(౬) ౧. నీవరణవగ్గో
౧. ఆవరణసుత్తం
౫౧. ఏవం
‘‘పఞ్చిమే, భిక్ఖవే, ఆవరణా నీవరణా చేతసో అజ్ఝారుహా పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణా. కతమే పఞ్చ? కామచ్ఛన్దో, భిక్ఖవే, ఆవరణో నీవరణో చేతసో అజ్ఝారుహో పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణో. బ్యాపాదో, భిక్ఖవే, ఆవరణో నీవరణో చేతసో అజ్ఝారుహో పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణో. థినమిద్ధం, భిక్ఖవే, ఆవరణం నీవరణం చేతసో అజ్ఝారుహం పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణం. ఉద్ధచ్చకుక్కుచ్చం, భిక్ఖవే, ఆవరణం నీవరణం చేతసో అజ్ఝారుహం పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణం. విచికిచ్ఛా, భిక్ఖవే, ఆవరణా నీవరణా చేతసో అజ్ఝారుహా పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణా. ఇమే ఖో, భిక్ఖవే, పఞ్చ ఆవరణా నీవరణా చేతసో అజ్ఝారుహా పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణా.
‘‘సో వత, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఇమే పఞ్చ ఆవరణే నీవరణే చేతసో అజ్ఝారుహే పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణే అప్పహాయ, అబలాయ పఞ్ఞాయ దుబ్బలాయ అత్తత్థం వా ఞస్సతి పరత్థం
‘‘సో వత, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఇమే పఞ్చ ఆవరణే నీవరణే చేతసో అజ్ఝారుహే పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణే పహాయ, బలవతియా పఞ్ఞాయ అత్తత్థం వా ఞస్సతి పరత్థం వా ఞస్సతి ఉభయత్థం వా ఞస్సతి ఉత్తరి వా మనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసం సచ్ఛికరిస్సతీతి ఠానమేతం విజ్జతి. సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, నదీ పబ్బతేయ్యా దూరఙ్గమా సీఘసోతా హారహారినీ. తస్సా పురిసో ఉభతో నఙ్గలముఖాని పిదహేయ్య. ఏవఞ్హి సో, భిక్ఖవే, మజ్ఝే నదియా సోతో అవిక్ఖిత్తో అవిసటో అబ్యాదిణ్ణో దూరఙ్గమో చేవ అస్స సీఘసోతో చ హారహారీ చ. ఏవమేవం ఖో, భిక్ఖవే, సో వత భిక్ఖు ఇమే పఞ్చ ఆవరణే నీవరణే చేతసో అజ్ఝారుహే పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణే పహాయ, బలవతియా పఞ్ఞాయ అత్తత్థం వా ఞస్సతి పరత్థం వా ఞస్సతి ఉభయత్థం వా ఞస్సతి ఉత్తరి వా మనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసం సచ్ఛికరిస్సతీతి ఠానమేతం విజ్జతీ’’తి. పఠమం.
౨. అకుసలరాసిసుత్తం
౫౨. ‘‘అకుసలరాసీతి
౩. పధానియఙ్గసుత్తం
౫౩. ‘‘పఞ్చిమాని, భిక్ఖవే, పధానియఙ్గాని. కతమాని పఞ్చ? ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు సద్ధో హోతి, సద్దహతి తథాగతస్స బోధిం – ‘ఇతిపి సో భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో విజ్జాచరణసమ్పన్నో సుగతో లోకవిదూ అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథి సత్థా దేవమనుస్సానం బుద్ధో భగవా’తి
౪. సమయసుత్తం
౫౪. ‘‘పఞ్చిమే
‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, భిక్ఖు బ్యాధితో హోతి బ్యాధినాభిభూతో. అయం, భిక్ఖవే, దుతియో అసమయో పధానాయ.
‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, దుబ్భిక్ఖం హోతి దుస్సస్సం దుల్లభపిణ్డం, న సుకరం ఉఞ్ఛేన పగ్గహేన యాపేతుం. అయం, భిక్ఖవే, తతియో అసమయో పధానాయ.
‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, భయం హోతి అటవిసఙ్కోపో, చక్కసమారూళ్హా జానపదా పరియాయన్తి. అయం, భిక్ఖవే, చతుత్థో అసమయో పధానాయ.
‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, సఙ్ఘో భిన్నో హోతి. సఙ్ఘే ఖో పన, భిక్ఖవే, భిన్నే అఞ్ఞమఞ్ఞం అక్కోసా చ హోన్తి, అఞ్ఞమఞ్ఞం పరిభాసా చ హోన్తి, అఞ్ఞమఞ్ఞం పరిక్ఖేపా చ హోన్తి, అఞ్ఞమఞ్ఞం పరిచ్చజా చ హోన్తి. తత్థ అప్పసన్నా చేవ నప్పసీదన్తి, పసన్నానఞ్చ ఏకచ్చానం అఞ్ఞథత్తం హోతి. అయం, భిక్ఖవే, పఞ్చమో అసమయో పధానాయ. ఇమే ఖో, భిక్ఖవే, పఞ్చ అసమయా పధానాయాతి.
‘‘పఞ్చిమే, భిక్ఖవే, సమయా పధానాయ. కతమే పఞ్చ? ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు దహరో హోతి
‘‘పున
‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, సుభిక్ఖం హోతి సుసస్సం
‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, మనుస్సా సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఖీరోదకీభూతా అఞ్ఞమఞ్ఞం పియచక్ఖూహి సమ్పస్సన్తా విహరన్తి. అయం, భిక్ఖవే, చతుత్థో సమయో పధానాయ.
‘‘పున చపరం, భిక్ఖవే, సఙ్ఘో సమగ్గో సమ్మోదమానో అవివదమానో ఏకుద్దేసో ఫాసు విహరతి. సఙ్ఘే ఖో పన, భిక్ఖవే, సమగ్గే న చేవ అఞ్ఞమఞ్ఞం అక్కోసా హోన్తి, న చ అఞ్ఞమఞ్ఞం పరిభాసా హోన్తి, న చ అఞ్ఞమఞ్ఞం పరిక్ఖేపా హోన్తి, న చ అఞ్ఞమఞ్ఞం పరిచ్చజా హోన్తి. తత్థ అప్పసన్నా చేవ పసీదన్తి, పసన్నానఞ్చ భియ్యోభావో
౫. మాతాపుత్తసుత్తం
౫౫. ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన సావత్థియం ఉభో మాతాపుత్తా వస్సావాసం ఉపగమింసు
అథ
‘‘కిం ను సో, భిక్ఖవే, మోఘపురిసో మఞ్ఞతి – ‘న మాతా పుత్తే సారజ్జతి, పుత్తో వా పన మాతరీ’తి? నాహం, భిక్ఖవే, అఞ్ఞం ఏకరూపమ్పి సమనుపస్సామి ఏవం
‘‘నాహం, భిక్ఖవే, అఞ్ఞం ఏకసద్దమ్పి…పే॰… ఏకగన్ధమ్పి… ఏకరసమ్పి… ఏకఫోట్ఠబ్బమ్పి సమనుపస్సామి ఏవం రజనీయం ఏవం కమనీయం ఏవం మదనీయం ఏవం బన్ధనీయం ఏవం ముచ్ఛనీయం ఏవం అన్తరాయకరం అనుత్తరస్స యోగక్ఖేమస్స అధిగమాయ యథయిదం, భిక్ఖవే, ఇత్థిఫోట్ఠబ్బం
‘‘ఇత్థీ, భిక్ఖవే, గచ్ఛన్తీపి పురిసస్స చిత్తం పరియాదాయ తిట్ఠతి; ఠితాపి…పే॰… నిసిన్నాపి… సయానాపి… హసన్తీపి… భణన్తీపి… గాయన్తీపి… రోదన్తీపి… ఉగ్ఘాతితాపి
‘‘సల్లపే
ఆసీవిసమ్పి ఆసీదే
‘‘నత్వేవ
ముట్ఠస్సతిం
‘‘అథోపి దున్నివత్థేన, మఞ్జునా భణితేన చ;
నేసో జనో స్వాసీసదో, అపి ఉగ్ఘాతితో మతో.
‘‘పఞ్చ కామగుణా ఏతే, ఇత్థిరూపస్మిం దిస్సరే;
రూపా సద్దా రసా గన్ధా, ఫోట్ఠబ్బా చ మనోరమా.
‘‘తేసం కామోఘవూళ్హానం, కామే అపరిజానతం;
కాలం గతి
‘‘యే
తే వే పారఙ్గతా లోకే, యే పత్తా ఆసవక్ఖయ’’న్తి. పఞ్చమం;
౬. ఉపజ్ఝాయసుత్తం
౫౬. అథ ఖో అఞ్ఞతరో భిక్ఖు యేన సకో ఉపజ్ఝాయో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా సకం ఉపజ్ఝాయం ఏతదవోచ – ‘‘ఏతరహి మే, భన్తే, మధురకజాతో చేవ కాయో, దిసా చ మే న పక్ఖాయన్తి, ధమ్మా చ మం నప్పటిభన్తి, థినమిద్ధఞ్చ మే చిత్తం పరియాదాయ తిట్ఠతి, అనభిరతో చ బ్రహ్మచరియం చరామి, అత్థి చ మే ధమ్మేసు విచికిచ్ఛా’’తి.
అథ ఖో సో భిక్ఖు తం సద్ధివిహారికం భిక్ఖుం ఆదాయ యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో సో భిక్ఖు భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అయం, భన్తే, భిక్ఖు ఏవమాహ – ‘ఏతరహి మే, భన్తే, మధురకజాతో చేవ కాయో, దిసా చ మం న పక్ఖాయన్తి, ధమ్మా చ మే నప్పటిభన్తి, థినమిద్ధఞ్చ మే చిత్తం పరియాదాయ తిట్ఠతి, అనభిరతో చ బ్రహ్మచరియం చరామి, అత్థి చ మే ధమ్మేసు విచికిచ్ఛా’’’తి.
‘‘ఏవఞ్హేతం
అథ ఖో సో భిక్ఖు భగవతా ఇమినా ఓవాదేన ఓవదితో ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి. అథ ఖో సో భిక్ఖు ఏకో వూపకట్ఠో అప్పమత్తో ఆతాపీ పహితత్తో విహరన్తో నచిరస్సేవ – యస్సత్థాయ కులపుత్తా సమ్మదేవ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజన్తి, తదనుత్తరం – బ్రహ్మచరియపరియోసానం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహాసి. ‘‘ఖీణా జాతి, వుసితం బ్రహ్మచరియం, కతం కరణీయం, నాపరం ఇత్థత్తాయా’’తి అబ్భఞ్ఞాసి. అఞ్ఞతరో పన సో భిక్ఖు అరహతం అహోసి.
అథ ఖో సో భిక్ఖు అరహత్తం పత్తో యేన సకో ఉపజ్ఝాయో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా సకం ఉపజ్ఝాయం ఏతదవోచ – ‘‘ఏతరహి మే, భన్తే, న చేవ
‘‘ఏవఞ్హేతం, భిక్ఖు, హోతి ఇన్ద్రియేసు గుత్తద్వారస్స, భోజనే మత్తఞ్ఞునో, జాగరియం అనుయుత్తస్స, విపస్సకస్స కుసలానం ధమ్మానం, పుబ్బరత్తాపరరత్తం బోధిపక్ఖియానం ధమ్మానం భావనానుయోగం
౭. అభిణ్హపచ్చవేక్ఖితబ్బఠానసుత్తం
౫౭. ‘‘పఞ్చిమాని, భిక్ఖవే, ఠానాని అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖితబ్బాని ఇత్థియా వా పురిసేన వా గహట్ఠేన వా పబ్బజితేన వా. కతమాని పఞ్చ? ‘జరాధమ్మోమ్హి, జరం అనతీతో’తి అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖితబ్బం ఇత్థియా వా పురిసేన వా గహట్ఠేన వా పబ్బజితేన వా. ‘బ్యాధిధమ్మోమ్హి, బ్యాధిం అనతీతో’తి అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖితబ్బం ఇత్థియా వా పురిసేన వా గహట్ఠేన వా పబ్బజితేన వా. ‘మరణధమ్మోమ్హి, మరణం అనతీతో’తి అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖితబ్బం ఇత్థియా
‘‘కిఞ్చ, భిక్ఖవే, అత్థవసం పటిచ్చ ‘జరాధమ్మోమ్హి, జరం అనతీతో’తి అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖితబ్బం ఇత్థియా వా పురిసేన వా గహట్ఠేన వా పబ్బజితేన వా? అత్థి, భిక్ఖవే, సత్తానం యోబ్బనే యోబ్బనమదో, యేన మదేన మత్తా కాయేన దుచ్చరితం చరన్తి, వాచాయ దుచ్చరితం చరన్తి, మనసా దుచ్చరితం చరన్తి. తస్స తం ఠానం అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖతో యో యోబ్బనే యోబ్బనమదో సో సబ్బసో వా పహీయతి తను వా పన హోతి. ఇదం ఖో, భిక్ఖవే, అత్థవసం పటిచ్చ ‘జరాధమ్మోమ్హి, జరం అనతీతో’తి అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖితబ్బం ఇత్థియా వా పురిసేన వా గహట్ఠేన వా పబ్బజితేన వా.
‘‘కిఞ్చ
‘‘కిఞ్చ, భిక్ఖవే, అత్థవసం పటిచ్చ ‘మరణధమ్మోమ్హి, మరణం అనతీతో’తి అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖితబ్బం ఇత్థియా వా పురిసేన వా గహట్ఠేన వా పబ్బజితేన వా? అత్థి, భిక్ఖవే, సత్తానం జీవితే జీవితమదో, యేన మదేన మత్తా కాయేన దుచ్చరితం చరన్తి, వాచాయ దుచ్చరితం
‘‘కిఞ్చ, భిక్ఖవే, అత్థవసం పటిచ్చ ‘సబ్బేహి మే పియేహి మనాపేహి నానాభావో వినాభావో’తి అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖితబ్బం ఇత్థియా వా పురిసేన వా గహట్ఠేన వా పబ్బజితేన వా? అత్థి, భిక్ఖవే, సత్తానం పియేసు మనాపేసు యో ఛన్దరాగో యేన రాగేన రత్తా కాయేన దుచ్చరితం చరన్తి, వాచాయ దుచ్చరితం చరన్తి, మనసా దుచ్చరితం చరన్తి. తస్స తం ఠానం అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖతో యో పియేసు మనాపేసు ఛన్దరాగో సో సబ్బసో వా పహీయతి తను వా పన హోతి. ఇదం ఖో, భిక్ఖవే, అత్థవసం పటిచ్చ ‘సబ్బేహి మే పియేహి మనాపేహి నానాభావో వినాభావో’తి అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖితబ్బం ఇత్థియా వా పురిసేన వా గహట్ఠేన వా పబ్బజితేన వా.
‘‘కిఞ్చ, భిక్ఖవే, అత్థవసం పటిచ్చ ‘కమ్మస్సకోమ్హి, కమ్మదాయాదో కమ్మయోని కమ్మబన్ధు కమ్మపటిసరణో, యం కమ్మం కరిస్సామి – కల్యాణం వా పాపకం వా – తస్స దాయాదో భవిస్సామీ’తి అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖితబ్బం ఇత్థియా వా పురిసేన వా గహట్ఠేన వా పబ్బజితేన వా
‘‘స ఖో
‘‘స ఖో సో, భిక్ఖవే, అరియసావకో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘న ఖో అహఞ్ఞేవేకో బ్యాధిధమ్మో బ్యాధిం అనతీతో, అథ ఖో యావతా సత్తానం ఆగతి గతి చుతి ఉపపత్తి సబ్బే సత్తా బ్యాధిధమ్మా బ్యాధిం అనతీతా’తి. తస్స తం ఠానం అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖతో మగ్గో సఞ్జాయతి. సో తం మగ్గం ఆసేవతి భావేతి బహులీకరోతి. తస్స తం మగ్గం ఆసేవతో భావయతో బహులీకరోతో సంయోజనాని సబ్బసో పహీయన్తి, అనుసయా బ్యన్తీహోన్తి.
‘‘స ఖో సో, భిక్ఖవే, అరియసావకో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘న ఖో అహఞ్ఞేవేకో మరణధమ్మో మరణం అనతీతో, అథ ఖో యావతా సత్తానం ఆగతి గతి చుతి ఉపపత్తి సబ్బే సత్తా మరణధమ్మా మరణం అనతీతా’తి. తస్స తం ఠానం అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖతో మగ్గో సఞ్జాయతి. సో తం మగ్గం ఆసేవతి భావేతి బహులీకరోతి. తస్స తం మగ్గం ఆసేవతో భావయతో బహులీకరోతో సంయోజనాని సబ్బసో పహీయన్తి, అనుసయా బ్యన్తీహోన్తి.
‘‘స ఖో సో, భిక్ఖవే, అరియసావకో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘న ఖో మయ్హేవేకస్స సబ్బేహి పియేహి మనాపేహి నానాభావో వినాభావో, అథ ఖో యావతా సత్తానం ఆగతి గతి చుతి ఉపపత్తి సబ్బేసం సత్తానం పియేహి మనాపేహి నానాభావో వినాభావో’తి. తస్స తం ఠానం అభిణ్హం
‘‘స ఖో సో, భిక్ఖవే, అరియసావకో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘న
‘‘బ్యాధిధమ్మా జరాధమ్మా, అథో మరణధమ్మినో;
యథా ధమ్మా తథా సత్తా
‘‘అహఞ్చే తం జిగుచ్ఛేయ్యం, ఏవం ధమ్మేసు పాణిసు;
న మేతం పతిరూపస్స, మమ ఏవం విహారినో.
‘‘సోహం ఏవం విహరన్తో, ఞత్వా ధమ్మం నిరూపధిం;
ఆరోగ్యే యోబ్బనస్మిఞ్చ, జీవితస్మిఞ్చ యే మదా.
‘‘సబ్బే మదే అభిభోస్మి, నేక్ఖమ్మం దట్ఠు ఖేమతో
తస్స మే అహు ఉస్సాహో, నిబ్బానం అభిపస్సతో.
‘‘నాహం భబ్బో ఏతరహి, కామాని పటిసేవితుం;
అనివత్తి
౮. లిచ్ఛవికుమారకసుత్తం
౫౮. ఏకం
తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులా లిచ్ఛవికుమారకా సజ్జాని ధనూని ఆదాయ కుక్కురసఙ్ఘపరివుతా మహావనే అనుచఙ్కమమానా అనువిచరమానా అద్దసు
తేన ఖో పన సమయేన మహానామో లిచ్ఛవి మహావనే జఙ్ఘావిహారం అనుచఙ్కమమానో అద్దస తే లిచ్ఛవికుమారకే తుణ్హీభూతే తుణ్హీభూతే పఞ్జలికే భగవన్తం పయిరుపాసన్తే; దిస్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో మహానామో లిచ్ఛవి ఉదానం ఉదానేసి – ‘భవిస్సన్తి వజ్జీ, భవిస్సన్తి వజ్జీ’’’తి!
‘‘కిం పన త్వం, మహానామ, ఏవం వదేసి – ‘భవిస్సన్తి వజ్జీ, భవిస్సన్తి వజ్జీ’’’తి? ‘‘ఇమే, భన్తే, లిచ్ఛవికుమారకా చణ్డా ఫరుసా అపానుభా
‘‘యస్స కస్సచి, మహానామ, కులపుత్తస్స పఞ్చ ధమ్మా సంవిజ్జన్తి – యది వా రఞ్ఞో ఖత్తియస్స ముద్ధావసిత్తస్స, యది వా రట్ఠికస్స పేత్తనికస్స
‘‘కతమే పఞ్చ? ఇధ, మహానామ, కులపుత్తో ఉట్ఠానవీరియాధిగతేహి భోగేహి బాహాబలపరిచితేహి సేదావక్ఖిత్తేహి ధమ్మికేహి ధమ్మలద్ధేహి మాతాపితరో సక్కరోతి గరుం కరోతి మానేతి పూజేతి
‘‘పున
‘‘పున చపరం, మహానామ, కులపుత్తో ఉట్ఠానవీరియాధిగతేహి భోగేహి బాహాబలపరిచితేహి సేదావక్ఖిత్తేహి ధమ్మికేహి ధమ్మలద్ధేహి ఖేత్తకమ్మన్తసామన్తసబ్యోహారే సక్కరోతి గరుం కరోతి మానేతి పూజేతి. తమేనం ఖేత్తకమ్మన్తసామన్తసబ్యోహారా సక్కతా గరుకతా మానితా పూజితా కల్యాణేన మనసా అనుకమ్పన్తి – ‘చిరం జీవ, దీఘమాయుం పాలేహీ’తి. ఖేత్తకమ్మన్తసామన్తసబ్యోహారానుకమ్పితస్స, మహానామ, కులపుత్తస్స వుద్ధియేవ పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘పున చపరం, మహానామ, కులపుత్తో ఉట్ఠానవీరియాధిగతేహి భోగేహి బాహాబలపరిచితేహి సేదావక్ఖిత్తేహి ధమ్మికేహి ధమ్మలద్ధేహి యావతా బలిపటిగ్గాహికా దేవతా సక్కరోతి గరుం కరోతి మానేతి పూజేతి. తమేనం బలిపటిగ్గాహికా దేవతా సక్కతా గరుకతా మానితా పూజితా కల్యాణేన మనసా అనుకమ్పన్తి – ‘చిరం జీవ, దీఘమాయుం పాలేహీ’తి. దేవతానుకమ్పితస్స, మహానామ, కులపుత్తస్స వుద్ధియేవ పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘పున
‘‘యస్స కస్సచి, మహానామ, కులపుత్తస్స ఇమే పఞ్చ ధమ్మా సంవిజ్జన్తి – యది వా రఞ్ఞో ఖత్తియస్స ముద్ధావసిత్తస్స, యది వా రట్ఠికస్స పేత్తనికస్స
‘‘మాతాపితుకిచ్చకరో, పుత్తదారహితో సదా;
అన్తోజనస్స అత్థాయ, యే చస్స అనుజీవినో.
‘‘ఉభిన్నఞ్చేవ అత్థాయ, వదఞ్ఞూ హోతి సీలవా;
ఞాతీనం పుబ్బపేతానం, దిట్ఠే ధమ్మే చ జీవతం
‘‘సమణానం బ్రాహ్మణానం, దేవతానఞ్చ పణ్డితో;
విత్తిసఞ్జననో హోతి, ధమ్మేన ఘరమావసం.
‘‘సో కరిత్వాన కల్యాణం, పుజ్జో హోతి పసంసియో;
ఇధేవ నం పసంసన్తి, పేచ్చ సగ్గే పమోదతీ’’తి. అట్ఠమం;
౯. పఠమవుడ్ఢపబ్బజితసుత్తం
౫౯. ‘‘పఞ్చహి, భిక్ఖవే, ధమ్మేహి సమన్నాగతో దుల్లభో వుడ్ఢపబ్బజితో. కతమేహి పఞ్చహి? దుల్లభో, భిక్ఖవే, వుడ్ఢపబ్బజితో నిపుణో, దుల్లభో ఆకప్పసమ్పన్నో, దుల్లభో బహుస్సుతో
౧౦. దుతియవుడ్ఢపబ్బజితసుత్తం
౬౦. ‘‘పఞ్చహి, భిక్ఖవే, ధమ్మేహి సమన్నాగతో దుల్లభో వుడ్ఢపబ్బజితో. కతమేహి పఞ్చహి? దుల్లభో, భిక్ఖవే, వుడ్ఢపబ్బజితో సువచో, దుల్లభో సుగ్గహితగ్గాహీ
నీవరణవగ్గో పఠమో.
తస్సుద్దానం –
ఆవరణం రాసి అఙ్గాని, సమయం మాతుపుత్తికా;
ఉపజ్ఝా ఠానా లిచ్ఛవి, కుమారా అపరా దువేతి.