๑๔. สิกฺขาปทวิภงฺโค
๑. อภิธมฺมภาชนียํ
๗๐๓ . ปญฺจ
๗๐๔. ตตฺถ กตมํ ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ ปาณาติปาตา วิรมนฺตสฺส, ยา ตสฺมิํ สมเย ปาณาติปาตา อารติ วิรติ ปฏิวิรติ เวรมณี อกิริยา อกรณํ อนชฺฌาปตฺติ เวลาอนติกฺกโม เสตุฆาโต – อิทํ วุจฺจติ ‘‘ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ’’ฯ อวเสสา ธมฺมา เวรมณิยา สมฺปยุตฺตาฯ
ตตฺถ กตมํ ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ ปาณาติปาตา วิรมนฺตสฺส, ยา ตสฺมิํ สมเย เจตนา สญฺเจตนา สญฺเจตยิตตฺตํ – อิทํ วุจฺจติ ‘‘ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ’’ฯ อวเสสา ธมฺมา เจตนาย สมฺปยุตฺตาฯ
ตตฺถ กตมํ ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ ปาณาติปาตา วิรมนฺตสฺส, โย ตสฺมิํ สมเย
ตตฺถ กตมํ ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน…เป.… โสมนสฺสสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ…เป.…
๗๐๕. ตตฺถ กตมํ ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ อุเปกฺขาสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน ปาณาติปาตา วิรมนฺตสฺส, ยา ตสฺมิํ สมเย เจตนา สญฺเจตนา สญฺเจตยิตตฺตํ – อิทํ วุจฺจติ ‘‘ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ’’ฯ อวเสสา ธมฺมา เจตนาย สมฺปยุตฺตาฯ
ตตฺถ กตมํ ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ อุเปกฺขาสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน ปาณาติปาตา วิรมนฺตสฺส ผสฺโส…เป.… ปคฺคาโห อวิกฺเขโป – อิทํ วุจฺจติ ‘‘ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ’’ฯ
๗๐๖. ตตฺถ กตมํ อทินฺนาทานา เวรมณี สิกฺขาปทํ…เป.… กาเมสุมิจฺฉาจารา
ตตฺถ
ตตฺถ กตมํ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ
ตตฺถ
๗๐๗. ตตฺถ กตมํ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ อุเปกฺขาสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา วิรมนฺตสฺส, ยา ตสฺมิํ สมเย เจตนา สญฺเจตนา สญฺเจตยิตตฺตํ – อิทํ วุจฺจติ ‘‘สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณี สิกฺขาปทํ’’ฯ อวเสสา ธมฺมา เจตนาย สมฺปยุตฺตาฯ
ตตฺถ กตมํ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ อุเปกฺขาสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา วิรมนฺตสฺส
๗๐๘. ปญฺจ สิกฺขาปทานิ – ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ, อทินฺนาทานา เวรมณี สิกฺขาปทํ, กาเมสุมิจฺฉาจารา เวรมณี สิกฺขาปทํ
๗๐๙. ตตฺถ กตมํ ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ หีนํ… มชฺฌิมํ… ปณีตํ… ฉนฺทาธิปเตยฺยํ… วีริยาธิปเตยฺยํ… จิตฺตาธิปเตยฺยํ… วีมํสาธิปเตยฺยํ… ฉนฺทาธิปเตยฺยํ หีนํ… มชฺฌิมํ… ปณีตํ… วีริยาธิปเตยฺยํ
ตตฺถ กตมํ ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ หีนํ… มชฺฌิมํ… ปณีตํ… ฉนฺทาธิปเตยฺยํ… วีริยาธิปเตยฺยํ… จิตฺตาธิปเตยฺยํ… วีมํสาธิปเตยฺยํ… ฉนฺทาธิปเตยฺยํ หีนํ… มชฺฌิมํ… ปณีตํ… วีริยาธิปเตยฺยํ หีนํ… มชฺฌิมํ… ปณีตํ… จิตฺตาธิปเตยฺยํ หีนํ… มชฺฌิมํ… ปณีตํ… วีมํสาธิปเตยฺยํ หีนํ… มชฺฌิมํ… ปณีตํ ปาณาติปาตา วิรมนฺตสฺส, ยา ตสฺมิํ สมเย เจตนา สญฺเจตนา สญฺเจตยิตตฺตํ – อิทํ วุจฺจติ ‘‘ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ’’ฯ อวเสสา ธมฺมา เจตนาย สมฺปยุตฺตาฯ
ตตฺถ กตมํ ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ
ตตฺถ กตมํ ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน…เป.… โสมนสฺสสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ…เป.… โสมนสฺสสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน…เป.… อุเปกฺขาสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ…เป.… อุเปกฺขาสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน…เป.… อุเปกฺขาสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ…เป.… อุเปกฺขาสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน หีนํ… มชฺฌิมํ… ปณีตํ… ฉนฺทาธิปเตยฺยํ… วีริยาธิปเตยฺยํ… จิตฺตาธิปเตยฺยํ… ฉนฺทาธิปเตยฺยํ หีนํ… มชฺฌิมํ… ปณีตํ… วีริยาธิปเตยฺยํ หีนํ… มชฺฌิมํ… ปณีตํ… จิตฺตาธิปเตยฺยํ หีนํ… มชฺฌิมํ… ปณีตํ ปาณาติปาตา วิรมนฺตสฺส, ยา ตสฺมิํ
๗๑๐. ตตฺถ กตมํ อทินฺนาทานา เวรมณี สิกฺขาปทํ…เป.… กาเมสุมิจฺฉาจารา เวรมณี สิกฺขาปทํ…เป.… มุสาวาทา เวรมณี สิกฺขาปทํ…เป.… สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ หีนํ… มชฺฌิมํ… ปณีตํ… ฉนฺทาธิปเตยฺยํ… วีริยาธิปเตยฺยํ
๗๑๑. ตตฺถ กตมํ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณี สิกฺขาปทํ? ยสฺมิํ สมเย กามาวจเร กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน…เป.… โสมนสฺสสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ…เป.… โสมนสฺสสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ สสงฺขาเรน…เป.… อุเปกฺขาสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ…เป.… อุเปกฺขาสหคตํ
๗๑๒. กตเม ธมฺมา สิกฺขา? ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ รูปารมฺมณํ วา…เป.… ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผสฺโส โหติ…เป.… อวิกฺเขโป โหติฯ อิเม ธมฺมา สิกฺขาฯ
กตเม
๗๑๓. กตเม
อภิธมฺมภาชนียํฯ
๒. ปญฺหาปุจฺฉกํ
๗๑๔. ปญฺจ สิกฺขาปทานิ – ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ, อทินฺนาทานา เวรมณี สิกฺขาปทํ, กาเมสุมิจฺฉาจารา เวรมณี สิกฺขาปทํ, มุสาวาทา เวรมณี สิกฺขาปทํ, สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณี สิกฺขาปทํฯ
๗๑๕. ปญฺจนฺนํ
๑. ติกํ
๗๑๖. กุสลาเยวฯ สิยา สุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตา, สิยา อทุกฺขมสุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตา, วิปากธมฺมธมฺมา, อนุปาทินฺนุปาทานิยา, อสํกิลิฏฺฐสํกิเลสิกา, สวิตกฺกสวิจารา, สิยา ปีติสหคตา, สิยา สุขสหคตา, สิยา อุเปกฺขาสหคตาฯ
เนว ทสฺสเนน น
๒. ทุกํ
๗๑๗. น เหตู สเหตุกา, เหตุสมฺปยุตฺตาฯ น วตฺตพฺพา ‘‘เหตู เจว สเหตุกา จา’’ติ, สเหตุกา เจว น จ เหตู, น วตฺตพฺพา ‘‘เหตู เจว เหตุสมฺปยุตฺตา จา’’ติ, เหตุสมฺปยุตฺตา เจว น จ เหตู, น เหตุ สเหตูกา, สปฺปจฺจยา, สงฺขตา, อนิทสฺสนา, อปฺปฏิฆา, อรูปา, โลกิยา, เกนจิ วิญฺเญยฺยา, เกนจิ น วิญฺเญยฺยาฯ
โน อาสวา, สาสวา, อาสววิปฺปยุตฺตา, น วตฺตพฺพา ‘‘อาสวา เจว สาสวา จา’’ติ, สาสวา เจว โน จ อาสวา, น วตฺตพฺพา ‘‘อาสวา เจว อาสวสมฺปยุตฺตา จา’’ติปิ, ‘‘อาสวสมฺปยุตฺตา เจว โน จ อาสวา’’ติปิฯ อาสววิปฺปยุตฺตา สาสวา, โน สํโยชนา…เป.… โน คนฺถา…เป.… โน โอฆา…เป.… โน โยคา…เป.… โน นีวรณา…เป.… โน ปรามาสา…เป.… สารมฺมณา, โน จิตฺตา, เจตสิกา, จิตฺตสมฺปยุตฺตา, จิตฺตสํสฏฺฐา
น ทสฺสเนน ปหาตพฺพา, น ภาวนายปหาตพฺพา, น ทสฺสเนน ปหาตพฺพเหตุกา, น ภาวนาย ปหาตพฺพเหตุกา, สวิตกฺกา, สวิจารา, สิยา สปฺปีติกา, สิยา อปฺปีติกา, สิยา ปีติสหคตา, สิยา น ปีติสหคตา, สิยา สุขสหคตา, สิยา น สุขสหคตา, สิยา อุเปกฺขาสหคตา, สิยา น อุเปกฺขาสหคตา, กามาวจรา, น รูปาวจรา, น อรูปาวจรา, ปริยาปนฺนา, อนิยฺยานิกา, อนิยตา, สอุตฺตรา, อรณาติฯ
ปญฺหาปุจฺฉกํฯ
สิกฺขาปทวิภงฺโค นิฏฺฐิโตฯ