Dhammasoṇḍakavaggo
1. Dhammasoṇḍakassa vatthumhi ayamānupubbīkathā
Tattha tesaṃ vatthūna muppattiyo dvidhā bhavanti jambudīpe sīhaḷadīpecāti, tattha jambudīpe tāḷīsa, sīhaḷadīpe tesaṭṭhi, tesu tāva jambudīpuppattivatthūni āvi bhavissanti, tatopi dhammasoṇḍakassa vatthu ādi, kathaṃ, amhākaṃ kira bhagavato pubbe imasmiṃyeva bhaddakappe kassaponāma satthā loke udapādi, tassa kho pana bhagavato sāsanantaradhānato na cireneva kālena amhākaṃ bodhisatto bārāṇasīrañño aggamahesiyā kucchismiṃ nibbatti, tassu ppatti kālasamanantarameva sabbasattānaṃ manasi dhammasaññā udapādi, tasmāssa dhammasoṇḍotināma makaṃsu, so paneso kumāro mahantena parivārena vaḍḍhento sabbasippesu nipphattiṃ patvā pitarā uparajjena pūjito hutvā dānādayo dasakusalakammapathe pūrento pituaccayenāmaccehi
1.
Puññena sīlādimayena pubbe,
Katena pattosmi atanditena,
Masakkasāre viya devarājā;
Rājattamiddhe puramuttamamhi.
2.
Rūpena hārīnayanussavena,
Saddena sammā savaṇāmatena,
Gandhena ghānussavasobhanena,
Rasaññapuññena rasenacāpi.
3.
Phassena gattassa suphassadena,
Samiddhipattosmi mahiddhikohaṃ,
Nevettakeneva pamādabhāva,
Mā pajjituṃ yuttarūpanti ñatvā.
4.
Dassāmi aṅgaapi jīvitañca,
Dhaññaṃ dhanaṃ cāpi pasannacitto,
Sossāmi dhammaṃ sivamādadhānaṃ,
Jineritaṃ jātijarāpahāṇaṃ.
5.
Na sobhati yathākāsaṃ, jalaṃ dhāmapatiṃvinā,
Rajjakaraṇaṃ tathā mayhaṃ, vinā dhammā na sobhati.
6.
Na sobhati hathā ratti, nisānāthaṃ vinā sadā,
Rajjakaraṇaṃ tathā mayhaṃ, vinā dhammā na sobhati.
7.
Alaṅkatopi
Rajjakaraṇaṃ tathā mayhaṃ, vinā dhammā na sobhati.
8.
Yathā kallolamālīyaṃ,
Vinā velā na sobhati,
Rajjakaraṇaṃ tathā mayhaṃ,
Vinā dhammā na sobhati.
9.
Yathā sumaṇḍito rājā,
Kupaṭo neva sobhati,
Rajjakaraṇaṃ tathā mayhaṃ,
Vinā dhammā na sobhati.
10.
Dhammameva suṇissāmi, dhamme me ramatī mano,
Na hi dhammā paraṃ atthi, dhammamūlaṃ tisampadanti.
Evaṃ cintetvā pātova sirigabbhā nikkhamma susajjite samussitasetacchatte rājapalleṅke amaccagaṇa parivuto nisīdi devarājāviya virocamāno, nisinno pana rājā amacce evamāha, yo panettha bhonto buddhabhāsitesu dhammesu kiñcidhammaṃ jānāti, so bhāsatu, sotumicchāmidhammanti, te sabbepi mayaṃ deva na jānāmāti āhaṃsu, taṃ sutvā a na tta ma no rājā evaṃ cintesi, yannūnāhaṃ hatthikkhandhe sahassaṃ ṭhapetvā nagare bheriṃcarāpeyyaṃ, yaṃ appevanāma koci dhanalobhena cātuppadikāyapi gāthāya dhammaṃ deseyya. Taṃ me dīgharattaṃ hitāya sukhāya bhavissatīti, tato so tathā katvāpi dhammadesakaṃ alabhanto puna dvisahassaṃ ticatupañcasahassantiyāvakoṭippakoṭiṃdammīti, tato gāma nigama janapade, tato seṭṭhiṭṭhānaṃ senāpati uparājaṭṭhānā dayopi, puna setacchattaṃ dammi, rājavesaṃ pahāya attānaṃ dāsaṃ sāvetvā dhammadesentassa dammiti vatvā bheri carāpetvāpi dhamma desakamalabhitvā saṃviggo
11.
Pure bheriṃ carāpetvā,
Dhammasoṇḍo narādhipo;
Saddhammajjhesakaṃ satthu,
Aladdhā dhanakoṭihi.
12.
Dāso homi pahāyāhaṃ,
Rājattaṃ desakassa me;
Iccāha so mahīpālo,
Aho dhammesu lolatā.
13.
Rajjaṃ nīyyātayitvāna, amaccānaṃ manoramaṃ,
Vanaṃ pāvisi so rājā, gavesaṃ dhammamuttamanti.
Mahāvanaṃ paviṭṭhakkhaṇe pana mahāsattassa puññatejena sakkassāsanaṃ uṇhākāraṃ dassesi, atha devarājā cintesi akāmaṃ me paṇḍukambala silāsanaṃ uṇhamahosi, kinnukho kāraṇanti lokaṃ olokento sakko devarājā dhammasoṇḍaka mahārājānaṃ sakalajambudīpaṃ vicinitvā saddhammajjhesakaṃ alabhitvā vanaṃ paviṭṭhabhāvaṃ addasa, dhammasoṇḍakamahārājā saddhammatthāya rajja dhana bandhu jīvitampi pahāya araññaṃ paviṭṭho, na so vatāyaṃ yovā sovā satto, imasmiṃyeva kappe buddho bhavissati, buddhabodhisatto cāyaṃ ajjeva mahāraññaṃ paviṭṭho saddhammaṃ aladdhā mahādukkhaṃ pāpuṇeyya, na cetaṃ yuttaṃ, ajja mayā tattha ganthabbaṃ dhammāmatarasena tamabhisiñcitvā rajje pahiṭṭhāpetunti cintetvā attabhāvaṃ vijahitvā bhayānakaṃ mahantaṃ rakkhasavesaṃ nimmiṇitvā mahāsattābhimukho avidūre attānaṃ dassesi, tenettha.
14.
Byagghacchasīhamahiso
Migākulaṃ kaṇṭakaselarukkhaṃ;
Narānamindo pavisitvakānanaṃ,
Itocito vibbhami dhammakāmo.
15.
Tassānubhāvena purindadassa,
Silāsanaṃ uṇhamahosi kāmaṃ;
Teneva so lokamudikkhamāno,
Addakkhi dhīraṃ vipine carantaṃ.
16.
Mayajja taṃ dhammarasena sammā,
Santappayitvā gamanaṃ varanti;
Mantvā subhīmañjanakūṭavaṇṇaṃ,
Mahāmukhaṃ niggata bhīmadāṭhaṃ.
17.
Dittaggisaṅkāsa visālanettaṃ,
Majjhena bhaggaṃ cipiṭagganāsaṃ;
Kharatambadāṭhiṃ ghanamassuvantaṃ,
Nīlodaraṃ gajjitabhīmaghosaṃ.
18.
Karoruhaṃ tikkhasalohitāyataṃ,
Visāladhotāyatakhaggahatthaṃ;
Gadāyudhenaṅkitamaññabāhuṃ,
Daṭṭhoṭṭhabhīmaṃ savalīlalāṭaṃ.
19.
Manussamaṃsādanarattapānaṃ,
Bhayānakaṃ kakkhalayakkhavaṇṇaṃ;
Sumāpayitvāna vanantarasmiṃ,
Dassesi attaṃ sa narādhipassāti.
Atha mahāsatto attano avidūre ṭhitaṃ rakkhasaṃ addakkhi, taṃ disvānāssa bhayaṃvā chambhitattaṃvā citthutrāsamattaṃvā nāhosi, kimatra cintesi, apināma evarūpo pirakkhaso dhammaṃ
20.
Asmiṃ vanasmiṃ tarusaṇḍa maṇḍite;
Suphullitānekalatākulākule;
Adhiggahīto si mahānubhāva,
Pucchāmi taṃ deva vadehi kaṅkhaṃ.
21.
Dhammaṃ gavesaṃ vanamāgatomhi,
Pahāya rajjaṃ api ñātisaṅghaṃ;
Jānāsi ce samma vadehi mayhaṃ,
Ekampi gāthaṃ sugatena desitaṃ.
Tato yakkho āha.
22.
Dhammaṃ pajānāmahamekadesaṃ,
Jineritaṃ sādhutaraṃ rasānaṃ,
Desemi cehaṃ tava dhamma maggaṃ,
Tuvañhi kiṃ kāhasi desakassāti.
Atha mahāsatto āha.
23.
Rajje ṭhito assamahaṃ sace bho,
Anapparūpaṃ pakaromi pūjaṃ;
Idāni eko vanamajjhapatto,
Karomi kiṃ dehamimaṃ ṭhapetvā.
24.
Yadicchasi tvaṃ mama maṃsalohitaṃ,
Karomahaṃ saṅgahamajja tena,
Na catthi aññaṃ tava accanīyaṃ,
Desehi dhammaṃ sugata ppasatthanti.
Tato
25.
Bhutvāna maṃsaṃ suhitova santo,
Hantvā pipāsaṃ rudhiraṃ pivitvā;
Dhammaṃ kathetuṃ pabhavāmi tuyhaṃ,
Vattuṃ na sakkomi khudāparetoti.
Atha mahāsatto āha.
26.
Bhutvā tuvaṃ maṃ pathamañhi yakkha,
Pacchā tu desessasi kassa dhammaṃ;
Dhammassa mayhaṃ tava maṃsalābhaṃ,
Tvameva jānāhi yathā bhaveyyāti.
Evaṃ vutte sakko devānamindo sādhu mahārāja ahameva yuttaṃ jānāmīti vatvā tassāvidūre tigāvutubbedhaṃ añjanavaṇṇaṃ mahantaṃ pabbataṃ māpetvā mahārāja imamāruyha pabbatamuddhaniṭṭhito mama mukhe patatu, ahaṃ patanthassa te dhammaṃ desessāmi, evaṃ sante tuyhaṃ dhammapaṭilābho, mayhaṃca maṃsapaṭilābho bhavissatīti. Taṃ sutvā mahāsatto anamatagge saṃsāre saṃsarato me sīhabyagghacchamacchakacchapavihaṅgādīnaṃ bhakkhabhūtassa jātīsu pamāṇaṃ natti, ajja mayā sambuddhassa dhammatthāya jīvitaṃ pariccajituṃ vaṭṭatīti cintetvā evamāha.
27.
Saṃsāravaṭṭesu vivaṭṭamānā,
Papponti dukkhaṃ janatā anekā;
Etañhi bho attano vā parassa,
Atthāya nāhosi ahosi tucchaṃ.
28.
Tvamadinnahārī tica pāradāriko,
Pāṇātipātīsi musā abhāsi;
Tva majjapāyīti akāsi dosaṃ,
Paggayha dukkhaṃ bahuso dadanti.
29.
Etañhi
Atthāya nāhosi ahosi tucchaṃ;
Rukkhā papātā papatitvakeci,
Dubbandhiyā duggavisādanena.
30.
Byādhīhi nānākharavedanāhi,
Maranti sattā utuvedanāhi;
Etañhi bho attano vā parassa,
Atthāya nāhosi ahosi tucchaṃ.
31.
Byagghacchamaccho ragakucchiyañhi,
Matassa me natthi pamāṇasaṅkhā;
Etañhi bho attano vā parassa,
Atthāya nāhosi ahosi tucchaṃ.
32.
Etajja me ducca ja mattadānaṃ,
Na hoti devissariyādikāya;
Sabbaññubhāvaṃ pana pāpuṇitvā,
Saṃsārato nittaraṇāya satte.
33.
Tvaṃ samma mayhaṃ bahuso pakārī,
Tasmā tavetaṃ vacanaṃ karomi;
Asaṃkito desaya mayhadhammaṃ,
Samijjhate dāni manoratho teti.
Evañca pana vatvā mahāsatto pabbatamāruyha ṭhito āha, ahamajja rajjena saddhiṃ jīvitañca sarīramaṃsañca saddhammatthāya dammīti somanassappatto hutvā samma dhammaṃ desehīti vatvā tasmiṃ mahādāṭhaṃ mahāmukhaṃ vivaritvā ṭhite tassābhimukho upapati. Atha sakko devānamindo somanasso acchariyappatto attabhāvaṃ vijahitvā alaṅkatadibbattabhāvaṃ māpetvā ākāse
34.
Aniccāva ta saṅkhārā, uppādavayadhammino;
Uppajjitvā nirujjhanti, tesaṃ vūpasamo sukhoti.
Gāthāya dhammadesanena tassa manorathaṃ matthakaṃ pāpetvā devaloke mahantaṃ sirivibhavaṃ dassetvā ānetvā sakarajjeyeva patiṭṭhāpetvā appamatto hoti mahārājāti ovaditvā devalokameva agamāsīti.
35.
Iti amitasiriṃ vā jīvitaṃ vāpi santo,
Na sumariya pasatthaṃ dhammamevā caranti;
Tanutara vibhavānaṃ appamāyūnamambho,
Iha kusalapamādo ko nu tumhādisānanti.
Dhammasoṇḍakavatthuṃ paṭhamaṃ.
2. Migaluddakassa vatthumhi ayamānupubbikathā
Ito kira eka tiṃsatime kappe sikhīnāma sammāsambuddho samatiṃsa pāramiyo pūretvā paramātisambodhiṃ patvā sadevakaṃ lokaṃ saṃsārakantārā uttārento dhammaratanavassaṃ vassāpento dhammabheriṃpaharanto dhammaketuṃ ussāpento ekasmiṃ samaye viveka manubrūhanto araññāyatanaṃ pāvisi,
1.
E ka tiṃ se ito kappe,
Loke uppajji nāyako;
Pattiṃsa lakkhaṇātiṇṇo,
Sambuddho sa sikhīvhayo.
2.
Jalanto dīparukkhova, sūriyova nabha muggato;
Merurājāva sambuddho, janesaggo patāpavā.
3.
Pūretvā dhammanāvāyaṃ, sa nātho sakalaṃ pajaṃ;
Patiṭṭhapento saṃsāra, kantārā santibhūmiyaṃ.
4.
Dhammaketuṃ
Satte dukkhā pamocento, vasī tattha jino vasī.
5.
Ekasmiṃ samaye nātho,
Lokapajjotako jino;
Vivekakāmo sambuddho,
Surammaṃ kānanaṃ gato.
6.
Punnāganāgapūgādi, nānāpādapasaṃkulaṃ;
Latā liṅgitasākhāhi, sā modakusumāyutaṃ.
7.
Kusumā modasammatta, chappadāli nisevitaṃ;
Nānāmiga gaṇākiṇṇaṃ, mayūragaṇa naccitaṃ.
8.
Sītalacchodikāsādhu, supatitthajalāsayaṃ;
Āsāra sāradhārāhi, nijjharāsata saṃkulaṃ.
9.
Gantvāna so mahāraññaṃ,
Sītalaṃ sikatātalaṃ;
Silātale nisinnosi,
Vissajjento charaṃsiyo.
10.
Devā tattha samāgantvā, pūjesuṃ dvipaduttamaṃ;
Dibbehi gandhamālāhi, naccehi turiyehica.
11.
Devadevo tadā deva, saṅghamajjhe nisīdiya;
Catusacca madesesi, niccharaṃ madhuraṃ giraṃ.
12.
Tadāhaṃ luddako āsiṃ, migasūkaramārako;
Migamaṃsena jivāmi, tena posemi dārake
13.
Tadāhaṃ
Sabāṇo sasarāsano;
Addasaṃ virajaṃ buddhaṃ,
Devasaṅghapurakkhataṃ.
14.
Candaṃva tārakākiṇṇaṃ, meruṃvaṇṇavamajjhagaṃ;
Virocamāna māsīnaṃ, catusaccappakāsakaṃ.
15.
Ekapasse ṭhito tattha, assosiṃ dhammamuttamaṃ;
Tattha cittaṃ pasādetvā, somanassaṃ pavedayiṃ.
16.
Ekatiṃse ito kappe,
Yaṃ puññaṃ pasutaṃ mayā;
Tenāhaṃ puññakammena,
Jātosiṃ devayoniyaṃ.
17.
Sampattimanubhutvāna, chakāmagge parāparaṃ;
Devasaṅghaparibbūḷho, vimāne ratanāmaye.
18.
Manussesuca yaṃ aggaṃ, tassa bhāgī bhavāmahaṃ;
Bhoge me ūnatā natthi, saddhammasavaṇe phalaṃ.
19.
Imasmiṃ bhaddake kappe,
Sāvattipuramuttame;
Aḍḍhe mahaddhane sāle,
Jātohaṃ udite kule.
20.
Mahatā parivārena, patto vuddhiṃca viññutaṃ;
Cārikaṃ caramānohaṃ, patto jetavanaṃ varaṃ.
21.
Addasaṃ saha sissehi, nisinnaṃ sugataṃ tadā;
Assosiṃ madhuraṃ dhammaṃ, catusaccappakāsakaṃ.
22.
Sutvāna madhuraṃ dhammaṃ, pabbajitvāna sāsane;
A jarā maraṃ sītibhūtaṃ, patto nibbāṇamuttamaṃ.
23.
Sutaṃ
Tenamhi caturāpāye, na jāto na kutobhayaṃ.
24.
Karamukkhippa vakkhāmi, karothe kagiraṃ mama;
Mamo pamaṃ karitvāna, dhammaṃ suṇātha sādhukanti.
Evañca pana vatvā satte dhammasavaṇe niyojesīti.
25.
Iti tanutarakālaṃ sādhu dhammaṃ suṇitvā,
Adhigatavibhavānaṃ ānubhāvaṃ suṇitvā;
Bhavavibhavasukhaṃ bho patthayantā kusītaṃ,
Jahatha suṇatha dhammaṃ dullabhaṃ dullabhassāti.
Migaluddakassa vatthuṃ dutiyaṃ.
3. Tiṇṇaṃjanānaṃ vatthumhi ayamānupubbīkathā
Jambudīpasmiṃ kira pubbe mahānidāgho ahosi, tadā nidāghasuriyena sakiraṇakarā vāpi pokkharaṇi nadī girikandaranijjharādīsu udakaṃ nissesaṃ katvā pītamiva udake parikkhīṇe macchakacchapādayo yebhuyyena vināsaṃ pattā. Atha mahāraññabhūmiyaṃ rukkhatiṇalabhādayo atīva milātā ahesuṃ. Migapakkhinopighammābhitattā pipāsito marīciṃ toyantimaññamānā itocitoca dhāvantā mahādukkhappattā ahesuṃ. Tadā eko suvapotako pipāsito tattha tattha pānīyaṃ pariyesanto mahāraññe ekasmiṃ pūtipādape saṭṭhiratane narakāvāṭe pānīyagandhaṃ ghāyitvā lobhena pātuṃ otiṇṇo atipānena bhāro tattheva patitvā uggantuṃ nāsakkhi. Athāparopi sappoca manussocāti dve janā tattheva patiṃsu, sappānāma vivekaṃ laddhāva attaṃ vijahanti. Tasmāyaṃ aladdhā
1.
Yathā saṃvaḍḍhito nimbo, madhukhīro dasiñcanā;
Na yāti madhuraṃ taṃ vo, pakāra masataṃ kataṃ.
2.
Sīsenu daka mādāya, vaḍḍhitopi nuhītaru;
Na yāti madhuraṃ taṃvo, pakāramasataṃ kataṃ.
3.
Niccaṃ
Visaṃva parivatteti, tathā nīcopakārakaṃ.
4.
Yathāttanā kato aggi, sītalaṃ na dade khalu;
Tathā nīce kataṃ kāraṃ, aggīva dahate tanuṃ.
5.
Tasmā upaparikkhitvā, hāvabhāvena buddhiyā;
Kātabbā metti jantūhi, nāmitto labhatesukhanti.
Athassa mittadubhino vacanena rājapurisā muttāhāraṃcataṃca gahetvā sabhaṇḍakaṃ purisaṃ dassesuṃ. Atha rājā sabhaṇḍakaṃ coraṃ disvā kuddho imaṃ netvā dakkhiṇadvāre jīvasūle uttāsethāti āṇāpesi, rājapurisā tassa rājāṇaṃ karonto agamaṃsu, tehi nīyamāno puriso dakkhiṇadvārā nikkhamma sappasahāyaṃ saritvā appevanāme tassa santikā kiñci sotthi bhaveyyāti pubbe vuttasaṅketā nusārena vammikaṃ disvā samma dīghāti saddamakāsi, so vammikā nikkhammataṃ tathā niyamānaṃ disvā saṃviggo dukkhappatto sahāyassame ajja avassayena upatthambhaṃ bhavituṃ vaṭṭatīti taṃ samassāsetvā attabhāvaṃ vijahitvā aññataravesena rājapurise upasaṅkamma imaṃ purisaṃ muhuttaṃmā mārethāti daḷhaṃ vatvā muhuttena rañño aggamahesiyā vasanaṭṭhānaṃ gantvā sappavaṇṇena deviṃ ḍasitvā tāya visena mucchitakāle manussavaṇṇena vajjhappatto visosadhaṃ jānātitī vatvā taṃkhaṇeva sahāyassa santikaṃ gantvā raññā tava pakko sitakāle gantvā udakappasatena deviyā sarīre paharitvā nibbisaṃ karāhīti vatvā pakkāmi, atha rājā visavejja pariyesanto taṃ pavattiṃ sutvā vajjhappattaṃ ānethāti āṇāpetvā deviyā nibbisaṃ karothāti āha, so nāgarājena vuttanayena nibbisamakāsi, sā sukhitā arogā ahosi, rājā taṃ disvā tuṭṭho tassa khettavatthuyānavāhanādidānena
6.
Ekadāhaṃ mahārāja, vanaṃ kammena kenaci;
Gatoddasaṃ mahāvāṭe, patitaṃ suvapotakaṃ.
7.
Atho ragaṃ manussaṃca;
Dukkhappatte khudāpare;
Ukkhipiṃ karuṇāyāhaṃ;
Te me vocuṃ tadā tayo.
8.
Adāsi jīvamamhākaṃ, upakārosi no tuvaṃ;
Tava kicce samuppanne, amhākaṃ ehi santikaṃ.
9.
Evaṃ tehi pavuttohaṃ, agañchiṃ suvasantikaṃ;
Tena katūpakārohaṃ, manussassāpi santikaṃ.
10.
Tenāhaṃ maraṇappatto, addasaṃ uragādhipaṃ;
Sodāsi jīvitaṃ mayhaṃ, alatthaṃ
11.
Sujano nāvamantabbo, khuddakoti narādhipa;
Suvoca uragocete, mittadhamme patiṭṭhitā.
12.
Kāraṇaññū manusseso,
Amhehi samajātiko;
Katūpakāro evampi,
Diso jāto narādhamo.
13.
Akasmā deva kuppanti, pasīdantinimittato;
Sīlaṃ hetamasādhūnaṃ, bālānamavijānataṃ.
14.
Manussāpi mahārāja, keci vissāsiyā na ve;
Tiracchānāpi honteva, ajimhamanasāsaṭhāti.
Evaṃ
15.
Iti patitasukhamhā aṅgato vā dhanamhā,
Paramatarapatiṭṭhā honti mittā sakhānaṃ;
Virahitasakhinaṃ bho natthi yasmābhivuddhi,
Ciṇutha kusaladhammaṃ mittavantā mahantaṃ.
Tiṇṇaṃ janānaṃ vatthuṃ tatiyaṃ.
4. Buddheniyā vatthumhi ayamānupubbīkathā
Jambudīpe kira pubbe pāṭaliputtanagare sattāsītīkoṭinihitadhanaṃ ekaṃ seṭṭhikulaṃ ahosi, tassa pana seṭṭhino ekāyeva dhītā ahosi nāmena buddhenināma, tassā sattavassikakāle mātāpitaro kālamakaṃsu, tasmiṃ kule sabbaṃ sāpateyyaṃ tassāyeva ahosi, sā kira abhirūpā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā devaccharapaṭibhāgā piyāca ahosi manāpā, saddhā pasannā ratanattayamāmikā paṭivasati, tasmiṃ pana nagare seṭṭhisenāpatiuparājādayo taṃ attano pādaparicārikaṃ kāmayamānā manusse pesesuṃ paṇṇākārehi saddhiṃ, sā taṃ sutvā cintesi, mayhaṃ mātāpitaro sabbaṃ vibhavaṃ pahāya matā, mayā pana tathā agantabbaṃ, kiṃ me patikulena, kevalaṃ
1.
Catuddisāyātajinatrajānaṃ,
Āpānabhūtaṃ gharamāsi tassā;
Yadicchita ppaccayalābha hetu,
Devaddumovāsi mahānubhāvo.
2.
Pupphūpahārādi vitānalaṅkatā,
Padīpa paññatta subhāsanāvalī;
Sukhāsanāsīna vasīhilaṅkatā,
Tassāsi tasmiṃ varadānasālā.
3.
Sudhotahatthā sucipuññacittā,
Sadādarā rakkhitapañcasīlā;
Buddhenināmā karuṇā guṇaggā,
Adā mahādānavaraṃ pasatthanti.
Athāparabhāge eko assavāṇijako assa-vāṇijjāya pubbantāparantaṃ gacchanto āgamma imissā gehe nivāsaṃ gaṇhi, atha so vāṇijo taṃ disvā dhītusinehaṃ pati ṭṭhā pe tvā gandhamālavatthālaṅkārādīhi tassā upakārako hutvā gamanakāle amma etesu assesu tava ruccanakaṃ assaṃ gaṇhāhīti āha, sāpi asse oloketvā ekaṃ sindhavapotakaṃ disvā etaṃ me dehīti āha, vāṇijo amma eso sindhavapotako, appamattā hutvā paṭijaggāhīti vatvā taṃ paṭipādetvā agamāsi. Sāpi taṃ paṭijaggamānā ākāsagāmibhāvaṃ ñatvā sammā paṭijaggantī evaṃ cintesi, puññakaraṇassa
4.
Yato paṭṭhāyahaṃ buddha, sāsane suddhamānasā;
Pasannā tena saccena, mamānuggahabuddhiyā.
5.
Āgacchantu namassantu, bodhiṃ pūjentu sādhukaṃ;
Soṇṇamālāhi sambuddha, puttā ariyasāvakā.
6.
Sutvā taṃ vacanaṃ ayyā, bahū sīhaḷavāsino;
Āgamma nabhasā tattha, vandiṃ suca mahiṃsucāti.
Tato ppatuti sā kumārikā buddhasāsane atīva pasannā niccameva assa mabhiruyha āgantvā ariyehi saddhiṃ mahābodhiṃ suvaṇṇamālāhi pūjetvā gacchati, atha pāṭaliputtanagaropavane vanacarā tassā abhiṇhaṃ gacchantiyā ca āgacchantiyā ca rūpasampattiṃ disvā rañño kathesuṃ. Mahārāja evarūpā kumārikā assa mabhiruyha āgantvā nibaddhaṃ vanditvā gacchati. Devassānurūpā aggamahesī bhavitunti, rā jā taṃ sutvā tenahi bhaṇe gaṇhatha naṃ kumāriṃ, mama aggamahesiṃ karomīti purise payojesi, tena payuttapurisā bodhipūjaṃ katvā āgacchantiṃ gaṇhāmāti tattha nilīnā gahaṇasajjā aṭṭhaṃsu, tadā sā kumārikā assa mabhiruyha mahābodhimaṇḍaṃ gantvā vītarogehi saddhiṃ pupphapūjaṃ katvā vanditvā nivatti, atha tesu eko dhammarakkhita ttheronāma tassā eva māha, bhagini taṃ antarāmagge corā gaṇhitukāmā ṭhitā, asukaṭṭhānaṃ patvā appamattā
7.
Tiracchānagatāpevaṃ, sarantā upakārakaṃ;
Na jahantīti mantvāna, kataññū hontu pāṇinoti.
Tato sā kumārikā sattā sītikoṭidhanaṃ buddhasāsaneyeva cajitvā yāvajīvaṃ sīlaṃ rakkhitvā uposathakammaṃ ka tvā ta to cutā sutta ppabuddho viya devaloke nibbattīti.
8.
Atitaruṇavayā bho mātugāmāpi evaṃ,
Vividhakusalakammaṃ katva saggaṃ vajanti;
Kusalaphalamahantaṃ maññamānā bhavantā,
Bhavatha katha mupekkhā dānamānādikamme.
Buddheniyā vatthuṃ catutthaṃ.
5. Ahituṇḍikassa vatthumhi ayamānupubbīkathā
Imasmiṃ kira bhaddakappamhi amhākaṃ kira bhagavato pubbe kassaponāma satthā loke uppajjitvā sadevakaṃ lokaṃ saṃsārasāgarā tāretvā sabbabuddhakiccāni niṭṭhapetvā atthaṃ gato divasakaroviya setabyamhi anupādisesāya nibbāṇadhātuyā parinibbāyi, tadā sakalajambudīpavāsino manussā sannipatitvā
1.
Buddhoti
Natthi tena samaṃ loke, aññaṃ sotarasāyanaṃ.
2.
Dhammotivacanaṃ seṭṭhaṃ, dhammoti padamuttamaṃ;
Natthi tena samaṃ loke, aññaṃ sotarasāyanaṃ.
3.
Saṅghoti vacanaṃ seṭṭhaṃ, saṅghoti padamuttamaṃ;
Natthi tena samaṃ loke, aññaṃ sotarasāyanaṃ.
4.
Tassa mukhaṃ mukhaṃ nāma, yaṃ vattati mukhe sadā;
Dullabhaṃ buddhavacanaṃ, sabbasampattidāyakaṃ.
5.
Tassa mano mano nāma, yaṃ ce manasi vattati;
Dullabhaṃ buddhavacanaṃ, sabbasampattidāyakaṃ.
6.
Tameva kavacaṃ dehe, tameva maṇi kāmado;
Tameva surabhī dhenu, tameva surapādapo.
7.
Tasseva sotaṃ sotaṃva, yaṃ suṇāti jano ayaṃ
Dullabhaṃ buddhavacanaṃ, sabbasampattidāyakaṃ.
8.
Evaṃ vidho rago ghoro, haḷāhaḷaviso sadā;
Buddhoti vacanaṃ sutvā, santuṭṭho dāsi jīvitaṃ.
9.
Soṇṇapupphattayaṃcāpi, mahagghaṃ bahalaṃ adā;
Passa buddhoti vācāya, ānubhāvamahantatanti.
Atha nāgarājā tassa tāni suvaṇṇapupphāni datvā evamāha. Samma etesu ekaṃ tava puññattāya ekaṃ mama puññatthāya pūjehi. Itarena yāvajīvaṃ sukhena jīvanto puttadāre posento dānādīsu appamajjanto jīvikaṃ kappehi. Mā hīnakamme byavaṭo hohi, micchādiṭṭhiñca pajahāti ovaditvā pakkāmi. Ahituṇḍikopi somanassappatto tena vuttanayeneva dvihi pupphehi cetiyaṃ pūjetvā ekena sa ha ssaṃ labhitvā te na puttadāre
10.
Iti aviditasatto kiñci buddhānubhāvaṃ,
Labhati dhanavisesaṃ yassa nāmappakāsā;
Viditajananikāyo kinnu tassānubhāvaṃ,
Na lapati jinanāmaṃ kicca maññappahāyāti.
Ahituṇḍikassa vatthuṃ pañcamaṃ.
6. Saraṇattherassa vatthumhi ayamānupubbīkathā
Sāvatthiyaṃ kira sumano nāme ko gahapati ahosi. Tassa bhariyā sujampatikā nāma. Te agāraṃ ajjhāvasantā aparabhāge puttaṃca dhītaraṃca labhiṃsu. Atha tesaṃ daharakāleyeva mātāpitaro kālaṃ karontā jeṭṭhakaṃpakkositvā mayaṃ putta tuvaṃ patirūpe ṭhāne nivesituṃ nāsakkhimha, yaṃ no ghare vibhavaṃ, sabbaṃ taṃ gaṇha. Imāyaca te kaṇiṭṭhikāya vuddhiṃtvameva jānāhīti vatvā jeṭṭhakassa hatthe kaṇiṭṭhikāya hatthaṃ ṭhapetvā kālamakaṃsu. Atha so mātāpitunnaṃ accayena āḷāhanakiccaṃ katvā vasanto kālantarena kaṇiṭṭhikaṃ patirūpena kulena sambandhitvā sayampi dārapariggahamakāsi. Athāparabhāge tassa kaṇiṭṭhikā gabbhinī hutvā ekadivasaṃ sāmikaṃ āha, sāmi mama bhātaraṃ daṭṭhukāmāmhīti. Sopi sādhu bhaddeti anurūpena paṇṇākārena tāya saddhiṃ nikkhami. Tadā pana bhagavā sunivattho supāruto bhikkhusaṅghaparivuso piṇḍāya nagaraṃ pāvisi chabbaṇṇaghanabuddharaṃsiyo vissajjento, ta to te bhagavantaṃ disvā pasannacittā pañcapatiṭṭhitena
1.
Yaṃkiñci bhayamuppannaṃ, rājacorādisambhavaṃ;
Tadā sareyya sambuddhaṃ, nicchantota dupaddavaṃ.
2.
Yaṃ ve upaddavaṃ hoti, yakkhapetā disambhavaṃ;
Tadā sareyya sambuddhaṃ, nicchanto tadupaddavaṃ.
3.
Sīhabyagghataracchādi, puṇḍarīkādisambhavaṃ;
Tadā sareyya sambuddhaṃ, nicchanto tadupaddavaṃ.
4.
Yamātapaggi vātādi, udakāsanisambhavaṃ;
Tadā sareyya sambuddhaṃ, nicchanto tadupaddavaṃ.
5.
Pajjarādīhi rogehi, visamo tuhisambhavaṃ;
Tadā sareyya sambuddhaṃ, nicchanto tadupaddavaṃ.
6.
Maccunā ce yadā yuddhaṃ, kare tenāpi jantunā;
Saritabbo tadā buddho, patthentenattano jayanti.
Tato te bhagavato vacanaṃ paṭinanditvā vanditvā agamaṃsu. Atha jeṭṭhako āgate te disvā yathānurūpaṃ sakkāra makāsi. Tassā sāmiko katipāhaṃ tattha vasitvā bhariyaṃ jeṭṭhakassa paṭipādetvā mama gāme kiccaṃ atthīti vatvā pakkāmi. Athassā bhātā bhariyaṃ pakkositvā āha bhadde imissā sabbaṃ kattabbaṃ karohīti. Sā tato paṭṭhāya tassā udakanna pānā dinā veyyāvaccaṃ kurumānā etissā hatthapādagīvūpagesu ābharaṇesu lobhaṃ uppādetvā taṃ vūpasametuṃ asakkontī āhārū pacchedaṃ katvā gilānāviya mañcakaṃ upagūhitvā nipati. Atha so gehaṃ gantvā taṃ tathā sayitaṃ
7.
Hāyanti idhalokatthā, hāyanti pāralokikā;
Hāyanti mahatā atthā, ye itthīnaṃ vasaṅgatā.
8.
Esā mātā pitā eso, bhaginī bhātaro ime;
Garutabbe na jānanti, ye itthīnaṃ vasaṅgatā.
9.
Kāraṇākāraṇantetaṃ, kattabbaṃvā na vā idaṃ;
Kāmandhattā na jānanti, ye itthīnaṃ vasaṅgatā.
10.
Pāṇaṃ vā atipātenti, honti vā pāradārikā;
Bhāsanti alikaṃ vācaṃ, ye itthīnaṃ vasaṅgatā.
11.
Sandhicchedādikaṃ theyyaṃ, majjapānaṃca pesunaṃ;
Karonti sāhasaṃ sabbaṃ, ye itthīnaṃ vasaṅgatā.
12.
Aho acchariyaṃ loke, sarantānaṃ bhayā vahaṃ;
Bhariyāya vasaṃ gantvā, sodariṃhantumicchatīti.
Atha so sāhasiko puriso bhagini eva māha, ehi amma amhākaṃ mātāpitunnaṃ iṇaṃ sādhessāma, appevanāma no disvā iṇāyikā iṇaṃ dassantīti, taṃ sutvā tāya sampaṭicchite
13.
Sabbasampattidātāraṃ, sabbalokekanāyakaṃ;
Manasāpi yo vibhāveti, taṃ ve pālenti devatā.
14.
Muhuttampica yo mettaṃ, bhāveti yadi sādhukaṃ;
Taṃ ve pālenti devāpi, tosayanti upāyanāti.
Tato
15.
Khaṇamapi manasevaṃ devadevaṃ sarantā,
Paramatarapatiṭṭhaṃ pāpuṇantīti mantvā;
Bhavagati guṇarāsiṃ jānamānā janā bho;
Bhajatha saraṇasīlaṃ sabbathā sabbakālanti.
Saraṇattherassa vatthuṃ chaṭṭhamaṃ.
7. Vessāmittāya vatthumhi ayamānupubbīkathā
Jambudīpe
1.
Suṇohi sādhukaṃ deva, bhāsamānāya me vaco;
Bhattā mayhaṃ mato ajja, sabbasampattidāyako.
2.
Katvāna
Pāleti taṃ sarantassā, sokaggi dahate manaṃ.
3.
Mahārāja sacaññassa, assa maggamahesikā;
Tamhā dukkhā na muccāmi, tenāhaṃ taṃ na patthaye.
4.
Sokagginā padittāhaṃ, soke sokaṃ kathaṃ khipe;
Jalantaggimhī ko nāma, palālaṃ pakkhipe budho.
5.
Piyavippayogadukkhaṃ, taṃ cintayantī punappunaṃ;
Tamhā dukkhā na muccāmi, tasmāhaṃ taṃ na patthayeti.
Taṃ sutvā rājā kodhenābhibhūto sace nābhisiñcissasi, aggimhi taṃ pakkhipissāmīti vatvā mahantaṃ dārucitakaṃ kārāpetvā aggiṃ datvā ekapajjote jāte etta pavisāti āha. Atha sā yācantī rājānaṃ āha.
6.
Pāpo nippāpinaṃ rāja, pātanaṃ khalu pāvake;
Hoti pāpaphalaṃ tassa, paccatteca paratthaca.
7.
Purātanehi bhūpāla, samaṇabrahmaṇesuca;
Mātāpitusu bālesu, rogenā turaitthisu;
Nappasattho vadho deva, tasmāhaṃ na vadhārahāti.
Taṃ sutvāpi rājā asaddahanto manusse āṇāpesi. Etāya hatthapāde gahetvā aggimhi pakkhipathāti te tathā kariṃsu, atha sā aggimhi pakkhipamānā natthettha me koci paṭisaraṇoti saraṇameva saraṇaṃ karomīti cintetvā ‘‘buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammaṃ saraṇaṃ gacchāmi, saṅghaṃ saraṇaṃ gacchāmīti’’ vadantī manasāca anussarantī aggimhi pati, tathāvidhopi aggi tassā sarīre lomakūpamattampi uṇhākāraṃ kātuṃ nāsakkhi. Padumagabbhaṃ paviṭṭhā viya sītibhūtasarīrā ahosi. Rājā taṃ acchariyaṃ
8.
Mātā pitāca ñātīca, parivārāca sohadā;
Manto sadhādayocāpi, mahesakkhāca devatā.
9.
Eteca ññeca bhūpāla, sattānaṃ bhaya māgate;
Rakkhituṃ neva sakkonti, hitvāna saraṇattayaṃ.
10.
Agāhaṃ buddhaṃ saraṇaṃ, buddho me saraṇaṃ iti;
Tena tejena maṃ rāja, jalanto aggi no dahi.
11.
Agāhaṃ dhammaṃ saraṇaṃ, dhammo me saraṇaṃ iti;
Tena tejena maṃ rāja, jalanto aggi no dahi.
12.
Agāhaṃ saṅghaṃ saraṇaṃ, saṅgho me saraṇaṃ iti;
Tena tejena maṃ rāja, jalanto aggi no dahi.
13.
Evaṃ mahānubhāvantaṃ, paccakkhaṃ ehipassikaṃ;
Nāno paddava viddhaṃsiṃ, nānāsampattidāyakaṃ.
14.
Saraṇattayañhi yo satto, na samādāya gaṇhati;
Idhavā paratthavā loke, so sukhaṃ nānubhossati.
15.
Saraṇattayañhi yo satto, susamādāya gaṇhati;
Idhavāparatthavā loke, so sukhā na vihāyati.
16.
Tasmā tuvampi bhūpāla, gaṇhāhi saraṇattayaṃ;
Taṃ te bhavati sabbattha, tāṇaṃ leṇaṃ parāyaṇanti.
Taṃ sutvā rājā ativiya pasannamānaso taṃ khamāpetvā mahantaṃ sakkārasammānaṃ katvā ajjappaṭṭhāya tvaṃ mama mātāti taṃ mātuṭṭhāne ṭhapetvā saraṇa magamāsi. Tasmiṃ sannipatitvā ṭhitamahājanā taṃ pāṭihāriyaṃ disvā saraṇesuca sīlesuca patiṭṭhāya dānādīni puññakammāni katvā yathākammaṃ gatāti.
17.
Iti
Jalitadahanamajjhe sītibhāvaṃ alattha;
Paramasaraṇasīlaṃ pālayantā kathaṃ vo,
Na labhatha bhavabhogaṃ nibbutiñcāpi anteti.
Vessāmittāpa vatthuṃ sattamaṃ.
8. Mahāmandhātuvatthumhi ayamānupubbīkathā
Ito kira ekanavutikappamatthake vipassīnāma sammāsambuddho loke uppajjitvā pavattavaradhammacakko sadevakehi lokehi pūjiyamāno bandhumatīnagare paṭivasati. Tadā so mandhātā tasmiṃ nagare tunnakāro hutvā nibbatti. Tunnakārakammena jīvikaṃ kappento viharati. Tadā sakalanagaravāsino buddhapamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ nimantetvā mahādāna madaṃsu. Atha so evaṃ cintesi, sabbepime nagaravāsino dānaṃ dadanti. Ahamekova seso duggatattā, yajjāhamajja bījaṃ na ropemi, imamhā dukkhā na parimuccissāmīti. So vegena tunnakārakammaṃ pariyesitvā kiñcimūlaṃ labhitvā tena ekassāpi dānaṃ dātuṃ okāsa maladdhā āpaṇaṃ gantvā rājamāsake gahetvā caṅkoṭakaṃ pūretvā ādāya buddhapamukhassa bhikkhusaṅghassa bhattaggaṃ gantvā ṭhito evaṃ cintesi, natthi dāni okāsaṃ ekassāpi bhikkhuno patte okirituṃ, addhāhaṃ ime ākāse vikirissāmīti appevanāma patamānānaṃ ekassāpi bhikkhuno patte ekampi pateyya, taṃ me bhavissati dīgharattaṃ hibhāya sukhāyāti pasannamānaso uddhaṃ khipi, ta to patamānā te parivārikadevatānañca bhagavato ānubhāvenaca bahi apatitvā bhagavantamādiṃ katvā sabbesaṃ bhikkhūnaṃ
1.
Iminā me adhikārena, pasādena yatissare;
Kāmabhogīnahaṃ aggo, bhaveyyaṃ jātijātiyaṃ.
2.
Paharitvā yadā pāṇiṃ, olokemi nabhotalaṃ;
Sattaratanasampannaṃ, vassaṃ vassatu sabbadāti.
So tato paṭṭhāya devamanussesu saṃsaranto mahantaṃ dibbasampattiṃ anubhavitvā imasmiṃ bhaddakappe ādimhi mahāsammato nāma rājā ahosi. Tassa putto rojo nāma. Tassa putto vararojo nāma, tassa putto kalyāṇo nāma, tassa putto varakalyāṇo nāma. Varakalyāṇassa putto uposatho nāma. Uposathassa putto mandhātā nāma hutvā nibbatti. So sattahi ratanehi catūhi ca iddhīhi samannāgato cakkavattirajjaṃ kāresi, tassa vāmahatthaṃ sammiñjitvā dakkhiṇahatthena appoṭṭhite ākāsato dibbameghā viya jaṇṇuppamāṇaṃ sattaratanavassaṃ vassati. Evarūpo acchariyo ahosi. So caturāsītivassasahassāni kumārakīḷaṃ kīḷi. Caturāsītivassasahassāni oparajjaṃ kāresi. Caturāsītivassasahassāni cakkavattirajjaṃ kāresi, āyu panassa asaṅkhyeyyaṃ ahosi. So ekadivasaṃ kāmataṇhaṃ pūretuṃ asakkonto ukkaṇṭhitākāraṃ dassesi, amaccā deva kinnakho ukkaṇṭhā sīti pucchiṃsu. So bhaṇe mayhaṃ puññakamme olokiyamāne imaṃ rajjaṃ nappahoti, katarannu kho ṭhānaṃ ramaṇīyanti. Devaloko mahārājāti. So cakkaratanaṃ abbhukkiritvā parisāya saddhiṃ cātumahārājikadevalokaṃ agamāsi, athassa cattāro mahārājāno dibbamālagandha- hatthā
3.
Varamatra sukhantyatra, atricchāvihato naro;
Idhavā paratthavā kiñci, na sātaṃ vindate sadā.
4.
Taṇhāya
Taṇhāya jāyate bhayaṃ;
Taṇhāya vippamuttassa,
Natthi soko kuto bhayaṃ.
5.
Taṇhādāso naro ettha, rājacorādisambhavaṃ;
Hattacchedādikaṃ dukkhaṃ, pāpuṇāti vihaññati.
6.
Yena lobhena jātena, sadā jīyanti pāṇino;
Khettaṃ vatthuṃ hiraññaṃca, gavāssaṃ dāsaporisaṃ;
Sabbatthāmena so lobho, pahātabbova viññunāti.
Tato atricchāvihatassa tassa āyusaṅkhāro parihāyi, jarā sarīraṃ pahari, manussasarīrañhi nāma na devalokebhijjati, tatha so devalokā bhassitvā bandhumatīnagaruyyānaṃ pāvisi, uyyānapālo tassa āgatabhāvaṃ rājakulaṃ nivedesi. Rājā rājakulā āgantvā uyyāneyeva āsanaṃ paññāpesi. Tato mandhātā uyyāne paññattavarāsane nipanno anuṭṭhānaseyyaṃ kappesi. Tato amaccā deva tumhākaṃ parato kinnu kathesāmāti pucchiṃsu, mama parato tumhe imaṃ sāsanaṃ mahājanassa katheyyātha, mandhātumahārājā dvisahassadīpaparivāresu catūsu mahādīpesu cakkavattirajjaṃ kāretvā cātumahārājikesu rajjaṃ kāretvā chattiṃsasakkānaṃ āyuparimāṇena devaloke rajjaṃ kāretvā kālamakāsīti. So evaṃ vatvā kālaṃkatvā yathākammaṃ gatoti imamatthaṃ pakāsetuṃ bhagavā catumahāparisamajjhe imā gāthāyo āha.
7.
Yāvatā candimasuriyā, pariharanti disā bhanti virocanā;
Sabbeva dāsā mandhātā, ye pāṇā pathavinissitā.
8.
Na
Appassadā dukhā kāmā, iti viññāya paṇḍito.
9.
Api dibbesu kāmesu, ratiṃso nādhigacchati;
Taṇhākkhayarato hoti, sammāsambuddhasāvakoti.
Taṃ sutvā bahū sotāpattiphalādīni pāpuṇiṃsūti.
10.
Iti gatiniyatānaṃ bodhiyā uttamānaṃ;
Sakavasamupanetvā deti dukkhātitaṇhā;
Aniyatagatikānaṃ kā kathā mādisānaṃ;
Jahatha tamiti mantvā bho bhajavho tivatthuṃti.
Mahāmandhātuvatthuṃ aṭṭhamaṃ.
9. Buddhavammavāṇijakavatthumhi ayamānupubbīkathā
Jambudīpe kira pāṭaliputtanagare buddhavammo nāma vāṇijako ahosi vāṇijakakammena jīvamāno. So aparabhāge satthavāhehi saddhiṃ gāmanigamajanapada rājadhānīsu vāṇijjaṃ payojayamāno vicarati, tasmiṃ samaye bhagavānekabhikkhusahassaparivuto janapadacārikaṃ carati bahū devamanusse saṃsārakantārā uttārento. Tadā so bhagavantaṃ addasa dvattiṃsalakkhaṇānubyañjanapatimaṇḍitaṃ jalamānasuvaṇṇameruṃ viyavirocamānaṃ mahābhikkhusaṅghaparivutaṃ, disvā paramapītiyā phuṭasarīro añjaliṃ paggayha bhagavantaṃ upasaṅkamitvā vanditvā sāyaṇhe bhagavantaṃ bhattena nimantesi buddhasāsane aparicitabhāvena. Athassa bhagavā vikālabhojanā paṭiviratā tathāgatāti āha. Atha so bhagavantaṃ vanditvā kiṃ bhante bhagavantā vikāle bhuñjissantīti, athassa kathaṃ paṭicca bhagavā
1.
Passathedaṃ bhavanto bho, ānubhāvaṃ mahesino;
Acintanīyamaccheraṃ, sandiṭṭhika makālikaṃ.
2.
Pasannamanasā buddhe, dinnaṃ pānīyakaṃ mayā;
Vipaccati idāneva, taṃ dānaṃ munivāhasā.
3.
Ojavantaṃ
Dibbapānaṃva devānaṃ, jātamabbhutamakkhayaṃ.
4.
Sīlavantesu ko nāma, na dadeyya vicakkhaṇo;
Idha loke paratteca, sukhadaṃ dāna muttamaṃ.
5.
Yathi cchitaṃ gahetvāna, pivantu madhuro dakaṃ;
Bhājanānica pūretvā, yantu sabbe yathicchitanti.
Evañca pana vatvā sabbe manusseca balīvaddeca muddikaraseneva santappesi. Tato tato āgatāpi pānīyaṃ pivantoca pānīyaṃ akkhayaṃ ahosi. Tato vāṇijo satthavāhehi saddhiṃ vāṇijjaṃ payojetvā sakanagaraṃ āgacchanto bhagavantaṃ passitvā gamissāmīti veḷuvanaṃ gantvā satthāraṃ vanditvā katānuñño ekamante nisīdi. Satthāpi tena saddhiṃ madhurapaṭisanthāramakāsi. Upāsakopi bhante tumhākaṃ pāṭihāriyaṃ disvā pasanno vanditvā gamissāmīti āgatomhi, evañce vañca pāṭihāriyanti vitthārena kathesi. Athassa bhagavā dhammaṃ desesi. So dhammaṃ sutvāna satthāraṃ svātanāya nimantetvā mahādānaṃ datvā attano gehameva agamāsi. So tato paṭṭhāya dānādīni puññāni katvā tato cuto devaloke dvādasayojanike kanakavimāne devaccharāparivuto devissariyasamannāgato nibbatti. Tassa pubbakammapakāsanatthaṃ tattha tattha ratanabhājanesu dibbamayehi muddikapānehi paripuṇṇaṃ ahosi. Pānīyaṃ pivitvā devā naccanti vādenti kīḷantīti.
6.
Na vipulajinasāraṃ jānamāno janevaṃ,
Labhati vipulabhogaṃ toyamattassa dānā;
Viditaguṇagaṇā bho tīsu vatthūsu tumhe,
Labhatha khalu visesaṃ sīlavantesu dānāti.
Buddhavammavāṇijakassa vatthuṃ navamaṃ.
10. Rūpadeviyā vatthumhi ayamānupubbīkathā
Atīte
1.
Ekanavute ito kappe,
Vipassīnāma nāyako;
Ahosi loke lokeka,
Nāyako chinnabandhano.
2.
Tadā tasmiṃ pure ramme, āsi tvaṃ gāmadārikā;
Āhiṇḍantī vihārasmiṃ, addakkhi jinasāvakaṃ.
3.
Rogāturaṃ kisaṃ paṇḍuṃ, assasantaṃ muhuṃ muhuṃ;
Disvāna kampitā cittā, nimantetvāna taṃ muniṃ.
4.
Bhesajjañceva bhattañca, adā tvaṃ tena so yati;
Abyābādho anīghoca, ahosi anupaddavo.
5.
Tato tvaṃ tena kammena, sukatena tato cutā;
Jātāsi devalokasmiṃ, sabbakāmasamiddhinī.
6.
Tattha
Maṇithūpisatākiṇṇo, kūṭāgārehi laṅkato.
7.
Nekagabbhasatākiṇṇo, sayanāsanamaṇḍito;
Accharāsatasaṃkiṇṇo, naccagītādisaṃkulo.
8.
Rambhāmbajambusannīra, pūgapunnāgapāṭalī;
Nāgāditarusaṇḍehi, maṇḍituyyānapantihi.
9.
Padumuppalakaḷāra, kundakānanamaṇḍite;
Madhumattālipālīhi, sārasīsarasaṃkule.
10.
Devaputtehi nekehi, tathā devaccharāhica;
Niccussave mahābhoge, vimāne mananandane.
11.
Tvamevaṃ devalokamhi, vindamānā mahāyasaṃ;
Addhānaṃ vītināmetvā, nibbute gotame jine.
12.
Jambudīpe idāni tvaṃ, nibbattā udite kule;
Puññapaññāguṇāvāsā, rūpenaggā piyaṃvadā.
13.
Etaṃ te devalokasmiṃ, devissariyamabbhutaṃ,
Imaṃ te idha lokasmiṃ, sabbaṃ mānusikaṃ sukhaṃ.
14.
Vipassimunino kāle, tvaṃ tassekassa bhikkhuno;
Adā dānaṃ gilānassa, tassa taṃ phalamīdisaṃ.
15.
Kātabbañhi sadā puññaṃ, icchantena sukhappadaṃ;
Tasmā tvaṃ sabbadā bhadde, ussukkā kusale bhavāti.
Evaṃ so tassa purimattabhāve katakammaṃ pakāsetvā idāni puññakamme appamādā bhavāti anusāsi. Sā therassa dhammadesanaṃ sutvā paramasomanassā tato paṭṭhāya dānādīsu niratā puññāni karontī teneva somanassena sotāpannā ariyasāvikā ahosīti.
16.
Iti
Aviditaguṇamattā datva bhikkhussa dānaṃ;
Divimanujasukhaṃ sālattha tumhe bhavantā,
Viditakusalapākā kiṃ na labbhetha santiṃ.
Rūpadeviyā vatthuṃ dasamaṃ.
Dhammasoṇḍakavaggo pathamo.