ஆசரியபு³த்³த⁴கோ⁴ஸத்தே²ரஸ்ஸ அட்டு²ப்பத்தி
ஆசரியபு³த்³த⁴கோ⁴ஸோ த³ஸமே பு³த்³த⁴வஸ்ஸஸதகே (901-1000-பு³-வ) த³க்கி²ணஇந்தி³யரட்டே² மோரண்ட³கா³மே ப்³ராஹ்மணகுலே ஜாதோ, ஸோ தீஸு வேதே³ஸு சேவ ஸப்³ப³விஜ்ஜாஸிப்பக³ந்தே²ஸு ச பாரங்க³தோ ஹுத்வா பு³த்³த⁴ஸாஸனத⁴ம்மங் ஸுத்வா தம்பி உக்³க³ண்ஹிதுகாமோ தஸ்மிங்யேவ த³க்கி²ணஇந்தி³யரட்டே² ஏகஸ்மிங் தே²ரவாதி³கவிஹாரே மஹாவிஹாரவாஸீனங் ரேவதத்தே²ரப்பமுகா²னங் பி⁴க்கூ²னங் ஸந்திகே பப்³ப³ஜ்ஜஞ்சேவ உபஸம்பத³ஞ்ச க³ண்ஹித்வா பிடகத்தயபாளிமுக்³க³ண்ஹி. ஸோ ஏவங் பிடகத்தயபாளிமுக்³க³ண்ஹந்தோயேவ அஞ்ஞாஸி ‘‘அயமேகாயனமக்³கோ³ த³ஸ்ஸனவிஸுத்³தி⁴யா நிப்³பா³னஸச்சி²கிரியாயா’’தி. ஆசரியுபஜ்ஜா²யா ச தஸ்ஸ விஸிட்ட²ஞாணப்பபா⁴வஸம்பன்னபா⁴வங் ஞத்வா ‘‘இமஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸாஸனே கித்திகோ⁴ஸோ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ விய பவத்திஸ்ஸதீ’’தி ஸம்பஸ்ஸமானா ‘‘பு³த்³த⁴கோ⁴ஸோ’’தி நாமமகங்ஸு. தேன வுத்தங் ‘‘பு³த்³த⁴கோ⁴ஸோதி க³ரூஹி க³ஹிதனாமதெ⁴ய்யேனா’’தி.
ஸோ ஏவங் பிடகத்தயபாளிமுக்³க³ண்ஹித்வா மத³ரஸ நக³ரஸமீபட்டா²னபூ⁴தே மயூரதூ³தபட்டனம்ஹி ச கஞ்சிபுராதீ³ஸு ச வஸந்தோ அந்த⁴கட்ட²கதா²ய பரிசயங் கத்வா தாய அஸந்துட்ட²சித்தோ ஸீஹளட்ட²கதா²ஸுபி பரிசயங் காதுகாமோ தா ச பாளிபா⁴ஸமாரோபெத்வா அபி⁴னவீகாதுமாஸீஸந்தோ ஸீஹளதீ³பமக³மாஸி. தஸ்மிஞ்ச காலே ஸீஹளதீ³பே மஹானாமோ நாம ராஜா ரஜ்ஜங் காரேதி, ஸோ ச ராஜா அப⁴யகி³ரிவாஸீஸு பஸன்னோ தேயேவ விஸேஸதோ பக்³க³ண்ஹாதி.
ஏகச்சே பன ஆது⁴னிகா விசக்க²ணா ஏவங் வத³ந்தி ‘‘ஆசரியபு³த்³த⁴கோ⁴ஸஸ்ஸ ஸீஹளதீ³பாக³மனேன ஸிரிமேக⁴வண்ணராஜகாலதோ (846-பு³-வ) புரேதரங்யேவ ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி. இத³ஞ்ச நேஸங் காரணங், தஸ்ஸ ரஞ்ஞோ நவவஸ்ஸகாலே (855-பு³-வ) பு³த்³த⁴ஸ்ஸ தா³டா²தா⁴துகலிங்க³ரட்ட²தோ ஸீஹளதீ³பமானீதா, ததோ பட்டா²ய ஸீஹளராஜானோ அனுஸங்வச்ச²ரங் மஹந்தங் தா⁴துபூஜாஉஸ்ஸவங் கரொந்தி. யதி³ ச ஆசரியபு³த்³த⁴கோ⁴ஸோ ததோ பச்சா² ஸீஹளதீ³பமாக³ச்செ²ய்ய, தம்பி பாஸாதி³கங் மஹுஸ்ஸவங் தி³ஸ்வா அத்தனோ க³ந்தே²ஸு பகாஸெய்ய யதா² பா²ஹியங் நாம சினபி⁴க்கு² மஹானாமராஜகாலே (953-975-பு³-வ) தங் தி³ஸ்வா அத்தனோ அத்³தா⁴னக்கமகதா²யங் பகாஸேஸி, ந பன ஆசரியஸ்ஸ க³ந்தே²ஸு
ஆசரியபு³த்³த⁴கோ⁴ஸோ பன ஸீஹளதீ³பங் பத்தகாலே (965-பு³-வ) மஹாவிஹாரமேவ க³ந்த்வா தத்த² ஸீஹளமஹாதே²ரானங் ஸந்திகே ஸீஹளட்ட²கதா²யோ ஸுணி. வுத்தஞ்ஹி ஸமந்தபாஸாதி³காயங் –
‘‘மஹாஅட்ட²கத²ஞ்சேவ, மஹாபச்சரிமேவ ச;
குருந்தி³ஞ்சாதி திஸ்ஸோபி, ஸீஹளட்ட²கதா² இமா.
பு³த்³த⁴மித்தோதி நாமேன, விஸ்ஸுதஸ்ஸ யஸஸ்ஸினோ;
வினயஞ்ஞுஸ்ஸ தீ⁴ரஸ்ஸ, ஸுத்வா தே²ரஸ்ஸ ஸந்திகே’’தி
இமினா பன அட்ட²கதா²வசனேன மஹாஅட்ட²கதா²தீ³னங் திஸ்ஸன்னங்யேவ அட்ட²கதா²னங் ஸுதபா⁴வோ த³ஸ்ஸிதோ. ஸமந்தபாஸாதி³காயங் பன ஸங்கே²பஅந்த⁴கட்ட²கதா²னம்பி வினிச்ச²யோ த³ஸ்ஸிதோயேவ, கஸ்மா பன தா ஆசரியேன ஸீஹளத்தே²ரானங் ஸந்திகே ந ஸுதாதி? தாஸு ஹி அந்த⁴கட்ட²கதா² தாவ அந்த⁴கரட்டி²கபா⁴வதோ, கதபரிசயபா⁴வதோ ச ந ஸுதாதி பாகடோயேவாயமத்தோ². ஸங்கே²பட்ட²கதா² பன மஹாபச்சரிட்ட²கதா²ய ஸங்கி²த்தமத்தபா⁴வதோ ந ஸுதாதி வேதி³தப்³பா³. ததா² ஹி வஜிரபு³த்³தி⁴டீகாயங் க³ந்தா²ரம்ப⁴ஸங்வண்ணனாயங் ஆதி³-ஸத்³தே³ன ஸங்க³ஹிதபா⁴வோ வுத்தோ, ஸாரத்த²தீ³பனீ-விமதிவினோத³னீடீகாஸு ஸங்கே²பட்ட²கதா² நாம ஜாதா ப⁴வெய்ய. ஏவஞ்ச ஸதி மஹாபச்சரியா ஸுதாய ஸாபி ஸுதாயேவ ஹோதீதி ந ஸா ஆசரியேன ஸுதாதி வேதி³தப்³பா³.
ஏவங் ஸீஹளட்ட²கதா²யோ ஸுணந்தஸ்ஸேவ ஆசரியபு³த்³த⁴கோ⁴ஸஸ்ஸ திக்க²க³ம்பீ⁴ரஜவனஞாணப்பபா⁴வவிஸேஸஸம்பன்னபா⁴வஞ்ச பரமவிஸுத்³த⁴ஸத்³தா⁴பு³த்³தி⁴வீரியபடிமண்டி³தஸீலாசாரஜ்ஜவமத்³த³வாதி³கு³ணஸமுத³ய- ஸமுதி³தபா⁴வஞ்ச ஸகஸமயஸமயந்தரக³ஹனஜ்ஜோ²கா³ஹணஸமத்த²பஞ்ஞாவெய்யத்தி- யஸமன்னாக³தபா⁴வஞ்ச அனேகஸத்த²ந்தரோசிதஸங்வண்ணனானயஸுகோவித³பா⁴வஞ்ச ஞத்வா தங்ஸவனகிச்சபரினிட்டி²தகாலே ஸங்க⁴பாலாத³யோ தே²ரா தங் விஸுத்³தி⁴மக்³கா³தி³க³ந்தா²னங் கரணத்தா²ய விஸுங் விஸுங் ஆயாசிங்ஸு. எத்த² ச ஆசரியஸ்ஸ யதா²வுத்தகு³ணேஹி ஸம்பன்னபா⁴வோ அத்தனோ வசனேனேவ பாகடோ. வுத்தஞ்ஹி அத்தனோ க³ந்த²னிக³மனேஸு –
‘‘பரமவிஸுத்³த⁴ஸத்³தா⁴பு³த்³தி⁴வீரியபடிமண்டி³தேன ஸீலாசாரஜ்ஜவமத்³த³வாதி³கு³ணஸமுத³யஸமுதி³தேன ஸகஸமயஸமயந்தரக³ஹனஜ்ஜோ²கா³ஹணஸமத்தே²ன பஞ்ஞாவெய்யத்தியஸமன்னாக³தேனா’’திஆதி³.
தத்த² ஸகஸமயஸமயந்தரக³ஹனஜ்ஜோ²கா³ஹணஸமத்தே²னாதி பதே³ன ஆசரியபு³த்³த⁴கோ⁴ஸத்தே²ரோ மஹாவிஹாரவாஸீனங் விஸுத்³த⁴த்தே²ரவாதீ³னங் தே³ஸனானயஸங்கா²தே ஸகஸமயே ச மஹாஸங்கி⁴காதி³மஹாயானிகபரியோஸானானங் நிகாயந்தரபூ⁴தானங் பரேஸங் பிடகக³ந்த²ந்தரவாத³னயஸங்கா²தே பரஸமயே ச ததா² தங்காலிகஅஞ்ஞதித்தி²யஸமணப்³ராஹ்மணானங் வேத³த்தயாதி³ஸங்கா²தே பரஸமயே ச கோவிதோ³, தேஸங் ஸகஸமயபரஸமயானங் து³ரோகா³ஹது³ப்³போ³த⁴த்த²ஸங்கா²தே க³ஹனட்டா²னேபி ச ஓகா³ஹிதுங் ஸமத்தோ²தி தீ³பேதி. பஞ்ஞாவெய்யத்தியஸமன்னாக³தோதி பதே³ன ஆசரியபு³த்³த⁴கோ⁴ஸத்தே²ரோ போராணட்ட²கதா²யோ ஸங்கி²பிதுஞ்ச படிஸங்க²ரிதுஞ்ச ஸமத்தோ²தி தீ³பேதீதி வேதி³தப்³போ³.