13. அப்பமஞ்ஞாவிப⁴ங்கோ³
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயங்
642. சதஸ்ஸோ
1. மெத்தா
643. கத²ஞ்ச பி⁴க்கு² மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி? ஸெய்யதா²பி நாம ஏகங் புக்³க³லங் பியங் மனாபங் தி³ஸ்வா மெத்தாயெய்ய, ஏவமேவ ஸப்³பே³ ஸத்தே மெத்தாய ப²ரதி.
தத்த²
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங் ஹத³யங் பண்ட³ரங் மனோ மனாயதனங் மனிந்த்³ரியங் விஞ்ஞாணங் விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴ தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து
644. ‘‘ஏகங் தி³ஸ’’ந்தி புரத்தி²மங் வா தி³ஸங் பச்சி²மங் வா தி³ஸங் உத்தரங் வா தி³ஸங் த³க்கி²ணங் வா தி³ஸங் உத்³த⁴ங் வா அதோ⁴ வா திரியங் வா விதி³ஸங் வா.
645. ‘‘ப²ரித்வா’’தி
646. ‘‘விஹரதீ’’தி இரியதி வத்ததி பாலேதி யபேதி யாபேதி சரதி விஹரதி. தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
647. ‘‘ததா² து³திய’’ந்தி யதே²வ ஏகங் தி³ஸங் ததா² து³தியங் தி³ஸங் ததா² ததியங் தி³ஸங் ததா² சதுத்த²ங் தி³ஸங் ததா² உத்³த⁴ங் ததா² அதோ⁴ ததா² திரியங் ததா² விதி³ஸங்.
648. ‘‘ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோக’’ந்தி ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் ஸப்³ப³தா² ஸப்³ப³ங் அஸேஸங் நிஸ்ஸேஸங். பரியாதா³யவசனமேதங் – ‘‘ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோக’’ந்தி.
649. ‘‘மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா’’தி தத்த² கதமா மெத்தா? யா ஸத்தேஸு மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’.
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங்…பே॰… தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து – இத³ங் வுச்சதி ‘‘சித்தங்’’. இத³ங் சித்தங் இமாய மெத்தாய ஸஹக³தங் ஹோதி ஸஹஜாதங் ஸங்ஸட்ட²ங் ஸம்பயுத்தங். தேன வுச்சதி ‘‘மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா’’தி.
650. ‘‘விபுலேனா’’தி
651. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
652. ‘‘விஹரதீ’’தி…பே॰… தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
2. கருணா
653. கத²ஞ்ச
தத்த² கதமா கருணா? யா ஸத்தேஸு கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’.
தத்த² கதமங்
654. ‘‘ஏகங் தி³ஸ’’ந்தி புரத்தி²மங் வா தி³ஸங் பச்சி²மங் வா தி³ஸங் உத்தரங் வா தி³ஸங் த³க்கி²ணங் வா தி³ஸங் உத்³த⁴ங் வா அதோ⁴ வா திரியங் வா விதி³ஸங் வா.
655. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
656. ‘‘விஹரதீ’’தி இரியதி வத்ததி பாலேதி யபேதி யாபேதி சரதி விஹரதி. தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
657. ‘‘ததா²
658. ‘‘ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோக’’ந்தி ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் ஸப்³ப³தா² ஸப்³ப³ங் அஸேஸங் நிஸ்ஸேஸங். பரியாதா³யவசனமேதங் – ‘‘ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோக’’ந்தி.
659. ‘‘கருணாஸஹக³தேன சேதஸா’’தி தத்த² கதமா கருணா? யா ஸத்தேஸு கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’.
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங்…பே॰… தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து – இத³ங் வுச்சதி ‘‘சித்தங்’’. இத³ங் சித்தங் இமாய கருணாய ஸஹக³தங் ஹோதி ஸஹஜாதங்
660. ‘‘விபுலேனா’’தி யங் விபுலங் தங் மஹக்³க³தங், யங் மஹக்³க³தங் தங் அப்பமாணங், யங் அப்பமாணங் ஸோ அவேரோ, யோ அவேரோ ஸோ அப்³யாபஜ்ஜோ.
661. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
662. ‘‘விஹரதீ’’தி…பே॰… தேன வுச்சதி
3. முதி³தா
663. கத²ஞ்ச பி⁴க்கு² முதி³தாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி? ஸெய்யதா²பி நாம ஏகங் புக்³க³லங் பியங் மனாபங் தி³ஸ்வா முதி³தோ அஸ்ஸ, ஏவமேவ ஸப்³பே³ ஸத்தே முதி³தாய ப²ரதி.
தத்த² கதமா முதி³தா? யா ஸத்தேஸு முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’.
தத்த²
664. ‘‘ஏகங் தி³ஸ’’ந்தி புரத்தி²மங் வா தி³ஸங் பச்சி²மங் வா தி³ஸங் உத்தரங் வா தி³ஸங் த³க்கி²ணங் வா தி³ஸங் உத்³த⁴ங் வா அதோ⁴ வா திரியங் வா விதி³ஸங் வா.
665. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
666. ‘‘விஹரதீ’’தி…பே॰… தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
667. ‘‘ததா² து³திய’’ந்தி யதே²வ ஏகங் தி³ஸங் ததா² து³தியங் தி³ஸங் ததா² ததியங் தி³ஸங் ததா² சதுத்த²ங் தி³ஸங் ததா² உத்³த⁴ங் ததா² அதோ⁴ ததா² திரியங் ததா² விதி³ஸங்.
668. ‘‘ஸப்³ப³தி⁴
669. ‘‘முதி³தாஸஹக³தேன சேதஸா’’தி தத்த² கதமா முதி³தா? யா ஸத்தேஸு முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’.
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங்…பே॰… தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து – இத³ங்
670. ‘‘விபுலேனா’’தி யங் விபுலங் தங் மஹக்³க³தங், யங் மஹக்³க³தங் தங் அப்பமாணங், யங் அப்பமாணங் ஸோ அவேரோ, யோ அவேரோ ஸோ அப்³யாபஜ்ஜோ.
671. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
672. ‘‘விஹரதீ’’தி
4. உபெக்கா²
673. கத²ஞ்ச பி⁴க்கு² உபெக்கா²ஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி? ஸெய்யதா²பி நாம ஏகங் புக்³க³லங் நேவ மனாபங் ந அமனாபங் தி³ஸ்வா உபெக்க²கோ அஸ்ஸ, ஏவமேவ ஸப்³பே³ ஸத்தே உபெக்கா²ய ப²ரதி.
தத்த² கதமா உபெக்கா²? யா
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங்…பே॰… தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து – இத³ங் வுச்சதி ‘‘சித்தங்’’. இத³ங் சித்தங் இமாய உபெக்கா²ய ஸஹக³தங் ஹோதி ஸஹஜாதங் ஸங்ஸட்ட²ங் ஸம்பயுத்தங். தேன வுச்சதி ‘‘உபெக்கா²ஸஹக³தேன சேதஸா’’தி.
674. ‘‘ஏகங் தி³ஸ’’ந்தி புரத்தி²மங் வா தி³ஸங் பச்சி²மங் வா தி³ஸங் உத்தரங் வா தி³ஸங் த³க்கி²ணங் வா தி³ஸங் உத்³த⁴ங் வா அதோ⁴ வா திரியங் வா விதி³ஸங் வா.
675. ‘‘ப²ரித்வா’’தி
676. ‘‘விஹரதீ’’தி…பே॰… தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
677. ‘‘ததா² து³திய’’ந்தி யதே²வ ஏகங் தி³ஸங் ததா² து³தியங் தி³ஸங் ததா² ததியங் தி³ஸங் ததா² சதுத்த²ங் தி³ஸங் ததா² உத்³த⁴ங் ததா² அதோ⁴ ததா² திரியங் ததா² விதி³ஸங்.
678. ‘‘ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய
679. ‘‘உபெக்கா²ஸஹக³தேன
தத்த² கதமங் சித்தங்? யங் சித்தங் மனோ மானஸங்…பே॰… தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴து – இத³ங் வுச்சதி ‘‘சித்தங்’’. இத³ங் சித்தங் இமாய உபெக்கா²ய ஸஹக³தங் ஹோதி ஸஹஜாதங் ஸங்ஸட்ட²ங் ஸம்பயுத்தங். தேன வுச்சதி ‘‘உபெக்கா²ஸஹக³தேன சேதஸா’’தி.
680. ‘‘விபுலேனா’’தி யங் விபுலங் தங் மஹக்³க³தங், யங் மஹக்³க³தங் தங் அப்பமாணங், யங் அப்பமாணங் ஸோ அவேரோ, யோ அவேரோ ஸோ அப்³யாபஜ்ஜோ.
681. ‘‘ப²ரித்வா’’தி ப²ரித்வா அதி⁴முச்சித்வா.
682. ‘‘விஹரதீ’’தி…பே॰… தேன வுச்சதி ‘‘விஹரதீ’’தி.
ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயங்.
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயங்
683. சதஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ – மெத்தா, கருணா, முதி³தா, உபெக்கா².
684. தத்த² கதமா மெத்தா? இத⁴
தத்த² கதமா மெத்தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங்
தத்த² கதமா மெத்தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா ச விராகா³…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
685. இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி விவிச்ச அகுஸலேஹி த⁴ம்மேஹி அவிதக்கங் விசாரமத்தங் விவேகஜங் பீதிஸுக²ங் து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா
686. தத்த²
தத்த² கதமா கருணா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா ச விராகா³…பே॰… து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா கருணாய ஸம்பயுத்தா.
தத்த² கதமா கருணா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா ச விராகா³…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா கருணாய ஸம்பயுத்தா.
687. இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி விவிச்ச அகுஸலேஹி த⁴ம்மேஹி அவிதக்கங் விசாரமத்தங் விவேகஜங் பீதிஸுக²ங் து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா கருணாய ஸம்பயுத்தா.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங்
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா ச விராகா³…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா
688. தத்த² கதமா முதி³தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா முதி³தாய ஸம்பயுத்தா.
தத்த² கதமா முதி³தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங்
தத்த² கதமா முதி³தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா ச விராகா³…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா முதி³தாய ஸம்பயுத்தா.
689. இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா முதி³தாய ஸம்பயுத்தா.
இத⁴
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி முதி³தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே முதி³தா முதி³தாயனா முதி³தாயிதத்தங் முதி³தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘முதி³தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா முதி³தாய ஸம்பயுத்தா.
இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி பீதியா
690. தத்த² கதமா உபெக்கா²? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி ஸுக²ஸ்ஸ ச பஹானா…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி உபெக்கா²ஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே உபெக்கா² உபெக்கா²யனா உபெக்கா²யிதத்தங் உபெக்கா²சேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘உபெக்கா²’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா உபெக்கா²ய ஸம்பயுத்தா.
691. சதஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ – மெத்தா, கருணா, முதி³தா, உபெக்கா².
692. தத்த² கதமா மெத்தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், தஸ்மிங் ஸமயே ப²ஸ்ஸோ ஹோதி…பே॰… அவிக்கே²போ ஹோதி. இமே த⁴ம்மா குஸலா. தஸ்ஸேவ ரூபாவசரஸ்ஸ குஸலஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கதத்தா உபசிதத்தா விபாகங் விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘மெத்தா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா மெத்தாய ஸம்பயுத்தா.
தத்த²
693. தத்த² கதமா கருணா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், தஸ்மிங் ஸமயே ப²ஸ்ஸோ ஹோதி…பே॰… அவிக்கே²போ ஹோதி. இமே த⁴ம்மா குஸலா. தஸ்ஸேவ ரூபாவசரஸ்ஸ குஸலஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கதத்தா உபசிதத்தா விபாகங் விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே கருணா கருணாயனா கருணாயிதத்தங் கருணாசேதோவிமுத்தி – அயங் வுச்சதி ‘‘கருணா’’. அவஸேஸா த⁴ம்மா கருணாய ஸம்பயுத்தா.
தத்த² கதமா கருணா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி கருணாஸஹக³தங், தஸ்மிங் ஸமயே ப²ஸ்ஸோ ஹோதி…பே॰… அவிக்கே²போ ஹோதி. இமே த⁴ம்மா குஸலா. தஸ்ஸேவ ரூபாவசரஸ்ஸ குஸலஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கதத்தா உபசிதத்தா விபாகங் விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங்
694. தத்த²
தத்த²
695. தத்த²
696. சதஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ – மெத்தா, கருணா, முதி³தா, உபெக்கா².
697. தத்த²
தத்த² கதமா மெத்தா? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே ரூபாவசரங் ஜா²னங் பா⁴வேதி கிரியங் நேவ குஸலங் நாகுஸலங் ந ச கம்மவிபாகங் தி³ட்ட²த⁴ம்மஸுக²விஹாரங் விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங் ஜா²னங்…பே॰… ததியங் ஜா²னங்…பே॰… பட²மங் ஜா²னங்…பே॰… து³தியங் ஜா²னங்…பே॰… ததியங் ஜா²னங்…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி மெத்தாஸஹக³தங், யா தஸ்மிங் ஸமயே மெத்தி மெத்தாயனா மெத்தாயிதத்தங் மெத்தாசேதோவிமுத்தி
698. தத்த²
அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயங்.
3. பஞ்ஹாபுச்ச²கங்
699. சதஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ – இத⁴ பி⁴க்கு² மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி ததா² து³தியங் ததா² ததியங் ததா² சதுத்த²ங், இதி உத்³த⁴மதோ⁴ திரியங் ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோகங் மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா விபுலேன மஹக்³க³தேன அப்பமாணேன அவேரேன அப்³யாபஜ்ஜேன ப²ரித்வா விஹரதி; கருணாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதி ததா² து³தியங் ததா² ததியங் ததா² சதுத்த²ங், இதி உத்³த⁴மதோ⁴ திரியங் ஸப்³ப³தி⁴ ஸப்³ப³த்ததாய ஸப்³பா³வந்தங் லோகங் கருணாஸஹக³தேன சேதஸா
700. சதுன்னங் அப்பமஞ்ஞானங் கதி குஸலா, கதி அகுஸலா, கதி அப்³யாகதா…பே॰… கதி ஸரணா, கதி அரணா?
1. திகங்
701. ஸியா
2. து³கங்
702. மெத்தா ஹேது, திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ந ஹேதூ, ஸஹேதுகா, ஹேதுஸம்பயுத்தா. மெத்தா ஹேது
ஸப்பச்சயா, ஸங்க²தா, அனித³ஸ்ஸனா, அப்படிகா⁴, அரூபா, லோகியா, கேனசி விஞ்ஞெய்யா, கேனசி ந விஞ்ஞெய்யா, நோ ஆஸவா, ஸாஸவா, ஆஸவவிப்பயுத்தா
நோ ஸங்யோஜனா…பே॰… நோ க³ந்தா²…பே॰… நோ ஓகா⁴…பே॰… நோ யோகா³…பே॰… நோ நீவரணா…பே॰… நோ பராமாஸா
நோ உபாதா³னா…பே॰… நோ கிலேஸா…பே॰… ந த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³பா³, ந பா⁴வனாய பஹாதப்³பா³, ந த³ஸ்ஸனேன பஹாதப்³ப³ஹேதுகா, ந பா⁴வனாய பஹாதப்³ப³ஹேதுகா. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ஸியா ஸவிதக்கா, ஸியா அவிதக்கா; உபெக்கா² அவிதக்கா. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ஸியா ஸவிசாரா, ஸியா அவிசாரா; உபெக்கா² அவிசாரா. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ஸியா ஸப்பீதிகா, ஸியா அப்பீதிகா; உபெக்கா² அப்பீதிகா. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ஸியா பீதிஸஹக³தா, ஸியா ந பீதிஸஹக³தா; உபெக்கா² ந பீதிஸஹக³தா. திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ஸுக²ஸஹக³தா, உபெக்கா² ந ஸுக²ஸஹக³தா. உபெக்கா² உபெக்கா²ஸஹக³தா, திஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞாயோ ந உபெக்கா²ஸஹக³தா, ந காமாவசரா, ரூபாவசரா, ந அரூபாவசரா, பரியாபன்னா, அனிய்யானிகா, அனியதா, ஸஉத்தரா, அரணாதி.
பஞ்ஹாபுச்ச²கங்.
அப்பமஞ்ஞாவிப⁴ங்கோ³ நிட்டி²தோ.