౩. నన్దవగ్గో
౧. కమ్మవిపాకజసుత్తం
౨౧. ఏవం
అద్దసా ఖో భగవా తం భిక్ఖుం అవిదూరే నిసిన్నం పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వా ఉజుం కాయం పణిధాయ పురాణకమ్మవిపాకజం దుక్ఖం తిబ్బం ఖరం కటుకం వేదనం అధివాసేన్తం సతం సమ్పజానం అవిహఞ్ఞమానం.
అథ ఖో భగవా ఏతమత్థం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమం ఉదానం ఉదానేసి –
‘‘సబ్బకమ్మజహస్స భిక్ఖునో,
ధునమానస్స పురే కతం రజం;
అమమస్స
అత్థో నత్థి జనం లపేతవే’’తి. పఠమం;
౨. నన్దసుత్తం
౨౨. ఏవం
అథ ఖో అఞ్ఞతరో భిక్ఖు యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో సో భిక్ఖు భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఆయస్మా, భన్తే, నన్దో భగవతో భాతా మాతుచ్ఛాపుత్తో సమ్బహులానం భిక్ఖూనం ఏవమారోచేతి – ‘అనభిరతో అహం, ఆవుసో, బ్రహ్మచరియం చరామి, న సక్కోమి బ్రహ్మచరియం సన్ధారేతుం, సిక్ఖం పచ్చక్ఖాయ
అథ ఖో భగవా అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆమన్తేసి – ‘‘ఏహి త్వం, భిక్ఖు, మమ వచనేన నన్దం భిక్ఖుం ఆమన్తేహి – ‘సత్థా తం, ఆవుసో నన్ద, ఆమన్తేతీ’’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు భగవతో పటిస్సుత్వా యేనాయస్మా నన్దో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం నన్దం ఏతదవోచ – ‘‘సత్థా తం, ఆవుసో నన్ద, ఆమన్తేతీ’’తి.
‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో ఆయస్మా నన్దో తస్స భిక్ఖునో పటిస్సుత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో ఆయస్మన్తం నన్దం భగవా ఏతదవోచ –
‘‘సచ్చం కిర త్వం, నన్ద, సమ్బహులానం భిక్ఖూనం ఏవమారోచేసి – ‘అనభిరతో అహం, ఆవుసో, బ్రహ్మచరియం చరామి, న సక్కోమి బ్రహ్మచరియం సన్ధారేతుం, సిక్ఖం పచ్చక్ఖాయ హీనాయావత్తిస్సామీ’’’తి
‘‘కిస్స పన త్వం, నన్ద, అనభిరతో బ్రహ్మచరియం చరసి, న సక్కోసి బ్రహ్మచరియం సన్ధారేతుం
అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం నన్దం బాహాయం గహేత్వా – సేయ్యథాపి నామ బలవా పురిసో సమిఞ్జితం
తేన ఖో పన సమయేన పఞ్చమత్తాని అచ్ఛరాసతాని సక్కస్స దేవానమిన్దస్స ఉపట్ఠానం ఆగతాని హోన్తి కకుటపాదాని. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం నన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘పస్ససి నో త్వం, నన్ద, ఇమాని పఞ్చ అచ్ఛరాసతాని కకుటపాదానీ’’తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి.
‘‘తం కిం మఞ్ఞసి, నన్ద, కతమా ను ఖో అభిరూపతరా వా దస్సనీయతరా వా పాసాదికతరా వా, సాకియానీ వా జనపదకల్యాణీ, ఇమాని వా పఞ్చ అచ్ఛరాసతాని కకుటపాదానీ’’తి? ‘‘సేయ్యథాపి, భన్తే, పలుట్ఠమక్కటీ కణ్ణనాసచ్ఛిన్నా, ఏవమేవ ఖో, భన్తే, సాకియానీ జనపదకల్యాణీ
‘‘అభిరమ, నన్ద, అభిరమ, నన్ద! అహం తే పాటిభోగో పఞ్చన్నం అచ్ఛరాసతానం పటిలాభాయ కకుటపాదాన’’న్తి. ‘‘సచే మే, భన్తే, భగవా పాటిభోగో పఞ్చన్నం అచ్ఛరాసతానం పటిలాభాయ కకుటపాదానం, అభిరమిస్సామహం, భన్తే, భగవతి బ్రహ్మచరియే’’తి
అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం నన్దం బాహాయం గహేత్వా – సేయ్యథాపి నామ బలవా పురిసో సమిఞ్జితం వా బాహం పసారేయ్య, పసారితం వా బాహం సమిఞ్జేయ్య, ఏవమేవ – దేవేసు తావతింసేసు అన్తరహితో జేతవనే పాతురహోసి.
అస్సోసుం
అథ ఖో ఆయస్మతో నన్దస్స సహాయకా భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం నన్దం భతకవాదేన చ ఉపక్కితకవాదేన చ సముదాచరన్తి – ‘‘భతకో కిరాయస్మా నన్దో ఉపక్కితకో కిరాయస్మా నన్దో అచ్ఛరానం హేతు బ్రహ్మచరియం చరతి; భగవా కిరస్స పాటిభోగో పఞ్చన్నం అచ్ఛరాసతానం పటిలాభాయ కకుటపాదాన’’న్తి.
అథ ఖో ఆయస్మా నన్దో
అథ ఖో అఞ్ఞతరా దేవతా అభిక్కన్తాయ రత్తియా అభిక్కన్తవణ్ణా కేవలకప్పం జేతవనం ఓభాసేత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితా ఖో సా దేవతా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఆయస్మా, భన్తే, నన్దో భగవతో భాతా మాతుచ్ఛాపుత్తో ఆసవానం ఖయా అనాసవం చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా
అథ ఖో ఆయస్మా నన్దో తస్సా రత్తియా అచ్చయేన యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా నన్దో
అథ ఖో భగవా ఏతమత్థం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమం ఉదానం ఉదానేసి –
‘‘యస్స నిత్తిణ్ణో పఙ్కో,
మద్దితో కామకణ్టకో;
మోహక్ఖయం అనుప్పత్తో,
సుఖదుక్ఖేసు న వేధతీ స భిక్ఖూ’’తి. దుతియం;
౩. యసోజసుత్తం
౨౩. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన యసోజప్పముఖాని పఞ్చమత్తాని భిక్ఖుసతాని సావత్థిం అనుప్పత్తాని హోన్తి భగవన్తం దస్సనాయ. తేధ ఖో ఆగన్తుకా భిక్ఖూ నేవాసికేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం పటిసమ్మోదమానా సేనాసనాని పఞ్ఞాపయమానా పత్తచీవరాని పటిసామయమానా ఉచ్చాసద్దా మహాసద్దా
అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘కే పనేతే, ఆనన్ద, ఉచ్చాసద్దా మహాసద్దా కేవట్టా మఞ్ఞే మచ్ఛవిలోపే’’తి? ‘‘ఏతాని, భన్తే, యసోజప్పముఖాని పఞ్చమత్తాని భిక్ఖుసతాని సావత్థిం అనుప్పత్తాని భగవన్తం దస్సనాయ. తేతే ఆగన్తుకా భిక్ఖూ నేవాసికేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం పటిసమ్మోదమానా సేనాసనాని పఞ్ఞాపయమానా పత్తచీవరాని పటిసామయమానా ఉచ్చాసద్దా మహాసద్దా’’తి. ‘‘తేనహానన్ద, మమ వచనేన తే భిక్ఖూ ఆమన్తేహి – ‘సత్థా ఆయస్మన్తే ఆమన్తేతీ’’’తి.
‘‘ఏవం
‘‘కిం ను తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఉచ్చాసద్దా మహాసద్దా, కేవట్టా మఞ్ఞే మచ్ఛవిలోపే’’తి? ఏవం వుత్తే, ఆయస్మా యసోజో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఇమాని, భన్తే, పఞ్చమత్తాని భిక్ఖుసతాని సావత్థిం అనుప్పత్తాని భగవన్తం దస్సనాయ. తేమే ఆగన్తుకా భిక్ఖూ నేవాసికేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం పటిసమ్మోదమానా సేనాసనాని పఞ్ఞాపయమానా పత్తచీవరాని పటిసామయమానా ఉచ్చాసద్దా మహాసద్దా’’తి. ‘‘గచ్ఛథ, భిక్ఖవే, పణామేమి
‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పటిస్సుత్వా ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా సేనాసనం సంసామేత్వా
అథ ఖో ఆయస్మా యసోజో వస్సూపగతో
అథ ఖో భగవా సావత్థియం యథాభిరన్తం విహరిత్వా యేన వేసాలీ తేన చారికం పక్కామి. అనుపుబ్బేన చారికం చరమానో యేన వేసాలీ తదవసరి. తత్ర సుదం భగవా వేసాలియం విహరతి మహావనే కూటాగారసాలాయం.
అథ
‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పటిస్సుత్వా యేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తం భిక్ఖుం ఏతదవోచ – ‘‘ఏహి త్వం, ఆవుసో, యేన వగ్గుముదాతీరియా భిక్ఖూ తేనుపసఙ్కమ; ఉపసఙ్కమిత్వా వగ్గుముదాతీరియే భిక్ఖూ ఏవం వదేహి – ‘సత్థా ఆయస్మన్తే ఆమన్తేతి, సత్థా ఆయస్మన్తానం దస్సనకామో’’’తి.
‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో సో భిక్ఖు ఆయస్మతో ఆనన్దస్స పటిస్సుత్వా – సేయ్యథాపి నామ బలవా పురిసో సమిఞ్జితం వా బాహం పసారేయ్య, పసారితం వా బాహం సమిఞ్జేయ్య, ఏవమేవ – మహావనే కూటాగారసాలాయం అన్తరహితో వగ్గుముదాయ నదియా తీరే తేసం భిక్ఖూనం పురతో పాతురహోసి. అథ ఖో సో భిక్ఖు వగ్గుముదాతీరియే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘సత్థా ఆయస్మన్తే ఆమన్తేతి, సత్థా ఆయస్మన్తానం దస్సనకామో’’తి.
‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో తే భిక్ఖూ తస్స భిక్ఖునో పటిస్సుత్వా సేనాసనం సంసామేత్వా పత్తచీవరమాదాయ – సేయ్యథాపి నామ బలవా పురిసో సమిఞ్జితం వా బాహం పసారేయ్య, పసారితం వా బాహం సమిఞ్జేయ్య, ఏవమేవ – వగ్గుముదాయ నదియా తీరే అన్తరహితా మహావనే కూటాగారసాలాయం భగవతో సమ్ముఖే పాతురహేసుం. తేన ఖో పన సమయేన భగవా ఆనేఞ్జేన సమాధినా నిసిన్నో
అథ
దుతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో అభిక్కన్తాయ రత్తియా, నిక్ఖన్తే మజ్ఝిమే యామే, ఉట్ఠాయాసనా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా యేన భగవా తేనఞ్జలిం పణామేత్వా
తతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో అభిక్కన్తాయ రత్తియా, నిక్ఖన్తే పచ్ఛిమే యామే, ఉద్ధస్తే అరుణే, నన్దిముఖియా రత్తియా ఉట్ఠాయాసనా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా యేన భగవా తేనఞ్జలిం పణామేత్వా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అభిక్కన్తా, భన్తే, రత్తి; నిక్ఖన్తో పచ్ఛిమో యామో; ఉద్ధస్తో అరుణో; నన్దిముఖీ రత్తి; చిరనిసిన్నా ఆగన్తుకా భిక్ఖూ; పటిసమ్మోదతు, భన్తే, భగవా, ఆగన్తుకేహి
అథ ఖో భగవా తమ్హా సమాధిమ్హా వుట్ఠహిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘సచే ఖో త్వం, ఆనన్ద, జానేయ్యాసి ఏత్తకమ్పి తే నప్పటిభాసేయ్య
అథ ఖో భగవా ఏతమత్థం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమం ఉదానం ఉదానేసి –
‘‘యస్స జితో కామకణ్టకో,
అక్కోసో చ వధో చ బన్ధనఞ్చ;
పబ్బతోవ
సుఖదుక్ఖేసు న వేధతీ స భిక్ఖూ’’తి. తతియం;
౪. సారిపుత్తసుత్తం
౨౪. ఏవం
అథ ఖో భగవా ఏతమత్థం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమం ఉదానం ఉదానేసి –
‘‘యథాపి
ఏవం మోహక్ఖయా భిక్ఖు, పబ్బతోవ న వేధతీ’’తి. చతుత్థం;
౫. మహామోగ్గల్లానసుత్తం
౨౫. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన
అథ ఖో భగవా ఏతమత్థం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమం ఉదానం ఉదానేసి –
‘‘సతి కాయగతా ఉపట్ఠితా,
ఛసు ఫస్సాయతనేసు సంవుతో;
సతతం భిక్ఖు సమాహితో,
జఞ్ఞా నిబ్బానమత్తనో’’తి. పఞ్చమం;
౬. పిలిన్దవచ్ఛసుత్తం
౨౬. ఏవం
అథ ఖో భగవా అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆమన్తేసి – ‘‘ఏహి త్వం, భిక్ఖు, మమ వచనేన పిలిన్దవచ్ఛం భిక్ఖుం ఆమన్తేహి – ‘సత్థా తం, ఆవుసో పిలిన్దవచ్ఛ
‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో ఆయస్మా పిలిన్దవచ్ఛో తస్స భిక్ఖునో పటిస్సుత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో ఆయస్మన్తం పిలిన్దవచ్ఛం భగవా ఏతదవోచ – ‘‘సచ్చం కిర త్వం, వచ్ఛ, భిక్ఖూ వసలవాదేన సముదాచరసీ’’తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి.
అథ ఖో భగవా ఆయస్మతో పిలిన్దవచ్ఛస్స పుబ్బేనివాసం మనసి కరిత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘మా ఖో తుమ్హే, భిక్ఖవే, వచ్ఛస్స భిక్ఖునో ఉజ్ఝాయిత్థ. న, భిక్ఖవే, వచ్ఛో దోసన్తరో భిక్ఖూ వసలవాదేన సముదాచరతి. వచ్ఛస్స, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో పఞ్చ జాతిసతాని అబ్బోకిణ్ణాని బ్రాహ్మణకులే పచ్చాజాతాని. సో తస్స వసలవాదో దీఘరత్తం
అథ ఖో భగవా ఏతమత్థం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమం ఉదానం ఉదానేసి –
‘‘యమ్హీ
యో వీతలోభో అమమో నిరాసో;
పనుణ్ణకోధో
సో బ్రాహ్మణో సో సమణో స భిక్ఖూ’’తి. ఛట్ఠం;
౭. సక్కుదానసుత్తం
౨౭. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా మహాకస్సపో పిప్పలిగుహాయం విహరతి, సత్తాహం ఏకపల్లఙ్కేన నిసిన్నో హోతి అఞ్ఞతరం
తేన ఖో పన సమయేన పఞ్చమత్తాని దేవతాసతాని ఉస్సుక్కం ఆపన్నాని హోన్తి ఆయస్మతో
తేన ఖో పన సమయేన సక్కో దేవానమిన్దో ఆయస్మతో మహాకస్సపస్స పిణ్డపాతం దాతుకామో హోతి. పేసకారవణ్ణం అభినిమ్మినిత్వా తన్తం వినాతి. సుజా
అథ ఖో సక్కో దేవానమిన్దో ఆయస్మన్తం మహాకస్సపం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా వేహాసం అబ్భుగ్గన్త్వా ఆకాసే అన్తలిక్ఖే తిక్ఖత్తుం ఉదానం ఉదానేసి – ‘‘అహో దానం పరమదానం
అథ ఖో భగవా ఏతమత్థం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమం ఉదానం ఉదానేసి –
‘‘పిణ్డపాతికస్స భిక్ఖునో,
అత్తభరస్స అనఞ్ఞపోసినో;
దేవా
ఉపసన్తస్స సదా సతీమతో’’తి. సత్తమం;
౮. పిణ్డపాతికసుత్తం
౨౮. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులానం భిక్ఖూనం పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తానం కరేరిమణ్డలమాళే
‘‘పిణ్డపాతికో, ఆవుసో, భిక్ఖు పిణ్డాయ చరన్తో లభతి కాలేన కాలం మనాపికే చక్ఖునా రూపే పస్సితుం, లభతి కాలేన కాలం మనాపికే సోతేన సద్దే సోతుం, లభతి కాలేన కాలం మనాపికే ఘానేన
అథ ఖో భగవా సాయన్హసమయం పటిసల్లానా వుట్ఠితో యేన కరేరిమణ్డలమాళో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. నిసజ్జ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘కాయ నుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా, కా చ పన వో అన్తరాకథా విప్పకతా’’తి?
‘‘ఇధ, భన్తే, అమ్హాకం పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తానం కరేరిమణ్డలమాళే సన్నిసిన్నానం
‘పిణ్డపాతికో, ఆవుసో, భిక్ఖు పిణ్డాయ చరన్తో లభతి కాలేన కాలం మనాపికే చక్ఖునా
‘‘న
అథ ఖో భగవా ఏతమత్థం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమం
‘‘పిణ్డపాతికస్స భిక్ఖునో,
అత్తభరస్స అనఞ్ఞపోసినో;
దేవా పిహయన్తి తాదినో,
నో చే సద్దసిలోకనిస్సితో’’తి. అట్ఠమం;
౯. సిప్పసుత్తం
౨౯. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన సమ్బహులానం భిక్ఖూనం పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తానం మణ్డలమాళే సన్నిసిన్నానం సన్నిపతితానం అయమన్తరాకథా ఉదపాది – ‘‘కో ను ఖో, ఆవుసో, సిప్పం జానాతి? కో కిం సిప్పం సిక్ఖి? కతరం సిప్పం సిప్పానం అగ్గ’’న్తి?
తత్థేకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘‘హత్థిసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’’న్తి. ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘‘అస్ససిప్పం సిప్పానం అగ్గ’’న్తి. ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘‘రథసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’’న్తి. ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘‘ధనుసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’’న్తి. ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘‘థరుసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’’న్తి. ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘‘ముద్దాసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’’న్తి. ఏకచ్చే ఏవమాహంసు
అథ ఖో భగవా
‘‘ఇధ, భన్తే, అమ్హాకం పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తానం మణ్డలమాళే సన్నిసిన్నానం అయమన్తరాకథా ఉదపాది – ‘కో ను ఖో, ఆవుసో, సిప్పం జానాతి? కో కిం సిప్పం సిక్ఖి? కతరం సిప్పం సిప్పానం అగ్గ’న్తి?
‘‘తత్థేకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘హత్థిసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’న్తి. ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘అస్ససిప్పం సిప్పానం అగ్గ’న్తి; ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘రథసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’న్తి; ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘ధనుసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’న్తి; ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘థరుసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’న్తి, ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘ముద్దాసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’న్తి ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘గణనాసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’న్తి; ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘సఙ్ఖానసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’న్తి; ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘లేఖాసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’న్తి; ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘కావేయ్యసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’న్తి; ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘లోకాయతసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’న్తి; ఏకచ్చే ఏవమాహంసు – ‘ఖత్తవిజ్జాసిప్పం సిప్పానం అగ్గ’న్తి. అయం ఖో నో, భన్తే, అన్తరాకథా హోతి విప్పకతా, అథ భగవా అనుప్పత్తో’’తి.
‘‘న ఖ్వేతం, భిక్ఖవే, తుమ్హాకం పతిరూపం కులపుత్తానం సద్ధా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితానం యం తుమ్హే ఏవరూపిం కథం కథేయ్యాథ. సన్నిపతితానం
అథ ఖో భగవా ఏతమత్థం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమం ఉదానం ఉదానేసి –
‘‘అసిప్పజీవీ
యతిన్ద్రియో సబ్బధి విప్పముత్తో;
అనోకసారీ అమమో నిరాసో,
హిత్వా మానం ఏకచరో స భిక్ఖూ’’తి. నవమం;
౧౦. లోకసుత్తం
౩౦. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా ఉరువేలాయం విహరతి నజ్జా నేరఞ్జరాయ తీరే బోధిరుక్ఖమూలే పఠమాభిసమ్బుద్ధో. తేన ఖో పన సమయేన
అథ ఖో భగవా తస్స సత్తాహస్స అచ్చయేన తమ్హా సమాధిమ్హా వుట్ఠహిత్వా బుద్ధచక్ఖునా లోకం వోలోకేసి. అద్దసా ఖో భగవా బుద్ధచక్ఖునా వోలోకేన్తో సత్తే అనేకేహి సన్తాపేహి సన్తప్పమానే, అనేకేహి చ పరిళాహేహి పరిడయ్హమానే – రాగజేహిపి, దోసజేహిపి, మోహజేహిపి
అథ ఖో భగవా ఏతమత్థం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమం ఉదానం ఉదానేసి –
‘‘అయం లోకో సన్తాపజాతో,
ఫస్సపరేతో రోగం వదతి అత్తతో;
యేన యేన హి మఞ్ఞతి
తతో తం హోతి అఞ్ఞథా.
‘‘అఞ్ఞథాభావీ భవసత్తో లోకో,
భవపరేతో భవమేవాభినన్దతి;
యదభినన్దతి
యస్స భాయతి తం దుక్ఖం;
భవవిప్పహానాయ ఖో పనిదం బ్రహ్మచరియం వుస్సతి’’.
‘‘‘యే హి కేచి సమణా వా బ్రాహ్మణా వా భవేన భవస్స విప్పమోక్ఖమాహంసు, సబ్బే తే అవిప్పముత్తా
‘‘ఉపధిఞ్హి పటిచ్చ దుక్ఖమిదం సమ్భోతి, సబ్బుపాదానక్ఖయా నత్థి దుక్ఖస్స సమ్భవో. లోకమిమం పస్స; పుథూ అవిజ్జాయ పరేతా భూతా భూతరతా అపరిముత్తా; యే హి కేచి భవా సబ్బధి సబ్బత్థతాయ సబ్బే తే భవా అనిచ్చా దుక్ఖా విపరిణామధమ్మా’’తి.
‘‘ఏవమేతం
భవతణ్హా పహీయతి, విభవం నాభినన్దతి.
‘‘సబ్బసో తణ్హానం ఖయా,
అసేసవిరాగనిరోధో నిబ్బానం;
తస్స నిబ్బుతస్స భిక్ఖునో,
అనుపాదా
అభిభూతో మారో విజితసఙ్గామో,
ఉపచ్చగా సబ్బభవాని తాదీ’’తి. దసమం;
నన్దవగ్గో తతియో నిట్ఠితో.
తస్సుద్దానం –
కమ్మం
పిలిన్దో