(౧౪) ౪. రాజవగ్గో
౧. పఠమచక్కానువత్తనసుత్తవణ్ణనా
౧౩౧. చతుత్థస్స ధమ్మేనాతి దసకుసలధమ్మేన. చక్కన్తి ఆణాచక్కం. అత్థఞ్ఞూతి రజ్జత్థం జానాతి. ధమ్మఞ్ఞూతి పవేణిధమ్మం జానాతి. మత్తఞ్ఞూతి దణ్డే వా బలమ్హి వా పమాణం జానాతి. కాలఞ్ఞూతి రజ్జసుఖానుభవనకాలం, వినిచ్ఛయకరణకాలం, జనపదచారికాకాలఞ్చ పరిసఞ్ఞూతి అయం పరిసా ఖత్తియపరిసా, అయం బ్రాహ్మణవేస్ససుద్దసమణపరిసాతి జానాతి.
తథాగతవారే అత్థఞ్ఞూతి పఞ్చ అత్థే జానాతి. ధమ్మఞ్ఞూతి చత్తారో ధమ్మే జానాతి. మత్తఞ్ఞూతి చతూసు పచ్చయేసు పటిగ్గహణపరిభోగమత్తం జానాతి. కాలఞ్ఞూతి అయం కాలో పటిసల్లీనస్స, అయం సమాపత్తియా, అయం ధమ్మదేసనాయ, అయం జనపదచారికాయాతి ఏవం కాలం జానాతి. పరిసఞ్ఞూతి అయం పరిసా ఖత్తియపరిసా…పే॰… అయం సమణపరిసాతి జానాతి. అనుత్తరన్తి నవహి లోకుత్తరధమ్మేహి అనుత్తరం. ధమ్మచక్కన్తి సేట్ఠచక్కం.
౨. దుతియచక్కానువత్తనసుత్తవణ్ణనా
౧౩౨. దుతియే పితరా పవత్తితం చక్కన్తి చక్కవత్తిమ్హి పబ్బజితే వా కాలకతే వా చక్కరతనం సత్తాహమత్తం ఠత్వా అన్తరధాయతి, కథమేస తం అనుప్పవత్తేతి నామ? పితు పవేణియం
౩. ధమ్మరాజాసుత్తవణ్ణనా
౧౩౩. తతియం తికనిపాతే వుత్తనయమేవ. సేవితబ్బాసేవితబ్బే పనేత్థ పచ్ఛిమపదద్వయమేవ విసేసో. తత్థ సమ్మాఆజీవో సేవితబ్బో, మిచ్ఛాఆజీవో న సేవితబ్బో. సప్పాయో గామనిగమో సేవితబ్బో, అసప్పాయో న సేవితబ్బో.
౪. యస్సందిసంసుత్తవణ్ణనా
౧౩౪. చతుత్థే ఉభతోతి ద్వీహిపి పక్ఖేహి. మాతితో చ పితితో చాతి యస్స హి మాతా ఖత్తియా, మాతుమాతా ఖత్తియా, తస్సాపి మాతా ఖత్తియా. పితా ఖత్తియో, పితుపితా ఖత్తియో, తస్సపి పితా ఖత్తియో. సో ఉభతో సుజాతో మాతితో చ పితితో చ. సంసుద్ధగహణికోతి సంసుద్ధాయ మాతుకుచ్ఛియా సమన్నాగతో. ‘‘సమవేపాకినియా గహణియా’’తి ఏత్థ పన యావ సత్తమా పితామహయుగాతి ఏత్థ పితుపితా పితామహో, పితామహస్స యుగం పితామహయుగం. యుగన్తి ఆయుప్పమాణం వుచ్చతి. అభిలాపమత్తమేవ చేతం, అత్థతో పన పితామహోయేవ పితామహయుగం. తతో ఉద్ధం సబ్బేపి పుబ్బపురిసా పితామహగ్గహణేనేవ గహితా. ఏవం యావ సత్తమో పురిసో, తావ సంసుద్ధగహణికో, అథ వా అక్ఖిత్తో అనుపక్కుట్ఠో జాతివాదేనాతి దస్సేతి. అక్ఖిత్తోతి ‘‘అపనేథ ఏతం, కిం ఇమినా’’తి ఏవం అక్ఖిత్తో అనవక్ఖిత్తో. అనుపక్కుట్ఠోతి న ఉపక్కుట్ఠో న అక్కోసం వా నిన్దం వా పత్తపుబ్బో. కేన జాతివాదేన, ‘‘ఇతిపి హీనజాతికో ఏసో’’తి ఏవరూపేన వచనేనాతి అత్థో.
అడ్ఢోతిఆదీసు యో కోచి అత్తనో సన్తకేన విభవేన అడ్ఢో హోతి. ఇధ పన న కేవలం అడ్ఢోయేవ, మహద్ధనో మహతా అపరిమాణసఙ్ఖేన ధనేన సమన్నాగతోతి అత్థో. పఞ్చకామగుణవసేన మహన్తా ఉళారా భోగా అస్సాతి మహాభోగో. పరిపుణ్ణకోసకోట్ఠాగారోతి కోసో వుచ్చతి భణ్డాగారం, నిదహిత్వా ఠపితేన ధనేన పరిపుణ్ణకోసో, ధఞ్ఞేన చ పరిపుణ్ణకోట్ఠాగారోతి అత్థో. అథ వా చతుబ్బిధో కోసో హత్థీ అస్సా రథా రట్ఠన్తి, తివిధం కోట్ఠాగారం ధనకోట్ఠాగారం ధఞ్ఞకోట్ఠాగారం వత్థకోట్ఠాగారన్తి. తం సబ్బమ్పి పరిపుణ్ణమస్సాతి పరిపుణ్ణకోసకోట్ఠాగారో. అస్సవాయాతి కస్సచి బహుమ్పి ధనం దేన్తస్స సేనా న సుణాతి, సా అనస్సవా నామ హోతి. కస్సచి అదేన్తస్సాపి సుణాతియేవ, అయం అస్సవా నామ. ఓవాదపటికరాయాతి ‘‘ఇదం వో కత్తబ్బ, ఇదం న కత్తబ్బ’’న్తి దిన్నఓవాదకరాయ. పణ్డితోతి పణ్డిచ్చేన సమన్నాగతో. బ్యత్తోతి పఞ్ఞావేయ్యత్తియేన యుత్తో. మేధావీతి ఠానుప్పత్తికపఞ్ఞాయ పటిబలోతి సమత్థో. అత్థే చిన్తేతున్తి వడ్ఢిఅత్థే చిన్తేతుం. సో హి పచ్చుప్పన్నఅత్థవసేనేవ ‘‘అతీతేపి ఏవం అహేసుం, అనాగతేపి ఏవం భవిస్సన్తీ’’తి చిన్తేతి. విజితావీనన్తి విజితవిజయానం, మహన్తేన వా విజయేన సమన్నాగతానం. విముత్తచిత్తానన్తి పఞ్చహి విముత్తీహి విముత్తమానసానం.
౫-౬. పత్థనాసుత్తద్వయవణ్ణనా
౧౩౫-౧౩౬. పఞ్చమే నేగమజానపదస్సాతి నిగమవాసినో చ రట్ఠవాసినో చ జనస్స. హత్థిస్మిన్తిఆదీహి హత్థిఅస్సరథథరుధనులేఖముద్దాగణనాదీని సోళస మహాసిప్పాని దస్సితాని. అనవయోతి ఓపరజ్జన్తి ఉపరాజభావం.
౭. అప్పంసుపతిసుత్తవణ్ణనా
౧౩౭. సత్తమే పురిసాధిప్పాయాతి అస్సద్ధమ్మవసేన పురిసే ఉప్పన్నాధిప్పాయా పురిసజ్ఝాసయా. ఆదానాధిప్పాయోతి ఇదాని గహేతుం సక్ఖిస్సామి, ఇదాని సక్ఖిస్సామీతి ఏవం గహణాధిప్పాయో. విసంయోగాధిప్పాయోతి ఇదాని నిబ్బానం పాపుణిస్సామి, ఇదాని పాపుణిస్సామీతి ఏవం నిబ్బానజ్ఝాసయో.
౮. భత్తాదకసుత్తవణ్ణనా
౧౩౮. అట్ఠమే భత్తాదకోతి భత్తక్ఖాదకో, బహుభత్తభుఞ్జోతి అత్థో. ఓకాసఫరణోతి ఓకాసం ఫరిత్వా అఞ్ఞేసం సమ్బాధం కత్వా ఠానేన ఓకాసఫరణో. తత్థ తత్థ లణ్డం సారేతి పాతేతీతి లణ్డసారణో. ఏత్తకా హత్థీతి గణనకాలే సలాకం గణ్హాతీతి సలాకగ్గాహీ. నిసీదనసయనవసేన మఞ్చపీఠం మద్దతీతి మఞ్చపీఠమద్దనో. భిక్ఖుగణనకాలే సలాకం గణ్హాతీతి సలాకగ్గాహీ.
౯. అక్ఖమసుత్తవణ్ణనా
౧౩౯. నవమే హత్థికాయన్తి హత్థిఘటం. సేసేసుపి ఏసేవ నయో. సఙ్గామే అవచరన్తీతి సఙ్గామావచరా. ఏకిస్సా వా తిణోదకదత్తియా విమానితోతి న సక్కోతి చిత్తం సమాదహితున్తి ఆరమ్మణే చిత్తం సమ్మా ఠపేతుం న సక్కోతి. సేసమేత్థ ఉత్తానమేవ. ఇమస్మిం పన సుత్తే వట్టవివట్టం కథితన్తి వేదితబ్బం.
౧౦. సోతసుత్తవణ్ణనా
౧౪౦. దసమే దురుత్తానన్తి న సుట్ఠు వుత్తానం దోసవసేన పవత్తితానం ఫరుసవచనానం. దురాగతానన్తి దుక్ఖుప్పాదనాకారేన సోతద్వారం ఆగతానం. వచనపథానన్తి వచనానం. దుక్ఖానన్తి దుక్ఖమానం. తిబ్బానన్తి బహలానం తాపనసభావానం వా. ఖరానన్తి ఫరుసానం. కటుకానన్తి తిఖిణానం. అసాతానన్తి అమధురానం. అమనాపానన్తి మనం అప్పాయితుం వడ్ఢేతుం అసమత్థానం. పాణహరానన్తి జీవితహరానం. యా సా దిసాతి సబ్బసఙ్ఖారసమథాదివసేన దిస్సతి అపదిస్సతీతి నిబ్బానం దిసాతి వేదితబ్బం. యస్మా పన తం ఆగమ్మ సబ్బే సఙ్ఖారా సమథం గచ్ఛన్తి, తస్మా సబ్బసఙ్ఖారసమథోతి వుత్తం. సేసం సబ్బత్థ ఉత్తానమేవ. ఇమస్మిం పన సుత్తే సీలసమాధిపఞ్ఞా మిస్సికా కథితాతి.
రాజవగ్గో చతుత్థో.