౨. సీహనాదవగ్గో
౧. సీహనాదసుత్తవణ్ణనా
౧౧. దుతియస్స పఠమే యేన భగవా తేనుపసఙ్కమీతి ‘‘సచే సత్థా చారికం పక్కమితుకామో అస్స ఆయస్మా మం, భన్తేతి సో కిర భిక్ఖు థేరం మహతా భిక్ఖుపరివారేన గచ్ఛన్తం దిస్వా ‘‘ఇమే భిక్ఖూ తథాగతం పహాయ సారిపుత్తం పరివారేత్వా నిక్ఖన్తా, గమనవిచ్ఛేదమస్స కరిస్సామీ’’తి అట్ఠానే కోపం బన్ధిత్వా ఏవమాహ. తత్థ ఆసజ్జాతి ఘట్టేత్వా. అప్పటినిస్సజ్జాతి అక్ఖమాపేత్వా అచ్చయం అదేసేత్వా. కిస్మిం పన సో కారణే ఆఘాతం బన్ధీతి? థేరస్స కిర దసబలం వన్దిత్వా ఉట్ఠాయ గచ్ఛతో చీవరకణ్ణో తస్స సరీరం ఫుసి, వాతో పహరీతిపి వదన్తి. ఏత్తకేన ఆఘాతం బన్ధిత్వా థేరం మహతా పరివారేన గచ్ఛన్తం దిస్వా ఉసూయమానో ‘‘గమనవిచ్ఛేదమస్స కరిస్సామీ’’తి ఏవమాహ. ఏహి త్వం భిక్ఖూతి సత్థా అవాపురణం ఆదాయాతి కుఞ్చికం గహేత్వా. సీహనాదన్తి సేట్ఠనాదం పముఖనాదం అప్పటివత్తియనాదం. ఏవం ద్వీహి మహాథేరేహి ఆరోచితో భిక్ఖుసఙ్ఘో రత్తిట్ఠానదివాట్ఠానాని పహాయ సత్థు సన్తికం అగమాసి. ఖీయనధమ్మన్తి కథాధమ్మం.
గూథగతన్తి గూథమేవ. సేసేసుపి ఏసేవ నయో. పథవీసమేనాతి అకుజ్ఝనట్ఠేన పథవియా సమానేన. న హి పథవీ ‘‘మయి సుచిం నిక్ఖిపన్తీ’’తి సోమనస్సం కరోతి, న ‘‘అసుచిం నిక్ఖిపన్తీ’’తి దోమనస్సం. మయ్హమ్పి ఏవరూపం చిత్తన్తి దస్సేతి. విపులేనాతి అపరిత్తేన. మహగ్గతేనాతి మహన్తభావం గతేన. అప్పమాణేనాతి వడ్ఢితప్పమాణేన. అవేరేనాతి అబ్యాపజ్ఝేనాతి నిద్దుక్ఖేన విగతదోమనస్సేన. సో ఇధాతి సో అనుపట్ఠితకాయానుపస్సనాసతిపట్ఠానో భిక్ఖు ఏవం కరేయ్య, మాదిసో కథం ఏవరూపం కరిస్సతి, భన్తేతి పఠమం సీహనాదం నది. ఏవం సబ్బత్థ యోజనా వేదితబ్బా.
రజోహరణన్తి రజసమ్మజ్జనచోళకం, పాదపుఞ్ఛన్తి, తస్సేవ నామం. కళోపిహత్థోతి పచ్ఛిహత్థో ఉక్ఖలిహత్థో వా. నన్తకవాసీతి అన్తచ్ఛిన్నపిలోతికవసనో. సూరతోతి సుచిసీలో సోరచ్చేన సమన్నాగతో. సుదన్తోతి సుట్ఠు దమథం ఉపగతో. సువినీతోతి సుట్ఠు సిక్ఖితో. న కఞ్చి హింసతీతి విసాణాదీసు గణ్హన్తమ్పి పిట్ఠిం పరిమజ్జన్తమ్పి న కఞ్చి విహేఠేతి. ఉసభఛిన్నవిసాణసమేనాతి ఉసభస్స ఛిన్నవిసాణస్స చిత్తసదిసేన.
అట్టీయేయ్యాతి అట్టో హరాయేయ్యాతి లజ్జేయ్య. జిగుచ్ఛేయ్యాతి జిగుచ్ఛం ఆపజ్జేయ్య.
మేదకథాలికన్తి మేదకథాలికా వుచ్చతి సూనకారకేహి యూసనిక్ఖమనత్థాయ తత్థ తత్థ కతఛిద్దా థాలికా. పరిహరేయ్యాతి మంసస్స పూరేత్వా ఛిద్దావఛిద్దన్తి ఉగ్ఘరన్తన్తి ఉపరిముఖేహి ఛిద్దేహి నిక్ఖమమానయూసం. పగ్ఘరన్తన్తి అధోముఖేహి నిక్ఖమమానయూసం. ఏవమస్స సకలసరీరం యూసమక్ఖితం భవేయ్య. ఛిద్దావఛిద్దన్తి నవహి వణముఖేహి పరిత్తమహన్త ఛిద్దం. ఏవమేత్థ అట్ఠమనవమేహి ద్వీహి అఙ్గేహి థేరో అత్తనో సరీరే నిచ్ఛన్దరాగతం కథేసి.
అథ ఖో సో భిక్ఖూతి ఏవం థేరేన నవహి కారణేహి సీహనాదే నదితే అథ సో భిక్ఖు. అచ్చయోతి అపరాధో. మం అచ్చగమాతి మం అతిక్కమ్మ అభిభవిత్వా పవత్తో. పతిగ్గణ్హతూతి ఖమతు. ఆయతిం సంవరాయాతి అనాగతే సంవరణత్థాయ, పున ఏవరూపస్స అపరాధస్స అకరణత్థాయ. తగ్ఘాతి ఏకంసేన. యథాధమ్మం పటికరోసీతి యథా ధమ్మో ఠితో, తథేవ కరోసి, ఖమాపేసీతి వుత్తం హోతి. తం తే మయం పటిగ్గణ్హామాతి తం తవ అపరాధం మయం ఖమామ. వుద్ధిహేసా భిక్ఖు అరియస్స వినయేతి ఏసా భిక్ఖు అరియస్స వినయే బుద్ధస్స భగవతో సాసనే వుడ్ఢి నామ. కతమా? అచ్చయం అచ్చయతో దిస్వా యథాధమ్మం పటికరిత్వా ఆయతిం సంవరాపజ్జనా. దేసనం పన పుగ్గలాధిట్ఠానం కరోన్తో యో అచ్చయం అచ్చయతో దిస్వా యథాధమ్మం పటికరోతి, ఆయతిం సంవరం ఆపజ్జతీతి ఆహ. ఫలతీతి సచే హి థేరో న ఖమేయ్య, తస్స భిక్ఖునో తత్థేవ సత్తధా ముద్ధా ఫలేయ్య. తస్మా భగవా ఏవమాహ. సచే మం సోతి సచే మం అయం భిక్ఖు ఖమాహీతి ఏవం వదతి. ఖమతు చ మే సోతి అయమ్పి చాయస్మా మయ్హం ఖమతూతి ఏవం థేరో తస్స అచ్చయం పటిగ్గణ్హిత్వా సయమ్పి తం సత్థు సమ్ముఖే ఖమాపేసీతి.
౨. సఉపాదిసేససుత్తవణ్ణనా
౧౨. దుతియే సఉపాదిసేసన్తి సఉపాదానసేసం. అనుపాదిసేసన్తి ఉపాదానసేసరహితం నిగ్గహణం. మత్తసో కారీతి పమాణకారీ న పరిపూరకారీ. న తావాయం, సారిపుత్త, ధమ్మపరియాయో పటిభాసీతి అప్పటిభానం నామ భగవతో నత్థి, న తావాహం ఇమం ధమ్మపరియాయం కథేసిన్తి అయం పనేత్థ మాయిమం ధమ్మపరియాయం సుత్వా పమాదం ఆహరింసూతి ‘‘మయం కిర చతూహి అపాయేహి ముత్తా’’తి ఉపరి అరహత్తత్థాయ వీరియం అకరోన్తా మా పమాదం ఆపజ్జింసు. పఞ్హాధిప్పాయేన భాసితోతి తయా పుచ్ఛితపఞ్హస్స సభావేన
౩. కోట్ఠికసుత్తవణ్ణనా
౧౩. తతియే దిట్ఠధమ్మవేదనీయన్తి ఇమస్మిం యేవత్తభావే విపచ్చనకకమ్మం. సమ్పరాయవేదనీయన్తి దుతియే అత్తభావే విపచ్చనకకమ్మం. సుఖవేదనీయన్తి సుఖవేదనాజనకకమ్మం. దుక్ఖవేదనీయన్తి దుక్ఖవేదనాజనకకమ్మం. పరిపక్కవేదనీయన్తి లద్ధవిపాకవారం. అపరిపక్కవేదనీయన్తి అలద్ధవిపాకవారం. బహువేదనీయన్తి బహువిపాకదాయకం. అప్పవేదనీయన్తి న బహువిపాకదాయకం. అవేదనీయన్తి విపాకవేదనాయ అదాయకం. ఇమస్మిం సుత్తే వట్టవివట్టం కథితం.
౪. సమిద్ధిసుత్తవణ్ణనా
౧౪. చతుత్థే సమిద్ధీతి అత్తభావసమిద్ధతాయ ఏవంలద్ధనామో థేరస్స సద్ధివిహారికత్థేరో. కిమారమ్మణాతి కింపచ్చయా. సఙ్కప్పవితక్కాతి సఙ్కప్పభూతా వితక్కా. నామరూపారమ్మణాతి నామరూపపచ్చయా. ఇమినా క్వ నానత్తం గచ్ఛన్తీతి కస్మిం ఠానే నానాసభావతం వేమత్తం గచ్ఛన్తి. ధాతుసూతి రూపధాతుఆదీసు. అఞ్ఞోయేవ హి రూపవితక్కో, అఞ్ఞే సద్దవితక్కాదయోతి. ఫస్ససముదయాతి సమ్పయుత్తఫస్సపచ్చయా. వేదనాసమోసరణాతి తిస్సో వేదనా సమోసరణా. ఏత్తకేన కుసలాకుసలమిస్సకా కథితా. సమాధిప్పముఖాతిఆదయో పన అపచయపక్ఖికాతి వేదితబ్బా. తత్థ సమాధిప్పముఖా. జేట్ఠకకారణట్ఠేన సతి అధిపతేయ్యా ఏతేసన్తి సతాధిపతేయ్యా. మగ్గపఞ్ఞా ఉత్తరా ఏతేసన్తి పఞ్ఞుత్తరా. ఫలవిముత్తిం పత్వా సారప్పత్తా హోన్తీతి విముత్తిసారా. ఆరమ్మణవసేన అమతం నిబ్బానం ఓగాహిత్వా అమతోగధా. తేన చ మా మఞ్ఞీతి తేన విస్సజ్జనేన ‘‘అహం అగ్గసావకేన పుచ్ఛితే పఞ్హే విస్సజ్జేసి’’న్తి మా మానం వా దప్పం వా అకాసి.
౫-౬. గణ్డసుత్తాదివణ్ణనా
౧౫-౧౬. పఞ్చమే తీణి చత్తారి వస్సాని వస్సగణా, అనేకే వస్సగణా ఉప్పన్నా అస్సాతి అనేకవస్సగణికో. తస్సస్సూతి తస్స భవేయ్యుం. అభేదనముఖానీతి జేగుచ్ఛియంయేవాతి జిగుచ్ఛితబ్బమేవ పటికూలమేవ. చాతుమహాభూతికస్సాతి చతుమహాభూతమయస్స. ఓదనకుమ్మాసూపచయస్సాతి ఓదనేన చేవ కుమ్మాసేన చ ఉపచితస్స వడ్ఢితస్స. అనిచ్చుచ్ఛాదనపరిమద్దనభేదనవిద్ధంసనధమ్మస్సాతి హుత్వా అభావట్ఠేన అనిచ్చధమ్మస్స, దుగ్గన్ధవిఘాతత్థాయ తనువిలేపనేన ఉచ్ఛాదనధమ్మస్స, అఙ్గపచ్చఙ్గాబాధవినోదనత్థాయ ఖుద్దకసమ్బాహనేన పరిమద్దనధమ్మస్స, దహరకాలే వా ఊరూసు సయాపేత్వా గబ్భవాసేన దుస్సణ్ఠితానం తేసం తేసం అఙ్గపచ్చఙ్గానం సణ్ఠానసమ్పాదనత్థం అఞ్ఛనపీళనాదివసేన పరిమద్దనధమ్మస్స, ఏవం పరిహరితస్సాపి చ భేదనవిద్ధంసనధమ్మస్స, భిజ్జనవికిరణసభావస్సేవాతి అత్థో. ఏత్థ చ అనిచ్చపదేన చేవ భేదనవిద్ధంసనపదేహి చస్స అత్థఙ్గమో కథితో, సేసేహి సముదయో. నిబ్బిన్దథాతి ఉక్కణ్ఠథ పజహథ ఇమం కాయన్తి దస్సేతి. ఏవమిమస్మిం సుత్తే బలవవిపస్సనా కథితా. ఛట్ఠం వుత్తనయమేవ. సఞ్ఞాసీసేన పనేత్థ ఞాణమేవ కథితం.
౭-౮. కులసుత్తాదివణ్ణనా
౧౭-౧౮. సత్తమే న మనాపేన పచ్చుట్ఠేన్తీతి మనవడ్ఢనేన న మనాపేన అభివాదేన్తీతి న పఞ్చపతిట్ఠితేన వన్దన్తి. అసక్కచ్చం దేన్తీతి అచిత్తీకారేన దేన్తి. నో సక్కచ్చన్తి సహత్థా న దేన్తి. న ఉపనిసీదన్తి ధమ్మసవనాయాతి ‘‘ధమ్మం సుణిస్సామా’’తి న సమీపే నిసీదన్తి. న సుస్సూసన్తీతి ఘటపిట్ఠే నవఙ్గసమన్నాగతోతి వుత్తం.
౯. దేవతాసుత్తవణ్ణనా
౧౯. నవమే విప్పటిసారినియోతి విప్పటిసారితం మఙ్కుభావం ఆపజ్జిమ్హ. హీనం కాయన్తి ఉపరిదేవలోకం ఉపాదాయ హేట్ఠిమో హీనోతి వుచ్చతి. నో చ ఖో యథాసత్తి యథాబలం సంవిభజిమ్హాతి అత్తనో సత్తియా చ బలస్స చ అనురూపేన సీలవన్తానం సంవిభాగం కత్వా న భుఞ్జిమ్హా.
౧౦. వేలామసుత్తవణ్ణనా
౨౦. దసమే అపి ను తే, గహపతి, కులే దానం దీయతీతి నయిదం భగవా భిక్ఖుసఙ్ఘస్స దానం సన్ధాయ పుచ్ఛతి. సేట్ఠిస్స హి ఘరే భిక్ఖుసఙ్ఘస్స నిచ్చం పణీతదానం దీయతి, న తం సత్థా న జానాతి. లోకియమహాజనస్స పన దియ్యమానదానం అత్థి, తం లూఖం హోతి, సేట్ఠిస్స చిత్తం న పీణేతి. తం పుచ్ఛామీతి పుచ్ఛతి. కణాజకన్తి బిళఙ్గదుతియన్తి కఞ్జియదుతియం. అసక్కచ్చం దేతీతి అసక్కరిత్వా దేతి. అచిత్తీకత్వాతి అచిత్తీకారేన దక్ఖిణేయ్య అగారవేన దేతి. అసహత్థా దేతీతి సహత్థేన అదత్వా పరహత్థేన దేతి, ఆణత్తిమత్తమేవ కరోతీతి అత్థో. అపవిద్ధం దేతీతి న నిరన్తరం దేతి, సంవచ్ఛరికం సోణ్డబలి వియ హోతి. అనాగమనదిట్ఠికో దేతీతి న కమ్మఞ్చ ఫలఞ్చ సద్దహిత్వా దేతి.
యత్థ యత్థాతి తీసు కులసమ్పదాసు యస్మిం యస్మిం కులే. న ఉళారాయ భత్తభోగాయాతిఆదీసు నానగ్గరససుగన్ధసాలిభోజనే ఉపనీతే చిత్తం న నమతి, ‘‘హరథేతం రోగవడ్ఢన’’న్తి వత్వా యేన వా తేన వా డాకేన సద్ధిం సకుణ్డకభత్తం అమతం వియ సమ్పియాయమానో భుఞ్జతి. కాసికాదీసు వరవత్థేసు ఉపనీతేసు ‘‘హరథేతాని నివాసేన్తస్స పటిచ్ఛాదేతుమ్పి న సక్కోన్తి, గత్తేసుపి న సణ్ఠహన్తీ’’తి వత్వా నాళికేరసాటకమూలతచసదిసాని పన థూలవత్థాని ‘‘ఇమాని నివాసేన్తో నివత్థభావమ్పి జానాతి, పటిచ్ఛాదేతబ్బమ్పి న ఉళారేసు పఞ్చసు కామగుణేసూతి అలఙ్కతపటియత్తా రూపవతియో ఇత్థియో న సుస్సూసన్తీతి సోతుం న ఇచ్ఛన్తి, న సద్దహన్తీతి అత్థో. న సోతం ఓదహన్తీతి కథితస్స సవనత్థం న సోతపసాదం ఓదహన్తి. సక్కచ్చన్తిఆదీని వుత్తవిపరియాయేన వేదితబ్బాని.
వేలామోతి జాతిగోత్తరూపభోగసద్ధాపఞ్ఞాదీహి మరియాదవేలం అతిక్కన్తేహి ఉళారేహి గుణేహి సమన్నాగతత్తా ఏవంలద్ధనామో. సో ఏవరూపం దానం అదాసి మహాదానన్తి ఏత్థ అయం అనుపుబ్బీకథా – సో కిర అతీతే బారాణసియం పురోహితగేహే పటిసన్ధిం గణ్హి, వేలామకుమారోతిస్స నామం అకంసు. సో సోళసవస్సకాలే బారాణసిరాజకుమారేన సద్ధిం సిప్పుగ్గహణత్థం తక్కసిలం అగమాసి. తే ఉభోపి దిసాపామోక్ఖస్స ఆచరియస్స సన్తికే సిప్పం పట్ఠపయింసు. యథా చ తే, ఏవం అఞ్ఞేపి జమ్బుదీపే చతురాసీతిసహస్సరాజకుమారా. బోధిసత్తో అత్తనా గహితట్ఠానే పిట్ఠిఆచరియో హుత్వా చతురాసీతి రాజకుమారసహస్సాని సిక్ఖాపేతి, సయమ్పి సోళసవస్సేహి గహేతబ్బసిప్పం తీహి వస్సేహి ఉగ్గణ్హి. ఆచరియో ‘‘వేలామకుమారస్స సిప్పం పగుణ’’న్తి ఞత్వా, ‘‘తాతా, వేలామో
బోధిసత్తో ఆచరియం వన్దిత్వా చతురాసీతి కుమారసహస్సపరివారో నిక్ఖమిత్వా ఏకం ఆసన్ననగరం పత్వా నగరసామికం రాజకుమారం ఉగ్గణ్హాపేత్వా తస్స సిప్పే పగుణే జాతే తం తత్థేవ నివత్తేసి. ఏతేనుపాయేన చతురాసీతి నగరసహస్సాని గన్త్వా చతురాసీతియా రాజకుమారానం సిప్పం పగుణం కారేత్వా తస్మిం తస్మిం నగరే తం తం నివత్తేత్వా బారాణసిరాజకుమారం ఆదాయ బారాణసిం పచ్చాగఞ్ఛి. మనుస్సా కుమారం పరియోసితసిప్పం రజ్జే అభిసిఞ్చింసు, వేలామస్స పురోహితట్ఠానం అదంసు. తేపి చతురాసీతిసహస్సరాజకుమారా సకేసు సకేసు రజ్జేసు అభిసేకం పత్వా అనుసంవచ్ఛరం బారాణసిరఞ్ఞో ఉపట్ఠానం ఆగచ్ఛన్తి. తే రాజానం దిస్వా వేలామస్స సన్తికం గన్త్వా, ‘‘ఆచరియ, అమ్హే రజ్జేసు పతిట్ఠితా, వదేయ్యాథ యేనత్థో’’తి వత్వా గచ్ఛన్తి. తేసం గమనాగమనకాలే
రాజా వేలామం పక్కోసిత్వా, ‘‘ఆచరియ, ఉపద్దుతో జనపదో, రాజానో గమనాగమనకాలే మహావిలోపం కరోన్తి, మనుస్సా సన్ధారేతుం న సక్కోన్తి, జనపదపీళాయ ఉపసమం ఏకం ఉపాయం కరోథా’’తి
వేలామో సీసంన్హాతో అత్తనో అన్తోనివేసనే సత్తరతనపరిపూరానం గబ్భానం ద్వారాని వివరాపేత్వా యావ సత్తమా కులపరివట్టా ఠపితం ధనం ఓలోకేత్వా ఆయవయం ఉపధారేత్వా ‘‘మయా సకలజమ్బుదీపం ఖోభేన్తేన దానం దాతుం వట్టతీ’’తి రఞ్ఞో ఆరోచేత్వా గఙ్గాతీరే ద్వాదసయోజనికా ఉద్ధనపన్తియో కారేత్వా తస్మిం తస్మిం ఠానే సప్పిమధుఫాణితతేలతిలతణ్డులాదీనం ఠపనత్థాయ మహాకోట్ఠాగారాని పతిట్ఠాపేత్వా ‘‘ఏకేకస్మిం ఠానే ఏత్తకా ఏత్తకా జనా సంవిదహథ, యంకిఞ్చి మనుస్సానం లద్ధబ్బం నామ అత్థి, తతో ఏకస్మిమ్పి అసతి మయ్హం ఆరోచేయ్యాథా’’తి మనుస్సే సంవిధాయ ‘‘అసుకదివసతో పట్ఠాయ వేలామబ్రాహ్మణస్స దానం భుఞ్జన్తూ’’తి నగరే భేరిం చరాపేత్వా ‘‘దానగ్గం పరినిట్ఠిత’’న్తి దానయుత్తేహి ఆరోచితే సహస్సగ్ఘనకం వత్థం నివాసేత్వా
తస్మిం ఖో పన దానగ్గే ‘‘ఇదం నామ అత్థి, ఇదం నామ నత్థీ’’తి వత్తబ్బం నత్థి. ఇదాని తం దానం ఏత్తకమత్తేనేవ న నిట్ఠం గమిస్సతీతి రత్తసువణ్ణం నీహరాపేత్వా సువణ్ణపాతియో కారేత్వా చతురాసీతిసువణ్ణపాతిసహస్సాదీనం అత్థాయ చతురాసీతిరాజసహస్సానం సాసనం పహిణి. రాజానో ‘‘చిరస్సం వత మయం ఆచరియేన అనుగ్గహితా’’తి సబ్బం సమ్పాదేత్వా పేసేసుం. దానే దియ్యమానేయేవ సత్త వస్సాని సత్త మాసా అతిక్కన్తా. అథ బ్రాహ్మణో ‘‘హిరఞ్ఞం భాజేత్వా దానం దస్సామీ’’తి మహన్తే ఓకాసే దానం సజ్జాపేసి. సజ్జాపేత్వా చతురాసీతి సువణ్ణపాతిసహస్సాని ఆదిం కత్వా కోటితో పట్ఠాయ అదాసి.
తత్థ రూపియపూరానీతి రజతతట్టిరజతఫాలరజతమాసకేహి పూరాని. పాతియో పన ఖుద్దికాతి న సల్లక్ఖేతబ్బా, ఏకకరీసప్పమాణే భూమిభాగే చతస్సోవ పాతియో ఠపయింసు. పాతిమకుళం నవరతనం హోతి, ముఖవట్టితో పట్ఠాయ అట్ఠరతనం, పాతిముఖవట్టియా ఛయుత్తో ఆజఞ్ఞరథో అనుపరియాయతి, దదమానో పాతియా బాహిరన్తేన వగ్గవగ్గే పటిగ్గాహకే ఠపేత్వా పఠమం పాతియా పక్ఖిత్తం దత్వా పచ్ఛా సన్ధిసన్ధితో వియోజేత్వా పాతిన్తి ఏవం చతురాసీతి పాతిసహస్సాని అదాసి. రూపియపాతిఆదీసుపి ఏసేవ నయో. ఏత్థపి చ సువణ్ణపూరానీతి సువణ్ణతట్టిసువణ్ణఫాలసువణ్ణమాసకేహి పూరాని. హిరఞ్ఞపూరానీతి సత్తవిధరతనపూరాని. సోవణ్ణాలఙ్కారానీతి సువణ్ణాలఙ్కారాని. కంసూపధారణానీతి రజతమయఖీరపటిచ్ఛకాని. తాసం పన ధేనూనం సిఙ్గాని సువణ్ణకోసకపరియోనద్ధాని అహేసుం, గీవాయ సుమనదామం పిళన్ధింసు, చతూసు పాదేసు నుపూరాని, పిట్ఠియం వరదుకూలం పారుతం, కణ్ఠే సువణ్ణఘణ్టం బన్ధింసు. వత్థకోటిసహస్సానీతి లోకవోహారతో వీసతివత్థయుగాని ఏకా కోటి ఖోమసుఖుమానన్తిఆదిమ్హి నజ్జో మఞ్ఞే విస్సన్దన్తీతి నదియో వియ విస్సన్దన్తి.
ఇమినా సియా ఖో పన తేతిఆదిమాహ. నను చ యాని తదా అహేసుం రూపవేదనాసఞ్ఞాసఙ్ఖారవిఞ్ఞాణాని, తాని నిరుద్ధాని? కస్మా ‘‘అహం తేన సమయేన వేలామో బ్రాహ్మణో’’తి ఆహాతి? పవేణియా అవిచ్ఛిన్నత్తా. తాని హి రూపాదీని నిరుజ్ఝమానాని ఇమేసం పచ్చయే దత్వా నిరుద్ధాని అపరాపరం అవిచ్ఛిన్నం పవేణిం గహేత్వా ఏవమాహ. న తం కోచి దక్ఖిణం సోధేతీతి కోచి సమణో వా బ్రాహ్మణో వా దేవో వా మారో వా ఉట్ఠాయ తం దక్ఖిణం సోధేతీతి వత్తబ్బో నాహోసి. తఞ్హి దక్ఖిణం సోధేన్తో ఉత్తమకోటియా బుద్ధో, హేట్ఠిమకోటియా ధమ్మసేనాపతిసారిపుత్తత్థేరసదిసో సావకో సోధేయ్య.
దిట్ఠిసమ్పన్నన్తి దస్సనసమ్పన్నం సోతాపన్నం. ఇదం తతో మహప్ఫలతరన్తి ఇదం సోతాపన్నస్స దిన్నదానం లోకియమహాజనస్స సత్తమాసాధికాని సత్త సంవచ్ఛరాని
యో చ సతం దిట్ఠిసమ్పన్నానన్తి ఏత్థ ఏకస్స సకదాగామిస్స వసేన ఏకుత్తరసతం సోతాపన్నే కత్వా సోతాపన్నగణనా వేదితబ్బా. ఇమినా ఉపాయేన సబ్బవారేసు హేట్ఠా హేట్ఠా ఆగతే అనన్తరేన సతగుణం కత్వా పుగ్గలగణనా వేదితబ్బా.
బుద్ధప్పముఖన్తి ఏత్థ సమ్మాసమ్బుద్ధం సఙ్ఘత్థేరం కత్వా నిసిన్నో సఙ్ఘో బుద్ధప్పముఖో సఙ్ఘోతి వేదితబ్బో. చాతుద్దిసం సఙ్ఘం ఉద్దిస్సాతి ఏత్థ చాతుద్దిసం సఙ్ఘం ఉద్దిస్స కతవిహారో నామ యత్థ చేతియం పతిట్ఠితం హోతి, ధమ్మస్సవనం కరీయతి, చతూహి దిసాహి అనుదిసాహి చ భిక్ఖూ ఆగన్త్వా అప్పటిపుచ్ఛిత్వాయేవ పాదే ధోవిత్వా కుఞ్చికాయ ద్వారం వివరిత్వా సేనాసనం పటిజగ్గిత్వా
సరణం గచ్ఛేయ్యాతి ఏత్థ మగ్గేనాగతం అనివత్తనసరణం అధిప్పేతం. అపరే పనాహు – అత్తానం నియ్యాదేత్వా దిన్నత్తా సరణాగమనం తతో మహప్ఫలతరన్తి వుత్తం. సిక్ఖాపదాని సమాదియేయ్యాతి పఞ్చ గన్ధోహనమత్తన్తి మేత్తచిత్తన్తి సబ్బసత్తానం హితానుఫరణచిత్తం. తం పన అప్పనావసేనేవ గహితం. అనిచ్చసఞ్ఞన్తి మగ్గస్స అనన్తరపచ్చయభావేన సిఖాపత్తబలవవిపస్సనం.
ఉపమాతో పన ఇమాని దానాదీని పుఞ్ఞాని ఏవం వేదితబ్బాని – సచేపి హి జమ్బుదీపం భేరితలసదిసం సమతలం కత్వా కోటితో పట్ఠాయ పల్లఙ్కే అత్థరిత్వా అరియపుగ్గలే నిసీదాపేయ్య, తత్థ సోతాపన్నానం దస పన్తియో అస్సు, సకదాగామీనం పఞ్చ, అనాగామీనం అడ్ఢతేయ్యా, ఖిణాసవానం దియడ్ఢా, పచ్చేకబుద్ధానం ఏకా పన్తి భవేయ్య, సమ్మాసమ్బుద్ధో ఏకకోవ. ఏత్తకస్స జనస్స దిన్నదానతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స దిన్నమేవ మహప్ఫలం. ఇతరం పన –
‘‘విహారదానం పణిపాతో, సిక్ఖా మేత్తాయ భావనా;
ఖయతో సమ్మసన్తస్స, కలం నాగ్ఘతి సోళసిం’’.
తేనేవ భగవా పరినిబ్బానసమయే ‘‘ధమ్మానుధమ్మప్పటిపత్తి అనుత్తరా పూజా’’తి ఆహ. సేసం సబ్బత్థ ఉత్తానత్థమేవాతి.
సీహనాదవగ్గో దుతియో.