9. இத்³தி⁴பாத³விப⁴ங்கோ³
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா
431. இத்³தி⁴-ஸத்³த³ஸ்ஸ பாத³-ஸத்³த³ஸ்ஸ ஏகோ கரணமேவத்தோ² வுத்தோ. பஜ்ஜிதப்³பா³வ இத்³தி⁴ வுத்தா, ந ச இஜ்ஜ²ந்தீ பஜ்ஜிதப்³பா³ ச இத்³தி⁴ பஜ்ஜனகரணேன பாதே³ன ஸமானாதி⁴கரணா ஹோதீதி ‘‘பட²மேனத்தே²ன இத்³தி⁴ ஏவ பாதோ³ இத்³தி⁴பாதோ³’’தி ந ஸக்கா வத்துங், ததா² இத்³தி⁴கிரியாகரணேன ஸாதே⁴தப்³பா³ ச வுத்³தி⁴ஸங்கா²தா இத்³தி⁴ பஜ்ஜனகிரியாகரணேன பஜ்ஜிதப்³பா³தி த்³வின்னங் கரணானங் ந அஸமானாதி⁴கரணதா ஸம்ப⁴வதீதி ‘‘து³தியேனத்தே²ன இத்³தி⁴யா பாதோ³ இத்³தி⁴பாதோ³’’தி ச ந ஸக்கா வத்துங், தஸ்மா பட²மேனத்தே²ன இத்³தி⁴யா பாதோ³ இத்³தி⁴பாதோ³, து³தியேனத்தே²ன இத்³தி⁴ ஏவ பாதோ³ இத்³தி⁴பாதோ³தி ஏவங் யோஜனா யுஜ்ஜதி.
‘‘ச²ந்த³ங் சே…பே॰… அயங் வுச்சதி ச²ந்த³ஸமாதீ⁴’’தி இமாய பாளியா ச²ந்தா³தி⁴பதி ஸமாதி⁴ ச²ந்த³ஸமாதீ⁴தி அதி⁴பதி-ஸத்³த³லோபங் கத்வா ஸமாஸோ வுத்தோதி விஞ்ஞாயதி, அதி⁴பதி-ஸத்³த³த்த²த³ஸ்ஸனவஸேன பன ‘‘ச²ந்த³ஹேதுகோ ச²ந்தா³தி⁴கோ வா ஸமாதி⁴ ச²ந்த³ஸமாதீ⁴’’தி அட்ட²கதா²யங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். பதா⁴னபூ⁴தாதி வீரியபூ⁴தாதி கேசி வத³ந்தி. ஸங்க²தஸங்கா²ராதி³னிவத்தனத்த²ஞ்ஹி பதா⁴னக்³க³ஹணந்தி. அத² வா தங் தங் விஸேஸங் ஸங்க²ரோதீதி ஸங்கா²ரோ, ஸப்³ப³ங் வீரியங். தத்த² சதுகிச்சஸாத⁴கதோ அஞ்ஞஸ்ஸ நிவத்தனத்த²ங் பதா⁴னக்³க³ஹணந்தி பதா⁴னபூ⁴தா ஸெட்ட²பூ⁴தாதி அத்தோ². சதுப்³பி³த⁴ஸ்ஸ பன வீரியஸ்ஸ அதி⁴ப்பேதத்தா ப³ஹுவசனநித்³தே³ஸோ கதோ. அதி⁴ட்டா²னட்டே²னாதி து³வித⁴த்தா²யபி இத்³தி⁴யா அதி⁴ட்டா²னத்தே²ன. பாத³பூ⁴தந்தி இமினா விஸுங் ஸமாஸயோஜனாவஸேன பன யோ புப்³பே³ இத்³தி⁴பாத³த்தோ² பாத³-ஸத்³த³ஸ்ஸ உபாயத்த²தங் க³ஹெத்வா யதா²யுத்தோ வுத்தோ, ஸோ வக்க²மானானங் படிலாப⁴புப்³ப³பா⁴கா³னங் கத்துகரணித்³தி⁴பா⁴வங், உத்தரசூளபா⁴ஜனீயே வா வுத்தேஹி
வீரியித்³தி⁴பாத³னித்³தே³ஸே ‘‘வீரியஸமாதி⁴பதா⁴னஸங்கா²ரஸமன்னாக³த’’ந்தி த்³விக்க²த்துங் வீரியங் ஆக³தங். தத்த² புரிமங் ஸமாதி⁴விஸேஸனங் ‘‘வீரியாதி⁴பதி ஸமாதி⁴ வீரியஸமாதீ⁴’’தி, து³தியங் ஸமன்னாக³மங்க³த³ஸ்ஸனங். த்³வேயேவ ஹி ஸப்³ப³த்த² ஸமன்னாக³மங்கா³னி ஸமாதி⁴ பதா⁴னஸங்கா²ரோ ச, ச²ந்தா³த³யோ ஸமாதி⁴விஸேஸனானி, பதா⁴னஸங்கா²ரோ ‘‘ச²ந்த³ஸமாதி⁴…பே॰… இத்³தி⁴பாத³’’ந்தி எத்த² நிஸ்ஸயத்தே²பி பாத³-ஸத்³தே³ உபாயத்தே²ன ச²ந்தா³தீ³னங் இத்³தி⁴பாத³தா வுத்தா ஹோதி. தேனேவ உத்தரசூளபா⁴ஜனீயே ‘‘சத்தாரோ இத்³தி⁴பாதா³ ச²ந்தி³த்³தி⁴பாதோ³’’திஆதி³னா ச²ந்தா³தீ³னமேவ இத்³தி⁴பாத³தா வுத்தா. பஞ்ஹபுச்ச²கே ச ‘‘சத்தாரோ இத்³தி⁴பாதா³ இத⁴ பி⁴க்கு² ச²ந்த³ஸமாதீ⁴’’திஆதி³னாவ (விப⁴॰ 462) உத்³தே³ஸங் கத்வாபி புன ச²ந்தா³தீ³னங்யேவ குஸலாதி³பா⁴வோ விப⁴த்தோதி. உபாயித்³தி⁴பாத³த³ஸ்ஸனத்த²மேவ ஹி நிஸ்ஸயித்³தி⁴பாத³த³ஸ்ஸனங் கதங், அஞ்ஞதா² சதுப்³பி³த⁴தா ந ஹோதீதி அயமெத்த² பாளிவஸேன அத்த²வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.
433. ரத²து⁴ரேதி ரத²ஸ்ஸ புரதோ. ஹீனஜாதிகோ சண்டா³லோ உபட்டா²னாதி³கு³ணயோகே³பி ஸேனாபதிட்டா²னாதீ³னி ந லப⁴தீதி ஆஹ ‘‘ஜாதிங் ஸோதெ⁴த்வா…பே॰… ஜாதிங் அவஸ்ஸயதீ’’தி. அமந்தனீயோதி ஹிதாஹிதமந்தனே ந அரஹோ.
ரட்ட²பாலத்தே²ரோ ச²ந்தே³ ஸதி கத²ங் நானுஜானிஸ்ஸந்தீதி ஸத்தபி ப⁴த்தானி அபு⁴ஞ்ஜித்வா மாதாபிதரோ அனுஜானாபெத்வா பப்³ப³ஜித்வா ச²ந்த³மேவ அவஸ்ஸாய லோகுத்தரத⁴ம்மங் நிப்³ப³த்தேஸீதி ஆஹ ‘‘ரட்ட²பாலத்தே²ரோ வியா’’தி.
மோக⁴ராஜத்தே²ரோ வீமங்ஸங் அவஸ்ஸயீதி தஸ்ஸ ப⁴க³வா ‘‘ஸுஞ்ஞதோ லோகங் அவெக்க²ஸ்ஸூ’’தி (ஸு॰ நி॰ 1125) ஸுஞ்ஞதாகத²ங்
அபே⁴த³தோதி
ச²ந்தி³த்³தி⁴பாத³ஸமாதி⁴த்³தி⁴பாதா³த³யோ விஸிட்டா², பாதோ³ ஸப்³பி³த்³தீ⁴னங் ஸாதா⁴ரணத்தா அவிஸிட்டோ², தஸ்மா விஸிட்டெ²ஸ்வேவ பவேஸங் அவத்வா அவிஸிட்டே² ச பவேஸங் வத்துங் யுத்தந்தி த³ஸ்ஸேதுங் ஸப்³ப³த்த² ‘‘பாதே³ பதிட்டா²திபி வத்துங் வட்டதீ’’தி ஆஹ. தத்தே²வாதி ச²ந்த³ஸமாதி⁴பதா⁴னஸங்கா²ரஇத்³தி⁴பாதே³ஸு, சதூஸு ச²ந்தா³தி³கெஸ்வேவாதி அத்தோ². ‘‘ச²ந்த³வதோ கோ ஸமாதி⁴ ந இஜ்ஜி²ஸ்ஸதீ’’தி ஸமாதி⁴பா⁴வனாமுகே²ன பா⁴விதா ஸமாதி⁴பா⁴விதா.
எத்த² பனாதி பே⁴த³கதா²யங் அபே⁴த³கத²னதோ அபி⁴னவங் நத்தீ²தி அத்தோ². யே ஹி தயோ த⁴ம்மா அபே⁴த³கதா²யங் இத்³தி⁴இத்³தி⁴பாதொ³த்வேவ வுத்தா, தே ஏவ பே⁴த³கதா²யங் இத்³தீ⁴பி ஹொந்தி இத்³தி⁴பாதா³பி, ஸேஸா இத்³தி⁴பாதா³ ஏவாதி ஏவங் அபி⁴னவாபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ச²ந்தோ³ ஸமாதீ⁴’’திஆதி³மாஹ. இமே ஹி தயோ…பே॰… ந வினா, தஸ்மா ஸேஸா ஸம்பயுத்தகா சத்தாரோ க²ந்தா⁴ தேஸங் திண்ணங் இஜ்ஜ²னேன இத்³தி⁴ நாம ப⁴வெய்யுங், ந அத்தனோ ஸபா⁴வேனாதி தே இத்³தி⁴பாதா³ ஏவ ஹொந்தி, ந இத்³தீ⁴தி ஏவமித³ங் புரிமஸ்ஸ காரணபா⁴வேன வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். அத² வா திண்ணங் இத்³தி⁴தா இத்³தி⁴பாத³தா ச வுத்தா, ஸேஸானஞ்ச இத்³தி⁴பாத³தாவ, தங் ஸப்³ப³ங் ஸாதே⁴துங் ‘‘இமே ஹி தயோ…பே॰… ந வினா’’தி ஆஹ. தேன யஸ்மா இஜ்ஜ²ந்தி, தஸ்மா இத்³தி⁴. இஜ்ஜ²மானா ச யஸ்மா ஸம்பயுத்தகேஹி ஸஹேவ இஜ்ஜ²ந்தி, ந வினா, தஸ்மா ஸம்பயுத்தகா இத்³தி⁴பாதா³, தத³ந்தோக³த⁴த்தா பன தே தயோ த⁴ம்மா இத்³தி⁴பாதா³பி ஹொந்தீதி த³ஸ்ஸேதி. ஸம்பயுத்தகானம்பி பன க²ந்தா⁴னங் இத்³தி⁴பா⁴வபரியாயோ அத்தீ²தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸம்பயுத்தகா பனா’’திஆதி³மாஹ. சதூஸு க²ந்தே⁴ஸு ஏகதே³ஸஸ்ஸ இத்³தி⁴தா, சதுன்னம்பி ‘‘இத்³தி⁴யா பாதோ³ இத்³தி⁴பாதோ³’’தி இமினா அத்தே²ன இத்³தி⁴பாத³தா, புனபி சதுன்னங் க²ந்தா⁴னங் ‘‘இத்³தி⁴ ஏவ பாதோ³ இத்³தி⁴பாதோ³’’தி இமினா அத்தே²ன இத்³தி⁴பாத³தா ச த³ஸ்ஸிதா, ந அஞ்ஞஸ்ஸாதி கத்வா ஆஹ ‘‘ந அஞ்ஞஸ்ஸ கஸ்ஸசி அதி⁴வசன’’ந்தி. இமினா ‘‘இத்³தி⁴ நாம அனிப்ப²ன்னா’’தி இத³ங் வாத³ங் படிஸேதே⁴தி.
படிலாப⁴புப்³ப³பா⁴கா³னங் படிலாப⁴ஸ்ஸேவ ச இத்³தி⁴இத்³தி⁴பாத³தாவசனங் அபுப்³ப³ந்தி கத்வா புச்ச²தி ‘‘கேனட்டே²ன இத்³தி⁴, கேனட்டே²ன பாதோ³’’தி. படிலாபோ⁴ புப்³ப³பா⁴கோ³ ‘‘பதிட்டா²னட்டே²னேவ பாதோ³’’தி. ச²ந்தோ³யேவ…பே॰… வீமங்ஸாவ வீமங்ஸித்³தி⁴பாதோ³தி கதி²தங், தஸ்மா ந சத்தாரோ க²ந்தா⁴ இத்³தி⁴யா ஸமானகாலிகா நானாக்க²ணிகா வா இத்³தி⁴பாதா³, ஜெட்ட²கபூ⁴தா பன ச²ந்தா³த³யோ ஏவ ஸப்³ப³த்த² இத்³தி⁴பாதா³தி அயமேவ தேஸங் அட்ட²கதா²சரியானங் அதி⁴ப்பாயோ. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயே ஹி அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயே ச ஸமாதி⁴விஸேஸனவஸேன த³ஸ்ஸிதானங் உபாயபூ⁴தானங் இத்³தி⁴பாதா³னங் பாகடகரணத்த²ங் உத்தரசூளபா⁴ஜனீயங் வுத்தந்தி. கேசீதி உத்தரவிஹாரவாஸிதே²ரா கிர.
ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா
444. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயே ‘‘இத்³தி⁴பாதோ³தி ததா²பூ⁴தஸ்ஸ ப²ஸ்ஸோ…பே॰… பக்³கா³ஹோ அவிக்கே²போ’’தி (விப⁴॰ 447) இத்³தி⁴இத்³தி⁴பாத³த்த²த³ஸ்ஸனத்த²ங் பக்³கா³ஹாவிக்கே²பா வுத்தா, சித்தபஞ்ஞா ச ஸங்கி²பித்வாதி. சத்தாரி நயஸஹஸ்ஸானி விப⁴த்தானீதி இத³ங் ஸாதி⁴பதிவாரானங் பரிபுண்ணானங் அபா⁴வா விசாரேதப்³ப³ங். ந ஹி அதி⁴பதீனங் அதி⁴பதயோ விஜ்ஜந்தி, ஏகேகஸ்மிங் பன இத்³தி⁴பாத³னித்³தே³ஸே ஏகேகோ அதி⁴பதிவாரோ லப்³ப⁴தீதி ஸோளஸ ஸோளஸ நயஸதானி லப்³ப⁴ந்தி.
அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
3. பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா
நனு அட்ட²கதா²யங் (பட்டா²॰ அட்ட²॰ 1.3) வுத்தா ‘‘கஸ்மா பன யதா² ஹேதுபச்சயனித்³தே³ஸே ‘ஹேதூ ஹேதுஸம்பயுத்தகான’ந்தி வுத்தங், ஏவமித⁴ ‘அதி⁴பதீ அதி⁴பதிஸம்பயுத்தகான’ந்தி அவத்வா ‘ச²ந்தா³தி⁴பதி ச²ந்த³ஸம்பயுத்தகான’ந்திஆதி³னா நயேன தே³ஸனா கதாதி? ஏகக்க²ணே அபா⁴வதோ’’தி. ஸதி ச சதுன்னங் அதி⁴பதீனங் ஸஹபா⁴வே ‘‘அரியமக்³க³ஸமங்கி³ஸ்ஸ வீமங்ஸாதி⁴பதெய்யங் மக்³க³ங் பா⁴வெந்தஸ்ஸா’’தி விஸேஸனங் ந கத்தப்³ப³ங் ஸியா அவீமங்ஸாதி⁴பதிகஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ அபா⁴வா. ச²ந்தா³தீ³னங் அஞ்ஞமஞ்ஞாதி⁴பதிகரணபா⁴வே ச ‘‘வீமங்ஸங் ட²பெத்வா தங்ஸம்பயுத்தோ’’திஆதி³னா ச²ந்தா³தீ³னங் வீமங்ஸாதி⁴பதிகத்தவசனங் ந வத்தப்³ப³ங் ஸியா. ததா² ‘‘சத்தாரோ அரியமக்³கா³ ஸியா மக்³கா³தி⁴பதினோ, ஸியா ந வத்தப்³பா³ மக்³கா³தி⁴பதினோ’’தி (த⁴॰ ஸ॰ 1429) ஏவமாதீ³ஹிபி அதி⁴பதீனங் ஸஹபா⁴வோ படிக்கி²த்தோ ஏவாதி.
பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா நிட்டி²தா.
இத்³தி⁴பாத³விப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.