அதி⁴கரணபே⁴த³ங்
உக்கோடனபே⁴தா³தி³வண்ணனா
340. அதி⁴கரணபே⁴தே³ இமே த³ஸ உக்கோடாதி அதி⁴கரணானங் உக்கோடெத்வா புன அதி⁴கரணஉக்கோடேன ஸமதா²னங் உக்கோடங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘விவாதா³தி⁴கரணங் உக்கோடெந்தோ கதி ஸமதே² உக்கோடேதீ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² விவாதா³தி⁴கரணங் உக்கோடெந்தோ த்³வே ஸமதே² உக்கோடேதீதி ஸம்முகா²வினயஞ்ச யேபு⁴ய்யஸிகஞ்ச இமே த்³வே உக்கோடேதி, படிஸேதே⁴தி; படிக்கோஸதீதி அத்தோ². அனுவாதா³தி⁴கரணங் உக்கோடெந்தோ சத்தாரோதி ஸம்முகா²வினயங், ஸதிவினயங், அமூள்ஹவினயங், தஸ்ஸபாபியஸிகந்தி இமே சத்தாரோ ஸமதே² உக்கோடேதி. ஆபத்தாதி⁴கரணங் உக்கோடெந்தோ தயோதி ஸம்முகா²வினயங், படிஞ்ஞாதகரணங், திணவத்தா²ரகந்தி இமே தயோ ஸமதே² உக்கோடேதி. கிச்சாதி⁴கரணங் உக்கோடெந்தோ ஏகந்தி ஸம்முகா²வினயங் இமங் ஏகங் ஸமத²ங் உக்கோடேதி.
341. கதி உக்கோடாதிஆதி³புச்சா²னங் விஸ்ஸஜ்ஜனே பன த்³வாத³ஸஸு உக்கோடேஸு அகதங் கம்மந்திஆத³யோ தாவ தயோ உக்கோடா விஸேஸதோ து³தியே அனுவாதா³தி⁴கரணே லப்³ப⁴ந்தி. அனிஹதங் கம்மந்திஆத³யோ தயோ பட²மே விவாதா³தி⁴கரணே லப்³ப⁴ந்தி. அவினிச்சி²தந்திஆத³யோ தயோ ததியே ஆபத்தாதி⁴கரணே லப்³ப⁴ந்தி. அவூபஸந்தந்திஆத³யோ தயோ சதுத்தே² கிச்சாதி⁴கரணே லப்³ப⁴ந்தி; அபிச த்³வாத³ஸாபி ச ஏகேகஸ்மிங் அதி⁴கரணே லப்³ப⁴ந்தியேவ.
தத்த²ஜாதகங் அதி⁴கரணங் உக்கோடேதீதி யஸ்மிங் விஹாரே ‘‘மய்ஹங் இமினா பத்தோ க³ஹிதோ, சீவரங் க³ஹித’’ந்திஆதி³னா நயேன பத்தசீவராதீ³னங் அத்தா²ய அதி⁴கரணங் உப்பன்னங் ஹோதி, தஸ்மிங்யேவ ச நங் விஹாரே ஆவாஸிகா ஸன்னிபதித்வா ‘‘அலங் ஆவுஸோ’’தி அத்தபச்சத்தி²கே ஸஞ்ஞாபெத்வா பாளிமுத்தகவினிச்ச²யேனேவ
தத்த²ஜாதகங் வூபஸந்தந்தி ஸசே பன தங் அதி⁴கரணங் நேவாஸிகா வூபஸமேதுங் ந ஸக்கொந்தி, அத²ஞ்ஞோ வினயத⁴ரோ ஆக³ந்த்வா ‘‘கிங் ஆவுஸோ இமஸ்மிங்
அந்தராமக்³கே³தி தே அத்தபச்சத்தி²கா ‘‘ந மயங் ஏதஸ்ஸ வினிச்ச²யே திட்டா²ம, நாயங் வினயே குஸலோ, அஸுகஸ்மிங்
அந்தராமக்³கே³ வூபஸந்தந்தி ந ஹேவ கோ² பன அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஸஞ்ஞத்தியா வா ஸபா⁴க³பி⁴க்கு²னிஜ்ஜா²பனேன வா வூபஸந்தங் ஹோதி; அபிச கோ² படிபத²ங் ஆக³ச்ச²ந்தோ ஏகோ வினயத⁴ரோ தி³ஸ்வா ‘‘கத்த² ஆவுஸோ க³ச்ச²தா²’’தி புச்சி²த்வா ‘‘அஸுகங் நாம கா³மங், இமினா நாம காரணேனா’’தி வுத்தே ‘‘அலங், ஆவுஸோ, கிங் தத்த² க³தேனா’’தி தத்தே²வ த⁴ம்மேன வினயேன தங் அதி⁴கரணங் வூபஸமேதி, இத³ங் அந்தராமக்³கே³ வூபஸந்தங் நாம. ஏதங் உக்கோடெந்தஸ்ஸாபி பாசித்தியமேவ.
தத்த² க³தந்தி ஸசே பன ‘‘அலங், ஆவுஸோ, கிங் தத்த² க³தேனா’’தி வுச்சமானாபி ‘‘மயங் தத்தே²வ க³ந்த்வா வினிச்ச²யங் பாபெஸ்ஸாமா’’தி வினயத⁴ரஸ்ஸ வசனங் அனாதி³யித்வா க³ச்ச²ந்தியேவ, க³ந்த்வா ஸபா⁴கா³னங் பி⁴க்கூ²னங் ஏதமத்த²ங் ஆரோசெந்தி. ஸபா⁴கா³ பி⁴க்கூ² ‘‘அலங், ஆவுஸோ, ஸங்க⁴ஸன்னிபாதங் நாம க³ருக’’ந்தி தத்தே²வ நிஸீதா³பெத்வா வினிச்சி²னித்வா ஸஞ்ஞாபெந்தி, இத³ம்பி வூபஸந்தமேவ ஹோதி. ஏவங் வூபஸந்தங் தத்த² க³தங் அதி⁴கரணங் உக்கோடேதி யோ, தஸ்ஸாபி பாசித்தியமேவ.
தத்த² க³தங் வூபஸந்தந்தி ந ஹேவ கோ² பன ஸபா⁴க³பி⁴க்கூ²னங் ஸஞ்ஞத்தியா வூபஸந்தங் ஹோதி; அபிச கோ² ஸங்க⁴ங் ஸன்னிபாதெத்வா ஆரோசிதங் ஸங்க⁴மஜ்ஜே² வினயத⁴ரா வூபஸமெந்தி, இத³ங் தத்த² க³தங் வூபஸந்தங் நாம. ஏதங் உக்கோடெந்தஸ்ஸாபி பாசித்தியமேவ.
ஸதிவினயந்தி கீ²ணாஸவஸ்ஸ தி³ன்னங் ஸதிவினயங் உக்கோடேதி, பாசித்தியமேவ. உம்மத்தகஸ்ஸ தி³ன்னே அமூள்ஹவினயே பாபுஸ்ஸன்னஸ்ஸ தி³ன்னாய தஸ்ஸபாபியஸிகாயபி ஏஸேவ நயோ.
திணவத்தா²ரகங் உக்கோடேதீதி ஸங்கே⁴ன திணவத்தா²ரகஸமதே²ன வூபஸமிதே அதி⁴கரணே ‘‘ஆபத்தி நாம ஏகங் பி⁴க்கு²ங் உபஸங்கமித்வா உக்குடிகங் நிஸீதி³த்வா அஞ்ஜலிங் பக்³க³ஹெத்வா தே³ஸியமானா வுட்டா²தி, யங் பனேதங் நித்³தா³யந்தஸ்ஸாபி ஆபத்திவுட்டா²னங் நாம, ஏதங் மய்ஹங் ந க²மதீ’’தி ஏவங் வத³ந்தோபி திணவத்தா²ரகங் உக்கோடேதி நாம, தஸ்ஸாபி பாசித்தியமேவ.
ச²ந்தா³க³திங் க³ச்ச²ந்தோ அதி⁴கரணங் உக்கோடேதீதி வினயத⁴ரோ ஹுத்வா அத்தனோ உபஜ்ஜா²யாதீ³னங்
தத³ஹுபஸம்பன்னோதி ஏகோ ஸாமணேரோ ப்³யத்தோ ஹோதி ப³ஹுஸ்ஸுதோ, ஸோ வினிச்ச²யே பராஜயங் பத்வா மங்குபூ⁴தே பி⁴க்கூ² தி³ஸ்வா புச்ச²தி ‘‘கஸ்மா மங்குபூ⁴தாத்தா²’’தி? தே தஸ்ஸ தங் அதி⁴கரணங் ஆரோசெந்தி. ஸோ தே ஏவங் வதே³தி ‘‘ஹோது, ப⁴ந்தே, மங் உபஸம்பாதே³த², அஹங் தங் அதி⁴கரணங் வூபஸமெஸ்ஸாமீ’’தி
காரகோதி ஏகங் ஸங்கே⁴ன ஸத்³தி⁴ங் அதி⁴கரணங் வினிச்சி²னித்வா பரிவேணக³தங் பராஜிதா பி⁴க்கூ² வத³ந்தி ‘‘கிஸ்ஸ, ப⁴ந்தே, தும்ஹேஹி ஏவங் வினிச்சி²தங் அதி⁴கரணங், நனு ஏவங் வினிச்சி²னிதப்³ப³’’ந்தி. ஸோ ‘‘கஸ்மா பட²மங்யேவ ஏவங் ந வதி³த்தா²’’தி தங் ச²ந்த³தா³யகோதி ஏகோ அதி⁴கரணவினிச்ச²யே ச²ந்த³ங் த³த்வா ஸபா⁴கே³ பி⁴க்கூ² பராஜயங் பத்வா ஆக³தே மங்குபூ⁴தே தி³ஸ்வா ‘‘ஸ்வே தா³னி அஹங் வினிச்சி²னிஸ்ஸாமீ’’தி ஸங்க⁴ங் ஸன்னிபாதெத்வா ‘‘கஸ்மா ஸன்னிபாதேஸீ’’தி வுத்தே ‘‘ஹிய்யோ அதி⁴கரணங் து³ப்³பி³னிச்சி²தங், தமஹங் அஜ்ஜ வினிச்சி²னிஸ்ஸாமீ’’தி. ‘‘ஹிய்யோ பன த்வங் கத்த² க³தோ’’தி. ‘‘ச²ந்த³ங் த³த்வா நிஸின்னொம்ஹீ’’தி. ஸோ வத்தப்³போ³ ‘‘இத³ங் ஆவுஸோ தும்ஹாதி³ஸானங் ப⁴க³வதா ஸிக்கா²பத³ங் பஞ்ஞத்தங், ‘ச²ந்த³தா³யகோ உக்கோடேதி, உக்கோடனகங் பாசித்திய’ந்தி, க³ச்ச² ஆபத்திங் தே³ஸேஹீ’’தி.
அதி⁴கரணனிதா³னாதி³வண்ணனா
342. விவாதா³தி⁴கரணங் கிங்னிதா³னந்திஆதீ³ஸு கிங் நிதா³னமஸ்ஸாதி கிங்னிதா³னங். கோ ஸமுத³யோ அஸ்ஸாதி கிங்ஸமுத³யங். கா ஜாதி அஸ்ஸாதி கிங்ஜாதிகங். கோ பப⁴வோ அஸ்ஸாதி கிங்பப⁴வங். கோ ஸம்பா⁴ரோ அஸ்ஸாதி கிங்ஸம்பா⁴ரங். கிங் ஸமுட்டா²னங் அஸ்ஸாதி கிங்ஸமுட்டா²னங். ஸப்³பா³னேதானி காரணவேவசனானியேவ.
விவாத³னிதா³னந்திஆதீ³ஸுபி அட்டா²ரஸபே⁴த³கரவத்து²ஸங்கா²தோ விவாதோ³ நிதா³னமேதஸ்ஸாதி விவாத³னிதா³னங். விவாத³ங் நிஸ்ஸாய உப்பஜ்ஜனகவிவாத³வஸேனேதங் வுத்தங். அனுவாதோ³ நிதா³னங் அஸ்ஸாதி அனுவாத³னிதா³னங் ஆபத்தினிதா³னங். ஆபத்தாதி⁴கரணபச்சயா சதஸ்ஸோ ஆபத்தியோ ஆபஜ்ஜதீதி ஏவங் ஆபத்திங் நிஸ்ஸாய உப்பஜ்ஜனகஆபத்திவஸேனேதங் வுத்தங். கிச்சயங் நிதா³னமஸ்ஸாதி கிச்சயனிதா³னங்; சதுப்³பி³த⁴ங் ஸங்க⁴கம்மங் காரணமஸ்ஸாதி அத்தோ². உக்கி²த்தானுவத்திகாய பி⁴க்கு²னியா யாவததியங் ஸமனுபா⁴ஸனாதீ³னங் கிச்சங் நிஸ்ஸாய உப்பஜ்ஜனககிச்சானங் வஸேனேதங் வுத்தங். அயங் சதுன்னம்பி அதி⁴கரணானங் விஸ்ஸஜ்ஜனபக்கே² ஏகபத³யோஜனா. ஏதேனானுஸாரேன ஸப்³ப³பதா³னி யோஜேதப்³பா³னி.
து³தியபுச்சா²ய ஹேதுனிதா³னந்திஆதி³ம்ஹி விஸ்ஸஜ்ஜனே நவன்னங் குஸலாகுஸலாப்³யாகதஹேதூனங் வஸேன ஹேதுனிதா³னாதி³தா வேதி³தப்³பா³. ததியபுச்சா²ய விஸ்ஸஜ்ஜனே ப்³யஞ்ஜனமத்தங் நானங். ஹேதுயேவ ஹி எத்த² பச்சயோதி வுத்தோ.
343. மூலபுச்சா²ய விஸ்ஸஜ்ஜனே த்³வாத³ஸ மூலானீதி கோத⁴உபனாஹயுக³ளகாதீ³னி ச² விவாதா³மூலானி, லோப⁴தோ³ஸமோஹா தயோ, அலோபா⁴தோ³ஸாமோஹா தயோதி இமானி அஜ்ஜ²த்தஸந்தானப்பவத்தானி த்³வாத³ஸ மூலானி. சுத்³த³ஸ மூலானீதி தானேவ த்³வாத³ஸ ச² மூலானீதி காயாதீ³னி ச² ஸமுட்டா²னானி.
ஸமுட்டா²னபுச்சா²ய விஸ்ஸஜ்ஜனே அட்டா²ரஸ பே⁴த³கரவத்தூ²னி ஸமுட்டா²னானி, தஞ்ஹி ஏதேஸு அட்டா²ரஸஸு பே⁴த³கரவத்தூ²ஸு ஸமுட்டா²தி, ஏதேஹி வா காரணபூ⁴தேஹி ஸமுட்டா²தி. தேனஸ்ஸேதானி ஸமுட்டா²னானி வுச்சந்தி. ஏஸ நயோ ஸப்³ப³த்த².
344. விவாதா³தி⁴கரணங் ஆபத்தீதிஆதி³பே⁴தே³ ஏகேன அதி⁴கரணேன கிச்சாதி⁴கரணேனாதி இத³ங் யேன அதி⁴கரணேன ஸம்மந்தி, தங் த³ஸ்ஸேதுங் வுத்தங், ந பனேதானி ஏகங்ஸதோ கிச்சாதி⁴கரணேனேவ ஸம்மந்தி. ந ஹி புக்³க³லஸ்ஸ ஸந்திகே தே³ஸெந்தஸ்ஸ கிச்சாதி⁴கரணங் நாம அத்தி².
ந கதமேன ஸமதே²னாதி ஸாவஸேஸாபத்தி விய ந ஸம்மதி. ந ஹி ஸக்கா ஸா தே³ஸேதுங், ந ததோ வுட்டா²ய ஸுத்³த⁴ந்தே பதிட்டா²துங்.
348. விவாதா³தி⁴கரணங் ஹோதி அனுவாதா³தி⁴கரணந்திஆதி³ நயோ உத்தானோயேவ.
349. ததோ யத்த² ஸதிவினயோதிஆதி³கா ஸம்முகா²வினயங் அமுஞ்சித்வா ச² யமகபுச்சா² வுத்தா, தாஸங் விஸ்ஸஜ்ஜனேனேவ அத்தோ² பகாஸிதோ.
351. ஸங்ஸட்டா²தி³புச்சா²னங் விஸ்ஸஜ்ஜனே ஸங்ஸட்டா²தி ஸதிவினயகம்மவாசாக்க²ணஸ்மிங்யேவ த்³வின்னம்பி ஸமதா²னங் ஸித்³த⁴த்தா ஸம்முகா²வினயோதி வா ஸதிவினயோதி வா இமே த⁴ம்மா ஸங்ஸட்டா², நோ விஸங்ஸட்டா². யஸ்மா பன கத³லிக்க²ந்தே⁴ பத்தவட்டீனங் விய ந ஸக்கா தேஸங் வினிப்³பு⁴ஜித்வா நானாகரணங் த³ஸ்ஸேதுங், தேன வுத்தங்
ஸத்தஸமத²னிதா³னவண்ணனா
352. கிங்னிதா³னோதி புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனே நிதா³னங் நிதா³னமஸ்ஸாதி நிதா³னநிதா³னோ. தத்த² ஸங்க⁴ஸம்முக²தா, த⁴ம்மஸம்முக²தா, வினயஸம்முக²தா, புக்³க³லஸம்முக²தாதி இத³ங் ஸம்முகா²வினயஸ்ஸ நிதா³னங். ஸதிவேபுல்லபத்தோ கீ²ணாஸவோ லத்³து⁴பவாதோ³ ஸதிவினயஸ்ஸ நிதா³னங். உம்மத்தகோ பி⁴க்கு² அமூள்ஹவினயஸ்ஸ நிதா³னங். யோ ச தே³ஸேதி, யஸ்ஸ ச தே³ஸேதி, உபி⁴ன்னங் ஸம்முகீ²பா⁴வோ படிஞ்ஞாதகரணஸ்ஸ நிதா³னங். ப⁴ண்ட³னஜாதானங் அதி⁴கரணங் வூபஸமேதுங் அஸக்குணெய்யதா யேபு⁴ய்யஸிகாய நிதா³னங். பாபுஸ்ஸன்னோ புக்³க³லோ தஸ்ஸபாபியஸிகாய நிதா³னங். ப⁴ண்ட³னஜாதானங் ப³ஹு அஸ்ஸாமணகஅஜ்ஜா²சாரோ திணவத்தா²ரகஸ்ஸ நிதா³னங். ஹேதுபச்சயவாரா வுத்தனயா ஏவ.
353. மூலபுச்சா²ய விஸ்ஸஜ்ஜனங் உத்தானமேவ. ஸமுட்டா²னபுச்சா²ய கிஞ்சாபி கம்மஸ்ஸ கிரியாதி ஞத்தி வேதி³தப்³பா³. கரணந்தி தஸ்ஸாயேவ ஞத்தியா ட²பேதப்³ப³காலே ட²பனங். உபக³மனந்தி ஸயங் உபக³மனங்; அத்தனாயேவ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கரணந்தி அத்தோ². அஜ்ஜு²பக³மனந்தி அஜ்ஜே²ஸனுபக³மனங்; அஞ்ஞங் ஸத்³தி⁴விஹாரிகாதி³கங் ‘‘இத³ங் கம்மங் கரோஹீ’’தி அஜ்ஜே²ஸனந்தி அத்தோ². அதி⁴வாஸனாதி ‘‘ருச்சதி மே ஏதங், கரோது ஸங்கோ⁴’’தி ஏவங் அதி⁴வாஸனா; ச²ந்த³தா³னந்தி அத்தோ². அப்படிக்கோஸனாதி ‘‘ந மேதங் க²மதி, மா ஏவங் கரோதா²’’தி அப்படிஸேத⁴னா. இதி ச²ன்னங் ச²க்கானங் வஸேன ச²த்திங்ஸ ஸமுட்டா²னா வேதி³தப்³பா³.
ஸத்தஸமத²னானாத்தா²தி³வண்ணனா
354. நானாத்த²புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனங் அயங் விவாதோ³ நோ அதி⁴கரணந்தி அயங் மாதாபுத்தாதீ³னங் விவாதோ³ விருத்³த⁴வாத³த்தா விவாதோ³ நாம ஹோதி, ஸமதே²ஹி பன அதி⁴கரணீயதாய அபா⁴வதோ அதி⁴கரணங் ந ஹோதி. அனுவாதா³தீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. ஸேஸங் ஸப்³ப³த்த² உத்தானமேவாதி.
அதி⁴கரணபே⁴த³வண்ணனா நிட்டி²தா.