๑๐. ทสโม ปริจฺเฉโท
เสสกมฺมฏฺฐานวิภาโค
๑๒๙๘.
พฺยาปาทาทีนวํ
อปฺปมญฺญา ตุ ภาเวนฺโต, วิเนยฺย ปฏิฆํ กถํฯ
๑๒๙๙.
เจโตสนฺตาปโน โกโธ,
สมฺปสาทวิโกปโน;
วิรูปพีภจฺฉกโร,
มุขวณฺณปฺปธํสโนฯ
๑๓๐๐.
สีลกาลุสฺสิยุปฺปาโท, จิตฺตวิกฺเขปสมฺภโว;
ปญฺญาปชฺโชตวิทฺธํสี, ปฏิปตฺติวิพนฺธโกฯ
๑๓๐๑.
อปาเยกายโน มคฺโค, ปาปกณฺฏกพนฺธโก;
ธมฺมมคฺคสมุจฺเฉที, มคฺคทฺวารปิธานโกฯ
๑๓๐๒.
ยโสวณฺณวิสงฺขาโร, คุณมูลปฺปภญฺชโก;
ทุกฺขธมฺมสโมธาโน, พฺยสโนปทฺทวากโรฯ
๑๓๐๓.
ทุนฺนิมิตฺตมิทํ ชาตํ, สพฺพสมฺปตฺติธํสนํ;
ธูมเกตุสมุปฺปาโท, สพฺพโลกวินาสโกฯ
๑๓๐๔.
สพฺพกลฺยาณธมฺมานํ, อวมงฺคลมุฏฺฐิตํ;
หิตารมฺภสมุคฺฆาตี, อนฺตรายสมาคโมฯ
๑๓๐๕.
สพฺพาการปฏิกฺกูลํ, สพฺพวิทฺเทสการณํ;
วิปตฺติมุขมุปฺปนฺนํ, อมิตฺตชนปตฺถิตํฯ
๑๓๐๖.
สปตฺตกรณํ
ภยมนฺตรโต ชาตํ, ตํ ชโน นาวพุชฺฌติฯ
๑๓๐๗.
ขุรธารํ ลิหนฺตาว, คิลนฺตาว หุตาสนํ;
ติตฺตลาพุํว ขาทนฺตา, คณฺหนฺตาทิตฺตมายุธํฯ
๑๓๐๘.
พฺยาปาทมตฺตสมฺภว-มตฺตฆญฺญาย
อุปลาเฬนฺติ ทุมฺเมธา, โฆรมาสีวิสํ ยถาฯ
๑๓๐๙.
โทสเตเชน รุกฺโขว, สุสิรารุฬฺหปาวโก;
อนฺโตนุทยฺหมานาปิ, วิปฺผนฺทนฺติ วิฆาติโนฯ
๑๓๑๐.
นาวพุชฺฌนฺติ ทุมฺเมธา, เจโตสงฺกปฺปวายุนา;
อุกฺกามุขามิวาทิตฺต-มุชฺชลนฺตา ปุนปฺปุนํฯ
๑๓๑๑.
ภยมคฺคสมารุฬฺหา, เขมมคฺควิโรธิโน;
พฺยาปนฺนา กิพฺพิสากิณฺณา, อตฺถทฺวยวิโรธิโนฯ
๑๓๑๒.
อนาถา สลฺลกาวิทฺธา, วิสฏฺฏา อนุโสจิโน;
อนฺธา วิย มิคารญฺเญ, ภมนฺติ หตจกฺขุกาฯ
๑๓๑๓.
อสํวิหิตกมฺมนฺตา, พาลา โกธวสานุคา;
ขิปฺปํ ลกฺขิํ ปริจฺจตฺตา, ยโสโภเคหิ ธํสเรฯ
๑๓๑๔.
ทุปฺปฏิปฺปาทิตารมฺภา, โกธสงฺโขภโมหิตา;
ธมฺมามตรสสฺสาทํ, น วินฺทนฺติ อวิทฺทสุฯ
๑๓๑๕.
พหฺวาทีนวมิจฺเจว-มนฺโต พฺยาธิมิวุฏฺฐิตํ;
ชาตานลมิวุจฺฉงฺเค, อชฺฌุเปกฺขนฺติ ทุชฺชนาฯ
๑๓๑๖.
โจทยมานา ทุกฺเขหิ, กฺเลสาจิณฺณมลีมหา;
ปาปกมฺเมหิ ปูเรนฺตา, เสนฺติ มจฺจุปเถ จิรํฯ
๑๓๑๗.
ตเมวํ ปฏิสงฺขาย, ปฏิฆํ ปน โยนิโส;
วาฬมิคํว ธาวนฺตํ, อาวิสนฺตํว รกฺขสํฯ
๑๓๑๘.
ปาวกํว
โสตฺถิภาวาย เขมนฺต-มุปญฺญตฺตํ มเหสินาฯ
๑๓๑๙.
มาตา กลฺยาณธมฺมานํ, ขมา นาม มหิทฺธิกา;
สมปฺปวตฺติ สตฺเตสุ, สพฺพสมฺปตฺติสาธิกาฯ
๑๓๒๐.
โกธานลชลาเสโก
โสโกปายาสนาสนํ;
อาฆาตสลฺลนิทฺธารี,
อุปนาหวิโมจนํฯ
๑๓๒๑.
วณฺณกิตฺติสมุฏฺฐานํ, คุณมูลาภิเสวนํ;
อปารุตมุขํเวต-มตฺถทฺวยสมิทฺธิยาฯ
๑๓๒๒.
วิฆาตปริยาทาน-มาสวานมเสสโต;
ปฏิปสฺสมฺภนํ เจโต-ปีติกรณจนฺทนํฯ
๑๓๒๓.
สพฺพทุกฺขสมุคฺฆาติ, สุขุปฏฺฐานมุตฺตมํ;
พฺยสโนทยวิจฺเฉโท, ภยเภรวนิคฺคโมฯ
๑๓๒๔.
เจโตปสาทสนฺธาโน, ปาสาทิกผลาวโห;
ปวโร โพธิสมฺภาโร, นรานรนิเสวิโตฯ
๑๓๒๕.
ปาปกนฺตารนิตฺถาโร, จตุราปายโรธโก;
ทฺวาราวาปุรณญฺเจตํ, เทวโลกูปปตฺติยาฯ
๑๓๒๖.
ปญฺญาสีลสมาธานํ, ปฏิปตฺติวิโสธโน;
ปิยงฺกโร โสมฺมภาโว, ทุลฺลโภ พหุปตฺถิโตฯ
๑๓๒๗.
กฺเลสสงฺโขภวิกฺเขป-วิปฺผนฺทปฏิพนฺธนํ;
ติติกฺขาคุณมกฺขาต-มารกฺขวิธิมตฺตโนฯ
๑๓๒๘.
วิหิํสารติสารมฺภ-ปฏิโรธวิโมจนํ;
เวริกิพฺพิสวิทฺธํสี, โลกานุคฺคหการณํฯ
๑๓๒๙.
ธมฺมปชฺโชตกรณํ
สมฺโมหติมิรุทฺธาริ, สมฺปตฺติปฏิปาทนํฯ
๑๓๓๐.
อิจฺจตฺตตฺถํ ปรตฺถญฺจ, สมฺปาเทตฺวา ขมาปโร;
สาเธติ สพฺพสมฺปตฺติ-มิธ เจว ปรตฺถ จฯ
๑๓๓๑.
ติติกฺขาคุณสมฺปนฺโน
อนากุลิตกมฺมนฺโต, โสรโต สขิโล สุจิฯ
๑๓๓๒.
นิวาโต สมิตาจาโร, สุภโค ปิยทสฺสโน;
ปฏิสงฺขาพลปฺปตฺโต, ธิติมา มติปาฏโวฯ
๑๓๓๓.
อกฺโขโภ อธิวาเสนฺโต,
สพฺพานตฺเถ ปริสฺสเย;
ภีมสงฺคามาวจโร,
หตฺถินาโคว โสภติฯ
๑๓๓๔.
อิตฺถํ สมนฺตโต ภทฺทํ, ติติกฺขํ ปจฺจเวกฺขโต;
ปสฺสมฺเภติ สมุฏฺฐาย, ขมา พฺยาปาทสมฺภมํฯ
๑๓๓๕.
ทิพฺโพสธมิวาตงฺกํ, เมฆชฺชวํ หุตาสนํ;
ขิปฺปมนฺตรธาเปติ, ติติกฺขา โกธมตฺตโนฯ
๑๓๓๖.
ตโตเนกคุโณเปตํ, เนกโทสปฺปภญฺชนํ;
ขนฺติธมฺมมธิฏฺฐาย, ปสนฺนธีรมานโสฯ
๑๓๓๗.
ภาเวยฺย ปฐมํ ตาว, เมตฺตาภาวนมุตฺตมํ;
อตฺตานมุปมํ กตฺวา, สตฺเตสุ หิตวุฑฺฒิยาฯ
๑๓๓๘.
สพฺเพ สตฺตา จ ปาณา จ, ภูตา ชีวา จ ปุคฺคลา;
อพฺยาปชฺชา ตถาเวรา, อนีฆา จ สุเขธิโนฯ
๑๓๓๙.
วิชฺชาสมฺปตฺติโภเคหิ, ปวฑฺฒนฺตุ ยสสฺสิโน;
ปริวารพลปฺปตฺตา, ภโยปทฺทววชฺชิตาฯ
๑๓๔๐.
สขิลา
โมทนฺตุ สุหิตา สพฺเพ, มา กิญฺจิ ปาปมาคมาฯ
๑๓๔๑.
สทฺธาปาโมชฺชพหุลา, ทานสีลมหุสฺสวา;
คุณภูสิตสนฺตานา, อายุํ ปาเลนฺตนามยํฯ
๑๓๔๒.
สมฺมาทิฏฺฐิํ
อาราเธนฺตุ หิโตปาย-มจฺจนฺตํ สุขสาธนํฯ
๑๓๔๓.
อิติ นานปฺปกาเรน, สตฺเตสุ หิตมานสํ;
มาตาว ปิยปุตฺตมฺหิ, ปวตฺเตยฺย นิรนฺตรํฯ
๑๓๔๔.
สิเนหํ ปริวชฺเชนฺโต, พฺยาปาทญฺจ วินาสยํ;
ปริสุทฺเธน จิตฺเตน, หิตกาโมว เกวลํฯ
๑๓๔๕.
เมตฺตาย มิตฺเต มชฺฌตฺเต, เวริเก จ ยถากฺกมํ;
กโรนฺโต สีมสมฺเภทํ, อตฺตนิ จ สมํ ผเรฯ
๑๓๔๖.
อาเสวนฺตสฺส ตสฺเสวํ, หิตาโภคสมาหิตํ;
สตฺตปญฺญตฺติมารพฺภ, สมาธิยติ มานสํฯ
๑๓๔๗.
ตโต อนีโฆ เอกคฺโค, อุปสนฺตมโนรโถ;
ฌานตฺติกํ จตุกฺกํ วา, เมตฺตาเจโตวิมุตฺติยาฯ
๑๓๔๘.
ภูมิเทสทิสาสตฺต-เภทภินฺเนสุ โอธิโส;
ยถาสมฺภวมปฺเปติ, สพฺพสตฺเตสฺวโนธิโสฯ
๑๓๔๙.
ตเทวเมกสตฺตมฺหิ, ปริจฺเฉทนิยามโต;
พหุเกสุ จ สตฺเตสุ, สพฺเพสุ จ ปวตฺตติฯ
๑๓๕๐.
ตถาเสวิตสนฺตาโน,
เมตฺตาเจโตวิมุตฺติยา;
กรุณาภาวนาโยค-
มารเภยฺย ตโต ปรํฯ
๑๓๕๑.
สตฺตานํ
‘‘อโห ทุกฺขา วิมุจฺจนฺตุ, สพฺเพ สตฺตา’’ติ จินฺตยํฯ
๑๓๕๒.
กถํ มาณวโกยญฺจ, ภยเภรวกมฺปิโต;
พฺยสโนปทฺทวาวิทฺโธ, วิปฺผนฺทติ วิฆาตวาฯ
๑๓๕๓.
ตถา เหเต วิโมสาย, ปฏิปนฺนา วิโรธิโน;
สพฺยาปชฺชา วิหญฺญนฺติ, เจโตทุกฺขสมปฺปิตาฯ
๑๓๕๔.
อถญฺเญ
ปธุปายิกสงฺกปฺปา, โสโกปายาสภาคิโนฯ
๑๓๕๕.
อถาปเร ปราภูตา, กามกฺเลสวสีกตา;
โมหนฺธการปกฺขนฺตา, สตฺตา คจฺฉนฺติ ทุคฺคติํฯ
๑๓๕๖.
เต ตตฺถ กฏุกํ โฆรมนุโภนฺตา สกํ ผลํ;
ทุกฺขสูลสมาวิทฺธา, พาหา ปคฺคยฺห กนฺทเรฯ
๑๓๕๗.
ทีฆรตฺตาธิมุตฺตาย, เทวโลกสมิทฺธิยา;
เทวกายา วิหายนฺติ, อกามา ปริวตฺติโนฯ
๑๓๕๘.
จิรกาลํ ชลิตฺวาน, สูริโยว นภนฺตเร;
พฺรหฺมาโนปิ ปตนฺเตว, พฺรหฺมโลกาปรายณาฯ
๑๓๕๙.
ขนฺธปญฺจกมิจฺเจวํ, ทุกฺขาคารํ สมุพฺพหํ;
นานาคตีสุ วิกฺขิตฺตํ, ปาณชาตํ วิหญฺญติฯ
๑๓๖๐.
อนาถมนยาปนฺนํ, ปริหานิภยากุลํ;
วาตมณฺฑลิกกฺขิตฺตปกฺขีว ปริวตฺตติฯ
๑๓๖๑.
อิติ ทิสฺวาน สุตฺวา วา, สมฺภาเวตฺวาน วา ปุน;
ทุกฺขาปคมมิจฺฉนฺโต, ทุกฺขาปคม ปตฺถยํฯ
๑๓๖๒.
สุขิเตสุ จ เมธาวี, ทุกฺขาการมนุสฺสรํ;
ปวตฺเตยฺย ทยาปนฺโน, กรุณาภาวนปฺปนํฯ
๑๓๖๓.
‘‘อโห
สาธุ สเมนฺตุปายาสา, โสกา จ ปริเทวนาฯ
๑๓๖๔.
‘‘ขียนฺตุ ปาปธมฺมา จ, ปสฺสมฺเภนฺตามยา ตถา;
สํกฺเลสา ปลิโพธา จ, สมุจฺฉิชฺชนฺตุ ปาณินํฯ
๑๓๖๕.
‘‘พฺยาปาทา จ วิหายนฺตุ, วินิวตฺตนฺตุปทฺทวา;
พฺยสนานิ วินสฺสนฺตุ, วิคจฺฉนฺตุ วิปตฺติโยฯ
๑๓๖๖.
‘‘วิเหสา
ปฏิกฺกมนฺตุ วิสฺสฏฺฐา, โสตฺถิํ ปสฺสนฺตุ ปาณิโน’’ฯ
๑๓๖๗.
อิจฺเจวมนุกมฺปนฺโต, สพฺพสตฺเตปิ สพฺพถา;
สพฺพทุกฺขสมุคฺฆาตํ, ปตฺเถนฺโต กรุณายติฯ
๑๓๖๘.
โสกุปฺปตฺตํ นิวาเรนฺโต, วิหิํสํ ทูรโต หรํ;
เมตฺตายมิว ปาเปติ, กรุณาฌานมปฺปนํฯ
๑๓๖๙.
กรุณานนฺตรํ โยคี, ภาเวยฺย มุทิตํ ตโต;
สตฺตานํ สุขิตาการมาวชฺเชตฺวาน โยนิโสฯ
๑๓๗๐.
กถํ จิราย พฺรหฺมาโน, มหาเตชา มหิทฺธิกา;
ปีติภกฺขา สุภฏฺฐายี, ปโมทนฺติ นิรามยาฯ
๑๓๗๑.
เทวกายา มหาโภคา,
มเหสกฺขา ยสสฺสิโน;
อจฺฉราปริวาเรหิ,
ปริจาเรนฺติ นนฺทเนฯ
๑๓๗๒.
ราชาภิเสกสมฺปตฺตา, ฉตฺตจามรภูสิตา;
อาธิปฺปจฺจมธิฏฺฐาย, สุขิตา ราชโภคิโนฯ
๑๓๗๓.
ยโถปฏฺฐิตโภเคหิ, ตทญฺเญปิ จ ปาณิโน;
ยถากามิตนิปฺผนฺนา, โมทนฺติ สุขปีติกาฯ
๑๓๗๔.
จตุราปายิกา
ตโต จุตาภินนฺทนฺติ, สุขฏฺฐาเน ปติฏฺฐิตาฯ
๑๓๗๕.
สพฺพาลยสมุคฺฆาตํ, ปตฺวา โลกุตฺตรํ ปทํ;
ปฏิปสฺสทฺธทรถา, สุขํ โมทนฺตนปฺปกํฯ
๑๓๗๖.
อิติ ทิสฺวาน สุตฺวา วา, สมฺภาเวตฺวา ปุนปฺปุนํ;
สตฺตานมธิวาเสนฺโต, สุขาการํ ปโมทติฯ
๑๓๗๗.
‘‘อโห
โมทนฺติ วต ปาณิโน;
อโห สุลทฺธํ สตฺตานํ,
สมิทฺธิมภิปตฺถิตํฯ
๑๓๗๘.
‘‘ปสนฺนมุขวณฺณา จ, ปริปุณฺณมโนรถา;
ปีติปาโมชฺชพหุลา, จิรํ ชีวนฺตุนามยาฯ
๑๓๗๙.
‘‘ภยมคฺคมติกฺกนฺตา, ทุกฺขสงฺฆาฏนิสฺสฏา;
เขมมคฺคมนุปฺปตฺตา, ปีติสมฺปตฺติผุลฺลิตาฯ
๑๓๘๐.
‘‘สมคฺคา สุหิตา เจเต, ปฏิสนฺธานเปสลา;
สมฺปตฺติมภิเวเทนฺติ, กลฺยาณคุณภูสิตา’’ฯ
๑๓๘๑.
อิติ สมฺมา ปิหายนฺโต, สุขาธิคมสมฺปทํ;
สตฺตานมภิโรเจนฺโต, มุทิตาย สมํ ผรํฯ
๑๓๘๒.
หิตฺวา ปลาสาภิสงฺคํ, อิสฺสารตินิรงฺกโต;
เมตฺตายมิว ปาเปติ, มุทิตาฌานมปฺปนํฯ
๑๓๘๓.
มุทิตํ ปน ภาเวตฺวา, ภาเวยฺยุเปกฺขมุตฺตมํ;
วิโรธานุนยํ หิตฺวา, หุตฺวา มชฺฌตฺตมานโสฯ
๑๓๘๔.
สภาวภูต โลกสฺส,
ลาภาลาภํ ยสายสํ;
นินฺทาปสํสํ
สุขํ ทุกฺขญฺจ เกวลํฯ
๑๓๘๕.
กถํ กมฺมสฺสกตตฺตายํ โลกานุปริวตฺตติ;
โลกธมฺเม ปราภูโต, อตฺตาเธยฺยวิวชฺชิโตฯ
๑๓๘๖.
กิํ นามตฺถิ สมตฺเถตฺถ, ปวตฺเตตุํ ยถารุจิ;
กสฺส วา รุจิยา โหนฺติ, สุขิตา วาถ ทุกฺขิตาฯ
๑๓๘๗.
ยถาปจฺจยสมฺภูตา, สุขทุกฺขา หิ ปาณิโน;
น สกฺกา ปริวตฺเตตุํ, อญฺเญน ปุน เกนจิฯ
๑๓๘๘.
มิจฺฉามคฺคมธิฏฺฐาย
สมฺมามคฺคํ ปุโรธาย, สมฺปชฺชนฺติ ปุนตฺตนาฯ
๑๓๘๙.
ตตฺถ กายวเสเนเต, ปริวตฺตนฺติ อญฺญถา;
ยถารุจิตกมฺมนฺตา, ปจฺเจกวสวตฺติโนฯ
๑๓๙๐.
นิรตฺถกวิเหสายํ, มญฺเญ โลกวิจารณา;
สนฺตเมตํ ปณีตญฺจ, ยทิทํ ตตฺรุเปกฺขนํฯ
๑๓๙๑.
อหํ โก นาม เก เจเต, กิมฏฺฐานพุธนฺตโร;
ปเรสุปริ เปกฺขนฺโต, วิหญฺญามีติ อตฺตโนฯ
๑๓๙๒.
สุขิตา โหนฺตุ วา มา วา, ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ วา น วา;
สมิทฺธา วา ทลิทฺทา วา, กา มเมตฺถ วิจารณาฯ
๑๓๙๓.
อตฺตานํ ปริหารนฺตุ, ยถากามํ ตุ ปาณิโน;
ปลิโพโธ ปปญฺโจ วา, พฺยาปาโท วา น เม ตหิํฯ
๑๓๙๔.
อิติ สงฺขายุเปกฺขนฺโต, หิตกาโมปิ ปาณินํ;
อปกฺขปาตุเปกฺขาย, สมํ ผรติ โยนิโสฯ
๑๓๙๕.
อญฺญาณุเปกฺขา นิกฺขนฺโต, อนุโรธํ วิราชิย;
เมตฺตายมิว ปาเปติ, ปญฺจมชฺฌานมปฺปนํฯ
๑๓๙๖.
อปฺปมญฺญา
มหาปุริสโธรยฺโห, หิตกาโม มหามุนิฯ
๑๓๙๗.
น ลิงฺควิสภาคมฺหิ, อาทิกมฺมิกโยคินา;
ภาเวตพฺพา มตสตฺเต, เมตฺตเมว น สพฺพถาฯ
๑๓๙๘.
ปตฺตพฺพสมฺปทาการํ, ทุกฺขาการญฺจ ปาณิสุ;
อาวชฺชํ มุทิตาการมนตฺตาธีนตํ ตถาฯ
๑๓๙๙.
อตฺตนิ ทุคฺคเต มิตฺเต, มชฺฌตฺเตติ ยถากฺกมํ;
ปฐมํ ภาวนาโยคมารภิตฺวา ตโต ปรํฯ
๑๔๐๐.
อตฺตนิ มิตฺเต มชฺฌตฺเต, เวริเกติ จตูสุปิ;
กโรนฺโต สีมสมฺเภทํ, สพฺพตฺถ สมมานโสฯ
๑๔๐๑.
ภูมิกาทิปฺปเภเทหิ
อปริจฺฉิชฺช วา เจตา, ภาเวตพฺพาติ ภาสิตาฯ
๑๔๐๒.
อสงฺโขติตสนฺตานา, ตาหิ ภูตานุกมฺปกา;
วิหรนฺตุตฺตมา พฺรหฺมวิหาราติ ตโต มตาฯ
๑๔๐๓.
อปฺปมาณาลมฺพณตฺตา, ตถา สุปฺปฏิปตฺติยา;
สตฺเตสุ อปฺปมาณตฺตา, อปฺปมญฺญาติ สมฺมตาฯ
๑๔๐๔.
อสมฺปตฺตหิตา สตฺตา, ทุกฺขิตา ลทฺธสมฺปทา;
กมฺมสฺสกาติ จินฺเตตฺวา, ตโต เตสุ ยถากฺกมํฯ
๑๔๐๕.
‘‘สมฺปตฺตีหิ สมิชฺฌนฺตุ,
ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ ปาณิโน;
อโห สตฺตา สุขปฺปตฺตา,
โหนฺตุ สตฺตา ยถา ตถา’’ฯ
๑๔๐๖.
อิจฺจาภิวุทฺธิมิจฺฉนฺโต, ทุกฺขาปคมนํ ตถา;
สมิทฺเธ อนุโมทนฺโต, อุเปกฺขนฺโต จ ปีณิเตฯ
๑๔๐๗.
มาตาว
สกิจฺจปสุเต เจว, จตุธา สมฺปวตฺตติฯ
๑๔๐๘.
อิตฺถํ จตุธา สตฺเตสุ, สมฺมา จิตฺตปวตฺตนา;
สพฺพถาปิ จตุทฺธาว, ตโต วุตฺตา มเหสินาฯ
๑๔๐๙.
อิจฺเจตา ปน ภาเวนฺโต, ปสนฺนมุขมานโส;
สุขํ สุปติ สุตฺโตปิ, ปาปํ กิญฺจิ น ปสฺสติฯ
๑๔๑๐.
ปฏิพุชฺฌตนุตฺราโส, ชาคโรว ปโมทติ;
เจตโส จ สมาธานํ, ขิปฺปเมวาธิคจฺฉติฯ
๑๔๑๑.
ปริสฺสยา ปหียนฺติ, วิคจฺฉนฺติ จุปทฺทวา;
เทวตาปิ จ รกฺขนฺติ, อมุยฺหนฺตํ อนากุลํฯ
๑๔๑๒.
ผุลฺลํว
โสมฺมโกมลธมฺเมหิ, ปิยจกฺขูหิ ปสฺสติฯ
๑๔๑๓.
อสํหีโร อสํกุปฺโป, สพฺพาวตฺถาสุ ปณฺฑิโต;
สมํ ปวตฺติตารมฺโภ, โลกเมโสนุคณฺหติฯ
๑๔๑๔.
ขณมตฺโตปจาเรกา, ปวตฺเตกมฺหิ ปุคฺคเล;
อปฺปมาณา ผลิตฺเวว, วณฺณยนฺติ มเหสิโนฯ
๑๔๑๕.
ปเคว สพฺพสตฺเตสุ, อปฺปนาปตฺตภาวนา;
จตสฺโสปิ สมีภูตา, วสีภูตา นิรนฺตรํฯ
๑๔๑๖.
ปุญฺญธาราภิสนฺทนฺตา, ปริปูเรนฺติ ปณฺฑิตํ;
อปฺปเมยฺยมโหโฆว, สาครํ วีจิมาลินํฯ
๑๔๑๗.
อปฺปมญฺญามยานํ หิ, ปุญฺญานํ โสฬสิํ กลํ;
สพฺโพปธิกปุญฺญานิ, นาคฺฆนฺตีติ ปกาสิตํฯ
๑๔๑๘.
อวญฺฌา ตสฺส ปพฺพชฺชา, ยสฺส เหตาสุ คารโว;
สุขุโมทคฺยพหุโล, ติสฺโส สิกฺขา สุสิกฺขติฯ
๑๔๑๙.
อโมฆํ
ตมฺปิ มหปฺผลํ โหติ, สทฺธาเทยฺยํ ปติฏฺฐิตํฯ
๑๔๒๐.
สทฺธาทิกุสลา ธมฺมา, ปวฑฺฒนฺติ อขณฺฑิตา;
สมฺพุทฺธิจริยานญฺจ, มหตฺตํ ตสฺส ปากฏํฯ
๑๔๒๑.
อกิจฺฉปฏิเวธาย, ปาทกชฺฌานมุตฺตมํ;
อุชุ เจกายโน มคฺโค, พฺรหฺมโลกูปปตฺติยาฯ
๑๔๒๒.
วาสนาภาคิยา เจตา, โพธิสมฺภารกูลิกา;
โสวคฺคิกา สุขาหารา, โลการกฺขา นิรุตฺตราฯ
๑๔๒๓.
อปฺปเมยฺยานิสํเสวํ, อปฺปเมยฺยคุโณทยา;
อปฺปมญฺญา ตโต ตาสุ, น ปมชฺเชยฺย ปณฺฑิโตฯ
๑๔๒๔.
ปฏิกฺกูลํ
กพฬีการมาหาร-มนฺนปานาทิสงฺคหํฯ
๑๔๒๕.
อสิตํ ขายิตํ ปีตํ, สายิตญฺจ รโหคโต;
ปฏิกฺกูลนฺติ จินฺเตยฺย, คมนาทิวสา กถํฯ
๑๔๒๖.
ตโปวนมิทํ หิตฺวา, รมณียมนากุลํ;
อาหารเหตุ คนฺตพฺโพ, คาโม คามชนากุโลฯ
๑๔๒๗.
ตตฺถาสุจิปริกฺลิฏฺเฐ, ทุชฺชนาวารสงฺกเร;
ทีนเมสยตุตฺติฏฺฐํ, เคเห เคเห ตุ โภชนํฯ
๑๔๒๘.
ตํ เขฬมลสํกฺลิฏฺฐํ, ชิวฺหคฺคปริวตฺติตํ;
ทนฺตจุณฺณิตสมฺภินฺนํ, วณฺณคนฺธํ วิลิสฺสติฯ
๑๔๒๙.
ปิตฺตเสมฺหปริพฺยุฬฺหํ, ปุพฺพโลหิตมิสฺสิตํ;
ปวิสนฺตํ ปฏิกฺกูลํ, เชคุจฺฉํ ธิกฺกตาสิวํฯ
๑๔๓๐.
กุจฺฉิยํ กุณปากิณฺเณ, ทุคฺคนฺธปริภาวิเต;
สุวานวมถาการํ, วนฺตํว สฺวานโทณิยํฯ
๑๔๓๑.
ตตฺตจนฺทนิกายํว
ตตฺถ พุพฺพุฬกจฺฉนฺนํ, กุถิตํ ปริปจฺจติฯ
๑๔๓๒.
สํปจฺจนฺตํ ปเนตญฺจ, สภาวญฺจ วิเสวิตํ;
วฑฺเฒติ เกสโลมาทิํ, นานากุณปสญฺจยํฯ
๑๔๓๓.
วิปจฺจนฺตมโถเปตมเนโกปทฺทวาวหํ;
กุฏฺฐคณฺฑกิลาสาทิมหาพฺยาธิสโตทยํฯ
๑๔๓๔.
ปูติภูตญฺจ ตํ ปกฺก-มเนกทฺวารสญฺจิตํ;
เมทปิณฺฑํว กุถิตํ, ปริสฺสวติ สนฺตตํฯ
๑๔๓๕.
เยน ปูติคโต กาโย, นิจฺจํ ทุคฺคนฺธวายิโก;
โธวิยนฺโตปิ สตตํ, สุจิภาวํ น คจฺฉติฯ
๑๔๓๖.
กุจฺฉิโต
กายาสุจินิเสวโน;
นิสฺสนฺทมลนิฏฺฐาโน,
อุปกฺเลสผลาวโหฯ
๑๔๓๗.
กามราคสมุฏฺฐานํ, โรคชาตินิพนฺธนํ;
มทปฺปมาทาธิฏฺฐานํ, ปาปกมฺมมหาปโถฯ
๑๔๓๘.
อหิโตทยมคฺโคยํ, ภยเภรวสมฺภโว;
พฺยสนาคมนทฺวารํ, อปายาวหิตํ มุขํฯ
๑๔๓๙.
จรนฺตตฺตสมตฺตาว, ยตฺโถทริยมุจฺฉิตา;
กฺลิฏฺฐกมฺมานิ ทุมฺเมธา, กโรนฺตา ทุกฺขภาคิโนฯ
๑๔๔๐.
ตตฺถ จิตฺตวิราคาย, กิํ ปกฺกผลสนฺนิเภ;
รสสฺสาทปิยากาเร, โฆราทีนวสญฺจิเตฯ
๑๔๔๑.
ภาเวนฺตสฺส ปฏิกฺกูล-สญฺญเมวํ วิภาวิโน;
อุปจารปถํ ปตฺวา, จิตฺตํ โหติ สมาหิตํฯ
๑๔๔๒.
โสยํ
วิสโท โส วิจกฺขโณ;
มทปฺปมาทนิกฺขนฺโต,
รสสฺสาทนิราลโยฯ
๑๔๔๓.
ลิมฺเปนฺโต วิย เภสชฺช-มกฺขรพฺภญฺชโก ยถา;
ปุตฺตมํสํว ขาทนฺโต, อาหารํ ปริภุญฺชติฯ
๑๔๔๔.
อริยวํสานุปชาโต,
อปฺปิจฺฉาทิคุโณทิโต;
กามชาลํ ปทาเลตฺวา,
โสตฺถิํ ปปฺโปติ ปณฺฑิโตฯ
๑๔๔๕.
จตุธาตุววตฺถานํ, ภาเวนฺโต ปน ปญฺจธา;
ธาตุโย ปริคณฺเหยฺย, จตสฺโสปิ สภาวโตฯ
๑๔๔๖.
สงฺเขเปน
อชฺฌตฺตญฺจ พหิทฺธา จ, จตุธา วิภเช กถํฯ
๑๔๔๗.
ยํ กิญฺจิ เกสโลมาทิ, กกฺขฬตฺตํ ปวุจฺจติ;
อชฺฌตฺตํ ปถวีธาตุ, พหิทฺธา ตุ ตโตปราฯ
๑๔๔๘.
ยูสภูตนฺติ ยํ กิญฺจิ,
อาโปว ปริปาจกํ;
เตโช วาโยติ คณฺเหยฺย,
วิตฺถมฺภกมเสสโตฯ
๑๔๔๙.
วิตฺถารโตปิ สมฺภารา, เกสโลมาทิ วีสติ;
ปถวีธาตุ ปิตฺตาทิ, ทฺวาทสาโปติ ภาวเยฯ
๑๔๕๐.
เตเชน เยน กาโยยํ, สนฺตปฺปติ ชิรียติ;
ปริทยฺหติ สมฺมา จ, ปจฺจนฺติ อสิตาทโยฯ
๑๔๕๑.
ตเทตํ
เตโชธาตูติ คณฺเหยฺย, วาโยธาตูติจาปรํฯ
๑๔๕๒.
อุทฺธญฺจาโธคมาวาตา, กุจฺฉิโกฏฺฐาสยา ตถา;
องฺคมงฺคานุสารี จ, ฉธานาปานมิจฺจปิฯ
๑๔๕๓.
ตํ ตํ ลกฺขณมารพฺภ, นิทฺธาเรตฺวา สลกฺขณํ;
ปริคณฺเหยฺย สพฺพตฺถ, จตุธา ธาตุสงฺคหํฯ
๑๔๕๔.
อิจฺเจวํ จตุโกฏฺฐาโส,
ธาตุมตฺโต กเฬวโร;
นิจฺเจตโน จ นิสฺสตฺโต,
นิสฺสาโร ปรโภชโนฯ
๑๔๕๕.
ริตฺโต ตุจฺโฉ จ สุญฺโญ จ,
วิวิตฺโต จ ปวชฺชิโต;
อตฺตา วา อตฺตนียํ วา,
นตฺเถเวตฺถ กถญฺจิปิฯ
๑๔๕๖.
เกวลํ
กมฺปิโต ยาย ยนฺตํว, สาธิปฺปาโยว ขายติฯ
๑๔๕๗.
อายุ อุสฺมา จ วิญฺญาณํ, ยทา กายํ ชหนฺติมํ;
อปวิทฺโธ ตทา เสติ, นิรตฺถํว กลิงฺครํฯ
๑๔๕๘.
วิปรีตํ ปปญฺเจนฺตา, พหุธา โมหปารุตา;
ยตฺถ มิจฺฉาวิปลฺลาสปราภูตา ปุถุชฺชนาฯ
๑๔๕๙.
สํสารทฺธานกนฺตารํ, จตุราปายสงฺกรํ;
พฺยสเนกายโนปายํ, นาติวตฺตนฺติ ทุชฺชนาฯ
๑๔๖๐.
โสยเมวํ จตุทฺธาติ,
ธาตุเภเทน ปสฺสโต;
ตสฺโสปจาริโก
สมโถ โหติ เจตสิฯ
๑๔๖๑.
อิตฺถํ ธาตุววตฺถานํ, กตฺวา ตทนุสารโต;
อุปาทารูปธมฺเม จ, นามธมฺเม จ สพฺพถาฯ
๑๔๖๒.
ภูมิภูเต ปริคฺคยฺห, ปสฺสนฺโต ปจฺจยฏฺฐิติํ;
อชฺฌตฺตญฺจ พหิทฺธา จ, วิปสฺสนฺโตทยพฺพยํฯ
๑๔๖๓.
ยถาภูตมภิญฺญาย, นิพฺพินฺทนฺโต วิรชฺชติ;
วิราคา จ วิมุจฺจิตฺวา, ปารคูติ ปวุจฺจติฯ
๑๔๖๔.
อารุปฺปํ ปน ภาเวนฺโต, กมฺมฏฺฐานมนาวิลํ;
จตุกฺกปญฺจกชฺฌานํ, ปตฺวา กสิณมณฺฑเลฯ
๑๔๖๕.
ปริจิณฺณวสีภูตา, ฌานา วุฏฺฐาย ปญฺจมา;
จินฺเตติ ทณฺฑาทานาทิรูปโทสมภิณฺหโสฯ
๑๔๖๖.
นิพฺพินฺทนฺโต ตโต รูเป, ตทากาเร จ โคจเร;
ตทาลมฺพณธมฺเม จ, ปตฺเถนฺโต สมติกฺกมํฯ
๑๔๖๗.
ปตฺถริตฺวาน ยํ กิญฺจิ, อากาสกสิณํ วินา;
อุคฺฆาเฏติ ตเมวาถ, กสิณํ ธิติมา สโตฯ
๑๔๖๘.
น
จินฺตาโภควินิมุตฺโต, กสิณํ ปติ สพฺพถาฯ
๑๔๖๙.
ตทปฺปายสมญฺญาตมากาสํ ปติ มานสํ;
สาธุกํ ปฏิปาเทติ, โยนิโส ปฏิจินฺตยํฯ
๑๔๗๐.
ตสฺสาวชฺชนสมฺปนฺนํ, อุปายปฏิปาทิตํ;
กสิณาปคมากาสํ, จินฺตนารพฺภ วตฺตติฯ
๑๔๗๑.
อิตฺถมนฺตรธาเปตฺวา, กสิณํ ตุ ตโต ปรํ;
สพฺพาวนฺตมนนฺตรํ, ผรตากาสโคจรํฯ
๑๔๗๒.
ตตฺถ
ปฐมารุปฺปมปฺเปติ, อากาสานนฺตโคจเรฯ
๑๔๗๓.
ตโต ตมฺหา วสีภูตา, วุฏฺฐหิตฺวา วิจินฺตยํ;
‘‘อาสนฺนรูปาวจรชฺฌานปจฺจตฺถิก’’นฺติ ตํฯ
๑๔๗๔.
นิกนฺติํ ปริยาทาย, ตมฺหา อากาสโคจรา;
อปฺเปตุํ ทุติยารุปฺป-มติสนฺตนฺติ คจฺฉติฯ
๑๔๗๕.
ปฐมารุปฺปวิญฺญาณ-มนนฺตํ ผรโต ตโต;
ทุติยารุปฺปมปฺเปติ, วิญฺญาณานนฺตโคจเรฯ
๑๔๗๖.
ปฐมารุปฺปวิญฺญาณ-มภาเวนฺโต ตโต ปรํ;
อปฺเปติ ตติยารุปฺป-มากิญฺจญฺญมฺหิ โคจเรฯ
๑๔๗๗.
ตโต จ ตติยารุปฺปํ, ‘‘สนฺตเมต’’นฺติ ปสฺสโต;
จตุตฺถารุปฺปมปฺเปติ, ตติยารุปฺปโคจเรฯ
๑๔๗๘.
คูถมฺหิ มณฺฑเป ลคฺโค, เอโก ตนฺนิสฺสิโตปโร;
เอโก พหิ อนิสฺสาย, ตํ ตํ นิสฺสาย จาปโรฯ
๑๔๗๙.
ฐิโต จตูหิ เอเตหิ, ปุริเสหิ ยถากฺกมํ;
สมานตาย ญาตพฺพา, จตสฺโสปิ วิภาวินาฯ
๑๔๘๐.
อิจฺจาลมฺพณเภเทหิ
องฺคเภทํ ปเนตาสํ, น กเถนฺติ ตถาปิ จฯ
๑๔๘๑.
สุปฺปณีตตรา โหนฺติ, อุทฺธมุทฺธํ ยถากฺกมํ;
จาตุมหาราชิกาทิทิพฺพสมฺปตฺติโย ยถาฯ
๑๔๘๒.
อาเนญฺชมิติ ภาเวตฺวา, สมาปตฺติํ จตุพฺพิธํ;
สุสมาหิตสงฺกปฺโป, สมฺปนฺนาจลมานโสฯ
๑๔๘๓.
วิปสฺสนฺโต ยถาภูตํ, สจฺฉิกตฺวา ผลุตฺตมํ;
อุภโตภาควิมุตฺโต, อรหาติ ปวุจฺจติฯ
๑๔๘๔.
กมฺมฏฺฐานวิธิํ
อภิญฺญาโยปิ วิญฺเญยฺยา, สมเถ ภาวนานเยฯ
๑๔๘๕.
อิทฺธิวิธา ทิพฺพโสตา, เจโตปริยชานนา;
ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติ, ทิพฺพจกฺขุ ตถาปราฯ
๑๔๘๖.
เจโตสมาธินิสฺสฏฺฐา, ปญฺจาภิญฺญา ปกาสิตา;
รูปาวจรธมฺมาว, ปญฺจมชฺฌานภูมิกาฯ
๑๔๘๗.
พหุภาวาทิธิฏฺฐานํ, โกมาราทิวิกุพฺพนา;
มโนมยาภินิมฺมานมิจฺเจวํ ติวิธิทฺธิโยฯ
๑๔๘๘.
ทิพฺเพ จ มานุเส สทฺเท,
ตถา ทูเร จ สนฺติเก;
สุณนฺติ ยาย สา ทิพฺพา,
โสตธาตูติ ภาสิตาฯ
๑๔๘๙.
เจโตปริยญาณนฺติ, ปรปุคฺคลเจตโส;
สราควีตราคาทิปริจฺเฉทกมีริตํฯ
๑๔๙๐.
ปุพฺเพนิวุตฺถขนฺธานุสฺสรเณ ญาณมีริตํ;
ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาณ นาเมน ตาทินาฯ
๑๔๙๑.
จวมาเน จ ชายนฺเต, สตฺเต รูปมรูปกํ;
ตถา มานุสกํ รูปํ, ถูลํ สุขุม สนฺติกํฯ
๑๔๙๒.
ทูเร
จุตูปปาตญาณํ ตํ, ทิพฺพจกฺขูติ วุจฺจติฯ
๑๔๙๓.
อนาคตํสญาณญฺจ, ยถากมฺมุปคํ ตถา;
ตนฺนิสฺสิตตฺตา คจฺฉนฺติ, ทิพฺพจกฺขุมฺหิ สงฺคหํฯ
๑๔๙๔.
อิติ ปญฺจวิธํ ปตฺตุมภิญฺญํ ปน ปณฺฑิโต;
กตฺวาน ปญฺจมชฺฌาเน, ปญฺจธา วสิตํ จิทํฯ
๑๔๙๕.
ตถา
มุทุภูเต กมฺมนิเย, อาเนญฺชมฺหิ ปติฏฺฐิเตฯ
๑๔๙๖.
อภิญฺญาปาทกชฺฌานา, ตโต วุฏฺฐาย ปญฺจมา;
อภิญฺญาปริกมฺมาย, นินฺนาเมยฺยาถ มานสํฯ
๑๔๙๗.
อธิฏฺเฐยฺยาทิกํ ตํ ตมาวชฺชิตฺวา ยถารหํ;
ปริกมฺมํ กริตฺวาน, สมาปชฺเชยฺย ปาทกํฯ
๑๔๙๘.
ปุนเทว จ วุฏฺฐาย, ปริกมฺมํ ยถา ปุเร;
กโรนฺตสฺส ปนปฺเปติ, อภิญฺญาเณน ปญฺจมํฯ
๑๔๙๙.
อธิฏฺฐนฺตํ วิกุพฺพนฺตํ, นิมฺมินนฺตํ ยถารหํ;
สทฺเท สุณนฺตํ สตฺตานํ, ปริชานญฺจ มานสํฯ
๑๕๐๐.
สรํ ปุพฺเพนิวาสญฺจ, ปสฺสํ สุคติทุคฺคติํ;
ยถากมฺมํ วิปากญฺจ, ปชานนฺตมนาคตํฯ
๑๕๐๑.
ยถาสมฺภวมิจฺเจวมุปายกุสโล มุนิ;
อุปนิสฺสยสมฺปนฺโน, อภิญฺญมธิคจฺฉติฯ
๑๕๐๒.
ปตฺตาภิญฺโญ มหาโยคี, ปริโยทาตมานโส;
ปริปกฺเกน ญาเณน, วิปสฺสิตฺวา ติลกฺขณํฯ
๑๕๐๓.
ลทฺธาสวกฺขยํ ญาณํ, ฉธาภิญฺญมนุตฺตรํ;
มหาขีณาสโว นาม, ฉฬภิญฺโญ ปวุจฺจติฯ
๑๕๐๔.
จตฺตาลีสวิธํ
กมฺมฏฺฐานนยํ ยมาห สุคโต สมฺมา สมาธานกํ;
สํขิตฺตํ กถิตํ ตเมตฺถ สกลํ สาภิญฺญเมตฺตาวตา,
กตฺตพฺพา มุนิเนตฺถ สาธุมตินา สมฺภาวนา สพฺพถาฯ
๑๕๐๕.
วรคุณคณภูสิตานุสิฏฺฐํ,
อิติ สมถมิมํ ตุ ภาวยิตฺวา;
ปรมมนุปมํ
หิตสุขมุขมุตฺตมานุพุทฺธํฯ
อิติ นามรูปปริจฺเฉเท เสสกมฺมฏฺฐานวิภาโค นาม
ทสโม ปริจฺเฉโทฯ
นิฏฺฐิโต จ นามรูปปริจฺเฉเท สพฺพถาปิ
สมถภาวนาวิภาโคฯ