഠിതം.
൫. പഞ്ചമസിക്ഖാപദം
൭൫൩. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ ഗിലാനാ ഹോതി. അഥ ഖോ അഞ്ഞതരോ ഉപാസകോ യേന ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഥുല്ലനന്ദം ഭിക്ഖുനിം ഏതദവോച – ‘‘കച്ചി, അയ്യേ, ഖമനീയം കച്ചി യാപനീയ’’ന്തി? ‘‘ന മേ, ആവുസോ, ഖമനീയം, ന യാപനീയ’’ന്തി. ‘‘അമുകസ്സ, അയ്യേ, ആപണികസ്സ ഘരേ കഹാപണം നിക്ഖിപിസ്സാമി, തതോ യം ഇച്ഛെയ്യാസി തം ആഹരാപെയ്യാസീ’’തി. ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞതരം സിക്ഖമാനം ആണാപേസി – ‘‘ഗച്ഛ, സിക്ഖമാനേ, അമുകസ്സ ആപണികസ്സ ഘരാ കഹാപണസ്സ തേലം ആഹരാ’’തി. അഥ ഖോ സാ സിക്ഖമാനാ തസ്സ ആപണികസ്സ ഘരാ കഹാപണസ്സ തേലം ആഹരിത്വാ ഥുല്ലനന്ദായ ഭിക്ഖുനിയാ അദാസി. ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ ഏവമാഹ – ‘‘ന മേ, സിക്ഖമാനേ, തേലേന അത്ഥോ, സപ്പിനാ മേ അത്ഥോ’’തി. അഥ ഖോ സാ സിക്ഖമാനാ യേന സോ ആപണികോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ തം ആപണികം ഏതദവോച – ‘‘ന കിര, ആവുസോ, അയ്യായ തേലേന അത്ഥോ, സപ്പിനാ അത്ഥോ, ഹന്ദ തേ തേലം, സപ്പിം മേ ദേഹീ’’തി. ‘‘സചേ മയം, അയ്യേ, വിക്കീതം ഭണ്ഡം പുന ആദിയിസ്സാമ, കദാ അമ്ഹാകം ഭണ്ഡം വിക്കായിസ്സതി! തേലസ്സ കയേന തേലം ഹടം, സപ്പിസ്സ കയം ആഹര, സപ്പിം ഹരിസ്സസീ’’തി. അഥ ഖോ സാ സിക്ഖമാനാ രോദന്തീ അട്ഠാസി. ഭിക്ഖുനിയോ തം സിക്ഖമാനം ഏതദവോചും – ‘‘കിസ്സ ത്വം, സിക്ഖമാനേ, രോദസീ’’തി? അഥ ഖോ സാ സിക്ഖമാനാ ഭിക്ഖുനീനം ഏതമത്ഥം ആരോചേസി. യാ താ ഭിക്ഖുനിയോ അപ്പിച്ഛാ…പേ॰… താ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ അയ്യാ ഥുല്ലനന്ദാ അഞ്ഞം ചേതാപെത്വാ അഞ്ഞം ചേതാപെസ്സതീ’’തി…പേ॰… സച്ചം കിര, ഭിക്ഖവേ, ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞം ചേതാപെത്വാ അഞ്ഞം ചേതാപേതീതി ചേതാപേസീതി (ക॰)? ‘‘സച്ചം, ഭഗവാ’’തി. വിഗരഹി ബുദ്ധോ ഭഗവാ…പേ॰… കഥഞ്ഹി നാമ, ഭിക്ഖവേ, ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞം ചേതാപെത്വാ അഞ്ഞം ചേതാപെസ്സതി! നേതം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പസന്നാനം വാ പസാദായ…പേ॰… ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ ഇമം സിക്ഖാപദം ഉദ്ദിസന്തു –
൭൫൪. ‘‘യാ പന ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞം ചേതാപെത്വാ അഞ്ഞം ചേതാപെയ്യ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി.
൭൫൫. യാ പനാതി യാ യാദിസാ…പേ॰… ഭിക്ഖുനീതി…പേ॰… അയം ഇമസ്മിം അത്ഥേ അധിപ്പേതാ ഭിക്ഖുനീതി.
അഞ്ഞം ചേതാപെത്വാതി യം കിഞ്ചി ചേതാപെത്വാ.
അഞ്ഞം ചേതാപെയ്യാതി തം ഠപെത്വാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, പയോഗേ ദുക്കടം. പടിലാഭേന നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി. നിസ്സജ്ജിതബ്ബം സങ്ഘസ്സ വാ ഗണസ്സ വാ ഏകഭിക്ഖുനിയാ വാ. ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, നിസ്സജ്ജിതബ്ബം…പേ॰… ‘‘ഇദം മേ, അയ്യേ, അഞ്ഞം ചേതാപെത്വാ അഞ്ഞം ചേതാപിതം നിസ്സഗ്ഗിയം, ഇമാഹം സങ്ഘസ്സ നിസ്സജ്ജാമീ’’തി…പേ॰… ദദെയ്യാതി…പേ॰… ദദെയ്യുന്തി…പേ॰… അയ്യായ ദമ്മീതി.
൭൫൬. അഞ്ഞേ അഞ്ഞസഞ്ഞാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞേ വേമതികാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞേ അനഞ്ഞസഞ്ഞാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം.
അനഞ്ഞേ അഞ്ഞസഞ്ഞാ അനഞ്ഞം ചേതാപേതി, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞേ വേമതികാ അനഞ്ഞം ചേതാപേതി, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞേ അനഞ്ഞസഞ്ഞാ അനാപത്തി.
൭൫൭. അനാപത്തി തഞ്ഞേവ തഞ്ചേവ (സ്യാ॰) ചേതാപേതി, അഞ്ഞഞ്ച ചേതാപേതി, ആനിസംസം ദസ്സെത്വാ ചേതാപേതി, ഉമ്മത്തികായ, ആദികമ്മികായാതി.
പഞ്ചമസിക്ഖാപദം നിട്ഠിതം.
൬. ഛട്ഠസിക്ഖാപദം
൭൫൮. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന ഉപാസകാ ഭിക്ഖുനിസങ്ഘസ്സ ചീവരത്ഥായ ഛന്ദകം സങ്ഘരിത്വാ അഞ്ഞതരസ്സ പാവാരികസ്സ ഘരേ പരിക്ഖാരം നിക്ഖിപിത്വാ ഭിക്ഖുനിയോ ഉപസങ്കമിത്വാ ഏതദവോചും – ‘‘അമുകസ്സ, അയ്യേ, പാവാരികസ്സ ഘരേ ചീവരത്ഥായ പരിക്ഖാരോ നിക്ഖിത്തോ, തതോ ചീവരം ആഹരാപെത്വാ ഭാജേഥാ’’തി. ഭിക്ഖുനിയോ തേന പരിക്ഖാരേന ഭേസജ്ജം ചേതാപെത്വാ പരിഭുഞ്ജിംസു. ഉപാസകാ ജാനിത്വാ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ ഭിക്ഖുനിയോ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന സങ്ഘികേന അഞ്ഞം ചേതാപെസ്സന്തീ’’തി! അസ്സോസും ഖോ ഭിക്ഖുനിയോ തേസം ഉപാസകാനം ഉജ്ഝായന്താനം ഖിയ്യന്താനം വിപാചെന്താനം. യാ താ ഭിക്ഖുനിയോ അപ്പിച്ഛാ …പേ॰… താ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ ഭിക്ഖുനിയോ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന സങ്ഘികേന അഞ്ഞം ചേതാപെസ്സന്തീ’’തി…പേ॰… സച്ചം കിര, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന സങ്ഘികേന അഞ്ഞം ചേതാപെന്തീതി? ‘‘സച്ചം, ഭഗവാ’’തി. വിഗരഹി ബുദ്ധോ ഭഗവാ…പേ॰… കഥഞ്ഹി നാമ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന സങ്ഘികേന അഞ്ഞം ചേതാപെസ്സന്തി! നേതം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പസന്നാനം വാ പസാദായ…പേ॰… ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ ഇമം സിക്ഖാപദം ഉദ്ദിസന്തു –
൭൫൯. ‘‘യാ പന ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന സങ്ഘികേന അഞ്ഞം ചേതാപെയ്യ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി.
൭൬൦. യാ പനാതി യാ യാദിസാ…പേ॰… ഭിക്ഖുനീതി…പേ॰… അയം ഇമസ്മിം അത്ഥേ അധിപ്പേതാ ഭിക്ഖുനീതി.
അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേനാതി അഞ്ഞസ്സത്ഥായ ദിന്നേന.
സങ്ഘികേനാതി സങ്ഘസ്സ, ന ഗണസ്സ, ന ഏകഭിക്ഖുനിയാ.
അഞ്ഞം ചേതാപെയ്യാതി യംഅത്ഥായ ദിന്നം, തം ഠപെത്വാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, പയോഗേ ദുക്കടം. പടിലാഭേന നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി. നിസ്സജ്ജിതബ്ബം സങ്ഘസ്സ വാ ഗണസ്സ വാ ഏകഭിക്ഖുനിയാ വാ. ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, നിസ്സജ്ജിതബ്ബം…പേ॰… ‘‘ഇദം മേ, അയ്യേ, അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന സങ്ഘികേന അഞ്ഞം ചേതാപിതം നിസ്സഗ്ഗിയം, ഇമാഹം സങ്ഘസ്സ നിസ്സജ്ജാമീ’’തി.…പേ॰… ദദെയ്യാതി…പേ॰… ദദെയ്യുന്തി…പേ॰… അയ്യായ ദമ്മീതി.
൭൬൧. അഞ്ഞദത്ഥികേ അഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞദത്ഥികേ വേമതികാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞദത്ഥികേ അനഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. നിസ്സട്ഠം പടിലഭിത്വാ യഥാദാനേ ഉപനേതബ്ബം.
അനഞ്ഞദത്ഥികേ അഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞദത്ഥികേ വേമതികാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞദത്ഥികേ അനഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ, അനാപത്തി.
൭൬൨. അനാപത്തി സേസകം ഉപനേതി, സാമികേ അപലോകെത്വാ ഉപനേതി, ആപദാസു, ഉമ്മത്തികായ, ആദികമ്മികായാതി.
ഛട്ഠസിക്ഖാപദം നിട്ഠിതം.
൭. സത്തമസിക്ഖാപദം
൭൬൩. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന ഉപാസകാ ഭിക്ഖുനിസങ്ഘസ്സ ചീവരത്ഥായ ഛന്ദകം സങ്ഘരിത്വാ അഞ്ഞതരസ്സ പാവാരികസ്സ ഘരേ പരിക്ഖാരം നിക്ഖിപിത്വാ ഭിക്ഖുനിയോ ഉപസങ്കമിത്വാ ഏതദവോചും – ‘‘അമുകസ്സ, അയ്യേ, പാവാരികസ്സ ഘരേ ചീവരത്ഥായ പരിക്ഖാരോ നിക്ഖിത്തോ, തതോ ചീവരം ആഹരാപെത്വാ ഭാജേഥാ’’തി. ഭിക്ഖുനിയോ തേന ച പരിക്ഖാരേന സയമ്പി യാചിത്വാ ഭേസജ്ജം ചേതാപെത്വാ പരിഭുഞ്ജിംസു. ഉപാസകാ ജാനിത്വാ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ ഭിക്ഖുനിയോ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന സങ്ഘികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപെസ്സന്തീ’’തി…പേ॰… സച്ചം കിര, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന സങ്ഘികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപെന്തീതി? ‘‘സച്ചം, ഭഗവാ’’തി. വിഗരഹി ബുദ്ധോ ഭഗവാ…പേ॰… കഥഞ്ഹി നാമ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന സങ്ഘികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപെസ്സന്തി! നേതം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പസന്നാനം വാ പസാദായ…പേ॰… ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ ഇമം സിക്ഖാപദം ഉദ്ദിസന്തു –
൭൬൪. ‘‘യാ പന ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന സങ്ഘികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപെയ്യ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി.
൭൬൫. യാ പനാതി യാ യാദിസാ…പേ॰… ഭിക്ഖുനീതി…പേ॰… അയം ഇമസ്മിം അത്ഥേ അധിപ്പേതാ ഭിക്ഖുനീതി.
അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേനാതി അഞ്ഞസ്സത്ഥായ ദിന്നേന.
സങ്ഘികേനാതി സങ്ഘസ്സ, ന ഗണസ്സ, ന ഏകഭിക്ഖുനിയാ.
സഞ്ഞാചികേനാതി സയം യാചിത്വാ.
അഞ്ഞം ചേതാപെയ്യാതി യംഅത്ഥായ ദിന്നം തം ഠപെത്വാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, പയോഗേ ദുക്കടം. പടിലാഭേന നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി. നിസ്സജ്ജിതബ്ബം സങ്ഘസ്സ വാ ഗണസ്സ വാ ഏകഭിക്ഖുനിയാ വാ. ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, നിസ്സജ്ജിതബ്ബം…പേ॰… ‘‘ഇദം മേ, അയ്യേ, അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന സങ്ഘികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപിതം നിസ്സഗ്ഗിയം, ഇമാഹം സങ്ഘസ്സ നിസ്സജ്ജാമീ’’തി…പേ॰… ദദെയ്യാതി…പേ॰… ദദെയ്യുന്തി…പേ॰… അയ്യായ ദമ്മീതി.
൭൬൬. അഞ്ഞദത്ഥികേ അഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞദത്ഥികേ വേമതികാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞദത്ഥികേ അനഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി , നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. നിസ്സട്ഠം പടിലഭിത്വാ യഥാദാനേ ഉപനേതബ്ബം.
അനഞ്ഞദത്ഥികേ അഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞദത്ഥികേ വേമതികാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞദത്ഥികേ അനഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ, അനാപത്തി.
൭൬൭. അനാപത്തി സേസകം ഉപനേതി, സാമികേ അപലോകെത്വാ ഉപനേതി, ആപദാസു, ഉമ്മത്തികായ, ആദികമ്മികായാതി.
സത്തമസിക്ഖാപദം നിട്ഠിതം.
൮. അട്ഠമസിക്ഖാപദം
൭൬൮. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന അഞ്ഞതരസ്സ പൂഗസ്സ പരിവേണവാസികാ ഭിക്ഖുനിയോ യാഗുയാ കിലമന്തി. അഥ ഖോ സോ പൂഗോ ഭിക്ഖുനീനം യാഗുഅത്ഥായ ഛന്ദകം സങ്ഘരിത്വാ അഞ്ഞതരസ്സ ആപണികസ്സ ഘരേ പരിക്ഖാരം നിക്ഖിപിത്വാ ഭിക്ഖുനിയോ ഉപസങ്കമിത്വാ ഏതദവോച – ‘‘അമുകസ്സ, അയ്യേ, ആപണികസ്സ ഘരേ യാഗുഅത്ഥായ പരിക്ഖാരോ നിക്ഖിത്തോ, തതോ തണ്ഡുലം ആഹരാപെത്വാ യാഗും പചാപെത്വാ പരിഭുഞ്ജഥാ’’തി. ഭിക്ഖുനിയോ തേന പരിക്ഖാരേന ഭേസജ്ജം ചേതാപെത്വാ പരിഭുഞ്ജിംസു. സോ പൂഗോ ജാനിത്വാ ഉജ്ഝായതി ഖിയ്യതി വിപാചേതി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ ഭിക്ഖുനിയോ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന മഹാജനികേന അഞ്ഞം ചേതാപെസ്സന്തീ’’തി…പേ॰… സച്ചം കിര, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന മഹാജനികേന അഞ്ഞം ചേതാപെന്തീതി? ‘‘സച്ചം, ഭഗവാ’’തി . വിഗരഹി ബുദ്ധോ ഭഗവാ…പേ॰… കഥഞ്ഹി നാമ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന മഹാജനികേന അഞ്ഞം ചേതാപെസ്സന്തി! നേതം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പസന്നാനം വാ പസാദായ…പേ॰… ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ ഇമം സിക്ഖാപദം ഉദ്ദിസന്തു –
൭൬൯. ‘‘യാ പന ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന മഹാജനികേന അഞ്ഞം ചേതാപെയ്യ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി.
൭൭൦. യാ പനാതി യാ യാദിസാ…പേ॰… ഭിക്ഖുനീതി…പേ॰… അയം ഇമസ്മിം അത്ഥേ അധിപ്പേതാ ഭിക്ഖുനീതി.
അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേനാതി അഞ്ഞസ്സത്ഥായ ദിന്നേന.
മഹാജനികേനാതി ഗണസ്സ, ന സങ്ഘസ്സ, ന ഏകഭിക്ഖുനിയാ.
അഞ്ഞം ചേതാപെയ്യാതി യംഅത്ഥായ ദിന്നം തം ഠപെത്വാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, പയോഗേ ദുക്കടം. പടിലാഭേന നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി. നിസ്സജ്ജിതബ്ബം സങ്ഘസ്സ വാ ഗണസ്സ വാ ഏകഭിക്ഖുനിയാ വാ. ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, നിസ്സജ്ജിതബ്ബം…പേ॰… ‘‘ഇദം മേ, അയ്യേ, അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന മഹാജനികേന അഞ്ഞം ചേതാപിതം നിസ്സഗ്ഗിയം ഇമാഹം സങ്ഘസ്സ നിസ്സജ്ജാമീ’’തി…പേ॰… ദദെയ്യാതി…പേ॰… ദദെയ്യുന്തി…പേ॰… അയ്യായ ദമ്മീതി.
൭൭൧. അഞ്ഞദത്ഥികേ അഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞദത്ഥികേ വേമതികാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞദത്ഥികേ അനഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. നിസ്സട്ഠം പടിലഭിത്വാ യഥാദാനേ ഉപനേതബ്ബം.
അനഞ്ഞദത്ഥികേ അഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞദത്ഥികേ വേമതികാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞദത്ഥികേ അനഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ, അനാപത്തി.
൭൭൨. അനാപത്തി സേസകം ഉപനേതി, സാമികേ അപലോകെത്വാ ഉപനേതി, ആപദാസു, ഉമ്മത്തികായ, ആദികമ്മികായാതി.
അട്ഠമസിക്ഖാപദം നിട്ഠിതം.
൯. നവമസിക്ഖാപദം
൭൭൩. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന അഞ്ഞതരസ്സ പൂഗസ്സ പരിവേണവാസികാ ഭിക്ഖുനിയോ യാഗുയാ കിലമന്തി. അഥ ഖോ സോ പൂഗോ ഭിക്ഖുനീനം യാഗുഅത്ഥായ ഛന്ദകം സങ്ഘരിത്വാ അഞ്ഞതരസ്സ ആപണികസ്സ ഘരേ പരിക്ഖാരം നിക്ഖിപിത്വാ ഭിക്ഖുനിയോ ഉപസങ്കമിത്വാ ഏതദവോച – ‘‘അമുകസ്സ, അയ്യേ, ആപണികസ്സ ഘരേ യാഗുഅത്ഥായ പരിക്ഖാരോ നിക്ഖിത്തോ. തതോ തണ്ഡുലേ ആഹരാപെത്വാ യാഗും പചാപെത്വാ പരിഭുഞ്ജഥാ’’തി. ഭിക്ഖുനിയോ തേന ച പരിക്ഖാരേന സയമ്പി യാചിത്വാ ഭേസജ്ജം ചേതാപെത്വാ പരിഭുഞ്ജിംസു. സോ പൂഗോ ജാനിത്വാ ഉജ്ഝായതി ഖിയ്യതി വിപാചേതി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ ഭിക്ഖുനിയോ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന മഹാജനികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപെസ്സന്തീ’’തി…പേ॰… സച്ചം കിര, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന മഹാജനികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപെന്തീതി? ‘‘സച്ചം, ഭഗവാ’’തി. വിഗരഹി ബുദ്ധോ ഭഗവാ…പേ॰… കഥഞ്ഹി നാമ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന മഹാജനികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപെസ്സന്തി! നേതം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പസന്നാനം വാ പസാദായ…പേ॰… ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ ഇമം സിക്ഖാപദം ഉദ്ദിസന്തു –
൭൭൪. ‘‘യാ പന ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന മഹാജനികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപെയ്യ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി.
൭൭൫. യാ പനാതി യാ യാദിസാ…പേ॰… ഭിക്ഖുനീതി…പേ॰… അയം ഇമസ്മിം അത്ഥേ അധിപ്പേതാ ഭിക്ഖുനീതി.
അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേനാതി അഞ്ഞസ്സത്ഥായ ദിന്നേന.
മഹാജനികേനാതി ഗണസ്സ, ന സങ്ഘസ്സ, ന ഏകഭിക്ഖുനിയാ.
സഞ്ഞാചികേനാതി സയം യാചിത്വാ.
അഞ്ഞം ചേതാപെയ്യാതി യംഅത്ഥായ ദിന്നം തം ഠപെത്വാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, പയോഗേ ദുക്കടം. പടിലാഭേന നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി. നിസ്സജ്ജിതബ്ബം സങ്ഘസ്സ വാ ഗണസ്സ വാ ഏകഭിക്ഖുനിയാ വാ. ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, നിസ്സജ്ജിതബ്ബം…പേ॰… ‘‘ഇദം മേ, അയ്യേ, അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന മഹാജനികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപിതം നിസ്സഗ്ഗിയം. ഇമാഹം സങ്ഘസ്സ നിസ്സജ്ജാമീ’’തി…പേ॰… ദദെയ്യാതി…പേ॰… ദദെയ്യുന്തി…പേ॰… അയ്യായ ദമ്മീതി.
൭൭൬. അഞ്ഞദത്ഥികേ അഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞദത്ഥികേ വേമതികാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞദത്ഥികേ അനഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. നിസ്സട്ഠം പടിലഭിത്വാ യഥാദാനേ ഉപനേതബ്ബം.
അനഞ്ഞദത്ഥികേ അഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞദത്ഥികേ വേമതികാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞദത്ഥികേ അനഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ അനാപത്തി.
൭൭൭. അനാപത്തി സേസകം ഉപനേതി, സാമികേ അപലോകെത്വാ ഉപനേതി, ആപദാസു, ഉമ്മത്തികായ, ആദികമ്മികായാതി.
നവമസിക്ഖാപദം നിട്ഠിതം.
൧൦. ദസമസിക്ഖാപദം
൭൭൮. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ ബഹുസ്സുതാ ഹോതി ഭാണികാ വിസാരദാ പട്ടാ ധമ്മിം കഥം കാതും. ബഹൂ മനുസ്സാ ഥുല്ലനന്ദം ഭിക്ഖുനിം പയിരുപാസന്തി. തേന ഖോ പന സമയേന ഥുല്ലനന്ദായ ഭിക്ഖുനിയാ പരിവേണം ഉന്ദ്രിയതി ഉദ്രീയതി (സ്യാ॰). മനുസ്സാ ഥുല്ലനന്ദം ഭിക്ഖുനിം ഏതദവോചും – ‘‘കിസ്സിദം തേ, അയ്യേ, പരിവേണം ഉന്ദ്രിയതീ’’തി? ‘‘നത്ഥാവുസോ, ദായകാ, നത്ഥി കാരകാ’’തി. അഥ ഖോ തേ മനുസ്സാ ഥുല്ലനന്ദായ ഭിക്ഖുനിയാ പരിവേണത്ഥായ ഛന്ദകം സങ്ഘരിത്വാ ഥുല്ലനന്ദായ ഭിക്ഖുനിയാ പരിക്ഖാരം അദംസു. ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ തേന ച പരിക്ഖാരേന സയമ്പി യാചിത്വാ ഭേസജ്ജം ചേതാപെത്വാ പരിഭുഞ്ജി. മനുസ്സാ ജാനിത്വാ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ അയ്യാ ഥുല്ലനന്ദാ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന പുഗ്ഗലികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപെസ്സതീ’’തി…പേ॰… സച്ചം കിര, ഭിക്ഖവേ, ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന പുഗ്ഗലികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപേതീതി? ‘‘സച്ചം, ഭഗവാ’’തി. വിഗരഹി ബുദ്ധോ ഭഗവാ…പേ॰… കഥഞ്ഹി നാമ, ഭിക്ഖവേ, ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന പുഗ്ഗലികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപെസ്സതി! നേതം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പസന്നാനം വാ പസാദായ…പേ॰… ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ ഇമം സിക്ഖാപദം ഉദ്ദിസന്തു –
൭൭൯. ‘‘യാ പന ഭിക്ഖുനീ അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന പുഗ്ഗലികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപെയ്യ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി.
൭൮൦. യാ പനാതി യാ യാദിസാ…പേ॰… ഭിക്ഖുനീതി…പേ॰… അയം ഇമസ്മിം അത്ഥേ അധിപ്പേതാ ഭിക്ഖുനീതി.
അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേനാതി അഞ്ഞസ്സത്ഥായ ദിന്നേന.
പുഗ്ഗലികേനാതി ഏകായ ഭിക്ഖുനിയാ, ന സങ്ഘസ്സ, ന ഗണസ്സ.
സഞ്ഞാചികേനാതി സയം യാചിത്വാ.
അഞ്ഞം ചേതാപെയ്യാതി യംഅത്ഥായ ദിന്നം തം ഠപെത്വാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, പയോഗേ ദുക്കടം. പടിലാഭേന നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി. നിസ്സജ്ജിതബ്ബം സങ്ഘസ്സ വാ ഗണസ്സ വാ ഏകഭിക്ഖുനിയാ വാ. ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, നിസ്സജ്ജിതബ്ബം…പേ॰… ‘‘ഇദം മേ, അയ്യേ, അഞ്ഞദത്ഥികേന പരിക്ഖാരേന അഞ്ഞുദ്ദിസികേന പുഗ്ഗലികേന സഞ്ഞാചികേന അഞ്ഞം ചേതാപിതം നിസ്സഗ്ഗിയം, ഇമാഹം സങ്ഘസ്സ നിസ്സജ്ജാമീ’’തി…പേ॰… ദദെയ്യാതി…പേ॰… ദദെയ്യുന്തി…പേ॰… അയ്യായ ദമ്മീതി.
൭൮൧. അഞ്ഞദത്ഥികേ അഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞദത്ഥികേ വേമതികാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അഞ്ഞദത്ഥികേ അനഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ അഞ്ഞം ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. നിസ്സട്ഠം പടിലഭിത്വാ യഥാദാനേ ഉപനേതബ്ബം.
അനഞ്ഞദത്ഥികേ അഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞദത്ഥികേ വേമതികാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. അനഞ്ഞദത്ഥികേ അനഞ്ഞദത്ഥികസഞ്ഞാ, അനാപത്തി.
൭൮൨. അനാപത്തി സേസകം ഉപനേതി, സാമികേ അപലോകെത്വാ ഉപനേതി, ആപദാസു, ഉമ്മത്തികായ, ആദികമ്മികായാതി.
ദസമസിക്ഖാപദം നിട്ഠിതം.
൧൧. ഏകാദസമസിക്ഖാപദം
൭൮൩. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ ബഹുസ്സുതാ ഹോതി ഭാണികാ വിസാരദാ പട്ടാ ധമ്മിം കഥം കാതും. അഥ ഖോ രാജാ പസേനദി കോസലോ സീതകാലേ മഹഗ്ഘം കമ്ബലം പാരുപിത്വാ യേന ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഥുല്ലനന്ദം ഭിക്ഖുനിം അഭിവാദെത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ രാജാനം പസേനദിം കോസലം ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സേസി സമാദപേസി സമുത്തേജേസി സമ്പഹംസേസി. അഥ ഖോ രാജാ പസേനദി കോസലോ ഥുല്ലനന്ദായ ഭിക്ഖുനിയാ ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സിതോ സമാദപിതോ സമുത്തേജിതോ സമ്പഹംസിതോ ഥുല്ലനന്ദം ഭിക്ഖുനിം ഏതദവോച – ‘‘വദെയ്യാസി, അയ്യേ, യേന അത്ഥോ’’തി? ‘‘സചേ മേ ത്വം, മഹാരാജ, ദാതുകാമോസി, ഇമം കമ്ബലം ദേഹീ’’തി. അഥ ഖോ രാജാ പസേനദി കോസലോ ഥുല്ലനന്ദായ ഭിക്ഖുനിയാ കമ്ബലം ദത്വാ ഉട്ഠായാസനാ ഥുല്ലനന്ദം ഭിക്ഖുനിം അഭിവാദെത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ പക്കാമി. മനുസ്സാ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘മഹിച്ഛാ ഇമാ ഭിക്ഖുനിയോ അസന്തുട്ഠാ. കഥഞ്ഹി നാമ രാജാനം കമ്ബലം വിഞ്ഞാപെസ്സന്തീ’’തി! അസ്സോസും ഖോ ഭിക്ഖുനിയോ തേസം മനുസ്സാനം ഉജ്ഝായന്താനം ഖിയ്യന്താനം വിപാചെന്താനം. യാ താ ഭിക്ഖുനിയോ അപ്പിച്ഛാ…പേ॰… താ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ അയ്യാ ഥുല്ലനന്ദാ രാജാനം കമ്ബലം വിഞ്ഞാപെസ്സതീ’’തി…പേ॰… സച്ചം കിര, ഭിക്ഖവേ, ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ രാജാനം കമ്ബലം വിഞ്ഞാപേതീതി വിഞ്ഞാപേസീതി (ക॰)? ‘‘സച്ചം, ഭഗവാ’’തി. വിഗരഹി ബുദ്ധോ ഭഗവാ…പേ॰… കഥഞ്ഹി നാമ, ഭിക്ഖവേ, ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ രാജാനം കമ്ബലം വിഞ്ഞാപെസ്സതി! നേതം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പസന്നാനം വാ പസാദായ…പേ॰… ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ ഇമം സിക്ഖാപദം ഉദ്ദിസന്തു –
൭൮൪. ‘‘ഗരുപാവുരണം പാപുരണം (സീ॰ സ്യാ॰) പന ഭിക്ഖുനിയാ ചേതാപെന്തിയാ ചതുക്കംസപരമം ചേതാപേതബ്ബം. തതോ ചേ ഉത്തരി ചേതാപെയ്യ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി.
൭൮൫. ഗരുപാവുരണം നാമ യം കിഞ്ചി സീതകാലേ പാവുരണം.
ചേതാപെന്തിയാതി വിഞ്ഞാപെന്തിയാ.
ചതുക്കംസപരമം ചേതാപേതബ്ബന്തി സോളസകഹാപണഗ്ഘനകം ചേതാപേതബ്ബം.
തതോ ചേ ഉത്തരി ചേതാപെയ്യാതി തതുത്തരി വിഞ്ഞാപേതി, പയോഗേ ദുക്കടം. പടിലാഭേന നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി. നിസ്സജ്ജിതബ്ബം സങ്ഘസ്സ വാ ഗണസ്സ വാ ഏകഭിക്ഖുനിയാ വാ. ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, നിസ്സജ്ജിതബ്ബം…പേ॰… ‘‘ഇദം മേ, അയ്യേ, ഗരുപാവുരണം അതിരേകചതുക്കംസപരമം ചേതാപിതം നിസ്സഗ്ഗിയം, ഇമാഹം സങ്ഘസ്സ നിസ്സജ്ജാമീ’’തി…പേ॰… ദദെയ്യാതി…പേ॰… ദദെയ്യുന്തി…പേ॰… അയ്യായ ദമ്മീതി.
൭൮൬. അതിരേകചതുക്കംസേ അതിരേകസഞ്ഞാ ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അതിരേകചതുക്കംസേ വേമതികാ ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം . അതിരേകചതുക്കംസേ ഊനകസഞ്ഞാ ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം.
ഊനകചതുക്കംസേ അതിരേകസഞ്ഞാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. ഊനകചതുക്കംസേ വേമതികാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. ഊനകചതുക്കംസേ ഊനകസഞ്ഞാ, അനാപത്തി.
൭൮൭. അനാപത്തി ചതുക്കംസപരമം ചേതാപേതി, ഊനകചതുക്കംസപരമം ചേതാപേതി, ഞാതകാനം, പവാരിതാനം, അഞ്ഞസ്സത്ഥായ, അത്തനോ ധനേന, മഹഗ്ഘം ചേതാപേതുകാമസ്സ അപ്പഗ്ഘം ചേതാപേതി, ഉമ്മത്തികായ, ആദികമ്മികായാതി.
ഏകാദസമസിക്ഖാപദം നിട്ഠിതം.
൧൨. ദ്വാദസമസിക്ഖാപദം
൭൮൮. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ ബഹുസ്സുതാ ഹോതി ഭാണികാ വിസാരദാ പട്ടാ ധമ്മിം കഥം കാതും. അഥ ഖോ രാജാ പസേനദി കോസലോ ഉണ്ഹകാലേ മഹഗ്ഘം ഖോമം പാരുപിത്വാ യേന ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഥുല്ലനന്ദം ഭിക്ഖുനിം അഭിവാദെത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ രാജാനം പസേനദിം കോസലം ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സേസി സമാദപേസി സമുത്തേജേസി സമ്പഹംസേസി. അഥ ഖോ രാജാ പസേനദി കോസലോ ഥുല്ലനന്ദായ ഭിക്ഖുനിയാ ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സിതോ സമാദപിതോ സമുത്തേജിതോ സമ്പഹംസിതോ ഥുല്ലനന്ദം ഭിക്ഖുനിം ഏതദവോച – ‘‘വദെയ്യാസി, അയ്യേ, യേന അത്ഥോ’’തി . ‘‘സചേ മേ ത്വം, മഹാരാജ, ദാതുകാമോസി, ഇമം ഖോമം ദേഹീ’’തി. അഥ ഖോ രാജാ പസേനദി കോസലോ ഥുല്ലനന്ദായ ഭിക്ഖുനിയാ ഖോമം ദത്വാ ഉട്ഠായാസനാ ഥുല്ലനന്ദം ഭിക്ഖുനിം അഭിവാദെത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ പക്കാമി. മനുസ്സാ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘മഹിച്ഛാ ഇമാ ഭിക്ഖുനിയോ അസന്തുട്ഠാ. കഥഞ്ഹി നാമ രാജാനം ഖോമം വിഞ്ഞാപെസ്സന്തീ’’തി! അസ്സോസും ഖോ ഭിക്ഖുനിയോ തേസം മനുസ്സാനം ഉജ്ഝായന്താനം ഖിയ്യന്താനം വിപാചെന്താനം. യാ താ ഭിക്ഖുനിയോ അപ്പിച്ഛാ…പേ॰… താ ഉജ്ഝായന്തി ഖിയ്യന്തി വിപാചെന്തി – ‘‘കഥഞ്ഹി നാമ അയ്യാ ഥുല്ലനന്ദാ രാജാനം ഖോമം വിഞ്ഞാപെസ്സതീ’’തി…പേ॰… സച്ചം കിര, ഭിക്ഖവേ, ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ രാജാനം ഖോമം വിഞ്ഞാപേതീതി വിഞ്ഞാപേസീതി (ക॰)? ‘‘സച്ചം, ഭഗവാതി’’. വിഗരഹി ബുദ്ധോ ഭഗവാ…പേ॰… കഥഞ്ഹി നാമ, ഭിക്ഖവേ, ഥുല്ലനന്ദാ ഭിക്ഖുനീ രാജാനം ഖോമം വിഞ്ഞാപെസ്സതി! നേതം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പസന്നാനം വാ പസാദായ…പേ॰… ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനിയോ ഇമം സിക്ഖാപദം ഉദ്ദിസന്തു –
൭൮൯. ‘‘ലഹുപാവുരണം പന ഭിക്ഖുനിയാ ചേതാപെന്തിയാ അഡ്ഢതെയ്യകംസപരമം ചേതാപേതബ്ബം. തതോ ചേ ഉത്തരി ചേതാപെയ്യ, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി.
൭൯൦. ലഹുപാവുരണം നാമ യം കിഞ്ചി ഉണ്ഹകാലേ പാവുരണം.
ചേതാപെന്തിയാതി വിഞ്ഞാപെന്തിയാ.
അഡ്ഢതെയ്യകംസപരമം ചേതാപേതബ്ബന്തി ദസകഹാപണഗ്ഘനകം ചേതാപേതബ്ബം.
തതോ ചേ ഉത്തരി ചേതാപെയ്യാതി തതുത്തരി വിഞ്ഞാപേതി, പയോഗേ ദുക്കടം. പടിലാഭേന നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി. നിസ്സജ്ജിതബ്ബം സങ്ഘസ്സ വാ ഗണസ്സ വാ ഏകഭിക്ഖുനിയാ വാ. ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, നിസ്സജ്ജിതബ്ബം…പേ॰… ഇദം മേ, അയ്യേ, ലഹുപാവുരണം അതിരേകഅഡ്ഢതെയ്യകംസപരമം ചേതാപിതം നിസ്സഗ്ഗിയം, ഇമാഹം സങ്ഘസ്സ നിസ്സജ്ജാമീതി…പേ॰… ദദെയ്യാതി…പേ॰… ദദെയ്യുന്തി…പേ॰… അയ്യായ ദമ്മീതി.
൭൯൧. അതിരേകഅഡ്ഢതെയ്യകംസേ അതിരേകസഞ്ഞാ ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അതിരേകഅഡ്ഢതെയ്യകംസേ വേമതികാ ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം. അതിരേകഅഡ്ഢതെയ്യകംസേ ഊനകസഞ്ഞാ ചേതാപേതി, നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം.
ഊനകഅഡ്ഢതെയ്യകംസേ അതിരേകസഞ്ഞാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. ഊനകഅഡ്ഢതെയ്യകംസേ വേമതികാ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. ഊനകഅഡ്ഢതെയ്യകംസേ ഊനകസഞ്ഞാ , അനാപത്തി.
൭൯൨. അനാപത്തി അഡ്ഢതെയ്യകംസപരമം ചേതാപേതി, ഊനകഅഡ്ഢതെയ്യകംസപരമം ചേതാപേതി, ഞാതകാനം, പവാരിതാനം, അഞ്ഞസ്സത്ഥായ, അത്തനോ ധനേന, മഹഗ്ഘം ചേതാപേതുകാമസ്സ അപ്പഗ്ഘം ചേതാപേതി, ഉമ്മത്തികായ, ആദികമ്മികായാതി.
ദ്വാദസമസിക്ഖാപദം നിട്ഠിതം.
ഉദ്ദിട്ഠാ ഖോ, അയ്യായോ, തിംസ നിസ്സഗ്ഗിയാ പാചിത്തിയാ ധമ്മാ. തത്ഥായ്യായോ പുച്ഛാമി – ‘‘കച്ചിത്ഥ പരിസുദ്ധാ’’? ദുതിയമ്പി പുച്ഛാമി – ‘‘കച്ചിത്ഥ പരിസുദ്ധാ’’? തതിയമ്പി പുച്ഛാമി – ‘‘കച്ചിത്ഥ പരിസുദ്ധാ’’? പരിസുദ്ധെത്ഥായ്യായോ, തസ്മാ തുണ്ഹീ, ഏവമേതം ധാരയാമീതി.
ഭിക്ഖുനിവിഭങ്ഗേ നിസ്സഗ്ഗിയകണ്ഡം നിട്ഠിതം.