புக்³க³லபஞ்ஞத்திபகரண-மூலடீகா
1. மாதிகாவண்ணனா
1. த⁴ம்மஸங்க³ஹே ‘‘ச² பஞ்ஞத்தியோ’’திஆதி³னா புக்³க³லபஞ்ஞத்தி ஆரத்³தா⁴. தத்த² யே த⁴ம்மே புப்³பா³பரியபா⁴வேன பவத்தமானே அஸபா⁴வஸமூஹவஸேன உபாதா³ய ‘‘புக்³க³லோ, இத்தீ², புரிஸோ, தே³வோ, மனுஸ்ஸோ’’திஆதி³கா புக்³க³லபஞ்ஞத்தி ஹோதி, தேஸங் அஞ்ஞேஸஞ்ச பா³ஹிரரூபனிப்³பா³னானங் ஸஸபா⁴வஸமூஹஸஸபா⁴வபே⁴த³வஸேன பஞ்ஞாபனா ஸபா⁴வபஞ்ஞத்தீதி க²ந்த⁴பஞ்ஞத்திஆதி³கா பஞ்சவிதா⁴ வேதி³தப்³பா³. தாய த⁴ம்மஸங்க³ஹாதீ³ஸு விப⁴த்தா ஸபா⁴வபஞ்ஞத்தி ஸப்³பா³பி ஸங்க³ஹிதா ஹோதி. புக்³க³லபஞ்ஞத்தி பன அஸபா⁴வபஞ்ஞத்தி. தாய ச ஸமயவிமுத்தாதி³ப்பபே⁴தா³ய ஸத்தஸந்தானக³தே பரிஞ்ஞெய்யாதி³ஸபா⁴வத⁴ம்மே உபாதா³ய பவத்திதோ பதா⁴னாய ‘‘விஹாரோ மஞ்சோ’’திஆதி³கா ச ஸப்³பா³ அஸபா⁴வபஞ்ஞத்தி ஸங்க³ஹிதா ஹோதி.
எத்தாவதா புக்³க³லபஞ்ஞத்தீதி நாமங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். யே த⁴ம்மே இத⁴ பஞ்ஞபேதுகாமோதி பஞ்ஞத்தியா வத்து²பா⁴வேன த³ஸ்ஸேதுகாமோதி அதி⁴ப்பாயோ. ந ஹி ஏதஸ்மிங் பகரணே பஞ்ஞாபனங் கரோதி, வத்தூ²ஹி பன பஞ்ஞத்தியோ த³ஸ்ஸேதீதி.
க²ந்தா⁴தி பஞ்ஞாபனாதி இத³ங் க²ந்தா⁴தி ரூபங் பத²வீதிஆதி³கா ஸப்³பா³பி ஸாமஞ்ஞப்பபே⁴த³பஞ்ஞாபனா நாம ஹோதி, தங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். பஞ்ஞாபனாதி ஏதஸ்ஸ பன த³ஸ்ஸனா ட²பனாதி ஏதே த்³வே அத்தா², தேஸங் பகாஸனா நிக்கி²பனாதி. தத்த² ‘‘ரூபக்க²ந்தோ⁴…பே॰… அஞ்ஞாதாவிந்த்³ரியங் ஸமயவிமுத்தோ’’திஆதி³னா இத³மேவங்னாமகங் இத³மேவங்னாமகந்தி தங்தங்கொட்டா²ஸிககரணங் போ³த⁴னமேவ நிக்கி²பனா, ந பஞ்ஞபேதப்³பா³னங் மஞ்சாதீ³னங் விய டா²னஸம்ப³ந்த⁴கரணங். யோ பனாயங் ‘‘நாமபஞ்ஞத்தி ஹி த³ஸ்ஸேதி ச ட²பேதி சா’’தி கத்துனித்³தே³ஸோ கதோ, ஸோ பா⁴வபூ⁴தாய கரணபூ⁴தாய வா நாமபஞ்ஞத்தியா தேஸங் தேஸங் த⁴ம்மானங் தி³ட்ட²தாய ட²பிததாய ச தங்னிமித்ததங் ஸந்தா⁴ய கதோதி வேதி³தப்³போ³.
விஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தீதிஆதி³னா வசனேன பாளியங் அனாக³ததங் ஸந்தா⁴ய ‘‘பாளிமுத்தகேனா’’திஆதி³மாஹ. குஸலாகுஸலஸ்ஸேவாதி குஸலாகுஸலஸ்ஸ விய. விஜ்ஜமானஸ்ஸாதி ஏதஸ்ஸ அத்தோ² ஸதோதி, தஸ்ஸ அத்தோ² ஸம்பூ⁴தஸ்ஸாதி. விஜ்ஜமானஸ்ஸ ஸதோதி வா விஜ்ஜமானபூ⁴தஸ்ஸாதி அத்தோ². தமேவத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ஸம்பூ⁴தஸ்ஸா’’தி. தேன அவிஜ்ஜமானபா⁴வங் படிக்கி²பதி. ததா² அவிஜ்ஜமானஸ்ஸாதி யதா² குஸலாதீ³னி அகுஸலாதி³ஸபா⁴வதோ, ப²ஸ்ஸாத³யோ ச வேத³னாதி³ஸபா⁴வதோ வினிவத்தஸபா⁴வானி விஜ்ஜந்தி, ததா² அவிஜ்ஜமானஸ்ஸ யே த⁴ம்மே உபாதா³ய ‘‘இத்தீ², புரிஸோ’’தி உபலத்³தி⁴ ஹோதி, தே அபனெத்வா தேஹி வினிவத்தஸ்ஸ இத்தி²ஆதி³ஸபா⁴வஸ்ஸ அபா⁴வதோ அஸம்பூ⁴தஸ்ஸாதி அத்தோ². யங் பனேதஸ்ஸ ‘‘தேனாகாரேன அவிஜ்ஜமானஸ்ஸ அஞ்ஞேனாகாரேன விஜ்ஜமானஸ்ஸா’’தி அத்த²ங் கேசி வத³ந்தி, தத்த² யங் வத்தப்³ப³ங், தங் பஞ்ஞத்திது³கே வுத்தமேவ. அவிஜ்ஜமானேபி ஸபா⁴வே லோகனிருத்திங் அனுக³ந்த்வா அனபி⁴னிவேஸேன சித்தேன ‘‘இத்தீ², புரிஸோ’’தி க³ஹணஸப்³பா⁴வா ‘‘லோகனிருத்திமத்தஸித்³த⁴ஸ்ஸா’’தி ஆஹ. ஸாபி⁴னிவேஸேன பன சித்தேன க³ய்ஹமானங் பஞ்சமஸச்சாதி³கங் ந ஸபா⁴வதோ, நாபி ஸங்கேதேன ஸித்³த⁴ந்தி ‘‘ஸப்³பா³காரேனபி அனுபலப்³ப⁴னெய்ய’’ந்தி வுத்தங். தாஸு இமஸ்மிங்…பே॰… லப்³ப⁴ந்தீதி இமஸ்மிங் பகரணே ஸரூபதோ திஸ்ஸன்னங் ஆக³ததங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங்.
யதா²வுத்தஸ்ஸ பன அட்ட²கதா²னயஸ்ஸ அவிரோதே⁴ன ஆசரியவாதா³ யோஜேதப்³பா³, தஸ்மா பஞ்ஞபேதப்³ப³ட்டே²ன சேஸா பஞ்ஞத்தீதி ஏதஸ்ஸ ஸபா⁴வதோ அவிஜ்ஜமானத்தா பஞ்ஞபேதப்³ப³மத்தட்டே²ன பஞ்ஞத்தீதி அத்தோ². பஞ்ஞபேதப்³ப³ம்பி ஹி ஸஸபா⁴வங் தஜ்ஜபரமத்த²னாமலாப⁴தோ ந பரதோ லபி⁴தப்³ப³ங்
கிரீடங் மகுடங், தங் அஸ்ஸ அத்தீ²தி கிரீடீ. ஏதஸ்மிஞ்ச ஆசரியவாதே³ அனூனேன லக்க²ணேன ப⁴விதப்³ப³ந்தி ஸப்³ப³ஸமோரோதோ⁴ காதப்³போ³. து³தியங் ததியந்தி ஏவங்பகாரா ஹி உபனிதா⁴பஞ்ஞத்தி உபனிக்கி²த்தகபஞ்ஞத்தி ச ஸங்கா²தப்³ப³ப்பதா⁴னத்தா ச²பி பஞ்ஞத்தியோ ப⁴ஜதீதி யுத்தங் வத்துங், இதரா ச யதா²யோக³ங் தங் தங் பஞ்ஞத்திந்தி. து³தியங் ததியங் த்³வே தீணீதிஆதி³ பன ஸங்கா² நாம காசி நத்தீ²தி தாஸங் உபாதா³ஸந்ததிபஞ்ஞத்தீனங் அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திபா⁴வங், இதராஸஞ்ச உபனிதா⁴பஞ்ஞத்தீனங் யதா²னித³ஸ்ஸிதானங் அவிஜ்ஜமானேனஅவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திபா⁴வங் மஞ்ஞமானோ ஆஹ ‘‘ஸேஸா அவிஜ்ஜமானபக்க²ஞ்சேவ அவிஜ்ஜமானேனஅவிஜ்ஜமானபக்க²ஞ்ச ப⁴ஜந்தீ’’தி. து³தியங் ததியங் த்³வே தீணீதிஆதீ³னங் உபனிதா⁴உபனிக்கி²த்தகபஞ்ஞத்தீனங் அவிஜ்ஜமானேனஅவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திபா⁴வமேவ மஞ்ஞதி. யஞ்ஹி பட²மாதி³கங் அபெக்கி²த்வா யஸ்ஸ சேகாதி³கஸ்ஸ உபனிக்கி²பித்வா பஞ்ஞாபீயதி, தஞ்ச ஸங்கா²னங் கிஞ்சி நத்தீ²தி. ததா² ஸந்ததிபஞ்ஞத்தியா ச. ந ஹி அஸீதி ஆஸீதிகோ ச விஜ்ஜமானோதி.
ஏகச்சா பூ⁴மிபஞ்ஞத்தீதி காமாவசராதி³பஞ்ஞத்திங் ஸந்தா⁴யாஹ. காமாவசராதீ³ ஹி ஸபா⁴வத⁴ம்மாதி அதி⁴ப்பாயோ. காமோதி பன ஓகாஸே க³ஹிதே அவிஜ்ஜமானேனவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி ஏஸா ப⁴விதுங் அரஹதி, கம்மனிப்³ப³த்தக்க²ந்தே⁴ஸு க³ஹிதேஸு விஜ்ஜமானேனவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. யதா² பன வசனஸங்கா²தாய வசனஸமுட்டா²பகசேதனாஸங்கா²தாய வா கிரியாய பா⁴ணகோதி புக்³க³லஸ்ஸ பஞ்ஞத்தி விஜ்ஜமானேனஅவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திபக்க²ங் ப⁴ஜதி, ஏவங் கிஸோ தூ²லோதி ரூபாயதனஸங்கா²தேன ஸண்டா²னேன புக்³க³லாதீ³னங் பஞ்ஞாபனா விஜ்ஜமானேனஅவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி ப⁴விதுங் அரஹதி. ஸண்டா²னந்தி
2. ‘‘யாவதா பஞ்சக்க²ந்தா⁴’’திஆதி³கஸ்ஸ அத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘யத்தகேன பஞ்ஞாபனேனா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² யாவதா பஞ்சக்க²ந்தா⁴தி யாவதா ரூபக்க²ந்தோ⁴…பே॰… விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴தி க²ந்தா⁴னங் க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தி, எத்தாவதா க²ந்தா⁴னங் க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தி, ஏவங் பாளியோஜனங் கத்வா ஸங்கே²பப்பபே⁴த³வஸேன அயங் அத்தோ² வுத்தோதி வேதி³தப்³போ³. ‘‘யாவதா பஞ்சக்க²ந்தா⁴’’தி, ‘‘க²ந்தா⁴னங் க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தீ’’தி ஹி இமஸ்ஸ அத்தோ² ‘‘யத்தகேன பஞ்ஞாபனேன ஸங்கே²பதோ பஞ்சக்க²ந்தா⁴தி வா’’தி ஏதேன த³ஸ்ஸிதோ, ‘‘யாவதா ரூபக்க²ந்தோ⁴’’திஆதி³கஸ்ஸ பன ‘‘பபே⁴த³தோ ரூபக்க²ந்தோ⁴’’திஆதி³கேனாதி. தத்த² ரூபக்க²ந்தோ⁴…பே॰… விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴தி பபே⁴த³னித³ஸ்ஸனமத்தமேதங். தேன அவுத்தோபி ஸப்³போ³ ஸங்க³ஹிதோ ஹோதீதி ‘‘தத்ராபி ரூபக்க²ந்தோ⁴ காமாவசரோ’’திஆதி³ வுத்தங். அயங் வா எத்த² பாளியா அத்த²யோஜனா – ‘‘யாவதா’’தி இத³ங் ஸப்³பே³ஹி பதே³ஹி யோஜெத்வா யத்தகா பஞ்சக்க²ந்தா⁴, தத்தகா க²ந்தா⁴னங் க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தி. யத்தகோ பஞ்சன்னங் க²ந்தா⁴னங் தப்பபே⁴தா³னஞ்ச ரூபக்க²ந்தா⁴தீ³னங் பபே⁴தோ³, தத்தகோ க²ந்தா⁴னங் க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தியா பபே⁴தோ³தி பகரணந்தரே வுத்தேன வத்து²பே⁴தே³ன க²ந்த⁴பஞ்ஞத்தியா பபே⁴த³ங் த³ஸ்ஸேதி. ஏஸ நயோ ‘‘யாவதா ஆயதனான’’ந்திஆதீ³ஸுபி.
7. ஏகதே³ஸேனேவாதி உத்³தே³ஸமத்தேனேவாதி அத்தோ².
மாதிகாவண்ணனா நிட்டி²தா.
2. நித்³தே³ஸவண்ணனா
1. ஏககனித்³தே³ஸவண்ணனா
1. ஜா²னங்கா³னேவ ‘‘விமொக்க²ஸஹஜாதேன நாமகாயேனா’’தி. யேன ஹி ஸத்³தி⁴ந்திஆதி³னா பட²மங் ஸமங்கி³பா⁴வத்த²ங் விவரதி. ப²ஸ்ஸேனபி பு²ட்டா²யேவ நாமாதி ஏதேன ‘‘அபிசேஸா’’திஆதி³னா வுத்தங் து³தியங் ஸம்ப²ஸ்ஸேன பு²ஸனத்த²ங், இதரேஹி இதரே காரணத்தே². ஸமங்கி³பா⁴வபு²ஸனகாரணபா⁴வா ஹி பு²ஸனாதி வுத்தாதி. புனபி பட²மத்த²மேவ து³ப்³பி³ஞ்ஞெய்யத்தா விவரந்தோ ‘‘தத்ராஸ்ஸா’’திஆதி³மாஹ. ட²பெத்வா தானி அங்கா³னி ஸேஸா அதிரேகபண்ணாஸத⁴ம்மாதி எத்த² வேத³னாஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியானி ஸங்க³ஹிதானீதி ஆஹ ‘‘சத்தாரோ க²ந்தா⁴ ஹொந்தீ’’தி. ஏவங் ஸதி வேத³னாஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியேஹி ஸுக²ஸ்ஸ பு²ஸிதப்³ப³த்தா திண்ணஞ்ச தேஸங் அனஞ்ஞத்தா தேனேவ தஸ்ஸ பு²ஸனா ஆபஜ்ஜதீதி? நாபஜ்ஜதி, வேத³யிதாதி⁴பதியட்டே²ஹி உபனிஜ்ஜா²யனபா⁴வபடிலாப⁴ஸ்ஸ வுத்தத்தா. அத² வா ட²பெத்வா தானி அங்கா³னீதி அங்கா³னங் ப³ஹுத்தா ப³ஹுவசனங். தேஸு பன பச்சேகம்பி யோஜனா காதப்³பா³ ‘‘விதக்கங் ட²பெத்வா’’திஆதி³னா. தத்த² ‘‘ஸுக²ங் ட²பெத்வா’’தி இமிஸ்ஸா யோஜனாய ஸேஸா தயோ க²ந்தா⁴ ஹொந்தி, இதராஸு சத்தாரோதி. ஸப்³ப³யோஜனாஸு ச தயோ அந்தோ கத்வா ‘‘சத்தாரோ க²ந்தா⁴ ஹொந்தீ’’தி வுத்தங்.
2. யோ அஸமயவிமொக்கே²ன ஏகச்சேஹி ஆஸவேஹி விமுத்தோ அஸமயவிமொக்கூ²பனிஸ்ஸயலாபே⁴ன ச ஸாதிஸயேன ஸமயவிமொக்கே²ன, ஸோ ஏவ ஸமயவிமுத்தோ. ஸோ ஹி தேன விமுத்தோ ஜா²னலாபீ⁴ ஸெக்கோ² ரூபாரூபப⁴வதோ அபுனராவட்டகோ காமராகா³தீ³ஹி ததா²விமுத்தோவ ஹோதீதி ஸமயவிமுத்தபஞ்ஞத்திங் லத்³து⁴ங் அரஹதி. புது²ஜ்ஜனோ பன ஜா²னலாபீ⁴ புனராவட்டகத⁴ம்மோ புன காமராகா³தி³ஸமுதா³சாரபா⁴வதோ விமுத்தோ நாம ந ஹோதீதி ஸமயவிமுத்தபஞ்ஞத்திங் நாரஹதி, தேன ஸோ ‘‘ந ஹேவ கோ²…பே॰… விஹரதீ’’தி வுத்தங், ந ஸுக்க²விபஸ்ஸகஸ்ஸேவ அஸமயவிமுத்தபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஸப்³போ³பி ஹி அரஹா அஸமயவிமுத்தோதி. பா³ஹிரானந்தி லோகுத்தரதோ ப³ஹிபூ⁴தானங், லோகியானந்தி அத்தோ².
3. அரூபக்க²ந்த⁴னிப்³பா³னமத்தவாசகோ அரூபஸத்³தோ³ ந ஹோதீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘ரூபதோ அஞ்ஞ’’ந்திஆதி³ வுத்தங். சித்தமஞ்ஜூஸந்தி ஸமாதி⁴ங். அபி⁴ஞ்ஞாதீ³னஞ்ஹி த⁴ம்மானங் பாத³கபா⁴வேன ஸமாதி⁴ மஞ்ஜூஸாஸதி³ஸோ ஹோதி. அத்³தா⁴னங் ப²ரிதுந்தி தீ³க⁴காலங் ப்³யாபேதுங், பவத்தேதுந்தி அத்தோ². ‘‘ஸம்மஜ்ஜிதப்³ப³’’ந்தி சிந்தெத்வா தத்த² ஆத³ரஸ்ஸ அகதத்தா வத்தபே⁴தோ³தி வேதி³தப்³போ³. ஏவங் வத்தபே⁴த³மத்தேன நட்டா² பன ஸமாபத்தி காமச்ச²ந்தா³தீ³ஹி நட்டா² விய ந கிஞ்சேன பச்சாஹரிதப்³பா³ ஹோதி மந்த³பாரிபந்த²கத்தா, தஸ்மா வத்தஸமிதகரணமத்தேனேவ பச்சாஹரிதப்³ப³த்தா ‘‘அப்பெந்தோவ நிஸீதீ³’’தி ஆஹ.
4. அத்தனோ அனுரூபேன பமாதே³ன வீதினாமெந்தானம்பி ஸமாபத்தி ந குப்பதீதி பரிஹீனோ நாம ந ஹோதி, தஸ்மிங் தஸ்மிங் ப்³யாஸங்கே³ படிஸங்ஹடமத்தே ஸமாபஜ்ஜிதுங் ஸமத்த²தாயாதி அதி⁴ப்பாயோ. ‘‘கிஸ்ஸ பன, ப⁴ந்தே, கீ²ணாஸவஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ லாப⁴ஸக்காரஸிலோகோ அந்தராயாயாதி? யா ஹிஸ்ஸ ஸா, ஆனந்த³, அகுப்பா சேதோவிமுத்தி, நாஹங் தஸ்ஸா லாப⁴ஸக்காரஸிலோகங் அந்தராயாய வதா³மி. யே ச க்²வஸ்ஸ, ஆனந்த³, அப்பமத்தஸ்ஸ ஆதாபினோ பஹிதத்தஸ்ஸ விஹரதோ தி³ட்ட²த⁴ம்மஸுக²விஹாரா அதி⁴க³தா, தேஸாஹமஸ்ஸ லாப⁴ஸக்காரஸிலோகங் அந்தராயாய வதா³மீ’’தி ஸுத்தே (ஸங்॰ நி॰ 2.179) பன ஸமயேன ஸமயங் ஆபஜ்ஜனேன பரிஹரிதப்³பா³னங் ஸமாபத்திஸுக²விஹாரானங் தஸ்மிங் தஸ்மிங் ப்³யாஸங்க³காலே அனிப்ப²த்திதோ லாப⁴ஸக்காரஸிலோகோ அந்தராயோதி வுத்தோதி அதி⁴ப்பாயேனஸ்ஸ தேன அவிரோதோ⁴ வேதி³தப்³போ³.
5. த⁴ம்மானங்…பே॰… பீதி எத்த² ‘‘த⁴ம்மேஹீ’’தி வத்தப்³ப³ங். இத⁴ ஹி தாஹி ஸமாபத்தீஹி பரிஹாயெய்யாதி த⁴ம்மேஹி புக்³க³லஸ்ஸ பரிஹானம்பி அபரிஹானம்பி வுத்தங். தத்த² ச புக்³க³லஸ்ஸ பமாத³மாக³ம்ம தா ஸமாபத்தியோ குப்பெய்யுந்தி த⁴ம்மானங் குப்பனங் அகுப்பனஞ்ச வுத்தங், புக்³க³லஸ்ஸ பன பரிஹானத⁴ம்மானமேவ
7-8. சேதனா அனுரக்க²ணா ஸமாபத்திஉபகாரானுபகாரபரிக்³கா³ஹிகா பஞ்ஞாஸஹிதா ஸதி. தாஹி சேதியமானஅனுரக்கி²யமானஸமாபத்தீனங் ப⁴ப்³பா³ சேதனாப⁴ப்³பா³ அனுரக்க²ணாப⁴ப்³பா³.
10. புது²ஜ்ஜனகொ³த்தந்தி புது²ஜ்ஜனஸிக்க²ங், புது²ஜ்ஜனக³தா திஸ்ஸோ ஸிக்கா² அதிக்கந்தாதி அத்தோ². தா ஹி ஸங்யோஜனத்தயானுபச்சே²தே³ன ‘‘புது²ஜ்ஜனஸிக்கா²’’தி வுச்சந்தீதி.
11. அரஹத்தமக்³க³ட்டோ² ச வட்டப⁴யதோ பஞ்ஞுப்³பே³கே³ன உப்³பி³ஜ்ஜந்தோ உத்³த⁴ம்பா⁴கி³யஸங்யோஜனேஹி உபரதோதி ப⁴யூபரதோ நாமாதி ஆஹ ‘‘ஸத்த ஸெக்கா² ப⁴யூபரதா’’தி.
12. ப⁴வங்க³பஞ்ஞாவிரஹிதா ‘‘விபாகாவரணேன ஸமன்னாக³தா’’தி இமினா க³ஹிதாதி திஹேதுகபடிஸந்தி⁴கா கேசி ‘‘து³ப்பஞ்ஞா’’தி இமினா க³ய்ஹந்தீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘அப்படிலத்³த⁴மக்³க³ப²லூபனிஸ்ஸயா’’தி. பஞ்ஞாய ஹி வினா ந தது³பனிஸ்ஸயோ அத்தீ²தி.
14. யத்த² நியதானியதவோமிஸ்ஸா பவத்தி அத்தி², தத்தே²வ நியதத⁴ம்மா ஹொந்தீதி உத்தரகுரூஸு தத³பா⁴வா நியதோ நாம நத்தீ²தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘யா பன உத்தரகுருகான’’ந்திஆதி³மாஹ.
16. தேரஸஸு ஸீஸேஸு பலிபோ³த⁴ஸீஸாதீ³னி பவத்தஸீஸஞ்ச பரியாதி³யிதப்³பா³னி, அதி⁴மொக்க²ஸீஸாதீ³னி பரியாத³கானி, பரியாத³கப²லங் கோ³சரஸீஸங். தஞ்ஹி விஸயஜ்ஜ²த்தப²லவிமொக்கோ²தி. பரியாத³கஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ ப²லஸ்ஸ ச ஆரம்மணங் ஸங்கா²ரஸீஸங் ஸங்கா²ரவிவேகபூ⁴தோ நிரோதோ⁴தி பரியாதி³யிதப்³பா³னங் பரியாத³கப²லாரம்மணானங் ஸஹ விய ஸங்ஸித்³தி⁴த³ஸ்ஸனேன ஸமஸீஸிபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் படிஸம்பி⁴தா³யங் (படி॰ ம॰ 1.87) தேரஸ ஸீஸானி வுத்தானி. இத⁴ பன ‘‘அபுப்³ப³ங் அசரிமங் ஆஸவபரியாதா³னஞ்ச ஹோதி ஜீவிதபரியாதா³னஞ்சா’’தி வசனதோ தேஸு கிலேஸபவத்தஸீஸானமேவ வஸேன யோஜனங் கரொந்தோ ‘‘தத்த² கிலேஸஸீஸ’’ந்திஆதி³மாஹ. தத்த² பவத்தஸீஸம்பி வட்டதோ வுட்ட²ஹந்தோ மக்³கோ³ சுதிதோ உத்³த⁴ங் அப்பவத்திகரணவஸேன யதி³பி பரியாதி³யதி ‘‘பவத்தஸீஸங் ஜீவிதிந்த்³ரியங் சுதிசித்தங் பரியாதி³யதீ’’தி ஆஹ. கிலேஸபரியாதா³னேன பன அத்தனோ அனந்தரங் விய நிப்பா²தே³தப்³பா³ பச்சவெக்க²ணவாரா ச கிலேஸபரியாதா³னஸ்ஸேவ வாராதி வத்தப்³ப³தங் அரஹந்தி. ‘‘விமுத்தஸ்மிங் விமுத்தமிதி ஞாணங் ஹோதீ’’தி (ம॰ நி॰ 1.78; ஸங்॰ நி॰ 3.12, 14) வசனதோ ஹி பச்சவெக்க²ணபரிஸமாபனேன கிலேஸபரியாதா³னங் ஸமாபிதங் நாம ஹோதி. தங் பன பரிஸமாபனங் யதி³ சுதிசித்தேன ஹோதி, தேனேவ ஜீவிதபரிஸமாபனஞ்ச ஹோதீதி இமாய வாரசுதிஸமதாய கிலேஸபரியாதா³னஜீவிதபரியாதா³னானங் அபுப்³பா³சரிமதா ஹோதீதி ஆஹ ‘‘வாரஸமதாயா’’தி. ப⁴வங்க³ங் ஓதரித்வா பரினிப்³பா³யதீதி எத்த² பரினிப்³பா³னசித்தமேவ ப⁴வங்கோ³தரணபா⁴வேன வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
17. மஹாபயோகோ³தி மஹாகிரியோ விபத்திகரணமஹாமேகு⁴ட்டா²னாகாரவினாஸோ. திட்டெ²ய்யாதி வினாஸோ நப்பவத்தெய்யாதி அத்தோ².
18. அரணீயத்தாதி பயிருபாஸிதப்³ப³த்தா.
20. யாய கதகிச்சதா ஹோதி, தாய அக்³க³விஜ்ஜாய அதி⁴க³தாய தேவிஜ்ஜதாபா⁴வோ நிப்பரியாயதா, ஸா ச ஆக³மனவஸேன ஸித்³தா⁴ ஸாதிஸயா தேவிஜ்ஜதாதி ஆஹ ‘‘ஆக³மனீயமேவ து⁴ர’’ந்தி.
22. தத்த² சாதி நிமித்தத்தே² பு⁴ம்மங், ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணப்பத்தியா ஆதா⁴ரபா⁴வே வா. தத்தே²வ ஹி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பத்தோ நாம ஹோதீதி.
23. அனநுஸ்ஸுதேஸு த⁴ம்மேஸூதி ச அனநுஸ்ஸுதேஸு ஸச்சேஸூதி அத்தோ².
24. ‘‘ரூபீ ரூபானி பஸ்ஸதீ’’திஆதி³கே (ம॰ நி॰ 2.248; 3.312; படி॰ ம॰ 1.209; த⁴॰ ஸ॰ 248) நிரோத⁴ஸமாபத்திஅந்தே அட்ட² விமொக்கே² வத்வா ‘‘யதோ கோ², ஆனந்த³, பி⁴க்கு² இமே அட்ட² விமொக்கே² காயேன பு²ஸித்வா விஹரதி, பஞ்ஞாய சஸ்ஸ தி³ஸ்வா ஆஸவா பரிக்கீ²ணா ஹொந்தி. அயங் வுச்சதி, ஆனந்த³, பி⁴க்கு² உப⁴தோபா⁴க³விமுத்தோ’’தி யதி³பி மஹானிதா³னஸுத்தே ‘‘அட்ட² ஸமாபத்தியோ ஸஹஜாதனாமகாயேன படிலபி⁴த்வா விஹரதீ’’தி ஆஹ. கீடாகி³ரிஸுத்தே
பஞ்ஞாய சஸ்ஸ தி³ஸ்வா ஆஸவா பரிக்கீ²ணா ஹொந்தீதி ந ஆஸவா பஞ்ஞாய பஸ்ஸந்தி, த³ஸ்ஸனகாரணா பன பரிக்கீ²ணா தி³ஸ்வா பரிக்கீ²ணாதி வுத்தா. த³ஸ்ஸனாயத்தபரிக்க²யத்தா ஏவ ஹி த³ஸ்ஸனங் புரிமகிரியா ஹோதீதி. நாமனிஸ்ஸிதகோ ஏஸோதி ஏஸோ உப⁴தோபா⁴க³விமுத்தோ ரூபதோ முச்சித்வா நாமங் நிஸ்ஸாய டி²தோ புன ததோ முச்சனதோ ‘‘நாமனிஸ்ஸிதகோ’’தி வத்வா தஸ்ஸ ச ஸாத⁴கங் ஸுத்தங் வத்வா ‘‘காயத்³வயதோ ஸுவிமுத்தத்தா உப⁴தோபா⁴க³விமுத்தோ’’தி ஆஹாதி அத்தோ². ஸுத்தே ஹி ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனலாபி⁴னோ உபஸீவப்³ராஹ்மணஸ்ஸ ப⁴க³வதா நாமகாயா விமுத்தோதி உப⁴தோபா⁴க³விமுத்தோதி முனி அக்கா²தோதி.
பட²மத்தே²ரவாதே³ த்³வீஹி பா⁴கே³ஹி விமுத்தோ உப⁴தோபா⁴க³விமுத்தோ, து³தியத்தே²ரவாதே³ உப⁴தோ பா⁴க³தோ விமுத்தோதி உப⁴தோபா⁴க³விமுத்தோதி, ததியத்தே²ரவாதே³ த்³வீஹி பா⁴கே³ஹி த்³வே வாரே விமுத்தோதி அயமேதேஸங் விஸேஸோ. தத்த² விமுத்தோதி கிலேஸேஹி விமுத்தோ, கிலேஸவிக்க²ம்ப⁴னஸமுச்சே²த³னேஹி வா காயத்³வயதோ விமுத்தோதி அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. அரூபாவசரங் பன நாமகாயதோ ச விமுத்தந்தி நீவரணஸங்கா²தனாமகாயதோ விமுத்தந்தி வுத்தங் ஹோதி. தஞ்ஹி நீவரணதூ³ரீபா⁴வேன நாமகாயதோ ரூபதண்ஹாவிக்க²ம்ப⁴னேன ரூபகாயதோ ச விமுத்தத்தா ஏகதே³ஸேன உப⁴தோபா⁴க³விமுத்தங் நாம ஹோதீதி அரஹத்தமக்³க³ஸ்ஸ பாத³கபூ⁴தங் உப⁴தோபா⁴க³விமுத்தனாமலாப⁴ஸ்ஸ காரணங் ப⁴விதுங் யுத்தந்தி அதி⁴ப்பாயோ.
25. ஏதேஸு ஹி ஏகோபி அட்ட²விமொக்க²லாபீ⁴ ந ஹோதீதி உப⁴தோபா⁴க³விமுத்தபா⁴வஸ்ஸ காரணபூ⁴தங் ரூபகாயதோ விமுத்தங் ஏகம்பி விமொக்க²ங் ‘‘அரூபாவசரஜ்ஜா²னேஸு பனா’’திஆதி³.
26. பு²ட்ட²ந்தங் ஸச்சி²கரோதீதி பு²ட்டா²னங் அந்தோ பு²ட்ட²ந்தோ, பு²ட்டா²னங் அரூபாவசரஜ்ஜா²னானங் அனந்தரோ காலோதி அதி⁴ப்பாயோ. அச்சந்தஸங்யோகே³ செத்த² உபயோக³வசனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். பு²ட்டா²னந்தரகாலமேவ ஸச்சி²கரோதி ஸச்சி²காதப்³போ³பாயேனாதி வுத்தங் ஹோதி. ‘‘ஏகமந்தங் நிஸீதீ³’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 1.165) விய பா⁴வனபுங்ஸகங் வா ஏதங். யோ ஹி அரூபஜ்ஜா²னேன ரூபகாயதோ நாமகாயேகதே³ஸதோ ச விக்க²ம்ப⁴னவிமொக்கே²ன விமுத்தோ, தேன நிரோத⁴ஸங்கா²தோ விமொக்கோ² ஆலோசிதோ பகாஸிதோ விய ஹோதி, ந பன காயேன ஸச்சி²கதோ. நிரோத⁴ங் பன ஆரம்மணங் கத்வா ஏகச்சேஸு ஆஸவேஸு கே²பிதேஸு தேன ஸோ ஸச்சி²கதோ ஹோதி, தஸ்மா ஸோ ஸச்சி²காதப்³ப³ங் நிரோத⁴ங் யதா²ஆலோசிதங் நாமகாயேன ஸச்சி²கரோதீதி காயஸக்கீ²தி வுச்சதி, ந து விமுத்தோதி ஏகச்சானங் ஆஸவானங் அபரிக்கீ²ணத்தா.
27. தி³ட்ட²த்தா பத்தோதி ஏதேன சதுஸச்சத³ஸ்ஸனஸங்கா²தாய தி³ட்டி²யா நிரோத⁴ஸ்ஸ பத்ததங் தீ³பேதி. ‘‘தி³ட்ட²ந்தங் பத்தோ’’தி வா பாடோ², த³ஸ்ஸனஸங்கா²தஸ்ஸ ஸோதாபத்திமக்³க³ஞாணஸ்ஸ அனந்தரங் பத்தோதி வுத்தங் ஹோதி. பட²மப²லதோ பட்டா²ய ஹி யாவ அக்³க³மக்³கா³ தி³ட்டி²ப்பத்தோதி.
28. இமங் பன நயங் ‘‘நோ’’தி படிக்கி²பித்வாதி எத்த² தி³ட்டி²ப்பத்தஸத்³தா⁴விமுத்தபா⁴வப்பத்தானங் பஞ்ஞானானத்தங் வுத்தங், ந பன யேன விஸேஸேன ஸோ விஸேஸோ பத்தோ, ஸோ வுத்தோதி இமங் தோ³ஸங் தி³ஸ்வா படிக்கே²போ கதோதி த³ட்ட²ப்³போ³. ஆக³மட்ட²கதா²ஸூதி ச வசனேன ஆக³மனீயனானத்தஸன்னிட்டா²னமேவ தி²ரங் கரோதீதி வேதி³தப்³ப³ங். ஸத்³த³ஹந்தோ விமுத்தோதி ஏதேன ஸப்³ப³தா² அவிமுத்தஸ்ஸபி ஸத்³தா⁴மத்தேன விமுத்தபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. ஸத்³தா⁴விமுத்தோதி வா ஸத்³தா⁴ய அதி⁴முத்தோதி அத்தோ².
29. பஞ்ஞங் வாஹேதீதி பஞ்ஞங் ஸாதிஸயங் பவத்தேதீதி அத்தோ². பஞ்ஞா இமங் புக்³க³லங் வஹதீதி நிப்³பா³னாபி⁴முக²ங் க³மேதீதி அத்தோ².
31. ஏவங் மக்³க³க்க²ணேபீதி அயங் அபி-ஸத்³தோ³ கஸ்மா வுத்தோ, நனு அரியேன அட்ட²ங்கி³கேன மக்³கே³ன ஸமன்னாக³தோ மக்³க³க்க²ணே ஏவ ஹோதீதி ததா³ ஏவ ஸோதாபன்னோ நாமாதி ஆபன்னந்தி? நாபன்னங் படிலத்³த⁴மக்³கே³ன பு³ஜ்ஜ²தீதி ஏதேன படிலத்³த⁴மக்³க³ஸ்ஸ சதுஸச்சபச்சவெக்க²ணாதீ³னங் உபனிஸ்ஸயபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. ஸம்போ³தி⁴ பரங் அயனங் நிஸ்ஸயோ ஏதஸ்ஸாதி ஹி ஸம்போ³தி⁴பராயணோதி. து³தியேனத்தே²ன ஸம்போ³தி⁴ பரங் அயனங் க³தி ஏதஸ்ஸாதி ஸம்போ³தி⁴பராயணோ.
32. கேவலேன குலஸத்³தே³ன மஹாகுலமேவ வுச்சதீதி ஆஹ ‘‘மஹாபோ⁴க³குலேஸுயேவ நிப்³ப³த்ததீதி அத்தோ²’’தி.
33. க²ந்த⁴பீ³ஜங் நாம படிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணங். இஹட்ட²கனிஜ்ஜா²னிகவஸேனேவ இமஸ்மிங் டா²னே கதி²தாதி ஸஜ்ஜா²னகோ அஜ்ஜ²த்தஸங்யோஜனஸமுச்சே²தே³ அகதேபி அனாகா³மிஸபா⁴கோ³ அனாவத்தித⁴ம்மோ இத⁴ க³ணனூபகோ³ ந ஹோதி, ஹெட்டா² உபரி ச ஸங்ஸரணகோ காமப⁴வக³தோ ஹீனஜ்ஜா²னகோ இத⁴ க³ணனூபகோ³தி அதி⁴ப்பாயோ.
34. யங் வத்தப்³ப³ந்தி ‘‘த்³வீஹி காரணேஹி தனுபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³’’திஆதி³ யங் வத்தப்³ப³ங் ஸியாதி அத்தோ².
36. உபபன்னங் வா ஸமனந்தராதி உபபன்னங் வா ஏதேன புக்³க³லேன ஹோதி, அத² ஸமனந்தரா அரியமக்³க³ங் ஸஞ்ஜனேதி. அப்பத்தங் வா வேமஜ்ஜ²ங் ஆயுப்பமாணந்தி ஆயுப்பமாணங் தஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ வேமஜ்ஜ²ங் அப்பத்தங் ஹோதி, எத்த²ந்தரே அரியமக்³க³ங் ஆயுப்பமாணங் வேமஜ்ஜ²ங் அப்பத்தங் வா ஹுத்வாதி பரஸத்³த³யோகே³ பரதோ பூ⁴தோ ஹுத்வா ஸத்³தோ³ வசனஸேஸபூ⁴தோ பயுத்தோதி வேதி³தப்³போ³.
37. உபஹச்சாதி ‘‘அதிக்கமித்வா வேமஜ்ஜ²’’ந்திஆதி³.
40. உத்³த⁴ங்வாஹிபா⁴வேனாதி உத்³த⁴ங் வஹதீதி உத்³த⁴ங்வாஹீ, தண்ஹாஸோதங் வட்டஸோதங் வா, தஸ்ஸ பா⁴வோ, தேன உத்³த⁴ங்வாஹிபா⁴வேனாதி வுத்தங் ஹோதி. அவிஹேஸு உத்³த⁴ங்ஸோதோ யதி³பி தத்த² பரினிப்³பா³யீ ந ஹோதி, யத்த² வா தத்த² வா க³ந்த்வா பரினிப்³பா³யது, பரினிப்³பா³யினோ பன தஸ்ஸ அஸங்கா²ரபரினிப்³பா³யிதா ஸஸங்கா²ரபரினிப்³பா³யிதா ச அத்தீ²தி தத்த² த³ஸ அனாகா³மினோ வுத்தா, ஏவங் அதப்பாதீ³ஸுபி. அனுபஹச்சதலாதி அப்பத்ததலா. அஸங்கா²ரஸஸங்கா²ரபரினிப்³பா³யீனங் லஹுஸாலஹுஸக³திகா ஏவ பரித்தவிபுலதிணகட்ட²ஜா²பகபப்படிகாஸதி³ஸதா வேதி³தப்³பா³, ந உப்பஜ்ஜித்வாவ நிப்³பா³யனகாதீ³ஹி அதி⁴மத்ததா விய ஸமுத்³த³ங் பத்வா நிப்³பா³யனகதோ அனதி⁴மத்ததா விய ச அந்தரா உபஹச்சபரினிப்³பா³யீஹி உத்³த⁴ங்ஸோததோ ச அதி⁴மத்தானதி⁴மத்ததா. தே ஏவ ஹி அஸங்கா²ரஸஸங்கா²ரபரினிப்³பா³யினோதி. ததோ மஹந்ததரேதி வசனங் திணகட்ட²ஜா²பனஸமத்த²பப்படிகாத³ஸ்ஸனத்த²ங், ந அதி⁴மத்த நாதி⁴மத்தத³ஸ்ஸனத்த²ந்தி.
நோ சஸ்ஸ நோ ச மே ஸியாதி அவிஜ்ஜாஸங்கா²ராதி³கங் ஹேதுபஞ்சகங் நோ ச அஸ்ஸ, விஞ்ஞாணாதி³கங் இத³ங் ப²லபஞ்சகங் வத்தமானங் நோ ச மே ஸியாதி அத்தோ². தேன அதீதப⁴வஸங்ஸித்³தி⁴தோ து³க்க²ஸமுத³யதோ இமஸ்ஸ து³க்க²ஸ்ஸ பவத்தித³ஸ்ஸனதோ பச்சயஸமுத³யட்டே²ன க²ந்தா⁴னங் உத³யத³ஸ்ஸனபடிபத்தி வுத்தா ஹோதி. ந ப⁴விஸ்ஸதி, ந மே ப⁴விஸ்ஸதீதி யதி³ ஏதரஹி ஹேதுபஞ்சகங் ந ப⁴விஸ்ஸதி, அனாக³தே ப²லபஞ்சகங் ந மே ப⁴விஸ்ஸதீதி அத்தோ². ஏதேன பச்சயனிரோத⁴ட்டே²ன வயத³ஸ்ஸனபடிபத்தி வுத்தா ஹோதி, ஏதரஹி அனாக³தே ச அத்தத்தனியனிவாரணவஸேன ஸுஞ்ஞதாபடிபத்தி வா சதூஹிபி வுத்தா. யத³த்தீ²தி யங் அத்தி². பூ⁴தந்தி ஸஸபா⁴வங் நிப்³ப³த்தங் வா யதா²தி³ட்ட²உத³யப்³ப³யங் யதா²தி³ட்ட²ஸுஞ்ஞதங் வா க²ந்த⁴பஞ்சகங் பரிகப்பிதஇத்தி²புரிஸஸத்தாதி³பா⁴வரஹிதங் நாமரூபமத்தந்தி அத்தோ². விவட்டானுபஸ்ஸனாய விவட்டமானஸோ தங் பூ⁴தங் பஜஹாமீதி உபெக்க²ங் படிலப⁴தி, ஸங்கா²ருபெக்கா²ஞாணேன உபெக்க²கோ ஹோதீதி வுத்தங் ஹோதி.
ப⁴வே ந ரஜ்ஜதி, ஸம்ப⁴வே ந ரஜ்ஜதீதி அவிஸிட்டே² விஸிட்டே² ச ப⁴வே ந ரஜ்ஜதீதி கேசி வத³ந்தி. பச்சுப்பன்னோ பன ப⁴வோ ப⁴வோ, அனாக³தோ ஜாதியா க³ஹணேன க³ஹிதோ ஸம்ப⁴வோதி வேதி³தப்³போ³. அத² வா ப⁴வோதி பூ⁴தமேவ வுச்சதி, ஸம்ப⁴வோ ததா³ஹாரோ, தஸ்மிங் த்³வயே ந ரஜ்ஜதீதி ஸெக்க²படிபத்திங் த³ஸ்ஸேதி அது²த்தரீதி அத² ஏவங் அரஜ்ஜமானோ உத்தரி ஸந்தங் பத³ங் நிப்³பா³னங் அனுக்கமேன மக்³க³பஞ்ஞாய ஸம்மா பஸ்ஸதி, தஞ்ச க்²வஸ்ஸ பத³ங் ந ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் ஸச்சி²கதங் சதுத்த²மக்³கே³னேவ ஸச்சி²காதப்³ப³ஸ்ஸ தஸ்ஸ தேன அஸச்சி²கதத்தா.
ஏககனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
2. து³கனித்³தே³ஸவண்ணனா
63. கஸ்ஸசி கிலேஸஸ்ஸ அவிக்க²ம்பி⁴தத்தா கஸ்ஸசி கத²ஞ்சி அவிமுத்தோ காமப⁴வோ அஜ்ஜ²த்தக்³க³ஹணஸ்ஸ விஸேஸபச்சயோதி அஜ்ஜ²த்தங் நாம. தத்த² ப³ந்த⁴னங் அஜ்ஜ²த்தஸங்யோஜனங், தேன ஸம்பயுத்தோ அஜ்ஜ²த்தஸங்யோஜனோ.
83. காரணேன வினா பவத்தஹிதசித்தோ அகாரணவச்ச²லோ. அனாக³தம்பி பயோஜனங் அபெக்க²மானோ புரிமக்³க³ஹிதங் தங் கதங் உபாதா³ய கதஞ்ஞூ ஏவ நாம ஹோதி, ந புப்³ப³காரீதி ஆஹ ‘‘கரிஸ்ஸதி மே’’திஆதி³. தமோஜோதிபராயணோ புஞ்ஞப²லங் அனுபஜீவந்தோ ஏவ புஞ்ஞானி கரோதீதி ‘‘புப்³ப³காரீ’’தி வுத்தோ. ‘‘இணங் தே³மீ’’தி ஸஞ்ஞங் கரோதீதி ஏவங்ஸஞ்ஞங் அகரொந்தோபி கரொந்தோ விய ஹோதீதி அத்தோ².
86. அச்ச²மங்ஸங் லபி⁴த்வா ஸூகரமங்ஸந்தி ந குக்குச்சாயதீதி அச்ச²மங்ஸந்தி ஜானந்தோபி ஸூகரமங்ஸந்தி ந குக்குச்சாயதி, மத்³தி³த்வா வீதிக்கமதீதி வுத்தங் ஹோதி.
90. தித்தோதி நிட்டி²தகிச்சதாய நிருஸ்ஸுக்கோ.
து³கனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
3. திகனித்³தே³ஸவண்ணனா
91. ஸேஸஸங்வரபே⁴தே³னாதி அகுஸலஸீலஸமன்னாக³மேனாதி ‘‘கதமே ச த²பதி அகுஸலா ஸீலா? அகுஸலங் காயகம்மங் அகுஸலங் வசீகம்மங் பாபகோ ஆஜீவோ’’தி வுத்தேஹி ஸமன்னாக³மேன. தஸ்ஸ ஹி…பே॰… ஏவங் ஸாஸங்கஸமாசாரோ ஹோதீதி ஏவங் ஸாஸங்கோ ஸமாசாரோ ஹோதீதி அத்தோ².
94. ஸமானவிஸயானங் புக்³க³லானங் விஸேஸத³ஸ்ஸனவஸேன ‘‘காயஸக்கீ²’’திஆதி³கங் வுத்தங்.
107. ஸமாதி⁴ வா ஆதீ³தி லோகுத்தரத⁴ம்மா ஹி பரமத்த²தோ ஸாஸனந்தி தத³த்தோ² பாத³கஸமாதி⁴ தஸ்ஸ ஆதி³ வுத்தோ, ததா³ஸன்னத்தா விபஸ்ஸனா, தஸ்ஸ மூலேகதே³ஸத்தா மக்³கோ³.
108. உச்ச²ங்கோ³ விய உச்ச²ங்க³பஞ்ஞோ புக்³க³லோ த³ட்ட²ப்³போ³தி உச்ச²ங்க³ஸதி³ஸபஞ்ஞதாய ஏவ பஞ்ஞா விய புக்³க³லோபி உச்ச²ங்கோ³ விய ஹோதி, தஸ்மிங் த⁴ம்மானங் அசிரட்டா²னதோதி அதி⁴ப்பாயேன வுத்தங். வக்க²தி ஹி ‘‘உச்ச²ங்க³ஸதி³ஸபஞ்ஞோதிஅத்தோ²’’தி.
109. யதா² ச உச்ச²ங்க³ஸதி³ஸா பஞ்ஞா, ஏவங் நிக்குஜ்ஜகும்ப⁴ஸதி³ஸா பஞ்ஞா ஏவாதி த³ட்ட²ப்³போ³, தத்த² த⁴ம்மானங் அனவட்டா²னதோ.
113. சிரட்டா²னதோ தி²ரட்டா²னதோ ச பாஸாணலேக²ஸதி³ஸா பராபராத⁴னிப்³ப³த்தா கோத⁴லேகா² யஸ்ஸ ஸோ பாஸாணலேகூ²பமஸமன்னாக³தோ பாஸாணலேகூ²பமோதி வுத்தோ, ஏவங் இதரேபி.
118. ஸுதாதி³வத்து²ரஹிதோ உன்னளோ.
122. ‘‘ஸீலகதா² ச நோ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி எத்த² வுத்தங் ஸீலகதா²ப⁴வனங் பட²மாரம்போ⁴பி து³ஸ்ஸீலேன ஸஹ ந ஹோதீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ நேவ ஸீலகதா² ஹோதீ’’தி.
123. தத்த² தத்தா²தி தஸ்மிங் தஸ்மிங் அனுக்³க³ஹேதப்³பே³ பஞ்ஞாய ஸோதே⁴தப்³பே³ ச வட்³டே⁴தப்³பே³ ச அதி⁴கஸீலங் நிஸ்ஸாய உப்பன்னபஞ்ஞாய அனுக்³க³ண்ஹாதி நாமாதி அத்தோ².
124. கூ³த²கூபோ விய து³ஸ்ஸீல்யந்தி ஏதேன து³ஸ்ஸீல்யஸ்ஸ கூ³த²ஸதி³ஸத்தமேவ த³ஸ்ஸேதி.
130. நோ ச ஸம்மா பஞ்ஞபேதுங் ஸக்கொந்தீதி யேபு⁴ய்யேன ந ஸக்கொந்தீதி இமமத்த²ங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், உப்பன்னே ததா²க³தே தஸ்மிங் அனாத³ரியங் கத்வா ஸமாபத்திங் உப்பாதே³துங் வாயமந்தஸ்ஸ அஸமத்த²பா⁴வங் வா. தித்தி²யா வா பூரணாத³யோ அதி⁴ப்பேதா.
திகனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
4. சதுக்கனித்³தே³ஸவண்ணனா
133. பரேன கதங் து³ஸ்ஸீல்யங் ஆணத்தியா அத்தனா ச பயோகே³ன கதந்தி ஆணத்தியா பாபஸ்ஸ தா³யாதோ³ ‘‘ததோ உபட்³ட⁴ஸ்ஸ தா³யாதோ³’’தி வுத்தோ.
145. அயந்தி ‘‘தேஸு பட²மோ’’திஆதி³கங் நயங் வத³தி.
148. தே³ஸனாய த⁴ம்மானங் ஞாணஸ்ஸ ஆபாத²பா⁴வஸம்பாத³னங் ஞாணுக்³கா⁴டனங். ஸஹ உதா³ஹடவேலாயாதி உதா³ஹடவேலாய ஸத்³தி⁴ங் தஸ்மிங் காலே அனதிக்கந்தே ஏவாதி அத்தோ².
152. தந்தி அனந்தரவசனங் வத³தி. ‘‘கதமோ லோகோ’’தி வுத்தே ‘‘பஞ்சுபாதா³னக்க²ந்தா⁴’’தி மஹந்தங் அத்த²ங் ஸங்க³ஹித்வா டி²தவசனங் அத்த²யுத்தங். லுஜ்ஜதீதி லோகோதி காரணயுத்தங்.
156. ஸஹிதாஸஹிதஸ்ஸாதி த்³வேயேவாதி து³தியசதுத்தா²யேவ. தே³ஸகஸாவகஸம்பத்தியா போ³தே⁴துங் ஸமத்த²தாய ஸபா⁴வத⁴ம்மகதி²கா, ஸச்சத⁴ம்மகதி²காதி அத்தோ².
157. குஸலத⁴ம்மேஹி சித்தஸ்ஸ வாஸனாபா⁴வனா வாஸது⁴ரங். அயங் பாபபுக்³க³லோதி சதுத்தோ² வுத்தோ, ந பட²மோ. பட²மோ ஹி அவிஸங்வாதே³துகாமோ வேரஞ்ஜப்³ராஹ்மணஸதி³ஸோ அதி⁴ப்பேதோதி.
159. புக்³க³லேபி அரியானங் அபி⁴க்கமனாதி³ஸதி³ஸதாதி புக்³க³லே அபி⁴க்கமனாதீ³னங் அரியானங் அபி⁴க்கமனாதி³ஸதி³ஸதாதி அத்தோ², அரியானங் அபி⁴க்கமனாதி³னா புக்³க³லஸ்ஸ ஸதி³ஸதாதி வா ஸதி³ஸாபி⁴க்கமனாதி³தாதி அத்தோ².
166. து³ஸ்ஸீலங் ‘‘து³ஸ்ஸீலோ’’தி வத³ந்தோ பூ⁴தங் பா⁴ஸதி நாம. பாணாதிபாதேன து³ஸ்ஸீலங் அதி³ன்னாதா³னேன து³ஸ்ஸீலோதி அவத்வா பாணாதிபாதேனேவாதி வத³ந்தோ தச்ச²ங் பா⁴ஸதி நாம. யமித³ங் ‘‘காலேனா’’தி வுத்தங், தத்ர தஸ்மிங் வசனே, யோ ‘‘காலேன ப⁴ணதீ’’தி வுத்தோ, ஸோ கீதி³ஸோதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘காலஞ்ஞூ ஹோதீ’’திஆதி³ வுத்தந்தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘யமித³ங் காலேனாதி வுத்தங், தத்ர யோ புக்³க³லோ’’திஆதி³மாஹ.
168. ஆக³மனவிபத்தி நாம கம்மங், புப்³பு³ப்பன்னபச்சயவிபத்தி ஸுக்கஸோணிதங். பவத்தே, பவத்தஸ்ஸ வா பச்சயா பவத்தபச்சயா, ஆஹாராத³யோ. ஜோதேதீதி ஜோதி, ஆலோகோ. குலஸம்பத்தியாதீ³ஹி ஜோதமானோ ச ஜோதி வியாதி ஜோதி.
173. பஹீனாவஸிட்ட²கிலேஸபச்சவெக்க²ணாபி யேஹி கிலேஸேஹி விமுத்தோ அவிமுத்தோ ச, தேஸங் த³ஸ்ஸனவஸேன விமுத்தித³ஸ்ஸனமேவ ஹோதீதி ஆஹ ‘‘விமுத்திஞாணத³ஸ்ஸனங் ஏகூனவீஸதிவித⁴ங் பச்சவெக்க²ணஞாண’’ந்தி.
174. யானி கானிசி தந்தாவுதானந்தி தந்தாவுதானங் வத்தா²னங் யானி கானிசி வத்தா²னீதி வுத்தங் ஹோதி. ஸாயங் ததியங் அஸ்ஸாதி ஸாயததியோ. அனுயுஞ்ஜனங் அனுயோகோ³. தங் அனுயுத்தோதி உபயோக³வசனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங், பா⁴வனபுங்ஸகங் வா.
178. தத்த² ஸிக்க²னபா⁴வேனாதி ஸிக்கா²ய ஸாஜீவே ச ஸிக்க²னபா⁴வேன. ஸிக்க²ங் பரிபூரெந்தோதி ஸீலஸங்வரங் பரிபூரெந்தோ. ஸாஜீவஞ்ச அவீதிக்கமந்தோதி ‘‘நாமகாயோ பத³காயோ நிருத்திகாயோ ப்³யஞ்ஜனகாயோ’’தி வுத்தங் ஸிக்கா²பத³ங் ப⁴க³வதோ வசனங் அவீதிக்கமந்தோ ஹுத்வாதி அத்தோ². இத³மேவ ச த்³வயங் ‘‘ஸிக்க²ன’’ந்தி வுத்தங். தத்த² ஸாஜீவானதிக்கமோ ஸிக்கா²பாரிபூரியா பச்சயோ. ததோ ஹி யாவ மக்³கா³ ஸங்வரபாரிபூரீ ஹோதீதி. வினாஸனபா⁴வதோதி ஹிங்ஸனபா⁴வதோ. ஹலித்³தி³ராகோ³ விய ந தி²ரகதோ² ஹோதீதி எத்த² கதா²ய அட்டி²தபா⁴வேன ஹலித்³தி³ராக³ஸதி³ஸதா வேதி³தப்³பா³, ந புக்³க³லஸ்ஸ.
179. தா³ருமாஸகோதி யே வோஹாரங் க³ச்ச²ந்தீதி இதி-ஸத்³தே³ன ஏவங்பகாரே த³ஸ்ஸேதி. அஞ்ஞங் த³ஸ்ஸெத்வா அஞ்ஞஸ்ஸ பரிவத்தனந்தி த³ஸக்³க⁴னகங் வத்த²யுக³ங் த³ஸ்ஸெத்வா தஸ்ஸ அஜானந்தஸ்ஸ பஞ்சக்³க⁴னகஸ்ஸ தா³னங்.
181. அவிகிண்ணஸுக²ந்தி ரூபாதீ³ஸு ஸுபா⁴தி³பரிகப்பனவஸேன அவிஸடஸுக²ங்.
187. க²ந்த⁴த⁴ம்மேஸு அனிச்சாதி³வஸேன பவத்தா விபஸ்ஸனா மக்³க³ப²லலாபே⁴ன படிலத்³தா⁴ நாம ஹோதி தத³லாபே⁴ன அனவட்டா²னதோதி மக்³க³ப²லலாபீ⁴ ஏவ ‘‘அதி⁴பஞ்ஞாத⁴ம்மவிபஸ்ஸனாலாபீ⁴’’தி வுத்தோ, மக்³க³ப²லஞாணமேவ ச அதி⁴கபஞ்ஞாபா⁴வதோ சதுஸச்சத⁴ம்மே ஸப்³ப³த⁴ம்மஸ்ஸ வரே நிப்³பா³னே ஏவ வா விஸிட்ட²த³ஸ்ஸனபா⁴வதோ ச அதி⁴பஞ்ஞாத⁴ம்மவிபஸ்ஸனாதி த³ட்ட²ப்³பா³.
189. ஸுதேன அனுபபன்னோதி யதா²ஸுதேன வா அத்தே²ன வா ந ஸமன்னாக³தோதி அத்தோ².
சதுக்கனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
5. பஞ்சகனித்³தே³ஸவண்ணனா
191. பட²மபஞ்சகே உத்³தே³ஸேனேவ புக்³க³லவிபா⁴கோ³ விஞ்ஞாயதீதி யதா² தேஸு படிபஜ்ஜிதப்³ப³ங் ‘‘தத்ர ய்வாய’’ந்திஆதி³மாஹ. ஆரம்ப⁴ஸத்³தோ³தி ஆரம்ப⁴கிரியாவாசகோ ஸத்³தோ³தி அத்தோ². ப²லுப்பத்தியா ‘‘மக்³க³கிச்சவஸேன ப²லமேவ வுத்த’’ந்தி ஆஹ. ஆயாசனஸாதூ⁴தி ந பஸங்ஸனாதி³ஸாதூ⁴தி அத்தோ².
192. ஆதி³தோ தெ⁴ய்யங் ட²பேதப்³ப³ங் ஆதெ⁴ய்யங், த³ஸ்ஸனஸவனபடிவசனதா³னவஸேன முகே²ன விய பவத்தங் க³ஹணங் முக²ந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். தங் முக²ங் ஆதெ⁴ய்யங், க³ஹணத்த²ங் பகதிமுக²மேவ வா ஆதெ⁴ய்யங் யஸ்ஸ ஸோ ஆதெ⁴ய்யமுகோ², அவிசாரெத்வா ஆதி³கதா²ய ஏவ ட²பிதக³ஹணோதி வுத்தங் ஹோதி.
194. ரஜக்³க³ஸ்மிந்தி ரஜக்³க³பா⁴வே.
199. க³வா கீ²ரங் அக்³க³மக்கா²யதீதி ந ஏவங் ஸம்ப³ந்தோ⁴, உப்பத்திதோ பன பஞ்ச கோ³ரஸே த³ஸ்ஸெத்வா தேஸு ஸப்பிமண்ட³ஸ்ஸ அக்³க³பா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘க³வா கீ²ர’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தேனாஹ ‘‘கா³விதோ கீ²ரங் நாம ஹோதீ’’திஆதி³.
பஞ்சகனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
6. ச²க்கனித்³தே³ஸவண்ணனா
202. ச²க்கே ஏகந்ததோ பாகடா ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴த³யோ தே யதா²வுத்தகு³ணா புக்³க³லாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ தேன த³ட்ட²ப்³போ³’’திஆதி³மாஹ. தத்த² தேனாதி ஸாமங் ஸச்சாபி⁴ஸமயோ தத்த² ச ஸப்³ப³ஞ்ஞுதப்பத்திப³லேஸு ச வஸிபா⁴வப்பத்தீதி ஏதேன ஸப்³பே³ன ஸமுதி³தேன. ‘‘ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணேனா’’தி பன வுத்தே ஸப்³ப³மித³ங் ஸங்க³ஹிதங் ஹோதி ஸாமங் ஸச்சாபி⁴ஸமயேன ப³லேஸு ச வஸிபா⁴வப்பத்தியா ச வினா ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணஸ்ஸ அபா⁴வா, தஸ்மா அட்ட²கதா²யங் ‘‘ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணேனா’’தி எத்தகமேவ வுத்தங். தத்த² அனாசரியகேன அத்தனா உப்பாதி³தேனாதி வசனேன ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணஸ்ஸ ஸாசரியகத்தங் பரதோ உப்பத்திஞ்ச படிஸேதே⁴தி, ந ஸாசரியகங் பரேஹி உப்பாதி³தஞ்ச ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங். ந ஹி தங் தாதி³ஸங் நிவாரேதப்³ப³ங் அத்தீ²தி.
ச²க்கனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
7. ஸத்தகனித்³தே³ஸவண்ணனா
203. ஸத்³தா⁴ நாம ஸாது⁴லத்³தி⁴காதி உம்முஜ்ஜதீதி ஏதேன குஸலேஸு த⁴ம்மேஸு அந்தோக³தா⁴, போ³தி⁴பக்கி²யத⁴ம்மேஸு வா அதி⁴மொக்க²பூ⁴தா ஸத்³தா⁴ ஸாதூ⁴தி உம்முஜ்ஜமானங் குஸலங் த³ஸ்ஸேதி, ஏவங் ஹிரீயாதீ³ஸு ச. குஸலேஸு த⁴ம்மேஸூதி எத்த² பு⁴ம்மனித்³தே³ஸோ தத³ந்தோக³த⁴தாய தது³பகாரதாய வா வேதி³தப்³போ³. எத்த² ச உம்முஜ்ஜதி ஸாஹு ஸத்³தா⁴ குஸலேஸு த⁴ம்மேஸூதிஆதி³னா ஸத்³தா⁴தீ³னங் உம்முஜ்ஜனபஞ்ஞாய ஸத்³தா⁴தீ³னங் உப்பத்திங் த³ஸ்ஸேதி. தேனேவ ‘‘தஸ்ஸ ஸா ஸத்³தா⁴ நேவ திட்ட²தீ’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘ஸாஹு ஸத்³தா⁴ குஸலேஸு த⁴ம்மேஸூ’’தி வா உம்முஜ்ஜனஸ்ஸ உபகாரகங் ஆனிஸங்ஸத³ஸ்ஸனங் வத்வா ‘‘உம்முஜ்ஜதீ’’தி ஏதேன ஸத்³தா⁴ஸங்கா²தமேவ உம்முஜ்ஜனங் த³ஸ்ஸிதந்தி வேதி³தப்³ப³ங். சங்கவாரேதி ரஜகானங் கா²ரபரிஸாவனே. ஏககம்மனிப்³ப³த்தா படிஸந்தி⁴ப⁴வங்க³சுதிஸந்ததி ஏகோ சித்தவாரோதி சுதிதோ அனந்தரோ யதா²க³ஹிதோ து³தியோ ஹோதீதி ஆஹ ‘‘து³தியசித்தவாரேனா’’தி. உம்முஜ்ஜித்வா டி²தாத³யோ சத்தாரோ தாய தாய ஜாதியா அரஹத்தங் அஸச்சி²கரொந்தா அனேகே புக்³க³லா வேதி³தப்³பா³, ஸச்சி²கரொந்தோ பன ஏகோபி புப்³ப³பா⁴கே³ ததியபுக்³க³லாதி³பா⁴வங் ஆபஜ்ஜித்வா அந்தே ஸத்தமபுக்³க³லோ ஹோதீதி.
ஸத்தகனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
10. த³ஸகனித்³தே³ஸவண்ணனா
209. பஞ்சன்னங் இத⁴ நிட்டா², பஞ்சன்னங் இத⁴ விஹாய நிட்டா²தி எத்த² யே ஸோதாபன்னாத³யோ ரூபாரூபப⁴வே உபபஜ்ஜித்வா பரினிப்³பா³யிஸ்ஸந்தி, தே இத⁴ விஹாய நிட்டா²பக்க²ங் ப⁴ஜமானாபி அஜ்ஜ²த்தஸங்யோஜனானங் அஸமுச்சி²ன்னத்தா புது²ஜ்ஜனஸாதா⁴ரணே ச டா²னே உபபத்தியா ந க³ஹிதா. அஸாதா⁴ரணட்டா²னுப்பத்திவஸேன பன அந்தராபரினிப்³பா³யீஆத³யோ ஏவ ‘‘இத⁴ விஹாய நிட்டா²’’தி வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³தி.
த³ஸகனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
புக்³க³லபஞ்ஞத்திபகரண-மூலடீகா ஸமத்தா.