౨. చరవగ్గో
౧. చరసుత్తం
౧౧.
‘‘ఠితస్స
‘‘నిసిన్నస్స చేపి, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో ఉప్పజ్జతి కామవితక్కో వా బ్యాపాదవితక్కో వా విహింసావితక్కో వా. తం చే భిక్ఖు అధివాసేతి, నప్పజహతి న వినోదేతి న బ్యన్తీకరోతి న అనభావం గమేతి, నిసిన్నోపి, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఏవంభూతో ‘అనాతాపీ అనోత్తాపీ సతతం సమితం కుసీతో హీనవీరియో’తి వుచ్చతి.
‘‘సయానస్స చేపి, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో జాగరస్స ఉప్పజ్జతి కామవితక్కో వా బ్యాపాదవితక్కో వా విహింసావితక్కో వా. తం చే భిక్ఖు అధివాసేతి, నప్పజహతి న వినోదేతి న బ్యన్తీకరోతి న అనభావం గమేతి, సయానోపి, భిక్ఖవే, భిక్ఖు జాగరో ఏవంభూతో ‘అనాతాపీ అనోత్తాపీ సతతం సమితం కుసీతో హీనవీరియో’తి వుచ్చతి.
‘‘చరతో చేపి, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో ఉప్పజ్జతి కామవితక్కో వా బ్యాపాదవితక్కో వా విహింసావితక్కో వా. తం చే భిక్ఖు నాధివాసేతి, పజహతి వినోదేతి బ్యన్తీకరోతి అనభావం గమేతి, చరమ్పి, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఏవంభూతో ‘ఆతాపీ ఓత్తాపీ సతతం సమితం ఆరద్ధవీరియో పహితత్తో’తి వుచ్చతి.
‘‘ఠితస్స
‘‘నిసిన్నస్స చేపి, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో ఉప్పజ్జతి కామవితక్కో వా బ్యాపాదవితక్కో వా విహింసావితక్కో వా. తం చే భిక్ఖు నాధివాసేతి, పజహతి వినోదేతి
‘‘సయానస్స
‘‘చరం వా యది వా తిట్ఠం, నిసిన్నో ఉద వా సయం;
యో వితక్కం వితక్కేతి, పాపకం గేహనిస్సితం.
‘‘కుమ్మగ్గప్పటిపన్నో సో, మోహనేయ్యేసు ముచ్ఛితో;
అభబ్బో తాదిసో భిక్ఖు, ఫుట్ఠుం సమ్బోధిముత్తమం.
‘‘యో చ చరం వా తిట్ఠం వా, నిసిన్నో ఉద వా సయం;
వితక్కం సమయిత్వాన, వితక్కూపసమే రతో;
భబ్బో సో తాదిసో భిక్ఖు, ఫుట్ఠుం సమ్బోధిముత్తమ’’న్తి. పఠమం;
౨. సీలసుత్తం
౧౨. ‘‘సమ్పన్నసీలా, భిక్ఖవే, విహరథ సమ్పన్నపాతిమోక్ఖా, పాతిమోక్ఖసంవరసంవుతా విహరథ
‘‘చరతో చేపి, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో అభిజ్ఝాబ్యాపాదో
‘‘ఠితస్స చేపి, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో అభిజ్ఝాబ్యాపాదో విగతో హోతి, థినమిద్ధం… ఉద్ధచ్చకుక్కుచ్చం… విచికిచ్ఛా పహీనా హోతి, ఆరద్ధం హోతి వీరియం అసల్లీనం, ఉపట్ఠితా సతి అసమ్ముట్ఠా, పస్సద్ధో కాయో అసారద్ధో, సమాహితం
‘‘నిసిన్నస్స చేపి, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో అభిజ్ఝాబ్యాపాదో విగతో హోతి, థినమిద్ధం… ఉద్ధచ్చకుక్కుచ్చం… విచికిచ్ఛా పహీనా హోతి, ఆరద్ధం హోతి వీరియం అసల్లీనం, ఉపట్ఠితా సతి అసమ్ముట్ఠా, పస్సద్ధో కాయో అసారద్ధో, సమాహితం చిత్తం ఏకగ్గం, నిసిన్నోపి, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఏవంభూతో ‘ఆతాపీ ఓత్తాపీ సతతం సమితం ఆరద్ధవీరియో
‘‘సయానస్స చేపి, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో జాగరస్స అభిజ్ఝాబ్యాపాదో విగతో హోతి, థినమిద్ధం… ఉద్ధచ్చకుక్కుచ్చం… విచికిచ్ఛా పహీనా హోతి, ఆరద్ధం హోతి వీరియం అసల్లీనం, ఉపట్ఠితా సతి అసమ్ముట్ఠా, పస్సద్ధో కాయో అసారద్ధో, సమాహితం చిత్తం ఏకగ్గం, సయానోపి, భిక్ఖవే, భిక్ఖు జాగరో ఏవంభూతో ‘ఆతాపీ ఓత్తాపీ సతతం సమితం ఆరద్ధవీరియో పహితత్తో’తి వుచ్చతీ’’తి.
‘‘యతం
యతం
‘‘ఉద్ధం
సమవేక్ఖితా చ ధమ్మానం, ఖన్ధానం ఉదయబ్బయం.
‘‘చేతోసమథసామీచిం, సిక్ఖమానం సదా సతం;
సతతం పహితత్తోతి, ఆహు భిక్ఖుం తథావిధ’’న్తి. దుతియం;
౩. పధానసుత్తం
౧౩. ‘‘చత్తారిమాని, భిక్ఖవే, సమ్మప్పధానాని. కతమాని చత్తారి? ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు అనుప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం అనుప్పాదాయ
‘‘సమ్మప్పధానా మారధేయ్యాభిభూతా,
తే అసితా జాతిమరణభయస్స పారగూ;
తే తుసితా జేత్వా మారం సవాహినిం
సబ్బం నముచిబలం ఉపాతివత్తా తే సుఖితా’’తి. తతియం;
౪. సంవరసుత్తం
౧౪. ‘‘చత్తారిమాని
‘‘కతమఞ్చ, భిక్ఖవే, పహానప్పధానం? ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఉప్పన్నం కామవితక్కం నాధివాసేతి పజహతి వినోదేతి బ్యన్తీకరోతి అనభావం గమేతి; ఉప్పన్నం బ్యాపాదవితక్కం…పే॰… ఉప్పన్నం విహింసావితక్కం…పే॰… ఉప్పన్నుప్పన్నే పాపకే అకుసలే ధమ్మే నాధివాసేతి పజహతి వినోదేతి బ్యన్తీకరోతి అనభావం గమేతి. ఇదం వుచ్చతి, భిక్ఖవే, పహానప్పధానం.
‘‘కతమఞ్చ, భిక్ఖవే, భావనాప్పధానం? ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు సతిసమ్బోజ్ఝఙ్గం భావేతి వివేకనిస్సితం విరాగనిస్సితం నిరోధనిస్సితం వోస్సగ్గపరిణామిం, ధమ్మవిచయసమ్బోజ్ఝఙ్గం
‘‘కతమఞ్చ
‘‘సంవరో చ పహానఞ్చ, భావనా అనురక్ఖణా;
ఏతే
యేహి భిక్ఖు ఇధాతాపీ, ఖయం దుక్ఖస్స పాపుణే’’తి. చతుత్థం;
౫. పఞ్ఞత్తిసుత్తం
౧౫. ‘‘చతస్సో
‘‘రాహుగ్గం అత్తభావీనం, మన్ధాతా కామభోగినం;
మారో ఆధిపతేయ్యానం, ఇద్ధియా యససా జలం.
‘‘ఉద్ధం తిరియం అపాచీనం, యావతా జగతో గతి;
సదేవకస్స లోకస్స, బుద్ధో అగ్గో పవుచ్చతీ’’తి. పఞ్చమం;
౬. సోఖుమ్మసుత్తం
౧౬. ‘‘చత్తారిమాని, భిక్ఖవే, సోఖుమ్మాని. కతమాని చత్తారి? ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు రూపసోఖుమ్మేన సమన్నాగతో హోతి పరమేన; తేన చ రూపసోఖుమ్మేన
‘‘రూపసోఖుమ్మతం
సఞ్ఞా యతో సముదేతి, అత్థం గచ్ఛతి యత్థ చ;
సఙ్ఖారే పరతో ఞత్వా, దుక్ఖతో నో చ అత్తతో.
‘‘స వే సమ్మద్దసో భిక్ఖు, సన్తో సన్తిపదే రతో;
ధారేతి అన్తిమం దేహం, జేత్వా మారం సవాహిని’’న్తి. ఛట్ఠం;
౭. పఠమఅగతిసుత్తం
౧౭. ‘‘చత్తారిమాని, భిక్ఖవే, అగతిగమనాని. కతమాని చత్తారి? ఛన్దాగతిం గచ్ఛతి, దోసాగతిం గచ్ఛతి, మోహాగతిం గచ్ఛతి, భయాగతిం గచ్ఛతి – ఇమాని ఖో, భిక్ఖవే, చత్తారి అగతిగమనానీ’’తి.
‘‘ఛన్దా దోసా భయా మోహా, యో ధమ్మం అతివత్తతి;
నిహీయతి తస్స యసో, కాళపక్ఖేవ చన్దిమా’’తి. సత్తమం;
౮. దుతియఅగతిసుత్తం
౧౮. ‘‘చత్తారిమాని
‘‘ఛన్దా దోసా భయా మోహా, యో ధమ్మం నాతివత్తతి;
ఆపూరతి తస్స యసో, సుక్కపక్ఖేవ చన్దిమా’’తి. అట్ఠమం;
౯. తతియఅగతిసుత్తం
౧౯. ‘‘చత్తారిమాని, భిక్ఖవే, అగతిగమనాని. కతమాని చత్తారి? ఛన్దాగతిం
‘‘చత్తారిమాని, భిక్ఖవే, నాగతిగమనాని. కతమాని చత్తారి? న ఛన్దాగతిం గచ్ఛతి, న దోసాగతిం గచ్ఛతి, న మోహాగతిం గచ్ఛతి, న భయాగతిం గచ్ఛతి – ఇమాని ఖో, భిక్ఖవే, చత్తారి నాగతిగమనానీ’’తి.
‘‘ఛన్దా దోసా భయా మోహా, యో ధమ్మం అతివత్తతి;
నిహీయతి తస్స యసో, కాళపక్ఖేవ చన్దిమా.
‘‘ఛన్దా దోసా భయా మోహా, యో ధమ్మం నాతివత్తతి;
ఆపూరతి తస్స యసో, సుక్కపక్ఖేవ చన్దిమా’’తి. నవమం;
౧౦. భత్తుద్దేసకసుత్తం
౨౦. ‘‘చతూహి, భిక్ఖవే, ధమ్మేహి సమన్నాగతో భత్తుద్దేసకో యథాభతం నిక్ఖిత్తో ఏవం నిరయే. కతమేహి చతూహి? ఛన్దాగతిం గచ్ఛతి, దోసాగతిం గచ్ఛతి, మోహాగతిం గచ్ఛతి, భయాగతిం గచ్ఛతి – ఇమేహి ఖో, భిక్ఖవే, చతూహి ధమ్మేహి సమన్నాగతో భత్తుద్దేసకో యథాభతం నిక్ఖిత్తో ఏవం నిరయే.
‘‘చతూహి, భిక్ఖవే, ధమ్మేహి సమన్నాగతో భత్తుద్దేసకో యథాభతం నిక్ఖిత్తో ఏవం సగ్గే. కతమేహి చతూహి? న ఛన్దాగతిం గచ్ఛతి, న దోసాగతిం
‘‘యే కేచి కామేసు అసఞ్ఞతా జనా,
అధమ్మికా హోన్తి అధమ్మగారవా;
ఛన్దా దోసా మోహా చ భయా గామినో
పరిసాకసటో
‘‘ఏవఞ్హి
తస్మా హి తే సప్పురిసా పసంసియా;
ధమ్మే ఠితా యే న కరోన్తి పాపకం,
న ఛన్దా న దోసా న మోహా న భయా చ గామినో
‘‘పరిసాయ మణ్డో చ పనేస వుచ్చతి,
ఏవఞ్హి వుత్తం సమణేన జానతా’’తి. దసమం;
చరవగ్గో దుతియో.
తస్సుద్దానం –
చరం సీలం పధానాని, సంవరం పఞ్ఞత్తి పఞ్చమం;
సోఖుమ్మం తయో అగతీ, భత్తుద్దేసేన తే దసాతి.