కథినభేదో
౧. కథినఅత్థతాది
౪౦౩. కస్స
కస్స కథినం అనత్థతన్తి? ద్విన్నం పుగ్గలానం అనత్థతం హోతి కథినం – అనత్థారకస్స చ అననుమోదకస్స చ. ఇమేసం ద్విన్నం పుగ్గలానం అనత్థతం హోతి కథినం.
కస్స కథినం అత్థతన్తి? ద్విన్నం పుగ్గలానం అత్థతం హోతి కథినం – అత్థారకస్స చ అనుమోదకస్స చ. ఇమేసం ద్విన్నం పుగ్గలానం అత్థతం హోతి కథినం.
కిన్తి కథినం అనత్థతన్తి? చతువీసతియా ఆకారేహి అనత్థతం హోతి కథినం, న ఉల్లిఖితమత్తేన అత్థతం హోతి కథినం, న ధోవనమత్తేన అత్థతం హోతి కథినం, న చీవరవిచారణమత్తేన అత్థతం హోతి కథినం, న ఛేదనమత్తేన అత్థతం హోతి కథినం, న బన్ధనమత్తేన అత్థతం హోతి కథినం, న ఓవట్టియకరణమత్తేన అత్థతం హోతి కథినం, న కణ్డుసకరణమత్తేన
నిమిత్తకమ్మం నామ నిమిత్తం కరోతి – ‘‘ఇమినా దుస్సేన కథినం అత్థరిస్సామీ’’తి. పరికథా నామ పరికథం కరోతి – ‘‘ఇమాయ పరికథాయ కథినదుస్సం నిబ్బత్తేస్సామీ’’తి. కుక్కుకతం నామ అనాదియదానం వుచ్చతి. సన్నిధి నామ ద్వే సన్నిధియో – కరణసన్నిధి వా నిచయసన్నిధి వా. నిస్సగ్గియం నామ కయిరమానే అరుణం ఉట్ఠహతి
కిన్తి కథినం అత్థతన్తి? సత్తరసహి ఆకారేహి అత్థతం హోతి కథినం. అహతేన అత్థతం హోతి కథినం, అహతకప్పేన అత్థతం హోతి కథినం, పిలోతికాయ అత్థతం హోతి కథినం, పంసుకూలేన అత్థతం హోతి కథినం, పాపణికేన అత్థతం హోతి కథినం, అనిమిత్తకతేన అత్థతం
సహ కథినస్స అత్థారా కతి ధమ్మా జాయన్తి? సహ కథినస్స అత్థారా పన్నరస ధమ్మా జాయన్తి – అట్ఠ మాతికా, ద్వే పలిబోధా, పఞ్చానిసంసా. సహ కథినస్స అత్థారా ఇమే పన్నరస ధమ్మా జాయన్తి.
౨. కథినఅనన్తరపచ్చయాది
౪౦౪. పయోగస్స
పుబ్బకరణం పయోగస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో, సమనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో, నిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో, ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. పయోగో పుబ్బకరణస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. పుబ్బకరణం పయోగస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. పన్నరస ధమ్మా సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్చుద్ధారో పుబ్బకరణస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో, సమనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో, నిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో, ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. పుబ్బకరణం పచ్చుద్ధారస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్చుద్ధారో పుబ్బకరణస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. పన్నరస ధమ్మా సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో. అధిట్ఠానం పచ్చుద్ధారస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో, సమనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో, నిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో, ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. పచ్చుద్ధారో అధిట్ఠానస్స పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో. అధిట్ఠానం పచ్చుద్ధారస్స పచ్ఛాజాతపచ్చయేన పచ్చయో. పన్నరస ధమ్మా సహజాతపచ్చయేన పచ్చయో. అత్థారో అధిట్ఠానస్స అనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో, సమనన్తరపచ్చయేన పచ్చయో, నిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో, ఉపనిస్సయపచ్చయేన పచ్చయో. అధిట్ఠానం అత్థారస్స పురేజాతపచ్చయేన
౩. పుబ్బకరణనిదానాదివిభాగో
౪౦౫. పుబ్బకరణం కింనిదానం, కింసముదయం, కింజాతికం, కింపభవం, కింసమ్భారం, కింసముట్ఠానం
పుబ్బకరణం పయోగనిదానం, పయోగసముదయం, పయోగజాతికం, పయోగపభవం, పయోగసమ్భారం, పయోగసముట్ఠానం. పచ్చుద్ధారో పుబ్బకరణనిదానో, పుబ్బకరణసముదయో, పుబ్బకరణజాతికో, పుబ్బకరణపభవో, పుబ్బకరణసమ్భారో, పుబ్బకరణసముట్ఠానో. అధిట్ఠానం పచ్చుద్ధారనిదానం, పచ్చుద్ధారసముదయం, పచ్చుద్ధారజాతికం, పచ్చుద్ధారపభవం, పచ్చుద్ధారసమ్భారం, పచ్చుద్ధారసముట్ఠానం. అత్థారో అధిట్ఠాననిదానో, అధిట్ఠానసముదయో, అధిట్ఠానజాతికో, అధిట్ఠానపభవో, అధిట్ఠానసమ్భారో, అధిట్ఠానసముట్ఠానో. మాతికా చ పలిబోధా చ అత్థారనిదానా, అత్థారసముదయా, అత్థారజాతికా, అత్థారపభవా, అత్థారసమ్భారా, అత్థారసముట్ఠానా. ఆసా చ అనాసా చ వత్థునిదానా, వత్థుసముదయా, వత్థుజాతికా, వత్థుపభవా, వత్థుసమ్భారా, వత్థుసముట్ఠానా.
౪౦౬. పయోగో కింనిదానో, కింసముదయో, కింజాతికో, కింపభవో, కింసమ్భారో, కింసముట్ఠానో, పుబ్బకరణం…పే॰… పచ్చుద్ధారో… అధిట్ఠానం… అత్థారో… మాతికా చ పలిబోధా చ… వత్థు… ఆసా చ అనాసా చ కింనిదానా, కింసముదయా, కింజాతికా, కింపభవా, కింసమ్భారా, కింసముట్ఠానా?
పయోగో
౪౦౭. పయోగో కింనిదానో, కింసముదయో, కింజాతికో, కింపభవో, కింసమ్భారో, కింసముట్ఠానో? పుబ్బకరణం…పే॰… పచ్చుద్ధారో… అధిట్ఠానం… అత్థారో… మాతికా చ పలిబోధా చ… వత్థు… ఆసా చ అనాసా చ కింనిదానా, కింసముదయా, కింజాతికా, కింపభవా, కింసమ్భారా, కింసముట్ఠానా?
పయోగో
౪౦౮. పుబ్బకరణం కతిహి ధమ్మేహి సఙ్గహితం? పుబ్బకరణం సత్తహి ధమ్మేహి సఙ్గహితం. ధోవనేన, విచారణేన, ఛేదనేన, బన్ధనేన, సిబ్బనేన, రజనేన, కప్పకరణేన – పుబ్బకరణం ఇమేహి సత్తహి ధమ్మేహి సఙ్గహితం.
పచ్చుద్ధారో కతిహి ధమ్మేహి సఙ్గహితో? పచ్చుద్ధారో తీహి ధమ్మేహి సఙ్గహితో – సఙ్ఘాటియా, ఉత్తరాసఙ్గేన, అన్తరవాసకేన.
అధిట్ఠానం కతిహి ధమ్మేహి సఙ్గహితం? అధిట్ఠానం తీహి ధమ్మేహి సఙ్గహితం – సఙ్ఘాటియా, ఉత్తరాసఙ్గేన, అన్తరవాసకేన.
అత్థారో కతిహి ధమ్మేహి సఙ్గహితో? అత్థారో ఏకేన
కథినస్స కతి మూలాని, కతి వత్థూని, కతి భూమియో? కథినస్స
కథినస్స
౪౦౯. కతిహఙ్గేహి సమన్నాగతో పుగ్గలో అభబ్బో కథినం అత్థరితుం? కతిహఙ్గేహి సమన్నాగతో పుగ్గలో భబ్బో కథినం అత్థరితుం? అట్ఠహఙ్గేహి సమన్నాగతో పుగ్గలో అభబ్బో కథినం అత్థరితుం. అట్ఠహఙ్గేహి సమన్నాగతో పుగ్గలో భబ్బో కథినం అత్థరితుం. కతమేహి అట్ఠహఙ్గేహి సమన్నాగతో పుగ్గలో అభబ్బో కథినం అత్థరితుం? పుబ్బకరణం న జానాతి, పచ్చుద్ధారం న జానాతి, అధిట్ఠానం న జానాతి, అత్థారం న జానాతి, మాతికం న జానాతి, పలిబోధం న జానాతి, ఉద్ధారం న జానాతి, ఆనిసంసం న జానాతి – ఇమేహి అట్ఠహఙ్గేహి సమన్నాగతో పుగ్గలో
౪౧౦. కతినం
౪౧౧. కతి కథినత్థారా న రుహన్తి? కతి కథినత్థారా రుహన్తి? తయో కథినత్థారా న రుహన్తి. తయో కథినత్థారా రుహన్తి. కతమే తయో కథినత్థారా న రుహన్తి? వత్థువిపన్నఞ్చేవ హోతి, కాలవిపన్నఞ్చ, కరణవిపన్నఞ్చ – ఇమే తయో కథినత్థారా న రుహన్తి. కతమే తయో కథినత్థారా రుహన్తి? వత్థుసమ్పన్నఞ్చేవ హోతి, కాలసమ్పన్నఞ్చ, కరణసమ్పన్నఞ్చ – ఇమే తయో కథినత్థారా రుహన్తి.
౪. కథినాదిజానితబ్బవిభాగో
౪౧౨. కథినం
కథినం జానితబ్బన్తి తేసఞ్ఞేవ ధమ్మానం సఙ్గహో సమవాయో నామం నామకమ్మం నామధేయ్యం నిరుత్తి బ్యఞ్జనం అభిలాపో యదిదం కథినన్తి.
కథినస్స అత్థారమాసో జానితబ్బోతి వస్సానస్స పచ్ఛిమో మాసో జానితబ్బో.
కథినస్స అత్థారవిపత్తి జానితబ్బాతి చతువీసతియా ఆకారేహి కథినస్స అత్థారవిపత్తి జానితబ్బా.
కథినస్స అత్థారసమ్పత్తి జానితబ్బాతి సత్తరసహి ఆకారేహి కథినస్స అత్థారసమ్పత్తి జానితబ్బా.
నిమిత్తకమ్మం జానితబ్బన్తి నిమిత్తం కరోతి ఇమినా దుస్సేన కథినం అత్థరిస్సామీతి.
పరికథా జానితబ్బాతి పరికథం కరోతి ఇమాయ పరికథాయ కథినదుస్సం నిబ్బత్తేస్సామీతి.
కుక్కుకతం జానితబ్బన్తి అనాదియదానం జానితబ్బం.
సన్నిధి జానితబ్బాతి ద్వే సన్నిధియో జానితబ్బా – కరణసన్నిధి వా నిచయసన్నిధి వా.
నిస్సగ్గియం జానితబ్బన్తి కరియమానే అరుణం ఉట్ఠహతి.
కథినత్థారో జానితబ్బోతి సచే సఙ్ఘస్స కథినదుస్సం ఉప్పన్నం హోతి, సఙ్ఘేన కథం పటిపజ్జితబ్బం, అత్థారకేన కథం పటిపజ్జితబ్బం, అనుమోదకేన కథం పటిపజ్జితబ్బం.
౪౧౩. సఙ్ఘేన ఞత్తిదుతియేన కమ్మేన కథినత్థారకస్స భిక్ఖునో దాతబ్బం, తేన కథినత్థారకేన భిక్ఖునా తదహేవ ధోవిత్వా విమజ్జిత్వా విచారేత్వా ఛిన్దిత్వా సిబ్బేత్వా రజిత్వా కప్పం కత్వా కథినం అత్థరితబ్బం. సచే
౫. పుగ్గలస్సేవకథినత్థారో
౪౧౪. సఙ్ఘో కథినం అత్థరతి, గణో కథినం అత్థరతి, పుగ్గలో కథినం అత్థరతీతి. న సఙ్ఘో కథినం అత్థరతి, న గణో కథినం అత్థరతి, పుగ్గలో కథినం అత్థరతీతి. హఞ్చి న సఙ్ఘో కథినం అత్థరతి, న గణో కథినం అత్థరతి, పుగ్గలో కథినం అత్థరతి. సఙ్ఘస్స అనత్థతం
౬. పలిబోధపఞ్హాబ్యాకరణం
౪౧౫.
పక్కమనన్తికో
ఏతఞ్చ తాహం పుచ్ఛామి, కతమో పలిబోధో పఠమం ఛిజ్జతి.
పక్కమనన్తికో
ఏతఞ్చ తాహం విస్సజ్జిస్సం, చీవరపలిబోధో పఠమం ఛిజ్జతి;
తస్స సహ బహిసీమగమనా, ఆవాసపలిబోధో ఛిజ్జతి.
నిట్ఠానన్తికో కథినుద్ధారో, వుత్తో ఆదిచ్చబన్ధునా;
ఏతఞ్చ తాహం పుచ్ఛామి, కతమో పలిబోధో పఠమం ఛిజ్జతి.
నిట్ఠానన్తికో కథినుద్ధారో, వుత్తో ఆదిచ్చబన్ధునా;
ఏతఞ్చ తాహం విస్సజ్జిస్సం, ఆవాసపలిబోధో
చీవరే నిట్ఠితే చీవరపలిబోధో ఛిజ్జతి.
సన్నిట్ఠానన్తికో కథినుద్ధారో, వుత్తో ఆదిచ్చబన్ధునా;
ఏతఞ్చ తాహం పుచ్ఛామి, కతమో పలిబోధో పఠమం ఛిజ్జతి.
సన్నిట్ఠానన్తికో కథినుద్ధారో, వుత్తో ఆదిచ్చబన్ధునా;
ఏతఞ్చ తాహం విస్సజ్జిస్సం, ద్వే పలిబోధా అపుబ్బం అచరిమం ఛిజ్జన్తి.
నాసనన్తికో
ఏతఞ్చ తాహం పుచ్ఛామి, కతమో పలిబోధో పఠమం ఛిజ్జతి.
నాసనన్తికో కథినుద్ధారో, వుత్తో ఆదిచ్చబన్ధునా;
ఏతఞ్చ తాహం విస్సజ్జిస్సం, ఆవాసపలిబోధో పఠమం ఛిజ్జతి;
చీవరే నట్ఠే చీవరపలిబోధో ఛిజ్జతి.
సవనన్తికో
ఏతఞ్చ తాహం పుచ్ఛామి, కతమో పలిబోధో పఠమం ఛిజ్జతి.
సవనన్తికో కథినుద్ధారో, వుత్తో ఆదిచ్చబన్ధునా;
ఏతఞ్చ తాహం విస్సజ్జిస్సం, చీవరపలిబోధో పఠమం ఛిజ్జతి;
తస్స సహ సవనేన, ఆవాసపలిబోధో ఛిజ్జతి.
ఆసావచ్ఛేదికో కథినుద్ధారో, వుత్తో ఆదిచ్చబన్ధునా;
ఏతఞ్చ తాహం పుచ్ఛామి, కతమో పలిబోధో పఠమం ఛిజ్జతి.
ఆసావచ్ఛేదికో కథినుద్ధారో, వుత్తో ఆదిచ్చబన్ధునా;
ఏతఞ్చ తాహం విస్సజ్జిస్సం, ఆవాసపలిబోధో పఠమం ఛిజ్జతి;
చీవరాసాయ ఉపచ్ఛిన్నాయ చీవరపలిబోధో ఛిజ్జతి.
సీమాతిక్కమనన్తికో కథినుద్ధారో, వుత్తో ఆదిచ్చబన్ధునా;
ఏతఞ్చ తాహం పుచ్ఛామి, కతమో
సీమాతిక్కమనన్తికో కథినుద్ధారో, వుత్తో ఆదిచ్చబన్ధునా;
ఏతఞ్చ తాహం విస్సజ్జిస్సం, చీవరపలిబోధో పఠమం ఛిజ్జతి;
తస్స బహిసీమే
సహుబ్భారో కథినుద్ధారో
ఏతఞ్చ తాహం పుచ్ఛామి, కతమో పలిబోధో పఠమం ఛిజ్జతి.
సహుబ్భారో కథినుద్ధారో, వుత్తో ఆదిచ్చబన్ధునా;
ఏతఞ్చ తాహం విస్సజ్జిస్సం, ద్వే పలిబోధా అపుబ్బం అచరిమం ఛిజ్జన్తీతి.
౪౧౬. కతి కథినుద్ధారా సఙ్ఘాధీనా? కతి కథినుద్ధారా పుగ్గలాధీనా? కతి కథినుద్ధారా నేవ సఙ్ఘాధీనా న పుగ్గలాధీనా? ఏకో కథినుద్ధారో సఙ్ఘాధీనో
కతి కథినుద్ధారా ఏకుప్పాదా ఏకనిరోధా? కతి కథినుద్ధారా ఏకుప్పాదా నానానిరోధా? ద్వే కథినుద్ధారా ఏకుప్పాదా ఏకనిరోధా – అన్తరుబ్భారో, సహుబ్భారో. అవసేసా కథినుద్ధారా ఏకుప్పాదా నానానిరోధాతి.
కథినభేదో నిట్ఠితో.
తస్సుద్దానం –
కస్స కిన్తి పన్నరస, ధమ్మా నిదానహేతు చ;
పచ్చయసఙ్గహమూలా, ఆది చ అత్థారపుగ్గలా
తిణ్ణం
పలిబోధాధినా, సీమాయ ఉప్పాదనిరోధేన చాతి