౬. లాభసక్కారసంయుత్తం
౧. పఠమవగ్గో
౧. దారుణసుత్తవణ్ణనా
౧౫౭. లాభసక్కారసంయుత్తస్స దారుణోతి థద్ధో. లాభసక్కారసిలోకోతి ఏత్థ లాభో నామ చతుపచ్చయలాభో. సక్కారోతి తేసంయేవ సుకతానం సుసఙ్ఖతానం లాభో. సిలోకోతి వణ్ణఘోసో. కటుకోతి తిఖిణో. ఫరుసోతి ఖరో. అన్తరాయికోతి అన్తరాయకరో. పఠమం.
౨. బళిససుత్తవణ్ణనా
౧౫౮. దుతియే బాళిసికోతి బళిసం గహేత్వా చరమానో మచ్ఛఘాతకో. ఆమిసగతన్తి ఆమిసమక్ఖితం. ఆమిసచక్ఖూతి ఆమిసే చక్ఖు దస్సనం అస్సాతి ఆమిసచక్ఖు. గిలబళిసోతి గిలితబళిసో. అనయం ఆపన్నోతి దుక్ఖం పత్తో. బ్యసనం ఆపన్నోతి వినాసం పత్తో. యథాకామకరణీయోతి యథాకామేన యథారుచియా యథేవ నం బాళిసికో ఇచ్ఛతి, తథేవస్స కత్తబ్బోతి అత్థో. యథాకామకరణీయో పాపిమతోతి యథా కిలేసమారస్స కామో, ఏవం కత్తబ్బో, నిరయం వా తిరచ్ఛానయోనిం వా పేత్తివిసయం వా పాపేతబ్బో. దుతియం.
౩-౪. కుమ్మసుత్తాదివణ్ణనా
౧౫౯-౧౬౦. తతియే మహాకుమ్మకులన్తి మహన్తం అట్ఠికచ్ఛపకులం. అగమాసీతి ‘‘ఏత్థ అద్ధా కిఞ్చి ఖాదితబ్బం అత్థి, తం మచ్ఛరాయన్తో మం ఏస నివారేతీ’’తి సఞ్ఞాయ అగమాసి. పపతాయాతి సో కుమ్మోతి సో యేన సో కుమ్మోతి ఉదకసద్దం సుత్వా సాసఙ్కట్ఠానం భవిస్సతీతి నివత్తిత్వా యేన సో అత్థకామో కుమ్మో. న దాని త్వం అమ్హాకన్తి ఇదాని త్వం అమిత్తహత్థం గతో, న అమ్హాకం సన్తకోతి అత్థో. ఏవం సల్లపన్తానంయేవ చ నేసం నావాయ ఠితో లుద్దో రజ్జుకం ఆకడ్ఢిత్వా కుమ్మం గహేత్వా యథాకామం అకాసి. సేసమేత్థ ఇతో అనన్తరసుత్తే చ ఉత్తానమేవ. తతియచతుత్థాని.
౫. మీళ్హకసుత్తవణ్ణనా
౧౬౧. పఞ్చమే మీళ్హకాతి గూథపాణకా. గూథాదీతి గూథభక్ఖా. గూథపూరాతి అన్తో గూథేన భరితా. పుణ్ణా గూథస్సాతి ఇదం పురిమస్సేవ అత్థదీపనం. అతిమఞ్ఞేయ్యాతి పచ్ఛిమపాదే భూమియం ఠపేత్వా పురిమపాదే గూథస్స ఉపరి ఆరోపేత్వా ఠితా ‘‘అహమ్హి గూథాదీ’’తి భణన్తీ అతిమఞ్ఞేయ్య. పిణ్డపాతో చస్స పూరోతి అపరోపిస్స పత్తపూరో పణీతపిణ్డపాతో భవేయ్య. పఞ్చమం.
౬. అసనిసుత్తవణ్ణనా
౧౬౨. ఛట్ఠే కం, భిక్ఖవే, అసనివిచక్కన్తి, భిక్ఖవే, కం పుగ్గలం మత్థకే పతిత్వా మద్దమానం సుక్కాసనిచక్కం ఆగచ్ఛతు అప్పత్తమానసన్తి అనధిగతారహత్తం. ఇతి భగవా న సత్తానం దుక్ఖకామతాయ, ఆదీనవం పన దస్సేతుం ఏవమాహ. అసనిచక్కఞ్హి మత్థకే పతితం ఏకమేవ అత్తభావం నాసేతి, లాభసక్కారసిలోకేన పరియాదిణ్ణచిత్తో నిరయాదీసు అనన్తదుక్ఖం అనుభోతి. ఛట్ఠం.
౭. దిద్ధసుత్తవణ్ణనా
౧౬౩. సత్తమే దిద్ధగతేనాతి గతదిద్ధేన. విసల్లేనాతి విసమక్ఖితేన. సల్లేనాతి సత్తియా. సత్తమం.
౮. సిఙ్గాలసుత్తవణ్ణనా
౧౬౪. అట్ఠమే సిఙ్గాలోతి జరసిఙ్గాలో. యథా హి సువణ్ణవణ్ణోపి కాయో పూతికాయో త్వేవ, తంఖణం గళితమ్పి చ ముత్తం పూతిముత్తన్త్వేవ వుచ్చతి, ఏవం తదహుజాతోపి సిఙ్గాలో జరసిఙ్గాలోత్వేవ వుచ్చతి. ఉక్కణ్టకేన నామాతి ఏవంనామకేన రోగేన. సో కిర సీతకాలే ఉప్పజ్జతి. తస్మిం ఉప్పన్నే సకలసరీరతో లోమాని పతన్తి, సకలసరీరం నిల్లోమం హుత్వా, సమన్తతో ఫుటతి, వాతబ్భాహతా వణా రుజ్జన్తి. యథా ఉమ్మత్తకసునఖేన దట్ఠో పురిసో అనవట్ఠితోవ భమతి, ఏవం తస్మిం ఉప్పన్నే భమితబ్బో హోతి, అసుకట్ఠానే సోత్థి భవిస్సతీతి న పఞ్ఞాయతి. అట్ఠమం.
౯. వేరమ్భసుత్తవణ్ణనా
౧౬౫. నవమే వేరమ్భవాతాతి ఏవంనామకా మహావాతా. కీదిసే పన ఠానే తే వాతా వాయన్తీతి? యత్థ ఠితస్స చత్తారో యో పక్ఖీ గచ్ఛతీతి నవవుట్ఠే దేవే విరవన్తో వాతసకుణో తత్థ గచ్ఛతి, తం సన్ధాయేతం వుత్తం. అరక్ఖితేనేవ కాయేనాతిఆదీసు హత్థపాదే కీళాపేన్తో ఖన్ధట్ఠిం వా నామేన్తో కాయం న రక్ఖతి నామ, నానావిధం దుట్ఠుల్లకథం కథేన్తో వాచం న రక్ఖతి నామ, కామవితక్కాదయో వితక్కేన్తో చిత్తం న రక్ఖతి నామ. అనుపట్ఠితాయ సతియాతి కాయగతాసతిం అనుపట్ఠపేత్వా. నవమం.
౧౦. సగాథకసుత్తవణ్ణనా
౧౬౬. దసమే అసక్కారేన చూభయన్తి అసక్కారేన చ ఉభయేన. సమాధీతి అరహత్తఫలసమాధి. సో హి తేన న వికమ్పతి. అప్పమాణవిహారినోతి అప్పమాణేన ఫలసమాధినా విహరన్తస్స. సాతతికన్తి సతతకారిం. సుఖుమందిట్ఠివిపస్సకన్తి అరహత్తమగ్గదిట్ఠియా సుఖుమదిట్ఠిఫలసమాపత్తిఅత్థాయ విపస్సనం పట్ఠపేత్వా ఆగతత్తా విపస్సకం. ఉపాదానక్ఖయారామన్తి ఉపాదానక్ఖయసఙ్ఖాతే నిబ్బానే రతం. ఆహు సప్పురిసో ఇతీతి సప్పురిసోతి కథేన్తీతి. దసమం.
పఠమో వగ్గో.
౨. దుతియవగ్గో
౧-౨. సువణ్ణపాతిసుత్తాదివణ్ణనా
౧౬౭-౧౬౮. దుతియవగ్గస్స సమ్పజానముసా భాసన్తన్తి అప్పమత్తకేనపి కారణేన సమ్పజానమేవ ముసా భాసన్తం. ‘‘సీలం పూరేస్సామీ’’తి సంవిహితభిక్ఖుం సినేరుమత్తోపి పచ్చయరాసి చాలేతుం న సక్కోతి. యదా పన సీలం పహాయ సక్కారనిస్సితో హోతి, తదా కుణ్డకముట్ఠిహేతుపి ముసా భాసతి, అఞ్ఞం వా అకిచ్చం కరోతి. దుతియం ఉత్తానమేవాతి. పఠమదుతియాని.
౩-౧౦. సువణ్ణనిక్ఖసుత్తాదివణ్ణనా
౧౬౯. తతియాదీసు సువణ్ణనిక్ఖస్సాతి ఏకస్స కఞ్చననిక్ఖస్స. సిఙ్గీనిక్ఖస్సాతి సిఙ్గీసువణ్ణనిక్ఖస్స. పథవియాతి చక్కవాళబ్భన్తరాయ మహాపథవియా. ఆమిసకిఞ్చిక్ఖహేతూతి కస్సచిదేవ ఆమిసస్స హేతు అన్తమసో కుణ్డకముట్ఠినోపి. జీవితహేతూతి అటవియం చోరేహి గహేత్వా జీవితే వోరోపియమానే తస్సపి హేతు. జనపదకల్యాణియాతి జనపదే ఉత్తమిత్థియా. తతియాదీని.
దుతియో వగ్గో.
౩. తతియవగ్గో
౧-౨. మాతుగామసుత్తాదివణ్ణనా
౧౭౦-౧౭౧. తతియవగ్గస్స పఠమే న తస్స, భిక్ఖవే, మాతుగామోతి న తస్స రహో ఏకకస్స నిసిన్నస్స తేన ధమ్మేన అత్థికోపి మాతుగామో చిత్తం పరియాదాతుం సక్కోతి, యస్స లాభసక్కారసిలోకో
౩-౬. ఏకపుత్తకసుత్తాదివణ్ణనా
౧౭౨-౧౭౫. తతియే సద్ధాతి సోతాపన్నా. సేసమేత్థ ఉత్తానమేవ. తథా చతుత్థే పఞ్చమే ఛట్ఠే చ. తతియాదీని.
౭. తతియసమణబ్రాహ్మణసుత్తవణ్ణనా
౧౭౬. సత్తమే సముదయన్తిఆదీసు సహ పుబ్బకమ్మేన అత్తభావో కోలపుత్తియం వణ్ణపోక్ఖరతా కల్యాణవాక్కరణతా ధుతగుణావీకరణం చీవరధారణం పరివారసమ్పత్తీతి ఏవమాది లాభసక్కారస్స సముదయో నామ, తం సముదయసచ్చవసేన నప్పజానాతి, నిరోధో చ పటిపదా చ నిరోధసచ్చమగ్గసచ్చవసేనేవ వేదితబ్బా. సత్తమం.
౮. ఛవిసుత్తవణ్ణనా
౧౭౭. అట్ఠమే ఛవిం ఛిన్దతీతిఆది వుత్తం. అట్ఠమం.
౯. రజ్జుసుత్తవణ్ణనా
౧౭౮. నవమే వాళరజ్జుయాతి సుత్తాదిమయా రజ్జు ముదుకా హోతి వాళరజ్జు ఖరా ఫరుసా, తస్మా అయమేవ గహితా. నవమం.
౧౦. భిక్ఖుసుత్తవణ్ణనా
౧౭౯. దసమే దిట్ఠధమ్మసుఖవిహారాతి ఫలసమాపత్తిసుఖవిహారా. తేసాహమస్సాతి తేసం అహం అస్స
తతియో వగ్గో.
౪. చతుత్థవగ్గో
౧-౪. భిన్దిసుత్తాదివణ్ణనా
౧౮౦-౧౮౩. చతుత్థవగ్గస్స పఠమం ఉత్తానమేవ. దుతియాదీసు కుసలమూలన్తి అలోభాదితివిధకుసలధమ్మో. సుక్కో ధమ్మోతి తస్సేవ పరియాయదేసనా సముచ్ఛేదమగమా సబ్బసో సముచ్ఛిన్నో వినట్ఠో. పఠమాదీని.
౫. అచిరపక్కన్తసుత్తవణ్ణనా
౧౮౪. పఞ్చమే పరాభవాయాతి అవడ్ఢియా వినాసాయ. అస్సతరీతి వళవాయ కుచ్ఛిస్మిం గద్రభస్స జాతా. అత్తవధాయ గబ్భం గణ్హాతీతి తం అస్సేన సద్ధిం సమ్పయోజేన్తి, సా
౬. పఞ్చరథసతసుత్తవణ్ణనా
౧౮౫. ఛట్ఠే భత్తాభిహారోతి అభిహరితబ్బం భత్తం. తస్స పన పమాణం దస్సేతుం పఞ్చ చ థాలిపాకసతానీతి నాసాయ పిత్తం భిన్దేయ్యున్తి అచ్ఛపిత్తం వా మచ్ఛపిత్తం వాస్స నాసపుటే పక్ఖిపేయ్యం. ఛట్ఠం.
౭-౧౩. మాతుసుత్తాదివణ్ణనా
౧౮౬-౧౮౭. సత్తమే మాతుపి హేతూతి ‘‘సచే ముసా భణసి, మాతరం తే విస్సజ్జేస్సామ. నో చే భణసి, న విస్సజ్జేస్సామా’’తి ఏవం చోరేహి అటవియం పుచ్ఛమానో తస్సా చోరహత్థగతాయ మాతుయాపి హేతు సమ్పజానముసా న భాసేయ్యాతి అత్థో. ఇతో పరేసుపి ఏసేవ నయోతి. సత్తమాదీని.
లాభసక్కారసంయుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.