(౧౭) ౨. పటిపదావగ్గో
౧. సంఖిత్తసుత్తవణ్ణనా
౧౬౧. దుతియస్స దుక్ఖాపటిపదా. అసీఘప్పవత్తితాయ గరుభావేన దన్ధా అభిఞ్ఞా ఏతిస్సాతి దన్ధాభిఞ్ఞా. ఇమినావ నయేన సబ్బపదేసు అత్థో వేదితబ్బో.
౨. విత్థారసుత్తవణ్ణనా
౧౬౨. దుతియే అభిక్ఖణన్తి అభిణ్హం. ఆనన్తరియన్తి అనన్తరవిపాకదాయకం మగ్గసమాధిం. ఆసవానం ఖయాయాతి అరహత్తఫలత్థాయ. పఞ్చిన్ద్రియానీతి విపస్సనాపఞ్చమకాని పఞ్చిన్ద్రియాని. పఞ్ఞిన్ద్రియన్తి హి ఏత్థ విపస్సనాపఞ్ఞావ పఞ్ఞిన్ద్రియన్తి అధిప్పేతం. సేసమేత్థ పాళివసేన ఉత్తానమేవ.
ఇమాసం పన పటిపదానం అయం ఆవిభావకథా – ఇధ భిక్ఖు పుబ్బే అకతాభినివేసో పుబ్బభాగే రూపపరిగ్గహే కిలమతి, అరూపపరిగ్గహే కిలమతి, పచ్చయపరిగ్గహే కిలమతి, తీసు అద్ధాసు కిలమతి, మగ్గామగ్గే కిలమతి. ఏవం పఞ్చసు
గోణపరియేసకఉపమాహి
౩. అసుభసుత్తవణ్ణనా
౧౬౩. తతియే అసుభానుపస్సీ కాయే విహరతీతి అత్తనో కరజకాయే ‘‘యథా ఏతం, తథా ఇద’’న్తి ఇమినా నయేన బహిద్ధా దిట్ఠానం దసన్నం అసుభానం ఉపసంహరణవసేన అసుభానుపస్సీ విహరతి, అత్తనో కాయం అసుభతో పటికూలతో ఞాణేన పస్సతీతి అత్థో. ఆహారే పటికూలసఞ్ఞీతి నవన్నం పాటికుల్యానం వసేన కబళీకారాహారే పటికూలసఞ్ఞీ. సబ్బలోకే అనభిరతిసఞ్ఞీతి సబ్బస్మిమ్పి తేధాతుకే లోకసన్నివాసే అనభిరతాయ ఉక్కణ్ఠితసఞ్ఞాయ సమన్నాగతో. సబ్బసఙ్ఖారేసు అనిచ్చానుపస్సీతి సబ్బేపి తేభూమకసఙ్ఖారే అనిచ్చతో అనుపస్సన్తో. మరణసఞ్ఞాతి మరణం ఆరబ్భ ఉప్పన్నసఞ్ఞా. అజ్ఝత్తం సూపట్ఠితా హోతీతి నియకజ్ఝత్తే సుట్ఠు ఉపట్ఠితా హోతి. ఏత్తావతా బలవవిపస్సనా కథితా. సేఖబలానీతి సిక్ఖనకానం బలాని. సేసమేత్థ పాళివసేన ఉత్తానమేవ. ‘‘అసుభానుపస్సీ’’తిఆదీని పన దుక్ఖాయ పటిపదాయ దస్సనత్థం వుత్తాని, పఠమజ్ఝానాదీని సుఖాయ. అసుభాదీని హి పటికూలారమ్మణాని, తేసు పన పకతియావ సమ్పియాయమానం చిత్తం అల్లీయతి. తస్మా తాని భావేన్తో దుక్ఖపటిపదం పటిపన్నో నామ హోతి. పఠమజ్ఝానాదీని పణీతసుఖాని
అయం పనేత్థ సబ్బసాధారణా ఉపమా – సఙ్గామావచరపురిసో హి ఫలకకోట్ఠకం కత్వా పఞ్చావుధాని
౪. పఠమఖమసుత్తవణ్ణనా
౧౬౪. చతుత్థే అక్ఖమాతి అనధివాసికపటిపదా. ఖమాతి అధివాసికపటిపదా. దమాతి ఇన్ద్రియదమనపటిపదా. సమాతి అకుసలవితక్కానం వూపసమనపటిపదా. రోసన్తం పటిరోసతీతి ఘట్టేన్తం పటిఘట్టేతి. భణ్డన్తం పటిభణ్డతీతి పహరన్తం పటిపహరతి. పఞ్చమఛట్ఠాని ఉత్తానత్థానేవ.
౭. మహామోగ్గల్లానసుత్తవణ్ణనా
౧౬౭. సత్తమే మహామోగ్గల్లానత్థేరస్స హేట్ఠిమా తయో మగ్గా సుఖపటిపదా దన్ధాభిఞ్ఞా అహేసుం, అరహత్తమగ్గో దుక్ఖపటిపదో ఖిప్పాభిఞ్ఞో. తస్మా ఏవమాహ – ‘‘యాయం పటిపదా దుక్ఖా ఖిప్పాభిఞ్ఞా, ఇమం మే పటిపదం ఆగమ్మ అనుపాదాయ ఆసవేహి చిత్తం విముత్త’’న్తి.
౮. సారిపుత్తసుత్తవణ్ణనా
౧౬౮. అట్ఠమే ధమ్మసేనాపతిత్థేరస్స హేట్ఠిమా తయో మగ్గా సుఖపటిపదా దన్ధాభిఞ్ఞా, అరహత్తమగ్గో
౯. ససఙ్ఖారసుత్తవణ్ణనా
౧౬౯. నవమే పఠమదుతియపుగ్గలా సుక్ఖవిపస్సకా ససఙ్ఖారేన సప్పయోగేన సఙ్ఖారనిమిత్తం ఉపట్ఠపేన్తి. తేసు ఏకో విపస్సనిన్ద్రియానం బలవత్తా ఇధేవ కిలేసపరినిబ్బానేన పరినిబ్బాయతి, ఏకో ఇన్ద్రియానం దుబ్బలతాయ
౧౦. యుగనద్ధసుత్తవణ్ణనా
౧౭౦. దసమే సమథపుబ్బఙ్గమన్తి సమథం పుబ్బఙ్గమం పురేచారికం కత్వా. మగ్గో సఞ్జాయతీతి పఠమో లోకుత్తరమగ్గో నిబ్బత్తతి. సో తం మగ్గన్తి ఏకచిత్తక్ఖణికమగ్గస్స ఆసేవనాదీని నామ నత్థి, దుతియమగ్గాదయో పన ఉప్పాదేన్తో తమేవ ఆసేవతి భావేతి బహులీకరోతీతి వుచ్చతి. విపస్సనాపుబ్బఙ్గమన్తి విపస్సనం పుబ్బఙ్గమం పురేచారికం కత్వా సమథం భావేతి, పకతియా విపస్సనాలాభీ విపస్సనాయ ఠత్వా సమాధిం ఉప్పాదేతీతి అత్థో.
యుగనద్ధం భావేతీతి యుగనద్ధం కత్వా భావేతి. తత్థ తేనేవ చిత్తేన సమాపత్తిం సమాపజ్జిత్వా తేనేవ సఙ్ఖారే సమ్మసితుం న సక్కా. అయం పన యావతా సమాపత్తియో సమాపజ్జతి, తావతా సఙ్ఖారే సమ్మసతి. యావతా సఙ్ఖారే సమ్మసతి, తావతా సమాపత్తియో సమాపజ్జతి. కథం? పఠమజ్ఝానం సమాపజ్జతి, తతో వుట్ఠాయ సఙ్ఖారే సమ్మసతి, సఙ్ఖారే సమ్మసిత్వా దుతియజ్ఝానం సమాపజ్జతి. తతో వుట్ఠాయ పున సఙ్ఖారే సమ్మసతి. సఙ్ఖారే సమ్మసిత్వా
ధమ్ముద్ధచ్చవిగ్గహితన్తి సమథవిపస్సనాధమ్మేసు దసవిపస్సనుపక్కిలేససఙ్ఖాతేన ఉద్ధచ్చేన విగ్గహితం, సుగ్గహితన్తి అత్థో. సో, ఆవుసో, సమయోతి ఇమినా సత్తన్నం సప్పాయానం పటిలాభకాలో కథితో. యం తం చిత్తన్తి యస్మిం సమయే తం విపస్సనావీథిం ఓక్కమిత్వా పవత్తం చిత్తం. అజ్ఝత్తమేవ సన్తిట్ఠతీతి విపస్సనావీథిం పచ్చోత్థరిత్వా సన్నిసీదతీతి ఆరమ్మణవసేన సమ్మా నిసీదతి. ఏకోది హోతీతి ఏకగ్గం హోతి. సమాధియతీతి సమ్మా ఆధియతి సుట్ఠపితం హోతి. సేసమేత్థ ఉత్తానత్థమేవ.
పటిపదావగ్గో దుతియో.