เตรสโม ปริจฺเฉโท
๑๓. ราสิโยคกถา
๔๔๑.
อิติ ราสิวีถิํ ญตฺวา, ลพฺภมานวสา พุโธ;
เตสเมวาถ โยคมฺปิ, จิตฺตุปฺปาเทสุ ทีปเยฯ
๔๔๒.
กามาวจรกุสลสฺส, ปฐมทฺวยมานเส;
สพฺเพปิ ราสโย โหนฺติ, ยถาสมฺภวโต กถํฯ
๔๔๓.
ผสฺสปญฺจกราสี จ, ฌานปญฺจกราสิ จ;
อินฺทฺริยฏฺฐกราสี จ, มคฺคปญฺจกราสิ จฯ
๔๔๔.
พลสตฺตกราสี จ, เหตุกมฺมปถตฺติกา;
ทสาวเสสา ราสี จ, โลกปาลทุกาทโยฯ
๔๔๕.
เยวาปนกนวกํ, นิยตุทฺธจฺจวชฺชิตา;
อปฺปมญฺญาทฺวยญฺเจว, ติสฺโส วิรติโยติ จฯ
๔๔๖.
อิติ สตฺตรเสเวเต, เทสิตา จ สรูปโต;
เยวาปนกราสี จ, ลพฺภนฺติฏฺฐารสาปิ จฯ
๔๔๗.
ฉปฺปญฺญาส ปทาเนตฺถ, เทสิตานิ สรูปโต;
ธมฺมา ปน สมติํส, ตตฺถ โหนฺติ สรูปโตฯ
๔๔๘.
ตานิ
ธมฺมา เจกูนตาลีส, ภวนฺติ ปน สมฺภวาฯ
๔๔๙.
ตตฺถ ทฺวาทส ธมฺมา จ, เทสิตา สวิภตฺติกา;
อวเสสา ตุ สพฺเพปิ, อวิภตฺติกนามกาฯ
๔๕๐.
เอกทฺวิ
สตฺตวีส จ สตฺเตโก, ทฺเวเกโก จ ยถากฺกมํฯ
๔๕๑.
นิยตา ตุ จตุตฺติํส, ธมฺมาว สหวุตฺติโต;
ยถาสมฺภววุตฺติโต, ปญฺจธา นิยตา กถาฯ
๔๕๒.
ตตฺถ จานิยเต สพฺเพ, คเหตฺวา จ ปหาย จ;
ปจฺเจกญฺจ คเหตฺวาปิ, สตฺตธา โยชนกฺกโมฯ
๔๕๓.
สกิเมกูนตาลีส, จตุตฺติํส ยถากฺกมํ;
ปญฺจกฺขตฺตุญฺจ โยเชยฺย, ปญฺจติํสาติ ปณฺฑิโตฯ
๔๕๔.
ราสโย จ ปทานีธ, ธมฺมนฺตรวิภตฺติโย;
สรูปเยวาปนเก, นิยตานิยเต ยถาฯ
๔๕๕.
โยชนานยเภทญฺจ, คณนาสงฺคหฏฺฐิติ;
ลพฺภมานานุมาเนน, สลฺลกฺเขนฺโต ตหิํ ตหิํฯ
๔๕๖.
ญาณํ ญาณวิยุตฺตมฺหิ, หิตฺวา ปีติํ อุเปกฺขิเต;
เวทนา ปริวตฺเตนฺโต, กามปุญฺเญ จ เสสเกฯ
๔๕๗.
มหากฺริเย จ โยเชยฺย, ปหาย วิรติตฺตยํ;
อปฺปมญฺญา จ หิตฺวาถ, มหาปาเก จ โยชเยฯ
๔๕๘.
ตกฺกาทิํ กมโต หิตฺวา, สพฺพตฺถ วิรติตฺตยํ;
ปญฺจเม อปฺปมญฺญาย, หิตฺวา รูเป จ โยชเยฯ
๔๕๙.
หิตฺวาปฺปมญฺญา โยชเย, ยถาฌานมนุตฺตเร;
โลกุตฺตรินฺทฺริยญฺเจว, คเหตฺวา วิรติตฺตยํฯ
๔๖๐.
ฌานานิ
อุเปกฺขิตานิ เตวีส, ปญฺจมชฺฌาเน จ สพฺพถาฯ
๔๖๑.
อปฺปมญฺญาวิรติโย, กามปุญฺเญสุ ลพฺภเร;
อปฺปมญฺญา รูปชฺฌาน-จตุกฺเก จ มหากฺริเยฯ
๔๖๒.
โลกุตฺตเรสุ สพฺพตฺถ, สมฺโภติ วิรติตฺตยํ;
นตฺถิทฺวยมฺปิ อารุปฺเป, มหาปาเก จ ปญฺจเมฯ
๔๖๓.
วิตกฺกาทิตฺตยํ
หานิพุทฺธิวสา เสสา, น จลนฺติ กุทาจนํฯ
๔๖๔.
พาวีสติวิโธ เจตฺถ, สงฺคโห อนวชฺชเก;
ทฺวยทฺวยวสา เจว, ฌานปญฺจกโตปิ จฯ
๔๖๕.
อิติ ญตฺวานวชฺเชสุ, ราสิสงฺคห สมฺภวํ;
สาวชฺเชสุปิ วิญฺเญยฺยา, วิญฺญุนา ราสโย กถํฯ
๔๖๖.
โลภมูเลสุ ปฐเม, ผสฺสปญฺจกราสิ จ;
ฌานปญฺจกราสี จ, ตเถวินฺทฺริยปญฺจกํฯ
๔๖๗.
มคฺคพลจตุกฺกญฺจ, เหตุกมฺมปถทุกา;
โลกนาสกราสี จ, สมโถ สมถทฺทุกาฯ
๔๖๘.
ตตฺรมชฺฌตฺตตํ หิตฺวา, เยวาปนกนามกา;
จตฺตาโร เจติ ลพฺภนฺติ, ตตฺเถกาทส ราสโยฯ
๔๖๙.
ทฺวตฺติํเสว ปทาเนตฺถ, เทสิตานิ สรูปโต;
ตานิ เยวาปนเกหิ, ฉตฺติํเสว ภวนฺติ จฯ
๔๗๐.
อสมฺภินฺนปทาเนตฺถ, สมวีสติ สมฺภวา;
สวิภตฺติกนามา จ, นว ธมฺมา ปกาสิตาฯ
๔๗๑.
เอกทฺวยติจตุกฺก-ฉฏฺฐานนิยตา ปน;
เอกาทส ฉเฬกา จ, กเมเนโก ปุเนกโกฯ
๔๗๒.
นตฺเถวานิยตา
โยชนานยเภโท จ, ตสฺมา ตตฺถ น วิชฺชติฯ
๔๗๓.
มาโน จ ถินมิทฺธญฺจ, อิสฺสา มจฺฉริยํ ตถา;
กุกฺกุจฺจมิติ สาวชฺเช, ฉเฬวานิยตา มตาฯ
๔๗๔.
มาโน ทิฏฺฐิวิยุตฺเตสุ, สสงฺขาเรสุ ปญฺจสุ;
ถินมิทฺธํ ตโย เสสา, ปฏิฆทฺวยโยคิโนฯ
๔๗๕.
อิจฺเจวมฏฺฐ
ฉตฺติํส มานสา สพฺเพ, โหนฺตานิยตโยคิโนฯ
๔๗๖.
เตหิ ยุตฺตา ยถาโยคํ, เอกทฺวิตฺตยปญฺจหิ;
ทฺเว ทฺวาวีสํ ตโย เจว, นว จาถ ยถากฺกมํฯ
๔๗๗.
อิติ วุตฺตานุสาเรน, ลพฺภมานวสา ปน;
ตทญฺเญสุปิ โยเชยฺย, สาวชฺเชสุ ยถากฺกมํฯ
๔๗๘.
โลภมูเลสุ โลภญฺจ, โทสญฺจ ปฏิฆทฺวเย;
โมหมูเล กงฺขุทฺธจฺจํ, คเหตฺวา เหตุราสิยํฯ
๔๗๙.
ทิฏฺฐิํ ทิฏฺฐิวิยุตฺตมฺหิ, หิตฺวา ปีติมุเปกฺขิเต;
เวทนํ ปริวตฺเตนฺโต, โทสมูเล จ ปณฺฑิโตฯ
๔๘๐.
ตถา กมฺมปถํ ทิฏฺฐิํ,
ปีติํ ฉนฺทญฺจ โมมุเห;
กงฺขิเต อธิโมกฺขญฺจ,
หิตฺวา โยเชยฺย ราสโยฯ
๔๘๑.
จิตฺตสฺส ฐิติํ ปตฺตาสุ, จิตฺตสฺเสกคฺคตา ปน;
กงฺขิเต ปริหีนาว, อินฺทฺริยาทีสุ ปญฺจสุฯ
๔๘๒.
อิติ ทฺวาทสธา ญตฺวา, สาวชฺเชสุปิ สงฺคหํ;
อเหตุเกปิ วิญฺเญยฺยา, ยถาสมฺภวโต กถํฯ
๔๘๓.
อฏฺฐารสาเหตุเกสุ
ผสฺสปญฺจกราสี จ, ฌานฏฺฐานทุกํ ตถาฯ
๔๘๔.
อินฺทฺริยตฺติกราสี จ, เยวาปนกนามโก;
เอโก มนสิกาโรติ, จตฺตาโร ราสโย สิยุํฯ
๔๘๕.
อสมฺภินฺนา ปนฏฺเฐว, ทฺเว ตตฺถ สวิภตฺติกา;
เอกทฺวยติกฏฺฐานา, ฉเฬโก จ ปุเนกโกฯ
๔๘๖.
มโนธาตุตฺติกาเหตุ-ปฏิสนฺธิยุเค ปน;
วิตกฺโก จ วิจาโร จ, อธิกา ฌานราสิยํฯ
๔๘๗.
สุขสนฺตีรเณ
วีริยญฺจ สมาธิญฺจ, ลพฺภตินฺทฺริยราสิยํฯ
๔๘๘.
อธิกา หสิเต โหนฺติ, ปีติ จ วีริยาทโย;
เยวาปนาธิโมกฺโข จ, ปญฺจวิญฺญาณวชฺชิเตฯ
๔๘๙.
อิจฺจานวชฺเช พาวีส,
สาวชฺเช ทฺวาทสาปเร;
โยคา เหตุมฺหิ ปญฺเจเต,
ตาลีเสกูนกา กถาติฯ
อิติ เจตสิกวิภาเค ราสิโยคกถา นิฏฺฐิตาฯ
เตรสโม ปริจฺเฉโทฯ