திகமாதிகாபத³வண்ணனா
இதா³னி ‘‘இதா³னி இதி மே…பே॰… கத²னோகாஸோ ஸம்பத்தோ’’திஆதி³மாஹ. இதோ பட்டா²யாதி குஸலத⁴ம்மபத³தோ பட்டா²ய.
1. ஸப்³ப³பதே³ஹி லத்³த⁴னாமோதி தீஸுபி பதே³ஸு வேத³னாஸத்³த³ஸ்ஸ விஜ்ஜமானத்தா தேன லத்³த⁴னாமோ ஸப்³ப³பதே³ஹி லத்³த⁴னாமோ ஹோதி. நனு ஸுகா²ய வேத³னாய ஸம்பயுத்தா த⁴ம்மாதி சத்தாரி பதா³னி, ஏவங் ஸேஸேஸுபீதி த்³வாத³ஸேதானி பதா³னி, ந தீணீதி வேத³னாஸத்³த³ஸ்ஸ பத³த்தயாவயவத்தங் ஸந்தா⁴ய ‘‘ஸப்³ப³பதே³ஹீ’’தி வுச்செய்ய, ந யுத்தங். ‘‘வேத³னாயா’’தி ஹி விஸுங் பத³ங் ந கஸ்ஸசி பத³ஸ்ஸ அவயவோ ஹோதி, நாபி ஸுகா²தி³பத³பா⁴வங் ப⁴ஜதீதி தேன லத்³த⁴னாமோ கத²ங் ஸப்³ப³பதே³ஹி லத்³த⁴னாமோ ஸியாதி? அதி⁴ப்பேதப்பகாரத்த²க³மகஸ்ஸ பத³ஸமுதா³யஸ்ஸ பத³த்தா. பஜ்ஜதி அவபு³ஜ்ஜீ²யதி ஏதேனாதி ஹி பத³ங், ‘‘ஸுகா²ய வேத³னாய ஸம்பயுத்தா த⁴ம்மா’’தி ஏதேன ச பத³ஸமுதா³யேன யதா²தி⁴ப்பேதோ அத்தோ² ஸமத்தோ விஞ்ஞாயதி, தஸ்மா ஸோ பத³ஸமுதா³யோ ‘‘பத³’’ந்தி வுச்சதி. ஏவங் இதரேபி வேதி³தப்³பா³. தஸ்மா தேஸங் திண்ணங் ஸமுதா³யானங் அவயவேன லத்³த⁴னாமோ ஸப்³ப³பதே³ஹி லத்³த⁴னாமோதி யுத்தோ.
க³ந்த²தோ ச அத்த²தோ சாதி எத்த² ஹேதுபத³ஸஹேதுகபதா³தீ³ஹி ஸம்ப³ந்த⁴த்தா க³ந்த²தோ ச ஹேதுஅத்த²ஸஹேதுகத்தா²தீ³ஹி ஸம்ப³ந்த⁴த்தா அத்த²தோ ச அஞ்ஞமஞ்ஞஸம்ப³ந்தோ⁴ வேதி³தப்³போ³. ஸஹேதுகஹேதுஸம்பயுத்தது³கா ஹி ஹேதுது³கே ஹேதூஹி ஸம்ப³ந்த⁴த்தா ஹேதுது³கஸம்ப³ந்தா⁴, ஹேதுஸஹேதுகது³கோ ஹேதுது³கஸஹேதுகது³கஸம்ப³ந்தோ⁴ உப⁴யேகபத³வஸேன. ததா² ஹேதுஹேதுஸம்பயுத்தது³கோ ஹேதுது³கஹேதுஸம்பயுத்தது³கஸம்ப³ந்தோ⁴ கண்ணிகா வியாதி புப்ப²மயகண்ணிகா விய. க⁴டா வியாதி புப்ப²ஹத்த²காதீ³ஸு புப்பா²தீ³னங் ஸமூஹோ விய. கண்ணிகாக⁴டாதீ³ஸு ஹி புப்பா²தீ³னி வண்டாதீ³ஹி அஞ்ஞமஞ்ஞஸம்ப³ந்தா⁴னி ஹொந்தீதி ததா²ஸம்ப³ந்த⁴தா ஏதேஸங் து³கானங் வுத்தா. து³கஸாமஞ்ஞதோதி அஞ்ஞேஹி ஹேதுது³காதீ³ஹி து³கவஸேன ஸமானபா⁴வா. அஞ்ஞேஹீதி ஸாரம்மணது³காதீ³ஹி. அஸங்க³ஹிதோ பதே³ஸோ யேஸங் அத்தி², தே ஸப்பதே³ஸா. யேஸங் பன நத்தி², தே நிப்பதே³ஸா.
‘‘கச்சி பா³ஹிதிகஸுத்தே (ம॰ நி॰ 2.361) ப⁴க³வதோ காயஸமாசாராத³யோ வண்ணெந்தேன த⁴ம்மப⁴ண்டா³கா³ரிகேன ‘‘யோ கோ², மஹாராஜ, காயஸமாசாரோ அனவஜ்ஜோ’’தி குஸலோ காயஸமாசாரோ வுத்தோ. ந ஹி ப⁴க³வதோ ஸுக²விபாகங் கம்மங் அத்தீ²தி ஸப்³ப³ஸாவஜ்ஜரஹிதா காயஸமாசாராத³யோ குஸலாதி வுத்தா. குஸலேஸு த⁴ம்மேஸூதி ச போ³தி⁴பக்கி²யத⁴ம்மா ‘‘குஸலா’’தி வுத்தா. தே ச விபஸ்ஸனாமக்³க³ப²லஸம்பயுத்தா ந ஏகந்தேன ஸுக²விபாகாயேவாதி அனவஜ்ஜத்தோ² குஸலஸத்³தோ³. அங்க³பச்சங்கா³னந்தி குஸலஸத்³த³யோகே³ன பு⁴ம்மத்தே² ஸாமிவசனங், அங்க³பச்சங்கா³னங் வா நாமகிரியாபயோஜனாதீ³ஸூதி அத்தோ². நச்சகீ³தஸ்ஸாதி ச ஸாமிவசனங் பு⁴ம்மத்தே², நச்சகீ³தஸ்ஸ விஸேஸேஸூதி வா யோஜேதப்³ப³ங். குஸலானங் த⁴ம்மானங் ஸமாதா³னஹேது ஏவமித³ங் புஞ்ஞங் பவட்³ட⁴தீதி புஞ்ஞவிபாகனிப்³ப³த்தககம்மங் ‘‘குஸல’’ந்தி வுத்தங். த⁴ம்மா ஹொந்தீதி ஸுஞ்ஞத⁴ம்மத்தா ஸபா⁴வமத்தா ஹொந்தீதி அத்தோ². ஏவங் த⁴ம்மேஸு த⁴ம்மானுபஸ்ஸீதி எத்தா²பி ஸுஞ்ஞதத்தோ² த⁴ம்மஸத்³தோ³ த³ட்ட²ப்³போ³.
ஸலயந்தி…பே॰… வித்³த⁴ங்ஸெந்தீதி எத்த² புரிமஸ்ஸ புரிமஸ்ஸ பச்சி²மங் பச்சி²மங் அத்த²வசனங். அத² வா ஸலனஸ்ஸ அத்த²தீ³பனானி சலனாதீ³னி தீணி தத³ங்க³ப்பஹானாதீ³ஹி யோஜேதப்³பா³னி. அப்பஹீனபா⁴வேன ஸந்தானே ஸயமானா அகுஸலா த⁴ம்மா ராகா³தி³அஸுசிஸம்பயோக³தோ நானாவித⁴து³க்க²ஹேதுதோ ச குச்சி²தேன ஆகாரேன ஸயந்தி. ஞாணவிப்பயுத்தானம்பி ஞாணங் உபனிஸ்ஸயபச்சயோ ஹோதீதி ஸப்³பே³பி குஸலா த⁴ம்மா குஸேன ஞாணேன பவத்தேதப்³பா³தி குஸலா. உப்பன்னங்ஸானுப்பன்னங்ஸபா⁴கே³ஸு ஸங்க³ஹிதத்தா உப⁴யபா⁴க³க³தங் ஸங்கிலேஸபக்க²ங் பஹானானுப்பாத³னேஹி லுனந்தி ஸம்மப்பதா⁴னத்³வயங் விய.
ஸத்தாதி³கா³ஹகானங் த⁴ம்மா. ந ச தா⁴ரியமானஸபா⁴வா அஞ்ஞோ த⁴ம்மோ நாம அத்தி². ந ஹி ருப்பனாதீ³ஹி அஞ்ஞே ரூபாத³யோ, கக்க²ளாதீ³ஹி ச அஞ்ஞே பத²வீஆத³யோ த⁴ம்மா விஜ்ஜந்தீதி. அஞ்ஞதா² பன அவபோ³தே⁴துங் ந ஸக்காதி நாமவஸேன விஞ்ஞாதாவிஞ்ஞாதே ஸபா⁴வத⁴ம்மே அஞ்ஞே விய கத்வா ‘‘அத்தனோ ஸபா⁴வங் தா⁴ரெந்தீ’’தி ‘‘தா⁴ரீயந்தி வா பச்சயேஹீ’’தி ஆஹ. தா⁴ரீயந்தீதி உபதா⁴ரீயந்தி, லக்கீ²யந்தீதி அத்தோ².
அகுஸலாதி குஸலபடிஸேத⁴னமத்தங் குஸலாபா⁴வமத்தவசனங் தத³ஞ்ஞமத்தவசனங் வா ஏதங் ந ஹோதி, கிந்து தப்படிபக்க²வசனந்தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘மித்தபடிபக்கா² அமித்தா வியா’’திஆதி³ வுத்தங். தப்படிபக்க²வசனதா ச அப்³யாகதததியராஸிவசனேன விஞ்ஞாயதி. யதி³ ஹி குஸலாபா⁴வமத்தவசனங் அகுஸலஸத்³தோ³, தேன ந கோசி த⁴ம்மோ வுத்தோதி அப்³யாகதவசனேனேவ ச ததியோ ராஸி வுத்தோ ந ஸியா, குஸலா சேவ த⁴ம்மா அப்³யாகதா சாதி து³கோவாயங் ஆபஜ்ஜதி, ந திகோ, ஏவஞ்ச ஸதி அகுஸலவசனேன ந கோசி அத்தோ². அத² ஸியா, ‘‘அனப்³யாகதா’’தி ச வத்தப்³ப³ங் ஸியா குஸலானங் விய அப்³யாகதானஞ்ச அபா⁴வமத்தஸம்ப⁴வா, தஸ்மா அபா⁴வமத்தவசனே அப்³யாகதபா⁴வமத்தங் விய குஸலாபா⁴வமத்தங் அகுஸலங் ந கோசி ராஸீதி ‘‘அப்³யாகதா’’தி ததியோ ராஸி ந ஸியா. ததியராஸிபா⁴வேன ச அப்³யாகதா வுத்தாதி அகுஸலோ ச ஏகோ ராஸீதி விஞ்ஞாயதி. தஸ்மா நாபா⁴வவசனதா, ஸபா⁴வதா⁴ரணாதி³அத்தே²ன த⁴ம்மஸத்³தே³ன ஸமானாதி⁴கரணபா⁴வதோ ச அகுஸலஸத்³த³ஸ்ஸ குஸலாபா⁴வமத்தவசனதா ந ஹோதி, நாபி தத³ஞ்ஞமத்தவசனதா ததியராஸிவசனதோ ஏவ. யதி³ ஹி குஸலேஹி அஞ்ஞே அகுஸலா சேதஸிகேஹி அஞ்ஞே அசேதஸிகா விய, குஸலாகுஸலவசனேஹி ஸப்³பே³ஸங் த⁴ம்மானங் ஸங்க³ஹிதத்தா அஸங்க³ஹிதஸ்ஸ ததியராஸிஸ்ஸ அபா⁴வா சேதஸிகது³கோ விய அயஞ்ச து³கோ வத்தப்³போ³ ஸியா ‘‘குஸலா த⁴ம்மா அகுஸலா த⁴ம்மா’’தி, ந ‘‘அப்³யாகதா’’தி ததியோ ராஸி வத்தப்³போ³, வுத்தோ ச ஸோ, தஸ்மா ந தத³ஞ்ஞமத்தவசனங் அகுஸலஸத்³தோ³, பாரிஸேஸேன தப்படிபக்கே²ஸு அ-காரஸ்ஸ பயோக³த³ஸ்ஸனதோ லோகே ‘‘அமித்தா’’தி ஸாஸனே ‘‘அலோபோ⁴’’தி இதா⁴பி தப்படிபக்க²வசனதா அகுஸலஸத்³த³ஸ்ஸ ஸித்³தா⁴, தத்த² நிருள்ஹத்தா ச ந இதரவசனதா, தப்படிபக்க²பா⁴வோ ச விருத்³த⁴ஸபா⁴வத்தா தப்பஹெய்யபா⁴வதோ ச வேதி³தப்³போ³, ந குஸலவினாஸனதோ. ந ஹி குஸலா அகுஸலேஹி பஹாதப்³பா³, மஹாப³லவதாய பன குஸலாயேவ பயோக³னிப்பா²தி³தா ஸதா³னுஸயிதே அகுஸலே தத³ங்க³விக்க²ம்ப⁴னஸமுச்சே²த³வஸேன பஜஹந்தீதி.
ந ப்³யாகதாதி அகதி²தா. கத²ங் பனேதே அகதி²தா ஹொந்தி, நனு ‘‘ஸுகா²ய வேத³னாய ஸம்பயுத்தா’’திஆதீ³ஹி திகது³கபதே³ஹி சக்கு²விஞ்ஞாணாதி³வசனேஹி ப²ஸ்ஸாதி³வசனேஹி ச கதி²தாதி? நோ ந கதி²தா, தானி பன வசனானி இத⁴ அனதி⁴ப்பேதானி அவுத்தத்தா அனநுவத்தனதோ. ந ஹி ‘‘ஸுகா²ய வேத³னாய ஸம்பயுத்தா த⁴ம்மா’’திஆதி³ங் வத்வா ‘‘அப்³யாகதா’’தி வுத்தங், தஸ்மா ந தானி இத⁴ அனுவத்தந்தீதி தப்³ப³சனீயபா⁴வேன அகதி²ததா ந ஹோதி, குஸலாகுஸலவசனானி பன இத⁴ வுத்தத்தா அனுவத்தந்தீதி தப்³ப³சனீயபா⁴வேன அகதி²ததா ஞாயதீதி ‘‘குஸலாகுஸலபா⁴வேன அகதி²தாதி அத்தோ²’’தி ஆஹ. ந ப்³யாகதாதி வா அவிபாகா, அப்³யாகதவசனேனேவ ச அவிபாகத்தா² ஞாயந்தி. ந ஹி ப⁴க³வதோ வசனங் ஞாபகஸாத⁴னீயங், ஆஸயானுஸயசரியாதி³குஸலேன ப⁴க³வதா யேஸங் அவபோ³த⁴னத்த²ங் த⁴ம்மா வுத்தா தேஸங் வசனானந்தரங் தத³த்த²படிவேத⁴தோ, பச்சி²மேஹி பன யதா² தேஸங் அவபோ³த⁴னத்த²ங் ப⁴க³வதா தங் தங் வசனங் வுத்தங், யதா² ச தேஹி தத³த்தோ² படிவித்³தோ⁴, தங் ஸப்³ப³ங் ஆசரியே பயிருபாஸித்வா ஸுத்வா வேதி³தப்³ப³ங் ஹோதி, தஸ்மா காரணங் அவத்வா ‘‘குஸலாகுஸலபா⁴வேன அகதி²தாதி அத்தோ²’’தி ஆஹ. யோ ச வதெ³ய்ய ‘‘அகுஸலவிபாகபா⁴வேன அகதி²தத்தா, குஸலா அப்³யாகதாதி ஆபஜ்ஜந்தி, குஸலவிபாகபா⁴வேன அகதி²தத்தா அகுஸலாபீ’’தி, ஸோபி ‘‘அஞ்ஞாபகஸாத⁴னீயவசனோ ப⁴க³வா’’தி நிவாரேதப்³போ³ அனுவத்தமானவசனவசனீயபா⁴வேன அகதி²தஸ்ஸ ச அப்³யாகதபா⁴வதோ. ந ஹி அவிபாகவசனங் வுத்தங் குஸலவசனஞ்ச அவுத்தங், யதோ அவிபாகவசனஸ்ஸ அதி⁴கதபா⁴வோ குஸலஸ்ஸ ச தப்³ப³சனீயபா⁴வேன அகதி²தபா⁴வோ ஸியா, தஸ்மா ந குஸலானங் அப்³யாகததா, ஏவங் அகுஸலானஞ்ச அனப்³யாகதபா⁴வே யோஜனா காதப்³பா³.
அத² வா வி-ஸத்³தோ³ விரோத⁴வசனோ, ஆ-ஸத்³தோ³ அபி⁴முக²பா⁴வப்பகாஸனோ, தஸ்மா அத்தனோ பச்சயேஹி அஞ்ஞமஞ்ஞவிரோதா⁴பி⁴முகா² கதா, லக்க²ணவிரோத⁴தோ வினாஸகவினாஸிதப்³ப³தோ சாதி ப்³யாகதா, குஸலாகுஸலா. ந ப்³யாகதாதி அப்³யாகதா. தே ஹி லக்க²ணதோ குஸலாகுஸலா விய விருத்³தா⁴ ந ஹொந்தி. ந ஹி அவிபாகதா து³க்க²விபாகதா விய ஸுக²விபாகதாய ஸுக²விபாகதா விய ச து³க்க²விபாகதாய ஸுக²து³க்க²விபாகதாஹி விருஜ்ஜ²தீதி நாபி தே கிஞ்சி பஜஹந்தி, ந ச தே கேனசி பஹாதப்³பா³தி அயமெத்த² அத்தனோமதி.
அனவஜ்ஜஸுக²விபாகலக்க²ணாதி பா³ஹிதிகஸுத்தே (ம॰ நி॰ 2.361) விய படிப்பஸ்ஸத்³தா⁴வஜ்ஜா விரஹிதாவஜ்ஜமத்தா வா, தஸ்மா அனவஜ்ஜவசனேன அவஜ்ஜவினாஸனபா⁴வோ த³ஸ்ஸிதோ. அப்³யாகதேஹி பன விஸிட்ட²ங் குஸலாகுஸலானங் ஸாதா⁴ரணங் ஸவிபாகதாலக்க²ணந்தி தஸ்மிங் லக்க²ணே விஸேஸத³ஸ்ஸனத்தங் ஸுக²விபாகவசனங் அவோச. ஸித்³தோ⁴ ஹி புரிமேனேவ அகுஸலாப்³யாகதேஹி குஸலானங் விஸேஸோதி. ஸுகோ² விபாகோ ஏதேஸந்தி ஸுக²விபாகா. தேன குஸலாகுஸலானங் ஸாமஞ்ஞே விபாகத⁴ம்மபா⁴வே ஸுக²விபாகவிபச்சனஸபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி, ந தேஸங் ஸுக²விபாகஸப்³பா⁴வமேவ. அனவஜ்ஜா ச தே ஸுக²விபாகா சாதி அனவஜ்ஜஸுக²விபாகா. குஸலா லக்கீ²யந்தி ஏதேனாதி லக்க²ணங், அனவஜ்ஜஸுக²விபாகலக்க²ணங் ஏதேஸந்தி அனவஜ்ஜஸுக²விபாகலக்க²ணா. நனு தே ஏவ குஸலா அனவஜ்ஜஸுக²விபாகா, கத²ங் தே ஸயமேவ அத்தனோ லக்க²ணங் ஹொந்தீதி? விஞ்ஞாதாவிஞ்ஞாதஸத்³த³த்த²பா⁴வேன லக்க²ணலக்கி²தப்³ப³பா⁴வயுத்திதோ. குஸலஸத்³த³த்த²வஸேன ஹி அவிஞ்ஞாதா குஸலா லக்கி²தப்³பா³ ஹொந்தி, அனவஜ்ஜஸுக²விபாகஸத்³த³த்த²பா⁴வேன விஞ்ஞாதா லக்க²ணந்தி யுத்தமேதங். அத² வா லக்கீ²யதீதி லக்க²ணங், ஸபா⁴வோ. அனவஜ்ஜஸுக²விபாகா ச தே லக்க²ணஞ்சாதி அனவஜ்ஜஸுக²விபாகலக்க²ணா, அனவஜ்ஜஸுக²விபாகா ஹுத்வா லக்கி²யமானா ஸபா⁴வா குஸலா நாமாதி அத்தோ².
அத² வா அனவஜ்ஜவசனேன அனவஜ்ஜத்தங் ஆஹ, ஸுக²விபாகவசனேன ஸுக²விபாகத்தங், தஸ்மா அனவஜ்ஜஞ்ச ஸுக²விபாகோ ச அனவஜ்ஜஸுக²விபாகங், தங் லக்க²ணங் ஏதேஸங் கரணத்தே² ச கம்மத்தே² ச லக்க²ணஸத்³தே³ ஸபா⁴வபூ⁴தந்தி அனவஜ்ஜஸுக²விபாகலக்க²ணா, அனவஜ்ஜஸுக²விபாகஸபா⁴வேன லக்கி²யமானா தங்ஸபா⁴வவந்தோ ச குஸலாதி வுத்தங் ஹோதி. தத்த² அனவஜ்ஜவசனேன பவத்திஸுக²தங் குஸலானங் த³ஸ்ஸேதி, ஸுக²விபாகவசனேன விபாகஸுக²தங். புரிமஞ்ஹி அத்தனோ பவத்திஸபா⁴வவஸேன லக்க²ணதாவசனங், பச்சி²மங் காலந்தரே விபாகுப்பாத³னஸமத்த²தாயாதி. ததா² புரிமேன குஸலானங் அத்தஸுத்³தி⁴ங் த³ஸ்ஸேதி
ஸாவஜ்ஜது³க்க²விபாகலக்க²ணாதி எத்த² ச வுத்தவிதி⁴அனுஸாரேன அத்தோ² ச யோஜனா ச யதா²ஸம்ப⁴வங் வேதி³தப்³பா³. விபாகாரஹதா குஸலாகுஸலானங் லக்க²ணபா⁴வேன வுத்தா, தப்³பா⁴வேன அகதி²தா அப்³யாகதா அவிபாகாரஹஸபா⁴வா ஹொந்தீதி ஆஹ ‘‘அவிபாகலக்க²ணா அப்³யாகதா’’தி. யதே²வ ஹி ஸுக²து³க்க²விபாகாரஹா ஸுக²து³க்க²விபாகாதி ஏவங்லக்க²ணதா குஸலாகுஸலானங் வுத்தா, ஏவமிதா⁴பி அவிபாகாரஹா அவிபாகாதி ஏவங்லக்க²ணதா அப்³யாகதானங் வுத்தா. தஸ்மா ‘‘அஹோஸி கம்மங் நாஹோஸி கம்மவிபாகோ ந ப⁴விஸ்ஸதி கம்மவிபாகோ நத்தி² கம்மவிபாகோ, அத்தி² கம்மங் நத்தி² கம்மவிபாகோ ந ப⁴விஸ்ஸதி கம்மவிபாகோ, ப⁴விஸ்ஸதி கம்மங் ந ப⁴விஸ்ஸதி கம்மவிபாகோ’’தி (படி॰ ம॰ 1.234) ஏவங்பகாரானங் குஸலாகுஸலானங் குஸலாகுஸலபா⁴வானாபத்தி அப்³யாகதபா⁴வாபத்தி வா ந ஹோதி. ந ஹி தே ஸுக²து³க்க²விபாகாரஹா ந ஹொந்தி விபாகத⁴ம்மத்தா, அவிபாகாரஹா வா ந ஹொந்தி அவிபாகத⁴ம்மத்தாபா⁴வாதி.
குஸலாதி வா த⁴ம்மாதி வாதிஆதீ³னீதி குஸலத⁴ம்மபதா³னி த்³வே, அகுஸலத⁴ம்மபதா³னி த்³வே, அப்³யாகதத⁴ம்மபதா³னி த்³வேதி. ஏகத்த²னானத்தா²னீதி விஸுங் விஸுங் த்³வின்னங் த்³வின்னங் அஞ்ஞமஞ்ஞாபெக்க²ங் ஏகத்த²னானத்த²தங் சோதே³தி, ந ச²ன்னங். தோ³ஸமெத்த² வத்துகாமோ சோத³கோ புச்ச²தீதி ஞத்வா ஆசரியோ ஆஹ ‘‘கிஞ்செத்தா²’’தி. எத்த²
நனு திண்ணங் த⁴ம்மஸத்³தா³னங் திண்ணங் இந்த³ஸத்³தா³னங் விய ரூபாபே⁴தா³ அத்தா²பே⁴தோ³தி ச²க்கபா⁴வோ ந ப⁴விஸ்ஸதி, தஸ்மா ஏவமித³ங் வத்தப்³ப³ங் ஸியா ‘‘திகது³கானங் சதுக்கதிகபா⁴வோ ஆபஜ்ஜதீ’’தி, ந வத்தப்³ப³ங், திண்ணங் த⁴ம்மஸத்³தா³னங் ஏகத்தா²னங் திண்ணங் இந்த³ஸத்³தா³னங் விய வசனே பயோஜனாபா⁴வா வுத்தானங் தேஸங் மாஸஸத்³தா³னங் விய அபி⁴ன்னரூபானஞ்ச அத்த²பே⁴தோ³ உபபஜ்ஜதீதி, ஏவமபி யதா² ஏகோ மாஸஸத்³தோ³ அபி⁴ன்னரூபோ காலங் அபரண்ணவிஸேஸங் ஸுவண்ணமாஸஞ்ச வத³தி, ஏவங் த⁴ம்மஸத்³தோ³பி ஏகோ பி⁴ன்னே அத்தே² வத்துமரஹதீதி காலாதீ³னங் மாஸபத³த்த²தாய விய தப்³ப³சனீயபி⁴ன்னத்தா²னங் த⁴ம்மபத³த்த²தாய அபே⁴தோ³தி சதுக்கதிகபா⁴வோ ஏவ ஆபஜ்ஜதீதி, நாபஜ்ஜதி ஏகஸ்ஸ ஸத்³த³ஸ்ஸ ஜாதிகு³ணகிரியாபி⁴ன்னானங் அனபி⁴தா⁴னதோ. ந ஹி மாஸ-ஸத்³தோ³ ஏகோ ஜாதிபி⁴ன்னானங் காலாதீ³னங் அந்தரேன ஸரூபேகஸேஸங் வாசகோ ஹோதி. இத⁴ ச யதி³ ஸரூபேகஸேஸோ கதோ ஸியா, து³தியோ ததியோ ச த⁴ம்ம-ஸத்³தோ³ ந வத்தப்³போ³ ஸியா, வுத்தோ ச ஸோ, தஸ்மா குஸலாதி³-ஸத்³தா³ விய அபி⁴ன்னகுஸலாதி³ஜாதீஸு ரூபஸாமஞ்ஞேபி மாஸ-ஸத்³தா³ விய தயோ வினிவத்தஅஞ்ஞஜாதீஸு வத்தமானா தயோ த்³வே ச த⁴ம்ம-ஸத்³தா³ ஆபன்னாதி திகது³கானங் ச²க்கசதுக்கபா⁴வோ ஏவ ஆபஜ்ஜதீதி.
பதா³னஞ்ச அஸம்ப³ந்தோ⁴தி குஸலத⁴ம்மபதா³னங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் ததா² அகுஸலத⁴ம்மபதா³னங் அப்³யாகதத⁴ம்மபதா³னஞ்ச அஸம்ப³ந்தோ⁴ ஆபஜ்ஜதீதி அத்தோ². த்³வின்னங் த்³வின்னஞ்ஹி இச்சி²தோ ஸம்ப³ந்தோ⁴, ந ஸப்³பே³ஸங் ச²ன்னங் சதுன்னங் வா அஞ்ஞமஞ்ஞந்தி. இத³ங் பன கஸ்மா சோதே³தி, நனு நானத்த²த்தே ஸதி அத்த²ந்தரத³ஸ்ஸனத்த²ங் வுச்சமானேஸு த⁴ம்ம-ஸத்³தே³ஸு குஸலாகுஸலாப்³யாகத-ஸத்³தா³னங் ச-ஸத்³தோ³. புப்³பா³பர…பே॰… நிப்பயோஜனானி நாம ஹொந்தீதி ச²க்கசதுக்கபா⁴வங் அனிச்ச²ந்தஸ்ஸ, நானத்த²தங் பன இச்ச²ந்தஸ்ஸாதி அதி⁴ப்பாயோ. அவஸ்ஸஞ்ச ஸம்ப³ந்தோ⁴ இச்சி²தப்³போ³ புப்³பா³பரவிரோதா⁴பத்திதோதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘யாபி சேஸா’’திஆதி³மாஹ. புச்சா² ஹி பத³விபல்லாஸகரணேன
அபரோ நயோதி ‘‘குஸலா த⁴ம்மா’’திஆதீ³னங் த்³வின்னங் த்³வின்னங் ஏகத்த²த்தமேவ திண்ணங் த⁴ம்மஸத்³தா³னங் ஏகத்த²னானத்த²த்தேஹி சோதே³தி. திண்ணங் த⁴ம்மானங் ஏகத்தாதிஆதி³ம்ஹி யதா² தீஹி இந்த³-ஸத்³தே³ஹி வுச்சமானானங் இந்த³த்தா²னங் இந்த³பா⁴வேன ஏகத்தா ததோ அனஞ்ஞேஸங் ஸக்கபுரிந்த³த³ஸஹஸ்ஸக்க²ஸத்³த³த்தா²னங் ஏகத்தங், ஏவங் திண்ணங் த⁴ம்ம-ஸத்³த³த்தா²னங் த⁴ம்மபா⁴வேன ஏகத்தா ததோ அனஞ்ஞேஸங் குஸலாகுஸலாப்³யாகத-ஸத்³த³த்தா²னங் ஏகத்தங் ஆபஜ்ஜதீதி அத்தோ². த⁴ம்மோ நாம பா⁴வோதி ஸபா⁴வதா⁴ரணாதி³னா அத்தே²ன த⁴ம்மோதி வுத்தோ, ஸோ ச ஸபா⁴வஸ்ஸேவ ஹோதி, நாஸபா⁴வஸ்ஸாதி இமினா அதி⁴ப்பாயேன வத³தி. ஹோது பா⁴வோ, ததோ கிந்தி? யதி³ திண்ணங் த⁴ம்மஸத்³தா³னங் நானத்த²தா, தீஸு த⁴ம்மேஸு யோ கோசி ஏகோ த⁴ம்மோ பா⁴வோ, ததோ அனஞ்ஞங் குஸலங் அகுஸலங் அப்³யாகதங் வா ஏகேகமேவ பா⁴வோ. பா⁴வபூ⁴தா பன த⁴ம்மா அஞ்ஞே த்³வே அபா⁴வா ஹொந்தீதி தேஹி அனஞ்ஞே குஸலாதீ³ஸு த்³வே யே கேசி அபா⁴வா. யோபி ச ஸோ ஏகோ த⁴ம்மோ பா⁴வோதி க³ஹிதோ, ஸோபி ஸமானரூபேஸு தீஸு த⁴ம்மஸத்³தே³ஸு அயமேவ பா⁴வத்தோ² ஹோதீதி நியமஸ்ஸ அபா⁴வா அஞ்ஞஸ்ஸ பா⁴வத்த²த்தே ஸதி அபா⁴வோ ஹோதீதி ததோ அனஞ்ஞஸ்ஸபி அபா⁴வத்தங் ஆபன்னந்தி குஸலாதீ³னங் ஸப்³பே³ஸம்பி அபா⁴வத்தாபத்தி ஹோதி. ந ஹி இந்த³ஸ்ஸ அமனுஸ்ஸத்தே ததோ அனஞ்ஞேஸங் ஸக்காதீ³னங் மனுஸ்ஸத்தங் அத்தீ²தி.
நனு அபா⁴வத்தங் ஆபன்னேஹி த⁴ம்மேஹி அனஞ்ஞே குஸலாத³யோபி அபா⁴வா ஏவ ஸியுந்தி இத³ங் வசனங் அனியமேன யே கேசி த்³வே த⁴ம்மா அபா⁴வத்தங் ஆபன்னா, தேஹி அனஞ்ஞேஸங் குஸலாதீ³ஸு யேஸங் கேஸஞ்சி த்³வின்னங் குஸலாதீ³னங் அபா⁴வத்தாபத்திங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் ‘‘தேஹி ச அஞ்ஞோ குஸலபரோபி அபா⁴வோ ஸியா’’தி, தங் அனியமத³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங், ந ஸப்³பே³ஸங் அபா⁴வஸாத⁴னத்த²ங். அயஞ்ஹி தத்த² அத்தோ² அகுஸலபரஸ்ஸ வா அப்³யாகதபரஸ்ஸ வா த⁴ம்மஸ்ஸ பா⁴வத்தே ஸதி தேஹி அஞ்ஞோ குஸலபரோபி அபா⁴வோ ஸியாதி.
ஸப்³ப³மேதங் அகாரணந்தி எத்த² காரணங் நாம யுத்தி. குஸலகுஸலஸத்³தா³னங் விய ஏகந்தஏகத்த²தங், குஸலரூபசக்கு²ம-ஸத்³தா³னங் விய ஏகந்தனானத்த²தஞ்ச விகப்பெத்வா யாயங் புனருத்தி ச²க்கசதுக்காபத்தி அஸம்ப³ந்த⁴விரோதா⁴பா⁴வாபத்தி தோ³ஸாரோபனயுத்தி வுத்தா, ஸப்³பா³ ஸா அயுத்தி, ததா² ஏகத்த²னானத்த²தாபா⁴வதோதி வுத்தங் ஹோதி. யா யா அனுமதி யதா²னுமதி அனுமதியா அனுமதியா வோஹாரஸித்³தி⁴தோ. அனுமதியா அனுரூபங் வா யதா²னுமதி, யதா² அனுமதி பவத்தா, ததா² தத³னுரூபங் வோஹாரஸித்³தி⁴தோதி அத்தோ². அனுமதி ஹி விஸேஸனவிஸேஸிதப்³பா³பா⁴வதோ அச்சந்தமபி⁴ன்னேஸு கத்த²சி கிரியாகு³ணாதி³பரிக்³க³ஹவிஸேஸேன அவிவடஸத்³த³த்த²விவரணத்த²ங் பவத்தா யதா² ‘‘ஸக்கோ இந்தோ³ புரிந்த³தோ³’’தி. கத்த²சி அச்சந்தங் பி⁴ன்னேஸு யதா² ‘‘த⁴வோ க²தி³ரோ பலாஸோ ச ஆனீயந்தூ’’தி. கத்த²சி விஸேஸனவிஸேஸிதப்³ப³பா⁴வதோ பே⁴தா³பே⁴த³வந்தேஸு ஸெய்யதா²பி ‘‘நீலுப்பலங் பண்டி³தபுரிஸோ’’தி, தாய தாய அனுமதியா தத³னுரூபஞ்ச தே தே வோஹாரா ஸித்³தா⁴. தஸ்மா இஹாபி குஸலத⁴ம்ம-ஸத்³தா³னங் விஸேஸனவிஸேஸிதப்³ப³பா⁴வதோ விஸேஸத்த²ஸாமஞ்ஞத்த²பரிக்³க³ஹேன ஸமானே அத்தே² பே⁴தா³பே⁴த³யுத்தே பவத்தி அனுமதாதி
அத்தனோ அத்தனோ அத்த²விஸேஸங் தஸ்ஸ தீ³பெந்தீதி அத்தனா பரிக்³க³ஹிதங் அத்தனா வுச்சமானங் அனவஜ்ஜஸுக²விபாகாதி³குஸலாதி³பா⁴வங் த⁴ம்ம-ஸத்³த³ஸ்ஸ தீ³பெந்தி தத³த்த²ஸ்ஸ தப்³பா⁴வதீ³பனவஸேனாதி அதி⁴ப்பாயோ. ந ஹி த⁴ம்ம-ஸத்³தோ³ குஸலாதி³பா⁴வோ ஹோதீதி. இமினாவாதி ‘‘த⁴ம்ம-ஸத்³தோ³ பரியத்திஆதீ³ஸு தி³ஸ்ஸதீ’’திஆதி³னா ‘‘அத்தனோ ஸபா⁴வங் தா⁴ரெந்தீ’’திஆதி³னா ச நயேன. ஸோ ஹி ஸப்³ப³த்த² ஸமானோ, ந குஸல-ஸத்³தோ³ ஆரொக்³யாதீ³ஸு தி³ஸ்ஸதீதி ‘‘குச்சி²தே ஸலயந்தீ’’திஆதி³கோ, ஸோ ச விஸேஸனயோ ‘‘இதோ பரங் விஸேஸமத்தமேவ வக்கா²மா’’தி ஏதேன அபனீதோதி த³ட்ட²ப்³போ³. ந ஹி குஸலாதி³விஸேஸங் க³ஹெத்வா பவத்தா ஸுகா²ய வேத³னாய ஸம்பயுத்தாதிஆத³யோ விஸேஸாதி.
2. ஸுக²ஸ்ஸ ச பஹானாதி எத்த² ஸுகி²ந்த்³ரியங் ‘‘ஸுக²’’ந்தி வுத்தங், தஞ்ச ஸுக²வேத³னாவ ஹோதீதி ‘‘ஸுக²வேத³னாயங் தி³ஸ்ஸதீ’’தி வுத்தங், ந பன ‘‘திஸ்ஸோ இமா, பி⁴க்க²வே, வேத³னா ஸுகா² வேத³னா’’திஏவமாதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 4.249 ஆத³யோ) ஸுக²-ஸத்³தோ³ விய ஸுக²வேத³னாஸத்³தே³ன ஸமானத்த²த்தா. அயஞ்ஹி ஸுகி²ந்த்³ரியத்தோ² ஸுக²-ஸத்³தோ³ காயஸுக²னங் காயானுக்³க³ஹங் ஸாதவிஸேஸங் க³ஹெத்வா பவத்தோ, ந பன ஸுகா² வேத³னா ‘‘யங் கிஞ்சி வேத³னங் வேதே³தி ஸுக²ங் வா (ம॰ நி॰ 1.409), யோ ஸுக²ங் து³க்க²தோ’’திஏவமாதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 4.253) ஸுக²-ஸத்³தோ³ விய ஸாதஸாமஞ்ஞங் க³ஹெத்வா பவத்தோதி. யஸ்மிங் ஸதி ஸுக²ஹேதூனங் பவத்தி, தங் ஸுக²மூலங். பு³த்³து⁴ப்பாதே³ ச காமஸமதிக்கமாதி³கே விராகே³ ச ஸதி ஸுக²ஹேதூனங் புஞ்ஞபஸ்ஸத்³தி⁴ஆதீ³னங் பவத்தி ஹோதீதி தங் ‘‘ஸுக²மூலங் ஸுக²’’ந்தி வுத்தங். ஸுக²ஸ்ஸ ச ஆரம்மணத்தா ‘‘ரூபங் ஸுக²’’ந்தி வுத்தங். புஞ்ஞானீதி யதி³த³ங் வசனங், தங் ஸுக²ஸ்ஸ ச அதி⁴வசனங் இட்ட²விபாகஸ்ஸ அதி⁴வசனங் தத³த்த²ஸ்ஸ இட்ட²விபாகவிபச்சனதோதி அத்தோ². ஸுக²பச்சயானங் ரூபாதீ³னங் இட்டா²னங் டா²னங் ஓகாஸோ ஸக்³கா³ நந்த³னஞ்சாதி ‘‘ஸுகா² ஸக்³கா³ ஸுக²ங் நந்த³ன’’ந்தி வுத்தங். தி³ட்ட²த⁴ம்மேதி இமஸ்மிங் அத்தபா⁴வே. ஸுக²விஹாராதி பட²மஜ்ஜா²னவிஹாராதீ³. நீவரணாதி³ப்³யாபா³த⁴ரஹிதத்தா ‘‘அப்³யாப³ஜ்ஜா²’’தி வுத்தா. ஸப்³ப³ஸங்கா²ரது³க்க²னிப்³பா³பனதோ தங்னிரோத⁴த்தா வா ‘‘நிப்³பா³னங் ஸுக²’’ந்தி வுத்தங். ஆதி³-ஸத்³தே³ன ‘‘அது³க்க²மஸுக²ங் ஸந்தங், ஸுக²மிச்சேவ பா⁴ஸித’’ந்தி அது³க்க²மஸுகே². ‘‘த்³வேபி மயா, ஆனந்த³,
து³க்க²வத்தூ²தி து³க்க²ஸ்ஸ ஓகாஸோ. அத்தனோ பச்சயேஹி உப்பஜ்ஜமானம்பி ஹி தங் து³க்க²ங் ஜாதிஆதீ³ஸு விஜ்ஜமானேஸு தப்³ப³த்து²கங் ஹுத்வா உப்பஜ்ஜதி. து³க்க²பச்சயேதி து³க்க²ஹேதும்ஹி, து³க்க²ஸ்ஸ ஜனகேதி அத்தோ². து³க்க²பச்சயட்டா²னேதி து³க்க²ஜனககம்மஸ்ஸ ஸஹாயபூ⁴தானங் அனிட்ட²ரூபாதி³பச்சயானங் டா²னே. பச்சயஸத்³தோ³ ஹி ஜனகே ஜனகஸஹாயே ச பவத்ததீதி. ஆதி³-ஸத்³தே³ன ‘‘யத³னிச்சங் தங் து³க்க²’’ந்திஆதி³னா (ஸங்॰ நி॰ 3.15, 45-46, 76) ஸங்கா²ரது³க்கா²தீ³ஸு பவத்தி த³ட்ட²ப்³பா³. ஸம்பயுத்தே வத்து²ஞ்ச கரஜகாயங் ஸுக²யதி லத்³த⁴ஸ்ஸாதே³ அனுக்³க³ஹிதே கரோதீதி ஸுகா². ஸுகா²தி வேத³னாஸத்³த³மபெக்கி²த்வா ஸுக²பா⁴வமத்தஸ்ஸ அப்பகாஸனேன நபுங்ஸகலிங்க³தா ந கதா. ஸபா⁴வதோ ஸங்கப்பதோ ச யங் இட்ட²ங், தத³னுப⁴வனங் இட்டா²காரானுப⁴வனங் வா இட்டா²னுப⁴வனங்.
ஸமந்தி அவிஸமங். ஸமா ஏகீபா⁴வூபக³தா விய யுத்தா, ஸமங் வா ஸஹ யுத்தாதி யோஜேதப்³ப³ங். ஏகுப்பாதா³தி ஏகோ ஸமானோ உப்பாதோ³ ஏதேஸந்தி ஏகுப்பாதா³, ஸமானபச்சயேஹி ஸஹுப்பத்திகாதி ‘‘ஏகனிரோதா⁴’’தி வுத்தங், யே ஸமானுப்பாதா³ ஸமானநிரோதா⁴ ச, தே ஸம்பயுத்தாதி ரூபாரூபானங் அஞ்ஞமஞ்ஞஸம்பயோகோ³ நிவாரிதோ ஹோதி. ஏவமபி அவினிப்³போ⁴க³ரூபானங் அஞ்ஞமஞ்ஞஸம்பயுத்ததா ஆபஜ்ஜெய்யாதி ‘‘ஏகவத்து²கா’’தி வுத்தங், யே ஏகுப்பாதா³ ஏகனிரோதா⁴ ஏகவத்து²கா ச, தே ஸம்பயுத்தாதி. ஏவமபி அவினிப்³போ⁴க³ரூபேஸு ஏகங் மஹாபூ⁴தங் ஸேஸமஹாபூ⁴தோபாதா³ரூபானங் நிஸ்ஸயபச்சயோ ஹோதீதி தேன தானி ஏகவத்து²கானீதி, சக்கா²தி³னிஸ்ஸயபூ⁴தானி வா பூ⁴தானி ஏகங் வத்து² ஏதேஸு ஸன்னிஸ்ஸிதந்தி ஏகவத்து²கானீதி கப்பெந்தஸ்ஸ தேஸங் ஸம்பயுத்ததாபத்தி ஸியாதி தன்னிவாரணத்த²ங் ‘‘ஏகாரம்மணா’’தி வுத்தங், யே ஏகுப்பாதா³…பே॰… ஏகாரம்மணா ச ஹொந்தி, தே ஸம்பயுத்தாதி. படிலோமதோ வா ஏகாரம்மணாதி வுத்தே ஏகவீதி²யஞ்ச பஞ்சவிஞ்ஞாணஸம்படிச்ச²னானங் நானாவீதி²யங் பரஸந்தானே ச ஏகஸ்மிங் ஆரம்மணே உப்பஜ்ஜமானானங் பி⁴ன்னவத்து²கானங் ஸம்பயுத்ததா ஆபஜ்ஜெய்யாதி ‘‘ஏகவத்து²கா’’தி வுத்தங், யே ஏகவத்து²கா ஹுத்வா ஏகாரம்மணா, தே ஸம்பயுத்தாதி. ஏவமபி ஸம்படிச்ச²னஸந்தீரணாதீ³னங் ஸம்பயுத்ததா ஆபஜ்ஜெய்யாதி ‘‘ஏகனிரோதா⁴’’தி வுத்தங், யே ஏகனிரோதா⁴ ‘‘ஏகுப்பாதா³’’தி வுத்தங்.
3. விபக்கபா⁴வமாபன்னானங் அரூபத⁴ம்மானந்தி யதா² ஸாலிபீ³ஜாதீ³னங் ப²லானி தங்ஸதி³ஸானி நிப்³ப³த்தானி விபக்கானி நாம ஹொந்தி, விபாகனிருத்திஞ்ச லப⁴ந்தி, ந மூலங்குரபத்தக²ந்த⁴னாளானி, ஏவங் குஸலாகுஸலானங் ப²லானி அரூபத⁴ம்மபா⁴வேன ஸாரம்மணபா⁴வேன ஸுக்ககண்ஹாதி³பா⁴வேன ச தங்ஸதி³ஸானி விபக்கபா⁴வமாபன்னானீதி விபாகனிருத்திங் லப⁴ந்தி, ந ரூபத⁴ம்மா கம்மனிப்³ப³த்தாபி கம்மாஸதி³ஸாதி த³ஸ்ஸேதுங் வுத்தங். ஜாதிஜராஸபா⁴வாதி ஜாயனஜீரணஸபா⁴வா. விபாகபகதிகாதி விபச்சனபகதிகா. விபச்சனஸபா⁴வதா ச அனுபச்சி²ன்னாவிஜ்ஜாதண்ஹாமானஸந்தானே ஸப்³யாபாரதா, தேன அபி⁴ஞ்ஞாதி³குஸலானங் பா⁴வனாயபஹாதப்³பா³தி³அகுஸலானஞ்ச விபாகானுப்பாத³னேபி விபாகத⁴ம்மதா ஸித்³தா⁴ ஹோதி. விபக்கபா⁴வந்தி செத்த² பா⁴வ-ஸத்³தே³ன ஸபா⁴வோ ஏவ வுத்தோ. தங் யதா²வுத்தங் விபக்கஸபா⁴வங் து³தியஸ்ஸ வுத்தங் விபச்சனஸபா⁴வஞ்ச க³ஹெத்வா ‘‘உப⁴யஸபா⁴வபடிக்கே²பவஸேனா’’தி ஆஹ.
4. உபேதேன ஆதி³ன்னா உபாதி³ன்னா. கிங் பன தங் உபேதங், கேன ச உபேதங், கத²ஞ்ச உபேதங், கே ச தேன ஆதி³ன்னாதி? ஸதி ச லோகுத்தரானங் கேஸஞ்சி ஆரம்மணபா⁴வே தன்னிவத்தனத்த²ங் உபேதஸத்³த³ஸம்ப³ந்தி⁴னா ‘‘ஆரம்மணகரணவஸேனா’’திஆதி³ வுத்தங். அயஞ்ச அத்த²னயோ யதா²ஸம்ப⁴வங் யோஜேதப்³போ³, ந வசனானுபுப்³பே³னாதி. எத்தா²ஹ – யதி³ ஆரம்மணகரணவஸேன தண்ஹாதி³ட்டீ²ஹி உபேதேன ஆதி³ன்னா உபாதி³ன்னா, ஸப்³ப³தேபூ⁴மகத⁴ம்மா ச தண்ஹாதீ³னங் ஆரம்மணா ஹொந்தி, ந ச உபேதஸத்³தோ³ கம்மே ஏவ நிருள்ஹோ, தேன கம்மஸ்ஸேவ க³ஹணே காரணங் நத்தி², தஸ்மா ஸப்³ப³தேபூ⁴மகத⁴ம்மபச்சயுப்பன்னானங் உப-ஸத்³தே³ன ச உபேததாமத்தங் ஜோதிதங், ந ஆரம்மணகரணங் ஸமன்னாக³மனிவத்தகங், ஆதி³ன்ன-ஸத்³தே³ன ச க³ஹிததாமத்தங் வுத்தங், ந கம்மஸமுட்டா²னதாவிஸேஸோ. தஸ்மா ஸப்³ப³பச்சயுப்பன்னானங் உபாதி³ன்னத்தங் ஆபஜ்ஜதீதி? நாபஜ்ஜதி போ³த⁴னெய்யஜ்ஜா²ஸயவஸேன தே³ஸனாபவத்திதோ. யேஸஞ்ஹி போ³த⁴னத்த²ங் ‘‘உபாதி³ன்னா’’தி ஏதங் வுத்தங், தே தேனேவ வசனேன யதா²வுத்தப்பகாரே த⁴ம்மே பு³ஜ்ஜி²ங்ஸு, ஏதரஹி பன தாவதா பு³ஜ்ஜி²துங் அஸக்கொந்தேன ஸுத்வா தத³த்தோ² வேதி³தப்³போ³தி ஏஸா அத்த²விபா⁴வனா கதா ‘‘கம்முனா’’தி.
அயங் பன அபரோ அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³ – உப-ஸத்³தோ³ உபேதங் தீ³பேதி. அயஞ்ஹி உப-ஸத்³தோ³ ஸமாஸே பயுஜ்ஜமானோ ‘‘அதிமாலா’’திஆதீ³ஸு அதி-ஸத்³தோ³ விய அதிக்கமனங் ஸஸாத⁴னங் உபக³மனங் ஸஸாத⁴னங் வத³தி, உபக³மனஞ்ச உபாதா³னஉபயோ, தேன உபக³தங் உபேதங். கிங் பன தந்தி? யங் அஸதி உபாதா³னே ந ஹோதி, தங் ‘‘உபாதா³னபச்சயா ப⁴வோ’’தி ஏவங் வுத்தங் தேபூ⁴மககம்மங் பச்சயபா⁴வேன புரிமஜாதுப்பன்னேன உபாதா³னேன உபக³தத்தா ‘‘உபேத’’ந்தி வுச்சதி. ந ஹி கோசி அனுபக்³க³ம்ம அனிச்ச²ந்தோ கம்மங் கரோதீதி. தேன உபேதேன கம்முனா புனப்³ப⁴வஸ்ஸ ஆதா³னங் ஹோதி. கம்முனா ஹி ஸாஸவேன ஸத்தா ஆதி³யந்தி புனப்³ப⁴வங், தஸ்மா ஆதா³தப்³ப³பா⁴வேன பாகடோ புனப்³ப⁴வோ. ஸோ ச உபபத்திப⁴வோ தேபூ⁴மகவிபாககடத்தாரூபஸங்க³ஹோ ‘‘ப⁴வபச்சயா ஜாதீ’’தி எத்த² ஜாதிவசனே ஸமவருத்³தோ⁴தி உபாதி³ன்னவசனேன உபபத்திப⁴வோ வுச்சதி, உபபத்திப⁴வோ ச தேபூ⁴மகவிபாககடத்தாரூபானீதி தா⁴துகதா²யங் பகாஸிதமேதங். தஸ்மா உபேதேன ஆதி³ன்னாதி தே ஏவ த⁴ம்மா வுச்சந்தீதி ஸித்³தோ⁴ அயமத்தோ²தி. உபாதி³ன்ன-ஸத்³த³ஸ்ஸ அத்த²ங் வத்வா தங் விஸ்ஸஜ்ஜெத்வா உபாதா³னிய-ஸத்³த³ஸ்ஸ ‘‘ஆரம்மணபா⁴வங் உபக³ந்த்வா’’திஆதி³மாஹ. தஸ்மா ஏவ அவிஸேஸெத்வா ‘‘உபாதா³னஸ்ஸ ஆரம்மணபச்சயபூ⁴தானமேதங் அதி⁴வசன’’ந்தி வுத்தங். தங் பன உபாதா³னியங் உபாதி³ன்னங் அனுபாதி³ன்னந்தி து³வித⁴ங். தஸ்மா தங் விஸேஸனேன த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘உபாதி³ன்னா ச தே உபாதா³னியா சா’’திஆதி³மாஹ.
5. ஸங்கிலேஸோதி த³ஸ கிலேஸவத்தூ²னி வுச்சந்தி. ஸங்கிலிட்டா²தி தேஹி விபா³தி⁴தா உபதாபிதா ச. தே பன யஸ்மா ஸங்கிலேஸஸம்பயுத்தா ஏகுப்பாதா³தீ³ஹி நின்னானத்தா ஏகீபா⁴வமிவ க³தா விஸாதீ³ஹி விய ஸப்பிஆத³யோ விதூ³ஸிதா ‘‘ஸங்கிலேஸேன ஸமன்னாக³தா ஸங்கிலிட்டா²’’தி. ஸங்கிலேஸங் அரஹந்தீதி ஸங்கிலேஸஸ்ஸ ஆரம்மணபா⁴வேன தங் லத்³து⁴ங் அரஹந்தீதி அத்தோ². ஆரம்மணபா⁴வானதிக்கமனதோதி ஏதேன ஸங்கிலேஸானதிக்கமனமேவ த³ஸ்ஸேதி, வத்த²யுகி³கஸுங்கஸாலிகஸத்³தா³னங் விய ஸங்கிலேஸிக-ஸத்³த³ஸ்ஸ பவத்தி வேதி³தப்³பா³.
6. ஸஹ விதக்கேன ஹொந்தீதி வசனஸேஸோ யோஜேதப்³போ³ அவுச்சமானஸ்ஸபி ப⁴வதி-அத்த²ஸ்ஸ விஞ்ஞாயமானத்தா. மத்தாதி பமாணவாசகங் ஏகங் பத³ந்தி க³ஹெத்வா ‘‘விசாரோவ மத்தா ஏதேஸ’’ந்தி அத்தோ² வுத்தோ. அஞ்ஞத்த² அவிப்பயோகீ³ஸு விதக்கவிசாரேஸு விசாரோவ ஏதேஸங் மத்தா, ததோ உத்³த⁴ங் விதக்கேன ஸம்பயோக³ங் ந க³ச்ச²ந்தீதி அத்தோ². அயமபரோ அத்தோ² – மத்த-ஸத்³தோ³ விஸேஸனிவத்திஅத்தோ². ஸவிதக்கஸவிசாரா த⁴ம்மா ஹி விதக்கவிஸிட்டே²ன விசாரேன ஸவிசாரா, ஏதே பன விசாரமத்தேன விதக்கஸங்கா²தவிஸேஸரஹிதேன, தஸ்மா ‘‘விசாரமத்தா’’தி வுச்சந்தி, விசாரமத்தவந்தோதி அத்தோ². விசாரமத்தவசனேன அவிதக்கத்தே ஸித்³தே⁴ அவிதக்கானங் அஞ்ஞேஸம்பி அத்தி²பா⁴வஜோதனத்த²ங் அவிதக்கவசனங். அவிதக்கா ஹி விசாரமத்தா ச ஸந்தி அவிசாரா சாதி நிவத்தேதப்³பா³ க³ஹேதப்³பா³ ச ஹொந்தி, தேஸு அவுச்சமானேஸு நிவத்தேதப்³ப³க³ஹேதப்³ப³ஸ்ஸ அத³ஸ்ஸிதத்தா விசாரமத்தாவஅவிதக்காதி ஆபஜ்ஜெய்யாதி. விஸேஸனவிஸேஸிதப்³ப³பா⁴வோ பன யதா²காமங் ஹோதீதி ஸாமஞ்ஞேன அவிதக்கபா⁴வேன ஸஹ விசாரமத்ததாய த⁴ம்மவிஸேஸனபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அவிதக்கவிசாரமத்தா’’தி பதா³னுக்கமோ கதோ.
அத² வா ஸவிசாரா து³விதா⁴ ஸவிதக்கா அவிதக்கா ச, தேஸு அவிதக்கே நிவத்தேதுங் ஆதி³பத³ங் வுத்தங். அவிசாரா ச து³விதா⁴ ஸவிதக்கா அவிதக்கா ச, தேஸு ஸவிதக்கே நிவத்தேதுங் ததியபத³ங் ‘‘அவிதக்கவிசாரமத்தா’’தி. அத² வா விதக்காபா⁴வேன ஏதே விசாரமத்தா, ந விசாரதோ அஞ்ஞஸ்ஸ கஸ்ஸசி த⁴ம்மஸ்ஸ அபா⁴வாதி த³ஸ்ஸேதுங் அவிதக்கவசனேன விசாரமத்தா விஸேஸிதா.
7. உபெக்க²தீதி வேத³யமானாபி மஜ்ஜ²த்தவேத³னா ஸுகா²காரே து³க்கா²காரே ச உதா³ஸினா ஹோதீதி அத்தோ². அத² வா உபேதா யுத்தா ஸுக²து³க்கா²னங் அவிருத்³தா⁴ இக்கா² அனுப⁴வனங் உபெக்கா². விஸேஸத³ஸ்ஸனவஸேனாதி நானத்தத³ஸ்ஸனவஸேன. யதி³ ஹி பீதிஸஹக³தா ஏவ ஸுக²ஸஹக³தா ஸியுங், ‘‘பீதிஸஹக³தா’’தி ஏதேனேவ ஸித்³த⁴த்தா ‘‘ஸுக²ஸஹக³தா’’தி இத³ங் ந வத்தப்³ப³ங் ஸியா, ‘‘ஸுக²ஸஹக³தா’’தி வா வுச்சமானே ‘‘பீதிஸஹக³தா’’தி ந வத்தப்³ப³ங், ததோ திகங் பூரெந்தேன து³க்க²ஸஹக³தபத³ங் வத்தப்³ப³ங் ஸியா, ஏவஞ்ச ஸதி ‘‘வேத³னாத்திகோ ஏவாய’’ந்தி வுத்தவசனங் ஆபஜ்ஜதி, தஸ்மா ‘‘பீதிஸஹக³தா’’தி வத்வா ‘‘ஸுக²ஸஹக³தா’’தி வத³ந்தோ பீதிவிப்பயுத்தம்பி ஸுக²ங் அத்தீ²தி ததியஜ்ஜா²னகாயவிஞ்ஞாணஸம்பயுத்தங் ஸுக²ங் ஸப்பீதிகஸுக²தோ பி⁴ன்னங் கத்வா த³ஸ்ஸேதீதி அதி⁴ப்பாயோ. அத² வா பீதிஸுகா²னங் து³ப்³பி³ஞ்ஞெய்யனானத்தானங் நானத்தத³ஸ்ஸனத்த²ங் அயங் திகோ வுத்தோ. ‘‘பீதிஸஹக³தா’’தி எத்த² ஹி ஸுகே²கதே³ஸோ ஸங்க³ஹிதோ, ந பீதி. ‘‘ஸுக²ஸஹக³தா’’தி எத்த² பீதி ஸங்க³ஹிதா, ந ஸுக²ங். பீதிவிப்பயுத்தஸுக²ஸஹக³தா ச புரிமேன அஸங்க³ஹிதா பச்சி²மேன ஸங்க³ஹிதாதி ஸித்³தோ⁴ பீதிஸுகா²னங் விஸேஸோதி.
8. நிப்³பா³னங் த³ஸ்ஸனதோதி நிப்³பா³னாரம்மணதங் ஸந்தா⁴யாஹ. அத² வா த⁴ம்மசக்கு² புனப்புனங் நிப்³ப³த்தனேன பா⁴வனாபா⁴வங் அப்பத்தங் த³ஸ்ஸனங் நாம, த⁴ம்மசக்கு² ச பரிஞ்ஞாதி³கிச்சகரணேன சதுஸச்சத⁴ம்மத³ஸ்ஸனங் தத³திஸயோ, தஸ்மா நத்தெ²த்த² கொ³த்ரபு⁴ஸ்ஸ த³ஸ்ஸனபா⁴வாபத்தீதி. உப⁴யபடிக்கே²பவஸேனாதி த்³வீஹி பதே³ஹி வுத்தத⁴ம்மபடிக்கே²பவஸேன, ந பஹாயகபடிக்கே²பவஸேன. ததா²
9. ஏவமத்த²ங் அக்³க³ஹெத்வாதி அத்தா²யுத்திதோ ச ஸத்³தா³யுத்திதோ ச அக்³க³ஹேதப்³ப³தங் த³ஸ்ஸேதி. த³ஸ்ஸனபா⁴வனாஹி அப்பஹாதப்³ப³ஹேதுமத்தேஸு ஹி க³ய்ஹமானேஸு அஹேதுகா அஸங்க³ஹிதாதி யதா²தி⁴ப்பேதஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ அபரிபுண்ணத்தா அத்தா²யுத்தி, பஹாதப்³ப³ஸத்³த³ஸ்ஸ நிச்சஸாபெக்க²த்தே ச ஸதி ந ஸம்ப³ந்தீ⁴ஸத்³த³தோ பஹாயகதோ அஞ்ஞங் படிஸேத⁴ங் அபெக்க²மானஸ்ஸ ஹேதுஸத்³தே³ன ஸமாஸோ உபபஜ்ஜதீதி ஸத்³தா³யுத்தி ச வேதி³தப்³பா³. ஏவமத்தோ² க³ஹேதப்³போ³தி பஹாதப்³ப³-ஸத்³த³ங் படிஸேதே⁴ன அயோஜெத்வா யேஸங் அஞ்ஞபத³த்தே² ஸமாஸோ, தப்³பி³ஸேஸனங் அத்தீ²தி இத³ங் படிஸேதே⁴ன யோஜெத்வா த³ஸ்ஸனபா⁴வனாஹி பஹாதப்³போ³ ஹேது ஏதேஸங் நேவத்தீ²தி அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³தி வுத்தங் ஹோதி. ஏவஞ்ச ஸதி யதா²தி⁴ப்பேதத்தோ² ஸப்³போ³ ஸங்க³ஹிதோதி. அத்தா²யுத்தி மா ஹோது, ஸத்³தோ³ பன இதா⁴பி ந யுத்தோ. ஏகந்தயோகீ³னங் அத்தி²-ஸத்³த³மேவ ஹி அபெக்க²மானானங் உபி⁴ன்னங் பஹாதப்³ப³ஹேது-ஸத்³தா³னங் ஸமாஸோ யுத்தோ, ந படிஸேத⁴ங் அபெக்க²மானானந்தி, தஸ்மா க³ஹேதப்³ப³த்த²த³ஸ்ஸனமத்தங் ஏதங் கதங், ஸத்³தோ³ பன யதா² யுஜ்ஜதி, ததா² யோஜேதப்³போ³. ஏவங் பன யுஜ்ஜதி – பஹாதப்³போ³ ஹேது ஏதேஸங் அத்தீ²தி பஹாதப்³ப³ஹேதுகா. கேன பஹாதப்³போ³தி? த³ஸ்ஸனேன பா⁴வனாய ச. தயித³ங் பஹாதப்³ப³ஹேதுகபத³ங் த³ஸ்ஸனபா⁴வனாபதே³ஹி விஸுங் விஸுங் யோஜெத்வா தேஹி யுத்தேன யே த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³ப³ஹேதுகா நேவ ஹொந்தி, பா⁴வனாய பஹாதப்³ப³ஹேதுகா ச ந ஹொந்தீதி படிஸேத⁴ஞ்ச விஸுங் விஸுங் யோஜெத்வா தே நேவ த³ஸ்ஸனேன ந பா⁴வனாய பஹாதப்³ப³ஹேதுகாதி வுச்சந்தி. நேவவிபாகனவிபாகத⁴ம்மத⁴ம்மவசனங் விய ஹி புரிமபத³த்³வயஸங்க³ஹிதத⁴ம்மபடிஸேத⁴னேன தத³ஞ்ஞத⁴ம்மனித³ஸ்ஸனமேதங் ஹோதி, ந அஹேதுகபத³ங் விய ஹேதுவிரஹப்பகாஸனேனாதி. ஏவஞ்ச கத்வா த்³வே படிஸேதா⁴ யுத்தா ஹொந்தி.
ஹேதுயேவ ஹி தேஸங் நத்தி², யோ த³ஸ்ஸனபா⁴வனாஹி பஹாதப்³போ³ ஸியாதி புரிமஸ்மிஞ்ஹி அத்தே² ஹேதூனங் த³ஸ்ஸனபா⁴வனாஹி பஹாதப்³ப³தா படிக்கி²த்தா, படிக்கே²போ ச பஹாதப்³பா³ஸங்காஸப்³பா⁴வே ஹோதி, பஹாதப்³பா³ஸங்கா ச ஹேதும்ஹி ஸதி ஸியா, தேஸங் பன அஹேதுகானங் ஹேதுயேவ நத்தி², யோ த³ஸ்ஸனபா⁴வனாஹி பஹாதப்³போ³ ஸியா, தத³பா⁴வா பஹாதப்³பா³ஸங்கா இதரதா² ஹி அஹேதுகானங் அக்³க³ஹணங் ப⁴வெய்யாதி அத்த²ஸ்ஸ பாகடத்தா ந காரணஸாத⁴னீயோ ஏஸோதி க³ஹேதப்³ப³த்த²ஸ்ஸேவ காரணங் வத³ந்தோ ‘‘ஹேதுயேவ ஹி தேஸங் நத்தீ²’’திஆதி³மாஹ. தேஸஞ்ஹி நேவத³ஸ்ஸனேன ந பா⁴வனாயபஹாதப்³ப³ஹேதுகபத³வசனீயானங் யோ த³ஸ்ஸனபா⁴வனாஹி பஹாதப்³போ³ ஸியா, ஸோ ஏவங்பகாரோ ஹேது நத்தி². தே ஹி அனேகப்பகாரா ஸஹேதுகா அஹேதுகா சாதி, தஸ்மா நேவத³ஸ்ஸனேன ந பா⁴வனாய பஹாதப்³போ³ ஹேது ஏதேஸங் அத்தீ²தி அயமத்தோ² க³ஹேதப்³போ³தி அத்தோ².
10. தங் ஆரம்மணங் கத்வாதி இத³ங் சதுகிச்சஸாத⁴னவஸேன ஆரம்மணகரணங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். அஞ்ஞதா² கொ³த்ரபு⁴ப²லபச்சவெக்க²ணாதீ³னம்பி அபசயகா³மிதா ஆபஜ்ஜெய்யாதி. அத² வா ஹேதுபா⁴வேன அபசயங் நிப்³பா³னங் க³ச்ச²ந்தீதி அபசயகா³மினோ. நிப்³பா³னஸ்ஸ ஹி அனிப்³ப³த்தனியத்தேபி ஸமுத³யப்பஹானஸமுத³யனிரோதா⁴னங் அதி⁴க³மஅதி⁴க³ந்தப்³ப³பா⁴வதோ ஹேதுஹேதுப²லபா⁴வோ மக்³க³னிப்³பா³னானங் யுஜ்ஜதி. யதா²ஹ ‘‘து³க்க²னிரோதே⁴ ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, து³க்க²னிரோத⁴கா³மினியா படிபதா³ய ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³’’தி (விப⁴॰ 719). அத்தோ²தி ஹி ஹேதுப²லங். த⁴ம்மோதி ஹேதூதி. புரிமபச்சி²மானங் புரிமே ஸஸம்பயுத்தா வுத்தா, பச்சி²மே கேவலா. புரிமே விய பன பச்சி²மே அத்தே²பி அரியமக்³க³ஸீஸேன ஸப்³ப³லோகுத்தரகுஸலசித்துப்பாதா³ க³ஹேதப்³பா³. து³தியே அத்த²விகப்பே ‘‘ஆசயங் கா³மினோ’’தி வத்தப்³பே³ அனுனாஸிகலோபோ கதோதி த³ட்ட²ப்³போ³. ஆசினந்தீதி வா ஆசயா, ஆசயா ஹுத்வா க³ச்ச²ந்தி பவத்தந்தீதிபி அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³.
11. ஸத்த பன ஸெக்கா² ஸிக்க²னஸீலாதி ஸெக்கா², தேஸங் இமேதி ஸெக்கா², அஞ்ஞாஸாதா⁴ரணா மக்³க³ப²லத்தயத⁴ம்மா. ஸயமேவ ஸிக்க²ந்தீதி ஸிக்க²னஸீலானமேதங் நித³ஸ்ஸனங். யே ஹி த⁴ம்மா ஸிக்க²ந்தி, தே ஸிக்க²னஸீலா ஹொந்தீதி. அக்க²ரத்தோ² பன ஸிக்கா² ஏதேஸங் ஸீலந்தி ஸெக்கா²தி. ந ஸெக்கா²தி யத்த² ஸெக்க²பா⁴வாஸங்கா அத்தி², தத்தா²யங் படிஸேதோ⁴தி லோகியனிப்³பா³னேஸு
ஸெக்கா²தி வா அபரியோஸிதஸிக்கா² த³ஸ்ஸிதா. அனந்தரமேவ ‘‘அஸெக்கா²’’தி வசனங் பரியோஸிதஸிக்கா²னங் த³ஸ்ஸனந்தி ந லோகியனிப்³பா³னானங் அஸெக்க²தாபத்தி. வுத்³தி⁴ப்பத்தா வா ஸெக்கா²தி ஏதஸ்மிங் அத்தே² ஸெக்க²த⁴ம்மேஸு ஏவ கேஸஞ்சி வுத்³தி⁴ப்பத்தானங் அஸெக்க²தா ஆபஜ்ஜதி, தேன அரஹத்தமக்³க³த⁴ம்மா வுத்³தி⁴ப்பத்தா ச யதா²வுத்தேஹி ச அத்தே²ஹி ஸெக்கா²தி கத்வா அஸெக்கா² ஆபன்னாதி? ந, தங்ஸதி³ஸேஸு தப்³போ³ஹாரா. அரஹத்தமக்³க³தோ ஹி நின்னானாகரணங் அரஹத்தப²லங் ட²பெத்வா பரிஞ்ஞாதி³கிச்சகரணங் விபாகபா⁴வஞ்ச, தஸ்மா தே ஏவ ஸெக்கா² த⁴ம்மா அரஹத்தப²லபா⁴வங் ஆபன்னாதி ஸக்கா வத்துங், குஸலஸுக²தோ ச விபாகஸுக²ங் ஸந்ததரதாய பணீததரந்தி வுத்³தி⁴ப்பத்தா ச தே த⁴ம்மா ஹொந்தீதி அஸெக்கா²தி வுச்சந்தீதி.
12. கிலேஸவிக்க²ம்ப⁴னாஸமத்த²தாதீ³ஹி பரித்தா. ‘‘கிலேஸ…பே॰… தாயா’’தி அத்த²த்தயம்பி குஸலேஸு யுஜ்ஜதி, விபாககிரியேஸு தீ³க⁴ஸந்தானதாவ. பமாணகரேஹி வா ஓளாரிகேஹி காமதண்ஹாதீ³ஹி பரிச்சி²ன்னா பரித்தா. தேஹி அபரிச்சி²ன்னத்தா ஸுகு²மேஹி ரூபதண்ஹாதீ³ஹி பரிச்சி²ன்னா பமாணமஹத்தங் க³தாதி மஹக்³க³தா. அபரிச்சி²ன்னா அப்பமாணா.
14. அதப்பகட்டே²னாதி
15. மாதுகா⁴தாதீ³ஸு பவத்தமானாபி ஹிதஸுக²ங் இச்ச²ந்தாவ பவத்தந்தீதி தே த⁴ம்மா ஹிதஸுகா²வஹா மே ப⁴விஸ்ஸந்தீதி ஆஸீஸிதா ஹொந்தி, ததா² அஸுபா⁴ஸுகா²னிச்சானத்தேஸு ஸுபா⁴தி³விபரியாஸத³ள்ஹதாய ஆனந்தரியகம்மனியதமிச்சா²தி³ட்டீ²ஸு பவத்தி ஹோதீதி தே த⁴ம்மா அஸுபா⁴தீ³ஸு மிச்சா²ஸபா⁴வாதி முஸாஸபா⁴வா. அனேகேஸு ஆனந்தரியேஸு கதேஸு யங் தத்த² ப³லவங், தங் விபச்சதி, ந இதரானீதி ஏகந்தவிபாகஜனகதாய நியததா ந ஸக்கா வத்துந்தி ‘‘விபாகதா³னே ஸதீ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² க²ந்த⁴பே⁴தா³னந்தரந்தி சுதிஅனந்தரங். சுதி ஹி மரணனித்³தே³ஸே (விப⁴॰ 193) ‘‘க²ந்தா⁴னங் பே⁴தோ³’’தி வுத்தாதி. ஏதேன வசனேன ஸதி ப²லதா³னே சுதிஅனந்தரோ ஏவ, ந அஞ்ஞோ ஏதேஸங் ப²லகாலோதி ப²லகாலனியமேனேவ நியததா வுத்தா ஹோதி, ந ப²லதா³னநியமேனாதி நியதப²லகாலானங் அஞ்ஞேஸம்பி உபபஜ்ஜவேத³னீயானங் தி³ட்ட²த⁴ம்மவேத³னீயானம்பி நியததா ஆபஜ்ஜதி, தஸ்மா விபாகத⁴ம்மத⁴ம்மானங் பச்சயந்தரவிகலதாதீ³ஹி அவிபச்சமானானம்பி அத்தனோ ஸபா⁴வேன விபாகத⁴ம்மதா விய ப³லவதா ஆனந்தரியேன விபாகே தி³ன்னே அவிபச்சமானானம்பி ஆனந்தரியானங் ப²லதா³னே நியதஸபா⁴வா ஆனந்தரியஸபா⁴வா ச பவத்தீதி அத்தனோ ஸபா⁴வேன ப²லதா³னநியமேனேவ நியததா ஆனந்தரியதா ச வேதி³தப்³பா³. அவஸ்ஸஞ்ச நியதஸபா⁴வா ஆனந்தரியஸபா⁴வா ச தேஸங் பவத்தீதி ஸம்படிச்சி²தப்³ப³மேதங் அஞ்ஞஸ்ஸ ப³லவதோ ஆனந்தரியஸ்ஸ அபா⁴வே சுதிஅனந்தரங் ஏகந்தேன ப²லதா³னதோ.
நனு ஏவங் அஞ்ஞேஸம்பி உபபஜ்ஜவேத³னீயானங் அஞ்ஞஸ்மிங் விபாகதா³யகே அஸதி சுதிஅனந்தரமேவ ஏகந்தேன ப²லதா³னதோ ஆனந்தரியஸபா⁴வா நியதஸபா⁴வா ச பவத்தி ஆபஜ்ஜதீதி? நாபஜ்ஜதி அஸமானஜாதிகேன சேதோபணிதி⁴வஸேன உபகா⁴தகேன ச நிவத்தேதப்³ப³விபாகத்தா அனந்தரேகந்தப²லதா³யகத்தாபா⁴வா, ந பன ஆனந்தரியகானங் பட²மஜ்ஜா²னாதீ³னங் து³தியஜ்ஜா²னாதீ³னி விய அஸமானஜாதிகங் ப²லனிவத்தகங் அத்தி² ஸப்³பா³னந்தரியகானங் அவீசிப²லத்தா, ந ச ஹெட்டு²பபத்திங் இச்ச²தோ ஸீலவதோ சேதோபணிதி⁴ விய உபரூபபத்திஜனககம்மப²லங் ஆனந்தரியகப²லங் நிவத்தேதுங் ஸமத்தோ²
அனேகானி ச ஆனந்தரியகானி கதானி ஏகந்தே விபாகே ஸன்னியதத்தா உபரதாவிபச்சனஸபா⁴வாஸங்கத்தா நிச்சி²தானி ஸபா⁴வதோ நியதானேவ. சுதிஅனந்தரங் பன ப²லங் அனந்தரங் நாம தஸ்மிங் அனந்தரே நியுத்தானி தன்னிப்³ப³த்தனேன அனந்தரகரணஸீலானி அனந்தரப்பயோஜனானி சாதி ஸபா⁴வதோ ஆனந்தரியகானேவ ச ஹொந்தி. தேஸு பன ஸமானஸபா⁴வேஸு ஏகேன விபாகே தி³ன்னே இதரானி ஸம்மா ஸபா⁴வாதி ஸச்சஸபா⁴வா.
16. பரிபுண்ணமக்³க³கிச்சத்தா சத்தாரோ அரியமக்³கா³வ இத⁴ ‘‘மக்³கா³’’தி வுத்தா. பச்சயட்டே²னாதி மக்³க³பச்சயட்டே²ன. நிக்கே²பகண்டே³பி ஹி யே மக்³க³பச்சயங் லப⁴ந்தி, ந பன ஸயங் மக்³க³பச்சயபா⁴வங் க³ச்ச²ந்தி, தே மக்³க³ஹேதுகாதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அரியமக்³க³ஸமங்கி³ஸ்ஸ மக்³க³ங்கா³னி ட²பெத்வா’’திஆதி³ (த⁴॰ ஸ॰ 1039) வுத்தங். யோ பன தத்தே²வ ‘‘அரியமக்³க³ஸமங்கி³ஸ்ஸ அலோபோ⁴ அதோ³ஸோ அமோஹோ, இமே த⁴ம்மா மக்³க³ஹேதூ’’தி ஆதி³னயோ வுத்தோ, தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘மக்³க³ஸம்பயுத்தா வா’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘அரியமக்³க³ஸமங்கி³ஸ்ஸ ஸம்மாதி³ட்டி² மக்³கோ³ சேவ ஹேது சா’’திஆதி³னா பன வுத்தனயங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸம்மாதி³ட்டி² ஸய’’ந்திஆதி³மாஹ. தத்த² பன அஸங்க³ஹிதஸங்க³ண்ஹனவஸேன படிபாடியா தயோ நயா வுத்தா, ஹேதுப³ஹுதாவஸேன ததியோ நயோ இத⁴ து³தியோ வுத்தோ.
அபி⁴ப⁴வித்வா பவத்தனட்டே²னாதி ஸஹஜாதாதி⁴பதிபி புப்³பா³பி⁴ஸங்கா²ரவஸேன ஜெட்ட²கபா⁴வே பவத்தமானோ ஸஹஜாதே அத்தனோ வஸே அனுவத்தயமானோ தே அபி⁴ப⁴வித்வா பவத்ததி, ஆரம்மணாதி⁴பதிபி ததா³ரம்மணே த⁴ம்மே ததே²வ அத்தானங் அனுவத்தயமானோ தே த⁴ம்மே அபி⁴ப⁴வித்வா ஆரம்மணபா⁴வேன பவத்ததி, ந பச்சுப்பன்னபா⁴வேன, தஸ்மா அதி⁴பதித்³வயம்பி ஸங்க³ஹிதந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ‘‘மக்³கோ³ அதி⁴பதி ஏதேஸ’’ந்தி அயஞ்ச அத்தோ² நிக்கே²பகண்டே³ உதா³ஹரணவஸேன பட்டா²னே (பட்டா²॰ 2.16.11) ‘‘மக்³கா³தி⁴பதிங் த⁴ம்மங் படிச்ச மக்³கா³தி⁴பதி த⁴ம்மோ உப்பஜ்ஜதி நாதி⁴பதிபச்சயா, மக்³கா³தி⁴பதீ க²ந்தே⁴ படிச்ச மக்³கா³தி⁴பதி அதி⁴பதீ’’தி வுத்தங், தஸ்மா மக்³கோ³ அதி⁴பதி மக்³கா³தி⁴பதீதி அயம்பி அத்தோ² பாளியங் ஸரூபேகஸேஸவஸேன ஸமானஸத்³த³த்த²வஸேன வா ஸங்க³ஹிதோதி வேதி³தப்³போ³.
17. அனுப்பன்னாதி ஏதேன ஸப்³போ³ உப்பன்னபா⁴வோ படிஸித்³தோ⁴, ந உப்பன்னத⁴ம்மபா⁴வோ ஏவாதி தேன உப்பன்னா விக³தா அதீதாபி ந ஸங்க³ஹிதாதி த³ட்ட²ப்³பா³. யதி³ ஹி ஸங்க³ஹிதா ஸியுங், ‘‘அனுப்பன்னோ த⁴ம்மோ உப்பன்னஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ அனந்தரபச்சயேன பச்சயோ’’திஏவமாதி³ வுச்செய்ய, ந து வுத்தந்தி. அனாக³தானி விபாககடத்தாரூபானி அதீதே அனாக³தே வா கம்மே புரிமனிப்ப²ன்னே ஏவ உப்பஜ்ஜிஸ்ஸந்தி ‘‘அவஸ்ஸங் உப்பஜ்ஜிஸ்ஸந்தீதி உப்பாதி³னோ த⁴ம்மா’’தி வுச்சந்தி.
18. அத்தனோ ஸபா⁴வந்தி கக்க²ளபு²ஸனாதி³ஸபா⁴வங்.
20. ஏவங் பவத்தமானாதி ஏவங் சக்கா²தி³பா⁴வேன பு²ஸனாதி³பா⁴வேன ச ஏகஸந்ததிபரியாபன்னதாவஸேன பவத்தமானா. அத்தானங் அதி⁴ அஜ்ஜ²த்தாதி அதி⁴-ஸத்³தோ³ ஸமாஸவிஸயே அதி⁴காரத்த²ங் பவத்திஅத்த²ஞ்ச க³ஹெத்வா பவத்ததீதி அத்தானங் அதி⁴கிச்ச உத்³தி³ஸ்ஸ பவத்தா அஜ்ஜ²த்தா. தேனாதி யஸ்ஸ ஜா²னா வுட்ட²ஹித்வா அஜ்ஜ²த்தங் ப³ஹித்³தா⁴ அஜ்ஜ²த்தப³ஹித்³தா⁴ ச ஸுஞ்ஞதங் ஆனேஞ்ஜஞ்ச மனஸிகரோதோ அஜ்ஜ²த்தஸுஞ்ஞதாதீ³ஸு சித்தங் ந பக்க²ந்த³தி ந பஸீத³தி ந ஸந்திட்ட²தி நாதி⁴முச்சதி, யோ ச இதிஹ தத்த² ஸம்பஜானோ, தேன பி⁴க்கு²னா. தஸ்மிங்யேவ புரிமஸ்மிங் ஸமாதி⁴னிமித்தேதி பட²மஜ்ஜா²னாதி³ஸமாதி⁴னிமித்தே. அஜ்ஜ²த்தமேவாதி ஜா²னகோ³சரே கஸிணாதி³ம்ஹி. சித்தங் ஸண்ட²பேதப்³ப³ந்தி பட²மஜ்ஜா²னாதி³சித்தங் ஸண்ட²பேதப்³ப³ங். அஜ்ஜ²த்தரதோதி கோ³சரஜ்ஜ²த்தே நிப்³பா³னே ரதோ, ஸமாதி⁴கோ³சரே கம்மட்டா²னே வா ரதோ. ‘‘ஸமாஹிதோ ஏகோ ஸந்துஸிதோ தமாஹு பி⁴க்கு²’’ந்தி (த⁴॰ ப॰ 362) கா³தா²ஸேஸோ.
அஜ்ஜ²த்தங் ஸம்பஸாத³னந்தி எத்த² ஜா²னங் ஸகஸந்ததிபரியாபன்னத்தா ‘‘அஜ்ஜ²த்த’’ந்தி வுத்தந்தி நியகஜ்ஜ²த்தத்தோ² அஜ்ஜ²த்த-ஸத்³தோ³ ஹோதி. அஜ்ஜ²த்தந்தி ஸகஸந்ததினியகங். அஜ்ஜ²த்தே ப⁴வா அஜ்ஜ²த்திகாதி நியகஜ்ஜ²த்தேஸுபி அப்³ப⁴ந்தரா சக்கா²த³யோ வுச்சந்தி. எத்த² பன அஜ்ஜ²த்திக-ஸத்³தோ³ சக்கா²தீ³ஸு பவத்தமானோ த³ஸ்ஸிதோ
அயங் கோ² பனானந்த³, விஹாரோதி விஹாரஸுஞ்ஞதாஸுத்தே (ம॰ நி॰ 3.187) ஸங்க³ணிகாராமதாய ரூபாதி³ரதியா ச ஆதீ³னவங் வத்வா தப்படிபக்க²விஹாரத³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். அஜ்ஜ²த்தங் ஸுஞ்ஞதந்தி விஸயபூ⁴தங் இஸ்ஸரியட்டா²னபூ⁴தங் ஸுஞ்ஞதங், ஸுஞ்ஞதாப²லஸமாபத்திந்தி அத்தோ². சித்திஸ்ஸரா ஹி பு³த்³தா⁴ ப⁴க³வந்தோ த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தாபி யங் முஹுத்தங் துண்ஹீ ப⁴விதப்³ப³ங் ஹோதி, தங் முஹுத்தங் ப²லஸமாபத்திங் ஸமாபஜ்ஜந்தி, பகே³வ அஞ்ஞஸ்மிங் காலே, தஸ்மா ஸப்³ப³த்தா²பி இஸ்ஸரியானங் ப³ஹுலங் ப²லஸமாபத்தியங் இஸ்ஸரியஸ்ஸ பவத்தனதோ ப²லஸமாபத்தி ‘‘இஸ்ஸரியட்டா²ன’’ந்தி வுத்தா. அரஹத்தப²லாதி⁴க³மேன வா ததா²க³தானங் இஸ்ஸரியங் நிப்³ப³த்தங் தங்ஜனகேனேவ மக்³கே³னாதி தங் தேஸங் இஸ்ஸரியட்டா²னங். விஸயோ ச அனஞ்ஞத்த²பா⁴வோவ யதா² ‘‘ஆகாஸே ஸகுணா உத³கே மச்சா²’’தி, பு³த்³தா⁴ ச அஞ்ஞத்த² தி³ஸ்ஸமானாபி விவேகபப்³பா⁴ரதாய ப²லஸமாபத்தினின்னாவ, தேன தஸ்ஸா தஸ்ஸா கிரியாய அனந்தரங் ப²லஸமாபத்தியங்யேவ ப⁴வந்தீதி ஸா தேஸங் விஸயோ, தப்³பி³ஸயதா ச ஸச்சகஸுத்தேன (ம॰ நி॰ 1.364 ஆத³யோ) தீ³பேதப்³பா³.
22. யேஸங் த³ட்ட²ப்³ப³பா⁴வோ அத்தி², தே ஸனித³ஸ்ஸனா. சக்கு²விஞ்ஞாணகோ³சரபா⁴வோவ த³ட்ட²ப்³ப³பா⁴வோ, தஸ்ஸ ரூபாயதனா அனஞ்ஞத்தேபி அஞ்ஞேஹி த⁴ம்மேஹி ரூபாயதனங் விஸேஸேதுங் அஞ்ஞங் விய கத்வா ‘‘ஸஹ நித³ஸ்ஸனேனாதி ஸனித³ஸ்ஸனா’’தி வுத்தங். த⁴ம்மஸபா⁴வஸாமஞ்ஞேன ஹி ஏகீபூ⁴தேஸு த⁴ம்மேஸு யோ நானத்தகரோ ஸபா⁴வோ, ஸோ அஞ்ஞோ விய கத்வா உபசரிதுங் யுத்தோ
திகமாதிகாபத³வண்ணனா நிட்டி²தா.